Για την Γ΄Λυκείου

1. Ο ΕλεγκτήςΟ ΕλεγκτήςΟ ΕλεγκτήςΟ Ελεγκτής

6. Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα (1919).Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα (1919).
Ποιητής. Είναι δισέγγονος του ναυάρχου της ΕπανάστασηςΠοιητής. Είναι δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης
του 1821, καπετάν Γιώργη Σαχτούρη. Το 1937 γράφτηκε στητου 1821, καπετάν Γιώργη Σαχτούρη. Το 1937 γράφτηκε στη
Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά το 1940Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά το 1940
την εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Στατην εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Στα
γράμματα εμφανίστηκε το 1944 με ποιήματα στο περιοδικόγράμματα εμφανίστηκε το 1944 με ποιήματα στο περιοδικό
"Τα Νέα Γράμματα". Συνεργάστηκε με τα περιοδικά: "Τα"Τα Νέα Γράμματα". Συνεργάστηκε με τα περιοδικά: "Τα
Νέα Γράμματα", "Τα Νέα Ελληνικά" και "Νέα Εστία".Νέα Γράμματα", "Τα Νέα Ελληνικά" και "Νέα Εστία".
Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ Η ποίησή του έχειΜετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ Η ποίησή του έχει
μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Τιμήθηκε, μεταξύ άλλωνμεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Τιμήθηκε, μεταξύ άλλων
διακρίσεων, για το σύνολο του έργου του με το Μέγαδιακρίσεων, για το σύνολο του έργου του με το Μέγα
Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2003. Πέθανε στην Αθήνα τηνΚρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2003. Πέθανε στην Αθήνα την
Τρίτη 29 Μαρτίου 2005.Τρίτη 29 Μαρτίου 2005.

7. Εντάσσεται στην πρώτη μεταπολεμική γενιά
Ομολογεί ο ίδιος: « Η ζωγραφική με βοήθησε
πολύ στην ποίησή μου. Ορισμένα ποίηματά
μου βγήκαν από οράματα ζωγράφων που
είχα δει, και από εικόνες εν γένει. Αλλά
αγαπώ και τη ζωγραφική σαν ζωγραφική. Αν
δεν ήμουν ποιητής, θα ήθελα να είμαι
ζωγράφος.
«Η ποίησή μου είναι μια συνεχής αυτοβιογραφία.
Μοιάζει – και πρέπει να διαβάζεται – σαν ένα είδος
υποσυνείδητου ημερολογίου της ζωής μου ως
σήμερα»

8. Η μουσική των νησιών μου. Αθήνα, [ι.ε.], 1941.
Η λησμονημένη. Αθήνα, Ίκαρος, 1945.
Παραλογαίς. Αθήνα, Ίκαρος, 1948.
Με το πρόσωπο στον τοίχο. Αθήνα, [χ.ε.], 1952.
Όταν σας μιλώ. Αθήνα, Τυπ. Ταρουσοπούλου, 1956.
Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο. Αθήνα, Τυπ.
Ταρουσοπούλου, 1958.
Ο περίπατος. Αθήνα, Τυπ. Ταρουσοπούλου, 1958.
Τα στίγματα. Αθήνα, Τυπ. Ταρουσοπούλου, 1962.
Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη. Αθήνα, Τυπ. Ταρουσοπούλου, 1964.
Το σκεύος. Αθήνα, Κείμενα, 1971.
Εκτοπλάσματα. Αθήνα, Κέδρος, 1989, σελ. 33. ISBN 960-04-0278-7 [Α’
έκδοση 1986]
Καταβύθιση. Αθήνα, Κέδρος, 1990, σελ. 27. ISBN 960-04-0376-7
Ποιήματα 1945-1971. Αθήνα, Κέδρος, 1991, σελ. 270 ISBN 960-04-
0041-5 [Α’ έκδοση 1977].

9. Χρωμοτραύματα. Αθήνα, Κέδρος, 1995, σελ. 31. ISBN 960-04-1137-9 [Α’ έκδοση
1980]
Έκτοτε. Αθήνα, Κέδρος, 1996, σελ. 26. ISBN 60-04-1223-5
Μίλτος Σαχτούρης. Αθήνα, Καστανιώτης, 1996, σελ. 47. ISBN 960-03-1593-0
[ Συνέντευξη με τον Θανάση Λάλα].
Φωνή από την άλλη ακρογιαλιά. Αθήνα, Ερμής, 1997, σελ. 134. ISBN 960-320-055-7
[Επιμέλεια: Ζωή Σαμαρά].
Ανάποδα γύρισαν τα ρολόγια. Αθήνα, Κέδρος, 1998, σελ. 28. ISBN 960-04-1556-0
Ποιός είναι ο τρελός λαγός; Αθήνα, Καστανιώτης, 2000, σελ. 150. ISBN 960-03-2938-
9
Ποιήματα 1980 – 1998. Αθήνα, Κέδρος, 2001, σελ. 118. ISBN 960-04-1950-7
Τα ωραιότερα ποιήματα για το παιδί. Συλλογικό έργο. Αθήνα, Καστανιώτης, 2004,
σελ. 187. ISBN 960-03-3792-6 [Επιμέλεια: Θανάσης Νιάρχος, Θανάσης
Καστανιώτης].
Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες... Συλλογικό έργο. Αθήνα, Μεταίχμιο, 2006, σελ.
188. ISBN 960-455-026-8
Όταν οι άγγελοι περπατούν. Συλλογικό έργο. Αθήνα, Μεταίχμιο, 2007, σελ. 322.
ISBN 978-960-455-262-7

10. Βραβεία
Α΄ Βραβείο «Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές» από την ιταλική
ραδιοφωνία και τηλεόραση (1956) για την συλλογή του
«Όταν σας μιλώ».
Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1962)για την συλλογή του «Τα
στίγματα».
Α΄ Κρατικό βραβείο ποίησης (1987) για το έργο του
«Εκτοπλάσματα».
Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος (1995)
για την προσφορά του στα γράμματα.
Μέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας (2003) για το σύνολο
του έργου του.

11. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΑΧΤΟΥΡΗ
• ρεαλιστική απεικόνιση της καθημερινής πραγματικότητας
• αντιηρωικός ποιητής , εκφραστής και απολογητής της
κατακερματισμένης και καθημαγμένης ανθρώπινης ύπαρξης.
•λιτή και ξεκάθαρη χαρτογράφηση του εσωτερικού πόνου του
σύγχρονου ανθρώπου.
•Απορρίπτει την παραδοσιακή γραφή και στρέφεται στον
συμβολισμό και τον υπερρεαλισμό.
• οικοδομεί το έργο του με εφιαλτικές εικόνες και σύμβολα, που
πλησιάζουν περισσότερο τον εξπρεσιονισμό.
•Υπερτονίζει το παράλογο, ενώ από τον Υπερρεαλισμό από τον
οποίον ξεκίνησε, κρατά την τολμηρή φαντασία και την παραίσθηση.
• Νεοϋπερρεαλισμός.( «Το έχω τονίσει επανειλημμένα, ο
υπερρεαλισμός έδρασε πάνω μου σαν καταλύτης. Με λευτέρωσε
στην ποίηση και στη ζωή, αλλά δεν μπορώ να πω ότι η ποίησή μου
είναι υπερρεαλιστική. Η ποίησή μου είναι ιδιότυπα δραματική και
λυρική» , δήλωνε ο ίδιος. (περιοδικό Τέταρτο, Μάρτιος 1987).

12. • Είναι ποιητής του ατομικού άγχους, αλλά μέσα στο έργο του είναι
διάσπαρτος και ο απόηχος του άγχους μιας ολόκληρης εποχής. Όμως,
η ποίησή του δεν είναι απαισιόδοξη. ( «Πάντα θα 'χουμε ανάγκη από
ουρανό») .
• ποίηση εικονιστική, εικαστικά στοιχεία στην ποίησή του( μορφικά
θυμίζει την κυβιστική ζωγραφική: σχήματα παραμορφωμένα, δυνατά
χρώματα, αιφνιδιαστικοί συνδυασμοί)
•εικόνες με αντιθετική συναρμογή και μεταφορική λειτουργία
•απλή γλώσσα, λιτό λεξιλόγιο
•συνήθως έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό στον τίτλο του
ποιήματος
κατασκευή μικρών ποιημάτων που ακολουθούν το σχήμα: εμπειρική
αφορμή, μετασχηματισμός της εμπειρίας σε ποιητική φαντασίωση
και ολοκλήρωση, τελική παραγωγή της ποιητικής εμπειρίας.

13. συνδυάζει στοιχεία από υπαρξισμό (η γνήσια
αγωνία που απορρέει από τη θέση του ποιητή στον
εφιαλτικό κόσμο), τον υπερρεαλισμό (ωθεί την
ποίηση σε χώρους εξωλογικούς και εκφράζεται με
λεκτική λιτότητα και αυστηρότητα και ιδεοπλαστικές
εικόνες), και τον εξπρεσιονισμό (διαμαρτυρία
ενάντια στη βία του πολέμου και στο εκτρωματικό
κοινωνικό σύστημα, προβολή του φανταστικού και
του παράλογου), τον συμβολισμό(χρήση συμβόλων,
αποστεγνωμένος όμως από κάθε υποβολή, αφήνει
τα πράγματα πολύ συγκεκριμένα)

14. Το παράλογο
παραμορφωτικά έγχρωμα σχήματα ( ένας μπαξές
γεμάτος αίμα / είν΄ο ουρανός )
αμφίδρομη κίνηση με αναιρετικό χαρακτήρα (ένας
μπαξές γεμάτος αίμα / είν΄ο ουρανός/ και λίγο χιόνι )
ασύμβατη συνύπαρξη λέξεων που αναιρούν κάθε
λογική λεκτική αναμονή ( κληρονόμος πουλιών)
αφύσικοι μετασχηματισμοί που ανατρέπουν ακόμη
και τη συμπαντική τάξη ( έσφιξα τα σχοινιά μου/
πρέπει και πάλι να ελέγξω τ΄αστέρια)

15. δομικά στοιχεία της ποίησής του:
 μια ιστορία-μήνυμα
 η σκηνική διάρθρωση
και
η ιδεοπλαστική εικόνα( εικόνα /
ζωγραφιά, που εκφράζει μια ιδέα)

16. φαντάσματα της τραγικής πραγματικότητας της
μετεμφυλιακής Ελλάδας, απεικόνιση με εικόνα ποιητική
του εφιαλτικού ειδώλου της πραγματικότητας · ο ποιητής
φεύγει από αυτήν την φρικιώδη αντιποιητική
πραγματικότητα που βιώνει μέσω της ποίησής του. Η
χαρά, η πραγματική ζωή των υψηλών ιδανικών δεν
βρίσκεται στα «φάσματα» , στους εφιάλτες αλλά
βρίσκεται σε άλλη πραγματικότητα, σε άλλον « ουρανό»,
που πιθανότατα είναι η ποίηση και τα οράματά της για ένα
καλύτερο αύριο· ο χώρος που τεκταίνονται τα δρώμενα
είναι ο «άλλος δρόμος» ( χαρακτηριστικό της ποίησης του
Σαχτούρη η διάσταση του διπλού, η ύπαρξη δυο
πραγματικοτήτων).
Η συλλογή « Τα φάσματα ή η χαρά στον
άλλο δρόμο» ( 1958)

17. Ο τίτλος του ποιήματος ορίζει το χώρο του, ώστε ο αναγνώστης να
προετοιμαστεί για την είσοδό του στο μαγικό κόσμο της
ποίησης. Ορίζει συνάμα και το χρέος του ποιητή, που είναι η
αποκατάσταση της επικοινωνίας των ανθρώπων με τον « ουρανό» ,
το χώρο όπου διαφυλάσσονται οι αξίες, τα πνευματικά αγαθά. Ο
ποιητής ως ελεγκτής των αστεριών, διαμεσολαβεί μεταξύ ουρανού
και γης , προσπαθώντας να βοηθήσει στο να φτάσει το φως των
αστεριών στη γη, το φως της ελπίδας για έναν ομορφότερο και
δικαιότερο κόσμο στη σκληρή και απάνθρωπη γήινη
πραγματικότητα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως ο τίτλος συνδέεται
άμεσα και συμβολικά με το περιεχόμενο του
ποιήματος αναφερόμενος στη συνειδητή αποστολή του ποιητή να
διατηρήσει ζωντανή την αντίσταση στο ηθικό σκοτάδι .

18. Ο τίτλος του ποιήματος απαρτίζεται , κατά τη σαχτουρική
συνήθεια, από ένα έναρθρο προσηγορικό ουσιαστικό .Η
λεκτική εκφορά του ( με το οριστικό άρθρο που συνοδεύει
το ουσιαστικό , το οποίο δηλώνει το υποκείμενο κάποιας
ενέργειας- του ρόλου του ποιητή ) μας επιβάλλει να
δεχτούμε : α) μιαν υποχρεωτικότητα και β) την αυστηρά
καθορισμένη ιδιότητα του ποιητικού υποκειμένου, που έχει
μια πολύ ξεκάθαρη αποστολή.

19. ο χώρος του ποιήματος καλύπτει δύο επίπεδα: το γήινο
επίπεδο και την ουράνια περιοχή .Το ποιητικό υποκείμενο
βρίσκεται στη γη, η οποία στο ποίημα δεν περιγράφεται
καθόλου, αλλά υποδηλώνεται κατερειπωμένη ·
διακειμενικά όμως αντιλαμβανόμαστε πως έχει υποστεί
αυτήν την κατερήμωση με τους σφαγιασμούς και τις
απάνθρωπες ενέργειες που χαρακτηρίζουν την εποχή που
ζει ο ποιητής, αυτή των μετεμφυλιακών χρόνων · από δω
θα ξεκινήσει ο ποιητής για να πραγματώσει το έργο του , «
να ελέγξει τ΄αστέρια».
Από την άλλη πλευρά υπάρχει ο χώρος του ουρανού,
ένας υπεργήινος χώρος, που αποτελεί το στόχο του ποιητή,
αλλά έχει υποστεί και αυτός καίρια πλήγματα.

20. Ο ουρανός
εκπροσωπεί το χώρο των
ιδεών του ποιητή, το χώρο
της αγνότητας και της
αθωότητας που αναζητά,
που στρέφεται ο άνθρωπος,
για να ανασάνει, να
προσευχηθεί, να αναζητήσει
βοήθεια, άρα συμβολίζει και
την ελπίδα, το ιδανικό, τη
λύτρωση

21. Χρέος του ποιητή είναι να ξεπεράσει τις δυσχέρειες, το
κακό που ταλανίζει τον κόσμο, για να πετάξει προς τον
ουρανό, - το χώρο του καλού και του αγαθού- αλλά και να
βοηθήσει τους άλλους ανθρώπους να βρουν αυτό τον
δρόμο. Ο ρημαγμένος κόσμος από την έκπτωση των ηθών
και την αλλοτριότητα των πραγμάτων, επιβάλλει στον
ποιητή να επωμιστεί το χρέος του ως πνευματικός ταγός
και να αναλάβει καθοδηγητικό ρόλο.

22. η τεχνική της σμίκρυνσης ·
σύμφωνα μ΄αυτή το
σαχτουρικό σύμπαν – και ο
ουρανός- έχει σμικρυνθεί και
γίνεται ορατός με τις
διαστάσεις ενός μπαξέ, ενός
εφιαλτικού κήπου που είναι
αιματοβαμμένος

23. Οι τρεις ιδεοπλαστικές εικόνες
Α) Ένας μπαξές γεμάτος αίμα
είν' ο ουρανός
και λίγο χιόνι
Ο ουρανός σύμβολο των πνευματικών αξιών και της ελπίδας , έχει
υπονομευτεί από τη γήινη αθλιότητα, έχει αμαυρωθεί από την ηθική
σήψη της πραγματικότητας ( Κατοχή , Εμφύλιος, μετεμφυλιακές
αντιπαλότητες, βία, θάνατος ). το αίμα των Ελλήνων βάφει με
κόκκινο χρώμα τον χώρο της αθωότητας. « μπαξές», μια λέξη οικεία
αποκτά αμέσως τρομακτική και εφιαλτική διάσταση ώστε να
δηλωθούν με καθαρότητα οι δύο διαστάσεις που δίνει πάντα ο
Σαχτούρης στο ποιητικό του σύμπαν :το φρικιαστικό χαρτογραφείται
την ίδια στιγμή που αρθρώνεται το φανταστικό .

24. Ο μπαξές / ουρανός , που θα ήταν αναμενόμενο να είναι
γεμάτος λουλούδια, έχει το χρώμα των τραυματικών
εμπειριών της εποχής του ποιητή, το κόκκινο του αίματος,
αλλά και « λίγο χιόνι» · το λευκό χρώμα του χιονιού που
αποτελεί στοιχείο αγνότητας και εσωτερικής καθαρότητας
αφήνει κάποια περιθώρια δράσης και ελπίδας στον
ποιητή. Ο ουρανός στο ποίημα έχει χάσει το γαλάζιο
χρώμα του, είναι ματωμένος και σκοτεινός.

25. Τα χρώματα λοιπόν που κυριαρχούν στη σαχτουρική
ποίηση, έχουν εδώ καίρια θέση: άμεσα αναφέρονται το
κόκκινο και το άσπρο , έμμεσα αναφέρονται το γαλάζιο και
το μαύρο :
κόκκινο : χρώμα της ζωής αλλά και του θανάτου, της
φωτιάς ( καθαρτήριας αλλά και καταστροφικής ), της
αγάπης, του πάθους, του θυμού .Εδώ το χρώμα του
αίματος και του θανάτου
άσπρο: το χρώμα της αγνότητας , της ηρεμίας, της
πνευματικότητας και της ανώτερης ζωής
γαλάζιο : το χρώμα του ουρανού και της ελευθερίας
μαύρο: το χρώμα του πένθους και του θανάτου.
Πράσινο: υπονοείται

26. Β) Β) έσφιξα τα σκοινιά μουέσφιξα τα σκοινιά μου
πρέπει και πάλι να ελέγξωπρέπει και πάλι να ελέγξω
τ' αστέριατ' αστέρια
Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη Η επιθυμία του ποιητή για την αναζήτηση ενός μη
κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια κατακρεουργημένου κόσμου και η εναγώνια προσπάθεια
για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη για επανάκτηση της χαμένης πληρότητας είναι ατελεύτητη
και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου · και αποτελεί μια άλλη έκφραση του μύθου του Σίσυφου ·
Είναι φανερή , στην ποίηση του Σαχτούρη, η συνύπαρξη Είναι φανερή , στην ποίηση του Σαχτούρη, η συνύπαρξη
των ανθρώπων με το άγος , τις φρικαλεότητες, την ηθική των ανθρώπων με το άγος , τις φρικαλεότητες, την ηθική
αναλγησία. Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την αναλγησία. Αυτές οι συνθήκες τού υπαγορεύουν την
ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο, προσεγγίζοντας τον ανάγκη να αθωώσει αυτόν τον κόσμο, προσεγγίζοντας τον
ουρανό. ουρανό.

27. Με τη φράση « έσφιξα τα σκοινιά μου» διαφαίνεται ο
ποιητής- ελεγκτής σε κατάσταση ετοιμότητας για την
εκτέλεση της ιερής αποστολής · οφείλει να ενεργοποιήσει
όλες τις ψυχικές του δυνάμεις·
το έργο του είναι δύσκολο , απαιτεί αποφασιστικότητα,
τόλμη, αισιοδοξία, ψυχικές αντοχές.
Ο αόριστος « έσφιξα» δηλώνει την συντελεσμένη
ετοιμότητα του ποιητή , αλλά υπονοεί πως είναι κάτι που
το έχει ξανακάνει στο παρελθόν και το γνωρίζει καλά ως
διαδικασία .

28. αυτή η πρώτη βουλητική πρόταση αποτελεί δομικό στοιχείο του
ποιήματος αφού θα μας προετοιμάσει για την διατύπωση της τρίτης
ιδεοπλαστικής εικόνας. Συγχρόνως υπονοείται μια σχέση αιτίου –
αποτελέσματος : «πρέπει να πετάω»- αίτιο· ο ποιητής μόνο μπορεί,
ως κληρονόμος πουλιών / « πρέπει να ελέγξω τ΄αστέρια» -
αποτέλεσμα· να μην σβήσει το φως της ελπίδας και της ανθρωπιάς στη
γη. βάζει τον ποιητή στο χώρο του ηθικού καθήκοντος, πρέπει να
επαγρυπνά για να μην χαθούν τα πνευματικά αγαθά και οι ηθικές
αξίες από τον κόσμο μας, αλλά και για να εμπνεύσει και τους άλλους
ανθρώπους την πίστη σ΄αυτές τις αξίες. Η αποστολή του « ουράνιου
μηχανοδηγού» διαρκής , δύσκολη, μεγαλειώδης: να κρατάει αναμμένα
τα φώτα προς το δρόμο των υψηλών ιδανικών, μήπως τον βρουν και οι
άλλοι άνθρωποι κάποτε…

29. Γ ) εγώ /κληρονόμος πουλιών /πρέπει /έστω και με
σπασμένα φτερά /να πετάω.
Ο ποιητής μεταμορφώνεται σε πουλί.Ενώ όλοι οι άλλοι
άνθρωποι ζουν προσκολλημένοι στη γήινη
πραγματικότητα, ο Ποιητής , όντας φύσει ελεύθερος ,
ανατρεπτικός και δημιουργικός διεκδικεί τη δυνατότητα να
φτάσει στον «ουρανό» του και να κατακτήσει τα μυστικά
του, ως κληρονόμος. έχει την ξεχωριστή ιδιότητα να
αιωρείται ανάμεσα στους δύο κόσμους, στη γη και στον
ουρανό. Αισθάνεται αυτήν την ανάγκη γιατί αυτό του
επιβάλλει το χρέος του απέναντι στην ποίηση, στον εαυτό
του και στους ανθρώπους.

30. Τα « σπασμένα φτερά» δείχνουν πως αυτός ο αγώνας του
δεν τον αφήνει χωρίς τραύματα · είναι όμως αναγκασμένος
να εκτελεί την ουράνια πτήση του .Τα τραύματα αφορούν
τις οραματικές επενδύσεις του. Όμως δεν υπονομεύουν τις
προσπάθειές του να αγγίξει τον ορίζοντα των προσδοκιών
του· Αυτή ακριβώς η επιμονή για την ανακατάληψη του
ουρανού από τον ποιητή θέτει σε αμφισβήτηση την γνώμη
κάποιων κριτικών που αποδίδουν στο Σαχτούρη
απαισιοδοξία .Ο ίδιος είπε: «Τα ποιήματά μου δεν είναι
απαισιόδοξα. Απεναντίας, είναι σαν τα ξόρκια. Ξορκίζουν
το κακό. Μοιάζουν με μάσκες αφρικάνικες. Με μάσκες
ζώων και προγόνων, για να ξορκιστεί ο θάνατος. Όπως
συμβαίνει απαράλλαχτα και με τις μάσκες των ιθαγενών».
Σκοπός του εδώ να ξορκίσει την εισβολή του Κακού από το
χώρο των Ιδεών.

31. Η δεύτερη βουλητική πρόταση «πρέπει έστω και με
σπασμένα φτερά να πετάω» επαναφέρει το θέμα του
ηθικού χρέους του ποιητή, ως « θεματοφύλακα των
ηθικοπνευματικών αξιών»· άλλα περιθώρια επιλογής δεν
υπάρχουν για τον ποιητή, το χρέος του είναι ένα , αλλά
αποκτά κοινωνική διάσταση και οικουμενικό χαρακτήρα:
η προάσπιση του «ουρανού» πρέπει να είναι, υπόθεση
όλων μας και η προάσπισή του είναι κοινωνική λειτουργία
της ποίησης

32. Νίκος Καρούζος
ο ποιητής έχει ένα βέβαιο δρόμο
Γεννιέται ο άνθρωπος κι ο ήλιος γίνετ’ αμέσως πάθος
ο ποιητής έχει ένα δρόμο σαν όνειρο μαύρο χαμογελαστό
έχει ένα βέβαιο δρόμο
τόπους – τόπους αγκάθια
τόπους – όπους ωραία χαλιά
π’ ο άτυχος τα ματώνει.
Κι όταν ο ήλιος πέσει στις θνητές κορφές
αρχίζουν τ’ άστρα. Εκεί του δρόμου η τέλεψη
πάλι μια γέννα μάς προσμένει.

33. Τάσος Λειβαδίτης
Ο π ο ι η τ ή ς !
Προσπαθεί να φαίνεται ήρεμος. Να μοιάζει
με τους άλλους. Κι
είναι στιγμές που το κατορθώνει.
Όμως τις νύχτες δεν μπορεί να κοιμηθεί. Οι
μεγάλες φτερούγες
του δε χωράνε μέσα στον ύπνο.

34. Ανέστης Ευάγγελου
Ο π ο ι η τ ή ς
Είχε ανεβεί στην πιο ψηλή κορφή
κι η φωνή του, λευκό πουλί στον ουρανό.
Στους πρόποδες μυρμήγκιαζε πλήθος αμέτρητο
άκουγαν τη φωνή κι ολοένα ανέβαιναν
μίκραινε ο κύκλος και κρατούσαν ξύλα
μαχαίρια κράταγαν και πέτρες και πλησίαζαν
ακούγονταν κραυγές σκοτώστε τον
να πέφτουν άρχισαν μετά οι πρώτες πέτρες
λάμψαν στον ήλιο τα μαχαίρια
κατάλαβε το τέλος του.
Όμως η φωνή του,
λευκό πουλί πέταγε πάνω απ’ τα κεφάλια τους
και δεν τη φτάναν οι κραυγές και τα μαχαίρια.

35. Βασίλι Καντίνσκι
"Μελέτη για το
ημερολόγιο Γαλάζιος
Καβαλάρης" (1911)

36. Έρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ "Ο
καλλιτέχνης και το μοντέλο
του" (1907)

42. Μαξ Έρνστ

44. Χουάν Μιρό