1. Дундад эртний үеийн Төв
азийн нүүдэлчид
Serdaram. D
http://serdaram.origo.mn

2. Himalayas Говь цөл Голын хөндий

3. Эртний Соёл иргэншлүүд

4. Хятадын эртний иргэншил
Huang He - The Yellow
River, Шар мөрний
хөндийгөөр эртний
хүмүүс нутагладаг.
Yangtze River
Yellow Sea
Энэ голуудын сав газар
газар тариалан, гар урлал
эрхэлж байсан
археологийн дурсгалын
ул мөр маш олноор
олддог.
Бичиг үсэг: Дүрс үсэг, үет
бичиг, Авиа бичиг
Гэж хөгждөг

5. ХАНЗ ҮСГИЙН ҮҮСЭЛ

6. ХАНЗ ҮСГИЙН ҮҮСЭЛ

7. ЭРТНИЙ ХАНЗ ҮСГИЙН ДУРСГАЛ
Хятадын дүрс
үсэг олон зуун
жил хөгжиж улам
сайжирсаар
сурахад бэрх
боловч Хятад
үндэстнийг бүрэн
тодорхойлж чадах
хамгийн сайн
бичиг үсэг болов.
Маш их мэдээлэл
Ёгт утга
Үндэсний ухамсар
Шань улсын үеийн хуанли

8. ХАНЗ ҮСЭГ
Цан Цзе гэдэг эрдэмтэн
Пиктограф үсгийг Ханз
үсгийн хэлбэрт оруулсан
гэдэг домог байдаг.
МЭӨ III зууны үед гүн
ухаантна Сюнь-цзы
(荀子) Ханз үсгийг цааш
хөгжүүлж энэ хэлбэрт нь
оруулсан.
Олон эрдэмтэд Ханз
үсгийг цааш хөгжүүлсэн.

10. Хятадын хаант улсын он дараалал
Xia Dynasty 1994 BCE – 1766 BCE
Shang Dynasty 1766 BCE – 1027 BCE
Zhou Dynasty 1122 BCE -256 BCE
Qin Dynasty 221 BCE – 206 BCE
Western Han Dynasty 206 BCE – 9 AD
Xin Dynasty 9 AD – 24 AD
Eastern Han Dynasty 25 AD – 220 AD
Three Kingdoms 220 AD – 280 AD
Sui Dynasty 589 AD – 618 AD
Tang Dynasty 618 AD – 907 AD
Song Dynasty 969 AD – 1279 AD
Yuan Dyansty 1279 AD – 1368 AD
Ming Dynasty 1368 AD – 1644 AD
Manchu Qing Dynasty 1644 AD – 1912 AD

11. ЭХЛЭЛ  Шинэ династууд Хуанди нар өмнөх
өмнөхөөсөө хүч хаанчлалын хэв
түрэн гарч ирсэн. шинжийг өвлөдөг.
Гадны түрэмгийлэл, Хаант улсын засаг
Дотоодын хямрал, захиргаа, нутаг
Хаан ширээ !! дэвсгэр хэвээрээ.
Династуудын
Төрийн бодлого,
Өмнөх улсын түүх нэгдмэл уламжлал нэгдмэл.
бичлэr,
шинжүүд Нийслэл хот,
Умар зүгээс байнгын Нийгмийн давхраа,
Аюул занал, дайн Хүн ам, татварын
түрэмгийлэл. уламжлалт бодлого.
Эрхлэх аж ахуй,
Бичиг үсэг нэгдмэл.
Амьдрах хэв
Соёлын уламжлал
маягг өөрчлөлт
хэвээрээ
байхгүй.

12. Бүдүүлгүүдийн улсууд
221 - 581 (Вей, Суй, Цинь)
• Хань династи задран унасны дараа Төв азиас нүүдэлчин
аймгууд Хятад цөмрөн ирэв.
• Хятaд бус угсаатны улс 5 бүдүүлгийн улс – Вей, Моюн.
• Түүний дараа ТАНЬ улс хүчирхэгжсэн.
• Гэвч дараа нь дахиад л Нүүдэлчин аймгууд довтлон
Хятангууд Дай Ляо, Зүрчидүүд Цинь улсыг, түүний
дараа Монголчууд Юань улсыг байгуулсан.
• Хүчирхэг Минь улсыг Манжууд мөхөөж Дай Чинь улс
байгуулсан.
• Ийнхүү нүүдэлчид Хятадад 8 улс байгуулснаас Монгол
угсаатнууд 3 улсыг нь байгуулсан.

13. Хятад уламжлалт бодлого - Нүүдэлчид
• ХЯТАДЫН УЛАМЖЛАЛТ БОДЛОГО
ЭРХЛЭХ АЖ АХУЙГААСАА ГАРЧЭЭ.
▫ Эртний Хятад торго, ваар зэрэг гар урлал
дэлхийд алдартай:
 Торгоны эрвээхэй буюу яламын хүр
хорхойг үүрээр нь бүл болгон тэжээдэг.
 Түүнийгээ ээрүүлд битүүлж баглан боож
шүлс утас болгон ээрдэг
 Битүү болсон ээрүүлээ задлан утас болгон
нэхсээр торго хийдэг технологи нь одоо
хүртэл нууцаа хадгалсан.

14. ЦИНЬ ДИНАСТИ (221 - 207 BCE)
ХАНЬ ДИНАСТИ (МЭӨ207 – МЭ III)
• Цинь Ши – Хуанди
цoрын ганц Эзэн хаан.
• Legalism буюу Хууль зүйг
бүхнээс дээдэлсэн
• Хятадын өнөөгийн засаг
захиргаа, улс төр –
нийгмийн хэв маягийг
анх бий болгосон.
• Цагаан хэрэм барив.
• Хань династийн үед
ҮНДЭСТЭН-ий шинжээ
олсон

15. ЦИНЬ ДИНАСТИ (221 - 207 BCE)
ХАНЬ ДИНАСТИ (МЭӨ207 – МЭ III)
Sinocentrism
Умардын зэрлэгүүд
Хөвөө хязгаар
Nanman

16. БҮГД НЭГ ТЭНГЭРИЙН ДОР

17.  МЭӨ 551 – 479 онд Кунзы.
Liu хаант улсад төрсөн.
Улс төрийн үзлийг бий
болгосон
Нийгмийн ёс суртахууны хэм
хэмжээг бий болгон одоо
хүртэл мөрдөгдөж байгаа.
 Түүний сургаалийг нас
барсны дараа хэвлэж, гэрийг
нь сүм болгосноор шүтэгдэх
болсон.
Хятадын төрийн БОДЛОГО
Надад хэлбэл би мартана, Надад харуулбал би ойлгоно, Надаар хийлгэвэл би
ойлгоно

18. Li --> Уламжлал, Ёс журам, Зан үйл
Ren --> Хүнлэг ёс, Сайхан сэтгэл, Хүнлэг чанар
Shu --> Харилцаа холбоо, Бусдын төлөө зовох
Yi --> Шудрага ёс
Xiao --> Ачлал элбэрлийг санах

19. 1. Ёс журам Иргэн хүн
2. Эцэг Хүү
3. Нөхөр Эхнэр
4. Ах Дүү
5. Ахмад Дүү

21. ЭРТНИЙ ХЯТАД ЭХ СУРВАЛЖУУД
• Чжоу улс - 剟摴 үеэс
Төрийн түүхээ бичих
болов.
• Сыма Цянь “Түүхийн
тэмдэглэл” алдарт зохиол
бичсэн.
• Умардын нүүдэлчдийг
Сыма Цянь (司馬遷 /МЭӨ145-МЭӨ90) анх удаа ГУЙФАН гэж
тэмдэглэсэн, Чжоу шу-д
Хунну гэж анх тэмдэглэв.
МЭӨ 745 онд.
• 24 ТӨРИЙН ТҮҮХ
алдарт түүх бичлэгт өвөг
Монголчууд, бусад
нүүдэлчдийн тухай
мэдээлэл тэмдэглэгдсэн.

23. ТЭРЭГТ ДУГУЙ ЭНЭ БҮС НУТАГИЙН
ТҮГЖИГДМЭЛ БАЙДАЛ АЛГА БОЛОВ.
Адууг Евроазид гэршүүлсэн. МЭӨ10000 жил
МОРЬ + ТЭРЭГ = НҮҮДЛИЙН
СОЁЛ ИРГЭНШИЛ
Солонгосоос Каспи хүрсэн
газарнутагт тархсан иргэншил
НҮҮДЛИЙН МАЛ АЖ АХУЙ,
ХУДАЛДАА НАЙМАА,
ЦЭРЭГ АРМИ-д хэрэглэгддэг

25. УМАРДЫН НҮҮДЭЛЧИД
ГУЙФАНЬ
ДИ
ДИ
ГУЙФАНЬ ХУ
ХУ ЖУНЬ
ЛИНЬ - Х У
ШАН ЖУН
ГОУ ЖУН
ДУН ХУ
БАЙ ДИ
БЭЙ ДИ
ӨВӨГ ТҮРЭГ ӨВӨГ МОНГОЛ МАНЖ ТУНГУС

26. УМАРДЫН НҮҮДЭЛЧИД
ХУ 胡 – ЗЭРЛЭГҮҮД
ГУЙФАНХУ
ЛИНЬ Ь ДУН ХУ
ХУННУ (МЭӨ209-МЭ98)
ЖУЖАНЬ
УХУАНЬ
СЯНЬБИ
ШИВЭЙ
МОХЕЙ
МОЮН
ХЯТАН
ТОБА
СЯНЬБИ (МЭ209-МЭ98)
МОЮН ТОБА ВЕЙ (209-98)
ЖУЖАНЬ (402-555)
МОНГОЛ УЛС
Хятан буюу Дай Ляо (916-1127)

27. ХУННУЧУУД
ХУННУ - 儐固 - Xiōngnú
ӨВӨЙФАНЬГОЛ
ГУ Г М ОН ӨВӨГ ТҮРЭГ Бусад нүүдэлчид
Хамниган, Тунгус,
卒㎧ - Шаньюй
́ УСУНЬ, САКЫ
Манж угсааны
нүүдэлчин аймаг
������ - chēnglí
gūtu chányú Язгууртан
ГАО-ГЮЙ 高車, ТИЕЛЕ 鐵勒
ТҮРЭГ УГСААНЫ АЙМАГ
Өвөг Монгол язгууртан
虚�� Huyan (呼衍、呼延), Suibu (須卜 Xubu), Qiulin (丘林) Lan (蘭 Lan Hsti-pu),

28. ХУННУЧУУД МОНГОЛ УУ?
• ХЯТАД ЭХ СУРВАЛЖ – Хань шу, Ши жи буюу
Түүхийн тэмдэглэлд Хунну нарын тухай мэдээ
• АРХЕОЛОГИ – Оршуулгын өндөр соёлтой,
Монголын нутгаас хамгийн сонгодог олдворууд нь
олддог. Ноён уул – Гол модны булш
• АНТРОПОЛОГИ – Олдворуудаас олдсон хүний
ясны гавал, нүүрэнд хэмжилт хийдэг Монгол
шинж тэмдэг илүү илэрсэн
• ХАВСРАГА СУДАЛГАА – Хэл шинжлэл, Сурвалж
судлал, Угсаатны зүй, Этнологи, Генетик,

29. ХУННУЧУУДЫН ДУРСГАЛ

30. Архангайн Хайрхан Гол модны Хүннүгийн
язгууртны булшны малтлага 2005

34. Th e imag e c an n o t b e d isp lay ed . Yo u r c o mp u ter may n o t h av e en o u g h memo r y to o p en th e imag e, o r th e imag e may h av e b een c o r r u p ted . Restar t y o u r c o mp u ter , an d th en o p en th e file ag ain . If th e r ed x still ap p ear s, y o u may h av e to d elete th e imag e an d th en in ser t it ag ain .

35. Th e imag e c an n o t b e d isp lay ed . Yo u r c o mp u ter may n o t h av e en o u g h memo r y to o p en th e imag e, o r th e imag e may h av e b een c o r r u p ted . Restar t y o u r c o mp u ter , an d th en o p en th e file ag ain . If th e r ed x still ap p ear s, y o u may h av e to d elete th e imag e an d th en in ser t it ag ain .
1924 онд Ноён уулнаас олдсон Хуннугийн язгууртны эд өлөг. Санкт Петрбург Эрмитажийн музей

36. Хараагийн Ноён
уулын шаньюй
нарын булшны
олдвор. 2006 он

38. ХУННУЧУУД МОНГОЛ БОЛОХ НЬ

39. Эзэн Шаньюй
Зонхилогчдын зөвлөл
Ван Шаньюй Ван
Баруун этгээд Төв хэсэг Зүүн этгээд
Түмэн Түмэн Түмэн
Мянгат Мянгат Мянгат
Зуут Зуут Зуут

40. ШАНЬЮЙ - 單于 - Chanyu
Шаньюй нар Хаан суусан он
(1) Түмэн 頭曼 ?
(2) Модунь 冒頓 B.C 209
(3) Лоашань 老上 B.C 174
(4) Цзюньчэнь 軍臣 B.C 160
(5) Ичжисе 伊穉斜 B.C 126
(6) Увэй 烏維 B.C 114
(7) Ушилу 兒單于 B.C 105
(8) Сюйлиху 句黎湖 B.C 102
(9) Цзюйдихоу 且鉤侯 B.C 101
(10) Хулугу 狐鹿姑 B.C 96
(11) Хуяньди 壺衍鉤 B.C 85
(12) Сюйлюй-Цюаньцюй 虛閭權渠 B.C 68
(13) Воянь-Цюйди 握衍�鉤 B.C 60
(14) Хуханье 呼韓邪 B.C 58
(15) Фучжулэй 復株�(累) B.C 31
(16) Соусе 搜諧 B.C 20
(17) Цзюйя 車牙 B.C 12
(18) Учжулю 烏珠留 B.C 8
(19) Улэй-Жоди 烏累 A.D 13
(20) Удадихоу 呼都而尸道皋 A.D 18

41. ГУННУЧУУД – ИХ НҮҮДЭЛ
• Төв азиас Дундад ази - Каспи - Урал - Днепр - Хар тэнгис-
Дунай гэсэн чиглэлээр 375 он хүртэл их нүүдэл хийсэн.
• Саки, Сармат, Готт, Кельт, Славян зэрэг олон нүүдэлчин
аймгуудыг Европруу шахснаас хүчирхэг Ром гүрэн /378 он/
мөхөж, Европын олон угсаатан үүсэх явц эрчимжин, хүн
төрөлхтний түүх Дундад зуун руу шилжжээ.
• Хуннучүүд одоогийн Унгарын нутагт төвлөрсөн улс байгуулж
Атилл хааны үед (445-453) хамгийн хүчирхэг байсан. Ром,
Галли аймаг, Дорнод европыг захиргаандаа оруулсан.

42. ГУННУЧУУДЫН ИХ НҮҮДЭЛ – ТОРГОН ЗАМ
Нүүдлийн их замаар өрнө зүг нүүдэг Их талын
нүүдэлчид

44. ГУННУЧУУД – ИХ НҮҮДЭЛ

45. ГУННУЧУУД – ИХ НҮҮДЭЛ
Атиллын Хаант улс - Hunnic Empire 434 — 453 он

46. АТИЛЛА ХААН (406-453)
• Атилла Ромд барьцаанд байхдаа Удирдагчид суралцсан.
• Ромын эзэнт улсыг эрхшээлдээ оруулж найрамдсан.
• Остгот, гепид, сармат, ругий, славян, хазар зэрэг улсуудыг
шахаж Дунай мөрний эрэг дагуу суудаг омгуудыг довтлон
эзэлж Эзэнт гүрэн байгуулсан.
• Европын улс орнууд Хун-чуудад асар их татвар төлдөг.
• Аттила хаан Галлигаас ирж сууршиж Бургундаас гаралтай
Ильдико нэртэй үзэсгэлэнт бүсгүйд алагдав
• 453 онд түүний байгуулсан улс задарч Европт
Угсаатан үүсэх үйл явц хүчтэй болжээ.
• Атилла сайн жанжин, удирдагч байсан.
• Атиллагийн байлдан дагууллын дараагаас
Европын улсуудын түүх эхэлдэг.

47. Хунну эхтэй Сяньби эхтэй Өвөг Монголчууд
Шаньюй нарын Сюйляньти овог
Сюйбу
ГУЙФАНЬ Цюлинь Лань Хуянь
ЖУЖАНЬ
УХУАНЬ
СЯНЬБИ
ШИВЭЙ
МОЮН
ХЯТАН
ТОБА
СЯНЬБИ (МЭ209-МЭ98)
МОЮН ТОБА ВЕЙ (209-98)
ЖУЖАНЬ (402-555) Хятан буюу Дай Ляо ИХ МОНГОЛ УЛС
(916-1127) (1206-1270)

48. СЯНЬБИ – МОЮН – ТОБА ВЭЙ УЛС
• МЭ III зуунаас Сяньби аймаг гарч ирсэн.
• Сяньби(雟兟) Дунхугаас гаралтай, Өвөг монгол
• Таньшихуай (果璈朋) 141-181 зонхилогчийн үед Сяньбичууд
хамгийн хүчирхэг болсон.
• Сүүлчийн эзэн Кэбижан 210-235 онд төр барьж байгаад
хорлогдсон.
• Сяньби улсын дараа Моюн улс (318-360 он), Тоба Вэй улс
(307-581 он) тэдний төрт ёсыг залгамжлан Хятадын
нутагт орж ирсэн.
• Моюн улс(廾士) – Тоба(Табагач 拓拔) Хятадад уусаж
“хөвөө хязгаарын угсаатан” болсон.
• Хүр хорхойны бодлого уламжлан үргэлжилсээр л байна ...

49. СЯНЬБИ – МОЮН – ТОБА ВЭЙ УЛС

50. ЖУЖАНЬ – (改浚-菟菟) Нирун УЛС
• Дунху нараас гаралтай. Вэй улсын харъяанд байгаад Мугулюй
аймгаа авч Их талд ирж суурьшсан.
• 402 онд Шелун хаган Жужануудыг нэгтгэн хүчирхэг ТӨР-ийг
байгуулж Нүүдэлчдийн уламжлалыг үргэлжлүүлсэн.
• 330-555 оны хооронд Байгаль нуураас Говь цөл, Харшараас
Солонгос хүртэлх нутгийг захирч оршин тогтножээ.
• 552 онд Жужаны харъяат Түрэг угсаатан бослого хийж, 555
онд мөхөөжээ.
• Жужаны зарим хэсэг Төв АзиасИжил мөрний хөндийд
хүрээд Авар хэмээн нэршсэн хаант улс байгуулсан юм.
• Одоогийн Мажар буюу Унгар, Кавказын Дагестан

51. Хаан
Язгууртны Түшмэдийн
Төрийн сайд
Хуралдай эелэлдээн
Цэргийн жанжин Төрийн их багш Т а мг ы н г а з а р
Түмт,мянгат, Ордны түшмэлүүд,
Зуут,аравтын Бичгийн түшмэл,
дарга нар бага албан тушаалтан
Зэрэг ажилтнууд

52. ЖУЖАНЬ – (改浚-菟菟) Нирун УЛС

53. АВАРЧУУД – ИХ НҮҮДЭЛ
• Жужань улсын дараа Түрэгүүдэд хөөгдсөн Монгол хэлт
аймгуудТөв азиас Дундад ази - Каспи - Кавказ - Хар тэнгис-
Дунай гэсэн чиглэлээр 555-559 онуудад их нүүдэл хийсэн.
• Аварчууд баруун зүгт нүүдэллэн Константинополийг аюулд
учруулан Хар тэнгисийн хойд хэсэгт улс байгуулсан.
• АВАР-ын хаант улс (562-823) оршин тогтносон үр сад нь
өнөөгийн УНГАР, Кавказын Авар, Дагестанчууд.
• 3 жилийн хугацаанд Хуннучуудын 60 жил туулсан замыг
товчилж нүүсэн нь одоо хүртэл эрдэмтдийн анхаарлыг татдаг.
•

54. АВАРЫН ХААНТ УЛС 562 — 823

55. ТҮРЭГ УГСААТАН
ДИ 溪 – ДИНЛИН 丁零
УГУЙФАСАКЫ
СУНЬ, НЬ ГАО-ГЮЙ 高車, ТИЕЛЕ 鐵勒
ХУННУ (МЭӨ209-МЭ98)
Огуз Токуз
Селджукы
ХИРГИС
Туркмен
ТҮРЭГ
Карлук
УЙГАР
Тиеле
Турк
ТҮРЭГИЙН ХААНТ УЛС
(552-745)
УЙГАРЫН ХААНТ УЛС
(745-840)
ХИРГИСИЙН ХААНТ УЛС
(840-917)
МОНГОЛ УЛС
УЙГАРЫН ХААНТ УЛС
(745-840)

56. ТҮРЭГ УГСААТНУУД

57. ТҮРЭГ УГСААНЫ ХААНТ УЛСУУД
Баруун зүг нүүдэллэж Карлугийн хаант улс (756-940) Хангарийн холбоо
(659-750) Хазарын хаант улс (650-969) Кимакын хаант улс (750—1035)
Огузын аймгийн холбоо (756-1055) Карлугийн хаант улс (960-1224)
Караханидын улс (942-1212) Сельджукууд (1037-1194) Кыпчакын хаант
улс (1030-1219) Хорезм шахын улс (1097-1231) Найманы ханлиг (1210-
1218)

58. ТҮРЭГ УГСААТНУУД
Төв Ази дахь анхны
авианы бичиг 38 үсэгтэй
Руни бичиг

60. ТҮРЭГ УГСААТНУУД

61. Хунну эхтэй Сяньби эхтэй
Хятан ба Монголчууд
Дунху – Сяньби – Жужань Нирун
Хятан
ГУЙФАНЬ Цюлинь Шивэй Монгол
ЖУЖАНЬ
УХУАНЬ
СЯНЬБИ
ШИВЭЙ
ИХ ЛЯО ГҮРЭН
МОЮН
ХЯТАН
ТОБА
(916-1127)
Зүрчдийн Алтан улс
(916-1127)
ХАР ХЯТАНЫ УЛС
(1127-1219) ИХ МОНГОЛ УЛС
(1206-1270)

62. ХЯТАН – ЛЯО ГҮРЭН
• Дунху нараас гаралтай. Жужань, Түрэг, Тань улсын харъяанд
байж багаад 911 онд Елюй Амбагян 8 аймгийг нэгтгэсэн.
• 936 онд хятадыг довтолж, хойд зүгийн 16 мужийг нь эзлэн авч Их
гvрний шинжтэй Их Ляо улс болсон.
• Улсаа хятадын уламжлалаар удирдаж Умард, Өмнөд орд гэж
нэрлэн 5 нийслэл хоттой болсон. Их гүрэнд 50 гаруй аймаг, улс
багтсан : Өмнөд захын 16 аймаг, Умард захын 28 аймаг, гадаад 8
аймаг гэж хуваасан.
• 1049 онд газар нутаг нь Дорнод далайгаас Алтайн уулс хүртэл,
Хэрлэн голоос Хятадын цагаан хэрэм хүртэл өргөжсөн
• 1118 - 1125 онд Алтан улс Хятадын Сүн улстай хамтран Хятан
гүрнийг 2 талаас нь довтлон газар нутгийг эзлэн Хятаны
Тяньцзо хааныг олзолж, Алтан улсыг байгуулжээ.
• Улс мөхөх үед тэдний зарим төрийн зүтгэлтэн нь Дундад Азид
нүүн очиж, Хар Хятаныг буюу Баруун Ляо улсыг байгуулав.
Үндэслэгч нь Хятан улсын хаан Елуй Авуужийн 8-р үеийн ач
Елуй Даши(1124—1143).

63. ХЯТАН – ЛЯО ГҮРЭН

64. ХЯТАН – ЛЯО ГҮРЭН
Их бичиг, Бага бичиг хмээх 2
бичигтэй байсан. “Их бичиг”-
ийг 920 онд Амбагяны ач хүү
Лубугу, эрдэмтэн Тульюйбу
хоёр Хятадын утга бичгээр
үлгэрсэн зохиожээ. Харин
”Бага Бичиг”-ийг уйгур
бичгийг үлгэрлэн Амбагяны
хүү Елюй Тэла зохиосон.

65. ХЯТАН – ЛЯО УЛС
Хэрлэнбар хотын туурь(1120 он Ляо)
Тяньнин сүм Бээжин хот (1120 он Ляо)

67. НҮҮДЭЛЧДИЙН ТӨР ЁСНЫ УЛАМЖЛАЛ
• Төр өөрийн дээд эрх барих байгууллагатай
байх ёстой
• Төр өөрийн эзэнтэй байх ёстой.
• Төр өөрийн нутаг газартай байх ёстой.
• Төр өөрийн харъяат ард иргэдтэй байх
ёстой.

68. НҮҮДЭЛЧДИЙН ТӨР ЁСНЫ УЛАМЖЛАЛ
• Төр өөрийн бэлэгдэлтэй байх ёстой.
• Эдийн засгийн үндэс-өмчлөлтэй байх
ёстой.
• Зохион байгуулалтын бүтэцтэй, цэрэг
армитай
• Төр хууль цаазтай байх ёстой.
• Өөрийн гэсэн соёл, заншил, ёс горимтой
байх.
• Төр улс төв нийслэлтэй байх ёстой.