2. ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
Κρήτη 1911- Αθήνα 1996
• Το 1914 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά και ενώ αρχικά
σκόπευε να ασχοληθεί με τη χημεία, λόγω της γνωριμίας του με το έργο των
Γάλλων υπερρεαλιστών ποιητών και του Λόρκα, ξεκίνησε να σπουδάζει στη
Νομική Σχολή της Αθήνας το 1930.
• Ήδη από τα μαθητικά του χρόνια εκδηλώνονται τα πνευματικά του ενδιαφέροντα.
Έρχεται σε επαφή με την ποίηση του Καβάφη και στη συνέχεια με τον
Καρυωτάκη. Τα καλοκαίρια του τα περνά σε κάποιο από τα νησιά του Αιγαίου,
γεγονός που επιδρά ιδιαίτερα στην ψυχοσύνθεσή του.
• Τα πρώτα του ποιήματα τα στέλνει με ψευδώνυμο στα περιοδικά.
3. Επιδράσεις στο έργο του
Το 1935 θα γνωρίσει τον ποιητή και ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκο, που θα επηρεάσει καθοριστικά την
ποίησή του, όπως και τη λαϊκή ζωγραφική του Θεόφιλου, η οποία θα ασκήσει σημαντική επίδραση στον
εικονιστικό προσανατολισμό της ποίησής του. Τον ίδιο χρόνο, ο φίλος και ομότεχνός του Γιώργος
Σαραντάρης τον φέρνει σε επαφή με τη λογοτεχνική συντροφιά, που εξέδιδε το πρωτοποριακό περιοδικό
Νέα Γράμματα. Την αποτελούσαν, μεταξύ άλλων, οι Γιώργος Σεφέρης, Γιώργος Θεοτοκάς, Γιώργος
Κατσίμπαλης και Ανδρέας Καραντώνης. Στα Νέα Γράμματα θα δημοσιευτεί το πρώτο του δόκιμο ποίημα
με τίτλο Του Αιγαίου, με την υπογραφή: Ελύτης.
Τον Δεκέμβριο του 1939, όταν ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει ξεσπάσει, θα εκδώσει σε 300 αντίτυπα την
πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο Προσανατολισμοί, μια φωτεινή αχτίδα μέσα «στη συννεφιά του
κόσμου».
Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/557
4. • Με την έκρηξη του ελληνοϊταλικού πολέμου (28 Οκτωβρίου 1940) επιστρατεύεται ως ανθυπολοχαγός και ο
παγωμένος χειμώνας του '40, τον βρίσκει στην πρώτη γραμμή του πυρός. Στις 13 Δεκεμβρίου 1940 προωθείται με το
λόχο του εντός του αλβανικού εδάφους. Στις αρχές του 1941 παθαίνει κοιλιακό τύφο και μεταφέρεται ετοιμοθάνατος
στο νοσοκομείο των Ιωαννίνων. Γλυτώνει τον θάνατο ως εκ θαύματος και μεταφέρεται στην Αθήνα. Η μακριά του
ανάρρωση συμπίπτει με την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα και την επακολουθήσασα Κατοχή.
• Το 1943 κυκλοφορεί τη δεύτερη ποιητική του συλλογή Ήλιος ο Πρώτος μαζί με τις παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα,
μια αλληγορική αντίσταση μέσα στην Κατοχή, καμουφλαρισμένη σε μια υπερρεαλιστική φόρμα, όπως η Αμοργός του
Γκάτσου και ο Μπολιβάρ του Εγγονόπουλου, που κυκλοφορούν την ίδια χρονιά.
• Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/55
5. Ο Ελύτης και το Νόμπελ Λογοτεχνίας
10 Δεκεμβρίου 1979 Στη Στοκχόλμη
• Το 1979 έρχεται η μεγάλη στιγμή για τον ποιητή. Στις 18
Οκτωβρίου η Σουηδική Ακαδημία ανακοινώνει ότι θα του
απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας «για την ποίησή
του, που με βάθρο την ελληνική παράδοση περιγράφει με
αισθητική δύναμη και υψηλή πνευματική διακριτικότητα, τον
αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για την ελευθερία και τη
δημιουργία». Στην ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας
επισημαίνεται ότι το Άξιον Εστί αποτελεί ένα από τα
αριστουργήματα της ποίησης του 20ου αιώνα. Ο Ελύτης παρέστη
στην καθιερωμένη τελετή απονομής στις 10 Δεκεμβρίου 1979
στη Στοκχόλμη, παραλαμβάνοντας το βραβείο από τον βασιλιά
της Σουηδίας Κάρολο Γουσταύο και γνωρίζοντας παγκόσμια
δημοσιότητα.
• Τα επόμενα χρόνια θα είναι αρκούντως δημιουργικά για τον
Ελύτη, με σημαντικές εκδόσεις έργων του στην ποίηση, το
δοκίμιο και τη μετάφραση. Οι διακρίσεις και οι τιμές για το έργο
του, εντός και εκτός της Ελλάδας, θα συνεχιστούν και θα
ενταθούν. Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης θα φύγει από τη ζωή στις
18 Μαρτίου 1996, σε ηλικία 85 ετών.
• Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/557
6. ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
• Προσανατολισμοί- Ήλιος ο πρώτος
• Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο
ανθυπολοχαγό της Αλβανίας.
• Το Άξιον εστί
• Έξι και μια τύψεις για τον ουρανό
• Το Μονόγραμμα
• Μαρία Νεφέλη
• Ο μικρός ναυτίλος
• Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας
7. Ο εικαστικός Ελύτης
Ο ποιητής ασχολήθηκε παράλληλα με τα
κολάζ και την υδατογραφία. Πίστευε ότι οι
αισθητικές της ζωγραφικής τον βοήθησαν
στην σύνθεση των ποιημάτων του.
«Από παιδί έβλεπα την ποίηση
συνυφασμένη με τη ζωγραφική», είχε πει ο
Οδυσσέας Ελύτης σε μια συνέντευξή του στο
περιοδικό «Αντί», συνομιλώντας με την
Ιουλίτα Ηλιοπούλου τον Μάρτιο του 1992.
Για τον Ελύτη, τα όρια ανάμεσα στα
γεωγραφικά τοπία, τις χρονικές περιόδους,
τα φυσικά και μεταφυσικά πρόσωπα
καταλύονταν στα κολάζ του, όπου το λευκό
του κύματος, το αιγαιοπελαγίτικο γαλάζιο, η
βυζαντινή ώχρα, το πορφυρό οικοδομούν το
αόρατο.
9. Πίνοντας ήλιο Κορινθιακό
Θέμα
• Θέμα του ποιήματος η βιωματική σχέση του
ποιητή με την φύση που τον γεμίζει χαρά και
αισιοδοξία.
• Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Ήλιος ο
Πρώτος που κυκλοφόρησε το 1943 μέσα στην
περίοδο της Κατοχής. Μέσα από τα ποιήματα
αυτής της συλλογής ο ποιητής προσπαθεί να
αντιδράσει και να δραπετεύσει από τη φρίκη
του πολέμου.
Εικόνες
Στο ποίημα κυριαρχούν εικόνες του ελληνικού
τοπίου
• Ήλιος
• Αμπέλια
• Θάλασσες
• Μάρμαρα
• Οι λεμονιές
• Το ελληνικό καλοκαίρι
Ο ελληνισμός στο πέρασμα των αιώνων και η
ορθοδοξία.
10. ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Α στροφή – α ενότητα
Στην α ενότητα ο ποιητής:
• Απολαμβάνει τον ήλιο
• Έρχεται σε επαφή με τον αρχαίο ελληνικό
πολιτισμό
• Περιδιαβαίνει ανάμεσα στα αμπέλια
• Ασχολείται με το ψάρεμα
• Έρχεται σε άμεση επαφή με τη φύση,
ακούει τους ήχους της και παρατηρεί τη
θάλασσα που ενώνεται με τη στεριά.
Β στροφή – β ενότητα
• Στην β ενότητα ο ποιητής χαίρεται τα
δώρα της φύσης:
• Το νερό, τους καρπούς, τον άνεμο, τα
αρώματα από τις λεμονιές, το ελληνικό
καλοκαίρι.
• Πράσινα πουλιά περνούν μέσα από τα
όνειρά του.
• Γεμάτος από την επαφή με τη φύση
δραπετεύει σε έναν κόσμο ειρηνικό,
φωτεινό, ξαναγεννημένο, όπου κυριαρχεί
η αγάπη
11. Γλώσσα - Ύφος Στοιχεία στιχουργικής
• Ελεύθερος στίχος
• Δύο στροφικές ενότητες με διαφορετικό αριθμό στίχων
• Μεταφορές
• Υπερρεαλιστικές εικόνες ( Πίνοντας ήλιο κορινθιακό,
διαβάζοντας τα μάρμαρα, δρασκελίζοντας αμπέλια
θάλασσες, σημαδεύοντας με το καμάκι Ένα τάμα ψάρι
που γλιστρά, βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου
αποστηθίζει…)
• Κυριαρχία των αισθήσεων
Γλώσσα απλή, δημοτική
Ρήματα που δηλώνουν ενέργειες
Ουσιαστικά ως αντικείμενα των ενεργειών
Λίγα επίθετα
Μετοχές
Ύφος λυρικό, παραστατικό