2. تکنیک دلفی
زینب روح اللهی
ریحانه باستانی
امیرحسین سمسارزاده

3. روش دلفی
تاریخچه و تعریف روش
مراحل روش
شرایط به کارگیری
نقاط ضعف، قوت و محدودیت ها
مطالعه موردی

4. Olaf در سال 1953 برای پیش بینی نظامی، توسط 
ایجاد شد. Norman Dalkey وHelmer
در دهه 1960 به عنوان ابزار پیش بینی در بسیاری از صنایع 
آمریکایی استفاده شد.
در دهه 1970 منتقدان ادعا کردند روش دلفی فقدان روش 
تحقیق علمی می باشد.
در دهه 1980 بیش از 800 پایان نامه با این موضوع ارائه شد. 
1200
1000
800
600
400
200
0
Delphi Studies
1960's 1970's 1980's 1990's
تاريخچه

5. روش دلفی
فرایندی ساختار یافته 
برای جمع آوری و طبقه بندی دانش موجود در نزد گروهی از کارشناسان و 
خبرگان
از طریق توزیع پرسشنامه در بین این افراد و بازخور کنترل شده پاسخ ها و 
نظرات

6. مراحل روش دلفی
1. تشکیل تیم اجرا و نظارت بر انجام دلفی
2. انتخاب یک یا چند هیات جهت شرکت در فعالیت ها )متخصصان و خبرگان حوزه تحقیق(
3. راه اندازی فعالیتهای تنظیم پرسش نامه برای دور اول
4. بررس ی پرسش نامه از نظر نوشتاری )رفع ابهامات استنباطی و... (
5. ارسال اولین پرسش نامه به اعضاء هیات ها

7. مراحل روش دلفی )ادامه(
6. تجزیه و تحلیل پاسخ های رسیده در دور اول
7. آماده کردن پرسش نامه دور دوم )با بازنگری های مورد نیاز(
8. ارسال پرسش نامه دور دوم برای اعضاء هیات ها
9. تجزیه و تحلیل پاسخ های رسیده در دور دوم )مراحل ۷ الی ۹ تاحصول پایداری در پاسخ های در
یافتی ادامه می یابد(
10 . آماده سازی گزارش توسط تیم تحلیلگر

8. مراحل دلفي

9. تفاوت دلفی با طوفان فکری
در دلفی افراد هیچ گاه به صورت گروه در یک جلسه و دور یک میز جمع 
نمیشوند و در واقع رویارویی مستقیم رخ نمیدهد.
اساس و فلسفه این تکنیک این است که افراد در تکنیک طوفان فک ری بعلت 
شرم و خجالت نمیتوانستند بعض ی از ایدههایشان را مطرح نمایند لذا در این
روش افراد به صورت کلامی و رودررو درگیر بحث نمی شوند.

10. مهم ترین مشخصه های دلفی
غلبه بر نکات منفی موجود در کمیته های متعارف 
عدم افشای هویت 
بازخوردکنترل شده 
پاسخ های مبتنی بر آمار 

11. مواقع استفاده
Trend ( رویکردهای نظری و یا برون یابی روندها « در مقایسه با » افرادی با بینش و تجربه زیاد « اگر استفاده از آراء 
برای پیش بینی آینده از قدرت بیشتری برخوردار باشد. »)Extrapolations
اگر موضوع، پیچیده و اطلاعات مربوط به آن احتمالی و کم باشد. 
اگر کارشناسان و خبرگان شرکت کننده، از سابقه کافی برای ارتباط گیری موثر برخوردار نباشند. 
مواقعی که نیاز باشد دانش صریح و ضمنی افراد با یکدیگر ترکیب شود و به یک مطلب قابل بیان تبدیل شود. 
اگر سوابق و تجربیات مورد نیاز تحقیق، طیف گسترده ای ازسوابق و تجربیات را در بر بگیرد. 
اگر تبادل نظر از طریق برگزاری جلسات و گردهمایی ها ممکن نباشد. 
اگر ناسازگاری میان افراد بسیار زیاد بوده و یا شرایط سیاس ی مطلوبی وجود نداشته باشد. 

12. مثال هایی از موارد استفاده دلفی
کاربرد در حوزه تحصیلات: 
– تعیین اهداف کمی و کیفی آموزش ی
– برنامهریزی تحصیلی و آموزش ی
– تعیین معیارها و سیاستهای آموزش ی
پیش بینی تأثیر پیشرفتهای اقتصادی اجتماعی بر سیستمهای آموزش ی و نیازهای تحقیقاتی 
ساختارهای آینده بیمارستانها و مراکز بهداشتی و نقش این سیستمها در جامعه 
تدوین سیاستهای مربوط به استفاده از زمینها برای ساخت و ساز 

13. خروجی های روش دلفی
خروجی های روش دلفی چیزی جز یک نظریه نیست. 
اعتبار نظریه به اعتبار نظرات افراد شرکت کننده در این روش وابسته 
است.
دیدگاه ها و نظرات شرکت کنندگان بر اساس روابط آماری و نه بر اساس 
اراء اکثریت و اقلیت خلاصه می شود.

14. روشهای تحلیل خروجیها
روشهای مختلفی برای تحلیل خروجیهای روش دلفی وجود دارد. 
بهتر است از قبل مشخص باشد که نحوه تحلیل خروجیها چگونه است چون این 
امر بر طراحی سوالات و پرسشنامهها اثر میگذارد.

15. 1. روش رتبه بندی
رتبهبندی آماری دادهها سادهترین راه بیان نتایج است. بهطور مثال بررس ی تعداد 
موافقان و مخالفان یک موضوع و رتبهبندی بر اساس تعداد موافقان

16. 2. دستهبندی کیفی
میتوان دادهها را به صورتی تقسیمبندی کرد که هم کیفی و هم کمی باشد. بهطور مثال 
دستهبندی موضوعات مختلف بر اساس اهمیت آنها

17. 3. گرافیک
با استفاده از گرافیک نیز میتوان نتایج را بهخوبی نشان داد. 

18. 4. سناریو یا نقشه راه
میتوان نتایج تکنیک دلفی را بهصورت نقشه راه و یا یک سناریو از وقایع احتمالی ترسیم 
کرد.

19. مزایای استفاده از روش دلفی
روشدلفی این امکان را برای کارشناسان شرکتکننده فراهم می کند که از نظرات مختلف 
آگاه شوند و در فضایی به دور از تعصبات شخص ی روی نظرات خود و دیگران فکر کنند و
نظر خود را اصلاح کنند.
مشخص نبودن نام افراد شرکت کننده این امکان را فراهم می کند که آن ها به دور از 
تقیدات گروهی یا سازمانی نظرات خود را ابراز کنند.
سیر فکری کارشناسان در این فرآیند قابل دستيابی است و در صورت نیاز می تواند مورد 
استفاده قرار گیرد.
در این روش نیازی به حضور فیزیکی کارشناسان در کنار یکدیگر نیست و این موجب 
سهولتاستفاده از دانشکارشناسان متعدد می شود.

20. معایب روش دلفی
نتیجه گیری مطلوب از این روش به موارد زير بستگي زيادي دارد: 
• سطح دانش کارشناسان شرکت کننده
• ترکیب کارشناسان
• وضوح تعریف مساله و سوالات
• نحوه گزارش دهی خروجی
فرض این روش این است که کارشناسان تمایل دارند در نظراتشان تجدید نظر کنند. 

21. معایب روش دلفی)ادامه(
برخی از مجریان دلفی، سعی می کنند با پرداخت های مالی شرکت کنندهها را به شرکت در 
فرآیند دلفی ترغیبکنند. این روشممکن استنتایج را تحتتاثیر قرار دهد.
وجود دارد که در آن شرکت کننده ها، نظر » درستانگاری جمعی « همواره خطر شکل گیری 
)Group Thinking(. خود را با قضاوت سایرین تطابق می دهند
نتیجه گیری مطلوب از این روشبه زمان زیادی احتیاج دارد و تکمیل آن می تواند به لحاظ 
زمانی هزینه زیادی برای محقق داشته باشد.

22. راهکارهایی برای استفاده بهینه از روش دلفی
تعریفدقیق مساله و روشن ساختن اهدافتحقیق 
برای رفع ابهام های احتمالی سوالات pilot انجام تست 
در دسترسبودن محققین و مدیران طرح برای هرگونه توضیح و رفع ابهام از سوالات 
در انتخابکارشناسان باید دقتلازم به عمل بیاید. 
سطح بالای تخصصکارشناسان 
تعادل در انتخاب تخصصهای مورد نیاز 
انتخاب افراد علاقه مند به موضوع 

23. راهکارهایی برای استفاده بهینه از روش دلفی
حفظ اصل ناشناس بودن کارشناسان برای یکدیگر 
حداقل ساختن دخالت محققین در فرآیند انجام طرح 
مشخص کردن جوانب مختلف بحث توسط کارشناسان و نه محققین 
تلقی نتیجه این روش به عنوان یک تخمین و نه یک نتیجه علمی دقیق 

24. مثال به کارگیری روش دلفی
فاز 1
طوفان فکری
تعیین کاربردهای گوناگون، شناسایی اثرات اجتماعی، ،DAB شناسایی ابعاد مسئله )امکان سنجی تکنولوژی
بررس ی بخش بندی های جامعه و ... (
خروجی این فاز: تعیین اولیه خبرگان، متغیر های مورد سئوال، تنظیم پرسشنامه اولیه
: فاز 2
تحدید
پرسشنامه تنظیم شده در اختیار خبرگان قرار می گیرد.
خروجی: تجزیه و تحلیل پاسخها و تنظیم پرسشنامه دوم
فاز 3
تعیین عوامل موثر
در انتقال
تکنولوژی
ارائه نتایج تلخیص شده از پرسشنامه اول به خبرگان و تقاضای برای پاسخگویی به پرسشنامه دوم
خروجی این مرحله، تجزیه و تحلیل پرسشنامه دوم، ارائه نتایج

25. خبرگان
خبره در زمینه علوم رسانه 
متخصصدر زمینه جامعه شناس ی 
مدیر تکنولوژی 
مدیرصنعتی 
کارشناسراهنمایی و رانندگی 
کارشناسان امور اورژانسو یا آتشنشانی 

26. متغیر های ورودی
در ایران DAB کاربردهای ممکن برای 
در ایران DAB زیر ساختهای لازم برای بکارگیری از 
در ایران DAB اثراتاجتماعی بکارگیری از 
در ایران DAB زمان لازم برای همگانی شدن استفاده از 
در ایران DAB تعداد کاربران 
در ایران DAB قیمتمورد انتظار کاربران برای استفاده از 
آینده این تکنولوژی در 5 ساله آینده در ایران 

27. با توجه به حوزه فعالیتاقتصادی-اجتماعی خود نیاز شما به در اختیار داشتن اطلاعات کاری روزانه چه میزان میباشد؟
دسترس ی به اطلاعات روزانه در حوزه فعالیتشما از چه درجه اهمیتی برخوردار است؟
پرسش نامه دور اول
در حال حاضر برای دسترس ی به اطلاعات روزانه در حوزه فعالیتخود از چه تکنولوژی هایی بهره می گیرید؟
بکارگیری از تکنولوژی های موجود چه هزینه ای را برای سازمان متبوعشما در بر دارد؟
آیا برنامه ای مدون برای ارتقای سطح ارتباطات در سازمان متبوعشما وجود دارد؟ )اگر سند و یا برنامهای موجود می باشد، اهدافآن کلی ان را بیان بفرمایید.(
نگرشافراد در حوزه فعالیتو یا سازمان متبوعشما، نسبتبه تکنولوژیهای موجود که دسترس ی به اطلاعات را آسان میسازد، چگونه می باشد؟
به منظور بکارگیری از تکنولوژی رادیو های دیجیتال در سازمان و یا حوزه فعالیتشما نیاز به چه زیر ساختهایی می باشد؟
می باشد؟ DAB با توجه به درجه اهمیتدسترسبودن اطلاعات، سازمان متبوعشما حاضر به انجام چه میزان سرمایه برای بهرهمندی از مزایا
با توجه به توان بالای این تکنولوژی در انتقال سریع اطلاعات، بکارگیری از آن چه آثار فرهنگی و اجتماعی در سازمان متبوعشما می گذارد؟
بکارگیری از رادیو های دیجیتال چه پیامد های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت؟
به نظر شما جامعه ایرانی با ابعاد خاصاجتماعی و فرهنگی خود نگرش ی مثبتبه این نوع تکنولوژی ها دارد؟
آیا استفاده از تکنولوژیهای این چنینی را در راستای اهدافبلند مدتحوزه فعالیتو یا سازمان خود میدانید؟
آیا بکارگیری از این تکنولوژی، میتواند کشور را در رسیدن به اهدافخود در راستای دولتالکترونیکیاری رسان باشد؟
با توجه به گسترۀ وسیع کاربرد رادیو های دیجیتال چه تبلیغاتی می تواند در تعمیق استفاده از آن در سطح جامعه، موثر باشد؟
چه کاربرد های دیگری را برای این تکنولوژی پیشنهاد می کنید؟

28. پرسش نامه دور دوم
ردیف سئوال
کاملا
موفقم
موافقم
نظری
ندارم
مخالفم
کاملا
مخالفم
1 استفاده از تکنولوژی های دیجیتال برای من آسان می باشد.
2 استفاده از اینترنت برای من آسان می باشد.
3 استفاده از سرویس های انتقال داده و پیام دیجیتال برای من آسان خواهد بود.
برای دریافت داده مناسب خواهد بود. DAB 4
برای من مفید می باشد. DAB 5 قابل جا به جا بودن
6 رادیو ابزاری کسل کننده است.
7 پیدا کردن برنامه دلخواه در رادیو بسیار سخت می باشد.
8 اسامی را بهتر از اعداد به خاطر می سپارم.
9 جستجوی نام کانال رادیویی بهتر از جستجوی موج رادیو می باشد.
10 کیفیت صدا رادیو های حاضر پایین است.
11 تبلیغات رادیویی برای من جذاب است.
12 استفاده از لوازم دیجیتال من را منزوی کرده است.
13 هنگام دریافت پیام دیدن افراد برای من جالب است.
14 استفاده از تکنولوژی های جدید برای من لذت بخش است.
15 داشتن ابزاری که دیگران دارند اعتماد به نفس مرا افزایش می دهد.
16 هنگام انجام فعالیت های روزانه نیاز به مکالمات رو در رو دارم.
17 قطع ارتباط هنگام دریافت پیام مرا آزار می دهد.
18 هنگام کار با اینترنت استرس دارم.
19 قیمت وسایل مورد استفاده برای من مهم می باشد.
20 در استفاده از تکنولوژی های جدید تردید دارم.

29. اهداف
DAB دور اول : شناسايي فرضيات در نظر خبرگان و انتقال آگاهي از سيستم هاي 
دور دوم: جمع بندي نتايج دور اول و تعيین مهمترين عامل بر هر يك از مخاطب ها و 
DAB آستانه هزینه ای دارد

30. تخصص های مورد نیاز
راهنمايي و رانندگي 
اورژانس 
شهرداري )سيست مهاي حمل و نقل( 
بورساوراق بهادار و كارگزاران بورس 

31. نتایج
نیروی انتظامی 
DAB
Data1,2,3
IRIB
Provider
POLICE
receiver1 receiver2 receiver3 receiver4
GPRS
INTERNET
Dedicated Radio Link
DAB
Data1,2,3
Provider
Data1
Data2
Data3
receiver1 receiver2 receiver3 receiver4
receiver1 receiver2 receiver3 receiver4

32. IRIB TRAFFIC اورژانس 
CENTER
GPRS
RADIO ) (
Provider
Dedicated INTERNET
GPRS
Radio Link
Provider
Ambulance Ambulance Ambulance Ambulance
Data 1
H H H H
Data 2
GPRS
RADIO ) (

33. بورس اوراق بهادار 
DAB
Data
IRIB
GPRS
INTERNET
Provider
Dedicated Radio Link
DAB
Provider
Provider
Provider

34. تاکسیرانی  DAB
Data1,2,3
IRIB
Provider
TAXI
CENTER
TAXI1 TAXI2 TAXI3 TAXI4
GPRS
INTERNET
Dedicated Radio Link
DAB
Data1,2,3
Provider
Data1
Data2
Data3
TAXI1 TAXI2 TAXI3 TAXI4
TAXI1 TAXI2 TAXI3 TAXI4
GPRS
INTERNET
Dedicated Radio Link
Traffic Center