วารสาร สควค. ฉบับที่ 14 โดยชมรมครูที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี (ครู สควค.) สนับสนุนโดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)

1. พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ
พระยาช้างเผือกประจำ�รัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
วารสาร
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
ชมรมครูที่มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ISSN 1905-758X
TSMT Journal สนับสนุนโดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)

2. 2
วารสาร สควค.
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
16 ม.ค. 2553 :: ครู สควค.ร่วมงานวันครู ณ หน่วยงานราชการ 5 ก.พ. 2553 :: นางพรพรรณ ไวทยางกูร ผอ.สสวท. เป็นประธาน
ในสังกัดทั่วประเทศ (น้อมจิตวันทา บูชาคุณครู กตัญญูกตเวที) ในพิธีเปิดการประชุมโครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย กทม.
ครูปรียาภรณ์ ทะพิงค์แก สควค. รุนที่ 7 และครูไพศาล วงศ์กระโซ่ สควค. รุนที่ 11 ชนะเลิศและรับรางวัล INNOVATIVE TEACHER
่
่
2010 เป็นตัวแทนครูไทยไปเสนองานที่ประเทศสิงคโปร์ สนับสนุนโดย บริษัท ไมโครซอฟท์ (ประเทศไทย) จำ�กัด
9-11 มี.ค. 2553 :: สุดยอดครูไทย หัวใจไอที (INNOVATIVE TEACHER 2010) จำ�นวน 10 คน ตัวแทนประเทศไทยนำ�เสนอผลงาน
ไอที ที่สิงคโปร์ ครูปรียาภรณ์ เสนอผลงาน “สมุนไพรไทย ภูมิปัญญาไทย”และครูไพศาล เสนอผลงาน “การสร้างหุ่นยนต์ทำ�มือ”
11-13 ม.ค. 2553 :: ครู สควค. นำ�นักเรียนร่วมเข้าค่ายกล้วย...กล้วย 17 ก.ค. 2553 :: ชมรมครู สควค. ร่วมต้อนรับคณะนักศึกษา
มหัศจรรย์พันธุ์ไม้แห่งมนุษยชาติ ณ บ้านวิทยาศาสตร์สิรินธร
นานาชาติที่ศึกษาที่ ม.ขอนแก่น ณ หมู่บ้านช้าง จังหวัดสุรินทร์

3. ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
วารสาร สควค.
3
สารบัญ
หน้า
4
บทบรรณาธิการ
ครูศักดิ์อนันต์ อนันตสุข
E-mail :: anantasook@gmail.com
สวัสดีครับ พีนองเพือนสมาชิกชมรมครู สควค. และ
่ ้ ่
ท่านผู้อ่าน “วารสาร สควค.” ทุกท่าน
ขอแสดงความชื่ น ชมยิ น ดี กั บ ครู สุ พ รรณวดี
เพชรเรียง (รุ่น9) ครูปรียาภรณ์ ทะพิงค์แก (รุ่น 7) และครู
ไพศาล วงศ์กระโซ่ (รุ่น 11) ที่ได้รับรางวัลต่างๆ ซึ่งแสดง
ให้เห็นว่า ครู สควค. ของเรา เป็นครูทมคณภาพ เป็นครูผสร้าง
ี่ ี ุ
ู้
สังคมแห่งการเรียนรูอย่างแท้จริงและได้ท�ให้เราได้เรียนรูวา
้
ำ
้่
ความสำ�เร็จเหล่านั้น เกิดจากความตั้งใจดีและความมุ่งมั่น
ในการพัฒนานักเรียนจนประสบความสำ�เร็จ และความสำ�เร็จ
ของนักเรียนก็จะส่งผลให้ครูได้รับความสำ�เร็จและมีความ
ก้าวหน้าทางวิชาชีพต่อไป
ผมมีความมันใจว่า เราสามารถนำ�สิงทีอยูรอบตัวเรา
่
่ ่ ่
ภูมิปัญญาของบรรพชนเรา รวมถึงประเด็นทางวิทยาศาสตร์
ที่ เ กิ ด ขึ้ น จริ ง ในสั ง คม มาใช้ เ ป็ น ประเด็ น หลั ก หรื อ เป็ น
ตัวจุดประกายความสนใจให้เกิดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
คณิ ต ศาสตร์ แ ละเทคโนโลยี ไ ด้ อ ย่ า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ผล
งานของครู สควค. ในวารสารฉบับนี้ เป็นตัวอย่างที่ชัดเจน
ซึ่งผู้สนใจสามารถนำ�ไปเป็นแนวทางปฏิบัติได้จริง
ชมรมครู สควค. ขอเป็นกำ�ลังใจให้กับครู สควค.
ทุกคนในการปฏิบัติงาน กองบรรณาธิการ เปิดรับบทความ
จากทุกท่าน หากมีขอเสนอแนะประการใด ทีมงานขอน้อมรับ
้
ด้วยความยินดี
- พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ พระยาช้างเผือก
ประจำ�รัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- วันสำ�คัญ บันทึกไทย : 13 มีนาคม วันช้างไทย 5
- การนำ�เทคโนโลยี Web 2.0 ไปประยุกต์ใช้
6
กับการเรียนการสอนรูปแบบซิปปา เพื่อพัฒนา
ทักษะการคิดสร้างสรรค์
- นวัตกรรมการเรียนรู้ : สมุนไพรไทย ภูมิปัญญาไทย 8
- นวัตกรรมการเรียนรู้ : การสร้างหุ่นยนต์ทำ�มือ 10
- ครู สควค.รักครอบครัว สูตรเติมรัก ทำ�ชีวิตให้มีสุข 12
- เรียนรู้ GSP ด้วยวิถีวัฒนธรรม
14
จากแหล่งเรียนรู้วัดพระบาทห้วยต้ม จังหวัดลำ�พูน
- พระบรมราโชวาท / กิจกรรมพัฒนาเครือข่าย 16
และวิชาชีพครู สควค. ระดับ ป.โท ม.ขอนแก่น
วัตถุประสงค์
1. เพื่อเป็นสื่อประชาสัมพันธ์ชมรมครูที่มีความ
สามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี
2. เพื่ อ เป็ น เวที ใ นการแลกเปลี่ ย นความรู้
ทางวิชาการ ประสบการณ์การสอน การวิจัยในชั้นเรียน
ในสาขาวิชาวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี
เพื่อพัฒนาการสอนของครูและการเรียนรู้ของผู้เรียน
3. เพือเผยแพร่ความรูทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์
่
้
และเทคโนโลยี ให้กว้างขวางและเป็นประโยชน์ต่อสังคม
โดยไม่เกี่ยวข้องกับการเมือง
บรรพชนคนสุรินทร์ จับพระยาช้างเผือกถวายพระเจ้าแผ่นดิน
ขอเชิญเที่ยวงานช้างสุรินทร์ช่วงเดือนพฤศจิกายนของทุกปี
ราว พ.ศ. 2302 (หรือ 2303 - 2304) พระยาช้างเผือกของพระที่นั่งสุริยามรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศน์)
ได้แตกโรงหนีจากกรุงศรีอยุธยามาทางทิศตะวันออกทรงโปรดเกล้าฯ ให้ สองพี่น้อง คุมไพร่พล
30 นายออกติดตามเอาพระยาช้างเผือกคืน จนถึงชาวส่วยแทรกโพนช้างบ้านกุดหวาย ครั้งนั้น
หัวหน้าชาวส่วย (เชียงสี เชียงปุม เชียงฆะ เชียงขัน เชียงสง เชียงไชย) ได้ช่วยกันจับเอาพระยา
ช้างเผือกถวายคืนกรุงศรีอยุธยา และได้รับปูนบำ�เหน็จความดีความชอบเป็นเจ้าเมืองปกครองคน
ในชุมชนของตน (จากหนังสือประวัติมหาดไทยส่วนภูมิภาค จังหวัดสุรินทร์)
ขอเชิญครูทุน สควค. ในภูมิภาคต่างๆ ส่งภาพข่าวที่เกี่ยวกับผลงานเด่นของตนเอง รวมถึงงานเขียน บทความเกี่ยวกับ
การพัฒนาการเรียนการสอน ประสบการณ์การวิจย เพือเผยแพร่ ในวารสาร สควค. หรือเผยแพร่ในเว็บไซต์ www.krusmart.com
ั ่
บทความในวารสาร สควค. เป็นความคิดเห็นและทัศนะของผู้เขียน ชมรมครู สควค. ไม่จำ�เป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป

4. 4
วารสาร สควค.
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
เรื่องจากปก
พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ
พระยาช้างเผือกประจำ�รัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ขอขอบคุณข้อมูลจาก ไทยวิกิพีเดียพจนานุกรมเสรี http://th.wikipedia.org เรียบเรียงโดย ศักดิ์อนันต์ อนันตสุข
มีความเชื่อแต่โบราณว่า “ช้างเผือก เป็นหนึ่งในแก้ว
เจ็ดประการของกษัตริย์ ที่จะเป็นพระจักรพรรดิ ผู้มีพระราช
อำ�นาจแผ่ไปไพศาล ยิ่งกว่าพระราชาทั้งปวง”
พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ เป็นพระยาช้างเผือก
ประจำ�รัชกาลพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมพลอดุลยเดช
ิ
เป็นช้างสำ�คัญในตระกูลพรหมพงศ์ จำ�พวกอัฏฐทิศ ชื่อ กมุท
สีกายดังดอกกมุท หรือบัวสายแดง ได้รับพระราชทานนาม
เต็มว่า
“พระเศวตอดุลยเดชพาหน ภูมิพลนามนาคบารมี
ทุติยเศวตกรีกมุทพรรโณภาส บรมกทลาสนวิศุทธวงศ์
สรรพมงคลลักษณคเชนทรชาต สยามราษฎรสวัสดิประสิทธิ์
รัตนกุญชรนิมิตบุญญาธิการ ปรมินทรบพิตรสารศักดิเลิศฟ้าฯ”
พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ เป็นช้างพลายเผือกโท
เกิ ด ในป่ า เขตจั ง หวั ด กระบี่ เมื่ อ ประมาณ พ.ศ. 2494
ถูกคล้องได้ที่ บ้านหนองจูด ตำ�บลดินอุดม อำ�เภอลำ�ทับ
จังหวัดกระบี่ เมื่อ พ.ศ. 2499 โดยนายแปลก ฟุ้งเฟื่องและ
นายปลื้มสุทธิเกิด (หมอเฒ่า) เป็นลูกช้างติดแม่อยู่ในโขลง
ช้างป่า พร้อมกับช้างอื่นๆ อีก 5 เชือกคือ พังสาคร พลายทอง
พังเพียร พังวิไล และพังน้อย โดยในตอนนันพระเศวตอดุลยเดช
้
พาหนฯ ได้ชื่อว่า “พลายแก้ว” มีความสูง 1.60 เมตร เมื่อ
พระราชวังเมือง (ปุ้ย คชาชีวะ) ได้ตรวจสอบคชลักษณ์แล้ว
พบว่าเป็นช้างสำ�คัญ จึงนำ�มาเลียงไว้ทสวนสัตว์ดสต เมือเดือน
้
ี่
ุิ ่
กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500
พลโทบัญญัติ เทพหัสดิน ณ อยุธยา ประธานองค์การ
สวนสั ต ว์ แ ห่ ง ประเทศไทยได้ นำ � ช้ า งพลายแก้ ว ขึ้ น ทู ล เกล้ า
ทูลกระหม่อม ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่
10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2501 เพื่อประกอบพิธีขึ้นระวางเป็น
ช้างต้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูหวทรงพระกรุณาโปรดเกล้า
่ ั
โปรดกระหม่ อ ม ให้ กำ � หนดพระราชพิ ธี ส มโภชขึ้ น ระวาง
ช้ า งเผื อ กประจำ � รั ช กาล ณ โรงช้ า งต้ น พระราชวั ง ดุ สิ ต
เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2502 เป็นปีที่ 13 ในรัชกาล
ปัจจุบน พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ เติบโตขึนโดยการดูแลของ
ั
้
องค์การสวนสัตว์ ที่สวนสัตว์ดุสิต และมีอาการดุร้ายมากขึ้น
จนควาญช้างควบคุมไม่ได้ และเป็นที่เกรงกลัวของบุคคล
ทั่วไป จนกระทั่งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
มีพระราชเสาวณีย์ โปรดเกล้าฯ ให้น�พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ
ำ
เข้าไปยืนโรงในโรงช้างต้น ภายในพระตำ�หนักจิตรลดารโหฐาน
เมื่อ พ.ศ. 2519 หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมชได้บันทึกไว้ว่า
“ในขณะที่นำ�คุณพระจากสวนสัตว์ดุสิตไปยังสวน
จิ ต รลดา ซึ่ ง เพี ย งแต่ มี ถ นนคั่ น อยู่ ส ายเดี ย วนั้ น คุ ณ พระ
ก็ อ าละวาดอย่ า งหนั ก ไม่ ย อมออกเดิ น เอางวงยึ ด ต้ น ไม้
จนต้นไม้ล้ม จนแทบจะหมดปัญญาเจ้าหน้าที่...กว่าจะนำ�
คุณพระจากเขาดินไปถึงประตูสวนจิตรลดา ซึ่งมองเห็นกัน
แค่ นั้ น ก็ กิ น เวลาหลายชั่ ว โมง ต้ อ งใช้ ค นเป็ น จำ � นวนมาก
ถือปลายเชือกที่ผูกไว้กับขาคุณพระทั้งสี่ขา คอยลากคอยดึง
และดู เ หมื อ นจะต้ อ งใช้ ร ถแทรกเตอร์ เข้ า ช่ ว ยขนาบข้ า ง
เสี่ยงอันตรายกันมากอยู่ แต่ในที่สุดก็นำ�คุณพระไปยังประตู
พระราชวังได้...พอได้ ก้าวเท้าเข้าไปในบริเวณพระราชวัง
คุณพระก็เปลี่ยนไปทันที จากความดุร้ายก็กลายเป็นความ
สงบเสงี่ยม เดินอย่างเรียบร้อยไปสู่โรงช้างต้น และเข้าอยู่
อย่างสงบเรื่อยมา”
ปัจจุบัน พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ ย้ายไปยืนโรง
ณ โรงช้างต้น วังไกลกังวล อำ�เภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรขนธ์
ีั
โดยเคลื่ อ นย้ า ยคุ ณ พระเศวตอดุ ล ยเดชพาหนฯ เมื่ อ วั น ที่
17-18 มีนาคม พ.ศ. 2547 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เสด็จพระราชดำ�เนินทรงประกอบพระราชพิธสมโภชโรงช้างต้น
ี
เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2547
และเนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ทรงครองสิรราชสมบัตครบ 60 ปี ในปี พ.ศ. 2549 ทรงมีกระแส
ิ
ิ
พระราชดำ�รัสให้จัดสร้าง คชาภรณ์ หรือเครื่องทรงช้างต้น
ชุดใหม่ พระราชทานแก่พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ อีกด้วย

5. ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
วารสาร สควค.
วันสำ�คัญ บันทึกไทย
5
13 มีนาคม วันช้างไทย
ศักดิ์อนันต์ อนันตสุข สควค.รุ่น 6 ครู คศ.1 ร.ร.นารายณ์คำ�ผงวิทยา จ.สุรินทร์
คณะอนุกรรมการประสานงานการอนุรักษ์ช้างไทย
ซึ่งเป็นหน่วยงานประสานงาน องค์การภาครัฐและเอกชน
ทีท�งานเกียวกับการอนุรกษ์ชางไทย คณะกรรมการเอกลักษณ์
่ ำ
่
ั ้
ของชาติ สำ�นักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี เห็นว่าวันที่ 13 มีนาคม
ซึ่ ง เป็ น วั น ที่ ค ณะกรรมการคั ด เลื อ กสั ต ว์ ป ระจำ � ชาติ มี ม ติ
ให้ช้างเผือกเป็นสัตว์สัญลักษณ์ของประเทศไทยนั้นมีความ
เหมาะสมทีจะกำ�หนดให้เป็นวันช้างไทย จึงได้น�เสนอมติเข้าสู่
่
ำ
คณะรัฐมนตรี โดยได้รับการสนับสนุนจากกระทรวงเกษตร
และสหกรณ์อีกทางหนึ่ง ซึ่งคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อ วันที่
26 พฤษภาคม 2541 เห็นชอบให้ วันที่ 13 มีนาคมของทุกปี
เป็นวันช้างไทย และได้ประกาศสำ�นักนายกรัฐมนตรีลงใน
ราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม 2541 ทั้งนี้
เพื่อให้คนไทยได้ตระหนักถึงความสำ�คัญ และการดำ�รงอยู่
ของช้างไทย หันมาสนใจช้าง รักช้าง หวงแหนช้าง ให้ความ
ช่วยเหลืออนุรักษ์ช้างมากขึ้น
ผลจากการที่ ป ระเทศไทยมี วั น ช้ า งไทยเกิ ด ขึ้ น
นับเป็นการยกย่องให้เกียรติว่าเป็นสัตว์ที่มีความสำ�คัญอีกครั้ง
นอกเหนือจากเกียรติที่ช้างเคยได้รับ อาทิเช่น
- เป็นสัตว์คู่บารมีขององค์พระมหากษัตริย์ ช้างเผือก
ได้รับการยกย่องเสมือนเจ้านายชั้นเจ้าฟ้า
- สมั ย พระบาทสมเด็ จ พระพุ ท ธเลิ ศ หล้ า นภาลั ย
รัชกาลที่ 2 สยามประเทศใช้ธงชาติเป็นรูปช้างเผือก
- สมัยพระนเรศวรมหาราช ทรงชนะการทำ�ยุทธหัตถี
กับพระมหาอุปราชา แห่งหงสาวดี โดยช้างทรงในสมเด็จ
พระนเรศวรนับว่าเป็นช้างไทยที่ได้รับเกียรติอันสูงสุด ได้รับ
พระราชทานยศให้เป็นถึง “เจ้าพระยาปราบหงสาวดี”
- ช้างคือพาหนะสำ�คัญที่อัญเชิญพระพุทธมณีรัตน
ปฏิมากร (พระแก้วมรกต) มาสถิตย์ ณ วัดพระศรีรตนศาสดาราม
ั
- งานพระราชพิ ธี ต่ า งๆ อาทิ พระราชพิ ธี เ ฉลิ ม
พระชนมพรรษา งานพระราชพิ ธี ฉั ต รมงคลหรื อ งาน
พระราชทานงานเลี้ยงเพื่อเป็นเกียรติแก่พระราชอาคันตุกะ
หรื อ ประมุ ข ของต่ า งประเทศที่ พ ระที่ นั่ ง จั ก รี ม หาปราสาท
จะต้องนำ�ช้างเผือกแต่งเครื่องคชาภรณ์ไปยืนที่แท่นเกยช้าง
ด้านตะวันตกของพระที่นั่งดุสิตาภิรมย์ในพระบรมมหาราชวัง
เพื่อประกอบพระเกียรติยศ
- ใช้ในการคมนาคมและการทำ�อุตสาหกรรมป่าไม้ในอดีต
ศู น ย์ ก ารเรี ย นรู้ วิ ท ยาศาสตร์ คณิ ต ศาสตร์ แ ละ
เทคโนโลยี โดยทุนสนับสนุนจากสำ�นักงานเลขาธิการคุรุสภา
ได้กำ�หนดจัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ สร้างชุดการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ท้องถิ่น เรื่อง สุรินทร์ ถิ่นช้างใหญ่ เมื่อวันที่ 8
ตุลาคม 2552 และคณะทำ�งานได้ลงพื้นที่เก็บข้อมูล ณ ศูนย์
คชศึกษา บ้านตากลางและวัดป่าอาเจียง เมื่อวันที่ 4 มกราคม
2553 และได้ดำ�เนินการจัดทำ�ชุดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ท้องถิ่น เรื่อง “สุรินทร์ ถิ่นช้างใหญ่” สำ �หรับการเรียนรู้
ด้วยตนเอง ประกอบด้วย 7 บทเรียน จำ�นวน 32 หน้า ดังนี้
- บทที่ 1 ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับหมู่บ้านช้าง
- บทที่ 2 ธรรมชาติและเผ่าพันธุ์ของช้าง
- บทที่ 3 อาหาร และยาสมุนไพรของช้าง
- บทที่ 4 พิธีกรรมและความเชื่อเกี่ยวกับช้าง
- บทที่ 5 ประเพณีและความผูกพันของคนกับช้าง
- บทที่ 6 ภูมิปัญญาในการเลี้ยงชาวของชาวกูย
- บทที่ 7 การอนุรักษ์ช้างสุรินทร์
สุรินทร์มีแหล่งท่องเที่ยวสำ�คัญที่เกี่ยวกับช้าง คือ
หมู่บ้านช้าง บ้านตากลาง บ้านกระโพและบ้านศาลา ตำ�บล
กระโพ อำ�เภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์ ในหมู่บ้านช้างมีชาว
ไทยกูย (กวย) หรือส่วย เลี้ยงช้างเป็นเพื่อน เหมือนญาติ
พี่น้องในครอบครัว ชาวไทยกูยสืบทอดวัฒนธรรมการจับฝึก
และบังคับช้างจากบรรพบุรุษตามตำ�นานคชศาสตร์ท้องถิ่น
ซึ่งไม่ได้เขียนไว้เป็นลายลักษณ์อักษร เรียนรู้จากการถ่ายทอด
จดจำ�กันมา การดำ�เนินการครังนี้ จึงนับได้วามีสวนช่วยสืบสาน
้
่ ่
ภูมิปัญญาของบรรพชน คนเลี้ยงช้าง จังหวัดสุรินทร์ ผู้สนใจ
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ www.anantasook.com

6. 6
วารสาร สควค.
ผลงานวิจัยครู สควค.
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
การนำ�เทคโนโลยี Web 2.0 ไปประยุกต์ใช้
กับการเรียนการสอนรูปแบบซิปปา เพื่อพัฒนาทักษะการคิดสร้างสรรค์
เจนจิรา แสนไชย สควค. รุ่น 6 ครู คศ.1 ร.ร.ราชประชานุเคราะห์ 27 จ.หนองคาย
ที่มาและความสำ�คัญ
จากการจั ด กิ จ กรรมการเรี ย นการสอน วิ ช า
คอมพิวเตอร์เพื่องานอาชีพ ของนักเรียนชั้น ม.5/3 โรงเรียน
ราชประชานุเคราะห์ 27 จังหวัดหนองคาย พบว่า นักเรียน
ยังขาดทักษะกระบวนการคิด การคิดอย่างสร้างสรรค์ และขาด
ทักษะกระบวนการกลุ่ม ขาดความกระตือรือร้นในการเรียน
ซึ่งส่งผลให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตํ่า
ผู้วิจัยจึงเห็นว่าจะต้องมีการพัฒนารูปแบบการสอน
ที่เ น้น ผู้ เรี ย นเป็ น สำ � คั ญเพื่อให้นัก เรียนได้สร้างองค์ค วามรู้
ที่คงทนด้วยตนเอง จึงสนใจที่จะพัฒนากิจกรรมการเรียน
การสอน โดยนำ�เทคโนโลยี web 2.0 ไปประยุกต์ใช้กบการเรียน
ั
การสอนรูปแบบซิปปา ซึ่งคาดว่าจะช่วยส่งเสริมให้ผู้เรียน
เกิดการเรียนรู้ที่มีความหมาย สามารถสร้างและค้นพบความ
รู้ ด้ ว ยตนเอง ส่ ง เสริ ม การมี ป ฏิ สั ม พั น ธ์ กั บ ผู้ อื่ น ได้ พั ฒ นา
ทักษะกระบวนการกลุ่ม มีการจัดทำ�และบันทึกข้อมูลความรู้
ผ่านเว็บไซต์ เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับบุคคลที่สนใจร่วมกัน
โดยการสอบถามและเพิ่มเติมความรู้ใหม่ได้ ซึ่งสอดคล้องกับ
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 66
ที่ ผู้ เรี ย นมี สิ ท ธิ ไ ด้ รั บ การพั ฒ นาขี ด ความสามารถในการใช้
เทคโนโลยีเพือการศึกษา ในโอกาสแรกทีท�ได้ เพือให้มความรู้
่
่ ำ
่ ี
และทักษะเพียงพอที่จะใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษาในการ
แสวงหาความรู้ด้วยตนเองได้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
การสอนด้วยรูปแบบซิปปา (CIPPA MODEL) ของ
ทิศนา แขมมณี ที่นำ�มาประยุกต์ใช้จัดกิจกรรมการเรียนการ
สอนครั้งนี้ มีขั้นตอนดังนี้
1. ขั้นทบทวนความรู้เดิม เป็นการดึงความรู้ของ
ผู้เรียนให้มีความพร้อมในการเชื่อมโยงความรู้ใหม่กับความรู้
เดิมของตน
2. ขั้นแสวงหาความรู้ใหม่ เป็นการแสวงหาข้อมูล
ความรู้ใหม่ที่ผู้เรียนยังไม่มีจากแหล่งข้อมูลหรือแหล่งความรู้
ต่ า งๆ ซึ่ ง ครู อ าจเตรี ย มมาให้ ห รื อ ให้ คำ � แนะนำ � เกี่ ย วกั บ
แหล่งข้อมูลต่างๆ เพื่อให้ผู้เรียนไปแสวงหาก็ได้
3. ขั้ น การศึ ก ษาทำ � ความเข้ า ใจความรู้ ใ หม่ และ
เชื่อมโยงกับความรู้เดิม ผู้เรียนต้องสร้างความหมายของข้อมูล
ประสบการณ์ใหม่ๆ โดยใช้กระบวนการต่างๆ ด้วยตนเอง
เช่น ใช้กระบวนการคิด และกระบวนการกลุ่มในการอภิปราย
และสรุ ป ผลความเข้ า ใจเกี่ ย วกั บ ข้ อ มู ล นั้ น ซึ่ ง ต้ อ งอาศั ย
การเชื่อมโยงความรู้เดิม มีการตรวจสอบความเข้าใจต่อตนเอง
หรือกลุ่ม โดยครูใช้สื่อและยํ้ามโนมติในการเรียนรู้
4. ขั้ น การแลกเปลี่ ย นความรู้ ค วามเข้ า ใจกั บ กลุ่ ม
เป็นขั้นที่ผู้เรียนอาศัยกลุ่มเป็นเครื่องมือ ในการตรวจสอบ
ความรู้ความเข้าใจของตนเอง ขยายความรู้ความเข้าใจของตน
ให้กว้างขึ้น
5. ขั้นการสรุปและจัดระเบียบความรู้ จัดสิ่งที่เรียนรู้
ให้เป็นระบบระเบียบ เพื่อช่วยให้จดจำ�สิ่งที่เรียนรู้ได้ง่าย
6. ขั้ น การแสดงผลงาน เป็ น ขั้ น ที่ ช่ ว ยให้ ผู้ เรี ย น
ได้มีโอกาสได้แสดงผลงานการสร้างความรู้ของตนเองให้ผู้อื่น
รับรู้ ช่วยให้ผู้เรียนตอกยํ้า หรือตรวจสอบ เพื่อช่วยให้จดจำ�
สิ่งที่เรียนรู้ได้ง่าย
7. ขั้นประยุกต์ใช้ความรู้ เป็นการส่งเสริมให้ผู้เรียน
ได้ฝึกฝนการนำ�ความรู้ ความเข้าใจของตนเองไปใช้ในสถานการณ์
ต่างๆ ที่หลากหลายเพื่อเพิ่มความชำ�นาญ ความเข้าใจ
วัตถุประสงค์การวิจัย
1. เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบ
ซิปปาที่ประยุกต์ใช้เทคโนโลยี web 2.0 ให้มีประสิทธิภาพ
80/80
2. เพิมค่าเฉลียคะแนนผลสัมฤทธิทางการเรียนให้สง
่
่
์
ู
กว่าร้อยละ 80
3. เพือเพิมค่าเฉลียคะแนนทักษะความคิดสร้างสรรค์
่ ่
่
ให้สูงกว่าระดับดีขึ้นไป
ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง
ประชากร คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียน
ราชประชานุเคราะห์ 27 จังหวัดหนองคาย ในภาคเรียนที่ 1
ปีการศึกษา 2553
กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/3
โรงเรียนราชประชานุเคราะห์ 27 จังหวัดหนองคาย ที่เรียน
ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2553 จำ�นวน 13 คน ซึ่งได้จาก
การสุ่มแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

7. ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
วารสาร สควค.
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย
1. รูปแบบการเรียนการสอน เป็นการประยุกต์การสอน
รูปแบบซิปปาร่วมกับเทคโนโลยี web 2.0 ทั้งนี้ผู้วิจัยได้ศึกษา
เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง วิเคราะห์และสร้างต้นแบบ
รู ป แบบการเรี ย นการสอนและผ่ า นการตรวจสอบจาก
ผู้เชี่ยวชาญ 3 คน
2. แผนการจัดการเรียนรูทประยุกต์การสอนรูปแบบ
้ ี่
ซิปปาร่วมกับเทคโนโลยี web 2.0 เรื่องการใช้งานโปรแกรม
Flash จำ�นวน 12 ชั่วโมง
3. แบบทดสอบเพื่อใช้วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
เรื่อง การใช้งานโปรแกรม Flash จำ�นวน 40 ข้อ 40 คะแนน
4. แบบประเมินทักษะความคิดสร้างสรรค์การสร้าง
ชิ้นงาน
5. แบบสอบถามความพึ ง พอใจของนั ก เรี ย นต่ อ
รูปแบบการเรียนการสอนคอมพิวเตอร์ โดยประยุกต์การสอน
รูปแบบซิปปาร่วมกับเทคโนโลยี web 2.0
การดำ�เนินการวิจัย
1. สอนตามรูปแบบ การประยุกต์การสอนรูปแบบ
ซิปปาร่วมกับเทคโนโลยี web 2.0 กับนักเรียนชั้น ม. 5/3
ในระหว่างเรียนให้นกเรียนทำ�ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิทางการเรียน
ั
์
และสร้างชิ้นงาน จากนั้นนำ�ชิ้นงานไปนำ�เสนอผ่านเทคโนโลยี
web 2.0 แล้วให้รุ่นน้อง เพื่อนๆ และครู ร่วมกันให้คะแนน
ความคิดสร้างสรรค์ผ่าน web 2.0 นำ�คะแนนที่ได้จากการ
ทดสอบและคะแนนจากการประเมิ น ความคิ ด สร้ า งสรรค์
ของชิ้นงานไปหาค่า E1
2. นักเรียนทำ�ข้อสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
จากนั้นนำ�คะแนนที่ได้จากการทดสอบและคะแนนจากการ
ประเมินความคิดสร้างสรรค์ของชิ้นงานชิ้นสุดท้าย จากการให้
คะแนนของครูและเพื่อนๆ ผ่าน web 2.0 ไปหาค่า E2
3. น�คะแนนมาวิเคราะห์หาค่า E1/E2 ตรวจสอบว่า
ำ
มีประสิทธิภาพมากกว่า 80/80 หรือไม่
4. สอบถามความพึงพอใจ
5. วิเคราะห์หาร้อยละของผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
ค่าเฉลียคะแนนทักษะความคิดสร้างสรรค์ และวิเคราะห์ระดับ
่
ความพึงพอใจด้วยสถิติพรรณนา ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบน
มาตรฐาน
7
ผลการศึกษา
ได้รูปแบบการจัดการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพ
82.42/82.51, ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเฉลี่ยเท่ากับร้อยละ
81.25, ค่าเฉลี่ยคะแนนทักษะความคิดสร้างสรรค์ อยู่ใน
ระดับดีขึ้นไป, นักเรียนพึงพอใจต่อรูปแบบในระดับมากที่สุด
(ค่าเฉลี่ย 4.62 ส่วนเบี่ยงเบน 0.28) นอกจากนี้ ยังพบว่า
นักเรียนมีความกระตือรือร้นและมีความสุขในการเรียนมากขึน
้
ข้อเสนอแนะ
1. ขณะจั ด การเรี ย นรู้ ผู้ ส อนควรเพิ่ ม เติ ม เนื้ อ หา
ในบทเรียนให้มาก เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้เพียงพอและจำ�เป็น
สำ�หรับการสืบค้นความรู้เพิ่มเติม
2. ในการจัดการเรียนรู้ นักเรียนและครูควรมีการ
บันทึกอนุทินทุกครั้ง เพื่อเป็นร่องรอยหลักฐานในการทำ�งาน
และแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในระหว่างการจัดการเรียนการสอน
ตัวอย่างผลงานของนักเรียนในบล็อก (เทคโนโลยีเว็บ 2.0)
ตัวอย่างผลงานการใช้ Social Media ในการจัดการเรียนรู้
14 มีนาคม วันคณิตศาสตร์โลก
นักคณิตศาสตร์ได้ตกลงกันให้วันที่ 14 เดือน 3 ของทุกปี เป็นวันคณิตศาสตร์โลก (World Math Day) เนื่องจากว่าวันนี้เป็นวันที่มีการ
ค้นพบค่าของ (Pi) ซึ่งไม่ทราบว่าเป็นความตั้งใจหรือความบังเอิญที่ pi มีค่าเท่ากับ 3.14 (วันที่ 14 เดือน 3) บางครั้งเราเรียกวันนี้ว่า “Pi Day”
และวันนี้ตรงกับวันเกิดของอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein : ค.ศ. 1879-1955) ด้วย
เป็นจำ�นวนอตรรกยะ ที่เขียนเป็นทศนิยมจะเป็นทศนิยมแบบไม่รู้จบที่ไม่ซํ้า แต่กำ�หนดใช้ค่าเท่ากับ 3.14 (หรือ 22/7)
pi=3.14159265358979323846264338327950284197169…ผู้สนใจเกี่ยวกับค่า pi คลิกเข้าไปดูที่ www.piday.org เป็นเว็บไซต์
ที่สร้างขึ้นมาเพื่อค่า pi โดยเฉพาะ จะมีข้อมูลที่เป็นประโยชน์มากมาย...น่าเสียดายที่วันนี้ไม่ได้อยู่ในช่วงเปิดเรียนปกติ เพราะจะได้ถือเป็นโอกาส
ในการจัดกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้สำ�หรับนักเรียนได้ แต่ครูคณิตศาสตร์ก็อาจใช้วันที่ 22 เดือน 7 แทนได้

8. 8
วารสาร สควค.
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
นวัตกรรมการเรียนรู้
สมุนไพรไทย ภูมิปัญญาไทย
ปรียาภรณ์ ทะพิงค์แก สควค. รุ่น 7 ครู คศ.1 ร.ร.บ้านสันป่าสัก จ.เชียงใหม่
นวัตกรรมการเรียนรู้ของครู สควค. ฉบับนี้ เรามีต้นแบบผลงานด้านเทคโนโลยีทางการศึกษาของ สควค. 2 คน คือ นางสาว
ปรียาภรณ์ ทะพิงค์แก และนายไพศาล วงศ์กระโซ่ มานำ�เสนอต่อทุกท่าน ซึงนวัตกรรม 2 รายการ ได้รบรางวัลชนะเลิศระดับประเทศ
่
ั
จากโครงการ “Thailand Innovative Teachers Leadership Awards 2010” ที่จัดโดยบริษัท ไมโครซอฟท์ (ประเทศไทย)
จำ�กัด ร่วมกับกระทรวงศึกษาธิการ และเป็น 2 ใน 10 ตัวแทนประเทศไทย เดินทางไปเข้าร่วมการประชุมและนำ�เสนอผลงาน
เข้าประกวดระดับภูมภาคเอเชีย-แปซิฟก ในงาน “6th Asia Pacific Regional Innovative Education Forum 2010” ณ ประเทศ
ิ
ิ
สิงคโปร์ ระหว่างวันที่ 8-12 มีนาคม 2553 ที่ผ่านมา ซึ่งมีครูในเอเชีย-แปซิฟิกจาก 15 ประเทศได้รับการคัดเลือกให้เข้าร่วมงานรวม
จำ�นวนกว่า 200 คน อาทิ สิงคโปร์ ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น เวียดนาม นิวซีแลนด์ อินโดนีเซีย แคนาดา ฟิลิปปินส์ ศรีลังกา บังกลาเทศ
บรูไน มาเลเซีย เกาหลีใต้ และไทย กองบรรณาธิการขอร่วมแสดงความชื่นชมยินดีในความสามารถ และขอแบ่งปันประสบการณ์
ของความสำ�เร็จแก่เพื่อนร่วมวิชาชีพทุกคน
เมื่อปี พ.ศ. 2549 อำ�เภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ เป็น
สถานที่ในการจัดงานมหกรรมพืชสวนโลกเฉลิมพระเกียรติฯ
ราชพฤกษ์ 2549 ซึ่งมีการจัดแสดงพันธุ์ไม้นานาชนิด หลังจาก
มหกรรมพืชสวนโลกจัดแสดงประมาณ 1 เดือน สพท. เชียงใหม่
เขต 4 มีแนวคิดที่จะเก็บองค์ความรู้ไว้เพื่อให้เป็นประโยชน์
ในการศึ ก ษาของนั ก เรี ย น จึ ง ได้ ใ ห้ ง บประมาณส่ ว นหนึ่ ง
แก่โรงเรียนนำ�นักเรียนเข้าไปทัศนศึกษา เก็บข้อมูล สร้างองค์
ความรู้ และพัฒนานวัตกรรมเพื่อนำ�เสนอองค์ความรู้เหล่านั้น
โดยโรงเรี ย นบ้ า นสั น ป่ า สั ก ได้ รั บ มอบหมายให้ เข้ า ไปเก็ บ
รวบรวมองค์ความรู้ที่สวนสมุนไพร
นายพิกด ขัตพนธุ์ ผูอ�นวยการโรงเรียนบ้านสันป่าสัก
ั ิ ั ้ำ
จึ ง ได้ ป ระชุ ม ครู ซึ่ ง ประกอบด้ ว ยนางวั ล ลภา พรมท้ า ว
ครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ และนางสาวปรียาภรณ์ ทะพิงค์แก
ครูผู้สอนเทคโนโลยีสารสนเทศ ได้ร่วมกันวางแผนในการจัด
แผนการเรียนรู้ วิธีการรวบรวมองค์ความรู้และเทคโนโลยี
สำ�หรับการเผยแพร่องค์ความรู้ โดยครูผู้สอนวิทยาศาสตร์
จะเน้นให้นักเรียนได้รับความรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพร ส่วนครู
ผู้ส อนเทคโนโลยี จะเน้นให้นักเรียนมีความรู้เกี่ยวกับการ
แก้ปญหาโดยใช้สารสนเทศ (Information problem-solving)
ั
จากนั้นจึงนำ�นักเรียนชั้น ม.1-3 เข้าศึกษาแหล่งเรียนรู้ในงาน
มหกรรมพืชสวนโลกเฉลิมพระเกียรติฯ ราชพฤกษ์ 2549
แล้วนักเรียนจึงใช้กระบวนการเทคโนโลยีสนเทศในการสร้าง
และเผยแพร่องค์ความรู้สมุนไพรไทย และภูมิปัญญาไทยจาก
แหล่งเรียนรู้ จึงทำ�ให้มีเว็บไซต์สวนสมุนไพร (http://www.
sps-school.com/herbal) เกิดขึ้น
ปีการศึกษา 2552 ผู้เขียนซึ่งเป็นครูผู้สอนเทคโนโลยี
สารสนเทศ เห็นว่าเว็บไซต์สวนสมุนไพรยังคงเป็นแหล่งเรียนรู้
ที่ดีสำ�หรับนักเรียน จึงได้จัดแผนการเรียนรู้ให้นักเรียนรุ่น
ปัจจุบัน เรียนรู้การแก้ปัญหาโดยใช้สารสนเทศและเพิ่มขีด
ความสามารถของเว็บไซต์ให้นักเรียนสามารถเพิ่มองค์ความรู้
ได้เอง จนเกิดเว็บไซต์องค์ความรู้สมุนไพรไทย ภูมิปัญญาไทย
ในเวอร์ชั่นปัจจุบัน โดยมีการจัดกระบวนการเรียนรู้ดังนี้
1) ครู นำ � เข้ า สู่ บ ทเรี ย นโดยเล่ า ถึ ง เรื่ อ งภู มิ ปั ญ ญา
ไทย แล้วให้นักเรียนช่วยกันเสนอเรื่องเกี่ยวกับภูมิปัญญาไทย
ในท้องถิ่นของนักเรียน เป็นขั้นตอนในการ Brainstorm
2) นักเรียนเข้าเว็บไซต์สวนสมุนไพรไทย แล้วเชือมโยง
่
เข้ากับภาระงาน
3) นั ก เรี ย นทำ � ใบงาน “สื บ เสาะสมุ น ไพรไทย
ภูมิปัญญาไทย” ซึ่งระบุให้นักเรียน ไปถ่ายรูปสมุนไพรที่บ้าน
นักเรียน จากนันใช้การแก้ปญหาโดยใช้สารสนเทศในการสร้าง
้
ั
องค์ความรู้ของนักเรียนเอง
4) นักเรียนศึกษาวิธีการเผยแพร่องค์ของความรู้ของ
นักเรียนจากเว็บไซต์ http://www.sps-school.com/herbel
ซึ่งเป็นเว็บไซต์ที่ใช้เทคโนโลยี Web 2.0 โดยครูคอยชี้แนะและ
ให้คำ�ปรึกษา จากนั้นนักเรียนปฏิบัติการเผยแพร่องค์ความรู้
ของนักเรียนลงในเว็บไซต์ดังกล่าว ซึ่งนักเรียนจะเห็นผลงาน
ทั้งของตัวเอง และเพื่อน ทำ�ให้เป็นส่วนกระตุ้นให้นักเรียน
พัฒนาผลงานของตนเองให้ดียิ่งขึ้น
5) นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับขั้นตอนการ
แก้ปัญหาโดยใช้สารสนเทศ

9. ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
วารสาร สควค.
9
กระบวนการจั ด การเรี ย นรู้ ดั ง กล่ า วทำ � ให้ นั ก เรี ย น
ได้เรียนรู้จากการปฏิบัติจริง โดยใช้เรื่องรอบตัวมาผสมผสาน
กับการใช้เทคโนโลยี Web 2.0 แล้วใช้กระบวนการแก้ปัญหา
โดยใช้ เ ทคโนโลยี ส ารสนเทศ ซึ่ ง จะเน้ น การใช้ เ ทคโนโลยี
สารสนเทศเป็นเครื่องมือในการค้นหา รวบรวม สังเคราะห์
นำ�เสนอ และประเมินผลสารสนเทศ มาพัฒนาทักษะทางด้าน
คอมพิวเตอร์ ที่จะติดตัวกับนักเรียนตลอดไป
การสร้ า งนวั ต กรรมนี้ เกิ ด ความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง
นักเรียนและผู้ปกครอง ตลอดจนคนในชุมชน โดยใช้แหล่ง
เรี ย นรู้ ที่ บ้ า นหรื อ ชุ ม ชนของนั ก เรี ย นเป็ น สถานที่ ถ่ า ยรู ป
สมุนไพร เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องในการสืบเสาะหาความรู้ของ
นั ก เรี ย น เนื่ อ งจากพื ช สมุ น ไพรบางชนิ ด ที่ นั ก เรี ย นไม่ รู้ จั ก
นักเรียนต้องถามจากผู้รู้ อาจจะเป็น พ่อ แม่ หรือ คนเฒ่า
คนแก่ ที่อยู่บริเวณนั้น เป็นการสืบสานผู้ปัญญาไทยจากรุ่น
สู่รุ่น ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากผู้ปกครอง และคนในชุมชน
เป็นอย่างดี ที่จะให้ความรู้แก่นักเรียน อีกทั้งยังช่วยกระตุ้น
ให้นักเรียนเกิดความภูมิใจในความเป็นไทยอีกด้วย
สำ�หรับการนำ�เสนอผลงานทีประเทศสิงคโปร์นน คณะ
่
ั้
กรรมการจะตัดสินคัดเลือกผลงานประเทศละ 1 คน เพือเข้าร่วม
่
ประชุม “Worldwide Innovative Teachers Leadership
Forum” ที่เมืองเคปทาวน์ ประเทศแอฟริกาใต้ ในเดือน
ตุลาคม 2553 ซึงผลปรากฏว่า ครูรงกานต์ วังบุญ จากโรงเรียน
่
ุ่
ปรินส์รอแยลล์วิทยาลัย จ.เชียงใหม่ ได้รับคัดเลือกให้เป็น
ตัวแทนประเทศไทย เข้าร่วมงานดังกล่าว
โครงการ Microsoft Innovative Teachers
Leadership Awards จัดมาแล้ว 6 ปีด้วยกันและเบื้องต้น
จะจัดต่อเนื่องไปอีก 4 ปี จึงขอเชิญชวนครูไทย โดยเฉพาะครู
สควค. ทีมนวัตกรรมการเรียนการสอนทีดๆ ได้น�มาประกวดกัน
่ี
่ี
ำ
ซึ่งจากการเข้าร่วมการประกวดและเข้าร่วมการประชุมระดับ
นานาชาติ นั้ น ข้ า พเจ้ า ได้ รั บ ความรู้ แ ละประสบการณ์ ที่ ดี
มิตรภาพจากเพื่อนครูด้วยกัน เทคนิควิธีการสอนในระดับ
โลก เพราะครูทกคนจะต้องเตรียมรับการปรับเปลียนการเรียน
ุ
่
การสอนให้เข้ากับศตวรรษที่ 21 ซึ่งจะได้นำ�ความรู้มาพัฒนา
การเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นต่อไป
Microsoft Innovative Teachers
Leadership Awards
นายชิณวรณ์ บุญยเกียรติ รมว.ศธ. กล่าวว่า การ
ศึกษาในยุคปัจจุบัน เป็นการศึกษาในโลกยุคโลกาภิวัตน์
ที่ ใช้ เ ทคโนโลยี ส ารสนเทศเป็ น เครื่ อ งมื อ ในการเรี ย น
การสอน และเพื่อประโยชน์ในการเรียนรู้ตลอดชีวิต จึงมี
ความจำ�เป็นอย่างยิ่งสำ�หรับทุกคน โครงการในวันนี้ทำ�ให้
เห็นว่า ครูและนักเรียนประสบความสำ�เร็จและมีความ
ก้ า วหน้ า ในเรื่ อ งการพั ฒ นาเทคโนโลยี แ ละสารสนเทศ
ตามลำ�ดับ นอกจากนี้ นโยบายของ ศธ. ได้ยกระดับการ
สือสารและการใช้เทคโนโลยีเป็นวาระแห่งชาติ (National
่
Education Network หรือ Ned Net) ซึ่งจะมีการลงทุน
เป็นจำ�นวนหมื่นล้านบาท เพื่อสร้างโครงสร้างพื้นฐาน
ฮาร์ ด แวร์ ซอฟต์ แวร์ และสร้ า งระบบ Interactive
เพื่อใช้ในการเรียนรู้ระหว่างนักเรียนกับครู สำ�หรับการ
ปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่สอง
คุณสมบัติของครูผู้สมัคร
เป็นครู ระดับประถมศึกษา หรือมัธยมศึกษา
ที่สอนในทุกกลุ่มสาระวิชา เป็นครูหัวใจไอที ที่มีผลงาน
ของตนเอง ในการสร้างสรรค์ และนำ�เทคโนโลยีสารสนเทศ
เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารการศึกษา และหรือการ
สอนทุกสาระการเรียนรู้ มีผลต่อการพัฒนาการศึกษาไทย
ต่อเพื่อนครูและนักเรียน และวงการการศึกษาไทย
หลักเกณฑ์ในการตัดสิน 100 คะแนน
มีแนวคิดการสร้างสรรค์ผลงาน ในการบูรณาการ
แผนการสอนร่วมกับ เทคโนโลยีสารสนเทศ หรือความเป็น
นวัตกรรมใหม่ โดยมีเทคนิคการนำ�เสนอที่ดีและน่าสนใจ
ผู้สนใจดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ www.pil.in.th

10. 10 วารสาร สควค.
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
นวัตกรรมการเรียนรู้
การสร้างหุ่นยนต์ทำ�มือ (Handmade Robots)
ไพศาล วงค์กระโซ่ สควค. รุ่น 11 ครู คศ.1 ร.ร.หนองสูงสามัคคีวิทยา จ.มุกดาหาร
นวัตกรรมเรือง การสร้างหุนยนต์ท�มือ (Handmade
่
่
ำ
Robots) ที่ได้รับรางวัลชนะเลิศระดับประเทศจากโครงการ
“Thailand Innovative Teachers Leadership Awards
2010” มีรายละเอียดในแต่ละประเด็น ดังนี้
1. เป็นผลงาน ที่ใช้ในกลุ่มสาระ และช่วงชั้นใด
เป็นผลงานในวิชากิจกรรมชุมนุมหุ่นยนต์ กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช่วงชั้นที่ 3 และ 4
2. วัตถุประสงค์หรือผลสัมฤทธิ์ของการเรียนรู้
เพื่ อ พั ฒ นาทั ก ษะกระบวนการของนั ก เรี ย นที่ มี
ความสนใจ และต้องการที่จะเรียนรู้ในเรื่องหุ่นยนต์ ได้แก่
คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ กลศาสตร์ การประยุกต์ใช้โปรแกรม
ช่วยในงานออกแบบ การประดิษฐ์ และงานช่าง เป็นต้น
3. จุดเด่นของผลงาน หรือกิจกรรมการเรียนรู้
นักเรียนจะได้เรียนรูตามหลักทฤษฏี constructionism
้
คือ นักเรียนเรียนรูจากการทำ�ชินงาน โครงการในสิงทีตนสนใจ
้
้
่ ่
ซึ่งนักเรียนต้องสร้างชิ้นงานของตนเองอย่างน้อย 1 ชิ้นงาน
หรือ 1 กลุ่มต่อชิ้นงาน ถ้าเป็นงานในลักษณะที่ซับซ้อนขึ้นมา
โดยที่นักเรียนคิดเอง สร้างเองด้วยตนเองโดยอิสระ จากการ
เรียนตามกระบวนการเรียนรู้ (learning process) ที่ผู้สอน
สร้างขึ้น โดยการเน้นเอา CAD มาช่วยในการสร้างชิ้นงาน
4. กลวิธีการสอน มีความเป็นนวัตกรรม อย่างไร
ในวิชานี้นักเรียนทุกคนต้องมีชิ้นงานส่งครูอย่างน้อย
1 ชิ้นงาน ดังนั้น นักเรียนทุกคนต้องเรียนรู้ตามขั้นตอนคือ
ต้องสืบค้นหาข้อมูล แนวคิดเกี่ยวกับชิ้นงานของตนอย่างเป็น
ระบบ เมื่อได้แนวคิดแล้ว เขาจะนำ�แนวคิดนั้นมาเสนอครูก่อน
ถ้าครูอนุมัติ นักเรียนก็จะร่างแบบหุ่นยนต์ลงในกระดาษ และ
ใช้ซอฟแวร์เพือจำ�ลองการทำ�งานว่าเมือสร้างจริง แบบทีรางไว้
่
่
่่
สามารถทำ � งานได้ จ ริ ง อย่ า งที่ คิ ด ไว้ ห รื อ ไม่ โปรแกรมที่ ใช้
ก็ได้แก่ Linkage mechanism simulator และ crocodile
technology 3d ซึงนักเรียนสามารถศึกษาจากคูมอการใช้งาน
่
่ื
ที่ผู้เขียนได้จัดทำ�ขึ้น เมื่อจำ�ลองการทำ�งานแล้วเขาจะต้อง
ใช้ CAD มาช่วยในการสร้างโมเดลเสมือนจริง โปรแกรมที่ใช้
ได้แก่ Microsoft office 2007 และ CADstd Lite โดยนักเรียน
สามารถศึกษาจากคู่มือการใช้โปรแกรมช่วยในการออกแบบ
ที่ได้จัดทำ�ขึ้น จากนั้นเขาจะลงมือทำ�หุ่นยนต์ตามแบบที่ร่างไว้
โดยต้องใช้ทักษะต่างๆ มากมายในการทำ�ชิ้นงาน เช่น ทักษะ
ทางช่าง การประดิษฐ์ การเลือกวัสดุที่ใช้ รวมถึงงบประมาณ
เมื่อทำ�หุ่นยนต์แล้วนักเรียนต้องทดสอบและปรับปรุงหุ่นยนต์
ให้ดีขึ้นจนกว่าจะพอใจ จากนั้นนักเรียนจะจัดทำ�คู่มือการทำ�
หุ่นยนต์นั้น เพื่อเผยแพร่ต่อผู้ที่สนใจ โดยผู้ที่ไม่เคยทำ�สามารถ
ทำ�ตามคู่มือได้
5. ความเกี่ยวข้องของความคิดสร้างสรรค์ในการใช้ไอซีที
ผูเ้ ขียนได้น�ไอชีทมาใช้ในการทำ�หุนยนต์ของนักเรียน
ำ
ี
่
โดยจะเริ่มตั้งแต่การสืบค้นอย่างเป็นระบบ ออกแบบจาก
ความคิด จำ�ลองการทำ�งานของแบบโดยใช้ซอฟแวร์ ใช้ CAD
มาสร้างโมเดลเสมือนจริง แล้วลงมือทำ�ตามแบบนั้น ซึ่งจะ
มีโอกาสผิดพลาดน้อยลง ที่แตกต่างจากการทำ�แบบลองผิด
ลองถูก ซึ่งต้องเสียทั้งเงินและเวลากว่าจะได้ชิ้นงานที่พอใจ
6. ผู้สอน/ผู้เรียนเป็นผู้นำ�ความเปลี่ยนแปลง อย่างไร
ครูจะแสดงบทบาทเป็นเพื่อนร่วมเรียนรู้ ส่วนภารกิจ
ในการเรียนรู้ สร้างสรรค์จะต้องเป็นของนักเรียนแต่ละคนเอง
ครูเสนอคำ�ถามทีจะทำ�ให้เกิดความคิดใหม่ๆ ในการสร้างชินงาน
่
้
นักเรียนจะกำ�หนดเป้าหมายที่แน่นอน ลองผิดลองถูกเอง
ในการทำ�หุนยนต์ไปจนกว่าจะพบวิธทถกต้องและดีทสด โดยมี
่
ี ี่ ู
ี่ ุ
การจำ�ลองการทำ�งานของหุ่นยนต์ก่อนลงมือสร้างจริง
7.ประโยชน์ทได้รบในการนำ�ผลงานไปใช้กอนและหลังเรียน
ี่ ั
่
7.1 ก่อนเรียน
นักเรียนทีมาเรียนในกิจกรรมชุมนุมหุนยนต์ท�มือ
่
่
ำ
ไม่มีความรู้ แต่มีความสนใจที่ตรงกันคือ อยากเรียนรู้เรื่อง
หุนยนต์ และอยากทีจะสร้างหุนยนต์ จากการสอบถามนักเรียน
่
่
่
ในชุมนุม พบว่า นักเรียนทุกคนไม่เคยได้ทำ�หุ่นยนต์ เคยแต่
เห็นภาพในโทรทัศน์ หรือสื่อต่างๆ นักเรียนไม่มั่นใจว่าตนจะ
สร้างได้หรือเปล่า เพราะคิดว่าคงจะเป็นเรื่องยากและต้องใช้
งบประมาณสูง ทั้งนี้เพราะฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัว
นักเรียนส่วนใหญ่อยู่ในชุมชนห่างไกลตัวเมือง และขาดโอกาส
อันเนื่องจากฐานะทางครอบครัว ความสนใจและความอยากรู้
อยากปฏิบัติของนักเรียนเอง ที่ทำ�ให้นักเรียนมาสมัครเรียน
ในชุมนุมนี้

11. ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
7.2 หลังเรียน
นักเรียนทุกคนในกิจกรรมชุมนุมหุ่นยนต์ทำ�มือ
จะมีชนงานของตนเองจากการเรียนรูในหลายๆ เดือนทีผานมา
ิ้
้
่่
ได้สร้างองค์ความรู้ที่เกิดจากการสร้างชิ้นงาน ได้จิตนาการ
อย่างสร้างสรรค์ ร่างแบบจากจินตนาการนั้น นำ�ไปสู่การ
ออกแบบโดยใช้เทคโนโลยีจากภาพร่างเป็นต้นแบบ และสร้าง
หุ่นยนต์จากต้นแบบที่ได้ออกแบบไว้ด้วยตนเอง ได้แก้ปัญหา
จากการสร้างหุ่นยนต์ การประยุกต์ใช้วัสดุที่มีอยู่อย่างจำ�กัด
และใช้วัสดุในท้องถิ่นมาใช้ เกิดความภูมิใจอย่างเห็นได้ชัด
จากสีหน้า อากัปกิรยาทีแสดงออกเวลาทำ�ชินงาน การมาทำ�งาน
ิ ่
้
หลังเลิกเรียนเป็นประจำ�
8. ผลของความสำ�เร็จ
1. อันดับที่ 1 ระดับประเทศ จากการแข่งขันหุนยนต์
่
บังคับมือ ประเภทสำ�รวจดาวนพเคราะห์ ระดับ ม.ปลาย
วารสาร สควค. 11
2. อันดับที่ 3 ระดับประเทศ จากการแข่งขันหุนยนต์
่
บังคับมือ ประเภทสำ�รวจดาวนพเคราะห์ ระดับ ม.ต้นและได้
เป็นตัวแทนประเทศไทยเข้าแข่งขันในงาน Inter-city robotics
Olympiad 2009 ที่ เขตปกครองพิเศษ ฮ่องกง ระหว่างวันที่
25-29 ตุลาคม 2552 และได้คว้ารางวัล แชมป์ประเภทหุนยนต์
่
สำ�รวจดาวนพเคราะห์ มาครองเป็นครั้งแรกของประเทศไทย
รวมถึงการได้รับรางวัลต่างๆ อีกมากมาย
การนำ�เอาโปรแกรมคอมพิวเตอร์มาช่วยในการออกแบบ
จำ�ลองการทำ�งานอย่างเป็นระบบนี้สามารถนำ�ไปใช้กับการ
สร้างชินงานอืนได้อก เช่น ออกแบบผลิตภัณฑ์ตางๆ นอกจากนี้
้
่ ี
่
นักเรียนยังได้ถกฝึกให้เรียนอย่างเป็นระบบและมีกระบวนการ
ู
ทำ�งานที่ดี ที่จะกลายเป็นทักษะติดตัวและจำ�เป็นต่อการใช้
ชีวิตประจำ�วันต่อไป และสามารถต่อยอดเป็นความเชี่ยวชาญ
เฉพาะด้านได้ในอนาคต
ครู สควค. ชนะเลิศประกวดสื่อดิจิตอลเพื่อการเรียนรู้ (Digital Learning Contest)
ครั้งที่ 1 ประเภทบุคคล จัดโดยเว็บไซต์ Thaigoodview.com
ครูสุพรรณวดี เพชรเรียง สควค. รุ่น 9 โรงเรียนเกาะ
พงันศึกษา (ปัจจุบันสอนที่โรงเรียนสุราษฎร์พิทยา 2) รับถ้วย
รางวัลพระราชทานจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยาม
บรมราชกุมารี ในการชนะเลิศการประกวดสื่อดิจิตอลเพื่อการ
เรียนรู้ ประเภทบุคคล จัดโดยเว็บไซต์ Thaigoodview.com
ครู สุ พ รรณวดี เล่ า ถึ ง ผลงานที่ ส่ ง เข้ า ประกวดว่ า
เป็นผลงานเกียวกับวิชาเคมี เรือง สารไฮโดรคาร์บอน จัดทำ�ขึน
่
่
้
เพือใช้เป็นข้อมูลประกอบการเรียนการสอน แต่เรืองนีสามารถ
่
่ ้
ใช้ในการเรียนการสอนในช่วงชั้นที่ 4 ได้ด้วย
นายชัยวุฒิ บรรณวัฒน์ รมช. ศึกษาธิการ ในฐานะประธาน
เล่าถึงงานครั้งนี้ว่า ได้จัดประกวดสื่อการเรียนรู้ในรูปแบบ
เว็บไซต์ และสื่อสารคดีประวัติศาสตร์และสถานที่ท่องเที่ยว
ท้องถิ่นขึ้น ซึ่งถือได้ว่าเป็นการได้เพิ่มเนื้อหาการเรียนรู้ผ่าน
ทางระบบอินเทอร์เน็ต การนำ�เสนอเนื้อหาที่แปลกใหม่เพื่อ
กระตุ้นการเรียนรู้ จึงเป็นสิ่งที่ควรทำ�เพื่อให้มีเนื้อหาความรู้
ที่หลากหลาย และเป็นทางเลือกในการค้นคว้าของเยาวชน
ต่ อ ไป และจั ด ได้ ว่ า เป็ น พื้ น ที่ ใ หม่ ใ นโลกดิ จิ ต อลที่ ส่ ง เสริ ม
การเรียนรู้อย่างปลอดภัยและสร้างสรรค์

12. 12 วารสาร สควค.
ปีที่ 4 ฉบับที่ 14 เดือนมกราคม-มีนาคม 2553
สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ ด้วยครูวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี
ครู สควค. รักครอบครัว :: สูตรเติมรัก ทำ�ชีวิตให้มีสุข
ขอขอบคุณ :: สารสาธารณสุขสุรินทร์ ปีที่ 9 ฉบับที่ 5 และข้อมูลจากสำ�นักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม
ในสังคมที่สับสน วุ่นวาย และซับซ้อน เช่นปัจจุบันนี้
แม้จะอยู่บ้านเดียวกัน ครอบครัวเดียวกัน ทำ �งานด้วยกัน
หรืออยูใกล้กน ก็อาจจะเป็นประเภท ใกล้ตว ไกลใจ หรือบางคน
่ ั
ั
ก็ไกลทั้งตัว ไกลทั้งใจ ดังนั้น จึงควรเติมรัก เติมรสชีวิต ด้วย
การสร้างความสัมพันธ์ทดตอกัน กลุมประชาสัมพันธ์ สำ�นักงาน
ี่ ี ่
่
คณะกรรมการวั ฒ นธรรมแห่ ง ชาติ กระทรวงวั ฒ นธรรม
ได้เสนอแนะสิงควรทำ� ( ) และไม่ควรทำ� ( ) จากพยัญชนะ
่
ก ไก่ ถึง ฮ นกฮูก (บางตัว) ซึ่งขอนำ�มาเผยแพร่ต่อ ดังนี้
ก ( ) ได้แก่ กอด พ่อแม่ ลูก สามี หรือภรรยา
วันละครั้ง เพื่อแสดงความรัก ความห่วงใย และก่อนนอน
อย่าลืม กราบพระ/สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นับถือ เพื่อขอบคุณ และ
ขอพรสำ�หรับวันต่อไป
ก ( ) คือ ก้าวร้าว ไม่ว่ากับใคร เพราะจะทำ�ให้
เป็นคนน่าเบื่อ ไม่น่าอยู่ใกล้ ไม่มีใครอยากให้ไปไหนด้วย
กลัวไปทะเลาะวิวาทกับเขา
ข ( ) ได้แก่ ขอบคุณ จงกล่าวทุกครั้งที่มีคนทำ�
อะไรให้ ขำ�ขัน คือ ให้เป็นคนมีอารมณ์ดี อารมณ์ขัน
ข ( ) คือ ขุดคุ้ย เอาเรื่องเก่ามาว่าไม่จบสิ้น หรือ
หาเรื่องมาประจานเขา
ค ( ) ได้แก่ ครุ่นคิด และ ใคร่ครวญ คือ คิดก่อน
ทำ�อะไรทุกครั้ง เพื่อมิให้ตัวเองและคนอื่นเสียใจภายหลัง
ค ( ) คื อ คลั่ ง แค้ น อย่ า เป็ น คนโกรธไม่ รู้ ห าย
อาฆาตไม่รู้จบ ทำ�ให้คนอยู่ใกล้ไม่มีความสุข
ง ( ) ได้แก่ งดงาม ด้วยการทำ�ตัวเราให้งดงาม
ทั้งกาย วาจาและใจ ง้องอน เมื่อเราทำ�ผิด หรือเพื่อทำ�ให้คน
ทีเ่ รารักรูสกดีขน และรูจกเงียบเสียบ้าง เพือให้เกิดความสงบสุข
้ ึ ้ึ
้ั
่
ง ( ) คือ งก อยากได้เกินควร และไม่รู้จักแบ่งปัน
จ ( ) ได้แก่ รู้จัดจดจำ�วันเกิด วันสำ�คัญของคน
ในครอบครัว เพื่อนฝูง คนรัก และทำ�อะไรเป็นพิเศษให้บ้าง
ข้อสำ�คัญต้องจริงใจ ไม่เสแสร้งหลอกลวง อันจะทำ�ให้ต้อง
หวาดระแวงกันตลอดเวลา
จ ( ) คือ จู้จี้จุกจิก ใครทำ�อะไรให้ก็ไม่พอใจสักที
และไม่เจ้าชู้ ให้เกิดปัญหาในครอบครัว หรือที่ทำ�งาน
ฉ ( ) ได้แก่ ทำ�ตัวให้ฉลาดเฉลียว รู้ว่าอะไรควร
ไม่ควร รู้กาลเทศะ รู้จักพูด รู้จักทำ�สิ่งต่างๆ
ฉ ( ) คือ เฉยเมย ไม่รู้ร้อนรู้หนาว กับความรู้สึก
ของคนอื่น หรือ ฉุนเฉียวให้คนหวาดผวา
ช ( ) ได้แก่ ชมเชย ชื่นชม คือ รู้จักกล่าวคำ�ชม
หรือแสดงความชื่นชมในความสำ�เร็จหรือเรื่องดีๆ ของผู้อื่น
ช ( ) คือ ช่วงชิง คือ อย่าไปแย่งของรัก ของหวง
ของผู้อื่น หรือฉวยประโยชน์มาเป็นของเราโดยไม่ลงทุนลงแรง
ซ ( ) ได้แก่ ซื่อสัตย์ ทั้งต่อตนเองและผู้อื่น
ซ ( ) คือ ซุบซิบนินทา หาเรื่องผู้อื่น หรือ เซ้าซี้
จนน่ารำ�คาญ และอย่าทำ�ท่า เซ็ง จนคนอื่นไม่สนุกไปด้วย
ฒ ( ) ได้แก่ การเป็นผู้เฒ่าผู้แก่ ที่ทรงความรู้ และ
ทำ�ตัวให้น่าเชื่อถือ และคุยกับคนรุ่นใหม่รู้เรื่อง
ฒ ( ) คือ อย่าทำ�ตัวเป็นเฒ่าทารก ไม่รู้จักโต เฒ่า
สารพัดพิษ ที่เจ้าเล่ห์ และเฒ่าหัวงูที่เป็นอันตรายแก่เด็กสาว
ด ( ) ได้แก่ ดี คือ ทำ�ดี ทำ�สิงทีถกต้องและมีเหตุผล
่ ู่
ด ( ) คอ ดุดา อย่าดุดาหรือใช้อารมณ์จนเกินเหตุผล
ื ่
่
ต ( ) ได้แก่ ตักเตือน เมื่อเห็นใครทำ�ผิด หรือทำ�
ไม่ถูกต้องด้วยความหวังดี
ต ( ) คอ ตลบตะแลง ใช้เล่หกล หรือโกหกหลอกลวง
ื
์
ให้ผู้อื่นหลงเชื่อ
ถ ( ) ได้แก่ ไถ่ถาม ห่วงใยทุกข์สุขของเพื่อนฝูง
คนรู้จัก และคนที่เรารัก
ถ ( ) คือ ถากถาง อันเป็นการพูดเหน็บ หรือค่อน
ว่าให้คนอื่นเขาเจ็บใจ
ท ( ) ได้แก่ ทะนุถนอม คือ การดูแลเอาใจใส่
ซึ่งกันและกัน
ท ( ) คือ ทิฐิมานะ คือ การโอ้อวดถือดี ถือตัว
ไม่ยอมแพ้ จะเอาชนะให้ได้
ธ ( ) ได้แก่ ธรรมะ คือ มีหลักธรรมเป็นเครื่อง
ยึดเหนี่ยว เป็นแนวทางการดำ�เนินชีวิต
ธ ( ) คื อ ธุ ร ะไม่ ใช่ ด้ ว ยการละเลย บอกปั ด
ไม่สนใจจะช่วยเหลือใครทั้งสิ้น