1.  Δεύτερο από τα τρία παιδιά του νομοτεχνικού Γεωργίου Καρυωτάκη, από τη Συκιά
Κορινθίας.
 Γεννήθηκε στην Τρίπολη (πατρίδα της μητέρας του) στις 30 Οκτωβρίου 1896.
 Το επάγγελμα του πατέρα του στάθηκε αφορμή να περάσει τα παιδικά του χρόνια σε
διάφορες επαρχιακές πόλεις.
 Δεκαεπτά ετών έρχεται στην Αθήνα. Παίρνει πτυχίο Νομικής. Η έλλειψη πελατείας
τον αναγκάζει να ζητήσει δημόσιο διορισμό.
 Διάφοροι διορισμοί σε διάφορες πόλεις, πολλά ταξίδια.
 Όταν υπηρετούσε στη νομαρχία Αθηνών γνωρίστηκε με τη Μαρία Πολυδούρη και
δημιουργεί μαζί της το δεύτερο άτυχο ερωτικό δεσμό, μετά την απογοήτευση που γνώρισε
απ’ τον πρώτο νεανικό έρωτα.
 Γνωρίζει ταπεινές συκοφαντίες και τη δίωξη των ανωτέρων του.
 Επιστρέφοντας το Μάιο του 1928 από το Παρίσι πήρε μετάθεση για την Πρέβεζα. Ο
λόγος ήταν πως επειδή δεν μπόρεσε να συνηθίσει το δημοσιοϋπαλληλικό συμβιβασμό ήρ-
θε σ’ ανοιχτή σύγκρουση με τον υπουργό Πρόνοιας.
 Στη μικρή αυτή επαρχιακή πόλη, χωρίς καμιά πνευματική κίνηση, αυτοκτονεί στις 21
Ιουλίου του 1928 (32 ετών).
 Το έργο του όσο ζούσε δεν είχε την ευρύτερη απήχηση που ο ίδιος προσδοκούσε. Η
αναγνώριση ήρθε μετά το τραγικό του τέλος.
 Το έργο του εκφράζει το κλίμα της εποχής του (ψυχολογία αντιηρωική, απαισιόδοξία,
πεισιθάνατη διάθεση, απόγνωση).
 Μετά το θάνατό του υπήρξε τάση μίμησής του από νεότερους ποιητές (καρυωτακι-
σμός).
 Συνεργάστηκε με λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής και τύπωσε τρεις ποιητικές συλ-
λογές : “Ο πόνος του ανθρώπου και των πραγμάτων”, “Νηπενθή”, Ελεγεία και Σάτιρες”.
 Ο Καρυωτάκης είναι βιωματικός και ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικός του καιρού του.
 Ποιητής του μηδενισμού και της απαισιοδοξίας, οξυδερκής.
 Κάποιες επιδράσεις που δέχθηκε έκαναν τους επικριτές του να του αρνηθούν, εκτός
από την καλλιτεχνική αξία, και την πρωτοτυπία και να υποτιμηθεί για ένα διάστημα, ύστε-
ρα απ’ τη μεγάλη απήχηση που είχε μετά το θάνατό του. Μόνο σήμερα αντιμετωπίζεται
ψυχραιμότερα και βρίσκει τα σωστά του μέτρα.
 Επιδράσεις δέχθηκε από τους Μορεάς, Μπωντλέρ, Μαλακάση, Φιλύρα κ.α.
 Στοιχεία ποίησης του : αστικός ρεαλισμός, σάτιρα, απογοήτευση, μηδενισμός, σαρκα-
σμός, αμφισβήτηση αξιών.
1

2.  Ανήκει στη συλλογή “Νηπενθή” (1921).
 α) νηπενθές = τροπικό διακοσμητικό φυτό που έχει την ιδιό-
τητα να συλλαμβάνει στα φύλλα του μικρά έντομα και να τ’
απομυζά.
β) νηπενθή < νη = πένθος = αυτά που διώχνουν το πένθος, τη
λύπη, τη θλίψη (ομηρική λέξη).
 Η συλλογή αυτή εκδόθηκε όταν ο Καρυωτάκης ήταν 25 ετών και βραβεύτηκε στο Φι-
λαδέλφειο διαγωνισμό.
 Μπαλάντα : ποίημα με αφηγηματικό – λυρικό χαρακτήρα· έχει σταθερή μορφή με πιο
συνηθισμένη την εξής : α) 4 στροφές  οι 3 πρώτες = 8στιχες
 η τελευταία = 4στιχη
β) και στις 4 στροφές ο καταληκτικός στίχος
είναι ίδιος (ρεφρέν)
γ) ίδιο μέτρο σ’ όλες τις στροφές με ομοιοκα-
ταληξία.
Η τελευταία στροφή αποκαλείται επωδός.
Στο συγκεκριμένο ποίημα :
- επαναλαμβανόμενος καταληκτικός στίχος  “μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι
που ’ναι”. Στην τελευταία στροφή γίνεται ερωτηματικός.
- Ιαμβικό μέτρο σ’ όλες τις στροφές.
- 8στιχες στροφές με τρεις τύπους ομοιοκαταληξίας : α΄- γ΄στίχοι
β΄- δ΄- ε΄- ζ΄ στίχοι
στ΄- η΄ στίχοι.
- 4στιχες στροφές με πλεχτή ομοιοκαταληξία.
 Ένταξη σε χωροχρονικό πλαίσιο
- Γράφτηκε πριν από τη συμβατική έναρξη του μεσοπολέμου (1920 – 1940).
Εποχή ανησυχίας, κοινωνικής παρακμής. Οικονομική ύφεση, δυσπραγία, ανα-
ζήτηση διεξόδου στον ευδαιμονισμό.
 Οι ποιητές που αναφέρονται :
- Βερλέν  Γάλλος ποιητής του υποκειμενικού κόσμου και των άμεσων δεδομέ-
νων της συνείδησης. Φυλακίστηκε πολλές φορές, αντιδραστικός, αλκοολικός,
δημοκράτης, άθεος.
- Ουγκό  Γάλλος μυθιστοριογράφος και ποιητής, φιλελεύθερος, δημοκράτης.
Ήρθε σε σύγκρουση με το Ναπολέοντα τον Γ΄, αυτοκράτορα της Γαλλίας κι
εξορίστηκε δύο φορές. Αρχηγός της ρομαντικής σχολής.
- Πόε  αμερικανός συγγραφέας, απότομος κι ανυπότακτος χαρακτήρας με άστα-
τη ζωή. Πεθαίνει μόλις 40 ετών.
2

3. - Μπονλέρ  Γάλλος ποιητής. Δημοκράτης. Το έργο του “Άνθη του κακού” κατα-
δικάστηκε με πρόστιμο εξαιτίας “προσβολής της δημοσίας αιδού”.
 Όλοι είναι ποιητές μεγάλου βεληνεκούς που αποκαλούνται “καταραμένοι” εξαιτίας
των σκανδάλων και των συγκρούσεων της προσωπικής τους ζωής, αλλά και για τον αντι-
κομφορμισμό στην ποίησή τους. Παραμέρισαν τις καθιερωμένες ποιητικές αντιλήψεις
και αξίες αιώνων. Πάντως, δοξάστηκαν παρόλη τη δυστυχία τους στην επίγεια ζωή. Εξα-
σφάλισαν, όμως την αθανασία, την καταξίωση και την αιώνια φήμη. Έγιναν η πηγή της
ανανέωσης για τη σύγχρονη ποίηση.
 O τίτλος : προσήμανση δύο ουσιαστικών στοιχείων  είδος και τη μορφή του
ποιήματος
 ποιητικό θέμα
 “Άδοξοι ποιητές” : όταν γράφει το ποίημα είναι πολύ νέος· αμφιβάλλει για την αξία
και την τελειότητα της ποιητικής του τέχνης. Δεν έχει καμία βε-
βαιότητα ότι θα κερδίσει την αναγνώριση· γι’ αυτό εντάσσει τον
εαυτό του στους άδοξους ποιητές. Στην ουσία αυτοσαρκάζεται
και θρηνεί για τον εαυτό του. Μειονεκτική τάση Καρυωτάκη
που, πιστεύοντας σε μία ανάλογη άδοξη τύχη, συμπαραστέκεται
σ’ αυτούς τους ποιητές. Παρόλα αυτά δίνει ονόματα ποιητών που
δοξάστηκαν.
η
 1 στροφή :
- ποιητές, όπως ο Βερλέν, πέρασαν μια δύσκολη ζωή, όμως ο “πλούτος” που αποκόμι-
σαν ήταν η αναγνώριση του έργου τους.
- “ρίμα” = ποίηση, που θα διαβάζεται πάντα
- “αργυρή” = μεγάλης αξίας
- ποιητές σαν τον Ουγκό μπορούν να κινητοποιήσουν τους Ολύμπιους Θεούς στην
αέναη προσπάθειά τους να συντρίψουν όσους τους επιβουλεύονται. Ο Ουγκό υπερέ-
χει των Ολύμπιων Θεών σε ένταση συναισθημάτων (σύγκρουση με εξουσία)
- σ’ αυτή τη στροφή προετοιμάζει το κλίμα για τη συνέχεια.
 2η στροφή
- συνεχίζει το ρητορικό σχήμα ν’ αναφέρεται σε πολλούς ποιητές, χρησιμοποιώντας το
όνομα του ενός στον πληθυντικό.
- κέρδισαν την Αθανασία (κεφαλαίο Α για έμφαση) αυτοί που έζησαν σα νεκροί.
- στους τέσσερις τελευταίους στίχους έχει πλέον οριστικά διασαφηνίσει το ποιητικό
του θέμα, όπως το προδήλωσε με τον τίτλο του ποιήματος.
- εδώ, οι άδοξοι ποιητές καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο και προκαλούν την προσο-
χή του αναγνώστη.
- “έρεβος” = μυθολογικός τόπος μεταξύ της γης και του Άδη· μεταφορικά = το μετά
θάνατον μυστήριο, ένας άγνωστος σκοτεινός κόσμος.
 3η στροφή
- αιτιολογία εκείνου που προτίθεται να κάνει ο ποιητής, του να ασχοληθεί δηλαδή με
τους ποιητές που “ανάξια στιχουργούνε” : α) όλοι τους περιφρονούν
3

4. β) οι ίδιοι ζουν με την αυταπάτη ότι στο
αόριστο μέλλον τους περιμένει η δόξα
γ) ο Καρυωτάκης όμως ξέρει ότι είναι
ποιητές ξεχασμένοι απ’ όλους.
-“ωχροί” : κέρινη όψη ενός ανθρώπου όταν περιμένει με ένταση κάτι απ’ το οποίο
εξαρτάται όλη η ζωή του.
 4η στροφή
-επωδός
- αυτοαναφορά : αυτοσαρκαζόμενος ο ποιητής αναφέρεται στον εαυτό του.
- εύρημα : όσα αναφέρει για τον εαυτό του τ’ αποδίδει στη “φωνή του μέλλοντος” και
τα διατυπώνει με μορφή διπλού ερωτήματος
 α) αυτοκατατάσσεται στους άδοξους ποιητές (η θλιβερή μπαλάντα περιλαμβάνει και
τον ίδιο)
 β) “πενιχρή” μπαλάντα : τον βασανίζει η αμφιβολία για την αξία και την αρτιότητα
της ποιητικής του γραφής.
- Ουσιαστικά μ’ αυτό το ποίημα δεν έγραψε μία μπαλάντα για τους άδοξους ποιητές,
αλλά γνωστοποιεί ποιητικά, την πρόθεσή του “να γράψει μία μπαλάντα για τους άδο-
ξους ποιητές”. Λογοτεχνικό σχήμα, όπου, με την εκδήλωση της πρόθεσης να εκπλη-
ρωθεί ένα καθήκον, ουσιαστικά το καθήκον έχει εκπληρωθεί
- Μετάπτωση : από το γενικό θέμα περνά στη προσωπική περίπτωση του ενός ποιητή
(αυτοαναφορά).
 Υπακούει στους στιχουργικούς και μετρικούς κανόνες του είδους.
 Κατηγορηματικοί προσδιορισμοί  πικροί (άρχοντες)
 άδοξοι (ποιητές)
 τρομερή (εκδίκηση)
 Μεταφορές – παρομοιώσεις  “μαραίνονται οι Βερλέν”
 “σαν άρχοντες που εξέπεσαν.
 Προσωποποίηση  “οι μελλούμενοι καιροί θέλω να πούνε”.
 Επιρρήματα (που επιτείνουν την εντύπωση)  ανάξια
 βαθυστόχαστα
 νοσταλγικά
 Αντιθέσεις  άσχημη ζωή # καταξιωμένη ποίηση
 ένδοξοι, αθάνατοι ποιητές # ο ποιητής δεν ασχολείται μ’αυτούς, αλλά
με τους άδοξους ποιητές.
 Το πρώτο θέμα (δευτερεύον) για τους ένδοξους ποιητές αναπτύσσεται συνολικά σε
9 μόνο στίχους. Το δεύτερο θέμα (πρωτεύον) αναπτύσσεται σε 19 στίχους.
 - Άψογη, προσεγμένη και ηχητικά τέλεια και πλούσια ομοιοκαταληξία.
- Άρτιος, καλοδουλεμένος στίχος, άρτιο περιεχόμενο.
- Μουσικός, υποβλητικός τόνος, λιτός τρόπος.
- Όχι χάσματα συλλαβών, πλούσια ομοιοκαταληξία που απαιτεί εκ των πραγμάτων
ποιητική δύναμη. Πλούσιο λεξιλόγιο απαιτείται για να ομοιοκαταληκτήσει.
Άρα κάθε άλλο παρά “πενιχρή” (λογοτεχνικά) είναι. Μορφή αυτοσαρκασμού ο χαρα-
κτηρισμός “πενιχρή”.
4

5.  Χαρακτηρισμοί της μπαλάντας : λυπητερή / ιερή/ θλιβερή/ πενιχρή
 
συμφωνούν με το συγκεκριμένο διαψεύδεται κι ακυρώνεται
ποιητικό θέμα από το ίδιο το ποίημα.
 Επιθυμεί να ταυτιστεί με τους άδοξους ποιητές γιατί δεν μπορεί να φανταστεί τον
εαυτό του “αθάνατο” ποιητή. Νομίζει ότι κι αυτός γράφει μάταια, αλλά υπάρχει μ’ αυτό
το ποίημα μία περίπτωση υστεροφημίας. Εξάλλου τιμά τους άδοξους ομότεχνούς του.
 Η αναφορά στους “καταραμένους” ποιητές προδίδει την αίσθηση μιας εκλεκτικής
συγγένειας, άρα την επιθυμία σύγκρουσης με αντιλήψεις και αξίες.
1. Ζωγράφου Λιλής, “Καρυωτάκης – Πολυδούρη”, Αθηνά 1977.
2. Στεργιόπουλος κ., “Οι επιδράσεις στο έργο του Καρυωτάκη” Αθηνά 1972.
5