Undang undang dalam komunikasi - media utama di malaysia kebanyakkannya dikuasai oleh parti-parti politik pemerintah

1. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 1
SSCCCCAA 22008833
UUNNDDAANNGG--UUNNDDAANNGG DDAALLAAMM KKOOMMUUNNIIKKAASSII
TUGASAN INDIVIDU
TAJUK
Media Utama Di Malaysia Kebanyakkannya Dikuasai Oleh Parti-Parti
Politik Pemerintah. Bincangkan Bukti Beserta Hujah Tentang
Bagaimana Kawalan Dan Pemilikan Organisasi Media Ini
Mempengaruhi Bentuk Berita Yang Dihasikan.
DISEDIAKAN OLEH:
Freedy Kalang
(235972)
DDIISSEEDDIIAAKKAANN UUNNTTUUKK::
DDrr.. SShhaahhrruull NNaazzmmyy SSaannnnuussii
TTAARRIIKKHH :: 11 AApprriill 22001177

2. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 2
ISI KANDUNGAN
Bil Tajuk Muka Surat
1. Pengenalan m/s 1,2
2. Media Di Malaysia m/s 2, 3, 4
3. Nasionalisme, Pembangunan Nasional Dan m/s 4, 5
Perpaduan Kebangsaan
4. Perpaduan Kebangsaan Dan Kesan- m/s 6, 7
Kesannya
5. Kesimpulan m/s 8
6. Rujukan …..

3. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 3
1. Pengenalan
Media di Malaysia kini khususnya selepas tsunami politik yang berlaku pada 2008
begitu ghairah melaporkan mengenai isu-isu kontroversi yang melibatkan agama, bangsa dan
politik yang nampaknya begitu mendapat perhatian masyarakat dan juga dijadikan agenda
oleh parti-parti politik yang wujud di Malaysia. Menurut Jha (2009), semasa zaman
pemerintahan Tun Mahathir Mohamad, beliau cekap menggunakan agama untuk
mengukuhkan kedudukannya dalam kerajaan dan memperkasakan pemerintahannya yang
menghadapi perbezaan pendapat yang semakin meningkat daripada pemimpin-pemimpin
parti politik. Perubahan institusi dan sistem yang dibawa oleh Mahathir pada awal tahun
1980-an diselia dengan baik namun selepas perletakkan jawatannya, agama menjadi satu
subjek sebagai senjata politik dan pilihan raya.
Maka tidak hairanlah begitu banyak kontroversi yang berlaku sejak akhir-akhir ini
seperti pertempuran Kampung Medan, protes kepala lembu di Shah Alam, perdebatan
mengenai Biro Tata Negara (BTN), pertikaian mengenai penggunaan kalimah ‘Allah’ dalam
penerbitan penganut agama Kristian, lagu ‘Negaraku’ ciptaan Namawee yang dikatakan
menghina sebilangan masyarakat Malaysia, kontroversi mengenai penggunaan buku teks
pendidikan tinggi dalam subjek Hubungan Etnik, insiden penghunusan keris oleh seorang
Menteri yang juga salah seorang ahli Majlis Tertinggi UMNO, kontroversi mengenai isu
Suqiu di mana pembahagian modal ekuiti oleh kumpulan-kumpulan etnik yang berbeza,
serangan ke atas gereja, kontroversi penukaran agama oleh Lina Joy dan lain-lain lagi.

4. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 4
Menurut Abdul Nafi (2006), akhbar dikatakan boleh mempengaruhi pendedahan dan
intepretasi mesej dalam kalangan khalayak apabila terdapat beberapa elemen dalam akhbar
seperti tajuk utama yang ditonjolkan, berita berkenaan isu yang berlaku, pendapat dalam
bahagian lidah pengarang atau gambar yang diletakkan pada akhbar itu sendiri. Setiap elemen
dalam akhbar itu memiliki kesan emosi dan rasional untuk mempengaruhi pendedahan
maklumat dan tindakbalas pembaca. Maklumat yang dibekalkan oleh akhbar tempatan sangat
mempengaruhi keseimbangan liputan berita, meskipun terdapat pelbagai akhbar tempatan
daripada pelbagai terbitan. Namun, setiap dari akhbar itu membuat paparan berita yang
pelbagai dan berbeza-beza setiap hari (Adinegoro, 1966 dalam Abdul Nafi, 2006:9).
2. Media Di Malaysia
Saluran televisyen di Malaysia telah dipenuhi dengan pelbagai siaran percuma (free-to-air)
seperti TV3, NTV7, 8TV, TV9 yang disepadukan di bawah satu konglomerat media bernama
Media Prima Berhad (MPB) dan tidak ketinggalan juga TV AlHijrah, TV1 serta TV2 yang
dioperasi oleh kerajaan (state). Jumlah pemilikan dan tontonan televisyen di Malaysia,
menurut kajian media Nelson (The Malaysian Reserve, 2012), turut mencatatkan peratusan
yang tinggi di Malaysia. Menurut laporan tersebut, kadar pemilikan televisyen amat tinggi di
semenanjung Malaysia dengan 4.65 juta isi keluarga, iaitu 99% daripada isi keluarga di
semenanjung Malaysia memiliki televisyen di rumah. Kadar pemilikan yang tinggi ini telah
menyediakan ruangan yang besar kepada syarikat-syarikat swasta untuk melariskan produk
dan perkhidmatan mereka mahupun kerajaan untuk menyebarkan maklumat kepada populasi
yang mencecah 33 juta di Malaysia.

5. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 5
Selanjutnya, untuk menganalisa TV1 dan TV2, kita boleh melihat hubungkait di
antara RTM dengan kerajaan, kerana perkara ini mampu memperlihatkan bidang kuasa dalam
penentuan dasar negara. RTM merupakan salah sebuah agensi di bawah Kementerian
Penerangan, Komunikasi dan Kebudayaan. Kedua-dua saluran televisyen yang beroperasi di
bawah kementerian perlu mendampingi objektif kementerian, antaranya mereka perlu
“menyebarkan maklumat mengenai falsafah, dasar dan program nasional secara berkesan
bagi melahirkan masyarakat berilmu, bermaklumat dan berbudaya luhur ke arah 1Malaysia”.
Dengan kata lain, RTM adalah berkhidmat untuk kerajaan yang semestinya bertentangan
dengan konsep Penyiaran Perkhidmatan Awam (Public Service Broadcasting), yang
ditakrifkan oleh UNESCO sebagai penyiaran yang dihasil, dibiayai, dan dikawal oleh awam,
untuk awam. Ia bukan berunsur komersial dan tidak dimiliki oleh kerajaan. Oleh itu, secara
idealnya, ia seharusnya bebas daripada penglibatan politik dan tekanan komersil.
Sejak mulanya penyiaran, Kementerian Maklumat pada masa itu sudah mengadakan
halatuju untuk menentukan cara kedua-dua saluran televisyen dalam penyiaran program-
program TV kepada penonton. Daripada kelima-lima halatuju yang disenaraikan, ia
mempamerkan kecenderungan dan keinginan kementerian untuk menggunakan televisyen
sebagai alat untuk mempromosikan ‘pembangunan nasional’ sementara menyediakan sumber
hiburan kepada awam. Sementara itu, untuk mengkaji saluran televisian komersial yang
berunsur siaran percuma (free-to-air), khususnya TV3, NTV7, 8TV dan TV9, kita seharusnya
mendalami persoalan mengenai pemilikan mereka. Kesemua saluran ini adalah dimiliki oleh
Media Prima Berhad (MPB), oleh itu, NTV7 dengan komuniti urban yang berbahasa Inggeris
sebagai sasaran penonton utama mereka juga tidak terkecuali daripada pemilikan MPB.
Sesungguhnya, MPB memiliki keempat-empat televisyen siaran percuma ini 100 peratus,
oleh itu, adalah rasional untuk mendalami pemilikan MPB khasnya daripada pemilikan
saham utama MPB.

6. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 6
Saran Kaur Gill, Yuen Chee Keong, Stef Bolte dan Saravanan Ramiah (2012)
menyatakan media massa terutamanya akhbar-akhbar selalunya mempunyai akses yang sama
dari segi fakta dan maklumat mengenai sesuatu isu tetapi mereka tetap memberi laporan yang
berlainan memandangkan mereka juga mentafsir data yang diperoleh mengikut cara masing-
masing. Apabila hanya beberapa aspek penting ditonjolkan dalam akhbar, pembaca mungkin
mempunyai perspektif yang berat sebelah terhadap sesuatu pihak sahaja lalu menyebabkan
para pembaca mempunyai interpretasi serta membuat kesimpulan yang tidak menyeluruh.
3. Nasionalisme, ‘Pembangunan Nasional’ Dan ‘Perpaduan Kebangsaan’
Atkins (2002) telah menerangkan bagaimana etos media, khususnya sistem penyiaran
pada awal perkembangan media di Asia Tenggara dipengaruhi oleh semangat nasionalisme
setempat. Banyak negara, termasuk Malaysia telah mengenalpasti kepentingan media sebagai
alat untuk menyatupadukan rakyatnya – yang terdiri daripada kumpulan-kumpulan etnik,
agama, bahasa dan cara hidup yang berbeza – sebelum sebarang pembangunan utama boleh
dicapai dalam negara itu. Benedict Anderson, seorang ahli pemikir yang banyak
menyumbang dalam pemahaman terhadap nasionalisme, telah mencadangkan kepentingan
“elemen imaginasi” di kalangan rakyat yang interaksinya satu sama lain amat terhad di
sesebuah negara. Suatu imej koheren mengenai negara telah dibentuk dan diguna
(constructed and consumed) di kalangan rakyat yang tidak mengenali mahupun berjumpa
satu sama lain. Menurut Anderson (1991),“ia adalah diimaginasi kerana ahli (rakyat) dalam
negara yang paling kecil pun tidak akan mengenali ahlinya yang lain, berjumpa dengan
mereka, mahupun mendengar daripada mereka. Namun, dalam minda mereka, adanya imej
(imaginasi) mengenai ahli yang lain”

7. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 7
Usaha kerajaan untuk ‘menjinak-jinakkan’ media bukanlah suatu perkara yang baru,
namum ia masih berlaku sehingga hari ini. Sebagai contohnya, Perdana Menteri Malaysia,
Datuk Seri Najib Razak telah bertindak untuk mendidik pihak media agar mendampingi
peranan yang telah diberikan kepada mereka. Semasa menghadiri perjumpaan dengan pihak
media beliau telah dipetik berkata:“Saya mahukan kamu (pihak media) menjadi teman dalam
perjalanan saya mentransformasikan negara ini... Saya perlukan kamu dalam perjalanan ini
untuk berkomunikasi dan mendidik rakyat negara ini agar menerima perubahan ini dan
bukannya takut akan perubahan ... [hal ini kerana,] perhubungan simbiotik di antara
suratkhabar dan kerajaan adalah amat kritikal untuk masa depan dan kemajuan negara” (The
Star, 2010, Mac 20).
Sudah menjadi suatu kebiasaan kepada wakil pihak berkuasa untuk ‘menjinakkan’
media. Dengan kata lain, media adalah tidak dibenarkan untuk menyimpang daripada
kehendak pihak berkuasa. Misalnya, “dalam isu pengurangan subsidi kepada gula, Najib
menggesa liputan media agar bergerak dari sudut kesihatan yang menerangkan bagaimana
penggunaan gula yang berlebihan boleh memudaratkan kesihatan, dan bukannya bagaimana
harga gula yang tinggi boleh membebankan orang awam”. Dalam upacara yang sama juga,
Najib turut menggesa pihak media agar melakukan ‘penapisan diri’ (self-censorship) dan
‘tanggungjawab sosial’ (social responsibility) memandangkan kedua-dua ini diperlukan
untuk “memelihara keseimbangan masyarakat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai etnik,
agama dan budaya”. Sekali lagi, nyata kelihatan bagaimana retorik ‘perpaduan kebangsaan’
dan ‘pembangunan negara’ digunakan untuk mempengaruhi berita yang dihasilkan.

8. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 8
4. Perpaduan Kebangsaan Dan Kesan-Kesannya
Tidak dinafikan bahawa fahaman ‘perpaduan kebangsaan’ secara langsung atau tidak,
telah mendatangkan ancaman kepada kebebasan media. Memandangkan pihak media dan
pengamal media boleh didakwa dan ditahan kerana kononnya mencetuskan
ketidakharmonian hubungan etnik lalu mengancam keselamatan negara di bawah akta-akta
mahupun undang-undang yang dianggap penting oleh pihak berkuasa untuk menyediakan
perisai perlindungan kepada ‘perpaduan kebangsaan’ yang lemah. Sesungguhnya,
kepentingan keharmonian etnik dalam negara yang rakyatnya berbilang etnik dan budaya
tidak boleh diketepikan. Namun, adalah mustahak agar istilah-istilah seperti
“ketidakharmonian hubungan etnik” dan “isu-isu sensitif” tidak disalahgunakan untuk
kepentingan politik, seperti yang dinyatakan oleh SUARAM (2009).
Dalam perkara yang berasingan, Tan Hoon Cheng seorang wartawan kanan
suratkhabar berbahasa Cina SinChew Daily telah ditahan pada tahun 2008 di bawah ISA
kerana “laporan beritanya mengenai kata-kata menghina yang disampaikan oleh seorang
pemimpin parti UMNO terhadap komuniti Cina di Malaysia. Pada tahun yang sama, The Sun,
sebuah suratkhabar bahasa Inggeris percuma di Malaysia, telah “diarahkan untuk
“menunjukkan sebab” kenapa lesen penerbitan mereka tidak patut digantung atau dibatalkan”
kerana dituduh “memanipulasi dan memainkan beberapa isu sensitif” (Human Rights Watch,
2009). Oleh itu, melalui contoh-contoh yang diberikan di atas, jelas menunjukkan posisi
diskriminasi yang diambil oleh elit-elit pemerintahan dalam takrifan “isu-isu sensitif”. Ia
membenarkan media yang dikawalnya untuk menghasut kebencian sesama kaum lalu
menjejaskan keharmonian hubungan etnik sementara mengambil tindakan drastik untuk
mendakwa dan menahan “mereka yang melaporkan pandangan-pandangan yang dilihat
bertentangan dengan pihak kerajaan” (SUARAM, 2009: 73).

9. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 9
Setiap akhbar di negara ini digalakkan mewujudkan perpaduan kaum melalui
pemaparan mesej-mesej dan kempen-kempen yang berunsurkan perpaduan bagi menjadikan
negara Malaysia sebuah negara yang aman dan makmur (Badrul, 2009). Walaupun akhbar
diterbitkan dalam pelbagai bahasa, namun peranannya tetap sama iaitu untuk memupuk
perpaduan antara kaum. Aspek perpaduan nasional semakin ditekankan oleh kerajaan dalam
usaha mengatasi permasalahan kaum selepas berlakunya peristiwa hitam pada 13 Mei 1969
(Kamarulzaman Askandar, 2007). Hal ini bersesuaian dengan konsep 1Malaysia yang
diperkenalkan oleh Perdana Menteri Malaysia, Datuk Seri Mohd Najib bin Tun Haji Abdul
Razak yang mampu menjadi pemangkin kepada perpaduan nasional dan membawa aspirasi
untuk memperbaiki hubungan kaum bagi memastikan rakyat Malaysia dapat menjalin
perpaduan yang lebih erat (Utusan Malaysia, 15 Jun 2009).
Selain itu, akhbar yang menjurus kearah pembangkang pula mengeluarkan berita
teguran kepada kerajaan semasa dan ahli-ahli meraka sendiri. “Ketua Pembangkang
Dimasukkan Ke Hospital”, Ketua Pembangkang, Datuk Seri Dr Wan Azizah Wan Ismail
dimasukkan ke hospital untuk menjalani rawatan. (Sinar online, 28 mac 2017). Artikel ini
menunjukkan pengaruh dan pemilikan sesebuah organisasi mempengaruhi bentuk berita yang
dihasilkan. Berlainan dengan akhbar seperti Utusan Malaysia, berita-berita berkaitan
pembangkang jarang diterbitkan melainkan usaha dan tindakan negatif pembangkang dalam
bersaing dengan kerajaan sahaja akan disiarkan.

10. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 10
5. Kesimpulan
Parti-parti politik pemerintah di Malaysia memonopoli media khasnya arus perdana
yang disampaikan secara siaran percuma kepada rakyat. Oleh itu, parti politik pemerintah
atau yang lebih dikenali sebagai kerajaan yang memerintah mampu mengawal dan
mempengaruhi bentuk berita yang dihasilkan untuk disiarkan kepada rakyat. Berita-berita
yang dihasilkan bertujuan untuk kepentingan parti politik tersebut dalam mengawal rakyat,
mengekalkan kekuasaan, mempengaruhi fikiran dan mencapai objektif yang disasarkan oleh
pucuk pimpinan parti politik pemeritah.
Dalam isu pengurangan subsidi kepada gula, Datuk Seri Najib Tun Razak menggesa
liputan media khasnya media yang menjurus kepada kerajaan agar bergerak dari sudut
kesihatan yang menerangkan bagaimana penggunaan gula yang berlebihan boleh
memudaratkan kesihatan. Berita mengenai pengurangan subsidi gula tidak diterbitkan
bagaimana harga gula yang tinggi boleh membebankan orang awam. Hal ini menunjukkan
pengaruh kerajaan dalam menghasilkan berita untuk memujuk rakyat agar menyokong dan
mempengaruhi fikiran rakyat terhadap isu tersebut.

11. SCCA 2083 Undang-Undang Dalam Komunikasi
Page | 11
Rujukan
Y, C, Lee (2014). Berita Televisyen Dan Kebebasan Media Di Malaysia: Suatu Kajian
Terhadap Berita Televisyen Bahasa Inggeris Tv2 Dan Ntv7. Malaysian Journal of
Communication, Jilid 30 (2), 141-158. Retrieved from
http://www.ukm.my/jkom/journal/pdf_files/2014/V30_2_8.pdf
M, R, M, Sofian & A, HuSSein. (2014). Analisis Kualitatif Pembingkaian Akhbar The Star
Dan Utusan Malaysia Mengenai Kntroversi Majlis “Thanksgiving” Di DUMC.
Malaysian Journal of Communication, Jilid 30 (1), 117-145. Retrieved from
http://www.ukm.my/jkom/journal/pdf_files/2014/V30_1_7.pdf
N, A, Ha m id & F, Ibrahim (e.d). Pembingkaian Berita Etnik Dalam Akhbar-Akhbar
Aliran Perdana Di Malaysia. Malaysian Journal of Communication, Jilid 28 (2), 95-112.
Retrieved from http http://www.ukm.my/jkom/journal/pdf_files/2012/V28_2_95-112.pdf
N, Z, Sarmiti. (E.D). Pemilihan Dan Penilaian: Suatu Penelitian Pendekatan Berita
Pembangunan Di Malaysia. Jurnal Pengajian Media Malaysia. Retrieved from
http://jpmm.um.edu.my/filebank/published_article/652/JPMM%202004%20
NOR%20ZALIZA%20SARMITI.pdf
A, A, Wahab & S, A.Rahim. (2013). Kredibiliti Media Dan Penyertaan Dalam Persekitaran
Pengdemokrasian Maklumat Di Malaysia. Malaysian Journal of Communication, Jilid 29
(1), 141-160. Retrieved from
http://www.ukm.my/jkom/journal/pdf_files/2013/V29_1_141-160.pdf