Επιμόρφωση γονέων ( 7ο Δ.Σ Βέροιας). Πώς μπορούμε να βάλουμε με υπομονή όρια στα παιδιά μας;

1. Θέτοντας όρια στα
παιδιά μας.
Μηρτσέκη Βασιλική
Δ/ντρια 7ου Δ.Σ ΒΕΡΟΙΑΣ
2022-2023
- -
7οΔ.Σ ΒΕΡΟΙΑΣ
Εσπερίδα - Επιμόρφωση γονέων: Νοέμβριος 2022
Συνεργασία Οικογένειας – Σχολείου: «Αναπτύσσοντας κοινή γλώσσα επικοινωνίας»

2. Οικογένεια και σχολείο δύο όψεις ενός
«μηχανισμού κοινωνικοποίησης» του
νεαρού ατόμου.

3. Κοινωνικοποίηση
•Διαδικασία μεταξύ του ατόμου και του περιβάλλοντος όπου το κάθε άτομο σχετίζεται και
αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του
•Μέσω της κοινωνικοποίησης το άτομο αποκτά και διαμορφώνει προσωπική και κοινωνική
ταυτότητα, μαθαίνει να επικοινωνεί και να συνδιαλέγεται με τα μέλη της κοινωνίας που
αναπτύσσεται
•Είναι μια διαδικασία που διαρκεί σε όλη τη ζωή του ατόμου
•Για το άτομο, είναι μια διαδικασία με την οποία αποκτά την κοινωνική του υπόσταση και το
ποιος είναι ως προσωπικότητα, χαρακτήρας και άτομο.
•Για την κοινωνία, εξυπηρετεί την κοινωνική της αναπαραγωγή

4. Πρωτογενής κοινωνικοποίηση
• Εκτυλίσσεται αποκλειστικά στους κόλπους της οικογένειας. Ξεκινά με τη γέννηση
του παιδιού και ολοκληρώνεται με την απόκτηση της πολιτιστικής του ταυτότητας
• Η οικογένεια είναι το «πρωταρχικό περιβάλλον» που παρέχει τα αναγκαία
στοιχεία, ερεθίσματα και βιώματα που θα κινητοποιήσουν τη διαδικασία για την
εξέλιξη του παιδιού, διαμορφώνοντας τη στάση και συμπεριφορά του
• Είναι ο πιο σημαντικός φορέας κοινωνικοποίησης του παιδιού καθώς το παιδί
μέχρι τα έξι του χρόνια διαπλάθει τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα του και της
προσωπικότητάς του με όσα οι γονείς του δίνουν.
Δευτερογενής κοινωνικοποίηση
• Εκτείνεται από την παιδική ηλικία
• Συντελείται κυρίως έξω από το περιβάλλον της οικογένειας.
Πρωτογενής και Δευτερογενής
κοινωνικοποίηση

5. 01 Τι σημαίνει «οριοθέτηση
της συμπεριφοράς»
03
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
02
• Γιατί είναι σημαντικό οι
γονείς να κάνουν χρήση
ορίων
04 Ποιες είναι οι αρχές και οι
διεργασίες της
οριοθέτησης;;
06
Η μέθοδος «Λογικές
Συνέπειες»
05 Πώς θα επικοινωνήσουμε
αποτελεσματικά με το
παιδί μας;
Τι είναι πειθαρχία και τι
είναι οριοθέτηση;

6. Τι σημαίνει
«οριοθέτηση της συμπεριφορά
ς» του παιδιού;
Σχετικός ορισμός
Για την υγιή ψυχοσωματική ανάπτυξη του
παιδιού μας, πέρα από την αγάπη και τη
στοργή μας, χρειάζεται να θέσουμε
κάποιους κανόνες στη συμπεριφορά του.
Οι κανόνες αυτοί μπορεί να σχετίζονται με
θέματα που σχετίζονται με τον ύπνο,
τη διατροφή, τα παιχνίδια, τις εξόδους, το
ντύσιμο, τη μελέτη, τις αγορές,
την τηλεόραση, τις σχέσεις με τους άλλους,
την αρνητική συμπεριφορά κ.λ.π.
01

7. Γιατί είναι σημαντικό οι γονείς να
κάνουν χρήση ορίων
02
- -

8. Γιατί θέτω
όρια
● Το παιδί χωρίς όρια νιώθει
δυστυχισμένο, αποθαρρυμένο,
ανασφαλές και συχνά
εκδηλώνει προβλήματα στη
συμπεριφορά του.
● Για να μπορούν να δώσουν στο
παιδί τους τα εφόδια που
χρειάζεται ώστε να οδηγηθούν
τα παιδιά στον μεγάλο στόχο
ΣΤΟΧΟΙ
Μεγάλος
στόχος
● Να γίνει υπεύθυνο απέναντι στις κοινωνικές
απαιτήσεις
● να χτίσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του,
● να έχει μια υγιή ζωή και προσωπικότητα ως
ενήλικας
● Να ενταχθεί ομαλά στο κοινωνικό σύνολο
του σχολείου και αργότερα στην ίδια την
κοινωνία αποφεύγοντας αρνητικές -
παραβατικές συμπεριφορές που βλάπτουν
πρώτα το ίδιο το παιδί ή, αργότερα, τη ζωή
του ως ενήλικα.

9. Τι είναι πειθαρχία και τι οριοθέτηση;
Ποια η σχέση μεταξύ τους
03
- -

10. «Όρια» και «πειθαρχία»: αρκετοί γονείς φέρνουν στο μυαλό τους
παλιότερες και αυστηρότερες εποχές όπου η πειθαρχία
επιβαλλόταν με το ξύλο ή τη βέργα του δασκάλου όταν τα παιδιά
ξεπερνούσαν τα όρια. Αυτές οι εποχές πέρασαν, ανήκουν στον
περασμένο αιώνα καθώς νέες έρευνες υποστηρίζουν ότι:
εφαρμόζοντας ήρεμα και με σταθερότητα όρια τα οποία τίθενται
μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες και απαιτούν την τήρησή
τους δίνοντας σαφή πλαίσιο αναφοράς ( πειθαρχία),
προστατεύουμε το παιδί μας!
Όρια
•κανόνες και διεργασίες που ορίζονται από τις αξίες της
οικογένειας και της κοινωνίας
Πειθαρχία
•Η πειθαρχία δεν είναι τιμωρία .Η τιμωρία πληγώνει
•Η πειθαρχία εκπαιδεύει και προβληματίζει το παιδί
•Η πειθαρχία το μαθαίνει να κατανοεί και να

11. Αρχές και διεργασίες οριοθέτησης
04
- -

12. •Βασικές αρχές της οριοθέτησης
-Η αποδοχή
-Η δημοκρατική συμπεριφορά
-Ο έλεγχος και η εμπιστοσύνη
-Σταθερότητα απόψεων και θέσεων
-Συνέπεια στις αποφάσεις
-Συνεργασία μεταξύ των γονέων
-Ξεκάθαρα όρια στα παιδιά για το που και
μέχρι που επιτρέπεται να φτάνουν

13. Α Σ
Ε Σ
«ΑΣΣΕ» ανάλυση
Αγάπη
Επιμονή
Σταθερότητα
Συνέπεια

14. Τρόποι οριοθέτησης Επισημάνσεις
άξονας 1 Δημοκρατικότητα
•Υπάρχει θετικό συναισθηματικό
κίιμα στην οικογένεια και όλοι
λειτουργούν με κανόνες.
Δεν μπορεί ένα παιδί να λαμβάνει
διαφορετικά μηνύματα
άξονας 2 Σταθερότητα, Συνέπεια,
•Σταθερότητα των γονέων απέναντι
σε όσα αναφέρουν κατά τη
διαδικασία οριοθέτησης
•Τήρηση των κανόνων αλλά και των
αποτελεσμάτων που θα φέρει μια
αρνητική συμπεριφορα ή παραβίαση
ενός κανόνα
Ένα περιβάλλον ασυνεπές, δίνει
λανθασμένα μηνύματα στο παιδί
Δεν νιώθει σίγουρο για το τι
επιτρέπεται να κάνει, καθώς τη μία
μέρα η συμπεριφορά του θεωρείται
αποδεχτή στο οικογενειακό πλαίσιο
και την άλλη αποδοκιμάζεται στο
κοινωνικό περιβάλλον.
άξονας 3 Επιμονή και υπομονή
Ενίσχυση θετικής συμπεριφοράς
Το παιδί αποκτά καλές κοινωνικές
δεξιότητες, μπορεί να είναι υπεύθυνο
και να επιλύει προβλήματα, αποκτά
αυτογνωσία, κατανοεί τους κανόνες
της κοινωνίας και πάνω από όλα
μαθαίνει να υιοθετεί θετικές
συμπεριφορές που δεν θα το
βλάψουν.

15. Πώς θα επικοινωνήσουμε
αποτελεσματικά με το παιδί μας;
05
- -

16. Εκπέμπουμε ξεκάθαρο μήνυμα:
Συμφωνία ανάμεσα στα λόγια μας και στη γλώσσα του σώματος
μας (ύφος, τόνος, βλέμμα…)
• Αρχή του «Εδώ και Τώρα»: η επικοινωνία πρέπει
Να είναι παρούσα και συγκεκριμένη,
 Χωρίς αναφορές στο παρελθόν («…και την περασμένη φορά τα
ίδια έκανες!»),
 Χωρίς προφητείες για το μέλλον («…ποτέ δεν θα αλλάξεις!»)
Χωρίς γενικεύσεις (πάντα, ποτέ, όλοι, κανένας…)
• Θετικός τρόπος έκφρασης μηνύματος
 («Συγκεντρώσου!» και όχι «Μην είσαι αφηρημένος!»
• Ανοιχτές ερωτήσεις και απαντήσεις (τι, πώς…)
• Αποφυγή των αρνητικών ρόλων: δε διατάζουμε, δεν
ηθικολογούμε, δεν «τα ξέρουμε όλα», δεν παρακαλούμε, δεν
αλλάζουμε θέμα, δε δωροδοκούμε
• Αντανακλαστική Ακοή («Καθρέφτισμα»): Πριν βιαστούμε να
κρίνουμε, να συμβουλέψουμε, να τιμωρήσουμε το παιδί μας, ας
μπούμε πρώτα στον κόσμο του και ας του παρέχουμε ένα είδος
καθρέφτη, στον οποίο μπορεί να δει τον εαυτό του.

17. Μέθοδος «Λογικές Συνέπειες»
06
- -

18. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ: Να υπάρχει θετικό,
συναισθηματικό κλίμα στο σπίτι και ανάμεσα
στους γονείς και τα παιδιά
■ Δίνουμε στο παιδί
επιλογές για να
αποφασίσει,
■ Προειδοποιούμε για τις
λογικές συνέπειες που
θα ακολουθήσουν, και
■ το αφήνουμε να υποστεί
τις συνέπειες της
επιλογής του για τη
συγκεκριμένη μέρα.
•Την επόμενη φορά, το παιδί έχει τη
δυνατότητα να ξαναποφασίσει.
•Το παιδί μαθαίνει να γίνεται υπεύθυνο,
αφού μαθαίνει να επιλέγει και να δέχεται τη
σχέση πράξης και συνέπειας.
•Προϋποθέτει λιγότερα λόγια και
περισσότερες πράξεις, θετική πρόθεση και
όχι εκδικητικότητα, συνέπεια και
σταθερότητα

19. Εφαρμογή
1. Τι οφείλω να θυμάμαι
●Οι συνέπειες θα πρέπει να σχετίζονται
λογικά με τις πράξεις του παιδιού
●Κατά την εφαρμογή της χρησιμοποιούμε
και τη μέθοδο του καθρεφτίσματος
Η ΜΕΘΟΔΟΣ
● «Μπορείς να έρθεις μέχρι τις 4.00 στο σπίτι, ή
μπορείς να αργήσεις…εσύ αποφασίζεις! Αν έρθεις
στην ώρα σου, θα μπορείς και αύριο να βγεις να
παίξεις με τους φίλους σου. Αν αργήσεις, σημαίνει
ότι διαλέγεις να μην παίξεις αύριο με τους φίλους
σου…»
● Αν το παιδί επιλέξει να αργήσει, το αφήνουμε να
υποστεί τις συνέπειες της επιλογής του την
επομένη:
«Ξέρω ότι θέλεις να πας να παίξεις… Καταλαβαίνω
ότι είσαι θυμωμένος μαζί μου, αλλά εσύ το διάλεξες
αυτό… Αύριο θα έχεις τη ευκαιρία να
ξαναεπιλέξεις…»
● Αν ακολουθήσει την απόφαση τότε το
επιβραβεύουμε με μια μικρή παράταση την
επόμενη μέρα στο χρόνο παιχνιδιού

20. Άλλα παραδείγματα οριοθέτησης
01 Δεν έκανε την εργασία του
Δεν την κάνετε εσείς. Πρέπει να δει τα
αποτελέσματα της πράξης του
02 Δεν μάζεψε τα παιχνίδια του;
Συζητάτε μαζί του γιατί δεν τα μαζεύει. Με
ερωτοαποκρίσεις οδηγείστε το αποτέλεσμα
01
Έξοδος με φίλους σας και ενοχλεί τους
άλλους;
Παίρνετε το παιδί από τη δραστηριότητά του και
δεν επιστρέφει αν δεν σας πει το αποτέλεσμα της
συμπεριφοράς του ενώ του υπενθυμίζετε τι έχει
τεθεί σε περίπτωση που δεν συμπεριφέρεται με
σεβασμό
02 Συμπεριφέρεται άσχημα σε κάποιον;
Του υπενθυμίζετε τη συνέπεια αυτής της
συμπεριφοράς. ( μπορεί να του έχετε επισημάνει
ότι πρέπει να ζητάει συγγνώμη) και ξεκαθαρίζετε
ότι αν επαναληφθεί θα έχει άλλες συνέπειες(και το
τηρείτε αν…)
Παράδειγμα 1
Παράδειγμα 2

21. Άλλα παραδείγματα οριοθέτησης ( μη λεκτική
Οριοθέτηση)
01 Εποπτεύστε και ρυθμίστε την
παρακολούθηση τηλεόρασης. Συζητείστε με
το παιδί σας για την επιλογή κατάλληλων
τηλεοπτικών εκπομπών
02
Δείτε μαζί μια ταινία και μετά συζητείστε για τη
δίκαιη και άδικη συμπεριφορά που
παρατηρήθηκε
01
Παίξτε παιχνίδια με τα παιδιά σας. Εξηγείστε
τους κανόνες και βοηθήστε τα παιδιά σας να
καταλάβουν γιατί χρειάζονται και γιατί
πρέπει να εφαρμόζονται
02
Βοηθήστε τα παιδιά να δημιουργήσουν παιχνίδια
στα οποία καταρτίζουν τους κανόνες και τα
οποία απαιτούν συνεργασία.
Βλέποντας
τηλεόραση
Παιχνίδια

22. Άλλα παραδείγματα οριοθέτησης (μη λεκτική
οριοθέτηση)
01
Πηγαίνετε μαζί σε παιχνίδια και αθλητικά
γεγονότα. Αναδείξτε συμπεριφορές δίκαιου
παιχνιδιού ζητωκραυγάζοντας τα καλά
παιχνίδια, όντας εγκρατής και όντας ένας
καλός νικητής/ηττημένος
Συζητείστε με το παιδί σας για τις δίκαιες και
άδικες συμπεριφορές παικτών, στελεχών,
και θεατών. Να είστε σαφείς για τις αξίες σας
02
01
Αναπτύξτε τις διαδικασίες «διαλείμματος»:
αν το παιδί εμφανίζει ακατάλληλη ή ασεβή
συμπεριφορά ορίστε μια θέση για να πάει να
είναι ήρεμο και να συλλογιστεί τη
συμπεριφορά του.
Ο χρόνος σκέψης είναι αποτελεσματικός
ακόμα και για μικρά παιδιά από 18 μηνών.
Περίοδος διαλείμματος : από ένα λεπτό μέχρι
15 λεπτά. Περισσότερο είναι ατελέσφορος.
Παρακολουθώντας
αγώνες
«Διάλειμμα
σκέψης»

23. Ο γονιός από τη νηπιακή ηλικία ασκεί συναισθηματική αγωγή αποδέχεται όλα τα
συναισθήματα του παιδιού του αλλά όχι όλες τις συμπεριφορές, θέτει όρια στην
αρνητική συμπεριφορά του παιδιού και το μαθαίνει πώς να χειρίζεται τα
συναισθήματά του και να λύνει συγκρούσεις και προβλήματα.
Η παραβίασή και μη τήρηση της συνέπειας απέναντι σε μια πράξη, κάνει το παιδί να
αποκτά την εσφαλμένη αντίληψη ότι μπορεί να χειρίζεται τις καταστάσεις εντός
της οικογένειας αφού μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και έτσι οι γονείς χάνουν την
εγκυρότητά τους και το ρόλο τους
Είναι δύσκολο πολλές φορές να θέτουμε όρια καθώς φοβόμαστε το τι μπορεί να
προκαλέσει η απαγόρευση σε ένα παιδί, αλλά δεν χρειάζεται να απαγορεύουμε ή
να είμαστε αυταρχικοί. Το μόνο που χρειάζεται είναι να το φέρνουμε μπροστά
στις ευθύνες του μέσα σε ένα περιβάλλον που το αγαπά αλλά που το παιδί
γνωρίζει ότι μέσα σε αυτό έχει το δικαίωμα να επιλέγει και να δέχεται τη σχέση
πράξης και συνέπειας.
Συμπεράσματα

24. Τα καλύτερα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στα παιδιά μας
είναι οι ρίζες της υπευθυνότητας και τα φτερά της ανεξαρτησίας.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

25. ΠΗΓΕΣ
Lightfoot, M. Cole, S.R. COLE (2010) Η ανάπτυξη των παιδιών Εκδόσεις Gutenberg
Γεωργίου, Σ. (2000). Σχέση σχολείου-οικογένειας και ανάπτυξη του παιδιού.
Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Γκότοβος, Αθ. (2002). Παιδαγωγική αλληλεπίδραση επικοινωνία και κοινωνική
μάθηση στο σχολείο. Αθήνα: Gutenberg.
Δήμου Μ, (2021) Οριοθέτηση της συμπεριφοράς του παιδιού
Herbert, M. (2000). Τα όρια στη συμπεριφορά των παιδιών (Θ. Τσοβίλης, Μτφ).
Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Μουσούρου, Λ. (1994). Κοινωνιολογία της σύγχρονης οικογένειας. Αθήνα: Gutenberg