standardisation on herbal drugs

1. Droglar Üzerinde
Standardizasyon
Parametreleri
Prof. Dr. Hüsniye KAYALAR
E.Ü. Eczacılık Fakültesi
Farmakognozi Ana Bilim Dalı
husniyekayalar@gmail.com

7.  Bitkisel ilaçlarda kalite sorunları:
 1-Bitki türleri arasındaki farklılıklar,
 2-Anlık ve mevsimsel değişikliklere bağlı olarak aktif kimyasal
maddelerin bitki içindeki miktarlarının değişebilmesi,
 3-Çevresel faktörler (ürün kalitesinde değişiklikler),
 4-Farklı tarım metotları,
 5-Hasat sonrası depolama şartları,
 6-Bitkisel ilaçların üretimindeki farklılıklar,
 7-Toksik maddelerle ve mikrobiyolojik kontaminasyon,
 8-GAP (Good Agricultral Practice) ve GMP (Good Manufacturing
Practice) kurallarına uymama,
 9-Hileli farmasötiklerin kullanılması,
 10-Yasaklanmış hayvansal/bitkisel maddelerin karışımlara
eklenmesi,
 11-Kullanım süresi geçmiş preparatların piyasaya sürülmesi,
 12-İlaç etkileşimleri ve diğer yan etkiler hakkında bilgi verilmemesi,
 13-Yeterli bilimsel çalışma yapılmaması. Farmakokinetik, farmako
dinamik özellikler, etkinlik ve güvenlikle ilgili bilgilerin kısıtlı
olması

8. Droglar üzerinde Standardizasyon
Parametreleri

9.  1-Çözücü ile ekstraksiyon verimi
 2-Kül miktar tayini (total kül, sülfat külü,
hidroklorik asitte çözünmeyen kül tayini)
 3-Toplam katı madde tayini
 4-Toplam lif Tayini
 5-Toplam nem tayini
 6-Uçucu yağ tayini
 7-Mikrobiyal kontaminasyon tayini
 8-Acılık değeri tayini
 9-Hemolitik aktivite tayini

10.  10-Şişme indisi tayini
 11-Köpürme indisi tayini
 12-Tanen miktar tayini
 13-Arsenik ve ağır metal tayini (AAS-atomic
absorbtion spectrometry; ICP-inductively coupled
plasma; NAA-neutron activation analysis)
 14-Pestisit Tayini

11.  6.2. Fitokimyasal Analizler
 Bitkisel droglarda bulunan organik maddeler
 1-Karbonhidratlar
 2-Glikozitler
 3-Tanenler
 4-Proteinler ve amino asitler
 5-Renk maddeleri
 6- Sabit yağlar ve mumlar
 7- Uçucu yağlar
 8- Alkaloitler
 9- Fenolik bileşikler
 10- Polisakkaritler

12.  6.3. Ekstre ve izolatların analizi (kalitatif
analiz, kantitatif analiz, biyolojik analiz)
 6.4. Son Ürün
 6.4.1. Stabilite
 6.4.2. Güvenlik
 6.4.3.Etkinin saptanması
 6.4.4.Tüketici Bilgileri

13.  *Tıbbi bitkisel üründe aktif bileşenlerin kalitatif ve
kantitatif özellikleri
 1-Bitkisel ilaç kıyılmış veya toz edilmiş bitki
kısımlarından oluşuyorsa
 i-terapötik aktivitesi bilinmiyorsa bitkisel materyalin
miktarı verilir.
 (örn Valerianae radix ….. 900 mg)
 ii-terapötik aktiviteden sorumlu bileşenler biliniyorsa bu
bileşenlere ekivalen miktarlar verilir
 (örn. Sennae folium 415-500 mg, Sennoside B üzerinden
hesaplanmış 12.5 mg hidroksiantrasen glikozitlerine
eşdeğer)

14.  Bitkisel ilaç ekstre edilmiş materyalden
oluşuyorsa
 Ekstraksiyonda kullanılan çözücücünün oranı ve verimi
ile birlikte ekstre miktarı, eğer aktiviteden sorumlu
bileşenler biliniyorsa, bu bileşenlerin miktarına eşdeğer
ekstre miktarı verilir.
 örnek
 Valerianae radix kuru etanol ekstresi % 60 (v/v)
 Sennae folium kuru etanol ekstresi % 60 (v/v) 50-65 mg,
12.5 sennoside b üzerinden hesaplanmış hidroksiantrsen
glikozitlerine eşdeğer

15.  -dozaj formu
 -endikasyonları
 -dozu
 -uygulama şekli
 -kullanım süresi
 -majör yan etkileri
 -doz aşımı
 -kontrendikasyonu, uyarılar, önlemler, majör
etkileşimler
 -hamilelik ve emzirme döneminde kullanım

16.  -son kullanma tarihi
 -seri numarası
 -satış ruhsat izin bilgileri bulunmalıdır
 6.4.5.Son Üründe Kontrol Testleri

18. GINSENG RADIX
 Droğun Tanımı:
 Radix Ginseng, Nepal ve Mançurya'dan Doğu
Sibirya ve Kore'ye kadar uzanan oldukça geniş
bir coğrafyada yabani olarak yetişen Panax
ginseng C.A.Mey. başta olmak üzere diğer
bazı Panax türlerinin (Araliaceae) ilkbahar ve
sonbaharda topraktan çıkarılıp
kökçüklerinden temizlendikten sonra birkaç
dakika süreyle kaynar suya batırılıp sıcak
havada kurutulmuş köklerinden ibarettir.

19.  Panax repens Maxim türü ile Kuzey
Amerika'da, Doğu Kanada'dan Florida'ya
kadar tüm doğu kıyılarında bulunan Panax
quinque-folium L. türü de tıbbi olarak kabul
edilen türlerdir. Drog 10 veya daha yukarı
yaş olgunluğuna erişmiş fertlerden üretilir.

20.  Ticarette kırmızı ve beyaz türleri mevcut
olup kırmızı tür daha değerlidir.
 önemli üretici ülkeler
Hong-Kong, Singapur, Tayvan, Kore ve Çin
En makbul sayılanı Kore'nin kırmızı
ginsengidir.

21.  Kullanım Yerleri: Radix Ginseng çay
halinde veya daha iyisi güvenilir
fitofarmakonları halinde;
 1- Yorgunluk ve bitkinlik gibi genel
halsizlik durumlarıyla astenide,
 2- Nekahat dönemlerinde,
 3- Fitokozmetoloji'de

22.  Sunuş Şekilleri: Bazı ülkelerde drog (Ginseng
Radix), çay olarak kullanılmak üzere standardize
edilip kabaca toz edilmiş drog (Ginseng Pulvis
normatus) ile ekstre fluidi (Ginseng Extractum
fluidum) ve özellikle ekstresi (Ginseng Extractum
siccum) gibi galenik preparatları mevcut ise de en
iyisi güvenilir fitofarmakonları halinde
kullanılmasıdır. En kaliteli doğal kök ekstresi,
Kore'de devlet kontrolünde üretilen koyu
şurubumsu bir ekstredir. Yüksek kaliteye sahip
standart bir üründür. Yine İsviçre'de Lugano
şehrinde "Ginseng Products (Pharmaton)"
tarafından da bir ekstre üretilmektedir. G 115
Ginseng ekstresi adı verilen bu ekstre de standart
bir ekstredir.

24. Botanik özellikleri

25. Drog Enine Kesiti Mikroskobik Görüntüsü

26. Toz drog inceleme

27. Kırmızı Ginseng
mikroskobik preparatı
Beyaz Ginseng
mikroskobik preparatı
Beyaz ginseng türünde nişasta taneleri ayrı
gözlenirken Kırmızı Ginseng’de bu tanecik
yapısı kısmen bozulmuş ve küme
oluşturmuştur.

28. İNCE TABAKA KROMATOGRAFİSİ

29. HPLC
 HPLC
UV Dedektör: 203 nm dalga boyu
Kolon: 4.6 x 250 mm ODS bağlı silikajel 5 mikrometre
partikül boyutu
Kolon sıcaklığı: 25 °C
Akış hızı: 1.6 ml/dk
Mobil faz: su, asetonitril
0-20 dk….%80 su, % 20 asetonitril izokratik elüsyon
20-60 dk ….%80--%58 su, % 20---%42 asetonitrl
linear gradient elüsyon

31. HPLC

32. Pharmaton® vitality

33. CYDONIA OBLONGA MILLER
BİTKİSİNİN BİYOLOJİK
AKTİVİTE YÖNÜNDEN
DEĞERLENDİRİLMESİ

34. GENEL BİLGİLER
C. oblonga Miller Rosaceae
familyasına dahildir.
Ülkemizde özellikle Batı
Anadolu’da yetişmektedir.
Mayıs- Haziran aylarında
çiçek açmaktadır.
Boyu 8 m kadar olabilen,
çalı görünümlü bir ağaçtır.

35. GENEL BİLGİLER
 Dalları gençken tüylü, sonraları tüysüz,
 Yaprakları 10×7 cm; oval, yumurta veya
yuvarlağımsı biçimde,
 Yaprak sapı 1-2 cm uzunluğunda,
 Çiçekleri 5-6 cm uzunluğunda,
 Meyveleri 3-12 cm boyunda; armut veya
küremsi şekillidir.

36. GENEL BİLGİLER
Halk hekimliğindeki kullanımları :
1. Yaprakları;
Öksürük,
Astım,
Böbrek taşları,
Baş ağrısı,
Hipertansiyon,
Karın ağrısı,
 Soğuk algınlığı
 Grip tedavisinde,
 Boğaz ağrısı,
 Bronşit
tedavisinde,
 Diüretik olarak,

37. GENEL BİLGİLER
2. Çiçek sapı;
 Bronşiyal yatıştırıcı olarak,
3. Tohumları;
 Diyarede,
4. Meyveleri;
 Öksürük,
 Sistit tedavisinde kullanılmaktadır.
Yurt dışında da halk hekimliğinde çeşitli
kullanımlara sahiptir.

38. GENEL BİLGİLER
 C. oblonga Miller çok
geniş yayılış gösterdiği
için, yapılan literatür
araştırmalarında, bitki
hakkında çeşitli
araştırmalar yapılmıştır.

39. BOTANİK BÖLÜM

40. C. oblonga Miller, Rosales
takımının, Rosaceae familyasının,
Pomoideae (Maloideae) alt
familyasının Cydonia cinsine girer.
Cydonia cinsi içerisinde bu türden
başka Cydonia sinensis Thouin ve
Cydonia japonica Pers. olmak
üzere iki tür daha vardır.
C. sinensis Thouin
C. japonica Pers.
BOTANİK İNCELEMELER

41. C. vulgaris türü
içerisinde 2 botanik
varyete bulunmaktadır:
C. vulgaris maliformis
ve C. vulgaris piriformis
Sinonimleri: Pyrus
cydonia L., Cydonia
vulgaris Pers.
Yabani ve kültüre
edilmiş şekilde
yetişebilmektedir.
BOTANİK İNCELEMELER

42.  Türkiye’de özellikle Batı Anadolu’da,
 Kuzey Batı İran,
 Kuzey Kafkasya,
 Hazar denizi dolayları,
 Kuzey Anadolu,
 Türkistan,
 Avrupa’nın güney bölgeleri, Kuzey Afrika’ya
kadar dağılış göstermektedir.
BOTANİK İNCELEMELER

43. Ülkemizde yetiştirilen ayva çeşitleri:
1. Bardak Ayvası
2. Demir Ayvası
3. Ekmek Ayvası
4. Limon Ayvası
5. Eşme Ayvası
BOTANİK İNCELEMELER

44.  C. oblonga Mill. bitkisinin yaprakları,
06.12.2009 tarihinde bitki meyveli haldeyken,
ve 23.04.2010 tarihinde bitki çiçekli
durumdayken İzmir ilinin Kemalpaşa ilçesinin
Yeni Mezarlık mevkiinden toplanmıştır.
BOTANİK İNCELEMELER

45. Bitkiye ait herbaryum örnekleri, Ege
Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi
Anabilim Dalı Herbaryumu’nda 1419 ve 1420
numaraları ile kayıtlıdır.
BOTANİK İNCELEMELER

46.  70°’lik etanol içinde
saklanan bitkinin
yaprak kısmı anatomik
ve mikroskobik
incelemeler için
kullanılmıştır.
BOTANİK İNCELEMELER

47. KİMYASAL BÖLÜM

48. 1. Nem Miktar Tayini
2. Total Kül Miktar Tayini
3. Sülfat Külü Miktar Tayini
4. Hidroklorik Asitte
Çözünmeyen Kül Miktar Tayini
KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI

49.  Nem Miktar Tayini
Sabit vezinde
cam tartım
kabı
~ 1 g Drog
105 °C’lik
etüv
Sabit vezne
gelen drog
KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI

50.  Total Kül Miktar Tayini
Sabit
vezinde
kroze
~ 1 g Drog
600°C’lik
yakma fırını
Sabit vezne
gelen drog
KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI

51. Hidroklorik Asitte Çözünmeyen Kül Miktar
Tayini
Distile
su+HCL
Total kül
miktar
tayini
Plak ısıtıcıda
ısıtılır
Kül bırakmayan
süzgeç kağıdından
süzülür
Sabit vezne
gelen drog
KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI

52. Sülfat Külü Miktar Tayini
Sabit
vezinde
kroze
~ 1 g Drog
600°C’lik
yakma fırını
%10 H2SO4
% 15.8 Amonyum
karbonat
Sabit vezne
gelen drog
KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI

53. Drogdan;
1. Etanol ekstresinin hazırlanması,
2. Etil asetat ekstresinin hazırlanması,
3. N-hegzan ekstresinin hazırlanması,
4. İnfüzyonunun hazırlanması.
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

54.  Daha önce yapılan çalışmalarda ayva
yaprağının büyük miktarda flavonoid ve
fenolik bileşikler, az miktarda tanen ve çok
az miktarlarda da alkaloit, steroidal
sapogenoller, triterpenik saponozit nişasta
içerdiği bulunmuştur.
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

55. Tanen Teşhisi
1 g ekstre
2 ml suda
çözündürülür
1-2 damla
%5’lik FeCl3
Oluşan çökelti
mavi renkli ise
TANEN √
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

56. Flavonozoit Teşhisi (Shibata=Siyanidin
Reaksiyonu)
30 mg
ekstre
3 ml etanol
0.2 mg Mg
tozu
Derişik HCl
Turuncu mor renk
oluşursa
FLAVONOZOİT √
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

57. Alkaloit Teşhisi
20 mg
ekstre
5 ml 1 N
sülfürik asitle
çalkalanır
2 ayrı tübe
alınır
Mayer
reaktifi
ilave edilir
Dragendorff
reaktifi ilave
edilir
Çökelti beyaz
renkli ise
ALKALOİT √
Çökelti turuncu
renkli ise
ALKALOİT √
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

58. Steroidal Sapogenollerin Teşhisi (Salkowski
Deneyi)
20 mg
ekstre
% 10’luk
H2 SO4 ile
hidroliz
edilir
Süzülür
Kloroformla
çalkalanır
Kloroformlu
tabaka alınır
Kloroformlu
kısım
1-2 damla
derişik
H2SO4
Önce sarı
renkli halka
oluşur
Bekledikten
sonra kan
kırmızısı renk
oluşursa
STEROİDAL
SAPOGENOLLER
√
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

59. Triterpenik Saponozitlerin Teşhisi
1-2 mg
ekstre
Anisaldehit-
Süfürik asit
damlatılır
Pembeden mora renk
değişimi varsa
TRİTERPENİK
SAPONOZİT √
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

60. Nişasta Teşhisi
1 mg ekstre
1 ml su ile
kaynatılır
Soğutulur
Süzülür
Süzüntü
1 damla
%1’lik İyot
Koyu mavi renk oluşursa
NİŞASTA √
FİTOKİMYASAL ANALİZLER

61. BİYOLOJİK AKTİVİTE
TAYİNLERİ

62. SİTOTOKSİK AKTİVİTE
TAYİNİ
 3.8 g deniz tuzu, 100 ml distile
suda çözülür.
 Tuzlu su tanka konur ve
üzerine Brine Shrimp
yumurtaları eklenir.
 Devamlı ışık altında bırakılan
yumurtalardan, 2 gün içinde
içinde larvalar çıkar.

63. SİTOTOKSİK AKTİVİTE
TAYİNİ
Maddelerden; 1000, 100, 10 ppm olmak
üzere 3 ayrı konsantrasyonda çözeltiler
hazırlanır.
48 saat sonra Brine Shrimp larvaları
yumurtadan çıkıp, hazır hale gelince her
flakona 5 ml %3.8’lik deniz tuzu çözeltisi
eklenir ve 10 larva sayılarak konur.
24 saat sonunda, yaşayan Brine Shrimp
larvaları sayılır ve kaydedilir.
Veriler bilgisayar yardımıyla
değerlendirilerek LC50 değerleri
hesaplanır.

64.  Bacillus cereus
 Staphylococcus
aureus
 Streptococcus
epidermidis
 Enterecoccus
faecalis
 Escherichia coli
 Pseudomonas
aeruginosa
 Proteus vulgaris
 Salmonella
typhimurium
 Candida albicans
 Metisilin-Oksasiline
dirençli
Staphlococcus
aureus
 Escherichia coli
(Hemorajik)
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
1. Test Mikroorganizmaları ve Büyüme Şartları

65. ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
1. Test Mikroorganizmaları ve Büyüme Şartları

66. Bakteriler;
 %10 gliserin içeren Brain-Heart İnfüzyon
(BHI) besiyerinde -80 °C’de stoklanmış,
 Nutrient Broth (NB) besiyerinde 35 °C’de
18-24 saat,
Maya;
 Sabouraud Dekstroz Broth (SDB)
besiyerinde 25 °C’de 48 saat inkübe
edilerek aktifleştirilmiştir.
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
1. Test Mikroorganizmaları ve Büyüme Şartları

67. Brain Heart İnfüzyon (BHI) besiyeri:
 Besin substratı (beyin ekstraktı, kalp
ekstraktı ve peptonlar) 27,5 g
 D(+) glukoz 2,0 g
 NaCl 5,0 g
 Na2HPO4 2,5 g
 Distile su 1000 ml
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
2. Kullanılan Besiyerleri ve Çözeltiler

68. Nutrient Broth (NB) besiyeri:
 Et ekstraktı 3,0 g
 Pepton (Et) 5,0 g
 Distile su 1000 ml
o Sabouraud Dekstroz Broth (SDB) besiyeri:
 Pepton (Et) 5,0 g
 Pepton (Kazein) 5,0 g
 D(+) glukoz 20,0 g
 Distile su 1000 ml
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
2. Kullanılan Besiyerleri ve Çözeltiler

69. Sabouraud Dekstroz Agar (SDA) besiyeri:
 Pepton 10,0 g
 D(+) glukoz 20,0 g/l
 Agar-agar 17,0 g
 Distile su 1000 ml
o Mueller Hinton Broth (MHB) besiyeri:
 Et ekstraktı 2,0 g
 Kazein hidrolizat 17,5 g
 Nişasta 1,5 g
 Distile su 1000 ml
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
2. Kullanılan Besiyerleri ve Çözeltiler

70. Mueller Hinton Agar (MHA) besiyeri:
 Et ekstraktı 2,0 g
 Kazein hidrolizat 17,5 g
 Nişasta 1,5 g
 Agar 13,0 g
 Distile su 1000 ml
o Serum fizyolojik (% 0.9 Tuzlu su)
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
2. Kullanılan Besiyerleri ve Çözeltiler

71. Disk Difüzyon metodu:
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
3. Antimikrobiyal Aktivitenin Belirlenmesi
Bakteri ve maya
suşları
aktifleştirilir
MHA/SDA
besiyerinin yüzeyine
inokule edilir
20 µl ekstre solüsyonuyla
6 mm çapındaki filtre
kağıt diskler doyurulur
Filtre kağıt diskler
MHA/SDA petrileri
yüzeyine yerleştirilir
Bakteriler 35ºC’de 24-
48 saat, maya ise
25ºC’de 48 saat
inkübasyondan sonra
inhibisyon zonları
milimetrik olarak ölçülür

72. Kuyu Difüzyon metodu:
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
3. Antimikrobiyal Aktivitenin Belirlenmesi
Bakteri ve maya
suşları
aktifleştirilir
24 ml MHA/SDA
besiyerine ilave edilir
9 cm çaplı
petri
kaplarına
dökülür
Katılaştıktan sonra
besiyeri üzerinde
delici yardımıyla 6
mm çapında 6 adet
kuyu açılır
Kuyu içerisine 50 µl
ekstre solüsyonu ilave
edilir
Bakteriler 35ºC’de 24-
48 saat, maya ise
25ºC’de 48 saat
inkübasyondan sonra
inhibisyon zonları
milimetrik olarak ölçülür

73. Mikrodilüsyon metodu:
ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
TAYİNİ
3. Antimikrobiyal Aktivitenin Belirlenmesi
Bakteri ve maya
suşları
aktifleştirilir
MHB/SDB besiyerinin
besiyerinde 100 kat
dilüe edilir
Ekstrenin çift katlı dilüsyon
serileri, U tabanlı ve kuyucuklu
steril mikroplak içerisinde MHB
ile ilk kuyucuklardan yan
kuyucuklara doğru seyreltilerek,
50 µl hacimde hazırlanır
Bakteriler 35ºC’de 24-
48 saat, maya ise
25ºC’de 48 saat
inkübasyondan sonra
MİK ölçülür

74. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
TAYİNİ
Belli konsantrasyon
aralığındaki seyreltilmiş
örnek ekstraktların üzerine
Uygun oranda
seyreltilmiş
α-tokoferol
konur
4 ml % 0.004’lük
DPPH çözeltisi
eklenir
30 dk oda ısısında
karanlıkta bekletilir
Absorbans değeri, 517
nm de metanole karşı
ölçülür
1. DPPH Radikali Yakalama Aktivitesi

75. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
TAYİNİ
2. ABTS.+Radikal Katyon Yakalama Aktivitesi
Ekstreler belirli
konsantrasyonlarda, uygun
çözücülerde çözülür
0.1 ml
ekstre
10 µl α-
tokoferol
standart
çözeltisi
ABTS.+
çözeltisin
e ilave
edilir
30 °C’de 734 nm deki
absorbans değişimi 6
dk süresince izlenir

76. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
TAYİNİ
3. Toplam Fenolik Madde Analizi
0.1 ml ekstrakt
çözeltisi
2.8 ml deiyonize
su
2 ml % 2’lik
Na2(CO)3
0.1 ml % 50’lik
Folin Ciocalteu
reaktifi
Absorbans değeri, 750
nm de suya karşı
ölçülür
25 °C’de
karanlıkta 30
dk bekletilir

77. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
TAYİNİ
4. Toplam Flavonoid Madde Analizi
0.5 ml ekstrakt
çözeltisi
1.5 ml % 95’lik
etanol
0.1 ml AlCl3
2.8 ml
deiyonize su
40 dk
inkübasyona
bırakılır
Absorbans değeri, 415
nm de etanole karşı
ölçülür

78. UÇUCU YAĞ ELDESİ

79. UÇUCU YAĞ ELDESİ
Çalışmamızda, C. oblonga bitkisinin
yaprak kısımlarında uçucu yağ eldesinde
su distilasyon yöntemi kullanıldı.
Laboratuarda Clevenger apareyinde
yapılan su distilasyon işlemi için
yaklaşık 100 g materyal 2 lt’lik balona
doldurulduktan sonra 1 lt su ilave
edilerek 4 saat süreyle işlem
sürdürülmüştür.
Materyalimizden elde edilen uçucu yağ
içindeki bileşenler, Gaz Kromatografisi
kolonundan ayrılıp iyonlaştırıldıktan
sonra her bileşenin tek tek kütle
spektrumları alınmıştır.

80. RUTİNİN YÜKSEK
BASINÇLI SIVI
KROMATOGRAFİSİ (HPLC)
İLE MİKTAR TAYİNİ

81. Hemoroid, varis, iç
kanamaları ve felçleri
önleme,
Platelet agregasyonunu
önleme,
Hasar görmüş venler ve
arterleri onarma,
Kanser tedavisinin yan
etkilerini ortadan
kaldırma,
Ağız içindeki
kabarıklıklar ve
yaraların kapanmasında,
Sindirim hareketini
düzenleme,
Aldoz-redüktaz
aktivitesini inhibe etme,
Hemofili semptomları ve
kalp rahatsızlık riskini
azaltma,
Kolestrolü düşürme,
MİKTAR TAYİNİ
Rutin insan sağlığı açısından çok önemlidir.

82. MİKTAR TAYİNİ
~500 mg
drog
Metanolle
karıştırıldı
(50 mlx3)
Süzgeç
kağıdından
geçirilerek
süzüldü
40°C’de alçak
basınç altında
rotavaporda
uçuruldu
1. Droglardan Ekstrenin Hazırlanışı

83. MİKTAR TAYİNİ
2. Örnek Çözeltilerin Hazırlanışı
İlk, Son, Mey kodları
verilen ekstreler 2 ml
metanolde çözüldü
0.45 µm’lik Chromafil
Xtra PTFE-45/25
markalı filtreden
geçirilerek süzüldü.

84. MİKTAR TAYİNİ
3. Standart Rutin Çözeltisinin Hazırlanışı
50 mg saf
rutin
numunesi
10 ml metanolde bir
balonjojede çözüldü

85. MİKTAR TAYİNİ
4. Standart Rutine Ait Ölçü Eğrisinin Hazırlanışı
0.5 µg/ml, 2.5 µg/ml, 5 µg/ml,
10 µg/ml ve 25 µg/ml olmak
üzere standart rutin
çözeltisinden 5 dilüsyon
hazırlandı
Her birinden
3’er defa, 10
µl uygulandı
Alan
değerleri
ölçüldü
Okunan alan
değerlerinden,
rutin’e ait ölçü
eğrisi hazırlandı

86. Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi
(HPLC) analiz şartları:
Cihaz: Agilent 1100 Series HPLC-DAD
Dedector
Kolon: ACE 5 C18 (250 mmx4.6 mm)
Mobil faz: % 5’lik Formik asitli
su:Metanol (50:50 v/v)
Akış hızı: 0.900 ml/dk
Dedektör: Agilent 1100 Series
Dalga Boyu: 360 nm
Kolon sıcaklığı: 25°C
MİKTAR TAYİNİ

87.  Validasyon, kimyasal analiz uygulamalarında
önemli bir gerekliliktir.
 Yöntem validasyonu, kullanılmakta olan
yöntemin performansının uygulamadaki
gereklilikleri için uygun olup olmadığının
doğrulanmasıdır.
 Bu çalışmada analiz yönteminin laboratuar içi
geçerliliğini ortaya koyabilmek için gerçeklik,
kesinlik, seçicilik, tanımlama, doğrusallık ve
sağlamlık ile ilgili çalışmalar yapılmıştır.
MİKTAR TAYİNİ
5. Validasyon

88. BULGULAR

89.  C. oblonga Mill. bitkisinin yaprakları 10x7
cm genişliğindedir.
Yapraklar, yumurta,oval veya elips şekilli
ve koyu yeşil renklidir.
Yaprakların kenarları dişsiz, genç
yapraklarda sap kanatçıklıdır.
Yaprakların alt kısmı ağırlıklı olarak
çıkıntılıdır.
BOTANİK BÖLÜM
1. Makroskobik Bulgular

90.  Yapraktan alınan enine
kesitlerde yaprağın bifasiyal
olduğu görülmüştür.
 Yaprağı örten kutikulanın
kalın olduğu görülmüştür.
 Üst epidermis hücrelerinin
kalın çeperli, uzun,
dikdörtgenimsi hücrelerdir.
 Palizat parankiması sık
dizilmiş uzun hücrelerden
oluşmuştur. Sünger
parankiması hücreleri ise
gevşek dizilmiştir.
BOTANİK BÖLÜM
2. Mikroskobik Bulgular

91.  Hem alt hem üst epidermiste yer
alan stomaların mezofitik tipte
olduğu görülmüştür.
 İletim demeti, sklerankima
demetleri ile çevrilmiştir.
Kollenkima olmadığı görülmüştür.
 Belirgin bir damar parankiması
görülmemiştir.
 İletim demetlerinin çevresinde
bol miktarda basit prizmatik
billurların ve druzların olduğu
görülmüştür.
BOTANİK BÖLÜM
2. Mikroskobik Bulgular

92.  Anomositik tip stomalar
hem alt, hem de üst
epidermiste yaygın olarak
görülmüştür.
 Yaprak epidermisi
üzerinde kutikula
noktacıkları görülmüştür.
BOTANİK BÖLÜM
2. Mikroskobik Bulgular
 Yaprak alt epidermisinde
hidadot olduğu da
görülmüştür.

93. Drog Miktarı (g) % Nem Miktarı
1.0014 9.1891
1.0005 9.1741
1.0013 9.2170
Ortalama % Nem Miktarı: 9.1934
KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI
1. Nem Miktar Tayini
2. Total Kül Miktar Tayini
Drog Miktarı (g) % Total Kül Miktarı
1.003 11.9212
1.009 12.1604
1.006 12.0821
Ortalama % Total Kül Miktarı: 12.0546

94. KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI
3. Sülfat Külü Miktar Tayini
Drog Miktarı (g) % Sülfat Külü Miktarı
1.007 18.1390
1.008 17.9556
1.0017 17.9295
Ortalama % Sülfat Külü Miktarı: 18.0080
4. Hidroklorik Asitte Çözünmeyen Kül Miktar Tayini
Drog Miktarı (g) % HCl de Çözünmeyen Kül
Miktarı
1.0012 1.326
1.0018 1.224
1.0022 1.157
Ortalama % HCl de Çözünmeyen Kül Miktarı: 1.2457

95. FİTOKİMYASAL ANALİZ
SONUÇLARI
Ekstreler %
Verim
(g)
Flavonoid Tanen Alkaloid Steroidal
Sapogenoller
Triterpenik
Saponozitler
Nişasta
Etanol 12.33 ++++ + - - - -
Etil
asetat
17.05 ++ - - - - -
N-hegzan 3.45 - - - - - -
İnfüzyon 14.21 +++ ++++ - - - -

96. Ekstreler ppm LC50
Etanol 1000:100:10 >1000
Etil asetat 1000:100:10 723.09
N-hegzan 1000:100:10 >1000
İnfüzyon 1000:10:10 >1000
Kolşisin 0.0009
SİTOTOKSİK AKTİVİTE

97. ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
Minimum İnhibitör Konsantrasyonu (MİK) (µg/ml)
Mikrodilüsyon Yöntemi
Ekstreler Etanol Etil
asetat
N-
hegzan
Su Standart
Antibiyotik
Test
Organizmaları
G (8-1024 µg/ml)
B. cereus + 128 512 >1024 >1024 0,25
S. aureus + 8 >1024 >1024 32 0,06
S. aureusa + 8 >1024 >1024 16 0,50
S. epidermidis + 128 >1024 >1024 1024 0,25
E. faecalis + 256 >1024 >1024 >1024 0,12
E. coli - >1024 >1024 >1024 >1024 <0,015
E. colib - 256 >1024 >1024 >1024 <0,015
P. aeuruginosa - 128 >1024 >1024 >1024 0,12
P. vulgaris - 32 >1024 >1024 >1024 <0,015
S. typhimurium - 256 >1024 >1024 >1024 <0,015
C. albicans 128 1024 >1024 1024 8

98. ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
İnhibisyon Zonu (mm)
Disk Difüzyon Yöntemi
Ekstreler Etanol Etil
asetat
N-
hegzan
Su Standart
Antibiyotik
Test
Organizmaları
G (80 µg/disk)
B. cereus + - - - - 28
S. aureus + - - - - 32
S. aureusa + - - - - 33
S. epidermidis + - - - - 25
E. faecalis + - - - - 24
E. coli - - - - - 40
E. colib - - - - - 43
P. aeuruginosa - - - - - 36
P. vulgaris - - - - - 33
S. typhimurium - - - - - 40
C. albicans - - - - 18

99. ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTE
İnhibisyon Zonu (mm)
Kuyu Difüzyon Yöntemi
Ekstreler Etanol Etil
asetat
N-
hegzan
Su Standart
Antibiyotik
Test
Organizmaları
G (200 µg/kuyu)
B. cereus + 10 - - - 29
S. aureus + - - - - 32
S. aureusa + 9 - - - 33
S. epidermidis + - - - - 26
E. faecalis + 8 - - - 28
E. coli - 7 - - - 42
E. colib - 7 - - - 46
P. aeuruginosa - - - - - 38
P. vulgaris - 10 - - - 36
S. typhimurium - - - - - 42
C. albicans - - - - 19

100.  DPPH Radikal
Yakalama
Aktivitesi’ne
ait α-tokoferol
kalibrasyon
eğrisi
ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
1. DPPH Radikal Yakalama Aktivitesi

101. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
Ekstreler (mg/ml) % DPPH
İnhibisyon
(Ort. ± SD)
(n=3)
EC50
Değerleri
( mg/ml)
Ekstre
%
Verimi
α-Tokoferol
Ekivalan Değeri
(mg/ml) (Ort. ±
SD) (n=3)
Su (0.5 mg/ml) 21.0642±0.003
0.9940 14.21
9.7773±0.001
Su (0.75 mg/ml) 44.2880±0.004 18.8882±0.002
Su (1.0 mg/ml) 46.5102±0.004 19.7600±0.002
Etanol (0.5 mg/ml) 50.6416±0.004
0.5154 12.33
21.3805±0.002
Etanol (0.75 mg/ml) 72.5196±0.004 29.9637±0.002
Etanol (1.0 mg/ml) 92.9264±0.004 37.9695±0.002
Etil asetat
(0.5 mg/ml)
3.3803±0.003
- 17.05
2.8606±0.001
Etil asetat
(0.75 mg/ml)
4.1940±0.003 3.1589±0.002
Etil asetat
(1.0 mg/ml)
5.6651±0.003 3.7360±0.001
N-hegzan - - 3.45 -

102. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
2. ABTS.+ Radikal Katyon Yakalama Aktivitesi
 ABTS.+Radikal
Katyon Yakalama
Aktivitesi’ne ait
α-tokoferol
kalibrasyon eğrisi
Ekstreler (0.5 mg/ml) % ABTS İnhibisyonu
(Ort. ± SD) (n=3)
α-Tokoferol Ekivalan
Değeri (mg/ml) (Ort.±
SD) (n=3)
Su 27.64±0.007 24.2974±0.007
Etanol 48.76±0.006 44.3135±0.006
Etil asetat 7.62±0.004 5.2308±0.004
N-hegzan - -

103. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
3. Toplam Fenolik Madde Analizi
 Gallik asit
kalibrasyon
eğrisi

104. 3. Toplam Fenolik Madde Analizi
Ekstreler (1 mg/ml) Miktar
Su-1 13.9949 mg/100 mg
Su-2 13.9556 mg/100 mg
Su-3 13.9343 mg/100 mg
Etanol-1 15.2672 mg/100 mg
Etanol-2 15.3080 mg/100 mg
Etanol-3 15.1945 mg/100 mg
Etil asetat-1 2.3506 mg/100 mg
Etil asetat-2 2.3264 mg/100 mg
Etil asetat-3 2.3143 mg/100 mg
N-hegzan-1 0.9330 mg/100 mg
N-hegzan-2 0.9815 mg/100 mg
N-hegzan-3 1.0057 mg/100 mg
ANTİOKSİDAN AKTİVİTE

105. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
4. Toplam Flavonoid Madde Analizi
 Kersetin
kalibrasyon
eğrisi

106. ANTİOKSİDAN AKTİVİTE
4. Toplam Flavonoid Madde Analizi
Ekstreler (1 mg/ml) Miktar
Su-1 1.317 mg/100 mg
Su-2 1.364 mg/100 mg
Su-3 1.411 mg/100 mg
Etanol-1 14.986 mg/100 mg
Etanol-2 15.722 mg/100 mg
Etanol-3 15.470 mg/100 mg
Etil asetat-1 4.620 mg/100 mg
Etil asetat-2 4.954 mg/100 mg
Etil asetat-3 4.994 mg/100 mg
N-hegzan-1 1.583 mg/100 mg
N-hegzan-2 1.693 mg/100 mg
N-hegzan-3 1.646 mg/100 mg

107.  C. oblonga Miller bitkisinin meyveli döneminde
toplanan yapraklarından su distilasyonuyla
elde edilen uçucu yağda 40 bileşik
bulunmuştur.
 Bu bileşikler, yağda toplam yağın % 64.5’ini
oluşturmaktadır.
 Bulduğumuz sonuçlara göre, meyveli dönemde
toplanan uçucu yağda seskiterpen
hidrokarbon [germakren D (% 8.6)] ve
aromatik aldehit [benzaldehit (% 4.9)]
bulunmaktadır.
UÇUCU YAĞ ELDESİ

108. RUTİN MİKTAR TAYİNİ
 Uygulanan rutin konsantrasyonuna karşı okunan
alan değerleri
Konsantrasyon (µg/ml) Okunan Alan Değerleri
0.5 162.4
2.5 811.8
5 1624.5
10 3404.6
25 9044.2

109. RUTİN MİKTAR TAYİNİ
 Standart Rutin Kromatogramı RT=5.054

110. MEYVE EKSTRELERİNE AİT
BULGULAR
 Mey 1-1
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.070
 Mey 1-2
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.059

111. MEYVE EKSTRELERİNE AİT
BULGULAR
 Mey 2-1
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.069
 Mey 2-2
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.073

112. SONBAHARDA TOPLANAN YAPRAK
EKSTRELERİNE AİT BULGULAR
 Son 1-1
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.106
 Son 1-2
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.106

113. SONBAHARDA TOPLANAN YAPRAK
EKSTRELERİNE AİT BULGULAR
 Son 2-1
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.106
 Son 2-2Ekstresi
Rutin Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.105

114. İLKBAHARDA TOPLANAN YAPRAK
EKSTRELERİNE AİT BULGULAR
 İlk 1-1
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.110
 İlk 1-2Ekstresi
Rutin Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.114

115. İLKBAHARDA TOPLANAN YAPRAK
EKSTRELERİNE AİT BULGULAR
 İlk 2-1
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.114
 İlk 2-2
Ekstresi Rutin
Piki HPLC
Kromatogramı
RT=5.117

116. MEYVEDEKİ RUTİN MİKTARI
Ekstre Miktarı
(g)
Alan Değeri Ekstredekİ %
Rutin Miktarı
Drogdaki %
Rutin Miktarı
Mey 1-1 (0.5 g) 386.871 0.09665 0.2165
Mey 1-2 (0.5 g) 390.864 0.09764 0.2187
Mey 2-1 (0.5 g) 385.470 0.09613 0.2157
Mey 2-2 (0.5 g) 394.577 0.09840 0.2208
Ekstrelerdeki % Rutin Miktarı
Ort. ± SD
Drogdaki % Rutin Miktarı
Ort. ± SD
0.09721 ± 0.001 0.21793 ± 0.002

117. SONBAHARDA TOPLANAN
YAPRAKTAKİ RUTİN MİKTARI
Ekstre Miktarı
(g)
Alan Değeri Ekstredekİ %
Rutin Miktarı
Drogdaki %
Rutin Miktarı
Son 1-1 (0.5 g) 2821.82 0.7006 1.5791
Son 1-2 (0.5 g) 2835.24 0.7039 1.5866
Son 2-1 (0.5 g) 2829.11 0.7011 1.5832
Son 2-2 (0.5 g) 2841.80 0.7043 1.5903
Ekstrelerdeki % Rutin Miktarı
Ort. ± SD
Drogdaki % Rutin Miktarı
Ort. ± SD
0.7025 ± 0.002 1.5848 ± 0.005

118. İLKBAHARDA TOPLANAN
YAPRAKTAKİ RUTİN MİKTARI
Ekstre Miktarı
(g)
Alan Değeri Ekstredekİ %
Rutin Miktarı
Drogdaki %
Rutin Miktarı
İlk 1-1 (0.5 g) 2675.21 0.6665 1.4970
İlk 1-2 (0.5 g) 2665.30 0.6641 1.4915
İlk 2-1 (0.5 g) 2671.71 0.6645 1.4951
İlk 2-2 (0.5 g) 2654.60 0.6602 1.4855
Ekstrelerdeki % Rutin Miktarı
Ort. ± SD
Drogdaki % Rutin Miktarı
Ort. ± SD
0.6638 ± 0.003 1.4923 ± 0.005

119.  Kullanılacak yöntemin
geçerliliğini ortaya
koyacak olan
doğrusallık, seçicilik,
kesinlik ve gerçeklik
gibi parametreleri
içeren yöntem
validasyon çalışmaları
yapılmıştır.
VALİDASYON

120.  5 ayrı konsantrasyonda hazırlanan standartlardan
HPLC cihazına 3’er enjeksiyon şeklinde verilmiş ve
bu konsantrasyonlardaki rutin cihaz tarafından
ölçülen alanına karşılık regresyon eğrisi çizilmiştir.
1. DOĞRUSALLIK (LİNEARİTY)
Konsantrasyon
(µg/ml)
Okunan Alan
Değerleri
0.5 162.4
2.5 811.8
5 1624.5
10 3404.6
25 9044.2

121. 2. SEÇİCİLİK (SELECTİVİTY)
 Karşılaştırmak suretiyle standart olarak
enjekte edilen rutin pikinin retensiyon zamanı
ile ekstredeki rutin tespit edilmiştir. Ayrıca
ekstrelere rutin ilave edilerek bu
desteklenmiştir.
 Son 1-1
Ekstresi ve
Standart Rutin
Karışımına Ait
Kromatogram
RT=5.106

122. 3. KESİNLİK (PRECİSİON)
 Konsantrasyonları bilinen numunelerden 3’er
paralel hazırlanmış ve her numune 3’er defa
enjekte edilmiştir. Böylece tekrarlanabilirlik
koşullarında analiz gerçekleştirilmiştir.
Konsantrasyon
(µg/ml)
Alan Değeri Retensiyon
Zamanı (dk)
1. Ölçüm 0.5 1638.4 5.063
2. Ölçüm 0.5 1621.0 5.056
3. Ölçüm 0.5 1618.6 5.059
4. Ölçüm 0.5 1643.7 5.062
5. Ölçüm 0.5 1635.9 5.061
Mean ± SD 1631.5±0.001 5.060±0.003
% RSD 0.680 0.055

123. 4. GERİ KAZANIM (ACCURACY)
 Konsantrasyonu bilinen standardın, numuneye
alınıp, numuneye eklenip yapılan geri alma
cevabına, geri kazanım (recovery) denir.
Örnekteki
rutin miktarı
(µg/ml)
Örneğe
eklenen rutin
miktarı
(µg/ml)
Örnekten
geri alınan
miktar
(µg/ml)
Geri
Kazanım
(%) ± SD
RSD (%)
0.5 (Meyve) 2.5 2.44 97.6±6.223 6.376
0.5
(İlkbahar)
7.5 7.5 99.9±1.061 1.061
0.5
(Sonbahar)
15 14.70 98.0±4.879 4.979

124. 4. SAĞLAMLIK (ROBUSTNESS)
 Çalışmamızda; akış hızı, kolon sıcaklığı, mobil
faz ve diode array dedektör ölçüm alanında
yapılan küçük değişimler sonucunda
yöntemimizin sağlamlığı kanıtlanmıştır.

125. SONUÇLAR

126.  C. oblonga Mill. bitkisinin
tayinine yardımcı olacak
anatomik özellikler,
makroskobik ve mikroskobik
olarak belirlenmiştir.
 Avrupa Farmakopesi’nde yer
ala yöntemler esas alınarak;
nem, total kül, hidroklorik
asitte çözünmeyen kül ve
sülfat külü miktarları
belirlenmiştir.
 Çalışmalarımız ilerde
hazırlanacak bir monograf
için kaynak oluşturabilecek
niteliktedir.

127.  Etil asetat ekstresi dışındaki ekstrelerin
sitotoksik aktivite göstermemesi,droğun halk
arasındaki kullanımının güvenliği açısından oldukça
önemlidir.
 Yapılan antimikrobiyal aktivite çalışmaları
sonucunda, etanol ekstresinin diğer ekstrelere
göre mikroorganizmalar üzerinde daha etkili
olduğu bulunmuştur.
 Antimikrobiyal aktivite çalışmalarımızda, etanol
dışındaki ekstrelerin etkili olmaması; kullanılan
mikroorganizmaların, ekstrelerdeki aktif madde
ya da maddelerin yapılarına benzer
antibiyotiklere karşı dirençli olduğunu ortaya
çıkarmıştır.

128.  Yapılan antioksidan aktivite tayini sonuçlarında,
aynı droğun farklı ekstrelerinde farklı oranlarda
antioksidan aktivite belirlenmiştir.
 Antioksidan etkideki bu farklılık, droğun farklı
ekstrelerindeki etken madde içeriğinin
değişiminden kaynaklanmaktadır.
 Meyveli dönemde toplanan yapraktaki uçucu
yağdaki major madde olarak seskiterpen
hidrokarbonun [germakren D (% 8.6)] olduğu
saptanmıştır.
 Yapılan miktar tayini sonuçlarına göre, meyveli
dönemde toplanan yapraktan hazırlanan drogda
rutin miktarının, çiçekli dönemde toplanan
yapraktan hazırlanan droğa ve meyveye göre
daha yüksek olduğu bulunmuştur.

129. Folia Sennae’nin kalite
kontrol akış şeması

130. Folia sennae nin kalite kontrol
akış şeması
Folia
sennae
hammadde
kalite kontrolü
Ürün kalite
kontrolü
Bitki
Morfoloji
Makroskopik
analiz
Mikroskopik
analiz
HPLC
Monograf
kriterleri
Farmasötik şekil
analizleri

131. FOLİA SENNAE (TK),Sinameki yaprağı
Drog Cassia angustifolia VAHL,
Cassia senna L (Caesalpinaceae) nin
yaprakcıklarıdır. Ph.Eur. I'e göre
sennosit B üzerinden hesaplanan
hidroksiantrasen türevleri en az
%2,5 olmalıdır. Ana bileşik olarak
sennozit A ve B
(aglikon:reindiantron yapısındaki
izomerler, sennidin A ve B) az
miktarda sennozit C ve D (aglikon:
aloe-emodin, rein heterodiantron
yapısındaki izomerler, sennidin C ve
D) bunun dışında serbest aglikonlar;
rein, krizofanol, aloe-emodin ayrıca
müsilaj, reçine, flavon türevleri ve az
miktarda uçucu yağ bulunur.

132. Folia sennae nin kullanılışı;
Drog kalınbarsağa etki eden güçlü bir laksatiftir. Etkisini
8 saat sonra gösterir. Kalınbarsakta bakterilerin etkisiyle
sennozit ve drogda bulunan diğer antrasen
heterozitlerinden serbest hale gelen aglikonlar,
kalınbarsak peristaltizmini, salgı sekresyonunu arttırır ve
suyun resorpsiyonunu inhibe eder. Drogun alınmasıyla
ortaya çıkan karın ağrısı daha çok yüksek dozdan ileri
gelmektedir.Tedavide drog bitkisel çay ve ekstresi
halinde sıklıkla kullanılır. Drog çabuk alışkanlık yapar.
Mensturasyon ve hamilelikte kontrendikedir.

133. Folia sennae nin kullanılışı;
Geleneksel tıpta kullanımı;
 Laksatif, stomaşik
 Senna yapraklarının tozları sirke ile karıstırılarak
macun halinde bazı deri hastalıklarında kullanılır
 Sinameki kına ile birlikte siyah saç boyası olarak
kullanılır

134. Folia sennae’nin morfolojisi
Kısa çalı tipinde 1.5
metre boyundadır.
Paripinnat uçuk sarımsı
yeşil yapraklara sahiptir.
Çiçekleri tetrasiklik
zigomorfiktir. Meyveleri
geniş eliptik biraz basık
reniform tipte olup 4.7 cm
uzunlugunda 2 cm
genişliğindedir

135. MAKROSKOPİK VE MİKROSKOPİK
ANALİZ
Toz analizi: Yapraklar
Makroskopik karakterler
Renk: koyu kahverengi
Koku: hafif aromatik
Tat: hafif acı
Mikroskopik karakterler
•Cassia angustifolia
yaprak tozları düzensiz
şekilli parenkimi
hücreleri ve onun
kısımlarını gösterir.
•Damlacık hücrelerden
dışarı çıkmış cok sayıda

136. MAKROSKOPİK VE
MİKROSKOPİK ANALİZ
Toz analizi: bakla (pods)
Makroskopik karaklerler
Renk: koyu kahverengi
Koku: hafif aromatik
Tat: hafif acı
Mikroskopik karakterler
•Cassia angustifolia bakla
tozları parenkima hücre
duvarları gösterir.
•Düzensiz sekilli
parenkima hücreleri ve
kalın trake duvarları ve
parçaları görünür.
•Damlacık hücrelerden
çıkan çok sayıda granül
görünür.

137. Saflık testi
 Mikrobiyoloji
 Folia sennae droglarında Salmonella
spp.negatif olmalıdır. Diğer
mikroorganizmalar için kabul edilebilir
max.limit (16-18)dir.
 Dekoksiyon hazırlanması için: aerobik
bakteri-10üssü7/g; küf ve maya-10üssü5/g;
Escherichia coli-10üssü2/g; diger
enterobakterler-10üssü4/g.
 Dahilen kullanım için: aerobik bakteri-
10üssü5/g; küf ve maya-10üssü4/g;
Escherichia coli-0/g; diğer enterobakterler-
10üssü3/g.

138. Saflık testi
 Yabancı organik madde
Saplarında %2 den fazla olmamalı.drogda
%1den fazla olmamalı
 Toplam kül
%12 den fazla olmamalı
 Asitte çözünmeyen kül
%2den fazla olmamalı
 Suda çözünen kısım
%3den az olmamalı
 Nem
%10 dan fazla olmamalı

139. Saflık testi
 Pestisit kalıntıları
 Normalde Folium sennae de aldrin ve
dieldrin max.kalıntı sınırı 0.05 mg/kg dan
fazla olmamalı. Diğer pestisitler için WHO
kurallarına bakılır.
 Ağır metaller
 Sırasıyla kurşun ve kadmiyum düzeyi 10 ve
0.3 mg/kg dan fazla olmamalı

140. HPLC profili
C.angustifolia:
yapraklar
Numune hazırlama-
Enjeksiyon hacmi-
Alet –
Çözücü sistem-
Akış hızı-
Deger bulma-
-C.angustifolia yaprakları(5g)
-25 mikrolitre
-Waters HPLC 501 Shimadzu
-Metanol-su(1:1)
-0.5 ml/dk
-270nm

141. Sennae yaprak ekstresinin kalite kontrolü

142. Folia Sennae'nin İ.T.K. ile incelenmesi:
 Analiz çözeltisi: 50 mg toz edilmiş drog 5 ml
su+etanol (1+1) karışımıyla kaynayıncaya kadar
ısıtılır, ardından santrifüj edilir. Drog üzerindeki
ekstreden 10 mikrolitre alıp band şeklinde plağa
tatbik edilir.
 Metod : Yükselen
 Tabaka : Kieselgel 60 F254
 Çözücü sistem: n-propanol-etilasetat-su-glasiyel
asetikasit(40+40+29+1)

143. Folia Sennae'nin İ.T.K. ile incelenmesi:
 Belirteç: önce konsantre nitrik asit püskürtülür,
ardından 15 dakika 120°C de etüvde ısıtılır.
Sennozitler kırmızı-kahverengi renk alır, UV365
nm de ise sarı kahverengi floresans verir. Ardından
%8 lik (A/H) etanollü KOH çözeltisinden
püskürtülür, tekrar 110°C de 5-10 dakika ısıtılır.
Sennozitler kırmızı-kahverengi zonlar halinde
görülür.
 Sennozit A Rf = 0,30-0,35
 Sennozit B Rf = 0,15

144. Son ürün testleri
 Sennalax enterik tablet
 İlaç etken maddesi: Sennozit B
 Sennozit B kalın bağırsak
hareketleri ile kalın bağırsak
içerik hacmini ve su miktarını
artırır. Bu etkiler ile dışkının
yumuşatılmasını ve atılmasını
sağlar.
 Kullanımı:
 kabızlık,
 ameliyat ve radyolojik tetkikler
öncesi bağırsakların
boşaltılması,
 kronik atoni

145. Tabletlerde kalite kontrol
Genel görünüm:
Boyut, şekil ve kalınlık:
Bu tabletin sıkıştırılarak
paketlenmesi için önemlidir.
Organoleptik özellikleri:
Tabletin renk ve kokusuna
bakılır.

146. Tüm tabletler için kalite kontrol testleri
 Aktif madde içeriği
 Parçalanma
 İçerik sabitliği
 Etiketleme
Enterik tabletlerde en önemli test parçalanma
testidir.

147. Tabletlerde kalite kontrol süreci
 I. tablet ağırlığı- tek kefeli elektrikli terazi
 II. kırma gücü - ufalanma ve dağılma saatini
kontrol eder.
 III. Tablet kalınlığı -çok kalın tabletler
özellikle blisterler içine paketlemeyi etkiler.
 IV. dağılma saati.
 V. Ufalanma.

148. Tablet formülasyonlarına uygulanan fiziksel
testler
 Yığın yoğunluğu
 Toz inceliği
 Kuruluk kaybı
 Parçalanma testi
 Tablet ufalanma
 Çözünme testi
 İlaç salım testi
 Dozaj formunun tekdüzeliği
 Konteynır geçirgenlik testi
 İnaktif madde etiketleme

149. Kaynaklar
 http://www.academia.edu/4110379/Quality_Contro
lling_of_Tablets
 http://apps.who.int/medicinedocs/pdf/s2200e/s22
00e.pdf
 http://www.ilacpedia.com/sennalax-enterik-tablet