10cu sinif orta məktəb kimya proqramı.

1. Sinif: 10
Fənn: Kimya
Mövzu: Alkanların adlandırılması

2. Trivial adlar

3. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Metan molekulunun törəməsi kimi baxılır;
• Hidrogenləri radikallarla əvəz edilmiş kimi baxılır.
- Metan

4. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Metan molekulunun törəməsi kimi baxılır;
• Hidrogenləri radikallarla əvəz edilmiş kimi baxılır.
- Etan

5. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Metan molekulunun törəməsi kimi baxılır;
• Hidrogenləri radikallarla əvəz edilmiş kimi baxılır.
Etan
Metan
Metil

6. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Metan molekulunun törəməsi kimi baxılır;
• Hidrogenləri radikallarla əvəz edilmiş kimi baxılır.
metil metan

7. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Metan molekulunun törəməsi kimi baxılır;
• Hidrogenləri radikallarla əvəz edilmiş kimi baxılır;
• Ən çox şaxəli olan karbon seçilir.
Propan - di metil metan

8. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Digər nümunələr:
- Butan: C4H10

9. Səmərəli (rasional) adlandırma:
• Digər nümunələr:
- Pentan: C5H10

10. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
• IUPAC - Beynəlxalq Nəzəri və Tətbiqi Kimya Cəmiyyəti

11. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
• IUPAC - Beynəlxalq Nəzəri və Tətbiqi Kimya Cəmiyyəti
• https://iupac.org/what-we-do/nomenclature/

12. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
Şaxəsiz quruluşlarda qeyd etdiyimiz adların qarşısına “n” əlavə
edilir:

13. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
1. Şaxəsiz quruluşlarda qeyd etdiyimiz adların qarşısına “n”
əlavə edilir;
2. Alkan molekulunda olan karbon atomlarından təşkil olunmuş
ən uzun karbon zənciri - əsas zəncir seçilir.

14. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
1. Şaxəsiz quruluşlarda qeyd etdiyimiz adların qarşısına “n”
əlavə edilir;
2. Alkan molekulunda olan karbon atomlarından təşkil olunmuş
ən uzun karbon zənciri - əsas zəncir seçilir

15. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
1. Şaxəsiz quruluşlarda qeyd etdiyimiz adların qarşısına “n”
əlavə edilir;
2. Alkan molekulunda olan karbon atomlarından təşkil olunmuş
ən uzun karbon zənciri - əsas zəncir seçilir;
3. Əsas zəncir radikal yaxın olan tərəfdən nömrələnir.

16. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:

17. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
4. Əsas zəncirdə iki və daha çox radikal olarsa, bu zaman
nömrələmə radikal daha yaxın olan tərəfdən aparılır.

18. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
5. Əsas zəncirdə iki və daha çox radikal olarsa, bu zaman
nömrələmə radikal daha yaxın olan tərəfdən aparılır.
6. Eyni radikallar təkrarlandıqda di-(2), tri-(3), tetra-(4) və s.
saylardan istifadə olunur.

19. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:

20. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
7. Əsas zəncirdə hər iki tərəfdən eyni məsafədə olan iki müxtəlif
radikal olarsa, bu zaman nömrələmə sadə quruluşlu radikal yaxın
olan tərəfdən aparılır.
8. Radikallar sadə quruluşludan mürəkkəbə doğru oxunur.

21. Beynəlxalq (sistematik) adlandırma:
7. Əsas zəncirdə hər iki tərəfdən eyni məsafədə olan iki müxtəlif
radikal olarsa, bu zaman nömrələmə sadə quruluşlu radikal yaxın
olan tərəfdən aparılır.
8. Radikallar sadə quruluşludan mürəkkəbə doğru oxunur.
9. Daha böyük molekullarda “daha çox radikal, daha kiçik
nömrələmə” prinsipi ilə tətbiq olunur.