YLIKO

1. ΕΚΘΕΣΗ – ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
Ι. Δομή της έκθεσης
Η έκθεση πρέπει να έχει την ακόλουθη δομή:
Α. Πρόλογος
Β. Κυρίως θέμα
Γ. Επίλογος
Α. Πρόλογος - Στόχος: να προϊδεάσει τον αναγνώστη για αυτό που θα επακολουθήσει, να κερδίσει την
εύνοιά του (ανάλογα με την επικοινωνιακή περίσταση). - Λιτότητα και ακρίβεια - Περίπου 5 σειρές
Εισάγει στο θέμα, σε καμία περίπτωση δεν απαντά στο θέμα. Πρέπει όμως να κάνει αναφορά στα
ζητούμενα.
Μορφές προλόγου θα μπορούσαν να είναι:
- ορισμός της θεματικής έννοιας
- ιστορική αναδρομή για τη θεματική έννοια
- αυθεντία
- επαναδιατύπωση του δεδομένου με άλλα λόγια
- παραγωγικός πρόλογος (από μία γενικότερη έννοια π.χ. Ενημέρωση στην επανάληψη της θεματικής
έννοιας π.χ. ΜΜΕ)
Β. Κυρίως θέμα – Κύριο μέρος της έκθεσης
- Ανάπτυξη των θέσεων και των επιχειρημάτων
 με λογική σειρά
 με νοηματική αλληλουχία
 χωρίς περιττολογίες και άστοχες παρεκβάσεις
Γ. Επίλογος
- μέχρι 4 γραμμές
- κατακλείδα, περίληψη των θέσεών μας
- κάτι πρωτότυπο, λακωνικό, προσεγμένο, έξυπνο
- Προσοχή: αφήνει την τελευταία εντύπωση!
ΙΙ. Σχεδιάγραμμα (σχεδίασμα της έκθεσης)
 Σε πρόχειρο χαρτί: σχεδιάγραμμα του κειμένου - τι πρέπει να λεχθεί πρώτο, δεύτερο κλπ. (λογική
σειρά επιχειρημάτων)
 Πρόλογος: δημιουργείται μετά τη δημιουργία του σχεδιαγράμματος
 Το σχεδιάγραμμα δεν είναι περιττό όπως νομίζουν πολλοί, αλλά απαραίτητο για να τακτοποιήσουμε
τη σκέψη μας. Η απευθείας γραφή στο επίσημο χαρτί οδηγεί σε λανθασμένους δρόμους.
ΙΙΙ. Κανόνες γραφής
1. Νοηματική αλληλουχία: μόνο έτσι δημιουργείται ειρμός, απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση
του κειμένου.
2. Παραδείγματα: πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο. Σωστή είναι η χρήση τους όταν προέρχονται
από την ιστορία, λιγότερο από σημερινές καταστάσεις, κυρίως από τα ΜΜΕ.
3. Γνωμικά, παροιμίες κλπ.: Χρήση με μέτρο, εκεί όπου ταιριάζουν και αναφορά του πνευματικού τους
κτήτορα.
4. Ύφος: το ύφος πρέπει να είναι προσωπικό. Οτιδήποτε άλλο φαίνεται αφύσικο και βεβιασμένο.
Αποφεύγουμε το πομπώδες ύφος.
5. Τόνος: σεμνός και διακριτικός (α’ πληθ. ή γ’ εν. πρόσωπο)

2. 6. Λεξιλόγιο: χρειάζεται καλλιέργεια! Ο γραπτός λόγος έχει τους δικούς του κανόνες. Ο καθημερινός,
προφορικός λόγος δεν είναι «λανθασμένος», απλά αποτελεί άλλη ποικιλία της γλώσσας. Δεν γράφουμε,
όμως, όπως μιλάμε.
 Αποφεύγουμε τις επαναλήψεις ίδιων λέξεων μέσα στην ίδια παράγραφο.
 Αποφεύγουμε τη χρήση εντυπωσιακών λέξεων που δεν γνωρίζουμε καλά τη σημασία τους.
7. Καλλιγραφία: ευανάγνωστο γραπτό, δεν κουράζει τον βαθμολογητή.
IV. Πρακτικές συμβουλές
 Αφήνουμε περιθώριο στην κόλλα
 Αποφεύγουμε μεγάλες προτάσεις – περιόδους
 Προσέχουμε ορθογραφία και σύνταξη (οι προτάσεις να έχουν όλες ρήμα!)
 Ολοκληρώνουμε τις σκέψεις μας
 Επιδιώκουμε σαφήνεια και σε κάθε πρόταση αναρωτιόμαστε αν οι αναγνώστες κατανοούν αυτά
τα γραφόμενά μας. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη γραφή της έκθεσης είναι η παραγραφοποίηση.
Βαθμολογία Έκθεσης: 40 μονάδες = 20 (περιεχόμενο) + 12 (έκφραση) + 8 (δομή)
ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
 Διαβάζω το κείμενο και το κατανοώ εντοπίζοντας και σημειώνοντας τη βασική ιδέα καθώς και άλλες
βασικές ιδέες του.
 Ξαναδιαβάζω το κείμενο ανά παράγραφο. Υπογραμμίζω τα ουσιώδη στοιχεία κάθε παραγράφου.
(Συνήθως για μια εκτενή περίληψη υπογραμμίζω και τη θεματική πρόταση και τις βασικές προτάσεις,
ενώ σε μια συνοπτική περίληψη μόνο τις θεματικές προτάσεις. )
 Από αυτά που υπογράμμισα βγάζω τίτλους-προτάσεις.
 Προσέχω να πυκνώσω το κείμενο π.χ. Ραδιόφωνο – Τηλεόραση – Διαδίκτυο: ΜΜΕ.
 Προσέχω να αλλάξω τις λέξεις του κειμένου με συνώνυμες, χωρίς όμως να αλλάξω το νόημά τους.
 Προσέχω να μην προσθέσω σχόλια – πράγματα που δεν αναφέρονται στο κείμενο.
1ος τύπος περίληψης – Απλή πύκνωση
 Το περιληπτικό κείμενο ανήκει στο ίδιο είδος με το αρχικό. (ημερολόγιο, επιστολή κλπ.)
 Το ύφος και η γλώσσα του περιληπτικού κειμένου καθορίζονται από την επικοινωνιακή περίσταση, για
την οποία προορίζεται.
 Το περιληπτικό κείμενο διατυπώνεται στο ίδιο ρηματικό πρόσωπο με το αρχικό, στους ίδιους
ρηματικούς χρόνους, με την ίδια σειρά παρουσίασης και με τον ίδιο τρόπο οργάνωσης.
2ος τύπος περίληψης – Η πληροφοριακή – περιγραφική περίληψη
 Το περιληπτικό κείμενο δεν ανήκει στο ίδιο είδος με το αρχικό.
 Το ύφος και η γλώσσα του περιληπτικού κειμένου καθορίζονται από την επικοινωνιακή περίσταση, για
την οποία προορίζεται.
 Χρησιμοποιούνται μεταδιατυπώσεις, όπου υιοθετούνται ο πλάγιος λόγος και οι ενεστωτικοί τύποι σε
τρίτο ρηματικό πρόσωπο.
Παραδείγματα εισαγωγής των πληροφοριών του κειμένου στην περίληψη:
Ο συγγραφέας /ο αρθρογράφος επισημαίνει … Στη συνέχεια αναφέρει ότι … Στο τέλος διαπιστώνει …
Κατά τον συγγραφέα …
 Στο περιληπτικό κείμενο υπάρχει η δυνατότητα αναδιοργάνωσης των πληροφοριών του αρχικού
κειμένου π.χ. όλα τα αίτια μαζί, όλα τα αποτελέσματα μαζί.
 Στο εισαγωγικό μέρος του περιληπτικού κειμένου, αναφέρονται κατά περίπτωση – ο τίτλος του αρχικού
κειμένου (αν δίνεται), ο συγγραφέας (αν δίνεται), το θέμα, η θέση και ο σκοπός του αρχικού κειμένου
κτλ. «Το κείμενο του … με τίτλο … αναφέρεται στο θέμα … επισημαίνοντας … με σκοπό να …»
Βαθμολογία Περίληψης: 25 μονάδες= 12 (περιεχόμενο) + 8 (έκφραση) + 5 (δομή)