Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική διαίρεση της Χριστιανικής Ευρώπης.

Σενάριο Διδασκαλίας
Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική διαίρεση της
Χριστιανικής Ευρώπης.
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ
στη διδακτική πράξη
Αβδίκου Παρασκευή ΠΕ 13, ΠΕ 01
Αθήνα
Μάιος 2014

Σενάριο διδασκαλίας 1
Περιεχόμενα
Περιεχόμενα...................................................................................................................................1
1. Ταυτότητα του σεναρίου ...........................................................................................................2
2. Στόχοι-σκεπτικό .........................................................................................................................3
Συνοπτική παρουσίαση της πρότασης........................................................................................3
Παιδαγωγικοί στόχοι..................................................................................................................3
Ειδικοί διδακτικοί στόχοι............................................................................................................4
Τεχνολογικοί στόχοι....................................................................................................................4
3. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης ....................................................................................4
Πρόβλημα – θέμα που θα διερευνηθεί......................................................................................4
Θεωρητικό πλαίσιο πρότασης....................................................................................................5
Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο.........................................................................................5
Τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν – μαθησιακοί πόροι......................................................6
Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης....................................................................................7
Παρουσίαση λογισμικού..........................................................................................................12
4. Φύλλα Εργασίας ......................................................................................................................13
5. Κριτική και πρόσθετες πληροφορίες .......................................................................................25
Σχολιασμός πριν από την εφαρμογή στην τάξη........................................................................25
Παρατηρήσεις μετά από την εφαρμογή στην τάξη..................................................................27
Διαδικτυακές Πηγές..................................................................................................................27
Βιβλιογραφία. ..........................................................................................................................28
ΚΣΕ 2ου Γενικού Λυκείου Ιλίου, ΠΕ02, Φεβρουάριος – Οκτώβριος 2014

1. Ταυτότητα του σεναρίου
Τίτλος σεναρίου: Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική
διαίρεση της Χριστιανικής Ευρώπης.
Τάξη: Β, τμήμα Β1
Γνωστικό αντικείμενο: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία
Διδακτική ενότητα: Η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση, 7.1.3
Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα: Πληροφορική, Θρησκευτικά, Γεωγραφία,
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Aγγλικά, Νεοελληνική Γλώσσα (άσκηση στην παραγωγή
γραπτού λόγου).
Αριθμός μαθητών: 21
Διάρκεια: 4 ώρες
Τόπος διεξαγωγής σεναρίου εργασίας: Εργαστήριο Πληροφορικής.
Προϋποθέσεις υλοποίησης
Εξοικείωση εκ μέρους του διδάσκοντος αλλά και των μαθητών με τη χρήση των
υπολογιστών και ειδικά προγράμματα:
επεξεργασίας κειμένου, ζωγραφικής, παρουσίασης, περιήγησης του διαδικτύου,
δημιουργίας συννεφόλεξου.
Εμπειρία των μαθητών στην ομαδοσυνεργατική εργασία.
Ευελιξία του ωρολογίου προγράμματος.
Να είναι διαθέσιμο το σχολικό εργαστήριο πληροφορικής
Η διδασκαλία να γίνει κατά προτίμηση σε συνεχόμενα δίωρα

2. Στόχοι-σκεπτικό
Συνοπτική παρουσίαση της πρότασης
Η διδακτική προσέγγιση οδηγεί τους μαθητές μέσα από την ομαδοσυνεργατική
μέθοδο στην ανακάλυψη των πληροφοριών που χρειάζονται προκειμένου να
κατανοήσουν τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου αυτής και να τα ερμηνεύσουν.
Παιδαγωγικοί στόχοι
Να μάθουν να συνεργάζονται κινούμενοι μέσα σε ομάδες
Να αποκτήσουν ικανότητα στη συλλογή, οργάνωση , επεξεργασία και ανάλυση
των πληροφοριών και των δεδομένων.
Να αναπτυχθεί η κριτική τους ικανότητα και αυτενέργεια
Να αποκτήσουν ενεργητικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία και να
αναλάβουν πρωτοβουλίες.
Να νιώσουν τη χαρά της κατάκτησης της γνώσης και να τονωθεί η
αυτοπεποίθησή τους.
Παιδαγωγικοί στόχοι, εκπορευόμενοι από τις αρχές και τους στόχους των νέων
προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου
Οι μαθητές μαθαίνουν να αναζητούν απαντήσεις στα προβλήματα που έχουν τεθεί.
Να αναλύουν και να συνθέτουν δεδομένα.
Να μπορούν να κατανοούν και να αξιοποιούν διαδικασίες.
Να συνεργάζονται προκειμένου να αναπτύσσουν συλλογικά επιχειρήματα, να
κατανοούν έννοιες.
Να παράγουν έργα.
Να δημοσιοποιούν τις παραγωγές τους στην κοινότητα και να δέχονται την κριτική
της.

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι
1. Να προσδιορίσουν οι μαθητές τα αίτια της θρησκευτικής μεταρρύθμισης και τη
συμβολή των ανθρωπιστών στην εκδήλωσή της.
2. Να πληροφορηθούν για το περιεχόμενο της θρησκευτικής μεταρρύθμισης, τους
κυριότερους εκπροσώπους της και τη διάδοσή της.
3. Να γνωρίσουν την αντιμεταρρύθμιση – αντίδραση της καθολικής εκκλησίας στο
κίνημα της μεταρρύθμισης.
4. Να εκτιμήσουν τις άμεσες και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της για την
Ευρωπαϊκή Ιστορία.
Τεχνολογικοί στόχοι
Η ένταξη των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία.
Να αναπτυχθεί η βιωματικότητα μέσα από τις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα των
πολυμέσων.
Να καλλιεργηθεί ο κριτικός γραμματισμός παράλληλα με τον κλασικό και τον νέο
γραμματισμό.
3. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Πρόβλημα – θέμα που θα διερευνηθεί
Στο πλαίσιο του σεναρίου αυτού οι μαθητές θα προσεγγίσουν τα αίτια της
θρησκευτικής μεταρρύθμισης, το περιεχόμενό της και τους κυριότερους εκπροσώπους
της. Θα γνωρίσουν την αντίδραση της καθολικής εκκλησίας στο κίνημα της
μεταρρύθμισης και θα εκτιμήσουν τις άμεσες και τις μακροπρόθεσμες συνέπειές της
για την Ευρωπαϊκή Ιστορία.

Θεωρητικό πλαίσιο πρότασης
Το σενάριο στηρίζεται σε αρχές της εποικοδομιστικής προσέγγισης και στις
κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις του Vygotsky, όπου δίνεται έμφαση στη μαθησιακή
διαδικασία, στην αλληλεπίδραση των εμπλεκόμενων μερών καθώς και στο
κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον που λαμβάνει χώρα. Ακολουθείται ένα μοντέλο
καθοδηγούμενης διερεύνησης – ανακάλυψης με έμφαση στη κριτική και στοχαστική
σκέψη, στη συμμετοχική και συνεργατική μάθηση, στη δημιουργική έκφραση. Οι
μαθητές εργάζονται σε ομάδες με δραστηριότητες, αξιοποιώντας το παιδαγωγικό
περιβάλλον των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.
Μεθοδολογική προσέγγιση
Οι μαθητές θα δουλέψουν σε θεματικές ομάδες (κάθε ομάδα θα ασχολείται με
ένα θέμα). Η επιλογή αυτή έγινε για να διευκολυνθεί και η συστηματική ανάλυση και
εξειδίκευση με ένα θέμα αλλά στο τέλος να γίνει και η σύνθεση από όλες τις ομάδες
και η ολοκληρωμένη παρουσίαση της ενότητας με τη συμμετοχή όλων και με την
δημιουργική κριτική και αξιολόγηση από κάθε ομάδα για το συνολικό έργο.
Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο
Με βάση το ΑΠΣ & το ΔΕΠΠΣ (σύμφωνα με το ΦΕΚ Β 1562 27.06.2011)
Το σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με τους γενικούς και ειδικούς στόχους του
ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις και αξίες) στο μάθημα της Ιστορίας. Όπως
χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών
Ιστορίας, σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας είναι «η ανάπτυξη της
ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης. Η ανάπτυξη ιστορικής σκέψης αφορά
την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων μέσα από την εξέταση αιτίων και
αποτελεσμάτων, ενώ η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης αφορά την κατανόηση της
συμπεριφοράς των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις και τη διαμόρφωση
αξιών και στάσεων που οδηγούν στην εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν
και το μέλλον. Έτσι, με τη διδασκαλία της Ιστορίας ο μαθητής μπορεί να αποκτήσει όχι

μόνο την επίγνωση ότι ο σύγχρονος κόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος, αλλά
και την αντίληψη ότι ο σύγχρονος ιστορικός ορίζοντας συνδέεται άμεσα με τη ζωή του.
Ο σκοπός της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης συνδέεται έτσι με το
γενικότερο σκοπό της εκπαίδευσης που αναφέρεται στην προετοιμασία υπεύθυνων
πολιτών».
Πρέπει να επιτευχθεί η ανασύσταση της σχολικής τάξης ως μιας κοινότητας
αναγνωστών, που διέπεται από τις αξίες της δημοκρατίας, της ισότητας, του σεβασμού
της διαφοράς, του πλουραλισμού, του διαλόγου, της κριτικής εγρήγορσης και
αυτογνωσίας, της διαπολιτισμικής συνείδησης.
Τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν – μαθησιακοί πόροι
Σχολικό βιβλίο Ιστορίας Β Γυμνασίου
Σχολικό βιβλίο Ιστορίας Στ Δημοτικού
Διαδραστικός πίνακας
Ηχεία
Ηλεκτρονικός υπολογιστής/ες
Συσκευή ψηφιακής αποθήκευσης USB
Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (Microsoft Word)
Διαμοιραζόμενος πίνακας (Linoit)
Πρόγραμμα παρουσίασης (powerpoint)
Μηχανή διαδικτυακής αναζήτησης (google)
Φυλλομετρητής διαδικτύου (Mozilla firefox ή Chrome)
Διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργίας χρονογραμμής (dipity)
Διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργίας συννεφόλεξου (wordle)
Βιντεοθήκη (youtube) 1
1 Ο διδάσκων θα πρέπει να έχει χρησιμοποιήσει κάποιο πρόγραμμα το οποίο απενεργοποιεί τα σχόλια
για το youtube, όπως είναι η προσθήκη του clea.nr. Κρίνεται απαραίτητο, γιατί μερικές φορές τα

Εργαλεία-πηγές που θα χρησιμοποιηθούν
Βλ. δικτυογραφία στο τέλος του σεναρίου.
Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
1η διδακτική ώρα - προετοιμασία
· Αφόρμηση
Για την πρώτη συνάντηση οι μαθητές θα οδηγηθούν, με τα σχολικά τους βιβλία, σε
κάποια αίθουσα του σχολείου η οποία διαθέτει διαδραστικό πίνακα προκειμένου να
γίνει η αρχική παρουσίαση από το διδάσκοντα. Η παρουσίαση έχει ως κύριο στόχο να
κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών για τα γεγονότα της περιόδου αυτής. Εφόσον το
σχολείο για κάποιο λόγο δε διαθέτει διαδραστικό πίνακα, ή αυτός δεν είναι διαθέσιμος
για άλλους λόγους, εναλλακτικά μπορεί να γίνει χρήση βιντεοπροβολέα ή να
προβληθεί σε κάποιον/κάποιους από τους υπολογιστές του εργαστηρίου.
Παρουσίαση : http :// www . slideshare . net / pabdikou / ss -34143506
(Επειδή ένα πιθανό πρόβλημα με τη σύνδεση στο διαδίκτυο μπορεί να υπονομεύσει το
σενάριο στο σύνολό του δημιουργώντας κλίμα δυσπιστίας και απαξίωσης προς τον
διδάσκοντα εκ μέρους των μαθητών, καλό είναι να υπάρχει η εναλλακτική δυνατότητα
να γίνουν οι παρουσιάσεις αυτές με τη χρήση powerpoint για λειτουργία εκτός
δικτύου).
· Αντιδράσεις των μαθητών
Ο διδάσκων μπορεί να ζητήσει από τους μαθητές να εκφράσουν κάποιες αντιδράσεις, ή
να διατυπώσουν απορίες, χωρίς όμως να προχωρήσει ο ίδιος στην κάλυψη των
αποριών αυτών, αφού οι μαθητές καλούνται μόνοι τους να αντιμετωπίσουν τα
γεγονότα με τα φύλλα εργασίας.
· Πληροφόρηση για την εργασία (στόχοι – μέθοδος)
σχόλια αυτά μπορεί να είναι προσβλητικά και ακατάλληλα για ανηλίκους (ειδικά γυμνασιακών τάξεων).

Ο διδάσκων θα εξηγήσει στους μαθητές ότι η συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα
προσεγγιστεί με τη χρήση των νέων τεχνολογιών όπως επίσης και τους βασικούς
στόχους του σεναρίου. Στο σημείο αυτό δεν χρειάζονται να αναφερθούν οι γενικότεροι
έμμεσοι παιδαγωγικοί, διδακτικοί και τεχνολογικού γραμματισμού στόχοι (συνεργασία,
παραγωγή κειμένου, εξοικείωση με ΤΠΕ) αλλά κάποιοι στόχοι του σεναρίου
εκπορευόμενοι από το συγκεκριμένο μάθημα: γνωριμία με τα αίτια και το περιεχόμενο
της θρησκευτικής μεταρρύθμισης, την αντιμεταρρύθμιση, τις αντιδράσεις της
καθολικής εκκλησίας και τις συνέπειες για την Ευρωπαϊκή Ιστορία.
· Διαμόρφωση ομάδων
Οι μαθητές θα εργαστούν σε προεπιλεγμένες ομάδες των τεσσάρων ατόμων ανά
μονάδα υπολογιστή. Επιλέγουν μόνοι τους τις ομάδες τους, αφού ωστόσο τους γίνει
σύσταση να συμπεριλάβουν σε κάθε ομάδα τουλάχιστον έναν μαθητή που να
χειρίζεται καλά τον Η/Υ. Τα μέλη της ομάδας καθορίζουν το ρόλο του καθενός. Ένα
μέλος της ομάδας παίρνει το ρόλο του χειριστή του Η/Υ, το δεύτερο μέλος συντονίζει
τη διαδικασία, το τρίτο μέλος αναλαμβάνει το ρόλο του «γραμματέα» και το τέταρτο
μέλος αναλαμβάνει το ρόλο της παρουσίασης των απαντήσεων των φύλλων εργασίας
στην ολομέλεια(4η ώρα). Οι απαντήσεις των μαθητών διαμορφώνονται από κοινού
στην ομάδα και παραδίνονται στο τέλος του δίωρου. Στον Υπολογιστή κάθε ομάδας
υπάρχει ήδη το αρχείο με τα φύλλα εργασίας που καλείται να επεξεργαστεί κάθε
ομάδα.
2η – 3η διδακτική ώρα
Κατά τη δεύτερη και τρίτη διδακτική ώρα οι μαθητές θα εργαστούν στα φύλλα
εργασίας που έχουν δημιουργηθεί. Υπάρχει πρόβλεψη για πέντε ομάδες των τεσσάρων
ατόμων (με την προσθήκη του πέμπτου σε κάποια από τις ομάδες προκειμένου να
χωριστούν επιτυχώς οι μαθητές, 21 συνολικά). Η κάθε ομάδα στον υπολογιστή του σταθμού

εργασίας της θα βρει στην επιφάνεια εργασίας ένα φάκελο στον οποίο θα υπάρχουν τα φύλλα
εργασίας που την αφορούν. Όπως φαίνεται παρακάτω, υπάρχει διαφορετικό φύλλο εργασίας
για την κάθε ομάδα τη 2η διδακτική ώρα και για την 3η διδακτική ώρα κοινό φύλλο εργασίας
για την 1η,3η,5η ομάδα, κοινό φύλλο εργασίας για την 2η, 4η ομάδα και κοινό φύλλο εργασίας
για όλες τις ομάδες . Τα φύλλα εργασίας θα μοιραστούν και σε έντυπη μορφή, αλλά η
ηλεκτρονική βοηθάει περισσότερο καθώς υπάρχουν έτοιμες οι υπερσυνδέσεις για τις
δραστηριότητες που ζητούνται.
4η διδακτική ώρα
Την τέταρτη διδακτική ώρα η τάξη θα περάσει στην ολομέλεια. Οι δραστηριότητες των
μαθητών θα αναρτηθoύν στο διαδίκτυο, οπότε θα γίνει η παρουσίασή τους στο
σύνολο των μαθητών. Όπως και στην πρώτη ώρα, είναι προτιμότερο να γίνει χρήση
διαδραστικού πίνακα (ή των εναλλακτικών μέσων που έχουν ήδη αναφερθεί)
προκειμένου όλοι οι μαθητές να έχουν το ίδιο σημείο αναφοράς. Στη συνέχεια μπορεί
να γίνει συζήτηση με σχόλια και παρατηρήσεις σχετικές με τα αποτελέσματα που
παρουσιάστηκαν.
Ο ρόλος του διδάσκοντος
Σήμερα αναγνωρίζεται ότι η πιο σημαντική συμβολή του δασκάλου είναι η
ικανότητά του να οργανώνει κατάλληλα το μαθησιακό περιβάλλον, να ανταποκρίνεται
στις διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες των μαθητών, να υιοθετεί σύγχρονες
στρατηγικές, κατάλληλες μεθόδους και να αξιοποιεί ποικίλες ευκαιρίες για
προβληματισμό μέσα από τη βιωματική, επικοινωνιακή και αλληλεπιδραστική εργασία
των μαθητών στο εργαστήρι της τάξης (Ράπτης & Ράπτη, 2000: 17).
Κάθε ομάδα έχει κάποιο αρχηγό, ο οποίος είτε είναι διορισμένος από την
εξουσία με προδιαγεγραμμένη κοινωνική δύναμη είτε είναι αναδυόμενος με βάση
κάποιο χαρακτηριστικό που τον διαφοροποιεί από τους υπόλοιπους και του προσδίδει
προσωπική δύναμη. Ο αρχηγός καθοδηγεί ή και επηρεάζει αποτελεσματικά την ομάδα.
Παράλληλα, διαμορφώνει το ψυχολογικό κλίμα της ομάδας, δηλαδή πόσο
ευχαριστημένη ή όχι αισθάνονται και τα άτομα μέσα σ’ αυτήν.

Ο Katz δίνει τον ορισμό της ηγεσίας ως εξής: « Η ηγεσία είναι μια διαδικασία
όπου ένα άτομο συστηματικά ασκεί περισσότερη επιρροή από τα άλλα στην εκτέλεση
του έργου της ομάδας» (Μπακιρτζή, 1997:42).
Όμως, προτιμάται ο όρος «εμψυχωτής» από τον όρο «ηγέτης». Ο ηγέτης
αποσκοπεί περισσότερο στην παραγωγή έργου και κατευθύνει την ομάδα, ενώ ο
εμψυχωτής ενδιαφέρεται πιο πολύ για το επίπεδο επικοινωνίας και παρεμβαίνει στην
ομάδα. Ο Michel Lobrot αναφέρει ότι η παρεμβατικότητα ανήκει στον τομέα επιρροής,
ενώ η κατευθυνότητα στον τομέα του εξαναγκασμού και της αυταρχικότητας.
Στη σχολική τάξη ο δάσκαλος επικεντρώνει στοιχεία και από το ρόλο του ηγέτη
και από το ρόλο του εμψυχωτή, η δε διδασκαλία παίρνει τη μορφή της διδακτικής
παρέμβασης αφού δεν περιορίζεται μόνο στον γνωστικό τομέα αλλά επεκτείνεται και
στον τομέα της επικοινωνίας. Άρα αποσκοπεί σε σύνθετη και απαιτητική μορφή
κοινωνικής μάθησης. Επομένως, στην τάξη, ο δάσκαλος κατέχει μια «θέση», που κατά
μεγάλο μέρος είναι προσδιορισμένη θεσμικά, αλλά που η φύση της εξαρτάται
μολαταύτα από την αντίληψη που έχει γι’ αυτήν ο ίδιος. Η ιδιότητα του δασκάλου
μπορεί έτσι να περιλάβει μια ποικίλη κλίμακα ρόλων.
Για να ανταποκριθεί στους ρόλους αυτούς χρειάζεται σωστό προγραμματισμό,
μεθοδική οργάνωση, γνώση των τεχνικών οργάνωσης της ομάδας, επεξεργασία του
διδακτικού υλικού, εξασφάλιση συνοχής και λειτουργικότητας της ομάδας και όχι απλά
μετατροπή της μετωπικής διάταξης σε ομαδική χωρίς προετοιμασία. Άλλωστε το
επικοινωνιακό σύστημα της ομάδας εξαρτάται από τις μεθόδους που ο δάσκαλος
επιλέγει να ενεργοποιήσει, αφού η συνεργατική μορφή μάθησης εξαρτάται από τις
δυνατότητες επικοινωνίας που δίνει ο εκπαιδευτικός. Έτσι η συμπεριφορά μιας ομάδας
προσδιορίζεται από τις επικοινωνίες που αναπτύσσονται ανάμεσα στα μέλη της και
ταυτόχρονα προσδιορίζει τις επικοινωνίες αυτές.
Άρα, ο ρόλος του δασκάλου είναι υποβοηθητικός, εμψυχωτικός, παρεμβατικός,
ενεργητικός, επικοινωνιακός, μεταεπικοινωνιακός, δημιουργός των συνθηκών
μάθησης, ανιχνευτής των ιδιαιτεροτήτων του κάθε παιδιού μέσα στην ομάδα ύστερα

από προσωπική επαφή, δίνοντας έτσι το προβάδισμα στην παιδαγωγική διάσταση
(Κοσσυβάκη, 2003: 38).
Ο ρόλος του διδάσκοντα με τη χρήση του εν λόγω λογισμικού όχι μόνον δεν
υποβαθμίζεται αλλά αναβαθμίζεται και ανανεώνεται. Δεν είναι ο απλός μεταδότης
γνώσεων, που κουράζει με τους μονολόγους του, αλλά ο συντονιστής και εμπνευστής
της όλης εφαρμογής. Έτσι, ο δάσκαλος γίνεται εμπνευσμένος σεναριογράφος και
σκηνοθέτης της εφαρμογής του σεναρίου. Σύμφωνα με τον Bruner, ο εκπαιδευτικός
έχει το ρόλο του εμψυχωτή, του διευκολυντή και του καθοδηγητή και υποστηρίζει την
προσπάθεια του μαθητή (ΙΤΥ, 2010: 28).
Από αυθεντία μετατρέπεται σε συνεχώς επιμορφωνόμενο επιστήμονα και
δάσκαλο, ο οποίος συνεργάζεται με τους μαθητές του κερδίζοντας έτσι το σεβασμό
τους. Τέλος, ο εκπαιδευτικός γίνεται καθοριστικός παράγοντας της αξιολόγησης του
μαθητή και όλης της εφαρμογής, μόνο που εδώ η αξιολόγηση παίρνει διαμορφωτικό
και όχι τελικό χαρακτήρα. Ο Dewey, πριν από ένα αιώνα, παρομοίασε την αλλαγή αυτή
με την επανάσταση του Κοπέρνικου, επειδή μετατοπίζει το κέντρο βάρος στο παιδί που
«γίνεται ο ήλιος γύρω από το οποίο περιστρέφονται τα υλικά της εκπαίδευσης»
(Dewey, 1899: 35).
Προαπαιτούμενες γνώσεις μαθητών
Οι προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών σχετίζονται με τη χρήση των
εργαλείων που πρόκειται να χρησιμοποιήσουν. Έτσι κρίνεται σκόπιμο να είναι
εξοικειωμένοι με τη χρήση όσων παρουσιάζονται στην πρώτη ενότητα περιγραφής του
σεναρίου στην υποενότητα για τις τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν.
Ιδιαιτερότητες της τάξης
Η τάξη δεν έχει ιδιαιτερότητες. Αποτελείται από 21 άτομα, μπορεί εύκολα να
μοιραστεί σε πέντε ομάδες και έχει εμπειρία της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου και της
εργασίας με ΤΠΕ.

Παρουσίαση λογισμικού
Πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου (Microsoft Word). Με αυτό οι μαθητές θα
παραγάγουν τα ζητούμενα κείμενα. Είναι οικείο σε όλους, άρα εύχρηστο, και επιτρέπει
τη δημοσίευση του παραγόμενου κειμένου στο διαδίκτυο.
Πρόγραμμα παρουσίασης (powerpoint). Ενσωμάτωση εικόνας και λόγου, με
δυναμική όμως μορφή, χωρίς κάποιο περιορισμό ως προς το όριο των διαφανειών που
θα δημιουργηθούν. Και τα δύο προαναφερθέντα λογισμικά είναι εγκατεστημένα σε
όλους, σχεδόν, τους υπολογιστές, οι μαθητές τα γνωρίζουν και είναι βέβαιη η
απρόσκοπτη λειτουργία τους.
Μηχανή διαδικτυακής αναζήτησης (google).
Φυλλομετρητής διαδικτύου (Mozilla firefox) ή chrome .
Διαδικτυακό διαμοιραζόμενος πίνακας (linoit)
Διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργίας χρονογραμμής (dipity). Τα δύο αυτά
προγράμματα υπερτερούν από τα αντίστοιχα των windows, καθώς κοινοποιούνται,
διαμοιράζονται και γενικά συντελούν στο web.2 χαρακτήρα της δραστηριότητας.
Εντούτοις δεν προτείνονται για τις εργασίες των μαθητών για δύο λόγους: α) είναι
άγνωστα σε αυτούς και δεν υπάρχουν οι διαθέσιμες διδακτικές ώρες (ούτε
προβλέπεται από το αναλυτικό πρόγραμμα) να διδαχθούν από το διδάσκοντα το
μάθημα της Ιστορίας, β) είναι σχεδόν βέβαιη η αδυναμία του δικτύου στο εργαστήριο
πληροφορικής να ανταποκριθεί απρόσκοπτα.
Διαδικτυακό πρόγραμμα δημιουργίας συννεφόλεξου (wordle)

4. Φύλλα Εργασίας
1η ΟΜΑΔΑ
1ο φύλλο εργασίας
Ονοματεπώνυμα μαθητών/τριών
Στο τέλος κάθε δραστηριότητας σώστε τα αρχεία που έχετε δημιουργήσει στον φάκελο
με το όνομα «θρησκευτική μεταρρύθμιση» που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του
υπολογιστή σας.
1. Να παρατηρήσετε τον πίνακα του Ιερώνυμου Μπος και να σχολιάσετε την
κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι Χριστιανοί(100-120 λέξεις).
http://tinyurl.com/khjkxg6 (το πλοίο των τρελών, Ιερώνυμος Μπος)
http://tinyurl.com/mlxhlqn (το πλοίο των τρελών, Ιερώνυμος Μπος)
*Για τις άγνωστες λέξεις που θα συναντήσετε μπορείτε να συμβουλευτείτε το
διαδικτυακό λεξικό της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα.
Στο τέλος της ώρας επιβεβαιώστε ότι έχετε σώσει τα αρχεία, όπως σας έχει υποδειχθεί,
και ότι έχετε κρατήσει αντίγραφό τους σε μία φορητή μονάδα αποθήκευσης USB.

2η ΟΜΑΔΑ
Ερώτηση
με το όνομα «θρησκευτική μεταρρύθμιση» που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας
του υπολογιστή σας.
1. Ποιες μομφές απευθύνει ο Έρασμος στον ανώτερο κλήρο; (80 -100 λέξεις).
Για τις άγνωστες λέξεις που θα συναντήσετε μπορείτε να συμβουλευτείτε το

3η ΟΜΑΔΑ

Ερώτηση.
Ερώτηση.
1. Ποια διαφορά παρατηρείτε ως προς το διάκοσμο των δύο ναών; Ποια
σκοπιμότητα εξυπηρετείται σε κάθε περίπτωση; (80 -100 λέξεις).

Η εκκλησία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη.
http://tinyurl.com/k2bc8nu (καλβινικός ναός)
http://tinyurl.com/lh8ed2v (ναός μπαρόκ)

4η ΟΜΑΔΑ
Ερώτηση
1.Να κατασκευάσετε ένα συννεφόλεξο στη σελίδα www . wordle . net με τα
σημαντικότερα πρόσωπα και γεγονότα της παρακάτω χρονογραμμής και να
καταγράψετε σε ένα έγγραφο τη δικαιολόγηση των επιλογών σας.
http://www.dipity.com/pabdikou/dt*acb4eab3bf75bacb/.

5η ΟΜΑΔΑ
Ερώτηση
Να παρακολουθήσετε το παρακάτω απόσπασμα από την κινηματογραφική ταινία
«Λούθηρος» https://www.youtube.com/watch?v=ijjbtcAEOnY (διάρκειας 4.34’λεπτών)
και να καταγράψετε τη σημασία των 95 θέσεων του Λούθηρου για τη Θρησκευτική
Μεταρρύθμιση (80-100 λέξεις).
Βοηθητικά στοιχεία εδώ: http://tinyurl.com/pfanvm4
Το βίντεο είναι αποθηκευμένο στο φάκελο με το όνομα «Λούθηρος» στην επιφάνεια
εργασίας του υπολογιστή σας.

1η, 3η, 5η ΟΜΑΔΑ
Ερώτηση
Να κατασκευάσετε ένα αρχείο παρουσίασης (ppt) με τα σημαντικότερα πρόσωπα και
γεγονότα της Θρησκευτικής Μεταρρύθμισης (6-8 διαφάνειες).
Να αντλήσετε τις εικόνες σας από εδώ:
http://www.newsbeast.gr/portraita/arthro/646333/o-metarruthmistis-tis-hristianosunis-
martinos-louthiros/
http://tinyurl.com/nd96g2t

2η, 4η ΟΜΑΔΑ
Ερώτηση
Ο Μαρίνος Λούθηρος αμφισβητεί το αλάθητο του Πάπα
«Εάν δε με πείσουν, με επιχειρήματα από την Αγία Γραφή ή με αδιάσειστη λογική, δεν
μπορώ να αναιρέσω τις θέσεις μου, γιατί δεν πιστεύω στο αλάθητο του πάπα, ούτε στο
αλάθητο των συνόδων, γιατί όλοι γνωρίζουν ότι πολλές φορές και οι πάπες και οι
σύνοδοι έχουν σφάλει και έχουν πέσει σε αντιφάσεις. Εγώ έχω πειστεί από τα βιβλικά
επιχειρήματα που έχω ήδη αναφέρει, και είμαι απόλυτα ενωμένος με το λόγο του
Θεού. Δεν μπορώ και δε θέλω να ανακαλέσω τίποτα, γιατί δεν είναι ορθό, και αντίθετα
είναι επικίνδυνο να πράττει κανείς αντίθετα με τη φωνή της συνείδησής του. Ο Θεός ας
με βοηθήσει».
Απόσπασμα από την απολογία του Μαρτίνου Λούθηρου ενώπιον της Γερμανικής
Βουλής (1521).
Με βάση την παραπάνω πηγή τι επικαλείται ο Μαρτίνος Λούθηρος για να στηρίξει την
απόφασή του να αμφισβητήσει το αλάθητο του πάπα; (80-100 λέξεις).

Φύλλο εργασίας κοινό για όλες τις ομάδες

1. Να λύσετε το παρακάτω σταυρόλεξο http://www.slideshare.net/pabdikou/ss-
34142902 που έχετε σε έντυπη μορφή.
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ
1. Δραστικό μέτρο εναντίον της
μεταρρύθμισης
3. Έγγραφα άφεσης αμαρτιών
7. Την οργάνωσε η Ρωμαιοκαθολική
Εκκλησία
9. Ρυθμός ναού με πλούσιο διάκοσμο
10. Ο Λούθηρος υποστήριζε ότι η σωτηρία
της ψυχής είναι αποτέλεσμα μόνο της
12. Τις θυροκόλλησε ο Λούθηρος στο ναό
της Βιτεμβέργης το 1517
13. Ηθική παρακμή του
14. Η Συνθήκη που τερμάτισε τη σύρραξη
στη Γερμανία το 1555 μεταξύ του Καρόλου
ΚΑΘΕΤΑ
1. Οπαδοί του Λούθηρου
2. Η σφαγή 2000 Ουγενότων στο Παρίσι
έγινε τη νύχτα του Αγίου
4. Αναγνωρίστηκε το δικαίωμα των
Καλβινιστών να ασκούν ελεύθερα τη
λατρεία τους με το διάταγμα της
5. Γάλλοι προτεστάντες ή Καλβινιστές ή
6. Καταδίκαζαν τις δεισιδαιμονίες του λαού
και τις πρακτικές της Εκκλησίας
8. Κυριάρχησε στον Ελληνικό χώρο, τα
Βαλκάνια και τη Ρωσία
11. 'Εγγραφο που έφερε τη σφραγίδα του
Πάπα της Ρώμης

του Ε΄και των γερμανών ηγεμόνων που
υποστήριζαν το Λούθηρο ονομάστηκε
Ειρήνη της
15. Θρησκευτική κίνηση που εκδηλώθηκε
το 16ο αιώνα με αποτέλεσμα τη διάσπαση
της καθολικής εκκλησίας
16. Επικράτησε στη Βόρεια Ευρώπη μετά τη
μεταρρύθμιση
5. Κριτική και πρόσθετες πληροφορίες
Σχολιασμός πριν από την εφαρμογή στην τάξη
Το θέμα διερεύνησης του συγκεκριμένου σεναρίου είναι προσιτό και οι
διδακτικές ώρες που απαιτούνται για την πραγματοποίησή του, στα πλαίσια του
εφικτού.

Η δυσκολία εφαρμογής του σεναρίου αυτού έγκειται κυρίως στη δυσκαμψία
του Αναλυτικού Προγράμματος, που συνεπάγεται την ανάληψη πρωτοβουλίας εκ
μέρους του καθηγητή για την αναπροσαρμογή του ώστε να γίνει εφικτή η διδασκαλία
αυτή και να βρεθεί χρόνος που το εργαστήριο πληροφορικής της σχολικής μονάδας να
είναι διαθέσιμο.
Η εμπλοκή του μαθητή στη διερεύνηση, δίνει τη δυνατότητα να αναλύσει τα
ιστορικά γεγονότα της περιόδου αυτής, να αποκτήσει την ιστορική γνώση μέσω της
προσωπικής επαφής με το ιστορικό υλικό, να αντιληφθεί τις έννοιες του χώρου και
χρόνου της περιόδου αυτής. Παράλληλα έχει την ευκαιρία να οικειοποιηθεί τα οφέλη
της ομαδοσυνεργατικής εργασίας στην οποία συμμετέχει.
Επιπλέον, η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση έχει αρκετές δυνατότητες
τροποποίησης, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί με τρόπο ευέλικτο στη διδασκαλία των
μαθημάτων της Ιστορίας, των θρησκευτικών, της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής,
στο Γυμνάσιο και Λύκειο.
• Μειονεκτήματα.
Χρειάζεται να επισημανθεί η αναγκαιότητα εκπαιδευμένου προσωπικού στις
νέες τεχνολογίες σχετικά με την εκπαίδευση, που δεν θα αντιμετωπίζει τον ηλεκτρονικό
υπολογιστή ως ενδεχόμενο αντίπαλο που θα υποκαταστήσει τον εκπαιδευτικό, αλλά
ως εργαλείο χρήσιμο που θα διευρύνει την διδακτική και μαθησιακή διαδικασία
εντάσσοντας την σε ένα πιο σύγχρονο και ενημερωμένο γνωσιολογικό περιβάλλον.
Αυτή η νοοτροπία μπορεί να ξεπεραστεί με ενημέρωση και επιμόρφωση των
εκπαιδευτικών σχετικά με την εκπαιδευτική τεχνολογία, η οποία παρέχει τη
δυνατότητα ενσωμάτωσης και χρησιμοποίησης νέων και σύγχρονων πληροφοριών
στην διδασκαλία, κάνοντάς την επίκαιρη. Στο προτεινόμενο σενάριο, είναι ευνόητο, ότι
δεν μπορεί να ανταποκριθεί ένας εκπαιδευτικός που δεν γνωρίζει να χειρίζεται τον
ηλεκτρονικό υπολογιστή και το διαδίκτυο.

Τέλος, μέσα στα πλαίσια της ομαδικής εργασίας που προτείνεται, είναι πιθανόν
να διαπιστωθούν μεταξύ των μαθητών τάσεις υπεροχής, τις οποίες ο καθηγητής πρέπει
να μπορεί να εντοπίζει και να τις αμβλύνει.
Παρατηρήσεις μετά από την εφαρμογή στην τάξη
Το συγκεκριμένο σενάριο μπορεί
με τη διενέργεια λιγότερων δραστηριοτήτων να ολοκληρωθεί σε ένα διδακτικό
δίωρο (σχέδιο μαθήματος).
να εμπλουτιστεί και με άλλα στοιχεία-δράσεις, ώστε να γίνει αντικείμενο
επεξεργασίας για περισσότερες διδακτικές ώρες.
σε συνεργασία με τον καθηγητή των θρησκευτικών να πραγματοποιηθεί
διαθεματική προσέγγιση της ενότητας.
Να εφαρμοσθεί το σενάριο στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών της
Γ΄ Γυμνασίου για την διδασκαλία του Κεφαλαίου Ε΄ «Η Εκκλησία στα Νεότερα Χρόνια»
27, 28, 29, σελ. 106-118.
Διαδικτυακές Πηγές
http://ebooks.edu.gr/2013/course-main.php?course=DSGYM-B107
http://taektakiatou2ou.blogspot.gr/2012/09/2.html
http://tinyurl.com/khjkxg6 (το πλοίο των τρελών, Ιερώνυμος Μπος)
http://tinyurl.com/mlxhlqn (το πλοίο των τρελών, Ιερώνυμος Μπος)
http :// tinyurl . com / kmocgaq (διαμοιραζόμενος πίνακας Linoit)
http://tinyurl.com/lbcge4k (Σχολικό βιβλίο)
http :// www . dipity . com / pabdikou / dt * acb 4 eab 3 bf 75 bacb / (χρονογραμμή)

http://www.newsbeast.gr/portraita/arthro/646333/o-metarruthmistis-tis-hristianosunis-martinos-
louthiros/
http://tinyurl.com/nd96g2t (εικόνες google).
http://www.slideshare.net/pabdikou/ss-34142902 (σταυρόλεξο)
http://tinyurl.com/pfanvm4
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F114/520/3381,13618/
* Αναφέρονται οι αρχικές σελίδες των ιστότοπων
* Όλες οι σελίδες προσπελάστηκαν τελευταία φορά στις 4 Μαϊου2014
Βιβλιογραφία.
Ελληνόγλωσση.
Μπακιρτζή, Κ. (1997). Η επικέντρωση στην επιθυμία ή μη κατευθυντική
παρεμβατικότητα του Michel Lobrot. Τετράδια Ψυχιατρικής.
Ράπτης Αρ. & Ράπτη Αθ. (1997). Πληροφορική και Εκπαίδευση : Συνολική
προσέγγιση. Αθήνα, εκδ. Τελέθριον
Ράπτης, Α.& Ράπτη, Α.(2000).Εκπαιδευτική πολιτική και εισαγωγή Ν.Τ. στην
εκπαίδευση. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΤΠΕ. Πάτρα: ΠΤΝ.
Κοσσυβάκη, Φ.(2003).Ο Ρόλος του Εκπαιδευτικού στο Μετανεωτερικό Σχολείο:
Προσδοκίες, Προοπτικές, Όρια. Αθήνα: Gutenberg
Τριλιανός, Θ.(2000).Μεθοδολογία της Σύγχρονης Διδασκαλίας (τ. Α΄). Αθήνα:
Αυτοέκδοση. ITY.(2010).
Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης
Επιμόρφωσης (Τεύχος 1: Γενικό Μέρος, Γ΄ έκδοση).Πάτρα: ΙΤΥ.
Ράπτης, Α.(1996).Η πληροφορική στην εκπαίδευση προβλήματα και προοπτικές.
Πρακτικά σεμιναρίων για σχολικούς Συμβούλους. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Τμήμα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Οδηγίες για τη
Διδασκαλία των Φιλολογικών Μαθημάτων στο Γυμνάσιο, Αθήνα, 2005.
ΥΠΕΠΘ/Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2002), Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών.
Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (Προσπελάστηκε: 4 Μαϊου 2014) από
http://www.pi-schools.gr/content/index.php?lesson_id=8
Κυνηγός, Χ., Η ευκαιρία που δεν Πρέπει να Χαθεί: Η Υπολογιστική Τεχνολογία ως
Εργαλείο Έκφρασης και Διερεύνησης στη Γενική Παιδεία, «Προοπτικές για μια νέα
πολιτική στην ελληνική εκπαίδευση» επιμ. Α. Καζαμίας, Μ. Κασσωτάκης, Σείριος σελ.
396 – 416, Αθήνα 1995
Σχολικά εγχειρίδια:
Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Β’ Γυμνασίου http://www.pi-schools.
gr/books/gymnasio/mes_ist_b/BM_ISTORIA_B_100_152.pdf (Προσπελάστηκε:
4 Μαϊου 2014)
Ιστορία Στ Δημοτικού. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F114/
520/3381,13618/ (Προσπελάστηκε: 4 Μαϊου 2014)
Ξενόγλωσση.
Dewey, J.(1899).The school and society. Chicago: University of Chicago press.

Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική διαίρεση της Χριστιανικής Ευρώπης.

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

Similar to Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική διαίρεση της Χριστιανικής Ευρώπης.

Similar to Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική διαίρεση της Χριστιανικής Ευρώπης. (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Από το Ρωμαιοκαθολικισμό στον Προτεσταντισμό και την πνευματική διαίρεση της Χριστιανικής Ευρώπης.