ΥΛΙΚΟ

1. ΜΜΕ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ
ΘΕΜΑ: «Καθώς τα ΜΜΕ αποκτούν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην αγωγή των παιδιών
και των νέων ανθρώπων επηρεάζουν βαθιά τη γλωσσική τους έκφραση και περιορίζουν την
ιδιαιτερότητα του προσωπικού λόγου. Να παρουσιάσετε σε μια ομιλία σας προς τους
συμμαθητές σας την επίδραση των μέσων ενημέρωσης στη γλωσσική έκφραση των νέων και
να προτείνετε τρόπους ώστε οι φορείς του ηλεκτρονικού λόγου να αποτελέσουν «γλωσσική
ασπίδα» της Ελληνικής».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Φίλοι και συμμαθητές
Είναι αλήθεια ότι πολλά παιδιά στις μέρες μας μεγαλώνουν περνώντας περισσότερες ώρες δίπλα
στην τηλεόραση αρχικά και στον υπολογιστή αργότερα και λιγότερες με τους γονείς και το
υπόλοιπο στενότερο ή ευρύτερο περιβάλλον.Oι συνθήκες ζωής, βλέπετε, όπως η πολύωρη απουσία
των γονέων από το σπίτι, η αδυναμία τους λόγω της κόπωσης να αφιερώσουν αρκετό χρόνο στα
παιδιά όταν επιστρέφουν σπίτι, αλλά και η ραγδαία εξέλιξη των ΜΜΕ που τα κατέστησε όλο και
πιο ελκυστικά, οδήγησαν σ’ αυτή την κατάσταση. Θα περίμενε κανείς αργότερα το σχολείο να
αναλάβει τον πρώτο ρόλο αλλά εκεί καιροφυλακτούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και το
διαδίκτυο. Έτσι, η αγωγή των νέων –ηθική, πνευματική, αισθητική, κοινωνικοπολιτική-
περισσότερο από ποτέ παρέχεται από τα ΜΜΕ. Στη σημερινή ομιλία όμως επιτρέψτε μου να
εστιάσω στη βαθιά γλωσσική επίδραση που ασκούν τα μέσα επικοινωνίας κυρίως στα παιδιά και
στους νέους.
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ
Ζ1: Η επίδραση των ΜΜΕ στον προσωπικό λόγο
Η εικόνα εκτοπίζει πια το λόγο. Είναι πιο ελκυστική και δεν απαιτεί πνευματικό μόχθο όπως ένα
ποιοτικό βιβλίο. Οι άνθρωποι δεν συζητούν πια, ακούν και βλέπουν τηλεόραση. Η προσωπική
έκφραση ατονεί, όλοι μιλούν σαν τον «ηλεκτρονικό καθοδηγητή τους».
Ξενόγλωσσα έργααδυναμία εμπλουτισμού του λόγου με ακούσματα της μητρικής.
Διαφημίσειςνεολογισμοί, συνθήματα, ελλειπτικός λόγος συρρίκνωση λεξιλογίου.
Ο λεκτικός πληθωρισμός, η χρήση της αργκό, η αυθαίρετη γλωσσοπλασία, η απουσία
συνδετικών στοιχείων, τα πολλά δυστυχώς λάθη των παρουσιαστών χαρακτηρίζουν τον τηλεοπτικό
λόγο και αλλοιώνουν το γλωσσικό αισθητήριο.
Λανθασμένα γλωσσικά πρότυπα από το ράδιο και την τηλεόραση που αλλοιώνουν τον
προσωπικό τρόπο έκφρασης του ατόμου.
Κατάχρηση ξενικών όρων από τα ΜΜΕ.
Η κυριαρχία της Αγγλικής στο διαδίκτυο και η καθιέρωση σε ένα μεγάλο βαθμό των γκρίκλις
στη διαδικτυακή επικοινωνία.
Τυποποίηση, γλώσσα προκάτ, κλισέπαράγονται, προβάλλονται και αφομοιώνονται κοινά
γλωσσικά πρότυπααπώλεια προσωπικού γλωσσικού κώδικα.
Καλλιέργεια καταναλωτισμού από τα ΜΜΕ  αποπνευματοποίηση/εγκατάλειψη πνευματικών
ενδιαφερόντων, απομάκρυνση από το βιβλίο και εν γένει τα ποιοτικά αναγνώσματα. Επιπλέον,
καλλιεργείται και αναπτύσσεται η χρησιμοθηρία, το πρακτικό αποθεώνεται. Κατά συνέπεια, η
γλώσσα, που δεν προσφέρει άμεσο «κέρδος», παραμελείται.

2. Ζ2:Τρόποι ώστε οι φορείς του ηλεκτρονικού λόγου να αποτελέσουν «γλωσσική ασπίδα» της
Ελληνικής
Προσεκτική – αυστηρή επιλογή των ανθρώπων που συντάσσουν και εκφωνούν το λόγο στα
ΜΜΕ.
Έλεγχος από ειδικούς-καταρτισμένους γλωσσικά-πριν την μετάδοση.
Συνειδητοποίηση ότι αποτελούν γλωσσικά πρότυπα κυρίως για τους νέους μείωση
«πιασάρικων» εκφράσεων και νεολογισμών που εντυπωσιάζουν και αλλοιώνουν τα γλωσσικά
πρότυπα.
Αποβολή άχρηστων ξενικών στοιχείων χωρίς να φτάνουμε σε ακρότητες (π.χ.το fax να λέγεται
τηλεομοιοτυπείο ή ο de Kart Καρτέσιος).
Εκπομπές για τη γλώσσα, σοβαρά τηλεπαιχνίδια.
Προγράμματα με γλωσσικά μαθήματα ανά τάξη για τους μαθητές, που θα προβάλλονται το
Σαββατοκύριακο ώστε να είναι εφικτή η παρακολούθησή τους.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συμπερασματικά, τα ΜΜΕ, αγαπητοί μου συμμαθητές, διαμορφώνουν σήμερα τον γλωσσικό
μας κώδικα σε μεγάλο βαθμό. Κι επειδή η γλώσσα μας πέραν από στοιχείο προσδιοριστικό της
εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας είναι και το όχημα της σκέψης μας, οφείλουν να
αλλάξουν ρότα για να μη γίνει κάποτε πράξη ο λόγος του ποιητή: «Φωνάζω ελληνικά …κι ούτε
που μ’ αποκρίνεται κανείς».
Σας ευχαριστώ.