11ci sinif orta məktəb kimya proqramı.

1. Sinif: 11
Fənn: Kimya
Mövzu: İkiəsaslı karbon turşuları

2. İkiəsaslı karbon turşuları:
• İki karboksil qrupu (HOOC-R-COOH)
• R-qrupuna görə:
– Doymuş
• Oksalat: HOOC—COOH
• Malon: HOOC—CH2—COOH
• Kəhrəba: HOOC—(CH2)2—COOH
• Adipin: HOOC—(CH2)4—COOH

3. İkiəsaslı karbon turşuları:
• İki karboksil qrupu (HOOC-R-COOH)
• R-qrupuna görə:
– Doymuş
– Doymamış
– Aromatik

4. Fiziki xassələri:
Ağ kristallardır;
Suda, spirtdə, efirdə yaxşı həll olurlar (ilk nümayəndələri).

5. Fiziki xassələri:
Ağ kristallardır;
Suda, spirtdə, efirdə yaxşı həll olurlar (ilk nümayəndələri);
Oksalat turşusu ilə zəngin tərəvəzlər:

6. Alınması:
• Oksalat turşusu:

7. Alınması:
• Adipin turşusu:

8. Alınması:
• Tereftal turşusu:

9. Kimyəvi xassələri:
• Karboksil qruplarına görə:
- Metallarla
- Qələvilərlə
- Spirtlərlə
- Məhsul: normal və ya turş duz, tamam və ya natamam
efirlər.

10. Kimyəvi xassələri:
+
+

11. Kimyəvi xassələri:
+
+

12. Tətbiqi:
• Oksalat turşusu - parçaların ağardılmasında;
- metalların pasdan və ərpdən
təmizlənməsində;
• Adipin turşusu - naylon lifinin alınmasında
• Tereftal turşusu - lavsan lifinin alınmasında

13. Tapşırıq:
80 q natrium-hidroksid və 60 q dəm qazından neçə qram
oksalat turşusu alınar? Prosesdə sulfat turşusundan da
istifadə olunur. Mr (NaOH) = 40; Mr (CO) = 28.