.

1. บทที่ 9
การนาหลักสูตรไปใช้
มโนทัศน์(Concept)
การนาหลักสูตรไปใช้เป็นขั้นตอนที่สาคัญยิ่งในการพัฒนาหลักสูตรเพราะเป็นการนาอุดมการณ์
จุดหมายของหลักสูตร เนื้ อหาวิชาและประสบการณ์การเรียนรู้ที่คัดสรรอย่างดีแล้วไปสู่ผู้เรียน
นักพัฒน าห ลักสู ตรทุกคน ต่างก็ยอมรับความสาคัญ ของขั้น ตอน ใน การน าห ลักสู ตรไปใ ช้
ว่ามีความสาคัญยิ่งกว่าขั้นตอนอื่นใดทั้งหมด เป็นตัวบ่งชี้ถึงความสาเร็จหรือความล้มเหลวของหลักสูตรโดยตรง
หลักสูตรแม้จะได้สร้างไว้ดีเพียงใดก็ตาม ยังไม่สามารถจะกล่าวได้ว่าจะประสบความสาเร็จ หรือไม่
ถ้าหากว่าการนาหลักสูตรไปใช้ดาเนินไปโดยไม่ถูกต้องหรือไม่ดีเพียงพอความล้มเหลวของหลักสูตรจะบังเกิดขึ้
น อ ย่ า ง ห ลี ก เ ลี่ ย ง ไ ม่ ไ ด้
เพราะฉะนั้นการนาหลักสูตรไปใช้จึงมีความสาคัญที่บุคคลผู้เกี่ยวข้องในการนาหลักสูตรไปใช้จะต้องทาความเข้
า ใ จ กั บ วิ ธี ก า ร ขั้ น ต อ น ต่ า ง ๆ
เพื่อให้ความสามารถนาหลักสูตรไปใช้อย่างมีประสิทธิผลสูงสุดสมความมุ่งหมายทุกประการ
ผลการเรียนรู้(Learning Outcome)
4. มีความรู้ ความเข้าใจ การนาหลักสูตรไปใช้
5. มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับการใช้ทรัพยากรในท้องถิ่น และแหล่งเรียนรู้
6. สามารถบอกบุคคลที่เกี่ยวข้องเพื่อการประสานงานเมื่อนาหลักสูตรไปใช้
สาระเนื้อหา(Content)
การนาหลักสูตรไปใช้
ก าร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ เ ป็ น ขั้ น ต อ น ส า คั ญ ข อ ง ก า ร พั ฒ น า ห ลั ก สู ต ร
เ ป็ น ก ร ะ บ ว น ก า ร ด า เ นิ น ง า น แ ล ะ กิ จ ก ร ร ม ต่ า ง ๆ
ใน การนาหลักสูตรไปสู่โรงเรียน และจัดการเรียนการสอนเพื่อให้บรรลุจุดหมายของหลักสู ตร

2. การน าหลักสูตรไปใช้เป็ น งานเกี่ยวข้องกับบุคคลห ลายฝ่ ายตั้งแต่ระดับกระทรวงศึกษาธิการ
แต่ละฝ่ ายมีความเกี่ยวข้องใน แต่ละส่วน ของการน าหลักสู ตรไปใช้ เช่น หน่วยงาน ส่วน กลาง
เกี่ยวข้องใน ด้านการบริหารและบริการหลักสู ตรกับการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตร
ผู้บริหารสถานศึกษาเกี่ยวข้องในด้านการบริหารและบริการหลักสูตร การจัดปัจจัยและสภาพแวดล้อมต่างๆ
ภายในสถานศึกษาครูผู้สอน เกี่ยวข้องในด้านการจัดการเรียนการสอนให้บรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตรใน
ก า ร น าห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ จ าต้ อ ง เป็ น ขั้ น ต อ น ต า ม ล า ดับ นั บ แ ต่ขั้ น ก าร ว าง แ ผ น
และ เตรี ยมการใ น ก ารป ระ ช าสั มพัน ธ์ ห ลักสู ต ร แล ะ ก าร เต รี ยมบุ ค ลากรที่ เกี่ยว ข้อ ง
ขั้นต่อมาคือดาเนิ นการนาห ลักสูตรไปใช้อย่างมีระบบ นับแต่การจัดครูเข้าสอนตามห ลักสูตร
ก ารบ ริ ก ารวัส ดุ ห ลัก สู ต รแ ล ะ สิ่ ง อ าน ว ย ค วาม ส ะ ด ว ก ใ น ก าร น าห ลัก สู ต ร ไป ใ ช้
และการดาเนินการเรียนการสอนตามหลักสูตร ส่วนขั้นสุดท้ายต้องติดตามประเมินผลการนาหลักสูตรไปใช้
นับแต่นิเทศติดตามผลการใช้หลักสูตร การติดตามและประเมินผล การใช้หลักสูตร การนาหลักสูตรไปใช้
ถือ เป็ น กระ บ ว น ก ารที่ ส าคัญ ที่ จะ ท าใ ห้ ห ลัก สู ตร ที่ ส ร้าง ขึ้ น บ รรลุ ผ ลต ามจุ ดห มาย
และเป็นกระบวนการที่ต้องได้รับความร่วมมือจากบุคคล ที่เกี่ยวข้องหลายๆ ฝ่าย และที่สาคัญที่สุดคือครูผู้สอน
1. ความหมายของการนาหลักสูตรไปใช้
การนาหลักสูตรไปใช้ซึ่งเป็นขั้นตอนที่นาหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติงานที่มีขอบเขตกว้างขวาง
ท าใ ห้ ก าร ใ ห้ ค ว ามห ม าย ข อ ง ค า ว่าก าร น าห ลัก สู ต ร ไ ป ใ ช้ แ ต ก ต่า ง กัน อ อ ก ไ ป
นักการศึกษาหลายท่านได้แสดงความคิดเห็นหรือให้คานิยามของคาว่าการนาหลักสูตรไปใช้ดังนี้
โบ แช มป์ (Beauchamp, 1975 : 164) ได้ใ ห้ ความห มายขอ งก ารน าห ลักสู ตรไปใ ช้ว่า
การนาหลักสูตรไปใช้ หมายถึง การนาหลักสูตรไปปฏิบัติ โดยประกอบด้วยกระบวนการที่สาคัญที่สุดคือ
การแปลงหลักสูตรไปสู่การสอน การจัดสภาพแวดล้อมในโรงเรียนให้ครูได้พัฒนาการเรียนการสอน
สั น ต์ ธ ร ร ม บ า รุ ง (2527:120) ก ล่ า ว ว่ า
การนาหลักสูตรไปใช้หมายถึงการที่ผู้บริหารโรงเรียนและครูนาโครงการของหลักสูตรที่เป็ นรูปเล่มนั้นไปปฏิบั
ติ บั ง เ กิ ด ผ ล
และรวมถึงการบริหารงานด้วยวิชาการของโรงเรียนเพื่ออานวยความสะดวกให้ครูและนักเรียนสามารถสอนและ
เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จั น ท ร า (Chandra, 1977 : 1)
ได้ให้ความหมายของการนาหลักสูตรไปใช้ว่าเป็นการทดลองใช้เนื้อหาวิชาวิธีการสอน เทคนิคการประเมิน

3. การใ ช้อุ ปกรณ์ การส อบ แบบ เรียน แล ะ ทรัพ ยากรต่าง ๆ ใ ห้ เกิด ประ โยช น์ แก่นั กเรี ยน
โดยมีครูและผู้ร่างหลักสูตรเป็นผู้ปัญหาแล้วหาคาตอบให้ได้จากการประเมินผล
รายงานการประชุมทางวิชาการเกี่ยวข้องกับการใช้หลักสูตรของประเทศในภูมิภาค (APEID,1977: 3)
ก ล่ า ว ว่ า
การนาหลักสูตรไปใช้มีความหมายครอบคลุมตั้งแต่การพัฒนาหลักสูตรไปจนถึงการอบรมครูผู้สอนให้เป็นผู้มีส
มรรถนะที่จาเป็น พร้อมที่จะนาหลักสูตรไปใช้ให้ได้ผลตามเป้าหมายที่กาหนดไว้
ธ า ร ง บั ว ศ รี (2514 : 165) ก ล่ า ว ว่า ก า ร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ ห ม า ย ถึ ง
กระบวนการเรียนการสอนสาหรับสอนเป็นประจาทุกๆ วัน
สุ มิ ต ร คุ ณ า ก ร (2520 : 130) ก ล่ า ว ว่ า
การน าห ลัก สู ต รไป ใ ช้เป็ น กระ บ วน การที่ ท าใ ห้ ห ลัก สู ตรก ล ายเป็ น การป ฏิ บั ติจริ ง
และเป็นขั้นตอนหนึ่งในกระบวนการพัฒนาหลักสูตรและมีกิจกรรมที่จะกระทาได้ 3ประการ คือ
1. การแปลงหลักสูตรไปสู่การสอน
2. การจัดปัจจัยและสภาพต่างๆ ภายในโรงเรียนให้บรรลุเป้าหมายของหลักสูตร
3. การสอนของครู
จากความหมายของการนาหลักสูตรไปใช้ ตามที่นักการศึกษาได้ให้ไว้ข้างต้น พอสรุปได้ว่า
ก า ร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ ห ม า ย ถึ ง ก า ร ด า เ นิ น ง า น แ ล ะ กิ จ ก ร ร ม ต่ า ง ๆ
ในอันที่จะทาให้หลักสูตรที่สร้างขึ้นดาเนินไปสู่การปฏิบัติเพื่อให้บรรลุเป้าหมายนับแต่การเตรียมบุคลากร
อาคาร สถานที่ วัสดุอุปกรณ์ สภาพแวดล้อม และการจัดการเรียนการสอนในโรงเรียน
2. แนวคิดเกี่ยวกับการนาหลักสูตรไปใช้
ถ้าเรายอมรับว่าการนาหลักสูตรไปใช้เป็นขั้นตอนหนึ่งที่สาคัญที่สุดที่จะทาให้หลักสูตรบังเกิด
ผ ล ต่ อ ก า ร ใ ช้ อ ย่ า ง แ ท้ จ ริ ง แ ล้ ว
การนาหลักสูตรไปใช้ก็ควรจะเป็นวิธีการปฏิบัติการที่มีหลักเกณฑ์และมีกระบวนการปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพพอ
ที่จะ มั่น ใ จได้ว่า ห ลักสู ตรที่ส ร้าง ขึ้ น นั้ น จะ ได้มีโอกาสน าไป ปฏิบัติจริงๆ อย่าง แน่น อน
นักการศึกษาต่างก็ให้ทัศนะซึ่งเป็นแนวคิดในการนาหลักสูตรไปใช้ดังนี้
โบแชมป์ (Beauchamp, 1975:169) กล่าวว่าสิ่งแรกที่ควรทาคือ การจัดสภาพแวดล้อมของโรงเรียน
ค รู ผู้ น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ มี ห น้ า ที่ แ ป ล ง ห ลั ก สู ต ร ไ ป สู่ ก า ร ส อ น
โ ด ย ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร เ ป็ น ห ลั ก ใ น ก า ร พั ฒ น า ก ล วิ ธี ก า ร ส อ น
สิ่งที่ควรคานึงถึงในการนาหลักสูตรไปใช้ให้ได้ผลตามเป้าหมาย

4. 1. ครูผู้สอนควรมีส่วนร่วมในการร่างหลักสูตร
2.ผู้บริหารต้องเห็ น ความสาคัญ และสนับสนุ น การดาเนิ น ง าน ให้เกิดผลสาเร็จได้
ผู้นาที่สาคัญที่จะรับผิดชอบได้ดี คือครูใหญ่
ท า น ก า ร์ ด (Tankard, 1974 : 46-88) ไ ด้ ใ ห้ ค ว า ม เ ห็ น ว่ า
ความสาเร็จของการนาหลักสูตรไปใช้อยู่ที่การวางแผนการทดลองใช้ ซึ่งมีองค์ประกอบต่างๆ คือ
1. รายละเอียดของโครงการ
2. ปรัชญาและจุดมุ่งหมาย
3. แผนการนาไปใช้และการดาเนินการ
ผู้เกี่ยวข้องใน การน าหลักสูตรไปใช้ซึ่งมีศึกษานิ เทศ ก์ ครูใหญ่ ผู้บริหารระดับต่างๆ
เป็นส่วนใหญ่จะต้องร่วมมือกันดาเนินงานตั้งแต่การทาโครงการปรับปรุงหลักสูตร กาหนดจุดมุ่งหมาย
จัดทาเนื้อหาแผนการนาไปทดลองใช้ และการประเมินผล ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการนาไปทดลองใช้
จะต้องบันทึกไว้ทั้งหมด เพื่อนาไปเป็นข้อมูลในการแก้ไขปรับปรุงหลักสูตร
ส า ห รั บ เ ว อ ร์ ดุ น (Verduin, 1977 : 88-90) เ ข า ใ ห้ ทั ศ น ะ ว่ า
การน าห ลักสู ตรไปใช้จะต้องเริ่มดาเนิ นการโดยการนิ เทศให้ครูใน โรงเรียนเข้าใจห ลักสูตร
แล้วตั้งกลุ่มปฏิบัติการขึ้นเพื่อการศึกษาปัญหาที่จะเกิดขึ้นในระหว่างการใช้หลักสูตรจากพื้นที่ที่เป็นปัญหาหลาย
ๆ แ ห่ ง เ พื่ อ ใ ห้ ไ ด้ ข้ อ มู ล ม า ก ที่ สุ ด
กลุ่มปฏิบัติการนี้จะต้องเข้าไปทางานร่วมกันกับครูผู้สอนอย่างจริงจังเพื่อให้เกิดความเห็นอกเห็นใจและมีความ
สั ม พั น ธ์ อั น ดี ต่ อ กั น
การจัดการอบรมปฏิบัติการแก่ครูประจาการถือว่าเป็ นกิจกรรมที่สาคัญที่สุดในการนาหลักสูตรไปใช้
ต้องใช้วิทยากรผู้เชี่ยวชาญการสอนโดยเฉพาะสามารถฝึกผู้อื่นได้ดีและมีวิธีการให้ครูเ กิดความสนใจ
ถ้ามีข้อเสนอแนะให้มีการเปลี่ยนแปลงระหว่างการใช้หลักสูตรควรเลือกครูผู้สอนที่อาสาสมัครและเต็มใจ
ไม่ควรใช้ครูทุกคนในโรงเรียนเพราะอาจมีบางคนที่ไม่เห็นด้วยและไม่เต็มใจกับการเปลี่ยนแปลง
จึ ง ค ว ร ท า แ บ บ ค่ อ ย เ ป็ น ค่ อ ย ไ ป เ พื่ อ ใ ห้ ค รู ส่ ว น ใ ห ญ่ เ ข้ า ใ จ
จะทาให้การเปลี่ยนแปลงมีความหมายและได้รับการยอมรับโดยปริยาย
จ า ก เอ ก ส า ร ก า ร ป ร ะ ชุ ม ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ต่าง ๆ ใ น เอ เ ชี ย (APEID, 1977 : 29)
ใ น ก า ร ป ร ะ ชุ ม ท บ ท ว น ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์ ต่า ง ๆ ข อ ง ป ร ะ เท ศ ใ น เ อ เ ชี ย เรื่ อ ง
ยุทธศาสตร์การนาหลักสูตรไปใช้ได้สรุปเป็นองค์ประกอบที่สาคัญได้ดังนี้

5. 1.
วางแผนและเตรียมการนาหลักสูตรไปใช้โดยให้คนหลายกลุ่มเข้าร่วมแสวงหาการสนับสนุนจากประชาชนและ
จัดเตรียมทรัพยากร (มนุษย์และวัสดุ) ให้พร้อม
2. จัดให้มีหน่วยงานส่งเสริมการนาหลักสูตรไปใช้ให้เป็นไปได้สะดวกและรวดเร็ว
3.กาหนดวิถีทางและกระบวนการน าหลักสูตรไปใช้อย่างเป็ นขั้นตอน รวมเหตุผลต่างๆ
ที่จะใช้ในการจูงใจครูและติดตามผลการปฏิบัติงาน
ธ า ร ง บั ว ศ รี (2514: 165-195)
ได้สรุปชี้ให้เห็นปัจจัยจะนาไปสู่ความสาเร็จของการนาหลักสูตรไปใช้ไว้ว่าควรคานึงถึงสิ่งต่อไปนี้
1.โครงการสอน เช่น การวางโครงการสอนแบบหน่วย (Unit Organizationof Instruction, Teaching
Unit) ป ร ะ เภ ท ข อ ง ห น่ วย ก าร ส อ น มี 2 ป ระ เภ ท คื อ ห น่ วย ราย วิช า (Subject Matter Unit)
และหน่วยงานประสบการณ์ (Experience Unit)
2. ห น่วยวิท ยาก าร (Resource Unit) เป็ น แห ล่ง ใ ห้ ความรู้แ ก่ครู เช่น เอ กส าร คู่มือ
และแนวการปฏิบัติต่างๆ
3.องค์ประกอบอื่นๆ ที่ช่วยในการสอน เช่น สถานที่และเครื่องมือเครื่องใช้อุปกรณ์การเรียนการสอน
วิธีการสอนและวัดผลการศึกษา กิจกรรมร่วมหลักสูตร การแนะนาการจัดและบริหารโรงเรียนเป็นต้น
วิ ชั ย ว ง ษ์ ใ ห ญ่ (2521: 140 -141) ไ ด้ ใ ห้ ค ว า ม เ ห็ น ว่ า
ผู้มีบทบาทในการนาหลักสูตรไปใช้ให้บรรลุจุดหมายมี 3กลุ่ม คือ ครูใหญ่ครูประจาชั้น และชุมชน
ในจานวนนี้ครูใหญ่เป็นผู้ที่มีบทบาทมากที่สุดที่จะต้องศึกษาและวางแผนเกี่ยวกับการใช้หลักสูตรโดยมีขั้นตอน
สรุปสั้นๆ ได้ดังนี้
1. เตรียมวางแผน
2. เตรียมจัดอบรม
3. การจัดครูเข้าสอน
4. การจัดตารางสอน
5. การจัดวัสดุประกอบหลักสูตร
6. การประชาสัมพันธ์
7. การจัดสภาพแวดล้อมและการเลือกกิจกรรมเสริมหลักสูตร
8. การจัดโครงการประเมิน
จากเอกสารทางวิชาการของแผนกวิชาประถมศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2516:
11) กล่าวถึงบทบาทของโรงเรียนในการนาหลักสูตรไปใช้ให้ได้ผลที่ควรจัดกิจกรรมดังนี้

6. 1. ประชุมครูเพื่อศึกษาหลักสูตรและทาโครงการสอน
2. จัดอบรมครู เพื่อให้เพิ่มพูนความรู้จากวิทยากรในด้วยวิธีการสอนแบบใหม่ๆ
3. เตรียมเอกสารทุกชนิดไว้ให้ค้นคว้าและอ่านประกอบ
จาก คู่มือการน าห ลักสู ตรประ ถมศึกษ า พ .ศ. 2521 ไป ใช้ (กรมวิช าการ 2520: 279)
ได้กล่าวไว้ในเรื่องการเตรียมการในการใช้หลักสูตรว่ามีขั้นตอนสรุปได้ดังนี้
1. เผยแพร่และประชาสัมพันธ์
2. จัดตั้งกลุ่มปฏิบัติการหลักสูตรขึ้นในส่วนภูมิภาคทุกเขตการศึกษา
3. ประสานงานกับกรมการฝึกหัดครู
4. ฝึกอบรมครู
5. จัดสรรงบประมาณ
6. จัดตั้งคณะอนุกรรมการเพื่อจัดปัญหาและอุปสรรคการใช้หลักสูตร
จาก แ น วคิ ด ขอ ง ก าร น าห ลัก สู ตรไ ป ใ ช้ที่ ได้ยก ตัวอ ย่าง ข้าง ต้น จะ เห็ น ได้ว่า
การนาหลักสูตรไปใช้นั้นเป็นงานหรือกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับบุคคลหลายฝ่าย นับแต่ผู้บริหารระดับกระทรวง
ก ร ม ก อ ง ผู้ บ ริ ห า ร ร ะ ดั บ โ ร ง เรี ย น ค รู ผู้ ส อ น ศึ ก ษ า นิ เท ศ ก์ แ ล ะ บุ ค ค ล อื่ น ๆ
ข อ บ เข ต แ ล ะ ง า น ข อ ง ก าร น าห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ เป็ น ง า น ที่ มีข อ บ เข ต ก ว้าง ข ว า ง
เพราะฉะนั้นการนาหลักสูตรไปใช้จึงเป็นสิ่งที่ต้องทาอย่างรอบคอบและระมัดระวัง
3. หลักการที่สาคัญในการนาหลักสูตรไปใช้
จากแนวคิดดังกล่าว สรุปเป็นหลักการสาคัญในการนาหลักสูตรไปใช้ได้ดังนี้
1. จ ะ ต้ อ ง มี ก า ร ว า ง แ ผ น แ ล ะ เ ต รี ย ม ก า ร ใ น ก า ร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้
ทั้ ง นี้ บุ ค ล า ก ร ผู้ มี ส่ ว น เ กี่ ย ว ข้ อ ง ค ว ร จ ะ ไ ด้ ศึ ก ษ า วิ เ ค ร า ะ ห์
ทาความเข้าใจหลักสูตรที่จะนาไปใช้ให้มีความเข้าใจตรงกัน เพื่อให้การปฏิบัติเป็นไปในทานองเดียวกัน
และสอดคล้องต่อเนื่องกัน
2.
จะต้องมีองค์คณะบุคคลทั้งส่วนกลางและส่วนท้องถิ่นที่จะต้องทาหน้าที่ประสานงานกันเป็นอย่างดีในแต่ละขั้น
ตอนของการนาหลักสูตรไปใช้นับแต่การเตรียมการนาหลักสูตรไปใช้ในด้านวิธีการ สื่อ การประเมินผล
การจัดอบรมผู้ที่จะไปพัฒนาครู การอบรมผู้ใช้หลักสูตรใน ท้องถิ่น การน าหลักสูตรไปใช้ของครู
และการติดตามผลประเมินการใช้หลักสูตรของครู ฯลฯ

7. 3.
การนาหลักสูตรไปใช้จะต้องดาเนินการอย่างเป็นระบบเป็นไปตามขั้นตอนที่วางแผนและเตรียมการไว้
4.
การนาหลักสูตรไปใช้จะต้องคานึงถึงปัจจัยสาคัญที่จะช่วยให้การนาหลักสูตรไปใช้ประสบความสาเร็จได้
ปัจจัยต่างๆ เหล่านั้ นคือ งบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ เอกสารหลักสูตรต่างๆ ตลอดจนสถานที่ต่างๆ
ที่จะเป็ น แหล่งให้ความรู้ประสบการณ์ต่างๆ สิ่ งเหล่านี้ จะต้องได้รับการจัดเตรียมไว้เป็ น อย่างดี
และพร้อมที่จะให้การสนับสนุนได้เมื่อได้รับการร้องขอ
5. ค รู เ ป็ น บุ ค ล า ก ร ที่ ส า คั ญ ที่ สุ ด ใ น ก า ร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้
ดังนั้ น ครู จะ ต้อง ได้รับก ารพัฒ น าอย่าง เต็มที่ และ จริ งจัง เริ่ มตั้ง แต่การอบ รมให้ ความ รู้
ความเข้าใจทักษะและเจตคติเกี่ยวกับการใช้หลักสูตรอย่างเข้มแข็ง การให้การสนับสนุนด้านปัจจัยต่างๆแก่ครู
ไ ด้ แ ก่ ก า ร ติ ด ต า ม ป ร ะ เ มิ น ผ ล ก า ร ป ฏิ บั ติ ก าร ส อ น ข อ ง ค รู อ ย่า ง เป็ น ร ะ บ บ
และการพัฒนาตัวครูเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพใน การสอน เช่น การจัดอบรมสัมมน าเป็ น ระ ยะ ๆ
การเผยแพ ร่เอกสารที่เป็ น ประโยช น์ การพ าไปทัศน ศึกษา การเชิญ วิทยากรมาให้ ความรู้
และการสร้างขวัญกาลังใจในการปฏิบัติงาน ฯลฯ
6. การน าห ลัก สู ตรไป ใ ช้ ค วรจัดตั้ ง ใ ห้ มีห น่ วยง าน ที่ มีผู้เชี่ ยวช าญ ก ารพิ เศ ษ
เพื่อให้การสนับสนุ น และ พัฒน าครู โดยทาหน้าที่นิ เทศ ติดตามผลการน าหลักสู ตรไปใ ช้
และควรปฏิบัติงานร่วมกับครูอย่างใกล้ชิด
7. ห น่ ว ย ง า น แ ล ะ บุ ค ล า ก ร ใ น ฝ่ า ย ต่ า ง ๆ
ที่ เ กี่ย วข้ อ ง กับ ก าร น าห ลัก สู ต รไ ป ใ ช้ ไ ม่ว่าจ ะ เป็ น ส่ว น ก ล า ง ห รื อ ส่ ว น ท้ อ ง ถิ่ น
ต้องปฏิบัติงานในบทบาทหน้าที่ของตนเองอย่างเต็มที่และเต็มความสามารถในส่วนที่รับผิดชอบ
ซึ่ ง จ ะ ส่ ง ผ ล ก ร ะ ท บ โ ด ย ต ร ง ต่ อ ก า ร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ ข อ ง ค รู
ลักษณะเช่นนี้จะเป็นตัวบ่งชี้ว่าการนาหลักสูตรไปใช้จะประสบความสาเร็จหรือล้มเหลว
8. ก า ร น า ห ลั ก สู ต ร ไ ป ใ ช้ ส า ห รั บ ผู้ ที่ มี บ ท บ า ท เ กี่ ย ว ข้ อ ง ทุ ก ฝ่ า ย
ทุกหน่วยงานจะต้องมีการติดตามและประเมินผลเป็ นระยะๆ ซึ่งจะต้องกาหนดไว้ในแผนปฏิบัติการ
ทั้ ง นี้ เ พื่ อ จ ะ ไ ด้ น า ข้ อ มู ล ต่ า ง ๆ ม า ป ร ะ เ มิ น วิ เ ค ร า ะ ห์
เพื่อพัฒนาทั้งในแง่ของการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงและการวางแนวทางในการนาหลักสูตรไปใช้ให้มีประสิทธิภา
พดียิ่งขึ้น
4. กิจกรรม/งานที่เกี่ยวข้องกับการนาหลักสูตรไปใช้

8. กิ จ ก ร ร ม ห รื อ ง า น ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร นั้ น
นักพัฒนาหลักสูตรและนักการศึกษาได้เสนอแนะไว้ดังนี้
สุ มิ ต ร คุ ณ า นุ ก ร (2520 : 130-132)
ได้เสนอกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการนาหลักสูตรไปใช้ว่าประกอบด้วยกิจกรรม 3ประเภท คือ
1. ก า ร เป ลี่ ย น แ ป ล ง ห ลั ก สู ต ร ไ ป สู่ ก า ร ส อ น คื อ ก า ร ตี ค ว า ม ห ม า ย
และการกาหนดรายละเอียดของหลักสูตร โดยจะดาเนินการในรูปแบบเอกสารประกอบหลักสูตร
และวัสดุอุปกรณ์การสอน เช่น โครงการสอน ประมวลการสอน คู่มือครู เป็นต้น
2. ก า ร จั ด ปั จ จั ย แ ล ะ ส ภ า พ ต่ า ง ๆ ภ า ย ใ น โ ร ง เ รี ย น
เพื่ อใ ห้ ห ลักสู ตรบรรลุเป้ าห มายผู้บริ ห ารโรงเรี ยน ค วรส ารวจดูปั จจัยแล ะ สภ าพ ต่าง ๆ
ของโรงเรียนว่าเหมาะสมกับสภาพการนาหลักสูตรมาปฏิบัติหรือไม่
3.การสอน ซึ่งเป็นหน้าที่ของครูประจาการ ถือว่าเป็ นหั วใจสาคัญของการนาหลักสูตรไปใช้
ครูจึงเป็นตัวจักรที่สาคัญที่สุด ครูต้องสอนให้สอดคล้องกับจุดมุ่งหมายของหลักสูตรเลือกวิธีสอนให้เหมาะสม
โดยผู้บริหารคอยให้ความสะดวกให้คาแนะนา และให้กาลังใจ
วิ ชั ย ว ง ษ์ ใ ห ญ่ (2537 : 198) ก ล่ า ว ว่ า
เอกสารหลักสูตรเมื่อได้จัดทาเสร็จเรียบร้อยแล้วก่อนที่จะนาไปใช้ควรจะได้ทบทวนตรวจสอบอีกครั้ง ดังนั้น
ขั้นตอนการนาหลักสูตรไปใช้มีดังนี้
1. ตรวจสอบทบทวนหลักสูตรตามหลักการของทฤษฎีหลักสูตร
2. ทาโครงการและวางแผนการศึกษานาร่องเพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตร
3. ประเมินโครงการศึกษาทดลอง
4. ประชาสัมพันธ์หลักสูตร
5. การอบรมครูผู้บริหารผู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้หลักสูตร
6. นาหลักสูตรไปปฏิบัติจริงหรือเรียกว่าขั้นดาเนินการใช้หลักสูตรเต็มรูป
7. การอบรมครูเพิ่มเติมในส่วนที่จาเป็นในระหว่างการใช้หลักสูตร
8. การติดตามและประเมินผลการใช้หลักสูตร

9. ภาพประกอบ 29 แสดงขั้นตอนการนาหลักสูตรไปใช้ของวิชัย วงษ์ใหญ่(2537: 175)
สงัด อุทรานันท์ (2532: 263-271) กล่าวว่า การนาหลักสูตรไปใช้มีงานหลัก 3 ประการ คือ
1.งานบริหารและบริการหลักสูตรจะเกี่ยวข้องกับ งานเตรียมบุคลากร การจัดครูเข้าสอนตามหลักสูตร
การบริหารและบริการวัสดุหลักสูตร การบริการหลักสูตรภายในโรงเรียน
2. ง า น ด า เ นิ น ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น ต า ม ห ลั ก สู ต ร ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย
การปรับปรุงหลักสูตรให้สอดคล้องกับสภาพท้องถิ่น การจัดทาแผนการสอน การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
3.งานสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตรประกอบด้วยการนิเทศและติดตามผลการใช้หลักสูตร
และการตั้งศูนย์บริการเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตร
การตรวจสอบหลักสูตร
ปรับแก้ ยอมรับ ใช้ไม่ได้
โครงการ
ศึกษานาร่อง
ปรับแก้ ยอมรับ ใช้ไม่ได้
การฝึกอบรม
เพิ่มเติม
นาไปปฏิบัติจริง
การฝึกอบรมครู
บริการสนับสนุน
การติดตามและประเมิล
ผล

10. จะ เห็ น ได้ว่ากิจกรรมหรื องาน ต่าง ๆ ที่ เกี่ยวข้อง กับ การน าห ลักสู ตรไป ใช้มีมาก
นับแต่งานที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมเพื่อการเตรียมการใช้หลักสูตร เช่น การเตรียมความพร้อมของสถานศึกษา
ผู้บริหารสถาน ศึกษา ครูผู้สอน นักเรี ยน งาน ที่เกี่ยวข้องกับการน าหลักสู ตรไปใช้จริง เช่น
การจัดการเรียน การส อน ห รื อ ง าน ที่ ต้อง กระ ท าห ลัง การน าห ลักสู ต รไป ใ ช้แล้ว เช่น
การนิ เทศและ ติดตามผลการใช้หลักสู ตร การประเมิ นผลการใช้หลักสู ตร ลักษณะงาน ต่าง ๆ
นี้จะเห็นได้ชัดเจนตามขั้นตอนของการนาหลักสูตรไปใช้ซึ่งจะกล่าวต่อไปนี้
5. ขั้นตอนการนาหลักสูตรไปใช้
จากลักษณะงานและกิจกรรมของการนาหลักสูตรไปใช้ดังกล่าวสามารถสรุปขั้นตอนของ
การนาหลักสูตรไปใช้ดังนี้
1. ขั้นการเตรียมการใช้หลักสูตร
2. ขั้นดาเนินการใช้หลักสูตร
3. ขั้นติดตามและประเมินผล
5.1 ขั้นเตรียมการใช้หลักสูตร
ใ น ก า ร เ ต รี ย ม ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร เ ป็ น ขั้ น ต อ น ที่ ส า คั ญ
เพราะการนาเอาหลักสูตรใหม่เข้ามาแทนที่หลักสูตรเดิมจะสาเร็จลุล่วงไปด้วยดีก็ต่อเมื่อได้มีการเตรียมการเป็นอ
ย่าง ดี นั บ แ ต่ก าร ต ร ว จ ส อ บ ท บ ท วน ห ลัก สู ต รต า มห ลัก ก าร ท ฤ ษ ฎี ข อ ง ห ลัก สู ต ร
การทาโครงการและวางแผนการศึกษานาร่องเพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตรหรือการทดลองใช้หลักสูตรการ
ป ร ะ เ มิ น โ ค ร ง ก า ร ศึ ก ษ า ท ด ล อ ง
การประชาสัมพันธ์หลักสูตรและการเตรียมบุคลากรที่เกี่ยวข้องในการใช้หลักสูตร
1.การตรวจสอบลักษณะหลักสูตร
จุดประสงค์ของการตรวจสอบหรือทบทวนหลักสูตรเพื่อต้องการทราบว่าหลักสูตรที่พัฒนาเสร็จเรียบ
ร้ อ ย แ ล้ ว นั้ น มี ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ม า ก น้ อ ย เ พี ย ง ใ ด
เพื่อศึกษาหาวิธีการที่จะนาหลักสูตรไปใช้ปฏิบัติได้จริงตามเจตนารมณ์ของหลักสูตร รวมทั้งศึกษาองค์ประกอบ
และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการใช้หลักสูตรและบริบททางสังคมอื่นๆ ที่เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องกับการใช้หลักสูตร
การต รวจ ส อ บ ลัก ษ ณ ะ ห ลัก สู ต รเพื่ อดู ค วามชัดเจ น ข อ ง ห ลัก สู ต ร ซึ่ ง ได้แ ก่
ความกระจ่างชัดของคาชี้แจง คาอธิบายสาระสาคัญแนะปฏิบัติต่าง ๆ ของหลักสูตร นอกจากนั้ น
จะ ดูความสอดคล้อง ขององค์ประ กอบห ลักสู ตร ได้แก่จุดประสง ค์การเรียน เนื้ อหาสาระ
กิจกรรมประสบการณ์การเรียน และการประเมินผลมีความสอดคล้องสัมพันธ์กันมากน้อยเพียงใด

11. มีค ว า ม เห มา ะ ส ม กับ พั ฒ น า ก า ร ข อ ง ผู้ เรี ย น ที่ เ ป็ น ก ลุ่ ม เป้ าห ม า ย จ ริ ง ห รื อ ไ ม่
ร ว ม ทั้ ง ค ว า ม ห วัง ข อ ง สั ง ค ม ไ ด้ ส ะ ท้ อ น เข้ าม าอ ยู่ใ น ส่ ว น ใ ด ข อ ง ตั ว ห ลั ก สู ต ร
ความซับซ้อนของเนื้อห ามีมากน้อยเพียงใด สิ่งสาคัญอีกประการณ์หนึ่ งคือรายละ เอียดต่าง ๆ
ที่ปรากฏในหลักสูตรนั้นสามารถที่จะนาไปปฏิบัติได้จริงตรงกับความต้องการของกลุ่มเป้าหมายหรือไม่
รวม ทั้ ง บุ ค ล าก รแ ล ะ สิ่ ง อื่ น ๆ โด ยเฉ พ าะ อ ย่าง ยิ่ง ค รู ผู้ส อน ผู้บ ริ ห าร ง บ ป ร ะ ม าณ
การบริหารสนับสนุนการใช้หลักสูตรได้ตามจุดประสงค์
คณะบุคคลที่ทาการตรวจสอบหลักสูตร ได้แก่คณะกรรมการยกร่างหลักสูตรผู้บริหาร ครู
ศึ ก ษ า นิ เ ท ศ ก์ นั ก วิ ช า ก า ร ผู้ เ รี ย น แ ล ะ ผู้ ป ก ค ร อ ง
ซึ่งควรจะได้มีบทบาทในการประชุมสัมมนาเพื่อหาประสิทธิภาพของหลักสูตร เพื่อให้มีความเข้าใจตรงกัน
เห็นคุณค่า เกิดการยอมรับ และมีทัศนคติที่ดีต่อหลักสูตรซึ่งเป็นสิ่งที่สาคัญในการจะนาหลักสูตรไปใช้ต่อไป
2. การวางแผนและทาโครงการศึกษานาร่อง
การวางแผนและทาโครงการศึกษานาร่องเป็นสิ่งที่จาเป็นจะตรวจสอบคุณภาพความเป็นไปได้ของหลั
ก สู ต ร ก่ อ น ที่ จ ะ น า ไ ป ใ ช้ ป ฏิ บั ติ จ ริ ง
วิธีการนาหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติประการแรกคือเลือกตัวแทนของกลุ่มเป้าหมายก่อนที่จะทาการใช้หลักสูตร
จ าก นั้ น แ ป ล ง ห ลัก สู ต ร สู่ ก ร ะ บ ว น ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น พั ฒ น าวัส ดุ ห ลัก สู ต ร
เตรียมบุคลากรให้มีความพร้อมในการใช้หลักสูตร จัดหาแหล่งบริการที่สนับสนุนการใช้หลักสูตร งบประมาณ
จัดสิ่ ง แวดล้อมที่จะสนั บสนุ น การสอน ติดตามผลการทดลอง ทั้งระ ยะ สั้ น และ ระยะยาว
รวมทั้งศึกษาระบบการบริหารของโรงเรียนในปัจจุบันว่าระบบหลักสูตรจะเข้าไปปรับใช้ให้เข้ากับระบบบริหาร
ที่มีอยู่เดิมให้ผสมผสานกันได้อย่างไร โดยไม่เปลี่ยนแปลงโครงสร้างของระบบเดิม
3. การประเมินโครงการศึกษานาร่อง
ก าร ป ร ะ เมิ น โ ค ร ง ก าร ศึ ก ษ าน าร่อ ง อ า จจ ะ ก ร ะ ท าไ ด้ห ล าย รู ป แ บ บ เช่น
การประ เมิน ผลการเรี ยน จากผู้เรี ยน โดยการประเมิน แบบย่อย และการปร ะเมิน รวมยอด
การประเมิน ห ลักสู ตรห รือการประเมินทั้งระบบการใช้ห ลักสูตร และปรับแก้จากข้อค้น พ บ
โ ด ย ป ร ะ ชุ ม สั ม ม น า กั บ ผู้ เ ชี่ ย ว ช า ญ แ ล ะ ผู้ ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร
เพื่อนาความคิดเห็นบางส่วนมาปรับปรุงหลักสูตรให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น
4. การประชาสัมพันธ์หลักสูตร
การเปลี่ยน แปลงใดๆ ก็ตามย่อมมีผลกระทบต่อผู้ที่เกี่ยวข้องเสมอ ไม่ทางใดก็ทางหนึ่ ง
การเปลี่ยนแปลงหลักสูตรก็เช่นเดียวกัน ผู้ที่เกี่ยวข้องนับตั้งแต่ผู้บริหารการศึกษา ศึกษาธิการจังหวัด
ศึกษาธิการอาเภอผู้อานวยการประถมศึกษาจังหวัดและอาเภอศึกษานิเทศก์ผู้อานวยการโรงเรียนอาจารย์ใหญ่

12. ครูใหญ่ ครูผู้สอน ซึ่งจะต้องได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงทั้งสิ้นมากบ้างน้อยบ้างตามแต่กรณี
ที่ ก ล่ า ว เ ช่ น นี้ ก็ เ พ ร า ะ ห ลั ก สู ต ร เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ สิ่ ง ต่ า ง ๆ
หลายอย่างไม่เฉพาะเรื่องการเรียนการสอนเท่านั้นแต่ยังเกี่ยวพันไปถึงวัสดุอุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้
อาคารสถานที่ และงบประมาณค่าใช้จ่าย ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ เกี่ยวข้องกับบุคคลที่กล่าวมาแล้วข้างต้น
ซึ่งจะต้องปรับตัวแก้ไขวิธีการทางานและปฏิบัติการอย่างใดอย่างหนึ่งเพื่อให้การใช้หลักสูตรผลสาเร็จตามจุดหม
ายที่ได้กาหนดไว้ด้วยเหตุนี้ เขาเหล่านั้นจึงจาต้องทราบว่ากาลังจะมีการเปลี่ยนแปลงอะไรเกิดขึ้น
อัน ที่ จริ ง การประ ช าสัม พัน ธ์ ไม่ใ ช่ว่าจะ มาเริ่ ม ตอน จัดท าห ลักสู ตรต้น แ บบ เสร็ จแล้ว
แต่ควรเริ่มต้นตั้งแต่มีแผนการที่จะเปลี่ยนแปลงปรับปรุงหลักสูตรโดยให้ผู้เกี่ยวข้องได้ทราบเป็นระยะๆ ว่า
ได้มีการดาเนินการไปแล้วแค่ไหนเพียงใด
การประชาสัมพันธ์อาจได้หลายรูปแบบ เช่น การออกเอกสารสิ่งพิมพ์ การใช้สื่อมวลชน เช่น วิทยุ
โ ท ร ทั ศ น์ ห นั ง สื อ พิ ม พ์ เ ป็ น ต้ น
นอกจากนี้ การประชุมและการประชุมและการสัมมนากี่ครั้งเป็ นเรื่องที่จะต้องพิจารณาเป็นรายๆ ไป
อย่าง ไรก็ตามสิ่ ง ที่ควรให้ ผู้เกี่ยวข้อง ทราบก็คือสิ่ ง สาคัญ ที่ เปลี่ยน แป ลงไปนั้ น คืออะ ไร
จะมีประโยชน์แก่ผู้เรียนและผู้เกี่ยวข้องอย่างไร และจะมีผลต่อบทบาท
5. การเตรียมบุคลากรที่เกี่ยวข้อง
การอบรมผู้บริหารและผู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้หลักสูตรต้องคานึงและต้องกระทาอย่างรอบคอบ
นับแต่ขั้นเตรียมการสารวจข้อมูลเบื้องต้นที่น ามาใช้ในการวางแผน และวิธีการฝึ กบุคลากร เช่น
ข้อมูลเกี่ยวกับสถาบันการใช้หลักสูตรซึ่งจะมีความแตกต่างของความพร้อมของใช้หลักโรงเรียนในตัวเมืองขนา
ดใหญ่ย่อมมีความพร้อมหลายๆ ด้านมากกว่าโรงเรียนขนาดเล็กในชนบท และบุคลากรฝ่ายต่างๆเช่น ผู้บริหาร
ศึ ก ษ า นิ เ ท ศ ก์ ค รู ก ลุ่ ม ผู้ ส นั บ ส นุ น ร ว ม ทั้ ง ผู้ ป ก ค ร อ ง วิ ธี ก า ร อ บ ร ม
ระยะเวลาที่ใช้ในการอบรมและงบประมาณที่ใช้ในแผนนี้
วิธี ก ารฝึ กอบ รมจะ แต กต่าง กัน ไปต ามกลุ่มเป้ าห มายของ การใ ช้ห ลักสู ตร เช่น
ผู้ บ ริ ห า ร แ ล ะ ผู้ ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง วิ ธี ก า ร อ บ ร ม จ ะ มุ่ ง เ น้ น เ กี่ ย ว กั บ น โ ย บ า ย
เจตนารมณ์ของหลักสูตรการจัดงบประมาณและบริการสนับสนุนการใช้หลักสูตรและการสอน
วิธีการที่ใช้ส่วน มากจะเป็ น การประชุมชี้ แจงสาระ สาคัญและ แน วทางการปฏิบัติ เป็ น ต้น
วิ ธี ก า ร ที่ ใ ช้ ส่ ว น ม า ก จ ะ เ ป็ น มุ่ ง เ น้ น ก า ร ป ร ะ ชุ ม เ ชิ ง ป ฏิ บั ติ ก า ร
เพราะการที่จะเข้าใจหลักสูตรจนสามารถปฏิบัติการสอนได้นั้นต้องลงมือฝึกปฏิบัติจริงครูจึงจะเห็นภาพรวมและ
เกิดความมั่นใจในการสอน วิธีการฝึกอบรมแบบนี้จะสิ้นเปลืองงบประมาณและต้องใช้ระยะเวลานานพอสมควร
ดั ง นั้ น ท รั พ ย า ก ร ต่ า ง ๆ ก า ร เ ต รี ย ม วั ส ดุ ส า ห รั บ ก า ร ฝึ ก อ บ ร ม

13. จะต้องมีการวางแผนอย่างดีเพื่อไม่ให้ครูเกิดความสับสนและไม่แน่ใจซึ่งเป็นเหตุการณ์ไม่ยอมรับหลักสูตรใหม่
ตามมา นอกจากนั้นครูให้ข้อมูลย้อนกลับเพื่อให้ทราบผลของการฝึกอบรมปัญหาและแนวทางแก้ไข
โ ด ย ใ ห้ ผู้ อ บ ร ม ไ ด้ มี ส่ ว น ว า ง แ ผ น ก า ร แ ก้ ปั ญ ห า แ ล ะ ตั ด สิ น ใ จ
สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้ผลของการพัฒนาหลักสูตรดาเนินไปสู่การปฏิวัติจริงได้มากขึ้น
5.2 ขั้นดาเนินการใช้หลักสูตร
การนาหลักสูตรไปใช้เป็นการแปลงหลักสูตรไปสู่การสอน การใช้หลักสูตรจะมีงานหลัก 3
ลักษณะ คือ
1. การบริหารและบริการหลักสูตร
2. การดาเนินการเรียนการสอนตามหลักสูตร
3. การสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตร
1. ก า ร บ ริ ห า ร แ ล ะ บ ริ ก า ร ห ลั ก สู ต ร
หน่วยงานบริการหลักสูตรส่วนกลางของคณะพัฒนาหลักสูตรจะมีหน้าที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการเตรียมบุคลากรเ
พื่ อ ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร แ ล ะ ก า ร บ ริ ห า ร แ ล ะ บ ริ ก า ร ห ลั ก สู ต ร
ส่วนงานบริหารและบริการหลักสูตรในระดับท้องถิ่นซึ่งได้แก่โรงเรียนก็จะเกี่ยวข้องกับการจัดบุคลากรเข้าสอน
ตามความถนัดและความเหมาะสม การบริหารและการบริการหลักสูตรในโรงเรียนได้แก่
1.1 ก า ร จั ด ค รู เ ข้ า ส อ น ต า ม ห ลั ก สู ต ร ก า ร จั ด ค รู เ ข้ า ส อ น ห ม า ย ถึ ง
การจัดและดาเนินการเกี่ยวกับการสรรหาและกลวิธีการใช้บุคลากรอย่างเหมาะสมกับความรู้ ความสามารถ
ค ว า ม ส น ใ จ ค ว า ม ถ นั ด แ ล ะ ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์
ร ว ม ทั้ ง ส าม า ร ถ พั ฒ น า บุ ค ล า ก ร เพื่ อ ใ ห้ มี ค ว า มส า มา ร ถ ใ น ก า ร ป ฏิ บั ติ ห น้ า ที่
และมีความรับผิดชอบต่อการงานอย่างมีประสิทธิภาพ
การจัดครูเข้าสอน โดยห ลักสูตรทั่วไปจะเป็ นงานของหัวหน้าสถาน ศึกษาแต่ละแห่ง
การรับ ครู เข้าส อน จาเป็ น ต้อง คานึ ง ถึ ง ความรู้ ความส ามารถ ความส น ใ จ ค วามถนั ด
แ ล ะ ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์ ต ล อ ด จ น ค ว า ม ส มั ค ร ใ จ ข อ ง ค รู แ ต่ ล ะ ค น ด้ ว ย
ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ใช้หลักสูตรแต่ละคนมีโอกาสได้ใช้ศักยภาพของตนให้เป็นประโยชน์ต่อการใช้หลักสูตรให้มากที่สุ
ด
1.2 บ ริ ก า ร พั ส ดุ ห ลั ก สู ต ร วั ส ดุ ห ลั ก สู ต ร ที่ ก ล่ า ว ถึ ง นี้ ไ ด้ แ ก่
เอ กส ารห ลัก สู ตรแล ะ สื่ อ การเรี ยน การสอ น ทุ ก ช นิ ดที่ จัดท าขึ้ น เพื่ อใ ห้ ค วามส ะ ดว ก

14. แ ล ะ ช่ ว ย เ ห ลื อ ค รู ใ ห้ ส า ม า ร ถ ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร ไ ด้ อ ย่ า ง ถู ก ต้ อ ง
งานบริการหลักสูตรจึงเป็นภารกิจของหน่วยงานส่วนกลางซึ่งมีหน้าที่ในการพัฒนาหลักสูตรจึงเป็นหน้าที่ของห
น่วยงานส่วนกลางซึ่งผู้พัฒนาหลักสูตรจะต้องดาเนินการบริหารและบริการสื่อหลักสูตรให้มีประสิทธิภาพเพื่อใ
ห้ถึงมือผู้ใช้ในโรงเรียนแต่ละแห่งอย่างครบถ้วนและทันกาหนด
1.3การบริหารหลักสูตรภายในโรงเรียน การจัดบริการหลักสูตรภายในโรงเรียนได้แก่
ก า ร จั ด สิ่ ง อ า น ว ย ค ว า ม ส ะ ด ว ก ต่ า ง ๆ แ ก่ ผู้ ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร เ ช่ น
ก ารบ ริ ห าร ห้ อ ง ส อ น วิช าเฉ พ าะ บ ริ ก าร เกี่ยว กับ ห้ อ ง ส มุ ด สื่ อ ก ารเรี ยน ก าร ส อ น
บ ริ ก ารเกี่ยว กับ เค รื่ อ ง มือ ใ น ก ารวัด ผ ล แ ล ะ ป ระ เมิน ผ ล แ ล ะ ก าร แ น ะ แ น ว เป็ น ต้น
ผู้บริ หารโรงเรียน ควรอาน วยความสะ ดวกใน การจัดทาหรื อจัดหาแห ล่งวิช าการต่าง ๆ
รวมถึงการใช้ประโยชน์จากบุคคลและหน่วยงานต่างๆ ที่อยู่ภายนอกโรงเรียนอีกด้วย
2. การดาเนินการเรียนการสอนตามหลักสูตร
2.1 ก า ร ป รั บ ป รุ ง ห ลั ก สู ต ร ใ ห้ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ส ภ า พ ข อ ง ท้ อ ง ถิ่ น
เนื่องจากหลักสูตรที่ร่างขึ้นมาเพื่อใช้กับประชากรโดยส่วนรวมในพื้นที่กว้างขวางทั่วประเทศนั้น
มัก จ ะ ไ ม่ส อ ด ค ล้ อ ง กับ ส ภ า พ ปั ญ ห า แ ล ะ ค ว า ม ต้ อ ง ก าร ข อ ง ท้ อ ง ถิ่ น ดั ง นั้ น
เพื่อให้หลักสูตรมีความสอดคล้องกับสภาพของสังคมในท้องถิ่น และสามารถสนองความต้องการของผู้เรียน
ควรจะได้มีการปรับหลักสูตรกลางให้มีความเหมาะสมกับสภาพของท้องถิ่นที่ใช้หลักสูตรนั้นๆ
2.2
การจัดทาแผนการสอนอการจัดทาแผนการสอนเป็นการขยายรายละเอียดของหลักสูตรให้ไปสู่ภาคปฏิบัติโดยกา
รกาหนดกิจกรรมและเวลาไว้อย่างชัดเจน สามารถนาไปปฏิบัติได้ แผนการสอนควรจะแบ่งออกเป็น 2ส่วน คือ
1. แผนการสอนระยะยาว จัดทาเป็นรายภาคหรือรายปี
2. แ ผ น ก า ร ส อ น ร ะ ย ะ สั้ น
นาแผนการสอนระยะยาวมาขยายเป็นรายละเอียดสาหรับการสอนในแต่ละครั้ง
1. ว า ง เ ป็ น แ น ว ท า ง ใ น ก า ร ส อ น
ซึ่งจะช่วยให้ความสะดวกแก่ครูผู้ใช้หลักสูตรสามารถดาเนินการสอนให้ได้ตามความมุ่งหมายของหลักสูตร
2. ใ ห้ ค ว า ม ส ะ ด ว ก แ ก่ ผู้ บ ริ ห า ร แ ล ะ ศึ ก ษ า นิ เ ท ศ ก์
ในการช่วยเหลือแนะนาและติดตามผลการเรียนการสอน
3.เป็นแนวทางในการสร้างข้อทดสอบเพื่อประเมินผลการเรียนการสอนเพื่อให้มีการ
ครอบคลุมกับเนื้อหาสาระที่ได้สอนไปแล้ว

15. จะ เห็ น ได้ว่าแ ผ น ก ารส อ น จะ เป็ น แ น วท าง ใ น ก ารใ ช้ห ลัก สู ต รข อ ง ค รู
ถ้ า ห า ก ไ ม่ มี ก า ร จั ด ท า แ ผ น ก า ร ส อ น
การใช้หลักสูตรก็จะเป็นไปอย่างไม่มีจุดหมายทาให้เสียเวลาหรือมีข้อบกพร่องในการใช้หลักสูตรเป็นอย่างมากอั
นจะส่งผลให้การบริหารหลักสูตรเกิดความล้มเหลว
2.3 ก า ร จั ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น
มีนั ก ป ร า ช ญ์ ท า ง ด้ า ง ห ลั ก สู ต ร ห ล า ย ค น ไ ด้ ใ ห้ ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง ห ลั ก สู ต ร ว่า
เป็ น กิ จ ก ร ร ม ก า ร เรี ย น ก าร ส อ น ช นิ ด ต่า ง ๆ ที่ จัด โ ด ยโ ร ง เ รี ย น ดัง นั้ น จึ ง ถื อ ว่า
กิจกรรมการเรียนการสอนซึ่งจัดขึ้นโดยครูเพื่อให้สนองต่อเจตนารมณ์ของหลักสูตรจึงเป็นส่วนของการนาหลัก
สูตรไปสู่ภาคปฏิบัติโดยแท้จริง
ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแต่ละครั้งจาเป็นจะต้องเริ่มจากการพิจารณาถึงจุดมุ่งหมายของกา
รสอน การจัดกิจกรรมการเรียน การส อน ใ น เรื่ อง ใดเรื่อง ห นึ่ ง อาจจะ ทาได้ห ลายๆ ช นิ ด
ซึ่งจะ มีความแตกต่าง กัน ไปอย่างมากใน เรื่องการใช้เวลา การใช้แรงงาน การใ ช้ทรัพ ยากร
ต ล อ ด จ น ก า ร ใ ช้ ง บ ป ร ะ ม า ณ
โดยเหตุนี้ครูผู้สอนในฐานะเป็นผู้จัดกิจกรรมให้กับผู้เรียนควรพิจารณาคัดเลือกกิจกรรมที่เห็นว่าจะก่อให้เกิดคว
ามรู้ หรือประสบการณ์ และสามารถทาให้บรรลุจุดมุ่งหมายได้ง่ายที่สุด เร็วที่สุด ประหยัดเวลาที่สุด
ประ ห ยัดแรงงาน และ ค่าใช่จ่ายมากที่สุด การสอน เพื่อให้ บรรลุเป้าหมายใ ดเป้าหมายหนึ่ ง
อาจจะ เลือ ก ใ ช้เฉ พ าะ กิจกร รมที่ เห็ น ว่ามีป ระ สิ ท ธิ ภ าพ มากที่ สุ ด เพี ยง 1-2 กิจก รร ม
ก็ เ พี ย ง พ อ แ ล้ ว ไ ม่ จ า เ ป็ น จ ะ ต้ อ ง ท า ทุ ก ๆ
กิจกรรมเพราะการทาเช่นนี้นั้นนอกจากไม่เป็นการประหยัดด้วยประการทั้งปวงแล้วอาจจะก่อให้เกิดความเบื่อห
น่ายอีกด้วย
2.4การวัดและประเมินผลการเรียนการสอน ในการนาหลักสูตรไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น
มี ขั้ น ต อ น ห นึ่ ง ที่ จ ะ ข า ด เ สี ย มิ ไ ด้ คื อ ก า ร วั ด แ ล ะ ป ร ะ เ มิ น ผ ล
เพราะการวัดและประเมินผลจะได้ข้อมูลย้อนกลับที่สะท้อนให้เห็นถึงพัฒนาการและความก้าวหน้าในการเรียนรู้
ว่าบ ร รลุ ต ามจุ ด ป ระ ส ง ค์ ข อ ง ก า รส อ น แ ล ะ ค ว ามมุ่ง ห ม ายข อ ง ห ลัก สู ต ร ห รื อ ไ ม่
การวัดและประเมินผลการศึกษาเป็นเครื่องมืออันหนึ่งที่จะช่วยพัฒนาคุณภาพของนักการศึกษาในระดับการศึกษ
าต่างๆเพราะผลจากการวัดจะเป็นพื้นฐานในการตัดสินใจของครูและนักการศึกษาเพื่อใช้ปรับปรุงวิธีการสอน
ก า ร แ น ะ แ น ว
การประเมินหลักสูตรแบบเรียนการใช้อุปกรณ์การสอนตลอดจนการจัดระบบบริหารทั่วไปของโรงเรียน

16. และนอกจากนี้ยังไม่ช่วยปรับปรุงการเรียนของนักเรียนให้เรียนถูกวิธียิ่งขึ้น เช่น ผลการสอบของนักเรียนที่ไม่ดี
ไ ม่ เ พี ย ง แ ต่ แ ส ด ง ค ว า ม อ่ อ น ข อ ง นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ค น เ ท่ า นั้ น
เพราะถ้าพิจารณาผลการสอบรวมทั้งโรงเรียนก็จะแสดงถึงความบกพร่องในการสอนไม่ดีของครูด้วย
และถ้าพิจารณาผลการสอบรวมทั้งโรงเรียนก็จะแสดงถึงความบกพร่องในด้านการบริหารโรงเรียนของครูใหญ่
แล ะ ค ณ ะ ผู้บ ริ ห าร ยิ่ ง กว่านั้ น ถ้าเราพิ จารณ าผล ส อบ รวม ทั้ ง ป ระ เท ศอี กด้วย ดัง นั้ น
การวัดและประเมินผลการเรียนการสอนจึงนับว่ามีความสาคัญยิ่งในการพัฒนาคุณภาพของการศึกษา
การวัดและประเมินผลเป็นส่วนที่จะใช้พิจารณาตัดสินว่าผู้เรียนบรรลุจุดมุ่งหมายของการสอนตามที่
ก า ห น ด ไ ว้ ห รื อ ไ ม่ เ พี ย ง ใ ด
การวัดและประเมินผลจึงเป็นกระบวนการต่อเนื่องสัมพันธ์กับกระบวนการการเรียนการสอนซึ่งจาเป็นต้องจัดใ
ห้เป็ น ระบบที่ชัดเจน เหมาะ สมเพื่อประ สิ ทธิภ าพ และ ประ สิ ทธิผลของการเรี ยน การสอน
อันเป็นส่วนสาคัญของการนาหลักสูตรไปใช้
3. การสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตร
3.1
การจัดงบประมาณเพื่อการเรียนการสอนนั้นเป็นสิ่งจาเป็นและมีความสาคัญมากสาหรับสถานศึกษาทุกระดับ
ผู้บริหารโรงเรียนและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องต้องบริหารงานงบประมาณของโรงเรียนประจาปีการศึกษาหนึ่งๆ
ให้มีประ สิ ทธิ ภ าพ สู ง และ ยังประสิ ทธิ ผลตามเป้าห มายที่กาห น ดไว้ หรืออีกนั ยหนึ่ งก็คือ
ผู้บริหารโรงเรียนและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเงินของโรงเรียนจะต้องมีสมรรถภาพในการจัดงบประมาณของ
โ ร ง เ รี ย น ไ ด้ ดี ไ ม่ มี ผิ ด พ ล า ด
จึงจะสามารถจัดงบประมาณของโรงเรียนให้สอดคล้องกับแผนการเรียนการสอนของแต่ละกลุ่มวิชาได้เป็นอย่าง
ดี
3.2การใช้อาคารสถาน ที่ เป็ น สิ่งสนับสนุ น การใช้ห ลักสูตรซึ่งผู้บริหารการศึกษา
พึ ง ต ร ะ ห นั ก อ ยู่ เ ส ม อ ว่า อ า ค า ร ส ถ า น ที่ แ ล ะ สิ่ ง ป ลู ก ส ร้ า ง ต่ า ง ๆ
ใ น ส ถ า น ศึ ก ษ า ย่ อ ม เ ป็ น ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ ส า คั ญ ต่ อ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น
และการอบรมบ่มเพราะนิสัยแก่ผู้เรียนได้ทั้งสิ้นแต่เนื่องจากสถานศึกษาแต่ละแห่งอาจมีปริมาณและคุณภาพของ
อ า ค า ร ส ถ า น ที่ แ ต ก ต่ า ง กั น
ฉะนั้นผู้บริห ารจาเป็ น จะต้องวางโครงการและแผน การใช้อาคารสถานที่ทุกแห่งให้เหมาะสม
ให้เกิดประโยชน์สูงสุดเท่าที่จะสามารถกระทาได้โดยจะต้องสารวจศึกษาวิเคราะห์อย่างละเอียดรอบคอบ
แล้วจึงวางแผนว่าควรดาเนินการอย่างไรจึงจะบรรลุตามเจตนารมณ์ หรืออุดมการณ์ของหลักสูตรที่กาหนดไว้

17. 3.3 ก า ร อ บ ร ม เ พิ่ ม เ ติ ม ร ะ ห ว่ า ง ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร
ข ณ ะ ที่ ด า เ นิ น ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร จ ะ ต้ อ ง ศึ ก ษ า ปั ญ ห า แ ล ะ ป รั บ แ ก้ สิ่ ง ต่ า ง ๆ
ใ ห้ เ ข้ า กั บ ส ภ า พ จ ริ ง แ ล ะ ค ว า ม เ ป็ น ไ ป ไ ด้ ใ ห้ ม า ก ที่ สุ ด เ ท่ า ที่ จ ะ ม า ก ไ ด้
ทั้งนี้ โดยไม่ให้เสียหลักการใหญ่ของหลักสูตรสิ่งที่ครูต้องการมากที่สุดคือการฝึ กอบรมเพิ่มเติม
เ พื่ อ ส ร้ า ง ค ว า ม พ ร้ อ ม ใ น ก า ร ส อ น ข อ ง ค รู ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม มั่ น ใ จ ม า ก ขึ้ น
การฝึกอบรมจะกระทาจากการวิเคราะห์ส่วนที่ขาดในบทบาทหน้าที่ของครู เกี่ยวกับการใช้หลักสูตร
เพื่อให้เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการของสังคมและที่สาคัญที่สุดคือการเพิ่มพูนประสิทธิภาพของกร
ะบวนการเรียนการสอน
3.4การจัดตั้งศูน ย์วิชาการเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตรภารกิจเกี่ยวกับ
การจัดตั้งศูนย์วิชาการเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการใช้หลักสูตรที่อยู่ในความรับผิดชอบของส่วนกลางซึ่งเป็นผู้
พั ฒ น า ห ลั ก สู ต ร
หน่วยงานนี้ควรหาทางสนับสนุนและส่งเสริมหน่วยงานผู้ใช้หลักสูตรให้สามารถดาเนินการใช้หลักสูตรด้วยคว
ามมั่น ใจ การจัดตั้งศูน ย์วิช าการ อาจจะ ทาใน ลักษณะ ของศูน ย์ใ ห้บริ การแน ะ น าช่วยเหลือ
หรือจัดตั้งโรงเรียน ตัวอย่าง ห รือดังที่กรมวิช าการได้จัดตั้ง “โรงเรียน ผู้น าการใช้หลักสูตร ”
ที่ ศูน ย์พั ฒ น าห ลักสู ต รก็ได้ โ รง เรี ยน ผู้น าก ารใ ช้ห ลักสู ต รที่ ก รม วิช าก ารจัด ตั้ ง ขึ้ น
จะเป็นโรงเรียนที่สามารถดาเนินการใช้หลักสูตรได้อย่างมีประสิทธิภาพในลักษณะใดลักษณะหนึ่งซึ่งพอจะเป็น
แ บ บ อ ย่ า ง ใ ห้ แ ก่ โ ร ง เ รี ย น อื่ น ๆ ไ ด้
วิธีการเช่นนี้จะเป็นการกระตุ้นให้โรงเรียนผู้ใช้หลักสูตรได้มีความกระตือรือร้นในการพัฒนาประสิทธิภาพในกา
ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร ใ น โ ร ง เ รี ย น ข อ ง ต น
และส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการใช้หลักสูตรระหว่างโรงเรียนต่างๆ ด้วย
5.3 ขั้นติดตามและประเมินผลการใช้หลักสูตร
1.ก า ร นิ เ ท ศ แ ล ะ ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร ใ น โ ร ง เ รี ย น
การนิ เทศมีความจาเป็ น อย่าง ยิ่งใ น ห น่วยงาน ทุกแห่ง โดยเฉพ าะ อย่าง ยิ่งใ น วง การศึกษ า
เพื่ อเป็ น การช่วยป รับ ปรุ ง การเรี ยน การส อน ส งัด อุท รานั น ท์ (2532 : 268-269) กล่าวว่า
ก าร นิ เ ท ศ แ ล ะ ติ ด ต า ม ผ ล ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร ใ น ร ะ ห ว่า ง ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร นั้ น
หน่วยงานส่วนกลางในฐานะผู้พัฒนาหลักสูตรควรจัดส่งเสริมเจ้าหน้าที่ไปให้คาแนะนาเกี่ยวกับการใช้หลักสูตรเ
พิ่มเติม และ ติดตามผลการใช้ห ลักสูตรใน โรงเรียน ว่าได้ดาเนิ นก ารด้วยความถูกต้องหรือไม่
มีปัญหาใดเกิดขึ้นหรือไม่หากไม่มีปัญหาก็จะได้แก้ไขให้ลุล่วงไปสาหรับหน่วยงานในระดับท้องถิ่นอาจดาเนิน
การให้คาปรึกษาแนะนาและช่วยเหลือแก่ครูผู้ใช้หลักสูตรให้ดาเนินการใช้หลักสูตรอย่างถูกต้อง

18. ก า ร นิ เ ท ศ ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร ห รื อ นิ เ ท ศ ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น
ต้ อ ง ค า นึ ง ถึ ง ห ลั ก ส า คั ญ ข อ ง ก า ร นิ เ ท ศ คื อ
การให้คาแน ะน าช่วยเหลือไม่ใช่การตรวจสอบเพื่อจับผิดแต่ประการใ ด โดยลักษณ ะเช่น นี้
ผู้นิ เท ศ จาเป็ น จะ ต้อ ง ส ร้าง ค วามสั ม พั น ธ์ แ ล ะ ค ว ามเข้าใ จ อัน ดี กับ ผู้รับ ก ารนิ เท ศ
การดาเนินการนิเทศจะต้องดาเนินไปด้วยบรรยากาศแห่งความเป็นประชาธิปไตยและร่วมมือกัน
2.ก า ร ติ ด ต า ม แ ล ะ ก า ร ป ร ะ เ มิ น ผ ล ก า ร ใ ช้ ห ลั ก สู ต ร
จะ ต้อ ง มี ก าร ว าง แ ผ น ไ ว้ใ ห้ ชั ด เ จน ว่าจ ะ ท าก าร ป ร ะ เมิ น ส่ ว น ใ ด ข อ ง ห ลั ก สู ต ร
ถ้าการวางแผนเกี่ยวกับการประเมินไม่ชัดเจนเมื่อมีความต้องการจะทาการประเมินในหัวข้อนั้นหรือส่วนนั้น
บางครั้งอาจจะกระทาไม่ได้ต่อเนื่ อง ดังนั้น การวางแผนเพื่อการประเมินหลักสูตรจะต้องชัดเจน
และจะต้องใช้วิธีการประเมินอย่างไรจึงจะได้ผลเป็นภาพรวมที่สามารถนามาอธิบายได้ว่า สิ่งใดเป็นบรรยากาศ
หรือสภาวะแวดล้อมที่เอื้ออานวยเท่าที่ดาเนินการใช้หลักสูตรไปแล้วบรรลุถึงสิ่งที่กาหนดไว้มากน้อยเพียงใด
สามารถตอบสนองความมุ่งหมายหลักที่กาหนดไว้หรือไม่การประเมินหลักสูตรว่าบรรลุเป้าหมายหรือไม่
การออกแบบประเมินที่กว้างและลึก คือการมองภาพรวมทั้งหมดของการใช้หลักสูตรการหาตัวบ่งชี้สาคัญๆ
นั้นจะต้องระมัดระวังเรื่องตัวแปรทางด้านวัฒนธรรมสังคมและทางเศรษฐกิจด้วยเพราะบางอย่างผู้ประเมินอาจจ
ะมองข้ามไป เช่น โรงเรียนขนาดใหญ่ย่อมได้เปรียบกว่าโรงเรียนขนาดเล็กองค์ประกอบที่ตั้งของโรงเรียน
ถ้าชุมชนให้ความสนับสนุนอย่างดีก็มีผลต่อการใช้หลักสูตรหรือโรงเรียนเล็กมากเกินไป เช่น มีนักเรียน 40-50
คน มีครู 2-3คนบางครั้งอาจจะเป็นปัจจัยที่ทาให้ไม่สามารถที่จะพัฒนาได้มากเท่าที่ควรหลักการจะร่างให้ดี
ส ม บู ร ณ์ สั ก เท่า ใ ด ก็ ต า ม ก า ร น า ห ลัก สู ต ร ไ ป ใ ช้ ก็ ค ว ร จ ะ พิ จ า ณ า ใ ห้ ร อ บ ค อ บ
ถึ ง แ ม้ว่า ปั จ จุ บั น นี้ จ ะ มี ร ะ บ บ ก ลุ่ม โ ร ง เรี ย น ช่ว ย เ ห ลื อ ก็ ต าม บ ริ บ ท ท า ง สั ง ค ม
เศรษฐกิจและวัฒนธรรมจะเป็นสิ่งที่มาช่วยเสริมให้สามารถอธิบายได้ชัดเจนว่าเหตุใดการนาหลักสูตรไปใช้ได้ผ
ล ห รื อ ไ ม่ ไ ด้ ผ ล เ พ ร า ะ มี ปั จ จั ย แ ท ร ก ซ้ อ น ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ
สังคมและค่านิยมของบุคคลเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยข้อพิจารณาในการประเมินหลักสูตรสรุปได้ดังนี้

19. ภาพประกอบ 30 แสดงข้อพิจารณาในการประเมินหลักสูตร
ก ร ะ บ ว น ก า ร ใ น ก า ร ป ร ะ เมิ น ผ ล เ พื่ อ ค ว บ คุ ม ภ า พ ข อ ง ห ลั ก สู ต ร
ในแง่ของการปฏิบัติการกระบวนการของการประเมินผลเพื่อควบคุมคุณภาพของหลักสูตรแบ่งออกเป็น 3
ขั้น ตอ น คือ ก ารตรวจส อบ ห าป ระ สิ ท ธิ ผล และ ค วามต กต่าของ คุณ ภ าพ ข อง ห ลักสู ต ร
ก าร ต ร ว จ ส อ บ ห าส าเ ห ตุ ข อ ง ค ว ามต ก ต่ า ข อ ง คุ ณ ภ า พ แ ล ะ ก าร น า วิธี ก าร ต่า ง ๆ
มาแก้ไขพร้อมทั้งตรวจสอบประสิทธิผลของวิธีการเหล่านั้น รายละเอียดของแต่ละขั้นตอน มีดังนี้
1. การต รว จส อบ ป ระสิ ท ธิผ ล แล ะค ว าม ต กต่ าข อ งคุณ ภ าพ ข อ งห ลั กสู ต ร
วิ ธี ก า ร ต ร ว จ ส อ บ เ ริ่ ม ด้ ว ย ก า ร ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล พื้ น ฐ า น ( Basic Data)
เ พื่ อ ใ ช้ เ ป รี ย บ เ ที ย บ กั บ ข้ อ มู ล ร ะ ห ว่ า ง ก า ร ด า เ นิ น ก า ร
ข้อมูลพื้ น ฐาน นี้ ค วรเก็บรวบ รวมใ น ระ ห ว่าง ที่ น าห ลัก สู ตรไป ท ดลอ ง ใ น ภ าค ส น าม
ค ว ร เ ก็ บ ใ ห้ ไ ด้ ม า ก แ ล ะ ห ล า ก ห ล า ย
เร าจะ ส รุ ป ว่าคุณ ภ าพ ข อ ง ห ลัก สู ต ร ต่ าลง ก็ต่อ เมื่อ ข้อมูล ผ ล สั มฤ ท ธิ์ ใ น ด้าน ต่าง ๆ
การประเมินหลักสูตร
การบรรลุเป้าหมาย
ด้านสังคม วัฒนธรรม
ด้านงบประมาณ
ด้านระบบบริหาร
ด้านการบริหารสนับสนุน
ด้านเศรษฐกิจ
ด้านการเมือง
ด้านเทคนิค
ด้านบรรยากาศในการทางาน
ด้านสิ่งแวดล้อม
เพื่อทราบ
- การบรรลุวัตถุประสงค์และเป้าหมาย
- ปัญหาและแนวทางแก้ไข