1. Vastgoedbeleid in de zorg
Hoe ga je er als or mee om?
Zorginstellingen worden op korte termijn financieel verant Meer dan ooit wordt de langetermijnvisie
van een instelling beïnvloed door de lange
woordelijk voor hun gebouwen en de grond waarop deze staan. termijnvisie op vastgoed: het maakt nu
onderdeel uit van de strategie. Steeds
Voor de or is het van belang aandacht te hebben voor deze meer zie je vastgoedexperts in raden van
verandering, want het kan in sommige gevallen verstrekkende bestuur.
Voor beleidsmakers van zorginstellingen is
consequenties hebben. het essentieel om kennis op dit gebied in
huis te hebben. Echter, het is nog belang
rijker te onderkennen wat niet aan experti
Door Dirk Koops en René van Oorschot se in huis is, zodat geen onbezonnen acties
gedaan worden.
■ Kapitaallastenverzwaring in de zorg
■ Wat houden de maatregelen in?
■ Wat kan en moet de or doen? Van budget- naar
prestatiebekostiging
D
e Raad voor de Volksgezondheid singen zijn nu voor risico van de zorgin Vroeger kreeg een instelling met een capaci-
(RVZ) adviseerde in 2006 om de stelling. Maar de vergoeding voor het teit van 100 bedden betaald voor dat aantal.
financiële verantwoordelijkheid vastgoed moest bij afschaffing van het sys of de instelling nu aan 90 of aan 110 men-
voor het vastgoed volledig bij de zorgin teem integraal in de tarieven voor de daad sen zorg had verleend, maakte niet uit; het
stellingen te leggen. Een grote verande werkelijk geleverde zorg worden opgeno budget bleef gelijk. Het gevolg hiervan was
ring, want in de oude situatie was de ver men. Iets dat lastiger bleek dan gedacht dat instellingen de prikkel misten om extra
goeding voor de kapitaallasten onderdeel (zie kader). zorg te leveren. Met de prestatiebekostiging
van de budgetbekostiging. Dit hield in dat wordt nu gekeken hoeveel zorg daadwerke-
instellingen op basis van nacalculatie een Langetermijnvisie lijk geleverd is. op basis daarvan krijgt een
vergoeding kregen voor de kapitaallasten. Nu het risico voor vastgoed bij de sector zelf instelling een vergoeding. Dit moet echter
Zo liepen ziekenhuizen en zorginstellin ligt, moet de financiering voor investerin wel een integrale vergoeding zijn. Alles moet
gen dus geen risico op het vastgoed. Dat gen van nieuw en verbouw door instellin er dus in opgenomen zijn, zowel zorg en
had voor gezonde financiële organisaties gen zelf worden geregeld. Dit blijkt in de begeleiding als de prijs van het vastgoed.
als extra voordeel dat ze via het Waarborg praktijk lastig. Banken vragen een goede Zoals een winkeleigenaar de huur van het
fonds voor de Zorgsector extra goedkoop business case met een langetermijnvisie en pand doorberekent in de prijs van zijn pro-
konden lenen. De afgelopen jaren is het een gedegen afdekking van de risico’s. Dat ducten, zo moet een ziekenhuis dat doen
systeem voor ziekenhuizen en AWBZzorg is moeilijk te realiseren als de vergoeding met zijn vastgoed. Instellingen die efficiënt
afgeschaft. Helaas verloopt een en ander voor vastgoed nog onduidelijk is. En ban werken en efficiënt omgaan met hun vast-
niet geheel soepel. Investeringsbeslissing ken hanteren door de crisis al een veel strik goed, worden er dus financieel beter van.
en en de daarmee gepaard gaande beslis ter kredietregime.
foto: Afdeling Communicatie Vlietland
De nieuwbouw van het Vlietland Ziekenhuis is veel in het nieuws geweest. Het is een goede illustratie van hoe complex een bouwproces kan zijn.
28 ■ or informatie 10 | oktober 2010 www.orinformatie.nl
2. (advertentie)
Rol or
Is er sprake van een op handen zijnde nieuwbouw of verbouw?
Verdiep je als or dan goed in de verschillende fasen van het bouw
proces. Van oriëntatiefase tot evaluatiefase moet afgewogen worden
hoe en in hoeverre je erbij betrokken wilt zijn. Het hele proces kan
jaren duren en gaat niet zelden gepaard met wisselingen van perso
nen, zowel in de or als bij de bestuurder. Let er daarom op dat je als
or het interne geheugen op orde houdt en je archief goed organi
seert. Is er niet direct sprake van bouwplannen? Dan is het zaak te
zien of er een strategisch vastgoedbeleid is en in hoeverre dit in
speelt op de huidige ontwikkelingen. In veel instellingen wordt hier
nu aan gewerkt.
Houd als or het interne
geheugen op orde en
organiseer je archief goed
Wat betreft vastgoedbeleid bestaat er niet een bepaalde succesfor
mule. Elke instelling moet afwegen wat het beste werkt. Moet er
bijvoorbeeld geïnvesteerd of gespaard worden? Ga je voor exploita
tieoptimalisatie (gebouwen met kleine ingrepen zo lang mogelijk
gebruiken) of voor nieuwbouw? Of haal je vastgoed helemaal van
de balans door het te verkopen aan een woningcorporatie? Dit zijn
enkele van de kernafwegingen die een organisatie moet maken. En
deze beslissingen moet de bestuurder goed kunnen uitleggen aan
de or. In de praktijk blijkt dat gezond verstand al een heel goede
graadmeter is om het verhaal van de bestuurder te staven. Twijfel
je echter als or, schakel dan een externe deskundige in voor een
second opinion.
Verschillende brillen
Kijk als or door verschillende brillen naar het vastgoedvraagstuk: ONZE SPECIALISMEN
kijk als medewerker, patiënt, bank of commissaris. Schrijf bij elke
ga voor informatie over onze specialismen
‘bril’ een korte uitleg van het belang
naar www.advokatenkollektief.nl
van deze stakeholder en maak een checklist van aandachtspunten.
Door te werken met deze ‘brillen’ krijg je meer inzicht in de stake
holders en hun belangen. Daarmee groeit ook het besef dat je als or
het gesprek moet aangaan met die stakeholders.
Verder is het belangrijk een competente raad van bestuur te hebben.
Behalve leidinggeven aan het zorginhoudelijke aspect, moet de raad
ook het financiële plaatje managen én het ingewikkelde netwerk
aan interne en externe partners bespelen. De or kan hierbij als waak
hond fungeren om te zien of het hele veld bestreken wordt. Maar
zorg er wel voor dat het complexe evenwicht tussen interne en exter
ne stakeholders niet verstoort.
Bij het beoordelen van een business case kijkt een bank ook naar de
interne stabiliteit van de organisatie en de relatie met de interne
partners. Als or ben je erbij gebaat dat dit beeld naar buiten toe
goed is. Voor de or zit de meerwaarde dus niet alleen in het vaststel
len van een gedegen onderbouwing van de besluiten over vastgoed,
maar ook in overleg met de betrokken spelers.
plompetorengracht 14-16 | postbus 14067
Dirk Koops en René van Oorschot zijn beide trainer/adviseur bij
3508 sc utrecht | t: 030 252 09 00
SBI training & advies
f: 030 254 32 80 | e: info@advokatenkollektief.nl
I: www.advokatenkollektief.nl
www.orinformatie.nl or informatie 10 | oktober 2010 ■ 29
