Os Séculos Escuros, Cristina Pernas e Alba Ben, 1º A Bac
Do esplendor medieval á decadencia dos séculos escuros
1.
2. ÍNDICE
INTRODUCIÓN
O ESPLENDOR MEDIEVAL
A LITERATURA MEDIEVAL
A SITUACIÓN DA LINGUA DURANTE A IDADE MEDIA
A DECADENCIA. CAUSAS
OS SÉCULOS ESCUROS
CONCLUSIÓN
FONTES
3. INTRODUCIÓN
No século VIII Galicia formaba parte
dunha unidade política xunto cos reinos
de Asturias e León, nos séculos X, XI e XII
conseguiu autonomía que lle permitiu ser
un reino independente en determinados
momentos destes séculos. Nesa época o
galego era só de uso oral e o latín, cada
vez menos, era de uso na escrita; a causa
da presión que exercía o monolingüísmo
oral no século XIII o galego e o latín
chegaron a unha situación de
cooficialidade.
A lingua e literatura galegas entran en
decadencia a finais da Idade Media, en
concreto nos séculos XIV e XV, o motivo
do cal foi a perda de poder político de
Galiza fronte a Castela.
4. O ESPLENDOR MEDIEVAL
Nesta época atopámonos nunha gran
riqueza económica e cultural, en mostra
disto o galego era a lingua máis falada
pola nobreza e polo pobo, o papa
converte a Santiago de Compostela en
cidade santa debido ao seu elevado
número de peregrinos, nos séculos
XI, XII e XIII: invéntase a Orde dos
Templarios (que servía para protexer aos
peregrinos dos ladróns ou perigos que
poidan atopar polo camiño a Santiago);
o Mestre Mateo realiza o Pórtico da
Gloria e componse o Códice Calixtino e
as familias de Castro e Traba educaban
aos fillos da nobreza (aos futuros reis) en
galego.
5. A LITERATURA MEDIEVAL
Os primeiros textos escritos en galego que se
conservan son: “Ora faz ost o Senhor de
Navarra”, Cantiga de Guarvaia ou Cantiga da
Ribeirinha e Cantiga da Guarda.
A lírica galego - portuguesa ten tres etapas, a
primitiva(ata os inicios do século XIII), a idade de
ouro, que se divide á súa vez en período
Afonsino(s.XIII) e período Dionisíaco (s. XIV); e a
etapa de decadencia, que tamén se divide en
escola galego-castelá e escola castelá-portuguesa.
Despois das substitucións nobiliares e a revolta dos
irmandiños a literatura galega viviu os Séculos de
Ouro.
6. A LITERATURA MEDIEVAL
Os autores e poetas:
- Trobadores: nobres que se dedicaban á
literatura, eran os autores das
composicións.
- Segreis: dedicábanse a compoñer e
cobraban por iso.
- Xograres:lévanlles as cantigas ao pobo e
case sempre as interpretan con
acompañamento musical
- Menestrel: elaboraba a música das
cantigas.
- Soldadeiras: mulleres que se dedicaban a
acompañar as representacións facendo
acrobacias.
Os cancioneiros e pergamiños: os
cancioneiros que se conservan son o da
Ajuda, da Vaticana e da Biblioteca
Nacional de Lisboa; e os pergamiños que
se conservan son o Vindel e o Sharrer
7. A LITERATURA MEDIEVAL
Glosas: explicacións sobre textos latinos para
explicar termos que non se usaban, realizados
polos escribáns e colocados á marxe ou a pé de
páxina.
Carxas: versos finais dun longo poema escrito en
mozárabe chamado Mwsahmwsaha.
Cantigas:
Cantigas de Amor: o trobador diríxese á súa dama
para expresarlle o seu amor.
Cantiga de Amigo: póñense na boca dunha muller
que se dirixe a seres inanimados, amigas, irmás ou
á nai para expresarlles os seus sentimentos
amorosos.
Cantiga de Escarnio e Maldicir:
1. Cantigas de Escarnio: utilizan eufemismos ou
dobres sentidos nas palabras.
2. Cantigas de Maldicir: chaman ás cousas polo seu
nome e utilizan palabras directas.
8. A LITERATURA MEDIEVAL
Xéneros menores:
1. Pastorela: comeza co encontro dun cabaleiro cunha
pastora, este pídelle favores e ela acaba por rexeitalos ou
aceptalos.
2. Tenzón: cada interlocutor fala nunha estrofa, ten tema satírico.
3. Pranto: o poeta canta as virtudes dunha persoa morta.
Cancioneiro relixioso (Cantigas de Santa María):
1. Líricas: a Virxe é a persoa a quen o poeta declara o seu amor.
2. Narrativas: narran os milagres da Virxe.
Prosa medieval:
1. Historiografía: teñen fins de facerlle publicidade á monarquía.
2. Prosa de ficción:
- Ciclo Artúrico: relato cabaleiresco arredor da figura do rei Artur.
- Materia de Troia: narra a guerra de Troia cantada por Homero.
1. Haxiografía: - Milagres de Santiago (século XV)
9. A SITUACIÓN DA LINGUA DURANTE A IDADE MEDIA.
Neste período todos os galegos falaban o
galego xa fosen da nobreza, reis, artesáns ou
campesiños. Até o século XII o galego
compartiu espazos co latín culto, pero pouco
a pouco este foi caendo e deixándolle o seu
papel ao galego.
Á expansión económica e social
acompañouna un gran desenvolvemento
cultural, e o Camiño de Santiago converteu a
Compostela nun dos eixos do cristianismo
europeo. Naquel tempo a nobreza ocupaba
o seu tempo coas cantigas dos trobadores e
xograres, escritas e cantadas en galego. Así
se converteu este nunha das linguas
internacionais da lírica trobadoresca, xunto
co provenzal.
10. A DECADENCIA. CAUSAS.
A decadencia é o período no que o galego pasa a ser unha lingua
menosprezada, os nobres xa non a falan e é a lingua do pobo.
As causas da decadencia son:
1. Primeira substitución nobiliar: (na primeira metade do século XIV) Pedro
I, o Cru e Henrique de Trastamara loitan polo Reino de Galicia. O vencedor
é Henrique, que para premiar aos que o apoiaron arrebatoulles as terras
aos nobres galegos que apoiaron Pedro I, por isto o castelán entrou en
Galicia a través dos que apoiaron a Henrique de Trastamara e o galego
pasou a un segundo plano.
2. Revolta dos Irmandiños: estendida a revolta irmandiña os nobres de
Galicia pídenlle axuda a Isabel de Castela. Cando logra someter aos
irmandiños, esixe que a recompensen con terras para os nobres de
Castela, e así por segunda vez entra en Galiza o castelán.
3. Segunda substitución nobiliar: prodúcese unha guerra entre Xoana a
Beltranexa e Isabel a Católica pola coroa de Castela, os nobres galegos
apoian a Xoana, e coa vitoria de Isabel, esta decide vingarse dos que non a
apoiaron iniciando o que chamaron “La Doma y Castra del Reino de
Galicia”. Desde entón o Reino de Galiza quedará sometido a Castela e as
clases altas expresaranse en castelán, mentres que o pobo será o que use
o galego.
11. OS SÉCULOS ESCUROS
Durante os séculos XVI, XVII e XVIII a
lingua galega estivo ausente dos
usos escritos, pero seguía sendo a
vía normal de comunicación de
case a totalidade da poboación.
Como só se usaba oralmente
considerárono como unha lingua
non apta para a literatura da época.
Aínda así conservamos algunhas
das cartas, documentos e escasas
mostras literarias que nos deixan
ver os contidos da época.
No século XVIII , xorden as voces de
denuncia chamados “ilustrados”
que apoian a normalización da
lingua galega. Entre eles destaca
Frei Martín Sarmiento.
12. CONCLUSIÓN
O galego foi unha lingua moi
usada, tanto como pola
nobreza e os reis que como
polo pobo, pero por
diversas causas viuse
obrigado a pasar a un
segundo plano sendo só
utilizado verbalmente polo
pobo e a xente de poder
utilizar maioritariamente o
castelán como lingua culta.
