Tembung macapat ygy

1. TEMBANG
MACAPAT
Nama: Inayatun Nisa'
Kelas: XI IPS 2
Absen: 08
Asal sekolah: SMAN 1 PASURUAN
01

2. Halaman judul..............................1
Daftar Isi.......................................2
Pengertian Tembang Macapat.......3
Filosofi Tembang Macapat............4
Ancase Tembang Macapat.............5
Paugerane Tembang Macapat........6
Tabel guru gatra, guru wilangan,
lan guru lagu.................................7
Unsur KEBASAAN Tembang
Macapat........................................8
Daftar Isi
02

3. Pangerten
tembang
macapat
Tembang yaiku lirik/puisi kang
nduweni nada irama saengga ing
basa Indonesia lumrahe diarani
tembang. Salah satunggaling
tembang ingkang misuwur ing
masarakat inggih menika tembang
macapat.
03

4. Filosofi tembang
macapat
1. Maskumambang
Dalane manungso pertamae nyeritakno keadaane manungso
isek ning alam roh nok kandungan ibu maskumambang yaiku
manifesto bibit insan teko wong lanang sing tumbuh teko insan
wong wedok ning jero rahim ibu terus pembentukan jasad sing
ngambang ning jero kandungan ning fase iki poro feluhur Lan
waliyulloh
ngelakoni selametan lan doa do'a supoyo bakal baying sing
dikandung iso sehat waras lan dadi anak sing apik
2. Mijil
Mijil yaiku proses ngelahirno manungso sing ning
etimologi kata artine lahire jabang bayi sing diarani
"Manusia". Ing tangisan pertama anak di 4 nafsu sing
bakal menjelmo dadi pengiring kekuatan kanggo
perkembangan manungso. Kekuatan teko nafsu iku lah
sing bakal mbantu manungso-manungso gawe
ngerangkak, melaku, lan mahami keuripan dadi anak-
anak
3. Sinom
Sinom tegese gegambaran masa mudha. Nom-noman sing ayu
iku di arep-arep lan diimpenake, dolanan lan nongkrong karo
kanca-kanca sat tuwake. Perkembangan fisik lan kekuatan saka
turu
banjur nglebokake weteng, ngadek, nganthi bisa mlaku
minangka tahap sing nyenengake kanggo bocah lan wong tuwo.
fase iki diarani pase kanak kanak
tembang sinom
Tembang macapat nganti coro tradisional ono 15
pakem ing dalem macapat nanging umume macapat
nduweni XI pola metro lan kesewelas tembung
macapat iku punika " Perjalanan Keramat Manungso"
tekan lahir sampe ngadep pangeran.
04

5. 4. Kinanthi
ing tembang kinanthi, nyritakake bagian periode
mbentuk karakter
manungso lan wujudake tujuan. Melbu sekolah lan
ngerti urip ing njaba omah. Kinanthi asale saka
tembung kinanthi utawa tuntunan lan dalan sing
bener supoyo tujuan biso kawujud.
5. Asmaradana
Kebarengan karo perkembangan pola pikir, hawa nafsu,
lan raga manungso
kang kabungkus pola urip lan lingkungan mula manungso
wiwit olahraga
rasa utawa asring di artike pola asmoro, manungso
ngerasani tresno karo wadon
lan kebalikane. Logika lan perasaan iki kegambarake ing
bait manungso
6. Gambuh
Sawise kesepakatan orep kebarengan karo pasangan
manungso loro sing
nyoba ngatur ego dewe², banjur melbu tembung
gambuh tegese yaiku jumbo utowo manunggal
ngelaskake bab prasetya ing perkawinan kanggo
najiwi katresnan ing siji omah.

6. 7. Dhandanggulo
Sampunipun tiyang kalah menika maninggal. tiyang
sepuh enggal lan
menawi wonten sing pantas dunyo, lahir ing luar
nikah wiwit sisang kados ing kang dipunalami
dening tiyang sepuhipun, kemakmuran, sandhang
lan pangan kang cukup, diarani dhandanggulo
tegese suguh utowo mewah nanging cukup.
8. Durmasalla
Durmasalla saka tembung dhurma sing saben
manungso kudu becik lan
bareng karo wong liyo ing urip sosial yen akeh
ilmu banjur sedekah ilmu uga iso di tindakake yen
harta banjur sedekah bandha uga dijinalake
nanging yen ora keluwihan lan aset alam
manungso bisa menehi sedikan
esem
9. Megatruh
Megatruh yaiku menggambarake kahanane munungso
nalika sedha tumbang
megatruh dhewe diyakini asale saka tembung mayat
lan raga (kapisah)
lunruh, kang tegese misahake jiwa lan raga

7. 10. Pangkur
Pangkur yaiku babagan wong kanggo
ngelingi, masa lalu sing ala,
ngajak dheweke nyedaki ALLAH SWT
lan wiwit ninggalake sekolah
kadongen
11. Pucung
Pucung yaiku macapat kang gambarake
pamungkasaning manungso ing dunyo. Tembung
pucung nduweni filosofi ngenani riwal nauka
ngilani
wong loyo.

8. Tembang macapat di
gunakake kanggo menehi
pitutur marang wong ing
jaman biyen, nggunake
tembang macapat kanggo
pitutur marang bocah.
Ancase
tembang
macapat
05

9. Guru gatra, yaiku jumlah baris
dalam satu bait tembang macapat
Guru wilangan, yaiku jumlah
suku kata dalam satu baris
tembang macapat
Guru lagu, yaiku jatuhnya
suara terakhir pada setiap
baris tembang macapat
PAUGERANE TEMBANG
MACAPAT
1
2
3
06

10. TABEL GURU GATRA,
GURU WILANGAN, LAN
GURU LAGU
07

11. UNSUR KEBASAAN
TEMBANG MACAPAT
Apa itu Tembung Kawi?
Tembung Kawi inggih menika tembung ingkang asalipun saking basa
Kawi. Basa Kawi dhewe kalebu basa Jawa Kuna.
Basa Kawi akeh digunakake ing tembang, wayang, lan karya sastra Jawa.
saka Melayu
Tuladha:
Dara = bocah wadon
Danu = gendhewa
Daksa = pinter
Apa itu Tembung Dasanama?
Tembung dasanama minangka sinonim kanggo
tembung ing basa Jawa kang nduweni teges
padha.
Masarakat Jawa nggunakake variasi tembung
dasanama kanggo nggampangake anggone
ngandharake lan nyempurnakake tembung
Tuladha:
Ala =
dur, durta, juti, durstha, dusta, kunjana, durniti,
durlaksana.
Alas =
wana, bana, tarataban, girang, lirang, utan, baga,
wulusan, wêlahan, wanawasa, wanadri,
jênggala, kênana.
Alêm =
astawa, alêmbana.
08

12. Apa itu Tembung Garba?
Pramila tembung garba inggih menika tembung ingkang kadadosan
saking cekakan saking kalih tembung supados gampil dipunlafalaken
saha langkung ringkes.
Tuladha:
mungging = mungguh dan ing.
narpati = nara dan dipati.
prawirotama = prawiro dan utama.
Apa itu Sandi Asma?
Sandi Asma mujudake unsur sastra endah kang wiwitane diciptakake lan
digunakake dening Ranggawarsita, pujang
ga pungkasan Kraton Surakarta (Kasunanan). Ing antawisipun nama kode
ingkang dipundamel menika wonten ingkang asipat simbolis kanthi label
“Rangga Kalayuda”.
Tuladha:
B(i)yen, tanganmu genggam tanganku
Pundakmu enek kanggo aku (na)ngis
Gu(y)umu ngentremke atiku
N(a)nging saiki tangan, pundak
Guyumu ilang saka uripku
Kanca-kancaku kabeh
Bayangno opo saja(t)ining sajroning d(un)yo
Yen ora welas asih, ora o(n)o ugo
Kekancanan Tompo pamrih
Ing sajro(ni)ng manah atiku
Aku ngera(sa)kno kepingin ngamuk waktu iku

13. MATUR
NUWUN