Γιορτή της μητέρας-Φύλλα εργασιών για όλες τις τάξεις
Nazim hikmet
1. Ν Α Ν Ο Ύ Ρ Ι Σ Μ Α
Σ Τ Ο Γ Ι Ο Μ Ο Υ
Ν Α Ζ Ι Μ Χ Ι Κ Μ Ε Τ
2. Για μένα το λοιπόν,
πιο εκπληκτικό και
πιο επιβλητικό
και πιο μυστηριακό
και πιο μεγάλο
είναι ένας άνθρωπος
που τον μποδίζουν να
βαδίζει
είναι ένας άνθρωπος
που τον
αλυσοδένουν.
3. Ο Ναζίμ Χικμέτ (Nâzım Hikmet Ran, Θεσσαλονίκη, 15 Ιανουαρίου 1902 – Μόσχα, 3 Ιουνίου 1963) ήταν Τούρκος ποιητής
και δραματουργός, τα έργα του οποίου μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος
της Τουρκίας. Πέθανε στη Μόσχα από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 61 ετών.
Αν και τα πρώτα του ποιήματα γράφτηκαν με παραδοσιακό μέτρο, ο Χικμέτ σταδιακά απομακρύνθηκε από τα πλαίσια του
μέτρου και της ομοιοκαταληξίας και άρχισε να αναζητεί νέα μορφή για τα ποιήματά του. Κατά τη διάρκεια των πρώτων
χρόνων διαμονής του στη Σοβιετική Ένωση (1922-1925), η αναζήτηση αυτή έφτασε στο αποκορύφωμά της. Προτίμησε
τον ελεύθερο στίχο, ο οποίος ταίριαζε και με την πλούσια φωνολογία της τουρκικής γλώσσας. Επηρεάστηκε κυρίως από
τον Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι. Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από το γνωστό Τούρκο συνθέτη Ζουλφού
Λιβανελί, ενώ αρκετά μελοποιήθηκαν και από τον συνθέτη Μάνο Λοΐζο και τον Θάνο Μικρούτσικο. Με υπουργικό διάταγμα
ο ποιητής ανέκτησε την τουρκική υπηκοότητα που του αφαιρέθηκε το 1951 εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Το
αυτοβιογραφικό του έργο Οι ρομαντικοί μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Κώστα Κοτζιά (“Θεμέλιο”)
4. ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ - ΟΡΙΣΜΟΣ
Νανουρίσματα ονομάζονται τα αυθόρμητα, αυτοσχέδια τραγούδια που
τραγουδούν κυρίως οι μητέρες αλλά και άλλα, οικεία στο παιδί, γυναικεία
πρόσωπα για να δημιουργήσουν το απαραίτητο κλίμα ηρεμίας και να
αποκοιμίσουν τα βρέφη τους.
Σύμφωνα με τον Στέλιο Σπεράντζα « το νανούρισμα είναι ένα σιγανό, ήρεμο και
μονότονο τραγούδι, απλής μορφής και περιορισμένων διαστάσεων, που μ’ αυτό
οι μητέρες αποκοιμίζουν τα μωρά τους. Χαριτωμένο και γεμάτο τρυφερότητα,
εκδηλώνει ολόκληρη την απαλή στοργή της μητρικής καρδιάς, την τρυφερή
αγάπη και τα όνειρα, τους πόθους της μάνας για την ευτυχία του παιδιού της »
5. Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ο
• Θέμα του κειμένου είναι οι προτροπές ενός
πατέρα στο γιο του, οι ευχές του και οι
προσδοκίες του για το μέλλον του παιδιού του.
• Χαρακτηριστική η ανάμειξη πεζού και ποιητικού
λόγου. Το πεζό κείμενο, μικρής έκτασης, έχει τη
μορφή εισαγωγής. Ακολουθεί το νανούρισμα που
ο ποιητής υπαγορεύει στη γυναίκα του για να το
τραγουδήσει στο άρρωστο παιδί τους.
• Το ποίημα χωρίζεται σε 2 ενότητες
• Στην α ενότητα ( 3 πρώτες στροφές) ο ποιητής-
πατέρας τοποθετεί το παιδί στο φυσικό
περιβάλλον και συγκεκριμένα στη θάλασσα. Εκεί οι
δυσκολίες και οι προκλήσεις της ζωής, που το
παιδί πρέπει να αντιμετωπίσει, παρουσιάζονται
μεταφορικά σαν αγριεμένα κύματα.
• Στην β ενότητα παρουσιάζονται οι προτροπές για
την απόκτηση αρετών που είναι σχετικές με τη
μόρφωση, την πνευματική καλλιέργεια, την
καλλιτεχνική δημιουργία.
6. Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ο Υ Συμβολισμοί
θάλασσα= ζωή
φουρτούνα= δυσκολίες, εμπόδια
καράβι= η πορεία στη ζωή
μηχανές= καρδιά-οι δικές μας ενέργειες από
τις οποίες εξαρτάται η ζωή μας, οι επιλογές μας.
γέφυρα= η πορεία στην πνευματική ολοκλήρωση,
η απομάκρυνση από τα καθημερινά και ταπεινά
φωνές= μουσική, χρώματα= ζωγραφική,
μάρμαρο= γλυπτική
7. Εκφραστικά μέσα
• Μεταφορές ( βουνά τα κύματά της)
• Αποσιώπηση (νάνι…/ σε πολεμάει…)
• Παρομοιώσεις (σαν την καρδιά σου)
• Ρητορική ερώτηση (τι πολλά βιβλία είναι
αυτά; )
• Συμβολισμοί
• Εικόνες
• Επαναλήψεις (κοιμήσου…νάνι, μη φοβάσαι)
Στοιχεία μορφής
• Ποίημα νεωτερικής μορφής
• Ελεύθερος στίχος ( χωρίς μέτρο)
• Έλλειψη ομοιοκαταληξίας
• Άνισες στροφές
• Τολμηρές εικόνες και μεταφορές
Υπάρχουν σημεία στίξης
Ε Κ Φ Ρ Α Σ Τ Ι Κ Α Μ Ε Σ Α / Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Α Μ Ο Ρ Φ Η Σ
8. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ
• Παραδοσιακά λυρικά τραγούδια, ήρεμα και γλυκά.
• Επίκληση στον ύπνο
• Ευχές για γρήγορο μεγάλωμα του παιδιού
• Ευχές για ευτυχισμένη ζωή με υγεία,
πλούτη, ευτυχία.
• Παρουσία φύσης.
• παρουσία θρησκευτικού στοιχείου
ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ ΣΤΟ ΓΙΟ ΜΟΥ
• Απευθύνεται από τον πατέρα στο γιο με τη
μεσολάβηση της μητέρας.
• Κυριαρχεί η επιθυμία του πατέρα για το μέλλον που
ονειρεύεται να έχει το παιδί του
• Δεν υπάρχουν ευχές για υλικά αγαθά
• Ζητούμενο είναι η απόκτηση γνώσεων, η κατάκτηση
ηθικών αξιών, η καλλιτεχνική ενασχόληση, η
διαμόρφωση πολύπλευρης προσωπικότητας.
Σ Υ Γ Κ Ρ Ι Σ Η Μ Ε Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ο Ν Α Ν Ο Υ Ρ Ι Σ Μ Α
9. Μ ι κ ρ ό κ ο σ μ ο ς
"Η πιο όμορφη θάλασσα
είναι αυτή που δεν έχουμε ακόμα
ταξιδέψει
Τα πιο όμορφα παιδιά δεν έχουν
μεγαλώσει ακόμα
Τις πιο όμορφες μέρες μας
δεν τις έχουμε ζήσει ακόμα
Κι αυτό που θέλω να σου πω
το πιο όμορφο απ’ όλα,
δε στο `χω πει ακόμα".