1. ARTERİYEL KAN GAZLARI

2. ARTERİYEL KAN GAZLARI
 1. VÜCUDUN ASİT-BAZ DURUMU
SOLUNUMSAL VEYA METABOLİK
ASİDOZ
ALKALOZ
 2. OKSİJEN DURUMU

3. Kanın
asit–baz durumunun bilinmesi,
 Solunumsal,
 Kardiyovasküler,
 Metabolik bozukluğun
 Tanısı,
 Derecesinin belirlenmesi,
 Tedavisinin planlanması
açısından önemlidir.

4.  Umbilikal arter
 Periferik (radial, femoral) arterden
 Arteriyel kan alınmasının mümkün
olmadığı durumlarda;
arteriyelize (kapiller) kan örneği
alınabilir.

5. Venöz kanda genellikle;
 PCO2
4-6 mm Hg daha yüksek,
 pH 0.05 daha düşüktür.
Venöz kan örneği:
 Asit-baz durumu için fikir verir,
ancak
 Oksijenasyon için değerli değildir.

6. KAN ÖRNEĞİ ALIRKEN UYULMASI
GEREKEN KURALLAR :
 Enjektör heparin solüsyonu ile
yıkanmış olmalıdır.
Ancak,
heparin kuvvetli asidiktir.
Bu nedenle, heparinin enjektör
içinde fazla olması pH’ ı
düşürecektir.

7. KAN ÖRNEĞİ ALIRKEN UYULMASI
GEREKEN KURALLAR :
 Kan anaerobik koşullarda alınmalı ve
saklanmalıdır.
Oda havasında PCO2
sıfıra yakın,
PO2
150 mmHg’dir.
Bu nedenle, hava ile temas
karbondioksit basıncını düşürürken,
oksijen basıncını artıracaktır.

8. KAN ÖRNEĞİ ALIRKEN UYULMASI
GEREKEN KURALLAR :
 Lökositlerin metabolizması devam
ettiğinden kan örneği bekletilmeden
çalışılmalı hemen çalışılamıyacaksa
buzlu su içine konularak
bekletilmelidir.

9. KAN GAZINI DEĞERLENDİRİRKEN:
1. ASİT-BAZ DURUMUNU BELİRLEME
2. OKSİJENASYONU DEĞERLENDİRME

10. KAN GAZI PARAMETRELERi:
 1. pH
 2. PaO2
 3. PaCO2
 4. BİKARBONAT
 AKTÜEL
 STANDART
 5. TOTAL KARBONDİOKSİT KAPSAMI
 6. TAMPON GAZLARI (“BUFFER BASE”)
 7. BAZ FAZLALIĞI (“BASE EXCESS”)
 8. ANYON AÇIĞI

11. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 1
1. pH:
H+
iyonu konsantrasyonunun
negatif logaritmasıdır.
Venöz kanda, arteriyel kana göre
sadece 0.05 birim daha düşüktür.

12. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 2
Çocuklarda normal arteriyel pH değeri
7.35–7.45 arasındadır.
pH’ın azalması (H+
iyonu
konsantrasyonunun artması) ile
ASİDOZ,
pH’ın artması (H+
iyonu
konsantrasyonunun azalması) ile
ALKALOZ oluşur.

13. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 3
2. PaCO2
:
Alveoler ventilasyonun –solunumun-
göstergesidir.
Çocuklarda PaCO2
:
35 –45 (40) mmHg arasındadır.

14. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 4
Handerson-Hasselbach denklemi
24 x PaCO2
mmHg
H+
= -----------------------------
HCO3
-
mEq/L

15. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 5
3.AKTÜEL BİKARBONAT (HCO3
-
a) :
Kanda ölçülen bikarbonat
değeridir.
Normal değeri
20–24 mmol/L’dir.

16. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 6
4.STANDART BİKARBONAT:
(HCO3
-
s) :
37o
C ve %100 O2
satürasyonunda,
PCO2
40 mmHg’a kalibre edilerek
ölçülen bikarbonat konsantrasyonudur.
Çocuklarda (HCO3
-
s):
22 –28 (24) milimol /L’dir.

17. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 7
Normalde aktüel bikarbonat
standart bikarbonata eşittir.
(HCO3
-
a) = (HCO3
-
s) ise
solunumsal olay yoktur.

18. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 8
Bikarbonat miktarının
azalması metabolik asidoz,
Bikarbonat miktarının artması
metabolik alkalozdur.
 HCO3
-
<17 ağır asidoz,
 HCO3
-
>35 ağır alkaloz

19. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 9
8. BAZ FAZLALIĞI ( Base excess):
- BE-
Baz fazlalığı metabolik olayların
değerlendirilmesinde kullanılır.

20. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 10
Baz fazlalığı kan pH’ını normale
getirmek için konulması veya
alınması gerekli baz miktarıdır.

21. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 11
Baz fazlalığında (BE);
- Negatif değerler baz tamponlarının
azaldığını, yani metabolik asidozu,
- Pozitif değerler baz tamponlarının
arttığını, yani metabolik alkalozu
gösterir.
Çocuklarda baz fazlalığı normalde
-3 ile +3 milimol/L’dir.

22. KAN GAZINDA PARAMETRELER: 12
Baz fazlalığı < -10 ağır asidoz
Baz fazlalığı > +12 ağır alkaloz
Asidozlarda
BE < -10 mEq/L veya
HCO3
-
< 15 mEq/L ise
dışarıdan alkali verilmesi gereklidir.

23. KAN GAZLARININ YORUMU: 1
Solunumsal bozuklukların
göstergesi PaCO2’dir.
PaCO2
;
Solunumsal asidozda yüksek,
Solunumsal alkalozda düşüktür.
Kan gazı yorumunda alınacak
PaCO2
değeri 40 mEq/L’dir.

24. KAN GAZLARININ YORUMU: 2
Metabolik bozuklukların göstergesi
BE değeri değişiklikleridir.
BE;
Metabolik asidozda düşük
Metabolik alkalozda yüksektir.
Kan gazı yorumunda alınacak
BE değeri 0’dır.

25. KAN GAZLARININ YORUMU: 3
DEĞERLENDİRME:
1. Aşama:
pH değerlendirmesi:
Asit-baz durumu belirlenir.
pH (7.40) değerine göre;
asidoz mu var?,
alkaloz mu var?

26. KAN GAZLARININ YORUMU: 4
2. Aşama:
PaCO2
değerlendirmesi:
Solunumsal durum belirlenir.
PaCO2
normalse (40);
solunumsal sorun yok.

27. KAN GAZLARININ YORUMU: 5
3. Aşama:
pH’daki değişiklik,
PaCO2
değişikliği (solunumsal olay)
sonucu mudur?

28. KAN GAZLARININ YORUMU: 6
PaCO2
’nin normal değerinden (40)
her 12 sapması pH değerini 0.1
etkiler:
 PaCO2
’nin her 12 yükselmesi
pH değerini 0.1 düşürür.
 PaCO2
’nin her 12 düşmesi
pH değerini 0.1 yükseltir.

29. KAN GAZLARININ YORUMU: 7
4. Aşama:
BE değerlendirmesi:
Metabolik durum saptanır.
pH’daki değişiklik,
BE değişikliği (metabolik olay)
sonucu mudur?

30. KAN GAZLARININ YORUMU: 8
BE’ nin normal değerinden (0)
her 6 sapması pH değerini 0.1
etkiler:
 BE’nin her 6 yükselmesi
pH değerini 0.1 yükseltir.
 BE’nin her 6 düşmesi
pH değerini 0.1 düşürür.

31. pH
AZALMIŞ
PaCO2
AZALMIŞ
MET.
ASİDOZ

32. pH
ARTMIŞ
PaCO2
AZALMIŞ
SOLUNUMSAL
ALKALOZ

33. pH
AZALMIŞ
PaCO2
ARTMIŞ
SOLUNUMSAL
ASİDOZ

34. pH
ARTMIŞ
PaCO2
ARTMIŞ
MET.
ALKALOZ

35. pH
AZALMIŞ ARTMIŞ
PaCO2 PaCO2
AZALMIŞ ARTMIŞ AZALMIŞ ARTMIŞ
MET. SOLUNUM SOLUNUM MET.
ASİDOZ ASİDOZ ALKALOZ
ALKALOZ

36. pH PaCO HCO3
Normal 7.35-7.45 35-45 24-28
Solunumsal
Akut asidoz düşük yüksek N hipoventilasyon, pnömotoraks,
CNS patolojisi
Kronik asidoz N yüksek yüksek hipoventilasyon, CNS patolojisi,
kas hastalıkları
Akut alkaloz yüksek düşük N hiperventilasyon(mek.vent.),
hipoksemi
Kronik alkaloz N düşük düşük uzun süreli mek.vent.ventilasyon
Metabolik
Akut asidoz düşük N düşük ketoasidoz, ishal ile HCO3 kaybı,
üremi
Kronik asidoz N düşük düşük diabetik asidoz, laktik asidoz,
Akut alkaloz yüksek N yüksek HCl kaybı,kusma,HCO3 alınımı,
Kronik alkaloz N yüksek yüksek primer hipokalemik alkaloz

37. pH: 7.39
PaCO2: 44 mmHg
PaO2: 89 mmHg
HCO3: 25 mEq/L
NORMAL
ALIŞTIRMA 1

38. pH: 7.25
PaCO2: 65 mmHg
PaO2: 55 mmHg
HCO3: 28 mEq/L
1. Asidoz
2. PaCO2 yüksek SOLUNUMSAL asidoz
3. 65-40=25 25:12= 2 Bu karbondioksit
artışına bağlı beklenen pH değişikliği 0.2
azalma yönünde olmalı. O halde beklenen
pH 7.40 - 0.2= 7.20
4. Kompanse olmamış solunumsal asidoz
+ hipoksi
ALIŞTIRMA 2

39. pH: 7.12
PaCO2: 42 mmHg
PaO2: 100 mmHg
HCO3: 13 mEq/L
1. Asidoz
2. PaCO2 normal, sorun solunumsal değil,
METABOLİK ASİDOZ
Kompanse olmamış metabolik asidoz
ALIŞTIRMA 3

40. pH: 7.54
PaCO2: 29 mmHg
PaO2: 116 mmHg
HCO3: 23 mEq/L
1. Alkaloz
2. PaCO2 düşük SOLUNUMSAL alkaloz
3. 40-29=11 11:12= 1 Bu karbondioksit
azalmasına bağlı beklenen pH değişikliği 0.1
artma yönünde olmalı. O halde beklenen pH
7.40 + 0.1= 7.50
4. Kompanse olmamış solunumsal alkaloz
ALIŞTIRMA 4

41. pH: 7.35
PaCO2: 46 mmHg
PaO2: 44 mmHg
HCO3: 25 mEq/L
Olası venöz kan
ALIŞTIRMA 5

42. pH: 7.55
PaCO2: 50 mmHg
PaO2: 83 mmHg
HCO3: 41 mEq/L
1. Alkaloz
2. PaCO2 yüksek Alkaloz nedeni solunumsal
değil; METABOLİK alkaloz
3. PaCO2 yüksek, kompansasyon var. Ancak
pH normale gelememiş
4. Kısmen kompanse olmuş metabolik alkaloz
ALIŞTIRMA 6

43. pH: 7.20
PaCO2: 55 mmHg
PaO2: 45 mmHg
HCO3: 21 mEq/L
BE: - 8
1. Asidoz
2. PaCO2 yüksek, SOLUNUMSAL asidoz
3. 55-40=15 15:12= 1.2 Bu karbondioksit artışına
bağlı beklenen pH değişikliği 0.12 azalma yönünde
olmalı. O halde beklenen pH 7.40 - 0.12= 7.28,
ancak hastanın pH’ı daha asidik
4. BE azalmış. 8’lik sapma var. 8:6= 1.1
pH’da -asidoz yönünde- 0.11’ lik azalma olmalı.
Solunumsal asidoz + metabolik asidoz + hipoksi
ALIŞTIRMA 7

44. OKSİJENASYONU DEĞERLENDİRME
Oksijen Sunumu =
Solunum × Dolaşım × Hg
Dokuda oksijenin yetersiz olması
HİPOKSİ

45. OKSİJEN SİSTEMİ:
Dokuda oksijenin yetersiz olması
HİPOKSİ
Kanda taşınan oksijenin-
oksijen kontentinin- az olması
HİPOKSEMİ

47. Oksijen Sunumu =
Solunum × Dolaşım × Hg

49. OKSİJEN SİSTEMİ:
Kanın oksijen kontenti: CaO2
Çoğu hemoglobine bağlı, çok azı
plasmada serbest halde taşınan
oksijenin kandaki toplam miktarıdır.

51. PaO2
:
Parsiyel oksijen basıncı
arteriyel kan gazı
mmHg
98-100

52. Çocuklarda, deniz kenarında doğal
hava
solurken;
Arteriyel oksijen basıncı (PaO2
):
85-100 mmHg’dir.
Venöz kanda oksijen basıncı (PvO2
):
40 mmHg’dir.

53. SaO2
Hemoglobin oksijen satürasyonu:
Bir molekül hemoglobin en fazla dört
molekül O2
bağlar.
Hemoglobinin oksijen ile doygunluk
oranıdır.
Pulse oksimetre
%
95-100

54. SaO2
Hemoglobin oksijen satürasyonu:
Tam (%100) satüre 1 gr hemoglobin
1.34 ml oksijen bağlar.
hemoglobin x 1.34 x SaO2

55. Oksijen Sunumu =
Solunum × Dolaşım × Hemoglobin
Oksijen sunumu =
Kalp debisi(COP)x (CaO2 – CvO2)
Kanın oksijen kontenti (CaO2)=
(Hb x1.34 x SaO2)
+
(0.003 X PaO2
)

56. OKSİJEN SİSTEMİ:
Dokuların oksijen tüketimi =
Kalp debisi(COP)x (CaO2 – CvO2)
PaO2
mmHg kan gazı 80–100
SaO2
% pulse oksimetre 97
CaO2
ml O2
/ formül 20
100 ml kan

57. 1. HİPOKSEMİK HİPOKSİ

58. 1. HİPOKSEMİK HİPOKSİ
PaO2’nin düşük olduğu durumlar:
( Hipoksemi nedenleri)
 Hipoventilasyon (Alveolar hipoksi ve
hiperkapni
 Difüzyon bloku (İntertisyel fibrozis
ve
intertisyel veya alveoler ödem)
 Ventilasyon – perfüzyon uyumsuzluğu
 Sağdan-sola şant

59. 2. ANEMİK HİPOKSİ

60. 2. ANEMİK HİPOKSİ:
VO2 = COP X (CaO2 – CvO2)
Hemoglobin 16 iken:
CaO2= 0.003x 100 +1.34x0.98x16 = 21.3ml/dl
CvO2= 0.003x 40 +1.34x0.85x16 = 18.1ml/dl
21.3-18.1 = 3.2 ml/dl
Hemoglobin 8 iken:
CaO2= 0.003x 100 + 1.34x0.98x 8 = 10.7ml/dl
CvO2= 0.003x 40 + 1.34x0.85x 8 = 9.1ml/dl
10.7-9.1 = 1.6 ml/dl

61. 3. HİPOPERFÜZYON HİPOKSİSİ
-stagnant (durağan) hipoksi-
düşük kardiyak output

62. 4. HİSTOTOKSİK HİPOKSİ
Hücrelerin
oksijenden enerji üretmesini
engelleyen zehirlenme,
siyanid zehirlemesi

63. PAO2 PaO2 CaO2 FiO2 etkisi
Hipoksemik
Hipoventilasyon düşük düşük düşük var
Difüzyon bloku N düşük düşük var
Sağ-sol şant N düşük düşük yok
V/P Uyumsuzluğu N düşük düşük var
Anemik N N düşük yok
Hipoperfüzyon N N N yok
Histotoksik N N N yok