SlideShare a Scribd company logo

Khoaluan

‱Download as DOC, PDF‱
‱
Tráș§n Đức Anh
Tráș§n Đức Anh

http://tailieu.vncty.com/index.php

1 of 94
LĂȘi nĂŁi ¼Çu §iÖn lĂčc l” mĂ©t trong nhĂ·ng ng”nh c«ng nghiÖp chñ lĂčc Ÿãng vai trß rÊt quan trĂ€ng thĂłc ŸÈy tšng trĂ«ng kinh tÕ cña cžc quĂšc gia, ¼Æc biÖt l” nhĂ·ng quĂšc gia Âźang phžt triÓn nh ViÖt Nam. §©y l” ng”nh c«ng nghiÖp chiÕn lĂźc, l” Ÿéng lĂčc chÝnh thĂłc ŸÈy sĂč phžt triÓn cña cžc ng”nh c«ng nghiÖp khžc v” kh«ng thÓ thiÕu Ÿßc trong cuĂ©c sĂšng sinh hoÂčt cña chĂłng ta. Trong nhĂ·ng nšm qua, ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿžng khÝch lÖ vĂ­i s¶n lĂźng ÂźiÖn s¶n xuÊt ra ng”y c”ng tšng v” chÊt lĂźng dÞch vĂŽ ÂźiÖn ng”y c”ng Ÿßc c¶i thiÖn. §Âčt Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿã l” nhĂȘ v”o cžc chÝnh sžch, ÂźĂȘng lĂši ÂźiÒu h”nh phžt triÓn Ÿóng ÂźÂŸn cña ChÝnh phñ cĂČng nh cña TĂŠng c«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam. NhĂ·ng th”nh c«ng m” ng”nh ÂźiÖn Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc cĂČng mĂ©t phÇn nhĂȘ v”o sĂč hç trĂź vÒ vĂšn ¼Çu t phžt triÓn cña cžc nh” ¼Çu t nĂ­c ngo”i, cžc nh” t”i trĂź vĂšn quĂšc tÕ l” cžc chÝnh phñ v” cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ cung cÊp vĂšn viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA) cho ViÖt Nam nĂŁi chung v” ng”nh ÂźiÖn nĂŁi riÂȘng trong thĂȘi gian qua. MÆc dĂŻ Ÿ· gÆt hži Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿžng kÓ trong thĂȘi gian qua, nhng ng”nh ÂźiÖn cĂČng gÆp kh«ng Ýt nhĂ·ng khĂŁ khšn v” thžch thĂžc trong quž tr×nh phžt triÓn, ¼Æc biÖt l” khĂŁ khšn v” thžch thĂžc vÒ huy Ÿéng vĂšn cho ¼Çu t v” phžt triÓn. Theo tÝnh tožn cña TĂŠng c«ng ty §iÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN) tĂ” nay ¼Õn 2010, nhu cÇu ÂźiÖn sÏ cĂŁ mĂžc tšng trĂ«ng b×nh qu©n trÂȘn 14%/nšm, gÇn gÊp Ÿ«i mĂžc tšng trĂ«ng GDP dĂč kiÕn trong giai ÂźoÂčn n”y. VĂ­i tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng nh vËy, ng”nh ÂźiÖn sÏ cÇn ph¶i huy Ÿéng Ÿßc kho¶ng 2 tØ USD mçi nšm cho ¼Çu t v” phžt triÓn, mĂ©t nhiÖm vĂŽ rÊt khĂŁ khšn trong bĂši c¶nh cžc ng”nh khžc cña ¼Êt nĂ­c cĂČng Âźang cÇn mĂ©t nguĂ„n vĂšn ¼Çu t lĂ­n ¼Ó phžt triÓn. - 1 -
VĂ­i mĂ©t sĂš vĂšn ¼Çu t lĂ­n nh vËy, thžch thĂžc ¼Æt ra cho ng”nh ÂźiÖn l” sÏ huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn n”y Ă« Ÿ©u v” l”m thÕ n”o ¼Ó cĂŁ thÓ sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn n”y mĂ©t cžch cĂŁ hiÖu qu¶, gĂŁp phÇn quan trĂ€ng v”o sĂč phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i cña ¼Êt nĂ­c trong nhĂ·ng nšm tĂ­i. §Ó gi¶i quyÕt Ÿßc nhĂ·ng vÊn ¼Ò trÂȘn, ¼ßi hĂĄi ph¶i cĂŁ nhĂ·ng ph©n tÝch v” Ÿžnh giž vÒ nhĂ·ng th”nh tĂču, khĂŁ khšn, v” thžch thĂžc m” ng”nh ÂźiÖn Ÿ· ÂźÂčt Âź- Ăźc trong thĂȘi gian qua v” rĂłt ra nhĂ·ng b”i hĂ€c kinh nghiÖm cho viÖc thĂčc hiÖn cžc kÕ hoÂčch phžt triÓn trong thĂȘi gian tĂ­i. Ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam cĂŁ thÓ thu hĂłt vĂšn ¼Çu t phžt triÓn v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n phžt v” lĂ­i ÂźiÖn tĂ” cžc nguĂ„n vĂšn trong v” ngo”i nĂ­c bao gĂ„m vĂšn ng©n sžch nh” nĂ­c, vĂšn tĂč cĂŁ, vĂšn vay trong v” ngo”i nĂ­c, vĂšn ¼Çu t trĂčc tiÕp nĂ­c ngo”i, vĂšn viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc. BÂȘn cÂčnh Ÿã, cßn cĂŁ nhĂ·ng nguĂ„n lĂčc vÒ vĂšn tiÒm t”ng m” ng”nh cĂŁ thÓ tËp trung khai thžc nh trži phiÕu c«ng ty, trži phiÕu chÝnh phñ v” huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t tĂ” khu vĂčc t nh©n trong v” ngo”i nĂ­c. Trong phÂčm vi mĂ©t ¼Ò t”i khož luËn tĂšt nghiÖp v” do thĂȘi gian hÂčn hÑp, nÂȘn t«i chØ giĂ­i hÂčn ¼Ò t”i cña khož luËn l”: “Thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA) trong ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam” trong thĂȘi gian qua. CĂŁ thÓ nĂŁi, vĂšn ODA l” mĂ©t trong nhĂ·ng nguĂ„n vĂšn bÂȘn ngo”i rÊt quan trĂ€ng ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn cña ViÖt Nam nĂŁi chung v” ng”nh ÂźiÖn nĂŁi riÂȘng. TĂ” khi cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ nĂši lÂči quan hÖ viÖn trĂź ODA cho ViÖt Nam nšm 1993, nguĂ„n vĂšn ODA d”nh cho ng”nh ÂźiÖn lu«n chiÕm mĂ©t tØ trĂ€ng tong ŸÚi lĂ­n, chiÕm kho¶ng 24% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ODA cžc nh” t”i trĂź cam kÕt cÊp cho cho ViÖt Nam. NguĂ„n vĂšn n”y Ÿ·, Âźang v” sÏ Ÿãng mĂ©t vai trß quan trĂ€ng ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn, ¼Æc biÖt l” nhĂ·ng dĂč žn ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn cĂŁ qui m« vĂšn lĂ­n. - 2 -
Khož luËn n”y bao gĂ„m 3 chÂŹng chÝnh: ChÂŹng 1: TĂŠng quan vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam; ChÂŹng 2: ThĂčc trÂčng thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn; ChÂŹng 3: MĂ©t sĂš ¼Ò xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hĂłt v” sö dĂŽng sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn. B¶n khož luËn n”y sÏ bŸt ¼Çu b»ng khži niÖm vÒ vĂšn hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA), cžc h×nh thĂžc hç trĂź, v” cžc nh” cÊp vĂšn ODA. TiÕp ¼Õn, khži qužt thĂčc trÂčng huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA t”i trĂź cho cžc dĂč žn tÂči ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. TrĂ€ng t©m cña b¶n khož luËn l” nghiÂȘn cĂžu vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA t”i trĂź cho ng”nh ÂźiÖn trong thĂȘi gian qua. NĂ©i dung chÝnh cña khož luËn Ÿßc tËp trung v”o nhĂ·ng vÊn ¼Ò sau: - NhĂ·ng thžch thĂžc ŸÚi vĂ­i ng”nh ÂźiÖn - Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn - ThĂčc trÂčng thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn MĂ©t sĂš biÖn phžp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dĂŽng vĂšn ODA trong ngh”nh ÂźiÖn Ÿßc ¼Ò cËp Ă« ChÂŹng 3, bao gĂ„m cžc gi¶i phžp tĂ” phÝa Nh” nĂ­c v” cžc gi¶i phžp tĂ” phÝa ng”nh ÂźiÖn, cĂŽ thÓ l” TĂŠng c«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN). PhÇn kÕt luËn tĂŠng kÕt lÂči nhĂ·ng vÊn ¼Ò Ÿ· tr×nh b”y trong khož luËn cĂČng nh tĂŁm tŸt cžc biÖn phžp n©ng cao hiÖu qu¶ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam. Do thĂȘi gian hÂčn hÑp cĂČng nh hÂčn chÕ trong viÖc tiÕp cËn nhĂ·ng t”i liÖu cĂŽ thÓ Ÿžnh giž hiÖu qu¶ cña cžc dĂč žn trong ng”nh ÂźiÖn cĂŁ sö - 3 -
dĂŽng vĂšn ODA, nÂȘn b¶n khož luËn chØ sö dĂŽng phÂŹng phžp ph©n tÝch v” so sžnh cžc dĂ· liÖu vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn trong thĂȘi gian qua. NguĂ„n t”i liÖu phĂŽc vĂŽ cho khož luËn Ÿßc lÊy tĂ” gižo tr×nh vÒ ¼Çu t n- Ă­c ngo”i cña TrĂȘng §Âči hĂ€c ngoÂči thÂŹng, cžc b¶n bžo cžo vÒ ODA cña UNDP, cžc nghiÂȘn cĂžu Ÿ· Ÿßc c«ng bĂš, sžch bžo, v” cžc t”i liÖu trÂȘn cžc trang Web cĂŁ liÂȘn quan ¼Õn ODA. - 4 -
ChÂŹng 1: TĂŠng quan vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam I. Khži niÖm vÒ hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA) 1. Khži niÖm Hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc bao gĂ„m tÊt c¶ cžc viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči v” cžc kho¶n cho vay vĂ­i ÂźiÒu kiÖn u Ÿ·i cĂŁ yÕu tĂš kh«ng ho”n lÂči (cßn gĂ€i l” “th”nh tĂš hç trü” ÂźÂčt Ýt nhÊt 25%) cña cžc chÝnh phñ, cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ (gĂ€i chung l” cžc nh” t”i trĂź) ŸÚi vĂ­i cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn nh»m hç trĂź thĂčc hiÖn cžc mĂŽc tiÂȘu phžt triÓn kinh tÕ-x· hĂ©i u tiÂȘn. Theo quy chÕ qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng nguĂ„n hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ban h”nh kÌm theo NghÞ ¼Þnh 17/2001/N§-CP ng”y 04/05/2001 cña chÝnh phñ), hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (gĂ€i tŸt l” ODA) Ÿßc hiÓu l” hoÂčt Ÿéng hĂźp tžc phžt triÓn giĂ·a Nh” nĂ­c hoÆc ChÝnh phñ nĂ­c CĂ©ng ho” X· hĂ©i Chñ nghÜa ViÖt Nam vĂ­i nh” t”i trĂź, bao gĂ„m: a) ChÝnh phñ nĂ­c ngo”i; v” b) Cžc tĂŠ chĂžc liÂȘn chÝnh phñ hoÆc liÂȘn quĂšc gia. ODA Ÿßc thĂčc hiÖn theo cžc h×nh thĂžc sau: - Hç trĂź dĂč žn: L” h×nh thĂžc chñ yÕu cña vĂšn ODA. - Hç trĂź chÂŹng tr×nh: chñ yÕu l” viÖn trĂź chÂŹng tr×nh ÂźÂčt Ÿßc sau khi kĂœ cžc hiÖp ¼Þnh vĂ­i ŸÚi tžc t”i trĂź d”nh cho mĂ©t mĂŽc ¼Ých tĂŠng qužt vĂ­i thĂȘi hÂčn nhÊt ¼Þnh, kh«ng cÇn xžc ¼Þnh chÝnh xžc nĂŁ sÏ Ÿßc sö dĂŽng nh thÕ n”o. - Hç trĂź cžn c©n thanh tožn: bao gĂ„m cžc kho¶n hç trĂź t”i chÝnh trĂčc tiÕp b»ng tiÒn hoÆc h”ng hož, hoÆc hç trĂź cžn c©n xuÊt nhËp khÈu. - TÝn dĂŽng thÂŹng mÂči: l” nhĂ·ng kho¶n tÝn dĂŽng d”nh cho chÝnh phñ cžc nĂ­c sĂ« t¶i vĂ­i cžc ÂźiÒu kho¶n u Ÿ·i vÒ l·i suÊt v” thĂȘi gian ©n hÂčn. - 5 -
Hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc cĂŁ thÓ Ÿßc cung cÊp vĂ­i ÂźiÒu kiÖn r”ng buĂ©c (ph¶i chi tiÂȘu mua sŸm Ă« nĂ­c t”i trĂź) hoÆc kh«ng r”ng buĂ©c (Ÿßc phÐp chi tiÂȘu mua sŸm Ă« bÊt kĂș nÂŹi n”o) hoÆc cĂŁ thÓ r”ng buĂ©c mĂ©t phÇn (mĂ©t phÇn chi tiÂȘu Ă« nĂ­c t”i trĂź v” phÇn cßn lÂči chi tiÂȘu Ă« bÊt kĂș nÂŹi n”o). VĂ­i tÂȘn gĂ€i l” nguĂ„n vĂšn hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc, ODA chñ yÕu Ÿßc tËp trung cho viÖc kh«i phĂŽc v” thĂłc ŸÈy sĂč phžt triÓn hÂč tÇng kinh tÕ-x· hĂ©i cña mĂ©t quĂšc gia nh x©y dĂčng ÂźĂȘng xž, giao th«ng c«ng cĂ©ng, cžc c«ng tr×nh thuĂ» lĂźi, bÖnh viÖn, trĂȘng hĂ€c, cÊp thožt nĂ­c v” vÖ sinh m«i trĂȘng, vv... NhĂ·ng dĂč žn Ÿßc ¼Çu t tĂ” nguĂ„n vĂšn ODA th- ĂȘng l” cžc dĂč žn kh«ng hoÆc Ýt cĂŁ kh¶ nšng sinh lĂȘi cao, Ýt cĂŁ kh¶ nšng thu hĂłt Ÿßc nguĂ„n ¼Çu t t nh©n. V× vËy, nguĂ„n lĂčc rÊt cĂŁ Ăœ nghÜa ¼Ó hç trĂź thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn phĂŽc vĂŽ cžc lĂźi Ých c«ng cĂ©ng. 2. Ph©n loÂči cžc dĂč žn ODA 2.1 Ph©n loÂči theo nguĂ„n vĂšn 2.1.1 VĂšn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči (grant) + XÐt vÒ lÜnh vĂčc u tiÂȘn sö dĂŽng cña chÝnh phñ ViÖt Nam, ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc ph©n bĂŠ cho nhĂ·ng chÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc: - Xož Ÿãi gi¶m nghÌo; Y tÕ, d©n sĂš v” phžt triÓn; Gižo dĂŽc, phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc; Cžc vÊn ¼Ò x· hĂ©i (tÂčo viÖc l”m, cÊp nĂ­c sinh hoÂčt, phßng chĂšng dÞch bÖnh, phßng chĂšng cžc tÖ nÂčn x· hĂ©i); B¶o vÖ m«i trĂȘng, b¶o vÖ v” phžt triÓn cžc nguĂ„n t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn; nghiÂȘn cĂžu khoa hĂ€c v” c«ng nghÖ, n©ng cao nšng lĂčc nghiÂȘn cĂžu v” triÓn khai; - 6 -
- NghiÂȘn cĂžu chuÈn bÞ cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn phžt triÓn (quy hoÂčch, ÂźiÒu tra cÂŹ b¶n); C¶i cžch h”nh chÝnh, t phžp, tšng cĂȘng nšng lĂčc cña cÂŹ quan qu¶n lĂœ Nh” nĂ­c Ă« Trung ÂŹng, ¼Þa phÂŹng v” phžt triÓn thÓ chÕ; - Hç trĂź cžn c©n thanh tožn quĂšc tÕ b»ng h”ng hož; - MĂ©t sĂš lÜnh vĂčc khžc theo quyÕt ¼Þnh cña Thñ tĂ­ng ChÝnh phñ. + XÐt vÒ khÝa cÂčnh cžc nh” t”i trĂź th× ODA kh«ng ho”n lÂči cĂŁ nhĂ·ng u tiÂȘn khžc nhau nh sau: - Cžc tĂŠ chĂžc LiÂȘn hĂźp quĂšc (trĂ” IFAD chØ cung cÊp vĂšn vay) ¼Òu cung cÊp viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči dĂ­i dÂčng dĂč žn vĂ­i cžc quy m« khžc nhau. ThÝ dĂŽ, ChÂŹng tr×nh phžt triÓn cña LHQ (UNDP) chñ yÕu cung cÊp ODA kh«ng ho”n lÂči dĂ­i dÂčng cžc dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt (TA) vĂ­i quy m« vĂšn cÊp tĂ” 1–2 triÖu USD. - §Úi vĂ­i cžc nh” t”i trĂź l” tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh Ng©n h”ng thÕ giĂ­i (WB), Ng©n h”ng phžt triÓn Ch©u ž (ADB) th× hç trĂź kh«ng ho”n lÂči chñ yÕu Ÿßc dĂŻng cho chuÈn bÞ dĂč žn, tšng cĂȘng nšng lĂčc, phžt triÓn thÓ chÕ, hay hç trĂź x©y dĂčng chÝnh sžch. - §Úi vĂ­i cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng l” cžc chÝnh phñ, ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc sö dĂŽng trong cžc lÜnh vĂčc sau: TiÕn h”nh kh¶o sžt, nghiÂȘn cĂžu quy hoÂčch tĂŠng thÓ theo cžc ng”nh, vĂŻng, lÜnh vĂčc (thÝ dĂŽ nh ODA cña NhËt B¶n, Canada, ThuĂŸ §iÓn), ViÖn trĂź h”ng hož (phi dĂč žn) cña NhËt, §Þc; Tšng cĂȘng nšng lĂčc Ÿ”o tÂčo, tšng cĂȘng thÓ chÕ nh NhËt B¶n, H”n QuĂšc; §Çu t x©y dĂčng cžc trĂȘng hĂ€c, n©ng cÊp cÂŹ sĂ« hÂč tÇng, y tÕ, všn hož, nšng lĂźng cña NhËt, Phžp, ThuĂŸ §iÓn. 2.1.2 VĂšn vay u Ÿ·i (loan) NguĂ„n vĂšn ODA cho vay u Ÿ·i chñ yÕu tËp trung v”o cžc lÜnh vĂčc ¼Çu t phžt triÓn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ v” x· hĂ©i nh giao th«ng vËn t¶i, - 7 -
nšng lĂźng, phžt triÓn n«ng nghiÖp, nguĂ„n nh©n lĂčc, t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn v” m«i trĂȘng. Cžc h×nh thĂžc ODA cho vay u Ÿ·i chñ yÕu l” Ă« dÂčng hç trĂź cžn c©n thanh tožn quĂšc tÕ b»ng tiÒn mÆt v” tÝn dĂŽng theo dĂč žn nh»m thĂčc hiÖn cžc c«ng tr×nh x©y dĂčng, cung cÊp v” lŸp ¼Æt trang thiÕt bÞ, bao gĂ„m c¶ dÞch vĂŽ t vÊn v” Ÿ”o tÂčo cžn bĂ©. XÐt vÒ khÝa cÂčnh cžc nh” t”i trĂź th× mĂŽc tiÂȘu u tiÂȘn, v” ÂźiÒu kiÖn cho vay cĂŁ khžc nhau: - Cžc tĂŠ chĂžc cña LHQ chØ cĂŁ QuĂŒ phžt triÓn n«ng nghiÖp quĂšc tÕ (IFAD) l” cĂŁ dĂč žn tÝn dĂŽng u Ÿ·i. TÂči ViÖt Nam, tĂŠ chĂžc n”y Ÿ· cÊp bĂšn kho¶n tÝn dĂŽng u Ÿ·i1 trÞ giž 62 triÖu USD cho cžc dĂč žn nh qu¶n lĂœ nguĂ„n t”i nguyÂȘn tÂči tØnh H” Giang (vĂšn vay IFAD 328-VN), phžt triÓn v” b¶o tĂ„n t”i nguyÂȘn n«ng nghiÖp tØnh Qu¶ng B×nh (IFAD 434- VN), v.v. - Cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ cÊp vĂšn tÝn dĂŽng dĂ­i dÂčng: a) cho vay ¼Ó ¼Çu t x©y dĂčng; b) cho vay theo chÂŹng tr×nh nh tÝn dĂŽng ÂźiÒu chØnh cÂŹ cÊu cña quĂŒ tiÒn tÖ quĂšc tÕ (IMF) v” WB; c) cho vay b»ng tiÒn mÆt ¼Ó cho vay lÂči nh dĂč žn t”i chÝnh, tÝn dĂŽng n«ng th«n cña ADB v” WB; - Cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng chñ yÕu cho vay ¼Ó ¼Çu t v”o x©y dĂčng. RiÂȘng ŸÚi vĂ­i NhËt B¶n, cßn cĂŁ chÂŹng tr×nh tÝn dĂŽng c¶i tÂčo v” phĂŽc hĂ„i hÖ thĂšng giao th«ng v” ÂźiÖn nĂ­c theo phÂŹng thĂžc viÖn trĂź vËt t thiÕt bÞ theo dĂč žn. Trong tĂŠng sĂš giž trÞ ODA cžc nh” t”i trĂź cam kÕt cÊp cho ViÖt Nam tĂ” 1993–2002 (kho¶ng 22,24 tØ USD), th× lĂźng vĂšn vay u Ÿ·i chiÕm ¼Õn 85% cßn vĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči chiÕm kho¶ng 15%. 1 NguĂ„n: Cžc ŸÚi tžc phžt triÓn cña ViÖt Nam- cžc nh” t”i trĂź Âźa phÂŹng, UNDP - 8 -
2.1.3 H×nh thĂžc ODA hçn hĂźp §©y l” h×nh thĂžc do nhiÒu nh” t”i trĂź hay nhiÒu nguĂ„n vĂšn khžc nhau ŸÄng t”i trĂź cho cžc dĂč žn nh»m lĂ„ng ghÐp mĂ©t hoÆc nhiÒu mĂŽc tiÂȘu vĂ­i tËp hĂźp nhiÒu dĂč žn. ThÝ dĂŽ dĂč žn Âźa mĂŽc tiÂȘu s«ng Hinh do ThuĂŸ §iÓn (Sida), QuĂŒ phžt triÓn BŸc Âąu (NDF), v” Ng©n h”ng ¼Çu t BŸc Âąu (NIB) t”i trĂź. 2.2 Ph©n loÂči theo h×nh thĂžc sö dĂŽng vĂšn 2.2.1 DĂč žn ¼Çu t TĂŠng dĂč žn ¼Çu t chiÕm kho¶ng 90% tĂŠng giž trÞ cña nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh vay ODA Ÿ· kĂœ v” chiÕm 50% sĂš dĂč žn Ÿ· kĂœ. H×nh thĂžc ¼Çu t n”y chiÕm tØ trĂ€ng lĂ­n nhÊt trong nguĂ„n ODA v” chñ yÕu tËp trung v”o lÜnh vĂčc cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ x· hĂ©i. LoÂči h×nh n”y ph¶i tu©n thñ nhiÒu quy ¼Þnh nghiÂȘm ngÆt tĂ” phÝa nh” t”i trĂź cĂČng nh yÂȘu cÇu qu¶n lĂœ ¼Çu t cña nh” nĂ­c do quy m« vÒ vĂšn ¼Çu t thĂȘng rÊt lĂ­n v” thĂȘi gian sö dĂŽng l©u hÂŹn so vĂ­i cžc loÂči h×nh khžc. NhĂ·ng quy ¼Þnh n”y bao gĂ„m cžc quy ¼Þnh vÒ chuÈn bÞ dĂč žn: xžc ¼Þnh mĂŽc tiÂȘu, kh¶o sžt, thiÕt kÕ, lËp bžo cžo nghiÂȘn cĂžu tiÒn kh¶ thi, nghiÂȘn cĂžu kh¶ thi (feasibility study- F/S), v” cžc quy ¼Þnh vÒ thĂčc hiÖn dĂč žn nh gi¶i phĂŁng mÆt b»ng, ¼Êu thÇu tuyÓn chĂ€n t vÊn, ¼Êu thÇu mua sŸm v” lŸp ¼Æt thiÕt bÞ, v.v. NguĂ„n vĂšn cho cžc dĂč žn ¼Çu t chñ yÕu Ă« dÂčng vay u Ÿ·i v” cĂŁ mĂ©t phÇn viÖn trĂź tĂ” cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng nh dĂč žn nh” mžy ÂźiÖn Cao NgÂčn do chÝnh phñ Trung QuĂšc cÊp tÝn dĂŽng trÞ giž 85,5 triÖu USD, hoÆc cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh dĂč žn ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 2.2 do WB t”i trĂź 480 triÖu USD2 . 2 NguĂ„n: Tin tĂžc & SĂč kiÖn ODA-BĂ© KH§T-www.mpi-oda.gov.vn - 9 -
2.2.2 DĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt Cžc dĂč žn thuĂ©c dÂčng n”y chiÕm kho¶ng 5,5% tĂŠng giž trÞ cžc hiÖp ¼Þnh Ÿ· kĂœ v” chiÕm 46,5% tĂŠng sĂš dĂč žn Ÿ· kĂœ. LÜnh vĂčc tËp trung ¼Çu t cña h×nh thĂžc n”y chñ yÕu cĂČng l” cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ x· hĂ©i. CÂŹ cÊu vĂšn cña h×nh thĂžc hç trĂź kĂŒ thuËt l” cho thuÂȘ t vÊn nĂ­c ngo”i, tĂŠ chĂžc Ÿ”o tÂčo, Âźi nghiÂȘn cĂžu kh¶o sžt v” thiÕt bÞ všn phßng. §Úi t- Ăźng tham gia l” cžc cžn bĂ© nghiÂȘn cĂžu, qu¶n lĂœ, cžc chuyÂȘn gia, t vÊn nĂ­c ngo”i. DĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt chñ yÕu sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči. 2.2.3 ChÂŹng tr×nh §©y l” mĂ©t loÂči h×nh t”i trĂź ODA trong Ÿã ngĂȘi thĂčc hiÖn lĂ„ng ghÐp mĂ©t hoÆc nhiÒu mĂŽc tiÂȘu vĂ­i tËp hĂźp nhiÒu dĂč žn. CĂŁ thÓ ph©n loÂči cžc chÂŹng tr×nh n”y theo mĂŽc tiÂȘu v” chÝnh sžch cña nh” t”i trĂź nh sau: - Cžc chÂŹng tr×nh tšng cĂȘng c¶i cžch cÂŹ cÊu kinh tÕ vÜ m« v” thÓ chÕ cña cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh WB v” ADB. ThÝ dĂŽ nh chÂŹng tr×nh tži cÂŹ cÊu thÓ chÕ hoÂčt Ÿéng cña cžc ng©n h”ng, ÂźiÒu chØnh cÂŹ cÊu kinh tÕ, chÂŹng tr×nh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, v.v. - Cžc chÂŹng tr×nh hĂźp tžc theo ng”nh kinh tÕ hoÆc theo lÜnh vĂčc x· hĂ©i cña cžc nĂ­c hoÆc LHQ. ThÝ dĂŽ nh ChÂŹng tr×nh hĂźp tžc ViÖt Nam-ThuĂŸ §iÓn vÒ nšng lĂźng, ChÂŹng tr×nh hĂźp tžc ViÖt Nam-NhËt B¶n vÒ Ÿ”o tÂčo cžn bĂ© kĂŒ thuËt, v.v. 2.2.4 Hç trĂź ng©n sžch SĂš vĂšn Ÿ· Ÿßc kĂœ hiÖp ¼Þnh theo h×nh thĂžc n”y chiÕm kho¶ng 4% tĂŠng giž trÞ cžc hiÖp ¼Þnh Ÿ· kĂœ v” 1,08% sĂš dĂč žn Ÿ· kĂœ. H×nh thĂžc n”y thĂȘng chØ cĂŁ Ă« giai ÂźoÂčn ¼Çu khi cžc quĂšc gia t”i trĂź bŸt ¼Çu nĂši lÂči quan hÖ hĂźp tžc vĂ­i ViÖt Nam. ThÝ dĂŽ viÖc NhËt B¶n, H” Lan, v” BØ hç trĂź nĂ­c ta gi¶i quyÕt nĂź vĂ­i cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh IMF. - 10 -
2.3 Ph©n loÂči theo dÂčng qu¶n lĂœ v” thĂčc hiÖn ViÖc qu¶n lĂœ v” ÂźiÒu h”nh thĂčc hiÖn nguĂ„n vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam ¼Òu cĂŁ sĂč tham gia cña cžc bĂ©, ng”nh trĂčc thuĂ©c trung ÂŹng cĂČng nh cžc tØnh th”nh phĂš trĂčc thuĂ©c trung ÂŹng. TuĂș theo ¼Æc ÂźiÓm cña cžc nguĂ„n vĂšn tĂ” cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng, Âźa phÂŹng, hay tĂ” nguĂ„n hç trĂź tĂ” cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ (NGO) m” cĂŁ thÓ ph©n loÂči theo h×nh thĂžc qu¶n lĂœ v” thĂčc hiÖn nh sau: 2.3.1 Cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn chÞu sĂč qu¶n lĂœ mĂ©t cÊp §©y l” dÂčng phĂŠ biÕn nhÊt bao gĂ„m cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn cĂŁ Ban qu¶n lĂœ dĂč žn (PMU) chÞu sĂč ÂźiÒu h”nh trĂčc tiÕp tĂ” BĂ© hoÆc TØnh, th”nh phĂš. ThÝ dĂŽ, dĂč žn LĂ­i ÂźiÖn n«ng th«n Qu¶ng Nam-§” NÂœng giai ÂźoÂčn 2 (vĂšn vay OPEC) cña tØnh Qu¶ng Nam, dĂč žn QuĂšc lĂ© 1A (vĂšn WB) cña BĂ© GTVT. 2.3.2 Cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c bĂ© gĂ„m nhiÒu tiÓu dĂč žn thĂčc hiÖn tÂči nhiÒu ¼Þa phÂŹng Bao gĂ„m cžc dĂč žn ÂźiÒu h”nh cña mĂ©t BĂ© nhng thĂčc hiÖn Ă« nhiÒu ¼Þa phÂŹng khžc nhau th«ng qua cžc tiÓu dĂč žn, nh dĂč žn gižo dĂŽc tiÓu hĂ€c (vĂšn WB) cña BĂ© gižo dĂŽc v” §”o tÂčo, kh«i phĂŽc v” chĂšng lĂČ (ADB) cña BĂ© NN&PTNT. 2.3.3 DĂč žn qua hai cÊp qu¶n lĂœ Cžc dĂč žn n”y chÞu sĂč qu¶n lĂœ ÂźiÒu h”nh qua hai cÊp qu¶n lĂœ nh Bé– TĂŠng c«ng ty (BQLDA)–Ban Qu¶n lĂœ dĂč žn, hay Bé–LiÂȘn hiÖp– BQLDA. ThÝ dĂŽ, dĂč žn ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 1 (vĂšn JIBC NhËt B¶n) cña BQLDA ÂźiÖn PhĂł MĂŒ-TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc-BĂ© CN, dĂč žn c¶ng H¶i Phßng (vĂšn OECF NhËt) cña BQLDA c¶i tÂčo c¶ng H¶i Phßng-TĂŠng cĂŽc h”ng h¶i–BĂ© GTVT. - 11 -
- 12 - BiÓuŸÄ1: Cžc loÂčiviÖntrĂźn­íc ngo”i NguĂ„n vay ­u Ÿ·i (viÖn trĂź) NguĂ„n vay th­ng mÂči (vd: ¼Çu t­ trĂčc tiÕp) NguĂ„n viÖn trĂź n­íc ngo”i Hç trĂź phžt triÓn Hç trĂź kh«ng phžt triÓn Hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc Hç trĂź tĂ” cžc NGO CĂžu trĂź khÈn cÊp ViÖn trĂź qu©n sĂč v” loÂči khžc t­ng tĂč Cžc dÂčng hç trĂź: A: hç trĂź t”i chÝnh B: Hç trĂź h”ng hož C: Hç trĂź kĂŒ thuËt Cžc ÂźiÒu kiÖn trĂź giĂłp: A: Ho”n to”n r”ng buĂ©c B: R”ng buĂ©c mĂ©t phÇn C: Kh«ng r”ng buĂ©c §iÒu kiÖn NguĂ„nViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂčiCho vayT”i trĂź song ph­ngVD: JICAVD: OECFT”i trĂź Âźa ph­ngVD: UNDPVD: ADB Hç trĂź theo dĂč žn: VÝ dĂŽ: - DĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng - DĂč žn tšng c­ĂȘng thÓ chÕ - Phžt triÓn nguĂ„n lĂčc Hç trĂź phi dĂč žn: VÝ dĂŽ: - Hç trĂź ng©n sžch - Hç trĂź thanh tožn nĂź - ViÖn trĂź theo ch­ng tr×nh
3. Cžc nh” t”i trĂź chÝnh cho ViÖt Nam ViÖc cung cÊp ODA Ÿßc thĂčc hiÖn qua hai kÂȘnh chÝnh l” chuyÓn trĂčc tiÕp tĂ” nĂ­c t”i trĂź tĂ­i nĂ­c nhËn viÖn trĂź, hay chuyÓn tĂ” nĂ­c t”i trĂź th«ng qua cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ nh LHQ, cžc tĂŠ chĂžc liÂȘn chÝnh phñ, cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ tĂ­i nĂ­c tiÕp nhËn ODA. Cžc tĂŠ chĂžc cung cÊp ODA trÂȘn thÕ giĂ­i Ÿßc ph©n theo 2 hÖ thĂšng: Âźa phÂŹng v” song phÂŹng. 3.1 HÖ thĂšng t”i trĂź Âźa phÂŹng - Cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ: L” cžc cÂŹ quan hĂźp tžc phžt triÓn th«ng qua phÂŹng thĂžc t”i trĂź tÝn dĂŽng u Ÿ·i. MĂ©t sĂš tĂŠ chĂžc t”i chÝnh cĂŁ quan hÖ t”i trĂź cho ViÖt Nam l” QuĂŒ tiÒn tÖ quĂšc tÕ (IMF), Ng©n h”ng thÕ giĂ­i (WB), Ng©n h”ng phžt triÓn Ch©u ž (ADB), v.v. - Cžc tĂŠ chĂžc thuĂ©c LiÂȘn hĂźp quĂšc nh UNDP, FAO, UNIDO, UNFPA, IFAD, v.v. HÇu hÕt cžc dĂč žn hç trĂź cña cžc tĂŠ chĂžc n”y Ÿßc thĂčc hiÖn dĂ­i h×nh thĂžc viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči, u tiÂȘn cho cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn cĂŁ thu nhËp thÊp v” kh«ng r”ng buĂ©c cžc ÂźiÒu kiÖn chÝnh trÞ. ViÖn trĂź thĂȘng tËp trung gi¶i quyÕt cžc nhu cÇu cĂŁ tÝnh x· hĂ©i nh všn hož, gižo dĂŽc, sĂžc khoÎ, d©n sĂš v” xož Ÿãi gi¶m nghÌo. Cžc tĂŠ chĂžc n”y Ÿßc LHQ cÊp vĂšn hoÂčt Ÿéng, thÂȘm v”o Ÿã l” vËn Ÿéng tĂ” cžc nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn t”i trĂź thÂȘm vĂšn cho cžc chÂŹng tr×nh hoÂčt Ÿéng cĂŽ thÓ. - LiÂȘn minh Ch©u Âąu (EU): l” mĂ©t trong nhĂ·ng nh” cung cÊp hç trĂź v” hĂźp tžc phžt triÓn quĂšc tÕ chÝnh. TĂŠ chĂžc n”y cung cÊp trÂȘn 10% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ODA trÂȘn to”n thÕ giĂ­i. VĂ­i mĂ©t nguĂ„n ng©n quĂŒ lĂ­n, song chñ yÕu EU u tiÂȘn hç trĂź cho cžc nĂ­c thuĂ©c ¼Üa cĂČ Ă« Ch©u Phi, CaribÂȘ, Nam Thži B×nh DÂŹng. Cžc dĂč žn do EU t”i trĂź cho ViÖt Nam tËp trung v”o hai lÜnh vĂčc chÝnh l”: hĂźp tžc phžt triÓn hç trĂź phžt triÓn Ă« cžc vĂŻng n«ng th«n v” miÒn nĂłi, t”i nguyÂȘn v” m«i trĂȘng, y tÕ gižo dĂŽc v” - 13 -
phžt triÓn nguĂ„n lĂčc; v” hĂźp tžc kinh tÕ bao gĂ„m hç trĂź chuyÓn giao c«ng nghÖ trong cžc ng”nh trĂ€ng ÂźiÓm, cžc cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ v” c«ng nghiÖp nh»m tšng cĂȘng mËu dÞch song phÂŹng v” ¼Çu t cña cžc nĂ­c th”nh viÂȘn EU tÂči ViÖt Nam. - Cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ quĂšc tÕ (NGO): §Õn nšm 2001 Ÿ· cĂŁ 485 tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ thuĂ©c 26 nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn v” cžc nĂ­c c«ng nghiÖp mĂ­i hoÂčt Ÿéng viÖn trĂź tÂči ViÖt Nam, trong Ÿã cĂŁ 369 tĂŠ chĂžc thĂȘng xuyÂȘn cĂŁ mÆt Ă« ViÖt Nam, cĂŁ dĂč žn, ŸÚi tžc cĂŽ thÓ, Ÿßc cÂŹ quan cĂŁ thÈm quyÒn cña ViÖt Nam cÊp giÊy phÐp hoÂčt Ÿéng. Ng©n quĂŒ cña cžc NGO thĂȘng kh«ng lĂ­n, chñ yÕu dĂča v”o nguĂ„n quyÂȘn gĂŁp hoÆc t”i trĂź cña chÝnh phñ cžc nĂ­c. Cžc NGO Âźang hoÂčt Ÿéng Ă« ViÖt Nam chñ yÕu l” tĂ” BŸc MĂŒ, T©y Âąu, cĂČng nh tĂ” vĂŻng Ch©u ž-TBD. Hç trĂź tĂ” cžc tĂŠ chĂžc n”y chñ yÕu tËp trung v”o lÜnh vĂčc y tÕ (sĂžc khoÎ sinh s¶n, y tÕ cÂŹ sĂ« v” phßng ch«ng HIV/AIDS), gižo dĂŽc, cžc vÊn ¼Ò vÒ giĂ­i, phĂŽ nĂ· v” trÎ em, xož Ÿãi gi¶m nghÌo v” phžt triÓn nguĂ„n lĂčc. Quy m« viÖn trĂź cña cžc NGO Ÿ· tšng mÂčnh trong 10 nšm qua (gÊp 4 lÇn). Theo thĂšng kÂȘ cha ¼Çy Ÿñ, giž trÞ viÖn trĂź cña cžc NGO tšng tĂ” 20,3 triÖu USD v”o nšm 1991 lÂȘn 80 triÖu USD v”o nšm 2000, v” 84 triÖu USD nšm 2001. 3.2 HÖ thĂšng t”i trĂź song phÂŹng - Cžc nĂ­c th”nh viÂȘn UĂ» ban hç trĂź phžt triÓn (DAC) cña tĂŠ chĂžc HĂźp tžc v” phžt triÓn kinh tÕ (OECD) l” nhĂ·ng nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn bao gĂ„m: Phžp, §Þc, žo, BØ, §an MÂčch, Na Uy, ThuĂŸ §iÓn, H” Lan, T©y Ban Nha, Italy, BĂ„ §”o Nha, ThuĂŸ SĂŒ, Anh, MĂŒ, Canada, Australia, New Zealand, NhËt B¶n, PhÇn Lan, Luxšmbua. Cžc nĂ­c th”nh viÂȘn DAC cung cÊp phÇn lĂ­n nguĂ„n ODA trÂȘn thÕ giĂ­i. - 14 -
- Cžc quĂšc gia Âźang phžt triÓn: MĂ©t sĂš nĂ­c Âźang phžt triÓn cĂČng cĂŁ nguĂ„n ODA cung cÊp cho cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn v” chËm phžt triÓn khžc. Trung QuĂšc, H”n QuĂšc, §”i Loan h”ng nšm cung cÊp trÂȘn dĂ­i 100 triÖu USD cho cžc quĂšc gia khžc. MÆc dĂŻ Âźa sĂš l” nhĂ·ng quĂšc gia tiÕp nhËn ODA, nhng cžc nĂ­c Asean nh Thži Lan, Singapore gÇn Ÿ©y cĂČng bŸt ¼Çu cung cÊp ODA cho cžc nĂ­c chËm phžt triÓn HiÖn nay ViÖt Nam Âźang phžt triÓn mÂčnh mÏ quan hÖ hĂźp tžc phžt triÓn vĂ­i 25 nh” t”i trĂź song phÂŹng, 6 tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” liÂȘn ChÝnh phñ, 18 tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” khu vĂčc cĂŻng hÂŹn 300 NGO cung cÊp ODA cho ViÖt Nam. Nh×n chung mçi mĂ©t tĂŠ chĂžc hay quĂšc gia ¼Òu cĂŁ chiÕn lĂźc cÊp hç trĂź phžt triÓn riÂȘng cĂČng nh nhĂ·ng ÂźiÒu kiÖn v” quy chÕ cÊp ODA khžc nhau. Nhng vÒ cÂŹ b¶n, tiÒm lĂčc vÒ kinh tÕ l” yÕu tĂš quan trĂ€ng nhÊt quyÕt ¼Þnh ¼Õn quy m« ODA cžc tĂŠ chĂžc hay quĂšc gia n”y t”i trĂź cho nhĂ·ng nĂ­c tiÕp nhËn. Mçi ŸÚi tžc viÖn trĂź cĂŁ nhĂ·ng quy ¼Þnh khžc nhau vÒ mĂŽc tiÂȘu v” ŸÚi tĂźng cÊp viÖn trĂź, cĂŁ cžc ÂźiÒu kiÖn quy chÕ v” thñ tĂŽc khžc nhau trong viÖc lËp, xÐt duyÖt, kĂœ kÕt cung cÊp v” gižm sžt thĂčc hiÖn viÖn trĂź. Do Ÿã ¼Ó cĂŁ thÓ vËn Ÿéng v” thu hĂłt cĂŁ hiÖu qu¶ nguĂ„n ODA tĂ” cžc ŸÚi cžc ŸÚi tžc n”y, ¼ßi hĂĄi cžc ng”nh, Ÿn vÞ lËp dĂč žn xin cÊp vĂšn ODA cÇn ph¶i t×m hiÓu nŸm chŸc ¼Æc ÂźiÓm, chiÕn lĂźc, chÝnh sžch, cĂČng nh ÂźiÒu kiÖn v” quy chÕ cÊp ODA cña tĂ”ng ŸÚi tžc. II. Huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua 1. Huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA giai ÂźoÂčn 1986–1990 NĂŁi ¼Õn vĂšn ODA chĂłng ta kh«ng thÓ bĂĄ qua sÂŹ lĂźc vÒ nguĂ„n ODA m” ViÖt Nam tiÕp nhËn trong giai ÂźoÂčn 1986–1990. - 15 -
TrĂ­c nšm 1991, nĂ­c ta nhËn Ÿßc ODA tĂ” 3 nguĂ„n cung cÊp ODA chñ yÕu: - LiÂȘn X« cĂČ v” mĂ©t sĂš nĂ­c XHCN khžc. - MĂ©t sĂš nĂ­c thuĂ©c tĂŠ chĂžc OECD. - MĂ©t sĂš tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ, tĂŠ chĂžc liÂȘn chÝnh phñ v” phi chÝnh phñ. PhÇn lĂ­n nguĂ„n vĂšn ODA ViÖt Nam tiÕp nhËn trong thĂȘi kĂș n”y l” tĂ” cžc nĂ­c th”nh viÂȘn hÖ thĂšng x· hĂ©i chñ nghÜa (khĂši SEV), ¼Æc biÖt l” tĂ” LiÂȘn X« cĂČ vĂ­i tĂŠng giž trÞ viÖn trĂź kho¶ng 10 tØ RĂłp chuyÓn nhĂźng. NguĂ„n vĂšn n”y Ÿ· Ÿãng mĂ©t vai trß quan trĂ€ng giĂłp ViÖt Nam phžt triÓn Ÿßc nhiÒu c«ng tr×nh hÂč tÇng quan trĂ€ng nh thuĂ» ÂźiÖn Ho” B×nh, NhiÖt ÂźiÖn Ph¶ LÂči, v.v. 2. Huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA giai ÂźoÂčn 1993 ¼Õn nay TĂ” sau nšm 1992 khi hÖ thĂšng x· hĂ©i chñ nghÜa Ă« LiÂȘn X« cĂČ v” cžc n- Ă­c §«ng Âąu sĂŽp ŸÊ th× nguĂ„n viÖn trĂź tĂ” cžc quĂšc gia n”y cho ViÖt Nam chÊm dĂžt ho”n to”n. ODA d”nh cho ViÖt Nam trong giai ÂźoÂčn n”y Ÿßc cung cÊp chñ yÕu tĂ” nhĂ·ng nĂ­c thuĂ©c tĂŠ chĂžc OECD, cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” LiÂȘn hĂźp quĂšc. MÆc dĂŻ ngay tĂ” nšm 1991 mĂ©t sĂš nĂ­c thuĂ©c khĂši OECD Ÿ· bŸt ¼Çu nĂši lÂči viÖc cung cÊp ODA cho ViÖt Nam nhng mĂšc quan trĂ€ng ¼Ó ph©n tÝch v” Ÿžnh giž t×nh h×nh huy Ÿéng v” sö dĂŽng ODA tÂči ViÖt Nam bŸt ¼Çu nšm 1993, khi quan hÖ hĂźp tžc phžt triÓn giĂ·a ViÖt Nam v” cĂ©ng ŸÄng t”i trĂź quĂšc tÕ Ÿßc tži lËp ho”n to”n, Ÿžnh dÊu b»ng HĂ©i nghÞ quĂšc tÕ cžc nh” t”i trĂź d”nh cho ViÖt Nam (Paris, thžng 11 nšm 1993). Cžc cam kÕt ODA cho ViÖt Nam tšng ¼Òu ¼Æn tĂ” nšm 1993 v” ÂźÂčt mĂžc cao nhÊt v”o nšm 1996 vĂ­i lĂźng vĂšn ODA cam kÕt l” 2,64 tØ. - 16 -
MÆc dĂŻ lĂźng ODA cam kÕt trong ba nšm tiÕp theo cĂŁ gi¶m dÇn do tžc Ÿéng cña cuĂ©c khñng ho¶ng kinh tÕ Ă« Ch©u ž nšm 1998, nhng tĂ” nšm 2000 cho ¼Õn nay lĂźng ODA bŸt ¼Çu tšng dÇn. SĂš liÖu cam kÕt ODA cĂŽ thÓ cña tĂ”ng nšm nh sau nšm 1993: 1,81 tØ USD, nšm 1994: 1,941 tØ USD, nšm 1995: 2,26 tØ, nšm 1996: 2,64 tØ, nšm 1997: 2,4 tØ, nšm 1998: 2,2 tØ (cha kÓ 0,5 tØ USD dĂč ¼Þnh hç trĂź c¶i cžch kinh tÕ), nšm 1999: 2,1 tØ (cha kÓ 0,7 tØ USD dĂč ¼Þnh hç trĂź c¶i cžch kinh tÕ), nšm 2000: 2,4 tØ USD, 2001: 2,4 tØ USD, 2002: 2,5 tØ3 . Nh vËy tĂŠng giž trÞ lĂźng vĂšn ODA cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ Ÿ· cam kÕt t”i trĂź cho ViÖt Nam tĂ” 1993 ¼Õn hÕt 2001 l” 19,94 tØ USD. (NÕu tØnh c¶ sĂš ODA cam kÕt cho hai nšm 2002 con sĂš n”y l” 22,24 tØ USD). §©y l” tĂŠng sĂš vĂšn ODA Ÿ· Ÿßc cam kÕt hay cßn gĂ€i l” mĂžc tĂši Âźa cžc quĂšc gia v” tĂŠ chĂžc t”i trĂź cam kÕt cung cÊp cho ViÖt Nam trong mĂ©t sĂš nšm t”i chÝnh gŸn liÒn vĂ­i viÖc thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn cĂŽ thÓ do ViÖt Nam v” bÂȘn t”i trĂź tho¶ thuËn. Do vËy, ¼Ó sö dĂŽng Ÿßc sĂš vĂšn Ÿ· cam kÕt, ViÖt Nam cÇn ph¶i Ÿ”m phžt v” kĂœ kÕt cžc hiÖp ¼Þnh sö dĂŽng vĂšn cho cžc c«ng tr×nh cĂŽ thÓ vĂ­i nh” t”i trĂź. Theo nguĂ„n tin cña BĂ© KÕ hoÂčch v” §Çu t, tĂŠng giž trÞ cña nhĂ·ng cam kÕt Ÿ· Ÿßc chuyÓn th”nh nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh viÖn trĂź Ÿßc kĂœ kÕt trong giai ÂźoÂčn 1993–2001 l” 14,72 tØ USD, ÂźÂčt kho¶ng 73,8% sĂš vĂšn cam kÕt ¼Õn nšm 2001, trong Ÿã, ODA vĂšn vay kho¶ng 12,35 tĂ» USD (84%) v” ODA vĂšn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči kho¶ng 2,37 tĂ» USD (16%). Šíc gi¶i ng©n ODA nšm 2002 ÂźÂčt kho¶ng 1.527 triÖu USD, trong Ÿã vĂšn vay kho¶ng 1.207 triÖu USD (79%), vĂšn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči kho¶ng 320 triÖu USD (21%). 3 NguĂ„n: B¶n tin ODA, BĂ© KH§T - 17 -
Trong tĂŠng sĂš vĂšn ODA cam kÕt Ÿ· Ÿßc chuyÓn th”nh nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh viÖn trĂź cĂŽ thÓ Ÿßc kĂœ kÕt, th× mĂžc gi¶i ng©n trong giai ÂźoÂčn 1993–2002 l” 10,3 tĂ» USD BiÓu ŸÄ 2: Cam kÕt v” thĂčc hiÖn ODA giai ÂźoÂčn 1993–2002 NguĂ„n: TĂŠng hĂźp bžo cžo cña UNDP v” BKH§T - 18 - tØUSD 1.81 1.94 2.26 2.43 2.4 2.2 2.1 2.4 2.4 2.5 0.43 0.725 0.737 0.9 1 1.242 1.35 1.65 1.36 1.527 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Cam kÕt Gi¶i ng©n
N«ng l©m thuĂ» s¶n, thuĂ» lĂź i 13% CÊp thož t n- Ă­ c 8% Cž c lÜnh vĂčc khž c 13% Y tÕ, giž o dĂŽc, khoa hĂ€c 14% §iÖn 25% GTVT 27% 2.1 CÂŹ cÊu ODA theo lÜnh vĂčc Trong thĂȘi kĂș 1993–2001, nguĂ„n vĂšn ODA Ÿ· Ÿßc tËp trung hç trĂź cho cžc lÜnh vĂčc phžt triÓn kinh tÕ, x· hĂ©i u tiÂȘn cña ChÝnh phñ, Ÿã l” cÂŹ sĂ« hÂč tÇng giao th«ng vËn t¶i (27,5%), nšng lĂźng ÂźiÖn (24,57%), cÊp thožt nĂ­c (7,8%); phžt triÓn n«ng th«n bao gĂ„m n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuĂ» s¶n, thuĂ» lĂźi (12,74 %); cžc lÜnh vĂčc y tÕ - x· hĂ©i, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo, khoa hĂ€c - c«ng nghÖ - m«i trĂȘng (11,87%). Cžc lÜnh vĂčc cßn chiÕm 13% tØ trĂ€ng ODA cßn lÂči trong thĂȘi kĂș n”y. 2.1.1 CÂŹ sĂ« hÂč tÇng Nh×n v”o biÓu ŸÄ trÂȘn ta thÊy phžt triÓn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng lu«n l” lÜnh vĂčc phžt triÓn Ÿßc u tiÂȘn ¼Æc biÖt. TØ trĂ€ng ODA d”nh cho cžc chÂŹng tr×nh v” dĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng lu«n dÉn ¼Çu. TØ trĂ€ng ODA d”nh cho cžc dĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng chØ chiÕm kho¶ng 15% trong giai ÂźoÂčn 1993–1995. Tuy nhiÂȘn, tØ trĂ€ng n”y Ÿ· tšng mÂčnh tĂ­i 56% v”o nšm 1999 vĂ­i giž trÞ gi¶i ng©n l” 741 triÖu USD (theo bžo cžo cña UNDP). Trong hai nšm tiÕp theo (2000–2001) tØ trĂ€ng n”y cĂŁ gi¶m Ÿ«i chĂłt cßn 49% nšm 2000 v” 42% trong nšm 2001. - Giao th«ng vËn t¶i: tiÕp nhËn kho¶ng mĂ©t nöa sĂš vĂšn ODA ¼Çu t v”o cÂŹ sĂ« hÂč tÇng. ViÖc tËp trung nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ph©n ng”nh n”y l” tÊt yÕu v” hÕt sĂžc cÇn thiÕt ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam do hÖ thĂšng giao th«ng cña chĂłng ta rÊt yÕu kÐm so vĂ­i khu vĂčc. Trong ba nšm 1999–2001, ng”nh giao th«ng vËn t¶i Ÿ· Ÿßc gi¶i ng©n 795 triÖu USD (nšm 1999: 244 triÖu USD, nšm 2000: 257 - 19 - BiÓu ŸÄ 3: CÂŹ cÊu ODA theo ngĂ nh 1993–2000
triÖu, nšm 2001: 294 triÖu4 ) tĂ” cžc nh” t”i trĂź, chñ yÕu l” gi¶i ng©n vĂšn vay cña NhËt B¶n, WB, v” ADB. BiÓu ŸÄ 4: ThĂčc hiÖn ODA trong ng”nh GTVT NguĂ„n: TĂŠng hĂźp bžo cžo cña UNDP MĂ©t sĂš dĂč žn chñ yÕu cña ng”nh n”y l”: - N©ng cÊp quĂšc lĂ© 1A ÂźoÂčn Nha Trang-Qu¶ng Ng·i vĂ­i tĂŠng vĂšn ¼Çu t 168,44 triÖu USD do ADB t”i trĂź to”n bĂ© (thĂȘi hÂčn: 1998– 2003)5 ; - Kh«i phĂŽc QuĂšc lĂ© 1A giai ÂźoÂčn 2 Vinh-§«ng H”-Qu¶ng Ng·i, trÞ giž 195,6 triÖu USD do WB t”i trĂź (1997–2002); - X©y dĂčng hÇm ÂźĂȘng bĂ© qua ¼Ìo H¶i V©n (1998–2004) vĂšn vay JBIC trÞ giž 211,2 triÖu USD. TĂŠng sĂš vĂšn ODA Ÿ· kĂœ kÕt cho cžc dĂč žn giao th«ng vËn t¶i tÝnh ¼Õn thžng 6 nšm 2002 lÂȘn tĂ­i 3.093,66 triÖu USD (vĂšn vay: 3.013,24 triÖu USD, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: 80,42 triÖu) 4 NguĂ„n: SĂš liÖu tĂŠng hĂźp tĂ” cžc Bžo cžo tĂŠng quan ODA tÂči ViÖt Nam cña UNDP 5 Chi tiÕt xem PhĂŽ lĂŽc: Cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA - 20 - 9 25 62 162 145 206 244 257 294 0 50 100 150 200 250 300 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖu USD
- Nšng lĂźng (ÂźiÖn): L” mĂ©t trong nhĂ·ng ng”nh cÇn mĂ©t lĂźng vĂšn ¼Çu t lĂ­n cho ¼Çu t phžt triÓn ¼Ó Ÿžp Ăžng nhu cÇu tšng trĂ«ng nšng lĂźng rÊt lĂ­n cña ViÖt Nam, ng”nh ÂźiÖn cĂČng Ÿ· chiÕm mĂ©t tØ trĂ€ng vĂšn ODA gi¶i ng©n tÂŹng ŸÚi lĂ­n. TÝnh ¼Õn thžng 6 nšm 2002, lĂźng vĂšn ODA Ÿ· kĂœ d”nh cho phžt triÓn nšng lĂźng lÂȘn tĂ­i 2.773,78 triÖu USD (vĂšn vay: 2.742,4 triÖu, viÖn trĂź: 31,39 triÖu USD), trong Ÿã gÇn mĂ©t tØ USD Ÿ· Ÿßc gi¶i ng©n cho ¼Çu t v”o x©y dĂčng mĂ­i cžc nh” mžy phžt ÂźiÖn, c¶i tÂčo hÖ thĂšng ÂźiÖn lĂ­i, nšng lĂźng n«ng th«n. MĂ©t sĂš dĂč žn ÂźiÖn Ÿ· sö dĂŽng vĂšn vay ODA trong giai ÂźoÂčn n”y l”: Nh” mžy nhiÖt ÂźiÖn Ph¶ LÂči 1 vĂšn vay JBIC trÞ giž 655 triÖu USD (1995–2003), Phžt triÓn hÖ thĂšng truyÒn t¶i, ph©n phĂši v” khŸc phĂŽc thiÂȘn tai, vĂšn vay WB 199 triÖu USD (1999–2002), v.v. BiÓu ŸÄ 5: Gi¶i ng©n vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn NguĂ„n: TĂŠng hĂźp bžo cžo cña UNDP - 21 - 9.26 19.7517.677 119.77 161 297 403 406 165 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖu USD
CÊp thožt nĂ­c v” vÖ sinh m«i trĂȘng: tiÕp nhËn kho¶ng 13% tĂŠng giž trÞ ODA Ÿßc gi¶i ng©n trong thĂȘi kĂș 1993–1998. TØ trĂ€ng n”y gi¶m xuĂšng cßn 5% trong giai ÂźoÂčn 1999–2001. Tuy nhiÂȘn, mĂžc gi¶i ng©n tuyÖt ŸÚi cho khu vĂčc n”y l” tÂŹng ŸÚi ĂŠn ¼Þnh, v”o kho¶ng 50 triÖu USD mçi nšm cho tĂ­i nšm 1998, v” tšng lÂȘn 70 triÖu USD nšm 1999, hÂŹn 80 triÖu USD nšm 2000 v” 72 triÖu USD nšm 2001. TÝnh ¼Õn thžng 6/2002, tĂŠng sĂš vĂšn ODA Ÿ· kĂœ kÕt cho cžc dĂč žn cÊp thožt nĂ­c v” vÖ sinh m«i trĂȘng lÂȘn tĂ­i 1.204,01 triÖu USD6 (vĂšn vay: 1.054,7 triÖu, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: 149,31 triÖu USD). 2.1.2 N«ng-l©m-ng nghiÖp: Phžt triÓn n«ng th«n l” lÜnh vĂčc n”y Ÿ· nhËn Ÿßc nhiÒu hç trĂź cña cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ trong thËp kĂ» qua do cĂŁ tĂ­i 80% d©n sĂš ViÖt Nam sĂšng nhĂȘ v”o n«ng nghiÖp, v” tĂ­i 90% ngĂȘi nghÌo Âźang sinh sĂšng Ă« n«ng th«n. Do vËy, cĂŁ tĂ­i 35% giž trÞ ODA cam kÕt cho khu vĂčc n”y l” viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči. TÝnh ¼Õn 30/6/2002, ViÖt Nam Ÿ· kĂœ kÕt cžc hiÖp ¼Þnh t”i trĂź cho cžc dĂč žn phžt triÓn n«ng th«n trÞ giž 1.637,02 triÖu USD, trong Ÿã sĂš vĂšn vay l” 1.215,34 triÖu USD, v” viÖn trĂź: 421,68 triÖu USD. MĂ©t sĂš dĂč žn phžt triÓn n«ng th«n tiÂȘu biÓu trong thËp kĂ» qua l”: - Phžt triÓn n«ng th«n miÒn nĂłi phÝa BŸc, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña chÝnh phñ ThuĂŸ §iÓn trÞ giž 20,7 triÖu USD (thĂȘi gian thĂčc hiÖn: 1996–2000); - Kh«i phĂŽc thuĂ» lĂźi miÒn Trung, vĂšn vay WB trÞ giž 90 triÖu USD (1995–2003); - X· hĂ©i l©m sinh tÂči Pumat NghÖ An, ViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña EU trÞ giž 16,01 triÖu USD (1997–2002); 6 NguĂ„n: TĂŠng hĂźp tĂ” Danh mĂŽc cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA (tÝnh ¼Õn 30/6/2002) - 22 -
- Hç trĂź chÂŹng tr×nh ng”nh thuĂ» s¶n, §an MÂčch viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči 40,48 triÖu USD (2000–2004) TØ trĂ€ng ODA d”nh cho phžt triÓn n«ng th«n trong thĂȘi kĂș 1993–2002 l” kho¶ng 13%. Trong thĂȘi gian tĂ­i, tØ trĂ€ng n”y cÇn ph¶i Ÿßc tšng lÂȘn ¼Ó ViÖt Nam cĂŁ thÓ ÂźÂčt Ÿßc mĂŽc tiÂȘu xož Ÿãi tÂči khu vĂčc n«ng th«n v”o nšm 2005 v” gi¶m tØ lÖ ngĂȘi nghÌo xuĂšng cßn dĂ­i 60% nh Ÿ· Ÿßc ¼Ò ra trong ChiÕn lĂźc phžt triÓn kinh tÕ-x· hĂ©i 10 nšm 2001–2010 cña ChÝnh phñ. - 23 -
Giž o dĂŽc Ÿ”o tÂč o 29% Khoa hĂ€c- c«ng nghÖ 14% Vš n hož th«ng tin 14% Y tÕ 43% 2.1.3 Y tÕ-gižo dĂŽc-khoa hĂ€c LÜnh vĂčc phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc, bao gĂ„m cžc ng”nh y tÕ, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo, chiÕm kho¶ng 13,3% (1.571,13 triÖu USD) tĂŠng giž trÞ ODA cžc nh” t”i trĂź Ÿ· cam kÕt v” gi¶i ng©n cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. Trong lÜnh vĂčc n”y th× y tÕ, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo l” hai ng”nh tiÕp nhËn vĂšn ODA lĂ­n nhÊt, tÂŹng Ăžng l” 675,75 triÖu USD, v” 459,7 triÖu USD. NhĂȘ nguĂ„n hç trĂź n”y, ViÖt Nam Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng th”nh tĂču Ÿžng kÓ trong c«ng tžc phßng chĂšng bÖnh tËt v” n©ng cao sĂžc khoÎ cña ngĂȘi d©n th«ng qua cžc chÂŹng tr×nh phßng chĂšng lao, tiÂȘm chñng mĂ« rĂ©ng, sĂžc khoÎ sinh s¶n, v.v. C«ng tžc gižo dĂŽc Ÿ”o tÂčo cĂČng Ÿßc c¶i thiÖn Ÿžng kÓ trong thĂȘi gian qua, ¼Æc biÖt l” cžc dĂč žn Ÿ”o tÂčo kĂŒ thuËt v” dÂčy nghÒ. Hai ng”nh khžc l” všn hož-th«ng tin v” khoa hĂ€c c«ng nghÖ cĂČng Ÿ· nhËn Ÿßc sĂč hç trĂź Ÿžng kÓ, vĂ­i : 217 triÖu USD v” 218,58 triÖu USD. 2.1.4 Cžc lÜnh vĂčc khžc Ngo”i ba lÜnh vĂčc trÂȘn, cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ cĂČng Ÿ· cam kÕt cÊp 1.529,68 triÖu USD (13% tĂŠng giž trÞ ODA) cho ViÖt Nam thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc khžc nh phžt triÓn c«ng nghiÖp (Ÿ· cĂŁ 38 dĂč žn thuĂ©c lÜnh vĂčc c«ng nghiÖp sö dĂŽng vĂšn ODA trÞ giž 226,76 triÖu USD), bu chÝnh viÔn th«ng (5 dĂč žn vĂ­i tĂŠng vĂšn vay l” 110,49 triÖu USD), hç trĂź ng©n sžch (QuĂŒ tšng trĂ«ng v” xož Ÿãi - 24 - BiÓu 6: cÂŹ cÊu ODA trong lÜnh vĂčc phžt triÓn nguĂ„n lĂčc
gi¶m nghÌo vĂšn vay IMF trÞ giž 368 triÖu USD), cžc dĂč žn thuĂ©c lÜnh vĂčc t”i chÝnh-ng©n h”ng, c¶i cžch h”nh chÝnh v” qu¶n lĂœ nh” nĂ­c (72 dĂč žn vĂ­i tĂŠng giž trÞ 496,65 triÖu USD), v” mĂ©t sĂš ng”nh khžc (327,78 triÖu USD). 2.2 CÂŹ cÊu ODA theo ÂźiÒu kiÖn t”i chÝnh Trong tĂŠng vĂšn ODA Ÿ· kĂœ kÕt trong thĂȘi kĂș 1993-2000, cžc kho¶n vay chiÕm kho¶ng 80%, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči kho¶ng 20%. XÐt vÒ mÆt t”i chÝnh, cÂŹ cÊu n”y ¼ßi hĂĄi ViÖt Nam cÇn cĂŁ mĂ©t chÝnh sžch thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA thËn trĂ€ng ¼Ó tržnh gžnh nÆng nĂź nÇn khĂŁ tr¶ trong tÂŹng lai. BiÓu ŸÄ 7: Gi¶i ng©n vĂšn ODA theo ÂźiÒu kiÖn t”i chÝnh NguĂ„n: TĂŠng hĂźp sĂš liÖu cña UNDP v” BKH§T XÐt vÒ cÂŹ cÊu ODA theo ÂźiÒu kiÖn t”i chÝnh, ta thÊy cĂŁ sĂč tšng dÇn vÒ sĂš lĂźng cžc kho¶n vay u Ÿ·i trong khi Ÿã tØ trĂ€ng nguĂ„n hç trĂź kh«ng ho”n lÂči cĂŁ xu hĂ­ng gi¶m dÇn. Nšm 1993, cžc kho¶n vay chØ chiÕm cĂŁ 10% tĂŠng giž trÞ ODA Ÿßc gi¶i ng©n. Tuy nhiÂȘn, tĂ» trĂ€ng cžc kho¶n vay Ÿ· tšng lÂȘn tĂ­i 54% trong hai nšm 1996 v” 1997, v” tiÕp tĂŽc tšng lÂȘn 65% nšm 1998, 69% trong nšm 1999, v” 72% trong nšm 2000. - 25 - TriÖu USD 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 VĂšn vay - u Ÿ· i ODA kh«ng ho”n lÂč i
Trong hai nšm 2001 v” 2002 tØ trĂ€ng vĂšn vay tÂŹng Ăžng l” 71% v” 79%. 2.3 CÂŹ cÊu ODA theo nh” t”i trĂź Trong sĂš nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh viÖn trĂź Ÿ· Ÿßc kĂœ, hÇu hÕt nhĂ·ng dĂč žn quan trĂ€ng cĂŁ sĂš vĂšn ODA lĂ­n l” do cžc nh” t”i trĂź chÝnh l” NhËt B¶n, WB, v” ADB t”i trĂź. Theo sĂš liÖu cña UNDP, nguĂ„n ODA tĂ” ba nh” t”i trĂź n”y chiÕm tĂ­i 66% tĂŠng trÞ giž ODA. 2.3.1 NhËt B¶n NhËt B¶n bŸt ¼Çu nĂši lÂči quan hÖ viÖn trĂź ODA cho ViÖt Nam tĂ” nšm 1991. TĂ” Ÿã ¼Õn nay, ODA cña NhËt B¶n kh«ng ngĂ”ng tšng v” ¼Æc biÖt, kÓ tĂ” nšm 1995, NhËt B¶n lu«n ŸÞng ¼Çu danh sžch cžc nh” t”i trĂź cho ViÖt Nam. VĂšn ODA song phÂŹng cña NhËt Ÿßc thĂčc hiÖn qua ba h×nh thĂžc - ViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: mĂŽc tiÂȘu chÝnh cña cžc viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči l” nh»m phĂŽc vĂŽ cho cžc nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ngĂȘi, phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc, v” x©y dĂčng cÂŹ sĂ« hÂč tÇng. CÂŹ quan hĂźp tžc quĂšc tÕ NhËt B¶n (JICA) l” Ÿn vÞ chÞu tržch nhiÖm thĂčc hiÖn cžc dĂč žn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña NhËt B¶n. TÝnh ¼Õn nšm t”i chÝnh 1999, sĂš vĂšn ODA cña NhËt B¶n d”nh cho ViÖt Nam th«ng qua viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči l” 421,63 triÖu USD. - HĂźp tžc kĂŒ thuËt: nh»m mĂŽc ¼Ých tšng cĂȘng nguĂ„n nh©n lĂčc v” x©y dĂčng thÓ chÕ th«ng qua chuyÓn giao kĂŒ thuËt v” kiÕn thĂžc thÝch hĂźp cho cžc nĂ­c nhËn viÖn trĂź. JICA chÞu tržch nhiÖm thĂčc hiÖn hĂźp tžc kĂŒ thuËt v” cĂš gŸng t×m kiÕm sĂč hç trĂź h”i ho” cho cžc nĂ­c nhËn viÖn trĂź. SĂš vĂšn ODA cña NhËt B¶n d”nh cho ViÖt Nam th«ng qua hç trĂź hĂźp tžc kĂŒ thuËt tÝnh ¼Õn 1999 l” 162,28 triÖu USD. - 26 -
- Cho vay song phÂŹng: l” h×nh thĂžc ODA chñ yÕu cña NhËt t”i trĂź cho ViÖt Nam. VĂšn vay chñ yÕu Ÿßc sö dĂŽng ¼Ó n©ng cÊp cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ x· hĂ©i nh ÂźĂȘng xž, cÇu cĂšng, hÖ thĂšng ÂźiÖn, bu chÝnh viÔn th«ng v” phžt triÓn n«ng nghiÖp. Ng©n h”ng HĂźp tžc QuĂšc tÕ NhËt B¶n (JBIC) chÞu tržch nhiÖm thĂčc hiÖn cžc dĂč žn cho vay song phong. Theo bžo cžo cña JBIC, tÝnh ¼Õn nšm 2000, NhËt B¶n Ÿ· cam kÕt cho ViÖt Nam vay 651,989 triÖu YÂȘn7 (kho¶ng 5.433 triÖu USD-tĂ» giž quy ŸÊi 1USD=120JPY). B¶ng 1: Cžc kho¶n vay cam kÕt theo ng”nh (Ÿn vÞ: triÖu YÂȘn) NguĂ„n: JBIC Theo sĂš liÖu cña Jica, gi¶i ng©n ODA tÝch luĂŒ tĂ” nšm t”i chÝnh 1992 tĂ­i nšm t”i chÝnh 1999 l” 657.228.000.000 JPY (tÂŹng Ÿng 7 NguĂ„n: HoÂčt Ÿéng ODA cña JBIC tÂči ViÖt Nam- XB: 2001 - 27 - Nšm 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Ng”nh § iÖn-khÝ 

. 29.135 38.411 24.962 55.831 25.529 25.630 

. 29.027 Giao th«ng 

. 20.699 8.383 38.038 7.739 29.605 46.370 59.867 33.240 Th«ng tin liÂȘn lÂčc 

. 

. 

. 

. 1.997 11.930 

. 21.414 

. ThuĂ» lĂź i, phßng chĂšng thiÂȘn tai 

. 

. 

. 

. 

. 

. 

. 

. 0.437 Khai thžc mĂĄ v”s¶n xuÊt 

. 

. 

. 

. 

. 

. 4.000 

. 

. DÞch vĂŽ x· hĂ©i 

. 

. 6.406 7.000 15.433 17.936 12.000 

. 8.200 VĂšn vay h”ng hož 45.500 2.500 4.800 

. 

. 

. 

. 20.000 

. TĂŠng 45.500 52.334 58.000 70.000 81.000 85.000 88.000 101.281 70.904
5.476.900.000 USD), chiÕm 55% tĂŠng sĂš nguĂ„n vĂšn ODA gi¶i ng©n cña cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng (DAC) tÂči ViÖt Nam nšm 1998. Trong ba nšm 1999–2001 NhËt B¶n lu«n l” nh” t”i trĂź cĂŁ lĂźng gi¶i ng©n ODA cho ViÖt Nam lĂ­n nhÊt vĂ­i 531 triÖu USD nšm 1999, 870 triÖu USD trong nšm 2000, v” 321 triÖu USD nšm 2001. VĂ­i cžc con sĂš thĂšng kÂȘ nÂȘu trÂȘn, chĂžng tĂĄ r»ng NhËt B¶n cĂŁ mĂ©t sĂč quan t©m ¼Æc biÖt tĂ­i ViÖt Nam, nhÊt l” trong cžc lÜnh vĂčc giao th«ng vËn t¶i v” nšng lĂźng, hai ng”nh chiÕm tØ trĂ€ng trÂȘn 70% tĂŠng giž trÞ vĂšn vay ODA cña NhËt tÂči ViÖt Nam. BiÓu ŸÄ 8: Gi¶i ng©n vĂšn ODA cña NhËt B¶n NguĂ„n: tĂŠng hĂźp sĂš liÖu cña UNDP 2.3.2 Ng©n h”ng thÕ giĂ­i (WB) Ng©n h”ng ThÕ giĂ­i l” mĂ©t tĂŠ chĂžc phžt triÓn, l” tÂȘn gĂ€i chung cña NhĂŁm cžc TĂŠ chĂžc t”i chÝnh tiÒn tÖ quĂšc tÕ. WB l” ng©n h”ng ¼Çu t cĂŁ quy m« lĂ­n nhÊt thÕ giĂ­i, l”m trung gian giĂ·a cžc nh” ¼Çu t v” ngĂȘi nhËn ¼Çu t, vay tĂ” ngĂȘi n”y v” cho vay ngĂȘi khžc. Ng©n h”ng thÕ giĂ­i - 28 - 37 86 145 168 202 369 531 870 321 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖuUSD
bao gĂ„m 5 tĂŠ chĂžc: Ng©n h”ng QuĂšc tÕ vÒ Tži thiÕt v” Phžt triÓn (IBRD); HiÖp hĂ©i Phžt triÓn QuĂšc tÕ (IDA); C«ng ty T”i chÝnh QuĂšc tÕ ( IFC); CÂŹ quan b¶o l·nh ¼Çu t Âźa biÂȘn (MIGA) v” Trung t©m QuĂšc tÕ vÒ Xö lĂœ Tranh chÊp §Çu t (ICSID) Cžc h×nh thĂžc hç trĂź cña WB bao gĂ„m: + Cžc loÂči kho¶n vay: - Cho vay dĂč žn ¼Çu t: HÇu hÕt vĂšn cho vay cña Ng©n h”ng l” d”nh cho cžc dĂč žn ¼Çu t cÇn mua sŸm h”ng hož v” dÞch vĂŽ cĂŽ thÓ ¼Ó Ÿžp Ăžng cžc mĂŽc tiÂȘu cña dĂč žn. MĂ©t sĂš dĂč žn ¼Çu t lĂ­n cña ViÖt Nam sö dĂŽng vĂšn vay WB l”: dĂč žn phžt triÓn n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, gižo dĂŽc, y tÕ v” dinh dĂŹng, v” phžt triÓn c«ng nghiÖp. - Cho vay ÂźiÒu chØnh: Cžc kho¶n vay ÂźiÒu chØnh Ÿßc gŸn vĂ­i cžc ch- ÂŹng tr×nh c¶i cžch, v” thĂȘng Ÿßc gi¶i ng©n l”m nhiÒu Ÿßt khi cžc c¶i cžch cÂŹ cÊu Ÿßc thĂčc hiÖn. - Kho¶n vay hçn hĂźp: MĂ©t sĂš kho¶n vay t”i trĂź cho c¶ hoÂčt Ÿéng ¼Çu t v” hoÂčt Ÿéng ÂźiÒu chØnh. + VĂšn Ăžng trĂ­c tĂ” QuĂŒ chuÈn bÞ dĂč žn: Ng©n h”ng cĂŁ thÓ cho Ăžng trĂ­c tĂ” QuĂŒ chuÈn bÞ dĂč žn (Project Preparation Facility - PPF) ¼Ó trĂź giĂłp t”i chÝnh v” kĂŒ thuËt cho bÂȘn vay chuÈn bÞ cžc dĂč žn mĂ­i. QuĂŒ PPF chØ sö dĂŽng khi bÂȘn vay kh«ng cĂŁ kh¶ nšng cung cÊp cžc chi phÝ n”y hoÆc kh«ng thÓ t×m Ÿßc cžc nguĂ„n t”i trĂź khžc. + §Äng t”i trĂź: kho¶ng 40% cžc dĂč žn do WB trĂź giĂłp cĂŁ sĂč hç trĂź t”i chÝnh cña cžc tĂŠ chĂžc cho vay v” nh” t”i trĂź khžc theo cžc tho¶ thuËn ŸÄng t”i trĂź. ChÂŹng tr×nh cho vay Ÿßc tži lËp v”o thžng 11/1993, b»ng mĂ©t kho¶n vay cho dĂč žn gižo dĂŽc tiÓu hĂ€c. KÓ tĂ” Ÿã, WB Ÿ· th«ng qua 19 kho¶n cho vay vĂ­i tĂŠng sĂš vĂšn cam kÕt l” 2 tØ USD. Ngo”i ra, chÂŹng tr×nh - 29 -
n”y cßn cĂŁ 5 kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña QuĂŒ phžt triÓn thÓ chÕ IDF (2,7 triÖu USD) v” 15 kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči theo quĂŒ uĂ» thžc Âźang Ÿßc thĂčc hiÖn (tĂŠng sĂš 18,9 triÖu USD). Trong thĂȘi gian n”y, IFC Ÿ· huy Ÿéng kho¶ng 493 triÖu USD cho ¼Çu t khu vĂčc t nh©n v”o 18 dĂč žn Ă« ViÖt Nam, vĂ­i trÂȘn 40% tĂŠng sĂš vĂšn ¼Çu t l” tĂ” IFC, v” phÇn cßn lÂči tĂ” khu vĂčc t nh©n. TÝnh ¼Õn nay ViÖt Nam Ÿ· kĂœ kÕt vĂ­i WB 29 HiÖp ¼Þnh TÝn dĂŽng (trong Ÿã cĂŁ 3 kho¶n vay gi¶i ng©n nhanh) vĂ­i tĂŠng sĂš vĂšn vay kho¶ng 3,4 tĂ» USD. HiÖn Ÿ· kÕt thĂłc 8 kho¶n vay (6 dĂč žn ¼Çu t v” 2 kho¶n vay gi¶i ng©n nhanh). §· gi¶i ng©n Ÿßc kho¶ng 1,5 tĂ» USD, ÂźÂčt trÂȘn 40% tĂŠng sĂš vĂšn vay Ÿ· kĂœ kÕt. - 30 -
126 47 206 187 256 158 139 183 0 50 100 150 200 250 300 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖuUSD BiÓu ŸÄ 9: ThĂčc hiÖn vĂšn ODA cña WB NguĂ„n: UNDP Ngo”i cžc dĂč žn tÝn dĂŽng, WB Ÿ· cung cÊp cho ViÖt Nam trÂȘn 40 dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt vĂ­i tĂŠng giž trÞ xÊp xØ 25 triÖu USD. Cžc kho¶n hç trĂź kĂŒ thuËt n”y (chñ yÕu b»ng viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči) do WB t”i trĂź hoÆc do WB huy Ÿéng tĂ” cžc nguĂ„n ŸÄng t”i trĂź giĂłp ViÖt Nam tiÕn h”nh chuÈn bÞ cžc dĂč žn ¼Çu t v” hç trĂź tšng cĂȘng thÓ chÕ. MĂ©t sĂš dĂč žn chÝnh cña WB: - Hç trĂź y tÕ quĂšc gia, vĂšn vay trÞ giž 101,2 triÖu USD, thĂȘi gian thĂčc hiÖn 1996–2003; - HiÖn ÂźÂči hož ng©n h”ng, vĂšn vay trÞ giž 49 triÖu USD, thĂȘi gian thĂčc hiÖn 1997–2002 - VÖ sinh m«i trĂȘng th”nh phĂš HCM (lu vĂčc NhiÂȘu LĂ©c- ThÞ NghÌ), 166,34 triÖu USD, 2001–2007. - 31 -
2.3.3 Ng©n h”ng phžt triÓn Ch©u ž (ADB) Ng©n h”ng Phžt triÓn Ch©u ž Ÿßc th”nh lËp ng”y 19 thžng 12 nšm 1966, cĂŁ trĂŽ sĂ« chÝnh ¼Æt tÂči Manila, Philippines. L” mĂ©t tĂŠ chĂžc t”i chÝnh phžt triÓn Âźa phÂŹng, mĂŽc tiÂȘu hoÂčt Ÿéng cña ADB l” thĂłc ŸÈy sĂč phžt triÓn kinh tÕ v” x· hĂ©i cña cžc nĂ­c th”nh viÂȘn Âźang phžt triÓn nh»m n©ng cao mĂžc sĂšng d©n c trong vĂŻng. Ng©n sžch hoÂčt Ÿéng cña ADB gĂ„m 2 nguĂ„n: - NguĂ„n vĂšn ¼Æc biÖt: bao gĂ„m 3 QuĂŒ: QuĂŒ phžt triÓn Ch©u ž (ADF), QuĂŒ ¼Æc biÖt Hç trĂź kĂŒ thuËt (TASF) v” QuĂŒ ¼Æc biÖt NhËt B¶n (JSF). - NguĂ„n vĂšn th«ng thĂȘng (OCR): do cžc nĂ­c th”nh viÂȘn Ÿãng gĂŁp v” huy Ÿéng trÂȘn thÞ trĂȘng t”i chÝnh quĂšc tÕ. Cžc h×nh thĂžc t”i trĂź cña ADB: + T”i trĂź cho Khu vĂčc Nh” nĂ­c: - Cho vay u Ÿ·i: ADB thĂčc hiÖn cho vay dĂ­i ba h×nh thĂžc: - VĂšn vay chÂŹng tr×nh: gi¶i ng©n nhanh dĂča trÂȘn cÂŹ sĂ« cam kÕt vÒ chÝnh sžch; - VĂšn vay dĂč žn: Cšn cĂž v”o tiÕn Ÿé thĂčc hiÖn dĂč žn cĂŽ thÓ; - VĂšn vay ng”nh (Sector loan): Kho¶n vay n”y Ÿßc d”nh cho 1 ng”nh cĂŽ thÓ, chÂŒng hÂčn DĂč žn ThuĂ» lĂźi §Äng b»ng s«ng HĂ„ng, DĂč žn hÂč tÇng cÂŹ sĂ« n«ng th«n, DĂč žn Khu vĂčc L©m nghiÖp. HoÂčt Ÿéng cho vay cña ADB d”nh cho ViÖt Nam, bao gĂ„m c¶ vay theo chÂŹng tr×nh, vay dĂč žn v” vay theo ng”nh, chñ yÕu Ÿßc t”i trĂź b»ng nguĂ„n vĂšn ADF v” mĂ©t phÇn b»ng nguĂ„n hçn hĂźp ADF, OCR. - ViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: cžc kho¶n viÖn trĂź cña ADB nh»m hç trĂź c«ng tžc chuÈn bÞ dĂč žn vĂšn vay v” tšng cĂȘng nšng lĂčc hoÆc thÓ chÕ nh»m thžo gĂŹ mĂ©t sĂš khĂŁ khšn vÒ thÓ chÕ, nšng lĂčc v” luËt phžp liÂȘn quan - 32 -
5 51 32 154 138 199 226 313 0 50 100 150 200 250 300 350 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖuUSD ¼Õn cžc hoÂčt Ÿéng t”i trĂź cña ADB. Cžc kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči Ÿßc thĂčc hiÖn th«ng qua cžc dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt chuÈn bÞ dĂč žn (PPTA) hoÆc Hç trĂź kĂŒ thuËt t vÊn (ADTA). Cžc kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči n”y thĂȘng Ÿßc t”i trĂź tĂ” QuĂŒ TASF hoÆc JSF. + Cho vay khu vĂčc t nh©n: Ngo”i hoÂčt Ÿéng t”i trĂź khu vĂčc Nh” nĂ­c, ADB cßn thĂčc hiÖn cžc hoÂčt Ÿéng khu vĂčc t nh©n, tÂčo chÊt xĂłc tžc cho ¼Çu t t nh©n. Cho ¼Õn nay, Ă« ViÖt nam ADB mĂ­i cho vay 1 dĂč žn t nh©n trÞ giž 30 triÖu USD. Nšm 1993 ADB Ÿ· nĂši lÂči quan hÖ t”i trĂź vĂ­i ViÖt Nam (ADB Ÿ· tĂ”ng cÊp tÝn dĂŽng ODA trÞ giž 20 triÖu USD cho chÝnh quyÒn S”i Gßn tr- Ă­c 1975). TĂ” Ÿã ¼Õn hÕt nšm 2001, tĂŠ chĂžc n”y Ÿ· cung cÊp cho ViÖt Nam 34 kho¶n vay vĂ­i tĂŠng sĂš vĂšn gÇn 2,2 tĂ» USD, v” cžc kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči vĂ­i sĂš vĂšn gÇn 82,8 triÖu USD ¼Ó thĂčc hiÖn 117 dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt. Ngo”i ra, ADB cĂČng Ÿ· d”nh mĂ©t kho¶n vay cho khu vĂčc t nh©n trÞ giž 30 triÖu USD. BiÓu ŸÄ 10: ThĂčc hiÖn vĂšn ODA cña ADB NguĂ„n: UNDP - 33 -
VÒ cÂŹ cÊu, tÝnh theo tĂŠng giž trÞ vĂšn vay trong thĂȘi kĂș 1993 –2000 nh sau: - Giao th«ng vËn t¶i: 22,2% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 29,1% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - N«ng, l©m, ng nghiÖp v” chÕ biÕn n«ng s¶n: 29,6% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 25,8% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - X· hĂ©i: 29,6% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 24,5% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - Nšng lĂźng: 7,4% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 10,0% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - T”i chÝnh: 3,7% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 5% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) Nšm 2001, ADB Ÿ· phĂši hĂźp vĂ­i ChÝnh phñ ViÖt Nam chuÈn bÞ ChiÕn lĂźc hoÂčt Ÿéng cña ADB tÂči ViÖt Nam lÇn thĂž hai cho thĂȘi kĂș 2001 - 2005 v” Ÿ· Ÿßc Chñ tÞch ADB phÂȘ duyÖt. Theo ChiÕn lĂźc n”y, mçi nšm ADB dĂč kiÕn sÏ cho ViÖt Nam vay 220- 240 triÖu USD vĂšn vay u Ÿ·i v” 40 triÖu USD vĂšn OCR so vĂ­i thĂȘi kĂș trĂ­c Ÿ©y l” 300 triÖu USD vĂšn u Ÿ·i. NhĂ·ng lÜnh vĂčc u tiÂȘn sö dĂŽng vĂšn ODA cña ADB trong thĂȘi gian tĂ­i l”: xož Ÿãi gi¶m nghÌo, Phžt triÓn thÓ chÕ, Phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc, Qu¶n lĂœ nguĂ„n t”i nguyÂȘn, Phžt triÓn hÂč tÇng cÂŹ sĂ« v” HĂźp tžc tiÓu vĂŻng MÂȘ M«ng mĂ« rĂ©ng. 2.3.4 Cžc nh” t”i trĂź khžc Ba nh” t”i trĂź trÂȘn chiÕm kho¶ng 60% tĂŠng giž trÞ ODA cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ Ÿ· cam kÕt v” gi¶i ng©n cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. - 34 - Cž c ng”nh khž c 6% N«ng-l©m- ng- nghiÖp 26% X· hĂ©i 25% Nš ng l- Ăź ng 10% Giao th«ng vËn t¶i 28% T”i chÝnh 5% BiÓu ŸÄ 11: VĂšn vay ADB theo ng”nh
MĂ©t sĂš nh” t”i trĂź quan trĂ€ng khžc cña ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua l”: IMF, LHQ, EU, Phžp, §Þc, §an MÂčch, ThuĂŸ §iÓn, H” Lan, H”n QuĂšc, Anh QuĂšc, v” Australia. TÊt c¶ cžc nh” t”i trĂź nĂŁi trÂȘn (cĂŻng ba nh” t”i trĂź h”ng ¼Çu l” NhËt, WB, v” ADB) chiÕm kho¶ng 90% tØ trĂ€ng ODA d”nh cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. 3. Xu hĂ­ng thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA trong thĂȘi gian tĂ­i Nhu cÇu vÒ vĂšn cho ¼Çu t v” phžt triÓn cña ViÖt Nam trong giai ÂźoÂčn 2001–2010 l” rÊt lĂ­n. Do vËy, viÖc tšng cĂȘng thu hĂłt ODA v”o phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i, thĂčc hiÖn cžc mĂŽc tiÂȘu vÒ xož Ÿãi gi¶m nghÌo, tšng trĂ«ng kinh tÕ bÒn vĂ·ng trong thĂȘi gian tĂ­i l” hÕt sĂžc cÇn thiÕt. Theo kÕ hoÂčch thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA cña ChÝnh phñ trong 5 nšm tĂ­i (2001–2005) nguĂ„n ODA Ÿßc ph©n bĂŠ sö dĂŽng nh sau: kho¶ng 15% vĂšn ODA cho ¼Çu t phžt triÓn n«ng nghiÖp, thuĂ» lĂźi, l©m nghiÖp, thuĂ» s¶n, kÕt hĂźp mĂŽc tiÂȘu phžt triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, xož Ÿãi gi¶m nghÌo; 25% cho ng”nh nšng lĂźng v” c«ng nghiÖp; 25% cho ng”nh giao th«ng, bu ÂźiÖn. PhÇn cßn lÂči d”nh ¼Ó hç trĂź phžt triÓn gižo dĂŽc Ÿ”o tÂčo, y tÕ, b¶o vÖ m«i trĂȘng, khoa hĂ€c c«ng nghÖ. - VĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc u tiÂȘn sö dĂŽng cho nhĂ·ng ch- ÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc: Xož Ÿãi gi¶m nghÌo, trĂ­c hÕt tÂči cžc vĂŻng n«ng th«n, vĂŻng s©u, vĂŻng xa, vĂŻng ŸÄng b”o d©n tĂ©c thiÓu sĂš; y tÕ, d©n sĂš v” phžt triÓn; Gižo dĂŽc, phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc; Cžc vÊn ¼Ò x· hĂ©i (tÂčo - 35 - BiÓu ŸÄ 12: CÂŹ cÊu ODA theo ng”nh 2001–2005 N«ng nghiÖp- PTNT 15% Giao th«ng- vËn t¶i 25% c«ng nghiÖp- ÂźiÖn 25% Cž c ng”nh khž c 35%
viÖc l”m, cÊp nĂ­c sinh hoÂčt, phßng chĂšng dÞch bÖnh, phßng chĂšng cžc tÖ nÂčn x· hĂ©i); B¶o vÖ m«i trĂȘng, b¶o vÖ v” phžt triÓn cžc nguĂ„n t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn; NghiÂȘn cĂžu khoa hĂ€c v” c«ng nghÖ, n©ng cao nšng lĂčc nghiÂȘn cĂžu v” triÓn khai; NghiÂȘn cĂžu cÂŹ b¶n ¼Ó chuÈn bÞ chÂŹng tr×nh, dĂč žn ¼Çu t phžt triÓn (quy hoÂčch, ÂźiÒu tra cÂŹ b¶n, tĂŠng quan nghiÂȘn cĂžu kh¶ thi); C¶i cžch h”nh chÝnh, t phžp, tšng cĂȘng nšng lĂčc cña cÂŹ quan qu¶n lĂœ Nh” nĂ­c Ă« Trung ÂŹng, ¼Þa phÂŹng v” phžt triÓn thÓ chÕ...; - ODA vĂšn vay Ÿßc u tiÂȘn sö dĂŽng cho nhĂ·ng chÂŹng t×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc: Xož Ÿãi gi¶m nghÌo, phžt triÓn n«ng nghiÖp v” n«ng th«n; Giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liÂȘn lÂčc; Nšng lĂźng; CÂŹ sĂ« hÂč tÇng x· hĂ©i (cžc c«ng tr×nh phĂłc lĂźi c«ng cĂ©ng, y tÕ, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo, cÊp thožt nĂ­c, b¶o vÖ m«i trĂȘng); Hç trĂź mĂ©t sĂš lÜnh vĂčc s¶n xuÊt nh»m gi¶i quyÕt cžc vÊn ¼Ò x· hĂ©i (tÂčo c«ng šn viÖc l”m, tšng thu nhËp cho ngĂȘi nghÌo, khŸc phĂŽc cžc tÖ nÂčn x· hĂ©i); Hç trĂź cžn c©n thanh tožn. XÐt vÒ khÝa cÂčnh nh” t”i trĂź, ba nh” t”i trĂź chÝnh l” NhËt B¶n, WB, v” ADB vÉn sÏ l” nhĂ·ng nh” t”i trĂź ODA h”ng ¼Çu cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian tĂ­i. TØ trĂ€ng ODA cña ba nh” t”i trĂź n”y cĂŁ thÓ vÉn duy tr× v”o kho¶ng 60–70% tĂŠng giž trÞ nguĂ„n ODA cÊp cho ViÖt Nam. SĂš cßn lÂči sÏ chñ yÕu do cžc nĂ­c thuĂ©c tĂŠ chĂžc OECD (Phžp, §Þc, §an MÂčch, Na Uy, ThuĂŸ §iÓn, Anh, MĂŒ, Canada, Australia, H”n QuĂšc, PhÇn Lan) v” cžc tĂŠ chĂžc thuĂ©c LHQ, cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ t”i trĂź. III. §žnh giž vÒ c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA 1. NhĂ·ng tiÕn bĂ© Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc NguĂ„n vĂšn ODA Ÿ· v” Âźang Ÿãng mĂ©t vai trß hÕt sĂžc quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i ViÖt Nam. Trong thĂȘi gian qua, ViÖt Nam - 36 -
Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng tiÕn bĂ© Ÿžng kÓ trong c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA. NhiÒu dĂč žn ¼Çu t b»ng vĂšn ODA Ÿ· ho”n th”nh v” Ÿßc Âźa v”o sö dĂŽng, gĂŁp phÇn tšng trĂ«ng kinh tÕ, xož Ÿãi, gi¶m nghÌo, ÂźiÓn h×nh nh dĂč žn Nh” mžy ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 2-1, thñy ÂźiÖn H”m ThuËn–§a Mi, mĂ©t sĂš dĂč žn giao th«ng trĂ€ng ÂźiÓm nh QuĂšc lĂ© 5, QuĂšc lĂ© 1A (ÂźoÂčn H” NĂ©i–LÂčng SÂŹn, Vinh–§«ng H”–Qu¶ng Ng·i), cÇu MĂŒ ThuËn. §Âčt Ÿßc nhĂ·ng tiÕn bĂ© trÂȘn l” nhĂȘ v”o nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n chñ yÕu sau: - ChÝnh phñ lu«n coi trĂ€ng viÖc ho”n thiÖn m«i trĂȘng phžp lĂœ ¼Ó qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng cĂŁ hiÖu qu¶ nguĂ„n vĂšn ODA. §Õn nay ChÝnh phñ Ÿ· ban h”nh nhiÒu všn b¶n phžp quy vÒ qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng ODA tÂči ViÖt Nam nh: NghÞ ¼Þnh sĂš 17/2001/N-CP ban h”nh ng”y 4 thžng 5 nšm 2001 thay thÕ cho NghÞ ¼Þnh 87/CP (ban h”nh nšm 1997) vÒ qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng ODA, NghÞ ¼Þnh sĂš 90/1998/N-CP ng”y 7/11/1998 vÒ Quy chÕ vay v” tr¶ nĂź nĂ­c ngo”i; QuyÕt ¼Þnh 223/1999/Q-TTg ng”y 7/12/1999 vÒ ThuÕ giž trÞ gia tšng (VAT) ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA; QuyÕt ¼Þnh 211/1998/Q-TTg ng”y 31/10/1998 vÒ Quy chÕ chuyÂȘn gia ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn ODA, v.v. - ViÖc chØ ÂźÂčo thĂčc hiÖn ODA cña ChÝnh phñ kÞp thĂȘi v” cĂŽ thÓ nh ٦m b¶o vĂšn ŸÚi Ăžng, vÊn ¼Ò thuÕ VAT ŸÚi vĂ­i cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA, nhĂȘ vËy nhiÒu vĂ­ng mŸc trong quž tr×nh thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA Ÿ· Ÿßc thžo gĂŹ. - C«ng tžc theo dĂąi v” Ÿžnh giž dĂč žn ODA cĂŁ nhiÒu tiÕn bĂ©. NghÞ ¼Þnh 17/2001/N-CP Ÿ· tÂčo khu«n khĂŠ phžp lĂœ tĂŠ chĂžc hÖ thĂšng theo dĂąi v” Ÿžnh giž chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA tĂ” cžc BĂ©, ng”nh trung ÂŹng tĂ­i ¼Þa phÂŹng v” cžc Ban qu¶n lĂœ dĂč žn. ChÝnh phñ hoan nghÂȘnh v” sÂœn s”ng hĂźp tžc vĂ­i nh” t”i trĂź ¼Ó cĂŻng Ÿžnh giž cžc chÂŹng tr×nh v” dĂč žn ODA. - 37 -
- ChÝnh phñ Ÿ· phĂši hĂźp chÆt chÏ vĂ­i cžc nh” t”i trĂź nh»m tšng cĂȘng qu¶n lĂœ ODA, l”m h”i ho” thñ tĂŽc giĂ·a ViÖt Nam v” cžc nh” t”i trĂź ¼Ó thĂłc ŸÈy tiÕn tr×nh thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA: Ng”y 12- 13 thžng 4 nšm 2000, tÂči §Ä SÂŹn, BĂ© KÕ hoÂčch v” Çu t Ÿ· phĂši hĂźp vĂ­i 3 nh” t”i trĂź (ADB, NhËt B¶n, WB) tĂŠ chĂžc HĂ©i nghÞ lÇn thĂž nhÊt vÒ qu¶n lĂœ cžc dĂč žn ¼Çu t sö dĂŽng vĂšn ODA nh»m xžc ¼Þnh v” thžo gĂŹ nhĂ·ng vÊn ¼Ò vĂ­ng mŸc trong quž tr×nh thĂčc hiÖn chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA. TiÕp Ÿã ng”y 31 thžng 8 nšm 2001, HĂ©i nghÞ lÇn thĂž 2 vĂ­i nĂ©i dung trÂȘn Ÿ· Ÿßc tĂŠ chĂžc tÂči H” NĂ©i nh»m cËp nhËt v” Ÿžnh giž t×nh h×nh thĂčc hiÖn cžc biÖn phžp Ÿ· ¼Ò ra ¼Ó c¶i thiÖn quž tr×nh thĂčc hiÖn vĂšn ODA. - Nšng lĂčc thĂčc hiÖn v” qu¶n lĂœ cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA Ÿ· cĂŁ bĂ­c tiÕn bĂ©. B»ng nhiÒu h×nh thĂžc Ÿ”o tÂčo khžc nhau v” qua thĂčc tÕ thĂčc hiÖn dĂč žn, nhiÒu cžn bĂ© cña ViÖt Nam tĂ” cÊp cÂŹ quan qu¶n lĂœ vÜ m« tĂ­i cžc Ban qu¶n lĂœ dĂč žn Ÿ· l”m quen v” tÝch luĂŒ Ÿßc kinh nghiÖm thĂčc hiÖn v” qu¶n lĂœ nguĂ„n vĂšn ODA. Tuy Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhiÒu tiÕn bĂ© trong c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA, nhng kh«ng ph¶i l” kh«ng cĂŁ nhĂ·ng thžch thĂžc m” ViÖt Nam cÇn ph¶i khŸc phĂŽc, gi¶i quyÕt trong thĂȘi gian tĂ­i. 2. NhĂ·ng tĂ„n tÂči trong c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA CĂŁ thÓ nĂŁi tĂ„n lÂči lĂ­n nhÊt trong c«ng tžc thĂčc hiÖn ODA m” cžc nh” t”i trĂź cĂČng nh ViÖt Nam cha h”i lßng khi Ÿžnh giž viÖc thĂčc hiÖn ODA trong thĂȘi gian qua l” tiÕn Ÿé gi¶i ng©n nguĂ„n vĂšn ODA, mÆc dĂŻ trong thĂȘi gian gÇn Ÿ©y lĂźng vĂšn ODA gi¶i ng©n Ÿ· dÇn tšng lÂȘn. - 38 -
0.43 0.737 0.9 1 1.242 1.35 1.65 1.527 0.725 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 tØUSD 1.36* NguĂ„n: UNDP.* sĂš liÖu cñaBKH§T l”1.5 tØUSD BiÓu ŸÄ 13: Gi¶i ng©n vĂšn ODA trong thĂȘi gian qua Trong tĂŠng giž trÞ ODA cam kÕt tĂ” 1993–2002 l” 22,24 tØ USD, th× mĂ­i chØ cĂŁ 10,3 tØ USD Ÿßc gi¶i ng©n, tÂŹng Ÿng kho¶ng 45%. HÂŹn thÕ, trong sĂš vĂšn ODA Ÿ· gi¶i ng©n phÇn lĂ­n l” thuĂ©c cžc dĂč žn gi¶i ng©n nhanh nh chÂŹng tr×nh tÝn dĂŽng ÂźiÒu chØnh cÂŹ cÊu (SAC) cña WB, ESCAP cña IMF, viÖn trĂź h”ng hož cña NhËt B¶n, v” cžc dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt v” viÖn trĂź nh©n ÂźÂčo cña LHQ v” cžc NGO. Trong khi cžc dĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng cĂŁ quy m« vĂšn lĂ­n nh giao th«ng, ÂźiÖn, thuĂ» lĂźi cĂŁ mĂžc gi¶i ng©n thÊp so vĂ­i yÂȘu cÇu. MĂ©t ÂźiÓm nĂ·a l” mĂžc gi¶i ng©n kh«ng ŸÄng ¼Òu giĂ·a cžc nh” t”i trĂź. ViÖc chËm gi¶i ng©n vĂšn ODA Ÿ· g©y nhĂ·ng thiÖt hÂči cho ViÖt Nam Ă« nhiÒu phÂŹng diÖn: - L”m chËm tiÕn Ÿé thĂčc hiÖn cña cžc dĂč žn, g©y thiÖt hÂči lĂ­n vÒ kinh tÕ nh gi¶m hiÖu qu¶ ¼Çu t cña dĂč žn, ¶nh hĂ«ng tĂ­i s¶n xuÊt v” tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng kinh tÕ x· hĂ©i cña ¼Êt nĂ­c. - 39 -
- L”m gi¶m hiÖu qu¶ nhĂ·ng lĂźi thÕ cña nguĂ„n vĂšn ODA nh yÕu tĂš u Ÿ·i cĂČng nh thĂȘi gian ©n hÂčn bÞ rĂłt ngŸn lÂči. - L”m xĂŁi mßn lßng tin cña cžc nh” t”i trĂź ŸÚi vĂ­i kh¶ nšng hÊp thu ODA cña ViÖt Nam, khĂŁ giĂ· Ÿßc mĂžc tšng cam kÕt ODA h”ng nšm cña cžc nh” t”i trĂź ¼Ó tÂčo vĂšn gĂši ¼Çu trong thĂȘi gian tĂ­i. CĂŁ rÊt nhiÒu lĂœ do l”m chËm tiÕn Ÿé gi¶i ng©n tĂ” c¶ hai phÝa nh” t”i trĂź v” phÝa ViÖt Nam, ÂźiÓn h×nh nh: - Cžc nh” t”i trĂź cĂŁ nhĂ·ng quy ¼Þnh, quy tr×nh v” thñ tĂŽc khž phĂžc tÂčp ¼ßi hĂĄi cžc dĂč žn v” chÂŹng tr×nh lĂ­n thĂȘng ph¶i cĂŁ nhiÒu thĂȘi gian ¼Ó chuÈn bÞ. HÂŹn nĂ·a, cžc quy ¼Þnh v” thñ tĂŽc cña cžc nh” t”i trĂź kh«ng nhÊt qužn vĂ­i nhau, trong khi ng”y c”ng cĂŁ nhiÒu cžc nh” t”i trĂź tham gia tĂŠ chĂžc t”i trĂź cho ViÖt Nam. §ã l” mĂ©t thžch thĂžc to lĂ­n ŸÚi vĂ­i nšng lĂčc cña ChÝnh phñ, ¼Æc biÖt l” ph¶i l”m quen vĂ­i mĂ©t loÂčt cžc thñ tĂŽc v” ÂźiÒu kiÖn khžc nhau cña cžc nh” t”i trĂź trong khi c«ng tžc ÂźiÒu phĂši giĂ·a cžc nh” t”i trĂź cßn Âźang Ă« thĂȘi kĂș sÂŹ khai. MĂ©t khĂŁ khšn nĂ·a ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA song phÂŹng l” nh” t”i trĂź thĂȘng gŸn cžc ÂźiÒu kiÖn r”ng buĂ©c cho cžc kho¶n viÖn trĂź cña m×nh nh ph¶i mua sŸm vËt t thiÕt bÞ tĂ” nh” t”i trĂź, hay chØ ¼Þnh thÇu cžc nh” thÇu thuĂ©c nĂ­c t”i trĂź thĂčc hiÖn dĂč žn. §iÒu n”y cĂŁ ¶nh hĂ«ng tĂ­i m«i tr- ĂȘng ¼Çu t kinh doanh khi ViÖt Nam Ÿ· ban h”nh Quy chÕ ¼Êu thÇu ¼Ó ٦m b¶o tinh khžch quan c«ng b»ng trong c«ng tžc ¼Êu thÇu. ( ThÝ dĂŽ nh viÖc sö dĂŽng cžc chÂŹng tr×nh ORET v” MILIEV cña H” Lan ¼Ó cung cÊp ODA cho ViÖt Nam. ThĂčc chÊt chÂŹng tr×nh n”y l” hoÂčt Ÿéng hç trĂź xuÊt khÈu, gŸn vĂ­i cžc l« h”ng v” nh” thÇu (nh” cung cÊp) H” Lan cĂŽ thÓ, kh«ng th«ng qua ¼Êu thÇu m” chØ ¼Þnh thÇu. - Cßn tĂ„n tÂči nhĂ·ng yÕu kÐm trong kh©u qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng ODA. V- Ă­ng mŸc lĂ­n nhÊt l” Ă« kh©u chuÈn bÞ, tĂŠ chĂžc thĂčc hiÖn v” theo dĂąi Ÿžnh giž dĂč žn. Cžc tËp qužn mua sŸm ¼Êu thÇu cha cĂŁ hiÖu qu¶ cao. - 40 -
T×nh trÂčng chËm trÔ trong viÖc mua sŸm ¼Êu thÇu v” kĂœ kÕt hĂźp ŸÄng l” do nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n nh thiÕu cžc všn b¶n, t”i liÖu mua sŸm ¼Êu thÇu, hÖ thĂšng phÂȘ duyÖt trong nĂ­c mang tÝnh tËp trung v” cžc cÂŹ chÕ thuÕ phĂžc tÂčp. - ViÖc di d©n v” gi¶i phĂŁng mÆt b»ng dĂč žn thĂȘng kÐo d”i: do cßn nhiÒu bÊt cËp trong c«ng tžc bĂ„i thĂȘng v” tži ¼Þnh c cña ViÖt Nam. - Nšng lĂčc qu¶n lĂœ dĂč žn cßn hÂčn chÕ: Ÿ· cĂŁ mĂ©t sĂš trĂȘng hĂźp sö dĂŽng chuyÂȘn gia t vÊn trong nĂ­c kh«ng cĂŁ Ÿñ nšng lĂčc hoÆc thiÕu kinh nghiÖm. Ngo”i ra, do c«ng tžc kiÓm sožt chÊt lĂźng cha tĂšt nÂȘn chÊt lĂźng thĂčc hiÖn cßn thÊp. VÝ dĂŽ nh viÖc bĂĄ giž thÇu quž thÊp trong cžc c«ng tr×nh x©y dĂčng dÉn ¼Õn t×nh trÂčng chÊt lĂźng c«ng tr×nh kh«ng Ÿžp Ăžng tiÂȘu chuÈn cÇn thiÕt. ThÝ dĂŽ, dĂč žn N©ng cÊp quĂšc lĂ© 1A ÂźoÂčn Nha Trang -Qu¶ng Ng·i (ADB3), do bĂĄ thÇu quž thÊp (giž bĂĄ thÇu giž thÊp hÂŹn 300 tØ ŸÄng so vĂ­i dĂč tožn), nh” thÇu Cienco 5 Ÿ· kh«ng ho”n th”nh dĂč žn Ÿóng tiÕn Ÿé v” chÊt lĂźng cña c«ng tr×nh kh«ng ٦m b¶o8 . - ThiÕu vĂšn ŸÚi Ăžng trong nĂ­c: ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA vay - u Ÿ·i, phÝa nh” t”i trĂź nĂ­c ngo”i chØ t”i trĂź 85% trÞ giž dĂč žn cßn lÂči 15% phÝa ViÖt Nam ph¶i cÊp vĂšn ŸÚi Ăžng. §©y cĂČng l” mĂ©t vÊn ¼Ò g©y chËm tiÕn Ÿé gi¶i ng©n vĂšn cña mĂ©t sĂš dĂč žn, ¼Æc biÖt l” nhĂ·ng dĂč žn cĂŁ quy m« vĂšn lĂ­n, ChÝnh phñ gÆp nhiÒu khĂŁ khšn trong huy Ÿéng vĂšn. - Ngo”i ra cßn cĂŁ mĂ©t sĂš nguyÂȘn nh©n khžc nh do thay ŸÊi nĂ©i dung dĂč žn theo yÂȘu cÇu cña phÝa ViÖt Nam (nh dĂč žn gižo dĂŽc tiÓu hĂ€c do WB t”i trĂź), thay ŸÊi c«ng nghÖ (dĂč žn nh” mžy thuĂ» ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 1 vĂšn OECF NhËt chuyÓn ŸÊi tĂ” c«ng nghÖ nhiÖt ÂźiÖn truyÒn thĂšng sang c«ng nghÖ tuĂšc bin khÝ hçn hĂźp), do nĂ©i dung kÜ thuËt phĂžc tÂčp 8 NguĂ„n: Bžo §ĂȘi sĂšng v” Phžp luËt, 20/02/2003 - 41 -
cña cžc dĂč žn m” lÇn ¼Çu tiÂȘn (cžc nh” thÇu) phÝa ViÖt Nam gÆp ph¶i (nh dĂč žn hiÖn ÂźÂči hož ng©n h”ng cña WB cĂŁ nĂ©i dung c«ng nghÖ th«ng tin rÊt phĂžc tÂčp), v.v. 3. MĂ©t sĂš biÖn phžp khŸc phĂŽc §Ó c¶i thiÖn hÂŹn nĂ·a tĂšc Ÿé gi¶i ng©n ODA, trong thĂȘi gian tĂ­i ViÖt Nam cÇn ph¶i cĂŁ nhĂ·ng biÖn phžp khŸc phĂŽc nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n Ÿ· kÓ trÂȘn th«ng qua: - TiÕp tĂŽc phĂši hĂźp vĂ­i cžc nh” t”i trĂź nh»m h”i ho” thñ tĂŽc giĂ·a ViÖt Nam v” cžc nh” t”i trĂź ¼Ó thĂłc ŸÈy tiÕn tr×nh thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA. ViÖt Nam cÇn phĂši hĂźp vĂ­i cžc nh” t”i trĂź nh»m h”i ho” cžc thñ tĂŽc, quy tr×nh thĂčc hiÖn cžc dĂč žn ODA (tĂ” cžc kh©u chuÈn bÞ dĂč žn, Ÿžnh giž v” phÂȘ duyÖt dĂč žn, cžc kÕ hoÂčch mua sŸm, qu¶n lĂœ v” ÂźiÒu h”nh dĂč žn) nh»m rĂłt ngŸn thĂȘi gian chuÈn bÞ dĂč žn cĂČng nh hĂźp tžc cĂŁ hiÖu qu¶ trong qu¶n lĂœ v” ÂźiÒu h”nh thĂčc hiÖn cžc ch- ÂŹng tr×nh, dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA. - TiÕp tĂŽc ho”n thiÖn khung phžp lĂœ liÂȘn quan tĂ­i qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng vĂšn ODA. Do hÖ thĂšng khung phžp lĂœ vÒ sö dĂŽng vĂšn ODA vÉn cha Ÿßc kiÖn to”n, nÂȘn trong thĂȘi gian tĂ­i ¼ßi hĂĄi ChÝnh phñ cĂČng nh cžc bĂ© ng”nh cĂŁ liÂȘn quan cÇn ph¶i ban h”nh cžc Th«ng t, všn b¶n hĂ­ng dÉn vÒ nhĂ·ng nĂ©i dung liÂȘn quan tĂ­i t”i chÝnh cña cžc chÂŹng tr×nh dĂč žn ODA, cĂČng nh Quy chÕ ¼Êu thÇu cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA. - CÇn sĂ­m x©y dĂčng khung phžp lĂœ vÒ tži ¼Þnh c v” gi¶i phĂŁng mÆt b»ng, nh»m gi¶i quyÕt cÂŹ b¶n nhĂ·ng vĂ­ng mŸc vÒ vÊn ¼Ò n”y ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn ODA cĂŁ x©y dĂčng cÂŹ b¶n. - Tšng cĂȘng c«ng tžc Ÿ”o tÂčo, nšng lĂčc qu¶n lĂœ v” thĂčc hiÖn ODA Ă« cžc cÊp. - 42 -
HiÖn nay vĂ­i xu thÕ cžc nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn cĂŁ chiÒu hĂ­ng gi¶m dÇn cžc kho¶n ODA t”i trĂź cho cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn, trong khi nhu cÇu vÒ vĂšn ODA tÂči cžc quĂšc gia n”y ng”y c”ng tšng, th× ViÖt Nam cÇn ph¶i nç lĂčc hÂŹn nĂ·a trong viÖc c¶i thiÖn thÓ chÕ, nhĂ·ng chÝnh sžch, cĂČng nh n©ng cao hiÖu qu¶ cña cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA, ¼Ó g©y dĂčng lßng tin cña cžc nh” t”i trĂź cĂČng nh ¼Ó ÂźÂčt Ÿßc cžc mĂŽc tiÂȘu vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn ODA Ă« ViÖt Nam trong thĂȘi gian tĂ­i. - 43 -
ChÂŹng 2: ThĂčc trÂčng thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn I. Khži qužt vÒ ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam 1. T×nh h×nh phžt triÓn ng”nh ÂźiÖn Ng”nh ÂźiÖn l” ng”nh Ÿãng mĂ©t vai trß v« cĂŻng quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn cña nÒn kinh tÕ quĂšc d©n. Kh«ng mĂ©t quĂšc gia n”o x©y dĂčng quy hoÂčch phžt triÓn tĂŠng thÓ m” kh«ng quan t©m mĂ©t cžch thÝch Ÿžng tĂ­i sĂč phžt triÓn vÒ nšng lĂźng m” trong Ÿã ÂźiÖn l” nhiÂȘn liÖu chñ yÕu kh«ng thÓ thiÕu ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ v” x· hĂ©i. Trong nhĂ·ng nšm qua ng”nh ÂźiÖn Ÿ· gÆt hži Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿžng kÓ vÒ tšng trĂ«ng s¶n xuÊt ÂźiÖn cĂČng nh vÒ t”i chÝnh v” Ÿ· Ÿãng gĂŁp Ÿžng kÓ v”o sĂč phžt triÓn kinh tÕ ĂŠn ¼Þnh cña ViÖt Nam trong thËp kĂ» qua. TĂŠng c«ng suÊt lŸp ¼Æt cña cžc nh” mžy ÂźiÖn cña ViÖt Nam hiÖn nay l” 8.740MW, v” c«ng suÊt kh¶ dĂŽng v”o kho¶ng 7.920 MW, trong Ÿã thuĂ» ÂźiÖn chiÕm tĂ­i 50,6%, nhiÖt ÂźiÖn 15,2%, ÂźiÖn chÂčy b»ng khÝ v” dÇu DO chiÕm 34,2% (Xem b¶ng 2). Nšm 2002, cžc nh” mžy ÂźiÖn cña ViÖt Nam s¶n xuÊt Ÿßc 35,7 tØ kWh , trong Ÿã thuĂ» ÂźiÖn chiÕm tĂ­i 59,5%, nhiÖt ÂźiÖn 22,7%, v” ÂźiÖn chÂčy b»ng khÝ v” dÇu DO chiÕm 19,4%. TĂŠng lĂźng ÂźiÖn s¶n xuÊt trong thĂȘi kĂș 1991–2002 tšng gÊp 3.5 lÇn vĂ­i mĂžc tšng trĂ«ng h”ng nšm l” 12,8%, ¼Æc biÖt trong giai ÂźoÂčn 1994– 1996, s¶n xuÊt ÂźiÖn ÂźÂčt mĂžc tšng trĂ«ng kĂ» lĂŽc l” 17% so vĂ­i tšng trĂ«ng GDP cña ViÖt Nam cĂŻng thĂȘi kĂș n”y chØ cĂŁ 9%. VÒ hÖ thĂšng lĂ­i ÂźiÖn, cho tĂ­i hÕt nšm 2001, hÖ thĂšng ÂźiÖn lĂ­i quĂšc gia Ÿ· Ÿßc lŸp ¼Æt tĂ­i tÊt c¶ cžc tØnh th”nh cña ViÖt Nam, v” tĂ­i kho¶ng - 44 -
97,6% quËn huyÖn, v” 84,9% l” x· trong c¶ nĂ­c. HiÖn tÂči, hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn cña ViÖt Nam gĂ„m bĂšn mĂžc ÂźiÖn thÕ: trung thÕ, 66– 100kV, 220kV v” 500 kV. B¶ng 2: TĂŠng c«ng suÊt cžc nh” mžy ÂźiÖn cña ViÖt Nam STT Nh” mžy C«ng suÊt lŸp ¼Æt (MW) C«ng suÊt kh¶ dĂŽng (MW) A - Cžc nh” mžy cña TĂŠng c«ng ty §iÖn lĂčc ViÖt Nam I - ThuĂ» ÂźiÖn: 4.154,5MW 1 Ho” B×nh 1.920 Nh thiÕt kÕ v” cĂŁ gi¶m dÇn 2 Thžc B” 120 vÒ cuĂši mĂŻa kh« 3 VÜnh SÂŹn 66 4 S«ng Hinh 70 5 Ialy 720 6 TrÞ An 420 7 §a Nhim v” S«ng Pha 167,5 8 H”m ThuËn 300 9 §a My 175 10 Thžc MÂŹ 150 11 Cžc thuĂ» ÂźiÖn nhĂĄ 46 II - NhiÖt ÂźiÖn than: 1245 MW 12 Ph¶ LÂči 1 440 380 13 Ph¶ LÂči 2 600 600 14 U«ng BÝ 105 105 15 Ninh B×nh 100 100 III - NhiÖt ÂźiÖn dÇu: 198 MW 16 Thñ §Þc 165 153 17 CÇn ThÂŹ 33 33 IV - Tuabin khÝ v” tuabin dÇu : 1833.8 MW 18 PhĂł MĂŒ 1 720 720 19 PhĂł MĂŒ 2.1 288 288 20 PhĂł MĂŒ 2.1 MR 276 276 21 B” RÞa 271,8 230 22 Thñ §Þc 128 90 23 CÇn ThÂŹ 150 136 V - §u«i hÂŹi: 480 MW 24 PhĂł MĂŒ 1 370 370 25 B” RÞa 110 110 V - Diesel 296 120 CĂ©ng 8.207,3 - B - Cžc nh” mžy IPP (ngo”i EVN) 26 HiÖp PhĂ­c 375 375 26 Vedan 72 72 26 Nomura 54 54 26 Bourbon 20 20 - 45 -
26 Amata 12.8 12.8 CĂ©ng 533,8 533,8 TĂŠng c«ng suÊt 8.741,1 ~7.920 NguĂ„n: TÂčp chÝ ÂźiÖn lĂčc 2/2003 B¶ng 3: TĂŠng c«ng suÊt lĂ­i ÂźiÖn quĂšc gia §iÖn thÕ (kV) TĂŠng chiÒu d”i ÂźĂȘng d©y truyÒn t¶i (km) TĂŠng c«ng suÊt thiÕt kÕt cña cžc trÂčm biÕn thÕ (MVA) 500 1.550 2.700 220 3.200 6.000 66-110 7.500 7.050 Trung thÕ 50.500 10.400 NguĂ„n: EVN-2002 Tuy nhiÂȘn, hÖ thĂšng ÂźiÖn lĂ­i cña ViÖt Nam cha phžt triÓn ŸÄng bĂ© cĂŻng vĂ­i cžc nguĂ„n ÂźiÖn v” cha Ÿžp Ăžng Ÿßc tšng trĂ«ng vÒ nhu ÂźiÖn nšng do cßn cĂŁ sĂč hÂčn chÕ vÒ nguĂ„n ¼Çu t, cžc thñ tĂŽc cha ho”n thiÖn, v” do tĂšc Ÿé thĂčc hiÖn cžc dĂč žn phžt triÓn nguĂ„n ÂźiÖn chËm. Do vËy, hÖ thĂšng lĂ­i ÂźiÖn Ă« nhiÒu khu vĂčc Ÿ· bÞ quž t¶i, g©y tĂŠn thÊt ÂźiÖn nšng cĂČng nh nhĂ·ng sĂč cĂš mÊt ÂźiÖn x¶y ra thĂȘng xuyÂȘn tÂči nhiÒu khu vĂčc, ¶nh hĂ«ng lĂ­n tĂ­i t×nh h×nh s¶n xuÊt v” kinh doanh cña nhiÒu Ÿn vÞ. DĂč bžo tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng vÒ nhu cÇu ÂźiÖn cña ViÖt Nam cho phžt triÓn kinh tÕ trong nhĂ·ng nšm tĂ­i Ÿßc vÉn rÊt lĂ­n, vĂ­i tØ lÖ tšng trĂ«ng v”o kho¶ng 15%/nšm, gÊp Ÿ«i tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng GDP cña ¼Êt nĂ­c. Trong quy hoÂčch phžt triÓn ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam giai ÂźoÂčn 2001 - 2010 cĂŁ xÐt triÓn vĂ€ng ¼Õn nšm 2020, tĂŠng c«ng suÊt phžt ÂźiÖn cña ViÖt Nam sÏ tšng tĂ” 41 tØ kWh nšm 2003 lÂȘn 45–50 tĂ» kWh ¼Õn hÕt nšm - 46 -
2005. Con sĂš n”y sÏ tiÕp tĂŽc tšng lÂȘn tĂ­i 70 ¼Õn 80 tĂ» kWh v”o nšm 2010, v” 160–200 tĂ» kWh v”o nšm 2020. 2. §Æc trng cña ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam Ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam hiÖn nay n»m dĂ­i sĂč qu¶n lĂœ cña BĂ© C«ng nghiÖp, ,” trĂčc tiÕp l” TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN). Ng”nh cĂŁ mĂ©t sĂš ¼Æc trng chÝnh sau: - Do mĂ©t tĂŠng c«ng ty nh” nĂ­c Ÿéc quyÒn qu¶n lĂœ ÂźiÒu h”nh kinh doanh vÒ ÂźiÖn l” TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN). EVN Ÿßc th”nh lËp ng”y 10/10/1994 theo QuyÕt ¼Þnh 562/TTg cña Thñ tĂ­ng ChÝnh phñ trÂȘn cÂŹ sĂ« hĂźp nhÊt cña ba c«ng ty §iÖn lĂčc 1, 2 v” 3 thuĂ©c BĂ© Nšng lĂźng (cĂČ). Sau khi BĂ© nšng lĂźng sžt nhËp v”o BĂ© C«ng nghiÖp th× EVN trĂčc thuĂ©c sĂč qu¶n lĂœ cña BĂ© n”y. L” doanh nghiÖp nh” nĂ­c hoÂčt Ÿéng theo m« h×nh TĂŠng c«ng ty 91 phĂŽ tržch to”n bĂ© lÜnh vĂčc ¼Çu t v” phžt triÓn, s¶n xuÊt v” kinh doanh vÒ ÂźiÖn. EVN hiÖn cĂŁ 14 Ÿn vÞ trĂčc thuĂ©c hoÂčt Ÿéng theo cÂŹ chÕ Ÿéc lËp gĂ„m: C«ng ty §iÖn lĂčc 1, 2, 3, §iÖn lĂčc H” NĂ©i, TP HCM, C«ng ty x©y lŸp ÂźiÖn 1, 2, 3, 4, C«ng ty kh¶o sžt thiÕt kÕ ÂźiÖn 1, 2, C«ng ty SX thiÕt bÞ ÂźiÖn, C«ng ty ViÔn th«ng ÂźiÖn lĂčc, v” C«ng ty t”i chÝnh ÂźiÖn lĂčc. - EVN cßn bao gĂ„m mĂ©t sĂš Ÿn vÞ trĂčc thuĂ©c khžc hoÂčt Ÿéng theo cÂŹ chÕ hÂčch tožn phĂŽ thuĂ©c nh cžc nh” mžy ÂźiÖn Ph¶ LÂči, U«ng BÝ, Thñ §Þc, Tr” NĂŁc, B” RÞa, Thžc B”, §a Nhim, PhĂł MĂŒ, cžc c«ng ty TruyÒn t¶i ÂźiÖn 1, 2, 3, 4; cžc trung t©m ÂźiÒu Ÿé quĂšc gia, trung t©m viÔn th«ng ÂźiÖn lĂčc, ViÖn nšng lĂźng, v” cžc ban qu¶n lĂœ dĂč žn (BQLDA) ÂźiÖn miÒn BŸc, Trung, Nam, BQLDA ÂźiÖn PhĂł MĂŒ, B” RÞa, H”m ThuËn-§a Mi, v.v. - 47 -
- Ngo”i EVN ra, chØ cĂŁ mĂ©t sĂš nh” s¶n xuÊt ÂźiÖn Ÿéc lËp vĂ­i c«ng suÊt nhĂĄ nh HiÖp PhĂ­c, Nomura, Bourbon, Vedan, v” Amata. - KÕ hoÂčch phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn thĂȘng tËp trung v”o cžc mĂŽc tiÂȘu kinh tÕ v” x· hĂ©i. HÇu hÕt cžc kÕ hoÂčch phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn chñ yÕu nh»m Ÿžp Ăžng cžc mĂŽc tiÂȘu vÒ kinh tÕ v” x· hĂ©i cña ChÝnh phñ. - HÖ thĂšng hÂč tÇng cÂŹ sĂ« ng”nh ÂźiÖn lÂčc hËu, do vËy ¼ßi hĂĄi ph¶i cĂŁ nguĂ„n vĂšn ¼Çu t lĂ­n cho viÖc n©ng cÊp, mĂ« rĂ©ng hÖ thĂšng nguĂ„n ÂźiÖn, ÂźiÖn lĂ­i ph©n phĂši, ¼Æc biÖt l” ÂźiÖn khÝ hož n«ng th«n. NhĂ·ng ¼Æc ÂźiÓm trÂȘn cĂŁ thÓ cĂŁ nhĂ·ng tžc Ÿéng trĂčc tiÕp hay gižn tiÕp tĂ­i chiÕn lĂźc ¼Çu t v” cÊp vĂšn cña cžc nh” ¼Çu t v” t”i trĂź quĂšc tÕ. 3. TiÒm nšng vÒ nguĂ„n nšng lĂźng cña ViÖt Nam ViÖt Nam cĂŁ ÂźiÒu kiÖn tĂč nhiÂȘn tÂŹng ŸÚi thuËn lĂźi vÒ cžc nguĂ„n nšng lĂźng Âźa dÂčng, bao gĂ„m khÝ ga, than cĂšc, than bĂŻn, dÇu löa, v” mĂ©t tiÒm nšng lĂ­n vÒ thuĂ» ÂźiÖn so vĂ­i cžc quĂšc gia khžc trong khu vĂčc. Theo kÕ hoÂčch phžt triÓn tĂŠng thÓ cña TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN), kh¶ nšng khai thžc cžc nguĂ„n nšng lĂźng n”y nh sau: - 50-60 tØ kWh ÂźiÖn s¶n xuÊt tĂ” cžc nh” mžy thuĂ» ÂźiÖn/nšm; - 25-30 triÖu tÊn than anthraxit mçi nšm, trong Ÿã kho¶ng 6-8 triÖu tÊn dĂŻng cho phžt ÂźiÖn; - 25-30 triÖu tÊn dÇu th« mçi nšm; - 15-30 tØ m3 khÝ/nšm, trong Ÿã kho¶ng 2 tØ Ÿßc sö dĂŽng cho phžt ÂźiÖn; - 48 -
- VÒ nhiÂȘn liÖu hÂčt nh©n, vĂ­i trĂ· lĂźng Uranium v”o kho¶ng 300 tÊn U3 O8, trong Ÿã kho¶ng 50% cĂŁ thÓ khai thžc thÂŹng mÂči - Cžc nguĂ„n ¼Þa nhiÖt, vĂ­i c«ng suÊt kho¶ng 200-400 MW; - Phžt ÂźiÖn b»ng nšng lĂźng vi sinh, vĂ­i c«ng suÊt kho¶ng 300 MW; - Cžc trÂčm thuĂ» ÂźiÖn mini, nšng lĂźng giĂŁ, mÆt trĂȘi, v” khÝ biogas l” t- ÂŹng ŸÚi phong phĂł. ViÖc phžt huy cĂŁ hiÖu qu¶ cžc nguĂ„n nšng lĂźng trÂȘn cĂŁ vai trß quyÕt ¼Þnh tĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i cña ViÖt Nam trong thĂȘi gian tĂ­i. Tuy nhiÂȘn, thžch thĂžc lĂ­n nhÊt ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam nĂŁi chung v” ng”nh ÂźiÖn nĂŁi riÂȘng chÝnh l” l”m thÕ n”o ¼Ó huy Ÿéng Ÿñ vĂšn ¼Çu t cho cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn vĂ­i ¼Æc trng l” quy m« vĂšn rÊt lĂ­n. 4. NhĂ·ng thžch thĂžc ŸÚi vĂ­i ng”nh ÂźiÖn Theo mĂ©t bžo cžo cña WB9 , ng”nh nšng lĂźng nĂŁi chung v” ÂźiÖn lĂčc nĂŁi riÂȘng hiÖn ph¶i ŸÚi mÆt vĂ­i bĂšn thžch thĂžc chÝnh trong quž tr×nh ViÖt Nam Âźang chuyÓn ŸÊi nÒn kinh tÕ theo ¼Þnh hĂ­ng c«ng nghiÖp hož v” hiÖn ÂźÂči hož. - ThĂž nhÊt, ¼Ó ÂźÂčt Ÿßc cžc chØ tiÂȘu tšng trĂ«ng kinh tÕ chung cña m” chÝnh phñ Ÿ· ¼Ò ra th× tšng trĂ«ng vÒ cung cÊp ÂźiÖn ph¶i tšng nhanh hÂŹn GDP kho¶ng 70%. §Ó ÂźÂčt Ÿßc tĂšc Ÿé tšng Ÿã, cung cÊp nšng lĂźng ph¶i cĂŁ hiÖu qu¶ - ¼Õn nšm 2010 ph¶i tiÕt kiÖm Ÿßc 2788 MW, tĂžc l” mĂ©t nöa c«ng suÊt lŸp ¼Æt hiÖn nay. Nšng lĂźng cĂČng sÏ ph¶i Ÿßc ph©n bĂš ¼Òu hÂŹn; hiÖn 80% d©n sĂš l” Ă« vĂŻng n«ng th«n v” mĂžc tiÂȘu thĂŽ cña hĂ€ chØ chiÕm 14% lĂźng ÂźiÖn Ÿßc cung Ăžng. - ThĂž hai, mÆc dĂŻ ViÖt Nam gi”u vÒ t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn, nhng cžc nguĂ„n t”i chÝnh hÂčn chÕ cña ¼Êt nĂ­c ¼ßi hĂĄi ph¶i lËp kÕ hoÂčch thËn trĂ€ng trong lÜnh vĂčc nšng lĂźng. ViÖc phžt hiÖn ra khÝ thiÂȘn nhiÂȘn ngo”i 9 §¶m b¶o nšng lĂźng cho sĂč phžt triÓn cña ViÖt Nam: NhĂ·ng thžch thĂžc mĂ­i vĂ­i ng”nh nšng lĂźng - 49 -
khÂŹi gÇn Ÿ©y tÂčo ra cÂŹ hĂ©i ¼Ó tiÕn h”nh lĂča chĂ€n nšng lĂźng n”o cĂŁ lĂźi vÒ mÆt kinh tÕ v” m«i trĂȘng. - ThĂž ba, ViÖt Nam sÏ ph¶i ¼Çu t 5,3-5,5% GDP, gÊp Ÿ«i mĂžc cña cžc nĂ­c lžng giÒng §«ng Nam ž khžc, v”o cÂŹ sĂ« hÂč tÇng thiÕt yÕu cho nšng lĂźng. HÂŹn nĂ·a, mĂžc v” cÂŹ cÊu giž nšng lĂźng ph¶i thay ŸÊi ¼Ó gi¶i to¶ bĂ­t nhĂ·ng sĂžc Ðp t”i chÝnh ngŸn hÂčn v” ٦m b¶o hiÖu qu¶ l©u d”i trong cžc quyÕt ¼Þnh ¼Çu t v” sö dĂŽng t”i nguyÂȘn. Theo WB, 2/3 lĂźng ¼Çu t cÇn thiÕt sÏ ph¶i Ÿßc t”i trĂź b»ng nguĂ„n viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA), tÝn dĂŽng xuÊt khÈu, v” ¼Çu t nĂ­c ngo”i trĂčc tiÕp. PhÇn cßn lÂči sÏ lÊy tĂ” nguĂ„n vĂšn tÝch lĂČy nĂ©i bĂ©, nguĂ„n cña d©n, v” b¶o l·nh cña ChÝnh phñ cho ¼Çu t cña t nh©n. §Çu t v”o nšng lĂźng ph¶i Ÿßc lĂča chĂ€n cÈn thËn bĂ«i v× quy m« cña nĂŁ ¶nh hĂ«ng ¼Õn kh¶ nšng vay nĂź nĂ­c ngo”i cña ViÖt Nam. B¶ng 4: Chi phÝ ¼Çu t v” thĂȘi gian x©y dĂčng cžc c«ng tr×nh nguĂ„n ÂźiÖn LoÂč i Chi phÝ (USD/kWh) ThĂȘi gian x©y dĂčng ThuĂ» ÂźiÖn* 1.000-1.700 3–10 nš m NhiÖt ÂźiÖn than 900–1.200 36 thž ng NhiÖt ÂźiÖn khÝchu tr×nh hçn hĂź p 600–700 18 thž ng NhiÖt ÂźiÖn khÝchu tr×nh Ÿn 300–350 12 thž ng NguĂ„n: Harvard Institutefor International Development, 1999 * bao gĂ„m c¶ chi phÝl· i suÊt tÝnh trongthĂȘi gian x©y dĂčng. - ThĂž t, thu hĂłt ¼Çu t nĂ­c ngo”i sÏ ¼ßi hĂĄi ph¶i tÂčo ra Ÿßc mĂ©t m«i trĂȘng kinh doanh thuËn lĂźi, bao gĂ„m c¶ khu«n khĂŠ phžp lĂœ cĂŁ tÝnh hç trĂź. ChÝnh phñ ph¶i sŸp xÕp lÂči v” hĂźp lĂœ hož cžc doanh nghiÖp nšng lĂźng nh” nĂ­c, phžt triÓn mĂ©t hÖ thĂšng qu¶n lĂœ, v” phĂši hĂźp cžc chÝnh sžch nšng lĂźng v” ¼Çu t. - 50 -
II. Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn 1. Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn NguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn, cĂČng nh v”o cžc cÂŹ sĂ« hÂč tÇng nĂŁi chung, cĂŁ ¼Æc trng l” nguĂ„n vĂšn lĂ­n, hao phÝ ¼Çu t cao, thĂȘi gian ¼Çu t cĂČng nh suÊt ho”n vĂšn l©u, thĂȘi hÂčn tr¶ nĂź d”i, v” tØ suÊt nĂź trung b×nh tÂŹng ŸÚi cao. NhĂ·ng ¼Æc tÝnh n”y Ÿ· khiÕn cho viÖc ¼Çu t v”o ng”nh n”y cĂŁ Ÿé rñi ro l” tÂŹng ŸÚi cao. Tuy nhiÂȘn, vĂ­i sĂč hç trĂź cña chÝnh phñ vÒ chÝnh sžch t”i chÝnh v” qu¶n lĂœ, nhĂ·ng rñi ro n”y cĂČng gi¶m Âźi Ÿžng kÓ. Ng”nh ÂźiÖn hiÖn Âźang gÆp ph¶i mĂ©t sĂš khĂŁ khšn v” thžch thĂžc nh»m Ÿžp Ăžng nhu cÇu vÒ ÂźiÖn ng”y c”ng tšng. NhĂ·ng thžch thĂžc Ÿã l” yÂȘu cÇu nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cao, sĂč mÊt c©n b»ng vÒ cžc nguĂ„n t”i trĂź, ¼Æc biÖt l” tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c, tÝnh bÊt ĂŠn ¼Þnh cña nguĂ„n vĂšn cho phžt triÓn bÒn vĂ·ng trong Ÿã sĂč thiÕu hĂŽt nguĂ„n vĂšn l” thžch thĂžc Ÿžng kÓ nhÊt. §Ó khŸc phĂŽc nhĂ·ng khĂŁ khšn n”y, chÝnh phñ cÇn ph¶i cĂŁ nhĂ·ng chÝnh sžch huy Ÿéng mĂ€i nguĂ„n vĂšn ¼Ó ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn, kÓ c¶ cžc nguĂ„n vĂšn tĂ” khu vĂčc kinh tÕ t nh©n trong v” ngo”i nĂ­c. Ng”nh ÂźiÖn ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn b»ng cžc nguĂ„n chñ yÕu sau: Ng©n sžch nh” nĂ­c cÊp, nguĂ„n vĂšn tĂč cĂŁ chñ yÕu l” khÊu hao vĂšn ¼Çu t v” mĂ©t phÇn lĂźi nhuËn thuÇn Ÿßc chuyÓn v”o nguĂ„n quĂŒ ¼Çu t cña doanh nghiÖp; tÝn dĂŽng trong nĂ­c bao gĂ„m vĂšn vay ng©n h”ng, tÝn dĂŽng u Ÿ·i nh” nĂ­c vay tĂ” QuĂŒ hç trĂź phžt triÓn (DAF); vĂšn vay nĂ­c ngo”i bao gĂ„m vĂšn ODA, v” cžc kho¶n vay thÂŹng mÂči nĂ­c ngo”i. B¶ng 5: Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn 1996-2000 (kh«ng tÝnh vĂšn ¼Çu t theo h×nh thĂžc BOT) - 51 -
Table3 1996 1997 1998 1999 2000 TĂŠng TØ ŸÄn g % TØ ŸÄn g % TØ ŸÄn g % TØ ŸÄng % TØ ŸÄng % TØ ŸÄng % TĂŠng sĂš 3.87 5 100 5.18 1 100 9.94 5 100 11.78 4 100 13.61 7 100 44.40 2 100 VĂšn ng©n sžch 77 2,0 37 0,7 15 0,2 129 0,3 KhÊu hao 1.45 9 37,7 2.13 2 41,2 3.38 2 34, 0 3.345 28, 4 4.059 29, 8 14.37 7 32,4 QuĂŒ ¼Çu t 349 3,5 531 4,5 72 0,5 952 2,1 VĂšn vay trong nĂ­c 1.16 1 30,0 1.40 3 27,1 1.48 3 14, 9 1.531 13, 0 2.576 18, 9 8.155 18,4 VĂšn vay nĂ­c ngo”i 1.17 8 30,4 1.60 9 31,1 4.70 0 47, 3 6.123 52, 0 6.878 50, 5 20.48 7 46,1 Cžc nguĂ„n khžc 17 0,2 254 2,2 30 0,2 301 0,7 NguĂ„n: EVN 1.1 Ng©n sžch nh” nĂ­c ViÖc phžt triÓn cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn Ÿ· hÊp thĂŽ mĂ©t lĂźng vĂšn ng©n sžch Ÿžng kÓ cña Nh” nĂ­c. NguĂ„n vĂšn n”y Ÿßc ¼Çu t dĂ­i cžc h×nh thĂžc ph©n bĂŠ ng©n sžch, trĂź cÊp, v” vĂšn vay u Ÿ·i vĂ­i l·i suÊt thÊp. LĂźi thÕ cña nguĂ„n vĂšn n”y chÝnh l” l·i suÊt thÊp, Ÿßc khÊu hao dÇn th«ng qua viÖc nĂ©p ng©n sžch (thuÕ), v” cĂŁ thÓ l” kh«ng ph¶i ho”n tr¶ vĂšn. Trong nhĂ·ng nšm qua, ¼Çu t nh” nĂ­c Ÿãng vai trß quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn. Tuy nhiÂȘn, nguĂ„n ¼Çu t tĂ” ng©n sžch n”y cĂŁ xu hĂ­ng ng”y c”ng bÞ cŸt gi¶m Âźi trong kÕ hoÂčch ph©n bĂŠ ng©n sžch h”ng nšm cho ng”nh ÂźiÖn. LĂźi thÕ lĂ­n nhÊt cña nguĂ„n vĂšn ¼Çu t tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c l” kh«ng ho”n lÂči cĂČng nh kh«ng ph¶i tr¶ l·i suÊt. Tuy nhiÂȘn, cĂČng cßn cĂŁ nhĂ·ng hÂčn chÕ trong viÖc sö dĂŽng nguĂ„n ng©n sžch n”y. GÇn Ÿ©y, mĂ©t phÇn cña nguĂ„n ng©n sžch nh” nĂ­c hç trĂź cho ng”nh ÂźiÖn Ÿßc thĂčc hiÖn dĂ­i h×nh thĂžc b¶o l·nh ¼Çu t hay b¶o l·nh vĂšn vay, l”m gi¶m nguĂ„n vĂšn thĂčc tÕ nh” nĂ­c t”i trĂź cho phžt triÓn ÂźiÖn. Tuy nhiÂȘn, xÐt vÒ trung v” d”i hÂčn, Nh” nĂ­c cÇn ph¶i tiÕp tĂŽc Ÿãng vai trß b¶o l·nh v” hç trĂź phžt triÓn cžc dĂč žn ÂźiÖn khÝ hož n«ng th«n, v× lÜnh - 52 -
vĂčc n”y rÊt khĂŁ thu hĂłt Ÿßc vĂšn ¼Çu t tĂ” cžc nguĂ„n vĂšn khžc do ¼Æc thĂŻ tØ suÊt lĂźi nhuËn v” hĂ„i vĂšn thÊp cña nĂŁ. Theo mĂ©t bžo cžo cña EVN, ng©n sžch nh” nĂ­c cho ng”nh ÂźiÖn chØ chiÕm kho¶ng 0,3% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cña ng”nh ÂźiÖn trong giai doÂčn 1996–1999 (Xem b¶ng 5). 1.2 NguĂ„n vĂšn tĂč ¼Çu t NguĂ„n vĂšn tĂč ¼Çu t (vĂšn tĂč cĂŁ) l” cžc kho¶n lĂźi nhuËn tĂ” ¼Çu t v” khÊu hao cña cžc c«ng ty ÂźiÖn thu Ÿßc tĂ” s¶n xuÊt v” kinh doanh ÂźiÖn. VĂšn khÊu hao chiÕm trÂȘn 30% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cña ng”nh ÂźiÖn cĂČng Ÿãng mĂ©t vai trß quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn cña ng”nh. Theo bžo cžo cña EVN, 70% lĂźi nhuËn rßng cña tĂŠng c«ng ty Ÿßc ¼Çu t v”o cžc dĂč žn nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn, chiÕm 3,5% v” 4,5% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cho ng”nh ÂźiÖn trong cžc nšm 1998 v” 1999 (Xem b¶ng 5). Xu hĂ­ng sö dĂŽng vĂšn tĂč cĂŁ ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn ng”y c”ng tšng cĂŁ thÓ l” do nhĂ·ng lĂźi thÕ cña chÝnh nguĂ„n vĂšn n”y nh: kh«ng tÂčo ra gžnh nÆng tr¶ nĂź cho ng”nh; kh«ng ph¶i tr¶ cžc chi phÝ khžc nh l·i suÊt; rĂłt ngŸn Ÿßc thĂȘi gian thÂŹng th¶o v” tr× ho·n trong thĂčc hiÖn dĂč žn; gi¶m nhÑ gžnh nÆng ng©n sžch nh” nĂ­c; v” l”m tšng giž trÞ cña ŸÄng nĂ©i tÖ. Tuy nhiÂȘn, viÖc sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn n”y cĂČng cĂŁ nhĂ·ng hÂčn chÕ nh quy m« vĂšn ¼Çu t nhĂĄ do tØ suÊt tĂč ¼Çu t cña ng”nh cßn thÊp, uy tÝn ¼Çu t cña cžc c«ng ty ÂźiÖn trong nĂ­c cßn thÊp. HÂŹn nĂ·a, viÖc sö dĂŽng vĂšn tĂč cĂŁ cĂŁ xu hĂ­ng ¶nh hĂ«ng kh«ng tĂšt tĂ­i thÞ trĂȘng vĂšn trong n- Ă­c. NguĂ„n vĂšn tĂč cĂŁ cña ng”nh ÂźiÖn (EVN) chñ yÕu Ÿßc ¼Çu t v”o cžc dĂč žn trĂ€ng ÂźiÓm v” phžt triÓn hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn. - 53 -
1.3 VĂšn tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči NguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn cĂŁ thÓ Ÿßc huy Ÿéng th«ng qua viÖc vay vĂšn tĂ” cžc tĂŠ chĂžc, ¼Þnh chÕ t”i chÝnh trong v” ngo”i nĂ­c. NguĂ„n vĂšn n”y cĂŁ lĂźi thÕ l” nguĂ„n vĂšn sÂœn cĂŁ, thĂȘi gian ©n hÂčn cĂŁ thÓ Ÿßc gia hÂčn, cžc ÂźiÒu kho¶n vĂšn vay kh«ng bÞ r”ng buĂ©c thÂȘm cžc ÂźiÒu kiÖn trao ŸÊi (nh vĂ­i nguĂ„n vĂšn ODA) v” cĂŁ thÓ gi¶i ng©n nhanh. Tuy nhiÂȘn, ÂźiÓm bÊt lĂźi cña tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči l” l·i suÊt cao, cÇn cĂŁ thÕ chÊp ٦m b¶o, v” cžc c«ng ty ÂźiÖn lĂčc ph¶i cĂŁ uy tÝn trÂȘn thÞ trĂȘng vĂšn. + TÝn dĂŽng trong nĂ­c: Ng”nh ÂźiÖn cĂŁ thÓ huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t th«ng qua cžc kho¶n tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči trong nĂ­c bao gĂ„m tÝn dĂŽng ¼Çu t nh” nĂ­c v” vĂšn vay thÂŹng mÂči ng©n h”ng. LĂźi thÕ cña cžc nguĂ„n vĂšn n”y l”: phžt huy nguĂ„n lĂčc trong nĂ­c cho ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn; nguĂ„n vĂšn trong nĂ­c tÂŹng ŸÚi dĂ„i d”o; tržnh ph¶i tr¶ nĂź nĂ­c ngo”i cho c¶ cžc doanh nghiÖp ng”nh ÂźiÖn lÉn ng©n sžch nh” nĂ­c, tržnh Ÿßc rñi ro vÒ tØ giž ngoÂči hĂši. Tuy nhiÂȘn, hÂčn chÕ cña nguĂ„n vĂšn n”y l”: thiÕu cžc kho¶n tÝn dĂŽng d”i hÂčn, l·i suÊt vĂšn vay tÂŹng ŸÚi cao; v” tĂšc Ÿé gi¶i ng©n vĂšn chËm do cžc thñ tĂŽc vĂšn vay rĂȘm r”. + TÝn dĂŽng thÂŹng mÂči nĂ­c ngo”i: §ßc cung cÊp bĂ«i cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh v” cžc c«ng ty t”i trĂź dĂč žn nĂ­c ngo”i. MÆc dĂŻ h×nh thĂžc n”y hiÖn cha phĂŠ biÕn lŸm Ă« ViÖt Nam, nhng chÝnh phñ v” ng”nh ÂźiÖn Ÿ· cĂŁ nhĂ·ng bĂ­c chuÈn bÞ thu hĂłt nguĂ„n vĂšn b»ng h×nh thĂžc n”y. §©y l” mĂ©t nguĂ„n vĂšn bĂŠ sung cÇn thiÕt cho ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn trong nhĂ·ng trĂȘng hĂźp cÇn thiÕt. Tuy nhiÂȘn, nguĂ„n vĂšn n”y cĂŁ hÂčn chÕ l” quy m« vĂšn nhĂĄ, l·i suÊt cao, v” l”m tšng gžnh nÆng vÒ nĂź nĂ­c ngo”i cĂČng nh rñi ro vÒ tØ giž ngoÂči hĂši do sĂč kh«ng ĂŠn ¼Þnh cña ŸÄng nĂ©i tÖ. - 54 -
§Õn hÕt 31/12/1999, tĂŠng cam kÕt vĂšn vay b»ng ngoÂči hĂši cña EVN lÂȘn tĂ­i 1,928 tØ USD, trong Ÿã vĂšn vay trong nĂ­c chiÕm 8%, v” vĂšn vay nĂ­c ngo”i 11%. EVN cĂČng Ÿ· vay Ÿßc hÂŹn 7.110 tØ ŸÄng tĂ” cžc nguĂ„n vĂšn trong nĂ­c cho ¼Çu t phžt triÓn. Trong Ÿã, gi¶i ng©n b»ng ŸÄng ngoÂči tÖ l” 1,219 tØ USD (chiÕm 63% tĂŠng vĂšn cam kÕt) v” ŸÄng nĂ©i tÖ l” 4.389 tØ ŸÄng (chiÕm 61% giž trÞ cam kÕt) (Xem b¶ng 6) B¶ng 6: VĂšn vay tÝn dĂŽng trong v” ngo”i nĂ­c cña EVN (tÝnh ¼Õn hÕt ng”y 31/12/1999) Ngo”i nĂ­c Trong nĂ­c Cam kÕt Gi¶i ng©n ODA TÝn dĂŽng nĂ­c ngo”i TÝn dĂŽng trong nĂ­c TĂŠng Cam kÕt G¶i ng©n TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TØ ŸÄng % 1.565,1 81 206,8 11 156,4 8 1.928 100 1.219 63 4.389 61 NguĂ„n: EVN 1.4 NguĂ„n vĂšn BOT Nh»m ¼Ó tšng cĂȘng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn, ChÝnh phñ ViÖt Nam khuyÕn khÝch cžc nh” ¼Çu t nĂ­c ngo”i tham gia x©y dĂčng cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn ph©n phĂši theo chñ yÕu l” theo h×nh thĂžc hĂźp ŸÄng x©y dĂčng - vËn h”nh - chuyÓn giao (BOT). ViÖc huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn th«ng qua FDI-BOT cĂŁ nhĂ·ng lĂźi thÕ nh: bĂŻ ÂźÂŸp Ÿßc sĂč thiÕu hĂŽt vÒ nguĂ„n vĂšn; tiÕp cËn Ÿßc nguĂ„n c«ng nghÖ v” kĂŒ thuËt cao; tšng hiÖu qu¶ hoÂčt Ÿéng v” kh¶ nšng cÂčnh tranh cña ng”nh ÂźiÖn cĂČng nh c¶i tĂŠ cÂŹ chÕ tĂŠ chĂžc v” hoÂčt Ÿéng cña ng”nh; kh«ng ¶nh hĂ«ng t×nh h×nh c©n ŸÚi nĂź cña cžc doanh nghiÖp trong ng”nh cĂČng nh rñi ro vÒ t”i chÝnh. Tuy nhiÂȘn, cĂČng cĂŁ mĂ©t sĂš bÊt lĂźi v” thžch thĂžc do sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn FDI th«ng qua h×nh thĂžc BOT trong cžc dĂč žn ÂźiÖn. ThĂž nhÊt, tØ suÊt ho”n ¼Çu t (ROI) v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn tÂŹng ŸÚi thÊp. Giž ÂźiÖn Ă« cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn trong Ÿã cĂŁ ViÖt Nam kh«ng ph¶n žnh Ÿßc chi phÝ thĂčc thÕ do nĂŁ l” Ÿßc chÝnh phñ trĂź giž. V× hÇu hÕt - 55 -
cžc doanh nghiÖp s¶n xuÊt v” kinh doanh ÂźiÖn l” cžc c«ng ty cña nh” nĂ­c, nÂȘn trĂčc tiÕp hay gižn tiÕp Ÿßc Nh” nĂ­c bao cÊp. ChÝnh sžch trĂź giž ÂźiÖn cĂŁ ¶nh hĂ«ng trĂčc tiÕp tĂ­i hiÖu qu¶ cña cžc kho¶n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn. Do vËy, cha tÂčo Ÿßc sĂč hÊp dÉn tĂ­i cžc nh” ¼Çu t v”o lÜnh vĂčc n”y. HÂŹn nĂ·a, viÖc thĂčc hiÖn cžc dĂč žn BOT l”m gi¶m luĂ„ng vĂšn FDI v”o ViÖt Nam cĂČng nh quy m« vĂšn ¼Çu t cña cžc dĂč žn FDI mĂ­i; l”m tšng gžnh nÆng tr¶ nĂź nĂ­c ngo”i do cžc nh” ¼Çu t nĂ­c ngo”i cĂŁ xu hĂ­ng vay vĂšn trong nĂ­c vĂ­i l·i suÊt cao, ¶nh hĂ«ng tĂ­i cžn c©n thanh tožn cña EVN v” cña nh” nĂ­c vĂ­i t cžch l” ngĂȘi b¶o l·nh nghÜa vĂŽ tr¶ nĂź cho EVN. Ngo”i ra, nhĂ·ng rñi ro tĂ” yÂȘu cÇu vĂšn ¼Çu t lĂ­n, hÂčn chÕ trong viÖc tiÕp cËn nguĂ„n vĂšn trong nĂ­c, nguĂ„n tÝn dĂŽng xuÊt khÈu thÊp, thÂŹng lĂźng kÐo d”i cĂČng g©y trĂ« ngÂči tĂ­i sĂč phžt triÓn nguĂ„n t”i chÝnh cho cžc dĂč žn ÂźiÖn sö dĂŽng h×nh thĂžc BOT n”y. 1.5 NguĂ„n vĂšn ODA VĂšn ODA l” nguĂ„n vĂšn Ÿßc cung cÊp trĂčc tiÕp bĂ«i cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ (NhËt, Phžp, WB) hay th«ng qua cžc tĂŠ chĂžc thĂčc hiÖn cÊp vĂšn khžc (t”i trĂź cña NhËt, Phžp th«ng qua ADB, hay WB) vĂ­i tiÂȘu chÝ l”: nguĂ„n vĂšn Ÿã nh»m hç trĂź thĂčc hiÖn cžc mĂŽc tiÂȘu phžt triÓn kinh tÕ-x· hĂ©i u tiÂȘn, v” l” nguĂ„n vĂšn kh«ng ho”n lÂči hoÆc cžc kho¶n cho vay vĂ­i ÂźiÒu kiÖn u Ÿ·i cĂŁ yÕu tĂš kh«ng ho”n lÂči ÂźÂčt Ýt nhÊt 25%. VĂšn ODA Ÿßc thĂčc hiÖn theo cžc h×nh thĂžc l”: 1) hç trĂź dĂč žn (hç trĂź dĂč žn, hç trĂź chÂŹng tr×nh v” hç trĂź kĂŒ thuËt); 2) hç trĂź phi dĂč žn; 3) hç trĂź cžn c©n thanh tožn; v” 4) tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči. VĂ­i cžc ¼Æc ÂźiÓm trÂȘn, cĂŁ thÓ thÊy r»ng Ÿ©y l” mĂ©t nguĂ„n vĂšn ¼Çu t Ÿãng vai trß quan trĂ€ng ŸÚi vĂ­i ng”nh ÂźiÖn, ¼Æc biÖt l” cžc dĂč žn phžt triÓn ÂźiÖn lĂ­i v” nšng lĂźng n«ng th«n cĂŁ hiÖu suÊt ¼Çu t thÊp v” suÊt thu hĂ„i vĂšn chËm. - 56 -
LĂźi thÕ cña viÖc sö dĂŽng vĂšn ODA trong ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn: + TÝnh sÂœn cĂŁ cña nguĂ„n vĂšn: Do cžc nh” t”i trĂź cam kÕt cung cÊp cho ViÖt Nam cžc kho¶n vĂšn ODA tÂŹng ŸÚi lĂ­n nÂȘn nguĂ„n vĂšn n”y cĂŁ thÓ Ÿßc sö dĂŽng ¼Çu t v”o cžc dĂč žn cĂŁ quy m« vĂšn lĂ­n. ViÖc tšng nguĂ„n vĂšn ODA v”o lÜnh vĂčc ÂźiÖn sÏ giĂłp ViÖt Nam gi¶m bĂ­t Ÿßc gžnh nÆng vÒ ng©n sžch ¼Çu t v”o ng”nh, cĂČng nh rĂłt ngŸn Ÿßc kho¶ng cžch vÒ kĂŒ thuËt v” tr×nh Ÿé c«ng nghÖ, v” tÂčo ÂźiÒu kiÖn phžt triÓn cžc dĂč žn ÂźiÖn khÝ hož n«ng th«n. + L·i suÊt thÊp, thĂȘi hÂčn tr¶ nĂź d”i: VĂšn vay ODA Ÿßc cung cÊp vĂ­i mĂžc l·i suÊt thÊp, thĂȘi hÂčn thanh tožn cĂČng nh ©n hÂčn d”i hÂŹn so vĂ­i cžc kho¶n tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči. + VĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči: Cžc kho¶n ODA kh«ng ho”n lÂči t”i trĂź cho ng”nh ÂźiÖn chñ yÕu l” dĂ­i h×nh thĂžc hç trĂź kĂŒ thuËt (TA). Tuy nhiÂȘn, nĂŁ cĂČng cĂŁ thÓ Ÿßc sö dĂŽng t”i trĂź cžc dĂč žn phžt triÓn lĂ­i ÂźiÖn, nšng l- Ăźng n«ng th«n cĂŁ ¼Æc trng l” tØ suÊt lĂźi nhuËn thÊp v” rñi ro ¼Çu t cao. Do vËy, yÕu tĂš kh«ng ho”n lÂči giĂłp gi¶m Ÿßc cžc chi phÝ t”i chÝnh cho cžc dĂč žn ÂźiÖn sö dĂŽng vĂšn ODA. + Cžc lĂźi thÕ khžc: §©y l” mĂ©t nguĂ„n ngoÂči hĂši lĂ­n vĂ­i mĂžc phÝ cam kÕt rÊt thÊp v” Ÿ«i khi l” kh«ng cĂŁ phÝ cam kÕt. NhĂ·ng bÊt lĂźi v” mĂ©t sĂš vÊn ¼Ò vÒ sö dĂŽng vĂšn ODA: + Cžc ÂźiÒu kiÖn r”ng buĂ©c: MĂ©t sĂš nguĂ„n vĂšn viÖn trĂź song phÂŹng th- ĂȘng Âźi kÌm vĂ­i ÂźiÒu kiÖn ph¶i mua sŸm h”ng hož v” dÞch vĂŽ cña nĂ­c t”i trĂź ODA, trong khi Ÿã nguĂ„n t”i trĂź Âźa phÂŹng tuy kh«ng r”ng buĂ©c ÂźiÒu kho¶n mua h”ng hož tÂči mĂ©t nĂ­c nhÊt ¼Þnh nhng lÂči r”ng buĂ©c mua sŸm h”ng hož thuĂ©c mĂ©t vĂŻng hay cžc quĂšc gia thuĂ©c nhĂŁm cžc nh” t”i trĂź (ÂźiÓn h×nh l” EU). NguĂ„n vĂšn n”y cĂČng r”ng buĂ©c mĂ©t sĂš - 57 -
cžc ÂźiÒu kiÖn vÒ c¶i cžch thÓ chÕ tĂŠ chĂžc cĂČng nh cÂŹ chÕ t”i chÝnh (nh ÂźiÒu chØnh giž bžn ÂźiÖn) cña ng”nh ÂźiÖn. ViÖc r”ng buĂ©c cžc ÂźiÒu kiÖn n”y cĂŁ thÓ g©y ra nhĂ·ng tžc Ÿéng tiÂȘu cĂčc nh l”m tšng chi phÝ giao dÞch do Ÿã l”m gi¶m giž trÞ thĂčc cña nguĂ„n vĂšn ODA, hÂčn chÕ cÂčnh tranh v” sĂč lĂča chĂ€n nh” thÇu cung cÊp h”ng hož dÞch vĂŽ tĂšt nhÊt v” giž rÎ nhÊt, tÖ nÂčn tham nhĂČng, sĂč tr× trÖ v” lÖ thuĂ©c v”o nguĂ„n vĂšn. + ThĂȘi gian thÂŹng lĂźng vĂšn kÐo d”i: Cžc kho¶n viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc thĂȘng ¼ßi hĂĄi tr¶i qua nhĂ·ng cuĂ©c thÂŹng th¶o kÐo d”i, ¼Æc biÖt l” cžc kho¶n ODA Âźa phÂŹng. Do vËy, sĂč tr× ho·n trong viÖc triÓn khai dĂč žn l” mĂ©t trong nhĂ·ng chi phÝ Èn chÝnh cña cžc kho¶n vĂšn t”i trĂź song phÂŹng v” Âźa phÂŹng. + Gžnh nÆng tr¶ nĂź: NguĂ„n ODA l”m tšng nĂź nĂ­c ngo”i, l” mĂ©t gžnh nÆng cho ng©n sžch nh” nĂ­c cĂČng nh ng”nh ÂźiÖn. HÂŹn nĂ·a, viÖc ph¶i tr¶ l·i suÊt cĂČng nh nĂź gĂšc sÏ l”m hÂčn chÕ nguĂ„n vĂšn tĂč cĂŁ cña ng”nh ÂźiÖn cho ¼Çu t trong tÂŹng lai cĂČng nh hÂčn chÕ tØ suÊt thanh tožn nĂź cña cžc nh” mžy ÂźiÖn. + TÝnh chÊt chuyÓn dÞch cña nguĂ„n vĂšn: Cžc nh” t”i trĂź cĂŁ thÓ tšng nguĂ„n ODA cho mĂ©t lÜnh vĂčc cĂŽ thÓ nhng Ÿ«i khi x¶y ra trĂȘng hĂźp l” khi cžc nguĂ„n ¼Çu t khžc v”o lÜnh vĂčc Ÿã tšng lÂȘn th× cžc nh” t”i trĂź cĂŁ xu hĂ­ng gi¶m lĂźng ODA cÊp cho lÜnh vĂčc Ÿã. Theo Feyzioglu Et Al. (1998)10 cžc kho¶n vay ODA u Ÿ·i cho ng”nh ÂźiÖn tÂči cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn cĂČng cĂŁ tÝnh chÊt dÞch chuyÓn n”y. + HiÖu qu¶ cña dĂč žn thÊp: NguĂ„n ODA, ¼Æc biÖt l” ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc xem l” nguĂ„n tÂči trĂź Ýt tĂšn kÐm nhÊt. Tuy nhiÂȘn, nhĂ·ng b”i hĂ€c rĂłt ra tĂ” cžc dĂč žn cĂŁ nguĂ„n vĂšn l” ODA (¼Æc biÖt ODA kh«ng 10 NguĂ„n: World Bank Economic Review: A Panel Data Analysis of the Fungibility of Foreign Aid, Tarhan Feyzioglu, Vinaya Swaroop, and Min Zhu (1998) - 58 -
ho”n lÂči) cho thÊy chÊt lĂźng v” hiÖu qu¶ qu¶n lĂœ dĂč žn yÕu kÐm cĂČng nh sĂč thiÕu tinh thÇn tržch nhiÖm cña cžc Ÿn vÞ tiÕp nhËn v” thĂčc hiÖn dĂč žn ODA. + MĂ©t sĂš vÊn ¼Ò khžc: ViÖc t”i trĂź b»ng nguĂ„n ODA cho ng”nh ÂźiÖn cĂČng phžt sinh mĂ©t sĂš vÊn ¼Ò nh ¶nh hĂ«ng tĂ­i nguĂ„n ¼Çu t tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c cho ng”nh n”y (gi¶m vĂšn ¼Çu t tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c); gi¶m nguĂ„n ODA d”nh cho cžc ng”nh khžc, v” g©y ra nhĂ·ng žp lĂčc vÒ ngoÂči hĂši. ViÖc thu hĂłt vĂšn ODA cĂČng phĂŽ thuĂ©c rÊt nhiÒu v”o nguĂ„n vĂšn ŸÚi Ăžng cña ng”nh ÂźiÖn cĂČng nh cžc yÂȘu cÇu tĂ” phÝa nh” t”i trĂź. 1. 6 Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t khžc + Trži phiÕu c«ng ty: viÖc phžt h”nh trži phiÕu c«ng ty phžt h”nh trong v” ngo”i nĂ­c ¼Ó huy Ÿéng vĂšn cho ¼Çu t v” phžt triÓn cĂŁ mĂ©t tiÒm nšng lĂ­n khi thÞ trĂȘng t”i chÝnh cña ViÖt Nam phžt triÓn mÂčnh. NguĂ„n t”i chÝnh n”y giĂłp gi¶m gžnh nÆng cho ng©n sžch nh” nĂ­c ph©n bĂŠ cho ng”nh ÂźiÖn. Tuy nhiÂȘn, sĂč thiÕu minh bÂčch vÒ cÂŹ chÕ phžt h”nh, h”nh lang phžp lĂœ, cĂŻng uy tÝn thÊp cña cžc c«ng ty ÂźiÖn cĂČng nh kho¶n nĂź nĂ­c ngo”i lĂ­n khiÕn cho viÖc huy Ÿéng vĂšn b»ng phžt h”nh trži phiÕu quĂšc tÕ trĂ« nÂȘn khĂŁ khšn hÂŹn so vĂ­i tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči. + Trži phiÕu chÝnh phñ: cho ng”nh ÂźiÖn th«ng qua kÂȘnh quĂšc tÕ phĂŽ thuĂ©c nhiÒu v”o viÖc tži cÂŹ cÊu v” cžc hiÖp ¼Þnh nĂź nĂ­c ngo”i cña ViÖt Nam vĂ­i cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ nh IMF v” WB. Theo cžc nh” ph©n tÝch t”i chÝnh, trži phiÕu n”y l” thĂ­c Âźo thĂčc tÕ nhÊt vÒ chi phÝ cÂŹ hĂ©i cña cžc nguĂ„n ¼Çu t c«ng cĂ©ng nhng nĂŁ l”m tšng nĂź nĂ­c ngo”i v” nghÜa vĂŽ tr¶ nĂź cña nh” nĂ­c. + §Çu t t nh©n: §Çu t t nh©n v”o cžc nh” mžy ÂźiÖn Ÿéc lËp (IPP) v” hÖ thĂšng lĂ­i ÂźiÖn ph©n phĂši Ă« ViÖt Nam hiÖn chiÕm tØ trĂ€ng rÊt nhĂĄ trong tĂŠng ¼Çu t cña ng”nh ÂźiÖn. VĂ­i chÝnh sžch khuyÕn khÝch mĂ€i th”nh phÇn kinh tÕ kÓ c¶ t nh©n tham gia ¼Çu t phžt triÓn nguĂ„n v” - 59 -
lĂ­i ÂźiÖn, ng”nh ÂźiÖn hi vĂ€ng ¼Çu t tĂ” khu vĂčc n”y sÏ tšng mÂčnh trong thĂȘi gian tĂ­i. Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t khžc v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn cßn cĂŁ thÓ Ÿßc thĂčc hiÖn theo h×nh thĂžc liÂȘn doanh, c«ng ty cĂŠ phÇn, v.v. 2. NhĂ·ng ¼Æc trng vÒ huy Ÿéng vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn Huy Ÿéng vĂšn cho cÂŹ sĂ« hÂč tÇng nšng lĂźng cĂŁ rÊt nhiÒu ÂźiÓm chung vĂ­i huy Ÿéng vĂšn cho cÂŹ sĂ« hÂč tÇng nĂŁi chung. Theo mĂ©t b¶n bžo cžo cña WB11 ŸÚi vĂ­i lÜnh vĂčc nšng lĂźng Ă« ViÖt Nam cĂŁ bĂšn ¼Æc trng hÂčn chÕ tÝnh linh hoÂčt trong huy Ÿéng vĂšn, nhng lÂči tÂčo nhĂ·ng cÂŹ hĂ©i huy Ÿéng vĂšn riÂȘng chØ cĂŁ Ă« lÜnh vĂčc n”y: sĂč kh«ng šn khĂ­p giĂ·a t”i s¶n cĂŁ v” t”i s¶n nĂź, kh¶ nšng dÔ gÆp rñi ro vÒ tĂ» giž, liÂȘn hÖ chiÒu dĂ€c vÒ thÞ trĂȘng, v” tiÒm nšng ¼Çu t nĂ­c ngo”i trĂčc tiÕp. 11 §¶m b¶o nšng lĂźng cho sĂč phžt triÓn cña ViÖt Nam: NhĂ·ng thžch thĂžc mĂ­i vĂ­i ng”nh nšng lĂźng - 60 -
2.1 T”i s¶n cĂŁ v” t”i s¶n nĂź kh«ng šn khĂ­p CÂŹ sĂ« hÂč tÇng nšng lĂźng l” mĂ©t t”i s¶n vĂšn d”i hÂčn. HÇu hÕt cžc t”i s¶n vÒ nšng lĂźng nh nh” mžy ÂźiÖn, ¼Ëp, cĂ©t ÂźiÖn, hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn v” biÕn thÕ ph©n phĂši ÂźiÖn, ¼Òu cĂŁ tuĂŠi thĂ€ kinh tÕ trÂȘn 20 nšm. NÕu xÐt trong b¶ng tĂŠng kÕt t”i s¶n, t”i s¶n cĂŁ lu«n lu«n cĂŁ thĂȘi hÂčn d”i hÂŹn t”i s¶n nĂź ph¶i gžnh ¼Ó huy Ÿéng vĂšn cho nĂŁ. SĂč kh«ng šn khĂ­p giĂ·a t”i s¶n cĂŁ v” t”i s¶n nĂź n”y dÉn ¼Õn nhĂ·ng vÊn ¼Ò vÒ kh¶ nšng thanh tožn, nÕu tržch nhiÖm tr¶ nĂź kh«ng cĂŁ thĂȘi hÂčn ho”n tr¶ Ÿñ d”i ¼Ó duy tr× Ÿßc lĂźng tiÒn mÆt kh¶ quan. Nhng cĂŁ nhĂ·ng kho¶n ¼Çu t d”i hÂčn mang tÝnh hÊp dÉn sÏ cĂŁ kh¶ nšng tÂčo ra nhĂ·ng c«ng cĂŽ ¼Çu t d”i hÂčn nh trži phiÕu c«ng ty v” cžc loÂči giÊy tĂȘ cĂŁ giž d”i hÂčn khžc, cho nhĂ·ng tĂŠ chĂžc ¼Çu t cÇn t”i s¶n d”i hÂčn. 2.2 Rñi ro v× gŸn vĂ­i tĂ» giž hĂši Âźoži TrĂ” dÇu th«, khÝ, hoÆc cžc s¶n phÈm dÇu xuÊt khÈu, cßn mĂ€i thu nhËp tĂ” nšng lĂźng ¼Òu b»ng nĂ©i tÖ. Vay b»ng ngoÂči tÖ khiÕn ngĂȘi Âźi vay cĂŁ thÓ bÞ rñi ro vÒ tĂ» giž, ¶nh hĂ«ng ¼Õn t”i chÝnh cña ng”nh v” ¼Õn sĂč ĂŠn ¼Þnh kinh tÕ vÜ m«. CuĂ©c khñng ho¶ng t”i chÝnh Ă« §«ng ž mĂ©t phÇn l” hËu qu¶ cña viÖc nhĂ·ng ng”nh kh«ng xuÊt khÈu vay quž nhiÒu b»ng ngoÂči tÖ, trong Ÿã cĂŁ c¶ ng”nh nšng lĂźng. NhĂ·ng rñi ro vÒ tĂ» giž nh vËy cĂŁ thÓ Ÿßc b¶o hiÓm hoÆc tĂč b¶o hiÓm ¼Ó gi¶m thiÓu chi phÝ huy Ÿéng vĂšn. Cžch tĂč b¶o hiÓm t”i chÝnh Ÿn gi¶n nhÊt l” ٦m b¶o r»ng giž ¼Õn ngĂȘi sö dĂŽng cuĂši cĂŻng ph¶i Ÿßc gŸn vĂ­i nhĂ·ng biÕn Ÿéng vÒ tĂ» giž. Nhng biÖn phžp n”y kh«ng ph¶i lĂłc n”o cĂČng thĂčc hiÖn Ÿßc hoÆc nÂȘn thĂčc hiÖn. - 61 -
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan
Khoaluan

Recommended

Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...
Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...
Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...Dịch vỄ viáșżt thuĂȘ KhĂła Luáș­n - ZALO 0932091562
 
TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODA
TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODATỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODA
TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODAVi Hoang
 
GiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4u
GiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4uGiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4u
GiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4uXephang Daihoc
 
Chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvn
Chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvnChien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvn
Chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvnTráș§n Đức Anh
 
11980
1198011980
11980NgĂŽ ChĂ­ TĂąm
 
Vdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh te
Vdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh teVdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh te
Vdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh teHong Giang Nam
 
C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)
C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)
C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)bookbooming1
 
C2 qlhcc kt (bg)
C2 qlhcc kt (bg)C2 qlhcc kt (bg)
C2 qlhcc kt (bg)bookbooming1
 

Recommended

Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...
Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...
Luáș­n ĂĄn: Chiáșżn lÆ°á»Łc phĂĄt triển của NgĂąn hĂ ng NĂŽng nghiệp vĂ  PhĂĄt triển NĂŽng t...Dịch vỄ viáșżt thuĂȘ KhĂła Luáș­n - ZALO 0932091562
 
TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODA
TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODATỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODA
TỔNG QUAN VỀ NGUỒN VỐ ODAVi Hoang
 
GiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4u
GiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4uGiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4u
GiĂĄo trĂŹnh káșż toĂĄn ngĂąn hĂ ng thÆ°ÆĄng máșĄi data4uXephang Daihoc
 
Chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvn
Chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvnChien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvn
Chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvnTráș§n Đức Anh
 
11980
1198011980
11980NgĂŽ ChĂ­ TĂąm
 
Vdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh te
Vdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh teVdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh te
Vdr 2004_Bao cao phat trien Vietnam, dien dan cua cac nha kinh teHong Giang Nam
 
C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)
C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)
C5.cáșŁi cĂĄch hcc (bg)bookbooming1
 
C2 qlhcc kt (bg)
C2 qlhcc kt (bg)C2 qlhcc kt (bg)
C2 qlhcc kt (bg)bookbooming1
 
Hội nháș­p KT
Hội nháș­p KTHội nháș­p KT
Hội nháș­p KTcomxinhxan
 
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...Viáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
C1 moi qlhcc
C1 moi qlhccC1 moi qlhcc
C1 moi qlhccbookbooming1
 
Phap luat ve quyen so huu cong nghiep
Phap luat ve quyen so huu cong nghiepPhap luat ve quyen so huu cong nghiep
Phap luat ve quyen so huu cong nghiepHung Nguyen
 
Luan van
Luan vanLuan van
Luan vanNguynHuL2
 
Lean 6 Sigma Số 38
Lean 6 Sigma Số 38Lean 6 Sigma Số 38
Lean 6 Sigma Số 38IESCL
 
ThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©m
ThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©mThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©m
ThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©mCĂŽng ty cổ pháș§n GMPc Việt Nam | TÆ° váș„n GMP, HS GMP, CGMP ASEAN, EU GMP, WHO GMP
 
Lvtn(in)
Lvtn(in)Lvtn(in)
Lvtn(in)Tráș§n Đức Anh
 
Lean 6 Sigma Số 18
Lean 6 Sigma Số 18Lean 6 Sigma Số 18
Lean 6 Sigma Số 18IESCL
 
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiepDau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiepHung Nguyen
 
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄngBài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄngnataliej4
 
Qt054
Qt054Qt054
Qt054Phi Phi
 
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong NgheChuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Ngheguest9044827
 
Cb tin dung_canbiet
Cb tin dung_canbietCb tin dung_canbiet
Cb tin dung_canbietHoĂ ng Giang
 
Cáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
Cáș©m nang tĂ­n dung VietcombankCáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
Cáș©m nang tĂ­n dung Vietcombankdissapointed
 
Bai Giang Quan tri rui ro
Bai Giang Quan tri rui roBai Giang Quan tri rui ro
Bai Giang Quan tri rui rosonpmg
 
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...nataliej4
 
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com quan ly rui ro
Tailieu.vncty.com quan ly rui roTailieu.vncty.com quan ly rui ro
Tailieu.vncty.com quan ly rui roTráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000
Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000
Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com ielts general test 2
Tailieu.vncty.com ielts general test 2Tailieu.vncty.com ielts general test 2
Tailieu.vncty.com ielts general test 2Tráș§n Đức Anh
 

More Related Content

What's hot

Hội nháș­p KT
Hội nháș­p KTHội nháș­p KT
Hội nháș­p KTcomxinhxan
 
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...Viáșżt thuĂȘ trọn gĂłi ZALO 0934573149
 
C1 moi qlhcc
C1 moi qlhccC1 moi qlhcc
C1 moi qlhccbookbooming1
 
Phap luat ve quyen so huu cong nghiep
Phap luat ve quyen so huu cong nghiepPhap luat ve quyen so huu cong nghiep
Phap luat ve quyen so huu cong nghiepHung Nguyen
 
Luan van
Luan vanLuan van
Luan vanNguynHuL2
 
Lean 6 Sigma Số 38
Lean 6 Sigma Số 38Lean 6 Sigma Số 38
Lean 6 Sigma Số 38IESCL
 
Lean 6 Sigma Số 18
Lean 6 Sigma Số 18Lean 6 Sigma Số 18
Lean 6 Sigma Số 18IESCL
 
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiepDau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiepHung Nguyen
 
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄngBài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄngnataliej4
 
Qt054
Qt054Qt054
Qt054Phi Phi
 
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong NgheChuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Ngheguest9044827
 
Cb tin dung_canbiet
Cb tin dung_canbietCb tin dung_canbiet
Cb tin dung_canbietHoĂ ng Giang
 
Cáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
Cáș©m nang tĂ­n dung VietcombankCáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
Cáș©m nang tĂ­n dung Vietcombankdissapointed
 
Bai Giang Quan tri rui ro
Bai Giang Quan tri rui roBai Giang Quan tri rui ro
Bai Giang Quan tri rui rosonpmg
 
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...nataliej4
 

What's hot (17)

Hội nháș­p KT
Hội nháș­p KTHội nháș­p KT
Hội nháș­p KT
 
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
Luáș­n ĂĄn: HoĂ n thiện chĂ­nh sĂĄch quáșŁn lĂœ của nhĂ  nước về thÆ°ÆĄng máșĄi của nước Cộ...
 
C1 moi qlhcc
C1 moi qlhccC1 moi qlhcc
C1 moi qlhcc
 
Phap luat ve quyen so huu cong nghiep
Phap luat ve quyen so huu cong nghiepPhap luat ve quyen so huu cong nghiep
Phap luat ve quyen so huu cong nghiep
 
Luan van
Luan vanLuan van
Luan van
 
Lean 6 Sigma Số 38
Lean 6 Sigma Số 38Lean 6 Sigma Số 38
Lean 6 Sigma Số 38
 
ThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©m
ThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©mThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©m
ThĂŽng tÆ° 06/2011/TT/BYT Quy định về quáșŁn lĂœ má»č pháș©m
 
Lvtn(in)
Lvtn(in)Lvtn(in)
Lvtn(in)
 
Lean 6 Sigma Số 18
Lean 6 Sigma Số 18Lean 6 Sigma Số 18
Lean 6 Sigma Số 18
 
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiepDau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
Dau hieu phan biet hang hoa dich vu bao ho quyen so huu cong nghiep
 
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄngBài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
Bài giảng luĂąÌŁt dĂąn sÆ°ÌŁ phĂąÌ€n chung – ts. ngĂŽ huy cÆ°ÆĄng
 
Qt054
Qt054Qt054
Qt054
 
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong NgheChuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
Chuong 1 Cong Nghe Va Vai Tro Cua Cong Nghe
 
Cb tin dung_canbiet
Cb tin dung_canbietCb tin dung_canbiet
Cb tin dung_canbiet
 
Cáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
Cáș©m nang tĂ­n dung VietcombankCáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
Cáș©m nang tĂ­n dung Vietcombank
 
Bai Giang Quan tri rui ro
Bai Giang Quan tri rui roBai Giang Quan tri rui ro
Bai Giang Quan tri rui ro
 
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
QuĂĄ trĂŹnh cáșŁi cĂĄch vĂ  mở cá»­a của trung quốc trong hÆĄn 20 năm qua cĆ©ng nhÆ° việ...
 

Viewers also liked

Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com ielts general test 2
Tailieu.vncty.com ielts general test 2Tailieu.vncty.com ielts general test 2
Tailieu.vncty.com ielts general test 2Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...
Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...
Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...Tráș§n Đức Anh
 

Viewers also liked (9)

Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinhTailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
Tailieu.vncty.com phat-trien-tu-duy-ham-qua-day-phuong-trinh
 
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
Tailieu.vncty.com nghien cuu-cac_giao_dien_ket_noi_cung_cap_kha_nang_phat_t...
 
Tailieu.vncty.com quan ly rui ro
Tailieu.vncty.com quan ly rui roTailieu.vncty.com quan ly rui ro
Tailieu.vncty.com quan ly rui ro
 
Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000
Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000
Tailieu.vncty.com giao-trinh-sql-2000
 
Tailieu.vncty.com ielts general test 2
Tailieu.vncty.com ielts general test 2Tailieu.vncty.com ielts general test 2
Tailieu.vncty.com ielts general test 2
 
Tailieu.vncty.com kt126
Tailieu.vncty.com kt126Tailieu.vncty.com kt126
Tailieu.vncty.com kt126
 
Tailieu.vncty.com kt124
Tailieu.vncty.com kt124Tailieu.vncty.com kt124
Tailieu.vncty.com kt124
 
Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...
Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...
Tailieu.vncty.com phat trien-tin_dung_nha_o_cho_nguoi_co_thu_nhap_trung_bin...
 
Tailieu.vncty.com 5275 1261
Tailieu.vncty.com 5275 1261Tailieu.vncty.com 5275 1261
Tailieu.vncty.com 5275 1261
 

Similar to Khoaluan

bctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdfbctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdfLuanvan84
 
Mot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dung
Mot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dungMot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dung
Mot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dungHáșĄnh Ngọc
 
Dệt may XKVN 2
Dệt may XKVN 2Dệt may XKVN 2
Dệt may XKVN 2Digiword Ha Noi
 
Thá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCP
Thá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCPThá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCP
Thá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCPNguyễn Tuáș„n
 
Xay dung cong nghiep ho tro tai vn
Xay dung cong nghiep ho tro tai vnXay dung cong nghiep ho tro tai vn
Xay dung cong nghiep ho tro tai vnThuy Nguyen
 
Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7
Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7
Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7nataliej4
 
Bh13
Bh13Bh13
Bh13pttong89
 
BáșŁn cháș„t của htx
BáșŁn cháș„t của htxBáșŁn cháș„t của htx
BáșŁn cháș„t của htxhai ho
 
BáșŁn cháș„t của HTX.PDF
BáșŁn cháș„t của HTX.PDFBáșŁn cháș„t của HTX.PDF
BáșŁn cháș„t của HTX.PDFhai ho
 
Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam
Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam
Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam DÆ°ÆĄng HĂ 
 
[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...
[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...
[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...TÀI LIỆU NGÀNH MAY
 
Tien luong jjj
Tien luong jjjTien luong jjj
Tien luong jjjchainuocmam
 
Bh19
Bh19Bh19
Bh19pttong89
 
đề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
đề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nướcđề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
đề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nướcnataliej4
 
Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2
Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2
Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2foreman
 

Similar to Khoaluan (17)

Tailieu.vncty.com dt23
Tailieu.vncty.com dt23Tailieu.vncty.com dt23
Tailieu.vncty.com dt23
 
bctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdfbctntlvn (6).pdf
bctntlvn (6).pdf
 
Da400
Da400Da400
Da400
 
Mot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dung
Mot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dungMot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dung
Mot so kien nghi nham ngan ngua va han che rui ro trong linh vuc dau tu tin dung
 
Dệt may XKVN 2
Dệt may XKVN 2Dệt may XKVN 2
Dệt may XKVN 2
 
Thá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCP
Thá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCPThá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCP
Thá»±c tráșĄng kĂœ káșżt hợp đồng tĂ­n dỄng, táșĄi NHTMCP
 
Xay dung cong nghiep ho tro tai vn
Xay dung cong nghiep ho tro tai vnXay dung cong nghiep ho tro tai vn
Xay dung cong nghiep ho tro tai vn
 
Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7
Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7
Đáș§u tÆ° nháș±m nĂąng cao năng lá»±c cáșĄnh tranh của cĂŽng ty cổ pháș§n xĂąy dá»±ng số 7
 
Bh13
Bh13Bh13
Bh13
 
BáșŁn cháș„t của htx
BáșŁn cháș„t của htxBáșŁn cháș„t của htx
BáșŁn cháș„t của htx
 
BáșŁn cháș„t của HTX.PDF
BáșŁn cháș„t của HTX.PDFBáșŁn cháș„t của HTX.PDF
BáșŁn cháș„t của HTX.PDF
 
Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam
Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam
Thá»±c tráșĄng tĂ­n dỄng tĂ i trợ xuáș„t nháș­p kháș©u táșĄi ngĂąn hĂ ng TMCP XNK Việt Nam
 
[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...
[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...
[Kho tĂ i liệu ngĂ nh may] cáșŁi thiện điều kiện lao động vĂ  năng suáș„t lao động t...
 
Tien luong jjj
Tien luong jjjTien luong jjj
Tien luong jjj
 
Bh19
Bh19Bh19
Bh19
 
đề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
đề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nướcđề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
đề ĂĄN quáșŁn lĂœ chi ngĂąn sĂĄch nhĂ  nước
 
Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2
Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2
Giam nguy co va thuc hien cong tac bao tro xa hoi - phan 2
 

More from Tráș§n Đức Anh

Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747
Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747
Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602
Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602
Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562
Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562
Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366
Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366
Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366Tráș§n Đức Anh
 
Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274
Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274
Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274Tráș§n Đức Anh
 

More from Tráș§n Đức Anh (20)

Tailieu.vncty.com 5249 5591
Tailieu.vncty.com 5249 5591Tailieu.vncty.com 5249 5591
Tailieu.vncty.com 5249 5591
 
Tailieu.vncty.com 5219 0449
Tailieu.vncty.com 5219 0449Tailieu.vncty.com 5219 0449
Tailieu.vncty.com 5219 0449
 
Tailieu.vncty.com 5208 2542
Tailieu.vncty.com 5208 2542Tailieu.vncty.com 5208 2542
Tailieu.vncty.com 5208 2542
 
Tailieu.vncty.com 5145 0887
Tailieu.vncty.com 5145 0887Tailieu.vncty.com 5145 0887
Tailieu.vncty.com 5145 0887
 
Tailieu.vncty.com 5142 5647
Tailieu.vncty.com 5142 5647Tailieu.vncty.com 5142 5647
Tailieu.vncty.com 5142 5647
 
Tailieu.vncty.com 5138 529
Tailieu.vncty.com 5138 529Tailieu.vncty.com 5138 529
Tailieu.vncty.com 5138 529
 
Tailieu.vncty.com 5125 4608
Tailieu.vncty.com 5125 4608Tailieu.vncty.com 5125 4608
Tailieu.vncty.com 5125 4608
 
Tailieu.vncty.com 5117 1019
Tailieu.vncty.com 5117 1019Tailieu.vncty.com 5117 1019
Tailieu.vncty.com 5117 1019
 
Tailieu.vncty.com 5106 4775
Tailieu.vncty.com 5106 4775Tailieu.vncty.com 5106 4775
Tailieu.vncty.com 5106 4775
 
Tailieu.vncty.com 5089 2417
Tailieu.vncty.com 5089 2417Tailieu.vncty.com 5089 2417
Tailieu.vncty.com 5089 2417
 
Tailieu.vncty.com 5088 8018
Tailieu.vncty.com 5088 8018Tailieu.vncty.com 5088 8018
Tailieu.vncty.com 5088 8018
 
Tailieu.vncty.com 5067 1967
Tailieu.vncty.com 5067 1967Tailieu.vncty.com 5067 1967
Tailieu.vncty.com 5067 1967
 
Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747
Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747
Tailieu.vncty.com nst gioi-tinh_va_di_truyen_lien_ket_gioi_tinh_747
 
Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602
Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602
Tailieu.vncty.com nhom 6-de_tai_flo_9602
 
Tailieu.vncty.com lai phan-tu_2413
Tailieu.vncty.com lai phan-tu_2413Tailieu.vncty.com lai phan-tu_2413
Tailieu.vncty.com lai phan-tu_2413
 
Tailieu.vncty.com duong hoa-hoc_3666
Tailieu.vncty.com duong hoa-hoc_3666Tailieu.vncty.com duong hoa-hoc_3666
Tailieu.vncty.com duong hoa-hoc_3666
 
Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562
Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562
Tailieu.vncty.com do an-nhan_giong_in_vi_tro_cay_co_ngot_stevia_4562
 
Tailieu.vncty.com tieu luanc4v-1324
Tailieu.vncty.com tieu luanc4v-1324Tailieu.vncty.com tieu luanc4v-1324
Tailieu.vncty.com tieu luanc4v-1324
 
Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366
Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366
Tailieu.vncty.com do an-cong_nghe_san_xuat_sua_tiet_trung_9366
 
Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274
Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274
Tailieu.vncty.com da dang-dinh_hoc_bao_ton_9274
 

Khoaluan

  • 1. LĂȘi nĂŁi ¼Çu §iÖn lĂčc l” mĂ©t trong nhĂ·ng ng”nh c«ng nghiÖp chñ lĂčc Ÿãng vai trß rÊt quan trĂ€ng thĂłc ŸÈy tšng trĂ«ng kinh tÕ cña cžc quĂšc gia, ¼Æc biÖt l” nhĂ·ng quĂšc gia Âźang phžt triÓn nh ViÖt Nam. §©y l” ng”nh c«ng nghiÖp chiÕn lĂźc, l” Ÿéng lĂčc chÝnh thĂłc ŸÈy sĂč phžt triÓn cña cžc ng”nh c«ng nghiÖp khžc v” kh«ng thÓ thiÕu Ÿßc trong cuĂ©c sĂšng sinh hoÂčt cña chĂłng ta. Trong nhĂ·ng nšm qua, ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿžng khÝch lÖ vĂ­i s¶n lĂźng ÂźiÖn s¶n xuÊt ra ng”y c”ng tšng v” chÊt lĂźng dÞch vĂŽ ÂźiÖn ng”y c”ng Ÿßc c¶i thiÖn. §Âčt Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿã l” nhĂȘ v”o cžc chÝnh sžch, ÂźĂȘng lĂši ÂźiÒu h”nh phžt triÓn Ÿóng ÂźÂŸn cña ChÝnh phñ cĂČng nh cña TĂŠng c«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam. NhĂ·ng th”nh c«ng m” ng”nh ÂźiÖn Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc cĂČng mĂ©t phÇn nhĂȘ v”o sĂč hç trĂź vÒ vĂšn ¼Çu t phžt triÓn cña cžc nh” ¼Çu t nĂ­c ngo”i, cžc nh” t”i trĂź vĂšn quĂšc tÕ l” cžc chÝnh phñ v” cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ cung cÊp vĂšn viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA) cho ViÖt Nam nĂŁi chung v” ng”nh ÂźiÖn nĂŁi riÂȘng trong thĂȘi gian qua. MÆc dĂŻ Ÿ· gÆt hži Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿžng kÓ trong thĂȘi gian qua, nhng ng”nh ÂźiÖn cĂČng gÆp kh«ng Ýt nhĂ·ng khĂŁ khšn v” thžch thĂžc trong quž tr×nh phžt triÓn, ¼Æc biÖt l” khĂŁ khšn v” thžch thĂžc vÒ huy Ÿéng vĂšn cho ¼Çu t v” phžt triÓn. Theo tÝnh tožn cña TĂŠng c«ng ty §iÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN) tĂ” nay ¼Õn 2010, nhu cÇu ÂźiÖn sÏ cĂŁ mĂžc tšng trĂ«ng b×nh qu©n trÂȘn 14%/nšm, gÇn gÊp Ÿ«i mĂžc tšng trĂ«ng GDP dĂč kiÕn trong giai ÂźoÂčn n”y. VĂ­i tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng nh vËy, ng”nh ÂźiÖn sÏ cÇn ph¶i huy Ÿéng Ÿßc kho¶ng 2 tØ USD mçi nšm cho ¼Çu t v” phžt triÓn, mĂ©t nhiÖm vĂŽ rÊt khĂŁ khšn trong bĂši c¶nh cžc ng”nh khžc cña ¼Êt nĂ­c cĂČng Âźang cÇn mĂ©t nguĂ„n vĂšn ¼Çu t lĂ­n ¼Ó phžt triÓn. - 1 -
  • 2. VĂ­i mĂ©t sĂš vĂšn ¼Çu t lĂ­n nh vËy, thžch thĂžc ¼Æt ra cho ng”nh ÂźiÖn l” sÏ huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn n”y Ă« Ÿ©u v” l”m thÕ n”o ¼Ó cĂŁ thÓ sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn n”y mĂ©t cžch cĂŁ hiÖu qu¶, gĂŁp phÇn quan trĂ€ng v”o sĂč phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i cña ¼Êt nĂ­c trong nhĂ·ng nšm tĂ­i. §Ó gi¶i quyÕt Ÿßc nhĂ·ng vÊn ¼Ò trÂȘn, ¼ßi hĂĄi ph¶i cĂŁ nhĂ·ng ph©n tÝch v” Ÿžnh giž vÒ nhĂ·ng th”nh tĂču, khĂŁ khšn, v” thžch thĂžc m” ng”nh ÂźiÖn Ÿ· ÂźÂčt Âź- Ăźc trong thĂȘi gian qua v” rĂłt ra nhĂ·ng b”i hĂ€c kinh nghiÖm cho viÖc thĂčc hiÖn cžc kÕ hoÂčch phžt triÓn trong thĂȘi gian tĂ­i. Ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam cĂŁ thÓ thu hĂłt vĂšn ¼Çu t phžt triÓn v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n phžt v” lĂ­i ÂźiÖn tĂ” cžc nguĂ„n vĂšn trong v” ngo”i nĂ­c bao gĂ„m vĂšn ng©n sžch nh” nĂ­c, vĂšn tĂč cĂŁ, vĂšn vay trong v” ngo”i nĂ­c, vĂšn ¼Çu t trĂčc tiÕp nĂ­c ngo”i, vĂšn viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc. BÂȘn cÂčnh Ÿã, cßn cĂŁ nhĂ·ng nguĂ„n lĂčc vÒ vĂšn tiÒm t”ng m” ng”nh cĂŁ thÓ tËp trung khai thžc nh trži phiÕu c«ng ty, trži phiÕu chÝnh phñ v” huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t tĂ” khu vĂčc t nh©n trong v” ngo”i nĂ­c. Trong phÂčm vi mĂ©t ¼Ò t”i khož luËn tĂšt nghiÖp v” do thĂȘi gian hÂčn hÑp, nÂȘn t«i chØ giĂ­i hÂčn ¼Ò t”i cña khož luËn l”: “Thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA) trong ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam” trong thĂȘi gian qua. CĂŁ thÓ nĂŁi, vĂšn ODA l” mĂ©t trong nhĂ·ng nguĂ„n vĂšn bÂȘn ngo”i rÊt quan trĂ€ng ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn cña ViÖt Nam nĂŁi chung v” ng”nh ÂźiÖn nĂŁi riÂȘng. TĂ” khi cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ nĂši lÂči quan hÖ viÖn trĂź ODA cho ViÖt Nam nšm 1993, nguĂ„n vĂšn ODA d”nh cho ng”nh ÂźiÖn lu«n chiÕm mĂ©t tØ trĂ€ng tong ŸÚi lĂ­n, chiÕm kho¶ng 24% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ODA cžc nh” t”i trĂź cam kÕt cÊp cho cho ViÖt Nam. NguĂ„n vĂšn n”y Ÿ·, Âźang v” sÏ Ÿãng mĂ©t vai trß quan trĂ€ng ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn, ¼Æc biÖt l” nhĂ·ng dĂč žn ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn cĂŁ qui m« vĂšn lĂ­n. - 2 -
  • 3. Khož luËn n”y bao gĂ„m 3 chÂŹng chÝnh: ChÂŹng 1: TĂŠng quan vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam; ChÂŹng 2: ThĂčc trÂčng thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn; ChÂŹng 3: MĂ©t sĂš ¼Ò xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hĂłt v” sö dĂŽng sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn. B¶n khož luËn n”y sÏ bŸt ¼Çu b»ng khži niÖm vÒ vĂšn hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA), cžc h×nh thĂžc hç trĂź, v” cžc nh” cÊp vĂšn ODA. TiÕp ¼Õn, khži qužt thĂčc trÂčng huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA t”i trĂź cho cžc dĂč žn tÂči ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. TrĂ€ng t©m cña b¶n khož luËn l” nghiÂȘn cĂžu vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA t”i trĂź cho ng”nh ÂźiÖn trong thĂȘi gian qua. NĂ©i dung chÝnh cña khož luËn Ÿßc tËp trung v”o nhĂ·ng vÊn ¼Ò sau: - NhĂ·ng thžch thĂžc ŸÚi vĂ­i ng”nh ÂźiÖn - Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn - ThĂčc trÂčng thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn MĂ©t sĂš biÖn phžp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dĂŽng vĂšn ODA trong ngh”nh ÂźiÖn Ÿßc ¼Ò cËp Ă« ChÂŹng 3, bao gĂ„m cžc gi¶i phžp tĂ” phÝa Nh” nĂ­c v” cžc gi¶i phžp tĂ” phÝa ng”nh ÂźiÖn, cĂŽ thÓ l” TĂŠng c«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN). PhÇn kÕt luËn tĂŠng kÕt lÂči nhĂ·ng vÊn ¼Ò Ÿ· tr×nh b”y trong khož luËn cĂČng nh tĂŁm tŸt cžc biÖn phžp n©ng cao hiÖu qu¶ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam. Do thĂȘi gian hÂčn hÑp cĂČng nh hÂčn chÕ trong viÖc tiÕp cËn nhĂ·ng t”i liÖu cĂŽ thÓ Ÿžnh giž hiÖu qu¶ cña cžc dĂč žn trong ng”nh ÂźiÖn cĂŁ sö - 3 -
  • 4. dĂŽng vĂšn ODA, nÂȘn b¶n khož luËn chØ sö dĂŽng phÂŹng phžp ph©n tÝch v” so sžnh cžc dĂ· liÖu vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn trong thĂȘi gian qua. NguĂ„n t”i liÖu phĂŽc vĂŽ cho khož luËn Ÿßc lÊy tĂ” gižo tr×nh vÒ ¼Çu t n- Ă­c ngo”i cña TrĂȘng §Âči hĂ€c ngoÂči thÂŹng, cžc b¶n bžo cžo vÒ ODA cña UNDP, cžc nghiÂȘn cĂžu Ÿ· Ÿßc c«ng bĂš, sžch bžo, v” cžc t”i liÖu trÂȘn cžc trang Web cĂŁ liÂȘn quan ¼Õn ODA. - 4 -
  • 5. ChÂŹng 1: TĂŠng quan vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam I. Khži niÖm vÒ hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA) 1. Khži niÖm Hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc bao gĂ„m tÊt c¶ cžc viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči v” cžc kho¶n cho vay vĂ­i ÂźiÒu kiÖn u Ÿ·i cĂŁ yÕu tĂš kh«ng ho”n lÂči (cßn gĂ€i l” “th”nh tĂš hç trü” ÂźÂčt Ýt nhÊt 25%) cña cžc chÝnh phñ, cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ (gĂ€i chung l” cžc nh” t”i trĂź) ŸÚi vĂ­i cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn nh»m hç trĂź thĂčc hiÖn cžc mĂŽc tiÂȘu phžt triÓn kinh tÕ-x· hĂ©i u tiÂȘn. Theo quy chÕ qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng nguĂ„n hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ban h”nh kÌm theo NghÞ ¼Þnh 17/2001/N§-CP ng”y 04/05/2001 cña chÝnh phñ), hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (gĂ€i tŸt l” ODA) Ÿßc hiÓu l” hoÂčt Ÿéng hĂźp tžc phžt triÓn giĂ·a Nh” nĂ­c hoÆc ChÝnh phñ nĂ­c CĂ©ng ho” X· hĂ©i Chñ nghÜa ViÖt Nam vĂ­i nh” t”i trĂź, bao gĂ„m: a) ChÝnh phñ nĂ­c ngo”i; v” b) Cžc tĂŠ chĂžc liÂȘn chÝnh phñ hoÆc liÂȘn quĂšc gia. ODA Ÿßc thĂčc hiÖn theo cžc h×nh thĂžc sau: - Hç trĂź dĂč žn: L” h×nh thĂžc chñ yÕu cña vĂšn ODA. - Hç trĂź chÂŹng tr×nh: chñ yÕu l” viÖn trĂź chÂŹng tr×nh ÂźÂčt Ÿßc sau khi kĂœ cžc hiÖp ¼Þnh vĂ­i ŸÚi tžc t”i trĂź d”nh cho mĂ©t mĂŽc ¼Ých tĂŠng qužt vĂ­i thĂȘi hÂčn nhÊt ¼Þnh, kh«ng cÇn xžc ¼Þnh chÝnh xžc nĂŁ sÏ Ÿßc sö dĂŽng nh thÕ n”o. - Hç trĂź cžn c©n thanh tožn: bao gĂ„m cžc kho¶n hç trĂź t”i chÝnh trĂčc tiÕp b»ng tiÒn hoÆc h”ng hož, hoÆc hç trĂź cžn c©n xuÊt nhËp khÈu. - TÝn dĂŽng thÂŹng mÂči: l” nhĂ·ng kho¶n tÝn dĂŽng d”nh cho chÝnh phñ cžc nĂ­c sĂ« t¶i vĂ­i cžc ÂźiÒu kho¶n u Ÿ·i vÒ l·i suÊt v” thĂȘi gian ©n hÂčn. - 5 -
  • 6. Hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc cĂŁ thÓ Ÿßc cung cÊp vĂ­i ÂźiÒu kiÖn r”ng buĂ©c (ph¶i chi tiÂȘu mua sŸm Ă« nĂ­c t”i trĂź) hoÆc kh«ng r”ng buĂ©c (Ÿßc phÐp chi tiÂȘu mua sŸm Ă« bÊt kĂș nÂŹi n”o) hoÆc cĂŁ thÓ r”ng buĂ©c mĂ©t phÇn (mĂ©t phÇn chi tiÂȘu Ă« nĂ­c t”i trĂź v” phÇn cßn lÂči chi tiÂȘu Ă« bÊt kĂș nÂŹi n”o). VĂ­i tÂȘn gĂ€i l” nguĂ„n vĂšn hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc, ODA chñ yÕu Ÿßc tËp trung cho viÖc kh«i phĂŽc v” thĂłc ŸÈy sĂč phžt triÓn hÂč tÇng kinh tÕ-x· hĂ©i cña mĂ©t quĂšc gia nh x©y dĂčng ÂźĂȘng xž, giao th«ng c«ng cĂ©ng, cžc c«ng tr×nh thuĂ» lĂźi, bÖnh viÖn, trĂȘng hĂ€c, cÊp thožt nĂ­c v” vÖ sinh m«i trĂȘng, vv... NhĂ·ng dĂč žn Ÿßc ¼Çu t tĂ” nguĂ„n vĂšn ODA th- ĂȘng l” cžc dĂč žn kh«ng hoÆc Ýt cĂŁ kh¶ nšng sinh lĂȘi cao, Ýt cĂŁ kh¶ nšng thu hĂłt Ÿßc nguĂ„n ¼Çu t t nh©n. V× vËy, nguĂ„n lĂčc rÊt cĂŁ Ăœ nghÜa ¼Ó hç trĂź thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn phĂŽc vĂŽ cžc lĂźi Ých c«ng cĂ©ng. 2. Ph©n loÂči cžc dĂč žn ODA 2.1 Ph©n loÂči theo nguĂ„n vĂšn 2.1.1 VĂšn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči (grant) + XÐt vÒ lÜnh vĂčc u tiÂȘn sö dĂŽng cña chÝnh phñ ViÖt Nam, ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc ph©n bĂŠ cho nhĂ·ng chÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc: - Xož Ÿãi gi¶m nghÌo; Y tÕ, d©n sĂš v” phžt triÓn; Gižo dĂŽc, phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc; Cžc vÊn ¼Ò x· hĂ©i (tÂčo viÖc l”m, cÊp nĂ­c sinh hoÂčt, phßng chĂšng dÞch bÖnh, phßng chĂšng cžc tÖ nÂčn x· hĂ©i); B¶o vÖ m«i trĂȘng, b¶o vÖ v” phžt triÓn cžc nguĂ„n t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn; nghiÂȘn cĂžu khoa hĂ€c v” c«ng nghÖ, n©ng cao nšng lĂčc nghiÂȘn cĂžu v” triÓn khai; - 6 -
  • 7. - NghiÂȘn cĂžu chuÈn bÞ cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn phžt triÓn (quy hoÂčch, ÂźiÒu tra cÂŹ b¶n); C¶i cžch h”nh chÝnh, t phžp, tšng cĂȘng nšng lĂčc cña cÂŹ quan qu¶n lĂœ Nh” nĂ­c Ă« Trung ÂŹng, ¼Þa phÂŹng v” phžt triÓn thÓ chÕ; - Hç trĂź cžn c©n thanh tožn quĂšc tÕ b»ng h”ng hož; - MĂ©t sĂš lÜnh vĂčc khžc theo quyÕt ¼Þnh cña Thñ tĂ­ng ChÝnh phñ. + XÐt vÒ khÝa cÂčnh cžc nh” t”i trĂź th× ODA kh«ng ho”n lÂči cĂŁ nhĂ·ng u tiÂȘn khžc nhau nh sau: - Cžc tĂŠ chĂžc LiÂȘn hĂźp quĂšc (trĂ” IFAD chØ cung cÊp vĂšn vay) ¼Òu cung cÊp viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči dĂ­i dÂčng dĂč žn vĂ­i cžc quy m« khžc nhau. ThÝ dĂŽ, ChÂŹng tr×nh phžt triÓn cña LHQ (UNDP) chñ yÕu cung cÊp ODA kh«ng ho”n lÂči dĂ­i dÂčng cžc dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt (TA) vĂ­i quy m« vĂšn cÊp tĂ” 1–2 triÖu USD. - §Úi vĂ­i cžc nh” t”i trĂź l” tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh Ng©n h”ng thÕ giĂ­i (WB), Ng©n h”ng phžt triÓn Ch©u ž (ADB) th× hç trĂź kh«ng ho”n lÂči chñ yÕu Ÿßc dĂŻng cho chuÈn bÞ dĂč žn, tšng cĂȘng nšng lĂčc, phžt triÓn thÓ chÕ, hay hç trĂź x©y dĂčng chÝnh sžch. - §Úi vĂ­i cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng l” cžc chÝnh phñ, ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc sö dĂŽng trong cžc lÜnh vĂčc sau: TiÕn h”nh kh¶o sžt, nghiÂȘn cĂžu quy hoÂčch tĂŠng thÓ theo cžc ng”nh, vĂŻng, lÜnh vĂčc (thÝ dĂŽ nh ODA cña NhËt B¶n, Canada, ThuĂŸ §iÓn), ViÖn trĂź h”ng hož (phi dĂč žn) cña NhËt, §Þc; Tšng cĂȘng nšng lĂčc Ÿ”o tÂčo, tšng cĂȘng thÓ chÕ nh NhËt B¶n, H”n QuĂšc; §Çu t x©y dĂčng cžc trĂȘng hĂ€c, n©ng cÊp cÂŹ sĂ« hÂč tÇng, y tÕ, všn hož, nšng lĂźng cña NhËt, Phžp, ThuĂŸ §iÓn. 2.1.2 VĂšn vay u Ÿ·i (loan) NguĂ„n vĂšn ODA cho vay u Ÿ·i chñ yÕu tËp trung v”o cžc lÜnh vĂčc ¼Çu t phžt triÓn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ v” x· hĂ©i nh giao th«ng vËn t¶i, - 7 -
  • 8. nšng lĂźng, phžt triÓn n«ng nghiÖp, nguĂ„n nh©n lĂčc, t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn v” m«i trĂȘng. Cžc h×nh thĂžc ODA cho vay u Ÿ·i chñ yÕu l” Ă« dÂčng hç trĂź cžn c©n thanh tožn quĂšc tÕ b»ng tiÒn mÆt v” tÝn dĂŽng theo dĂč žn nh»m thĂčc hiÖn cžc c«ng tr×nh x©y dĂčng, cung cÊp v” lŸp ¼Æt trang thiÕt bÞ, bao gĂ„m c¶ dÞch vĂŽ t vÊn v” Ÿ”o tÂčo cžn bĂ©. XÐt vÒ khÝa cÂčnh cžc nh” t”i trĂź th× mĂŽc tiÂȘu u tiÂȘn, v” ÂźiÒu kiÖn cho vay cĂŁ khžc nhau: - Cžc tĂŠ chĂžc cña LHQ chØ cĂŁ QuĂŒ phžt triÓn n«ng nghiÖp quĂšc tÕ (IFAD) l” cĂŁ dĂč žn tÝn dĂŽng u Ÿ·i. TÂči ViÖt Nam, tĂŠ chĂžc n”y Ÿ· cÊp bĂšn kho¶n tÝn dĂŽng u Ÿ·i1 trÞ giž 62 triÖu USD cho cžc dĂč žn nh qu¶n lĂœ nguĂ„n t”i nguyÂȘn tÂči tØnh H” Giang (vĂšn vay IFAD 328-VN), phžt triÓn v” b¶o tĂ„n t”i nguyÂȘn n«ng nghiÖp tØnh Qu¶ng B×nh (IFAD 434- VN), v.v. - Cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ cÊp vĂšn tÝn dĂŽng dĂ­i dÂčng: a) cho vay ¼Ó ¼Çu t x©y dĂčng; b) cho vay theo chÂŹng tr×nh nh tÝn dĂŽng ÂźiÒu chØnh cÂŹ cÊu cña quĂŒ tiÒn tÖ quĂšc tÕ (IMF) v” WB; c) cho vay b»ng tiÒn mÆt ¼Ó cho vay lÂči nh dĂč žn t”i chÝnh, tÝn dĂŽng n«ng th«n cña ADB v” WB; - Cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng chñ yÕu cho vay ¼Ó ¼Çu t v”o x©y dĂčng. RiÂȘng ŸÚi vĂ­i NhËt B¶n, cßn cĂŁ chÂŹng tr×nh tÝn dĂŽng c¶i tÂčo v” phĂŽc hĂ„i hÖ thĂšng giao th«ng v” ÂźiÖn nĂ­c theo phÂŹng thĂžc viÖn trĂź vËt t thiÕt bÞ theo dĂč žn. Trong tĂŠng sĂš giž trÞ ODA cžc nh” t”i trĂź cam kÕt cÊp cho ViÖt Nam tĂ” 1993–2002 (kho¶ng 22,24 tØ USD), th× lĂźng vĂšn vay u Ÿ·i chiÕm ¼Õn 85% cßn vĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči chiÕm kho¶ng 15%. 1 NguĂ„n: Cžc ŸÚi tžc phžt triÓn cña ViÖt Nam- cžc nh” t”i trĂź Âźa phÂŹng, UNDP - 8 -
  • 9. 2.1.3 H×nh thĂžc ODA hçn hĂźp §©y l” h×nh thĂžc do nhiÒu nh” t”i trĂź hay nhiÒu nguĂ„n vĂšn khžc nhau ŸÄng t”i trĂź cho cžc dĂč žn nh»m lĂ„ng ghÐp mĂ©t hoÆc nhiÒu mĂŽc tiÂȘu vĂ­i tËp hĂźp nhiÒu dĂč žn. ThÝ dĂŽ dĂč žn Âźa mĂŽc tiÂȘu s«ng Hinh do ThuĂŸ §iÓn (Sida), QuĂŒ phžt triÓn BŸc Âąu (NDF), v” Ng©n h”ng ¼Çu t BŸc Âąu (NIB) t”i trĂź. 2.2 Ph©n loÂči theo h×nh thĂžc sö dĂŽng vĂšn 2.2.1 DĂč žn ¼Çu t TĂŠng dĂč žn ¼Çu t chiÕm kho¶ng 90% tĂŠng giž trÞ cña nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh vay ODA Ÿ· kĂœ v” chiÕm 50% sĂš dĂč žn Ÿ· kĂœ. H×nh thĂžc ¼Çu t n”y chiÕm tØ trĂ€ng lĂ­n nhÊt trong nguĂ„n ODA v” chñ yÕu tËp trung v”o lÜnh vĂčc cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ x· hĂ©i. LoÂči h×nh n”y ph¶i tu©n thñ nhiÒu quy ¼Þnh nghiÂȘm ngÆt tĂ” phÝa nh” t”i trĂź cĂČng nh yÂȘu cÇu qu¶n lĂœ ¼Çu t cña nh” nĂ­c do quy m« vÒ vĂšn ¼Çu t thĂȘng rÊt lĂ­n v” thĂȘi gian sö dĂŽng l©u hÂŹn so vĂ­i cžc loÂči h×nh khžc. NhĂ·ng quy ¼Þnh n”y bao gĂ„m cžc quy ¼Þnh vÒ chuÈn bÞ dĂč žn: xžc ¼Þnh mĂŽc tiÂȘu, kh¶o sžt, thiÕt kÕ, lËp bžo cžo nghiÂȘn cĂžu tiÒn kh¶ thi, nghiÂȘn cĂžu kh¶ thi (feasibility study- F/S), v” cžc quy ¼Þnh vÒ thĂčc hiÖn dĂč žn nh gi¶i phĂŁng mÆt b»ng, ¼Êu thÇu tuyÓn chĂ€n t vÊn, ¼Êu thÇu mua sŸm v” lŸp ¼Æt thiÕt bÞ, v.v. NguĂ„n vĂšn cho cžc dĂč žn ¼Çu t chñ yÕu Ă« dÂčng vay u Ÿ·i v” cĂŁ mĂ©t phÇn viÖn trĂź tĂ” cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng nh dĂč žn nh” mžy ÂźiÖn Cao NgÂčn do chÝnh phñ Trung QuĂšc cÊp tÝn dĂŽng trÞ giž 85,5 triÖu USD, hoÆc cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh dĂč žn ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 2.2 do WB t”i trĂź 480 triÖu USD2 . 2 NguĂ„n: Tin tĂžc & SĂč kiÖn ODA-BĂ© KH§T-www.mpi-oda.gov.vn - 9 -
  • 10. 2.2.2 DĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt Cžc dĂč žn thuĂ©c dÂčng n”y chiÕm kho¶ng 5,5% tĂŠng giž trÞ cžc hiÖp ¼Þnh Ÿ· kĂœ v” chiÕm 46,5% tĂŠng sĂš dĂč žn Ÿ· kĂœ. LÜnh vĂčc tËp trung ¼Çu t cña h×nh thĂžc n”y chñ yÕu cĂČng l” cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ x· hĂ©i. CÂŹ cÊu vĂšn cña h×nh thĂžc hç trĂź kĂŒ thuËt l” cho thuÂȘ t vÊn nĂ­c ngo”i, tĂŠ chĂžc Ÿ”o tÂčo, Âźi nghiÂȘn cĂžu kh¶o sžt v” thiÕt bÞ všn phßng. §Úi t- Ăźng tham gia l” cžc cžn bĂ© nghiÂȘn cĂžu, qu¶n lĂœ, cžc chuyÂȘn gia, t vÊn nĂ­c ngo”i. DĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt chñ yÕu sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči. 2.2.3 ChÂŹng tr×nh §©y l” mĂ©t loÂči h×nh t”i trĂź ODA trong Ÿã ngĂȘi thĂčc hiÖn lĂ„ng ghÐp mĂ©t hoÆc nhiÒu mĂŽc tiÂȘu vĂ­i tËp hĂźp nhiÒu dĂč žn. CĂŁ thÓ ph©n loÂči cžc chÂŹng tr×nh n”y theo mĂŽc tiÂȘu v” chÝnh sžch cña nh” t”i trĂź nh sau: - Cžc chÂŹng tr×nh tšng cĂȘng c¶i cžch cÂŹ cÊu kinh tÕ vÜ m« v” thÓ chÕ cña cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh WB v” ADB. ThÝ dĂŽ nh chÂŹng tr×nh tži cÂŹ cÊu thÓ chÕ hoÂčt Ÿéng cña cžc ng©n h”ng, ÂźiÒu chØnh cÂŹ cÊu kinh tÕ, chÂŹng tr×nh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, v.v. - Cžc chÂŹng tr×nh hĂźp tžc theo ng”nh kinh tÕ hoÆc theo lÜnh vĂčc x· hĂ©i cña cžc nĂ­c hoÆc LHQ. ThÝ dĂŽ nh ChÂŹng tr×nh hĂźp tžc ViÖt Nam-ThuĂŸ §iÓn vÒ nšng lĂźng, ChÂŹng tr×nh hĂźp tžc ViÖt Nam-NhËt B¶n vÒ Ÿ”o tÂčo cžn bĂ© kĂŒ thuËt, v.v. 2.2.4 Hç trĂź ng©n sžch SĂš vĂšn Ÿ· Ÿßc kĂœ hiÖp ¼Þnh theo h×nh thĂžc n”y chiÕm kho¶ng 4% tĂŠng giž trÞ cžc hiÖp ¼Þnh Ÿ· kĂœ v” 1,08% sĂš dĂč žn Ÿ· kĂœ. H×nh thĂžc n”y thĂȘng chØ cĂŁ Ă« giai ÂźoÂčn ¼Çu khi cžc quĂšc gia t”i trĂź bŸt ¼Çu nĂši lÂči quan hÖ hĂźp tžc vĂ­i ViÖt Nam. ThÝ dĂŽ viÖc NhËt B¶n, H” Lan, v” BØ hç trĂź nĂ­c ta gi¶i quyÕt nĂź vĂ­i cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ nh IMF. - 10 -
  • 11. 2.3 Ph©n loÂči theo dÂčng qu¶n lĂœ v” thĂčc hiÖn ViÖc qu¶n lĂœ v” ÂźiÒu h”nh thĂčc hiÖn nguĂ„n vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam ¼Òu cĂŁ sĂč tham gia cña cžc bĂ©, ng”nh trĂčc thuĂ©c trung ÂŹng cĂČng nh cžc tØnh th”nh phĂš trĂčc thuĂ©c trung ÂŹng. TuĂș theo ¼Æc ÂźiÓm cña cžc nguĂ„n vĂšn tĂ” cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng, Âźa phÂŹng, hay tĂ” nguĂ„n hç trĂź tĂ” cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ (NGO) m” cĂŁ thÓ ph©n loÂči theo h×nh thĂžc qu¶n lĂœ v” thĂčc hiÖn nh sau: 2.3.1 Cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn chÞu sĂč qu¶n lĂœ mĂ©t cÊp §©y l” dÂčng phĂŠ biÕn nhÊt bao gĂ„m cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn cĂŁ Ban qu¶n lĂœ dĂč žn (PMU) chÞu sĂč ÂźiÒu h”nh trĂčc tiÕp tĂ” BĂ© hoÆc TØnh, th”nh phĂš. ThÝ dĂŽ, dĂč žn LĂ­i ÂźiÖn n«ng th«n Qu¶ng Nam-§” NÂœng giai ÂźoÂčn 2 (vĂšn vay OPEC) cña tØnh Qu¶ng Nam, dĂč žn QuĂšc lĂ© 1A (vĂšn WB) cña BĂ© GTVT. 2.3.2 Cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c bĂ© gĂ„m nhiÒu tiÓu dĂč žn thĂčc hiÖn tÂči nhiÒu ¼Þa phÂŹng Bao gĂ„m cžc dĂč žn ÂźiÒu h”nh cña mĂ©t BĂ© nhng thĂčc hiÖn Ă« nhiÒu ¼Þa phÂŹng khžc nhau th«ng qua cžc tiÓu dĂč žn, nh dĂč žn gižo dĂŽc tiÓu hĂ€c (vĂšn WB) cña BĂ© gižo dĂŽc v” §”o tÂčo, kh«i phĂŽc v” chĂšng lĂČ (ADB) cña BĂ© NN&PTNT. 2.3.3 DĂč žn qua hai cÊp qu¶n lĂœ Cžc dĂč žn n”y chÞu sĂč qu¶n lĂœ ÂźiÒu h”nh qua hai cÊp qu¶n lĂœ nh Bé– TĂŠng c«ng ty (BQLDA)–Ban Qu¶n lĂœ dĂč žn, hay Bé–LiÂȘn hiÖp– BQLDA. ThÝ dĂŽ, dĂč žn ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 1 (vĂšn JIBC NhËt B¶n) cña BQLDA ÂźiÖn PhĂł MĂŒ-TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc-BĂ© CN, dĂč žn c¶ng H¶i Phßng (vĂšn OECF NhËt) cña BQLDA c¶i tÂčo c¶ng H¶i Phßng-TĂŠng cĂŽc h”ng h¶i–BĂ© GTVT. - 11 -
  • 12. - 12 - BiÓuŸÄ1: Cžc loÂčiviÖntrĂźn­íc ngo”i NguĂ„n vay ­u Ÿ·i (viÖn trĂź) NguĂ„n vay th­ng mÂči (vd: ¼Çu t­ trĂčc tiÕp) NguĂ„n viÖn trĂź n­íc ngo”i Hç trĂź phžt triÓn Hç trĂź kh«ng phžt triÓn Hç trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc Hç trĂź tĂ” cžc NGO CĂžu trĂź khÈn cÊp ViÖn trĂź qu©n sĂč v” loÂči khžc t­ng tĂč Cžc dÂčng hç trĂź: A: hç trĂź t”i chÝnh B: Hç trĂź h”ng hož C: Hç trĂź kĂŒ thuËt Cžc ÂźiÒu kiÖn trĂź giĂłp: A: Ho”n to”n r”ng buĂ©c B: R”ng buĂ©c mĂ©t phÇn C: Kh«ng r”ng buĂ©c §iÒu kiÖn NguĂ„nViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂčiCho vayT”i trĂź song ph­ngVD: JICAVD: OECFT”i trĂź Âźa ph­ngVD: UNDPVD: ADB Hç trĂź theo dĂč žn: VÝ dĂŽ: - DĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng - DĂč žn tšng c­ĂȘng thÓ chÕ - Phžt triÓn nguĂ„n lĂčc Hç trĂź phi dĂč žn: VÝ dĂŽ: - Hç trĂź ng©n sžch - Hç trĂź thanh tožn nĂź - ViÖn trĂź theo ch­ng tr×nh
  • 13. 3. Cžc nh” t”i trĂź chÝnh cho ViÖt Nam ViÖc cung cÊp ODA Ÿßc thĂčc hiÖn qua hai kÂȘnh chÝnh l” chuyÓn trĂčc tiÕp tĂ” nĂ­c t”i trĂź tĂ­i nĂ­c nhËn viÖn trĂź, hay chuyÓn tĂ” nĂ­c t”i trĂź th«ng qua cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ nh LHQ, cžc tĂŠ chĂžc liÂȘn chÝnh phñ, cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ tĂ­i nĂ­c tiÕp nhËn ODA. Cžc tĂŠ chĂžc cung cÊp ODA trÂȘn thÕ giĂ­i Ÿßc ph©n theo 2 hÖ thĂšng: Âźa phÂŹng v” song phÂŹng. 3.1 HÖ thĂšng t”i trĂź Âźa phÂŹng - Cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh quĂšc tÕ: L” cžc cÂŹ quan hĂźp tžc phžt triÓn th«ng qua phÂŹng thĂžc t”i trĂź tÝn dĂŽng u Ÿ·i. MĂ©t sĂš tĂŠ chĂžc t”i chÝnh cĂŁ quan hÖ t”i trĂź cho ViÖt Nam l” QuĂŒ tiÒn tÖ quĂšc tÕ (IMF), Ng©n h”ng thÕ giĂ­i (WB), Ng©n h”ng phžt triÓn Ch©u ž (ADB), v.v. - Cžc tĂŠ chĂžc thuĂ©c LiÂȘn hĂźp quĂšc nh UNDP, FAO, UNIDO, UNFPA, IFAD, v.v. HÇu hÕt cžc dĂč žn hç trĂź cña cžc tĂŠ chĂžc n”y Ÿßc thĂčc hiÖn dĂ­i h×nh thĂžc viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči, u tiÂȘn cho cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn cĂŁ thu nhËp thÊp v” kh«ng r”ng buĂ©c cžc ÂźiÒu kiÖn chÝnh trÞ. ViÖn trĂź thĂȘng tËp trung gi¶i quyÕt cžc nhu cÇu cĂŁ tÝnh x· hĂ©i nh všn hož, gižo dĂŽc, sĂžc khoÎ, d©n sĂš v” xož Ÿãi gi¶m nghÌo. Cžc tĂŠ chĂžc n”y Ÿßc LHQ cÊp vĂšn hoÂčt Ÿéng, thÂȘm v”o Ÿã l” vËn Ÿéng tĂ” cžc nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn t”i trĂź thÂȘm vĂšn cho cžc chÂŹng tr×nh hoÂčt Ÿéng cĂŽ thÓ. - LiÂȘn minh Ch©u Âąu (EU): l” mĂ©t trong nhĂ·ng nh” cung cÊp hç trĂź v” hĂźp tžc phžt triÓn quĂšc tÕ chÝnh. TĂŠ chĂžc n”y cung cÊp trÂȘn 10% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ODA trÂȘn to”n thÕ giĂ­i. VĂ­i mĂ©t nguĂ„n ng©n quĂŒ lĂ­n, song chñ yÕu EU u tiÂȘn hç trĂź cho cžc nĂ­c thuĂ©c ¼Üa cĂČ Ă« Ch©u Phi, CaribÂȘ, Nam Thži B×nh DÂŹng. Cžc dĂč žn do EU t”i trĂź cho ViÖt Nam tËp trung v”o hai lÜnh vĂčc chÝnh l”: hĂźp tžc phžt triÓn hç trĂź phžt triÓn Ă« cžc vĂŻng n«ng th«n v” miÒn nĂłi, t”i nguyÂȘn v” m«i trĂȘng, y tÕ gižo dĂŽc v” - 13 -
  • 14. phžt triÓn nguĂ„n lĂčc; v” hĂźp tžc kinh tÕ bao gĂ„m hç trĂź chuyÓn giao c«ng nghÖ trong cžc ng”nh trĂ€ng ÂźiÓm, cžc cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ v” c«ng nghiÖp nh»m tšng cĂȘng mËu dÞch song phÂŹng v” ¼Çu t cña cžc nĂ­c th”nh viÂȘn EU tÂči ViÖt Nam. - Cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ quĂšc tÕ (NGO): §Õn nšm 2001 Ÿ· cĂŁ 485 tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ thuĂ©c 26 nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn v” cžc nĂ­c c«ng nghiÖp mĂ­i hoÂčt Ÿéng viÖn trĂź tÂči ViÖt Nam, trong Ÿã cĂŁ 369 tĂŠ chĂžc thĂȘng xuyÂȘn cĂŁ mÆt Ă« ViÖt Nam, cĂŁ dĂč žn, ŸÚi tžc cĂŽ thÓ, Ÿßc cÂŹ quan cĂŁ thÈm quyÒn cña ViÖt Nam cÊp giÊy phÐp hoÂčt Ÿéng. Ng©n quĂŒ cña cžc NGO thĂȘng kh«ng lĂ­n, chñ yÕu dĂča v”o nguĂ„n quyÂȘn gĂŁp hoÆc t”i trĂź cña chÝnh phñ cžc nĂ­c. Cžc NGO Âźang hoÂčt Ÿéng Ă« ViÖt Nam chñ yÕu l” tĂ” BŸc MĂŒ, T©y Âąu, cĂČng nh tĂ” vĂŻng Ch©u ž-TBD. Hç trĂź tĂ” cžc tĂŠ chĂžc n”y chñ yÕu tËp trung v”o lÜnh vĂčc y tÕ (sĂžc khoÎ sinh s¶n, y tÕ cÂŹ sĂ« v” phßng ch«ng HIV/AIDS), gižo dĂŽc, cžc vÊn ¼Ò vÒ giĂ­i, phĂŽ nĂ· v” trÎ em, xož Ÿãi gi¶m nghÌo v” phžt triÓn nguĂ„n lĂčc. Quy m« viÖn trĂź cña cžc NGO Ÿ· tšng mÂčnh trong 10 nšm qua (gÊp 4 lÇn). Theo thĂšng kÂȘ cha ¼Çy Ÿñ, giž trÞ viÖn trĂź cña cžc NGO tšng tĂ” 20,3 triÖu USD v”o nšm 1991 lÂȘn 80 triÖu USD v”o nšm 2000, v” 84 triÖu USD nšm 2001. 3.2 HÖ thĂšng t”i trĂź song phÂŹng - Cžc nĂ­c th”nh viÂȘn UĂ» ban hç trĂź phžt triÓn (DAC) cña tĂŠ chĂžc HĂźp tžc v” phžt triÓn kinh tÕ (OECD) l” nhĂ·ng nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn bao gĂ„m: Phžp, §Þc, žo, BØ, §an MÂčch, Na Uy, ThuĂŸ §iÓn, H” Lan, T©y Ban Nha, Italy, BĂ„ §”o Nha, ThuĂŸ SĂŒ, Anh, MĂŒ, Canada, Australia, New Zealand, NhËt B¶n, PhÇn Lan, Luxšmbua. Cžc nĂ­c th”nh viÂȘn DAC cung cÊp phÇn lĂ­n nguĂ„n ODA trÂȘn thÕ giĂ­i. - 14 -
  • 15. - Cžc quĂšc gia Âźang phžt triÓn: MĂ©t sĂš nĂ­c Âźang phžt triÓn cĂČng cĂŁ nguĂ„n ODA cung cÊp cho cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn v” chËm phžt triÓn khžc. Trung QuĂšc, H”n QuĂšc, §”i Loan h”ng nšm cung cÊp trÂȘn dĂ­i 100 triÖu USD cho cžc quĂšc gia khžc. MÆc dĂŻ Âźa sĂš l” nhĂ·ng quĂšc gia tiÕp nhËn ODA, nhng cžc nĂ­c Asean nh Thži Lan, Singapore gÇn Ÿ©y cĂČng bŸt ¼Çu cung cÊp ODA cho cžc nĂ­c chËm phžt triÓn HiÖn nay ViÖt Nam Âźang phžt triÓn mÂčnh mÏ quan hÖ hĂźp tžc phžt triÓn vĂ­i 25 nh” t”i trĂź song phÂŹng, 6 tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” liÂȘn ChÝnh phñ, 18 tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” khu vĂčc cĂŻng hÂŹn 300 NGO cung cÊp ODA cho ViÖt Nam. Nh×n chung mçi mĂ©t tĂŠ chĂžc hay quĂšc gia ¼Òu cĂŁ chiÕn lĂźc cÊp hç trĂź phžt triÓn riÂȘng cĂČng nh nhĂ·ng ÂźiÒu kiÖn v” quy chÕ cÊp ODA khžc nhau. Nhng vÒ cÂŹ b¶n, tiÒm lĂčc vÒ kinh tÕ l” yÕu tĂš quan trĂ€ng nhÊt quyÕt ¼Þnh ¼Õn quy m« ODA cžc tĂŠ chĂžc hay quĂšc gia n”y t”i trĂź cho nhĂ·ng nĂ­c tiÕp nhËn. Mçi ŸÚi tžc viÖn trĂź cĂŁ nhĂ·ng quy ¼Þnh khžc nhau vÒ mĂŽc tiÂȘu v” ŸÚi tĂźng cÊp viÖn trĂź, cĂŁ cžc ÂźiÒu kiÖn quy chÕ v” thñ tĂŽc khžc nhau trong viÖc lËp, xÐt duyÖt, kĂœ kÕt cung cÊp v” gižm sžt thĂčc hiÖn viÖn trĂź. Do Ÿã ¼Ó cĂŁ thÓ vËn Ÿéng v” thu hĂłt cĂŁ hiÖu qu¶ nguĂ„n ODA tĂ” cžc ŸÚi cžc ŸÚi tžc n”y, ¼ßi hĂĄi cžc ng”nh, Ÿn vÞ lËp dĂč žn xin cÊp vĂšn ODA cÇn ph¶i t×m hiÓu nŸm chŸc ¼Æc ÂźiÓm, chiÕn lĂźc, chÝnh sžch, cĂČng nh ÂźiÒu kiÖn v” quy chÕ cÊp ODA cña tĂ”ng ŸÚi tžc. II. Huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA tÂči ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua 1. Huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA giai ÂźoÂčn 1986–1990 NĂŁi ¼Õn vĂšn ODA chĂłng ta kh«ng thÓ bĂĄ qua sÂŹ lĂźc vÒ nguĂ„n ODA m” ViÖt Nam tiÕp nhËn trong giai ÂźoÂčn 1986–1990. - 15 -
  • 16. TrĂ­c nšm 1991, nĂ­c ta nhËn Ÿßc ODA tĂ” 3 nguĂ„n cung cÊp ODA chñ yÕu: - LiÂȘn X« cĂČ v” mĂ©t sĂš nĂ­c XHCN khžc. - MĂ©t sĂš nĂ­c thuĂ©c tĂŠ chĂžc OECD. - MĂ©t sĂš tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ, tĂŠ chĂžc liÂȘn chÝnh phñ v” phi chÝnh phñ. PhÇn lĂ­n nguĂ„n vĂšn ODA ViÖt Nam tiÕp nhËn trong thĂȘi kĂș n”y l” tĂ” cžc nĂ­c th”nh viÂȘn hÖ thĂšng x· hĂ©i chñ nghÜa (khĂši SEV), ¼Æc biÖt l” tĂ” LiÂȘn X« cĂČ vĂ­i tĂŠng giž trÞ viÖn trĂź kho¶ng 10 tØ RĂłp chuyÓn nhĂźng. NguĂ„n vĂšn n”y Ÿ· Ÿãng mĂ©t vai trß quan trĂ€ng giĂłp ViÖt Nam phžt triÓn Ÿßc nhiÒu c«ng tr×nh hÂč tÇng quan trĂ€ng nh thuĂ» ÂźiÖn Ho” B×nh, NhiÖt ÂźiÖn Ph¶ LÂči, v.v. 2. Huy Ÿéng v” sö dĂŽng vĂšn ODA giai ÂźoÂčn 1993 ¼Õn nay TĂ” sau nšm 1992 khi hÖ thĂšng x· hĂ©i chñ nghÜa Ă« LiÂȘn X« cĂČ v” cžc n- Ă­c §«ng Âąu sĂŽp ŸÊ th× nguĂ„n viÖn trĂź tĂ” cžc quĂšc gia n”y cho ViÖt Nam chÊm dĂžt ho”n to”n. ODA d”nh cho ViÖt Nam trong giai ÂźoÂčn n”y Ÿßc cung cÊp chñ yÕu tĂ” nhĂ·ng nĂ­c thuĂ©c tĂŠ chĂžc OECD, cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ v” LiÂȘn hĂźp quĂšc. MÆc dĂŻ ngay tĂ” nšm 1991 mĂ©t sĂš nĂ­c thuĂ©c khĂši OECD Ÿ· bŸt ¼Çu nĂši lÂči viÖc cung cÊp ODA cho ViÖt Nam nhng mĂšc quan trĂ€ng ¼Ó ph©n tÝch v” Ÿžnh giž t×nh h×nh huy Ÿéng v” sö dĂŽng ODA tÂči ViÖt Nam bŸt ¼Çu nšm 1993, khi quan hÖ hĂźp tžc phžt triÓn giĂ·a ViÖt Nam v” cĂ©ng ŸÄng t”i trĂź quĂšc tÕ Ÿßc tži lËp ho”n to”n, Ÿžnh dÊu b»ng HĂ©i nghÞ quĂšc tÕ cžc nh” t”i trĂź d”nh cho ViÖt Nam (Paris, thžng 11 nšm 1993). Cžc cam kÕt ODA cho ViÖt Nam tšng ¼Òu ¼Æn tĂ” nšm 1993 v” ÂźÂčt mĂžc cao nhÊt v”o nšm 1996 vĂ­i lĂźng vĂšn ODA cam kÕt l” 2,64 tØ. - 16 -
  • 17. MÆc dĂŻ lĂźng ODA cam kÕt trong ba nšm tiÕp theo cĂŁ gi¶m dÇn do tžc Ÿéng cña cuĂ©c khñng ho¶ng kinh tÕ Ă« Ch©u ž nšm 1998, nhng tĂ” nšm 2000 cho ¼Õn nay lĂźng ODA bŸt ¼Çu tšng dÇn. SĂš liÖu cam kÕt ODA cĂŽ thÓ cña tĂ”ng nšm nh sau nšm 1993: 1,81 tØ USD, nšm 1994: 1,941 tØ USD, nšm 1995: 2,26 tØ, nšm 1996: 2,64 tØ, nšm 1997: 2,4 tØ, nšm 1998: 2,2 tØ (cha kÓ 0,5 tØ USD dĂč ¼Þnh hç trĂź c¶i cžch kinh tÕ), nšm 1999: 2,1 tØ (cha kÓ 0,7 tØ USD dĂč ¼Þnh hç trĂź c¶i cžch kinh tÕ), nšm 2000: 2,4 tØ USD, 2001: 2,4 tØ USD, 2002: 2,5 tØ3 . Nh vËy tĂŠng giž trÞ lĂźng vĂšn ODA cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ Ÿ· cam kÕt t”i trĂź cho ViÖt Nam tĂ” 1993 ¼Õn hÕt 2001 l” 19,94 tØ USD. (NÕu tØnh c¶ sĂš ODA cam kÕt cho hai nšm 2002 con sĂš n”y l” 22,24 tØ USD). §©y l” tĂŠng sĂš vĂšn ODA Ÿ· Ÿßc cam kÕt hay cßn gĂ€i l” mĂžc tĂši Âźa cžc quĂšc gia v” tĂŠ chĂžc t”i trĂź cam kÕt cung cÊp cho ViÖt Nam trong mĂ©t sĂš nšm t”i chÝnh gŸn liÒn vĂ­i viÖc thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn cĂŽ thÓ do ViÖt Nam v” bÂȘn t”i trĂź tho¶ thuËn. Do vËy, ¼Ó sö dĂŽng Ÿßc sĂš vĂšn Ÿ· cam kÕt, ViÖt Nam cÇn ph¶i Ÿ”m phžt v” kĂœ kÕt cžc hiÖp ¼Þnh sö dĂŽng vĂšn cho cžc c«ng tr×nh cĂŽ thÓ vĂ­i nh” t”i trĂź. Theo nguĂ„n tin cña BĂ© KÕ hoÂčch v” §Çu t, tĂŠng giž trÞ cña nhĂ·ng cam kÕt Ÿ· Ÿßc chuyÓn th”nh nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh viÖn trĂź Ÿßc kĂœ kÕt trong giai ÂźoÂčn 1993–2001 l” 14,72 tØ USD, ÂźÂčt kho¶ng 73,8% sĂš vĂšn cam kÕt ¼Õn nšm 2001, trong Ÿã, ODA vĂšn vay kho¶ng 12,35 tĂ» USD (84%) v” ODA vĂšn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči kho¶ng 2,37 tĂ» USD (16%). Šíc gi¶i ng©n ODA nšm 2002 ÂźÂčt kho¶ng 1.527 triÖu USD, trong Ÿã vĂšn vay kho¶ng 1.207 triÖu USD (79%), vĂšn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči kho¶ng 320 triÖu USD (21%). 3 NguĂ„n: B¶n tin ODA, BĂ© KH§T - 17 -
  • 18. Trong tĂŠng sĂš vĂšn ODA cam kÕt Ÿ· Ÿßc chuyÓn th”nh nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh viÖn trĂź cĂŽ thÓ Ÿßc kĂœ kÕt, th× mĂžc gi¶i ng©n trong giai ÂźoÂčn 1993–2002 l” 10,3 tĂ» USD BiÓu ŸÄ 2: Cam kÕt v” thĂčc hiÖn ODA giai ÂźoÂčn 1993–2002 NguĂ„n: TĂŠng hĂźp bžo cžo cña UNDP v” BKH§T - 18 - tØUSD 1.81 1.94 2.26 2.43 2.4 2.2 2.1 2.4 2.4 2.5 0.43 0.725 0.737 0.9 1 1.242 1.35 1.65 1.36 1.527 0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Cam kÕt Gi¶i ng©n
  • 19. N«ng l©m thuĂ» s¶n, thuĂ» lĂź i 13% CÊp thož t n- Ă­ c 8% Cž c lÜnh vĂčc khž c 13% Y tÕ, giž o dĂŽc, khoa hĂ€c 14% §iÖn 25% GTVT 27% 2.1 CÂŹ cÊu ODA theo lÜnh vĂčc Trong thĂȘi kĂș 1993–2001, nguĂ„n vĂšn ODA Ÿ· Ÿßc tËp trung hç trĂź cho cžc lÜnh vĂčc phžt triÓn kinh tÕ, x· hĂ©i u tiÂȘn cña ChÝnh phñ, Ÿã l” cÂŹ sĂ« hÂč tÇng giao th«ng vËn t¶i (27,5%), nšng lĂźng ÂźiÖn (24,57%), cÊp thožt nĂ­c (7,8%); phžt triÓn n«ng th«n bao gĂ„m n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuĂ» s¶n, thuĂ» lĂźi (12,74 %); cžc lÜnh vĂčc y tÕ - x· hĂ©i, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo, khoa hĂ€c - c«ng nghÖ - m«i trĂȘng (11,87%). Cžc lÜnh vĂčc cßn chiÕm 13% tØ trĂ€ng ODA cßn lÂči trong thĂȘi kĂș n”y. 2.1.1 CÂŹ sĂ« hÂč tÇng Nh×n v”o biÓu ŸÄ trÂȘn ta thÊy phžt triÓn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng lu«n l” lÜnh vĂčc phžt triÓn Ÿßc u tiÂȘn ¼Æc biÖt. TØ trĂ€ng ODA d”nh cho cžc chÂŹng tr×nh v” dĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng lu«n dÉn ¼Çu. TØ trĂ€ng ODA d”nh cho cžc dĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng chØ chiÕm kho¶ng 15% trong giai ÂźoÂčn 1993–1995. Tuy nhiÂȘn, tØ trĂ€ng n”y Ÿ· tšng mÂčnh tĂ­i 56% v”o nšm 1999 vĂ­i giž trÞ gi¶i ng©n l” 741 triÖu USD (theo bžo cžo cña UNDP). Trong hai nšm tiÕp theo (2000–2001) tØ trĂ€ng n”y cĂŁ gi¶m Ÿ«i chĂłt cßn 49% nšm 2000 v” 42% trong nšm 2001. - Giao th«ng vËn t¶i: tiÕp nhËn kho¶ng mĂ©t nöa sĂš vĂšn ODA ¼Çu t v”o cÂŹ sĂ« hÂč tÇng. ViÖc tËp trung nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ph©n ng”nh n”y l” tÊt yÕu v” hÕt sĂžc cÇn thiÕt ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam do hÖ thĂšng giao th«ng cña chĂłng ta rÊt yÕu kÐm so vĂ­i khu vĂčc. Trong ba nšm 1999–2001, ng”nh giao th«ng vËn t¶i Ÿ· Ÿßc gi¶i ng©n 795 triÖu USD (nšm 1999: 244 triÖu USD, nšm 2000: 257 - 19 - BiÓu ŸÄ 3: CÂŹ cÊu ODA theo ngĂ nh 1993–2000
  • 20. triÖu, nšm 2001: 294 triÖu4 ) tĂ” cžc nh” t”i trĂź, chñ yÕu l” gi¶i ng©n vĂšn vay cña NhËt B¶n, WB, v” ADB. BiÓu ŸÄ 4: ThĂčc hiÖn ODA trong ng”nh GTVT NguĂ„n: TĂŠng hĂźp bžo cžo cña UNDP MĂ©t sĂš dĂč žn chñ yÕu cña ng”nh n”y l”: - N©ng cÊp quĂšc lĂ© 1A ÂźoÂčn Nha Trang-Qu¶ng Ng·i vĂ­i tĂŠng vĂšn ¼Çu t 168,44 triÖu USD do ADB t”i trĂź to”n bĂ© (thĂȘi hÂčn: 1998– 2003)5 ; - Kh«i phĂŽc QuĂšc lĂ© 1A giai ÂźoÂčn 2 Vinh-§«ng H”-Qu¶ng Ng·i, trÞ giž 195,6 triÖu USD do WB t”i trĂź (1997–2002); - X©y dĂčng hÇm ÂźĂȘng bĂ© qua ¼Ìo H¶i V©n (1998–2004) vĂšn vay JBIC trÞ giž 211,2 triÖu USD. TĂŠng sĂš vĂšn ODA Ÿ· kĂœ kÕt cho cžc dĂč žn giao th«ng vËn t¶i tÝnh ¼Õn thžng 6 nšm 2002 lÂȘn tĂ­i 3.093,66 triÖu USD (vĂšn vay: 3.013,24 triÖu USD, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: 80,42 triÖu) 4 NguĂ„n: SĂš liÖu tĂŠng hĂźp tĂ” cžc Bžo cžo tĂŠng quan ODA tÂči ViÖt Nam cña UNDP 5 Chi tiÕt xem PhĂŽ lĂŽc: Cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA - 20 - 9 25 62 162 145 206 244 257 294 0 50 100 150 200 250 300 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖu USD
  • 21. - Nšng lĂźng (ÂźiÖn): L” mĂ©t trong nhĂ·ng ng”nh cÇn mĂ©t lĂźng vĂšn ¼Çu t lĂ­n cho ¼Çu t phžt triÓn ¼Ó Ÿžp Ăžng nhu cÇu tšng trĂ«ng nšng lĂźng rÊt lĂ­n cña ViÖt Nam, ng”nh ÂźiÖn cĂČng Ÿ· chiÕm mĂ©t tØ trĂ€ng vĂšn ODA gi¶i ng©n tÂŹng ŸÚi lĂ­n. TÝnh ¼Õn thžng 6 nšm 2002, lĂźng vĂšn ODA Ÿ· kĂœ d”nh cho phžt triÓn nšng lĂźng lÂȘn tĂ­i 2.773,78 triÖu USD (vĂšn vay: 2.742,4 triÖu, viÖn trĂź: 31,39 triÖu USD), trong Ÿã gÇn mĂ©t tØ USD Ÿ· Ÿßc gi¶i ng©n cho ¼Çu t v”o x©y dĂčng mĂ­i cžc nh” mžy phžt ÂźiÖn, c¶i tÂčo hÖ thĂšng ÂźiÖn lĂ­i, nšng lĂźng n«ng th«n. MĂ©t sĂš dĂč žn ÂźiÖn Ÿ· sö dĂŽng vĂšn vay ODA trong giai ÂźoÂčn n”y l”: Nh” mžy nhiÖt ÂźiÖn Ph¶ LÂči 1 vĂšn vay JBIC trÞ giž 655 triÖu USD (1995–2003), Phžt triÓn hÖ thĂšng truyÒn t¶i, ph©n phĂši v” khŸc phĂŽc thiÂȘn tai, vĂšn vay WB 199 triÖu USD (1999–2002), v.v. BiÓu ŸÄ 5: Gi¶i ng©n vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn NguĂ„n: TĂŠng hĂźp bžo cžo cña UNDP - 21 - 9.26 19.7517.677 119.77 161 297 403 406 165 0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖu USD
  • 22. CÊp thožt nĂ­c v” vÖ sinh m«i trĂȘng: tiÕp nhËn kho¶ng 13% tĂŠng giž trÞ ODA Ÿßc gi¶i ng©n trong thĂȘi kĂș 1993–1998. TØ trĂ€ng n”y gi¶m xuĂšng cßn 5% trong giai ÂźoÂčn 1999–2001. Tuy nhiÂȘn, mĂžc gi¶i ng©n tuyÖt ŸÚi cho khu vĂčc n”y l” tÂŹng ŸÚi ĂŠn ¼Þnh, v”o kho¶ng 50 triÖu USD mçi nšm cho tĂ­i nšm 1998, v” tšng lÂȘn 70 triÖu USD nšm 1999, hÂŹn 80 triÖu USD nšm 2000 v” 72 triÖu USD nšm 2001. TÝnh ¼Õn thžng 6/2002, tĂŠng sĂš vĂšn ODA Ÿ· kĂœ kÕt cho cžc dĂč žn cÊp thožt nĂ­c v” vÖ sinh m«i trĂȘng lÂȘn tĂ­i 1.204,01 triÖu USD6 (vĂšn vay: 1.054,7 triÖu, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: 149,31 triÖu USD). 2.1.2 N«ng-l©m-ng nghiÖp: Phžt triÓn n«ng th«n l” lÜnh vĂčc n”y Ÿ· nhËn Ÿßc nhiÒu hç trĂź cña cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ trong thËp kĂ» qua do cĂŁ tĂ­i 80% d©n sĂš ViÖt Nam sĂšng nhĂȘ v”o n«ng nghiÖp, v” tĂ­i 90% ngĂȘi nghÌo Âźang sinh sĂšng Ă« n«ng th«n. Do vËy, cĂŁ tĂ­i 35% giž trÞ ODA cam kÕt cho khu vĂčc n”y l” viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči. TÝnh ¼Õn 30/6/2002, ViÖt Nam Ÿ· kĂœ kÕt cžc hiÖp ¼Þnh t”i trĂź cho cžc dĂč žn phžt triÓn n«ng th«n trÞ giž 1.637,02 triÖu USD, trong Ÿã sĂš vĂšn vay l” 1.215,34 triÖu USD, v” viÖn trĂź: 421,68 triÖu USD. MĂ©t sĂš dĂč žn phžt triÓn n«ng th«n tiÂȘu biÓu trong thËp kĂ» qua l”: - Phžt triÓn n«ng th«n miÒn nĂłi phÝa BŸc, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña chÝnh phñ ThuĂŸ §iÓn trÞ giž 20,7 triÖu USD (thĂȘi gian thĂčc hiÖn: 1996–2000); - Kh«i phĂŽc thuĂ» lĂźi miÒn Trung, vĂšn vay WB trÞ giž 90 triÖu USD (1995–2003); - X· hĂ©i l©m sinh tÂči Pumat NghÖ An, ViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña EU trÞ giž 16,01 triÖu USD (1997–2002); 6 NguĂ„n: TĂŠng hĂźp tĂ” Danh mĂŽc cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA (tÝnh ¼Õn 30/6/2002) - 22 -
  • 23. - Hç trĂź chÂŹng tr×nh ng”nh thuĂ» s¶n, §an MÂčch viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči 40,48 triÖu USD (2000–2004) TØ trĂ€ng ODA d”nh cho phžt triÓn n«ng th«n trong thĂȘi kĂș 1993–2002 l” kho¶ng 13%. Trong thĂȘi gian tĂ­i, tØ trĂ€ng n”y cÇn ph¶i Ÿßc tšng lÂȘn ¼Ó ViÖt Nam cĂŁ thÓ ÂźÂčt Ÿßc mĂŽc tiÂȘu xož Ÿãi tÂči khu vĂčc n«ng th«n v”o nšm 2005 v” gi¶m tØ lÖ ngĂȘi nghÌo xuĂšng cßn dĂ­i 60% nh Ÿ· Ÿßc ¼Ò ra trong ChiÕn lĂźc phžt triÓn kinh tÕ-x· hĂ©i 10 nšm 2001–2010 cña ChÝnh phñ. - 23 -
  • 24. Giž o dĂŽc Ÿ”o tÂč o 29% Khoa hĂ€c- c«ng nghÖ 14% Vš n hož th«ng tin 14% Y tÕ 43% 2.1.3 Y tÕ-gižo dĂŽc-khoa hĂ€c LÜnh vĂčc phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc, bao gĂ„m cžc ng”nh y tÕ, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo, chiÕm kho¶ng 13,3% (1.571,13 triÖu USD) tĂŠng giž trÞ ODA cžc nh” t”i trĂź Ÿ· cam kÕt v” gi¶i ng©n cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. Trong lÜnh vĂčc n”y th× y tÕ, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo l” hai ng”nh tiÕp nhËn vĂšn ODA lĂ­n nhÊt, tÂŹng Ăžng l” 675,75 triÖu USD, v” 459,7 triÖu USD. NhĂȘ nguĂ„n hç trĂź n”y, ViÖt Nam Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng th”nh tĂču Ÿžng kÓ trong c«ng tžc phßng chĂšng bÖnh tËt v” n©ng cao sĂžc khoÎ cña ngĂȘi d©n th«ng qua cžc chÂŹng tr×nh phßng chĂšng lao, tiÂȘm chñng mĂ« rĂ©ng, sĂžc khoÎ sinh s¶n, v.v. C«ng tžc gižo dĂŽc Ÿ”o tÂčo cĂČng Ÿßc c¶i thiÖn Ÿžng kÓ trong thĂȘi gian qua, ¼Æc biÖt l” cžc dĂč žn Ÿ”o tÂčo kĂŒ thuËt v” dÂčy nghÒ. Hai ng”nh khžc l” všn hož-th«ng tin v” khoa hĂ€c c«ng nghÖ cĂČng Ÿ· nhËn Ÿßc sĂč hç trĂź Ÿžng kÓ, vĂ­i : 217 triÖu USD v” 218,58 triÖu USD. 2.1.4 Cžc lÜnh vĂčc khžc Ngo”i ba lÜnh vĂčc trÂȘn, cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ cĂČng Ÿ· cam kÕt cÊp 1.529,68 triÖu USD (13% tĂŠng giž trÞ ODA) cho ViÖt Nam thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc khžc nh phžt triÓn c«ng nghiÖp (Ÿ· cĂŁ 38 dĂč žn thuĂ©c lÜnh vĂčc c«ng nghiÖp sö dĂŽng vĂšn ODA trÞ giž 226,76 triÖu USD), bu chÝnh viÔn th«ng (5 dĂč žn vĂ­i tĂŠng vĂšn vay l” 110,49 triÖu USD), hç trĂź ng©n sžch (QuĂŒ tšng trĂ«ng v” xož Ÿãi - 24 - BiÓu 6: cÂŹ cÊu ODA trong lÜnh vĂčc phžt triÓn nguĂ„n lĂčc
  • 25. gi¶m nghÌo vĂšn vay IMF trÞ giž 368 triÖu USD), cžc dĂč žn thuĂ©c lÜnh vĂčc t”i chÝnh-ng©n h”ng, c¶i cžch h”nh chÝnh v” qu¶n lĂœ nh” nĂ­c (72 dĂč žn vĂ­i tĂŠng giž trÞ 496,65 triÖu USD), v” mĂ©t sĂš ng”nh khžc (327,78 triÖu USD). 2.2 CÂŹ cÊu ODA theo ÂźiÒu kiÖn t”i chÝnh Trong tĂŠng vĂšn ODA Ÿ· kĂœ kÕt trong thĂȘi kĂș 1993-2000, cžc kho¶n vay chiÕm kho¶ng 80%, viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči kho¶ng 20%. XÐt vÒ mÆt t”i chÝnh, cÂŹ cÊu n”y ¼ßi hĂĄi ViÖt Nam cÇn cĂŁ mĂ©t chÝnh sžch thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA thËn trĂ€ng ¼Ó tržnh gžnh nÆng nĂź nÇn khĂŁ tr¶ trong tÂŹng lai. BiÓu ŸÄ 7: Gi¶i ng©n vĂšn ODA theo ÂźiÒu kiÖn t”i chÝnh NguĂ„n: TĂŠng hĂźp sĂš liÖu cña UNDP v” BKH§T XÐt vÒ cÂŹ cÊu ODA theo ÂźiÒu kiÖn t”i chÝnh, ta thÊy cĂŁ sĂč tšng dÇn vÒ sĂš lĂźng cžc kho¶n vay u Ÿ·i trong khi Ÿã tØ trĂ€ng nguĂ„n hç trĂź kh«ng ho”n lÂči cĂŁ xu hĂ­ng gi¶m dÇn. Nšm 1993, cžc kho¶n vay chØ chiÕm cĂŁ 10% tĂŠng giž trÞ ODA Ÿßc gi¶i ng©n. Tuy nhiÂȘn, tĂ» trĂ€ng cžc kho¶n vay Ÿ· tšng lÂȘn tĂ­i 54% trong hai nšm 1996 v” 1997, v” tiÕp tĂŽc tšng lÂȘn 65% nšm 1998, 69% trong nšm 1999, v” 72% trong nšm 2000. - 25 - TriÖu USD 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 VĂšn vay - u Ÿ· i ODA kh«ng ho”n lÂč i
  • 26. Trong hai nšm 2001 v” 2002 tØ trĂ€ng vĂšn vay tÂŹng Ăžng l” 71% v” 79%. 2.3 CÂŹ cÊu ODA theo nh” t”i trĂź Trong sĂš nhĂ·ng hiÖp ¼Þnh viÖn trĂź Ÿ· Ÿßc kĂœ, hÇu hÕt nhĂ·ng dĂč žn quan trĂ€ng cĂŁ sĂš vĂšn ODA lĂ­n l” do cžc nh” t”i trĂź chÝnh l” NhËt B¶n, WB, v” ADB t”i trĂź. Theo sĂš liÖu cña UNDP, nguĂ„n ODA tĂ” ba nh” t”i trĂź n”y chiÕm tĂ­i 66% tĂŠng trÞ giž ODA. 2.3.1 NhËt B¶n NhËt B¶n bŸt ¼Çu nĂši lÂči quan hÖ viÖn trĂź ODA cho ViÖt Nam tĂ” nšm 1991. TĂ” Ÿã ¼Õn nay, ODA cña NhËt B¶n kh«ng ngĂ”ng tšng v” ¼Æc biÖt, kÓ tĂ” nšm 1995, NhËt B¶n lu«n ŸÞng ¼Çu danh sžch cžc nh” t”i trĂź cho ViÖt Nam. VĂšn ODA song phÂŹng cña NhËt Ÿßc thĂčc hiÖn qua ba h×nh thĂžc - ViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: mĂŽc tiÂȘu chÝnh cña cžc viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči l” nh»m phĂŽc vĂŽ cho cžc nhu cÇu thiÕt yÕu cña con ngĂȘi, phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc, v” x©y dĂčng cÂŹ sĂ« hÂč tÇng. CÂŹ quan hĂźp tžc quĂšc tÕ NhËt B¶n (JICA) l” Ÿn vÞ chÞu tržch nhiÖm thĂčc hiÖn cžc dĂč žn viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña NhËt B¶n. TÝnh ¼Õn nšm t”i chÝnh 1999, sĂš vĂšn ODA cña NhËt B¶n d”nh cho ViÖt Nam th«ng qua viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči l” 421,63 triÖu USD. - HĂźp tžc kĂŒ thuËt: nh»m mĂŽc ¼Ých tšng cĂȘng nguĂ„n nh©n lĂčc v” x©y dĂčng thÓ chÕ th«ng qua chuyÓn giao kĂŒ thuËt v” kiÕn thĂžc thÝch hĂźp cho cžc nĂ­c nhËn viÖn trĂź. JICA chÞu tržch nhiÖm thĂčc hiÖn hĂźp tžc kĂŒ thuËt v” cĂš gŸng t×m kiÕm sĂč hç trĂź h”i ho” cho cžc nĂ­c nhËn viÖn trĂź. SĂš vĂšn ODA cña NhËt B¶n d”nh cho ViÖt Nam th«ng qua hç trĂź hĂźp tžc kĂŒ thuËt tÝnh ¼Õn 1999 l” 162,28 triÖu USD. - 26 -
  • 27. - Cho vay song phÂŹng: l” h×nh thĂžc ODA chñ yÕu cña NhËt t”i trĂź cho ViÖt Nam. VĂšn vay chñ yÕu Ÿßc sö dĂŽng ¼Ó n©ng cÊp cÂŹ sĂ« hÂč tÇng kinh tÕ x· hĂ©i nh ÂźĂȘng xž, cÇu cĂšng, hÖ thĂšng ÂźiÖn, bu chÝnh viÔn th«ng v” phžt triÓn n«ng nghiÖp. Ng©n h”ng HĂźp tžc QuĂšc tÕ NhËt B¶n (JBIC) chÞu tržch nhiÖm thĂčc hiÖn cžc dĂč žn cho vay song phong. Theo bžo cžo cña JBIC, tÝnh ¼Õn nšm 2000, NhËt B¶n Ÿ· cam kÕt cho ViÖt Nam vay 651,989 triÖu YÂȘn7 (kho¶ng 5.433 triÖu USD-tĂ» giž quy ŸÊi 1USD=120JPY). B¶ng 1: Cžc kho¶n vay cam kÕt theo ng”nh (Ÿn vÞ: triÖu YÂȘn) NguĂ„n: JBIC Theo sĂš liÖu cña Jica, gi¶i ng©n ODA tÝch luĂŒ tĂ” nšm t”i chÝnh 1992 tĂ­i nšm t”i chÝnh 1999 l” 657.228.000.000 JPY (tÂŹng Ÿng 7 NguĂ„n: HoÂčt Ÿéng ODA cña JBIC tÂči ViÖt Nam- XB: 2001 - 27 - Nšm 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Ng”nh § iÖn-khÝ 

. 29.135 38.411 24.962 55.831 25.529 25.630 

. 29.027 Giao th«ng 

. 20.699 8.383 38.038 7.739 29.605 46.370 59.867 33.240 Th«ng tin liÂȘn lÂčc 

. 

. 

. 

. 1.997 11.930 

. 21.414 

. ThuĂ» lĂź i, phßng chĂšng thiÂȘn tai 

. 

. 

. 

. 

. 

. 

. 

. 0.437 Khai thžc mĂĄ v”s¶n xuÊt 

. 

. 

. 

. 

. 

. 4.000 

. 

. DÞch vĂŽ x· hĂ©i 

. 

. 6.406 7.000 15.433 17.936 12.000 

. 8.200 VĂšn vay h”ng hož 45.500 2.500 4.800 

. 

. 

. 

. 20.000 

. TĂŠng 45.500 52.334 58.000 70.000 81.000 85.000 88.000 101.281 70.904
  • 28. 5.476.900.000 USD), chiÕm 55% tĂŠng sĂš nguĂ„n vĂšn ODA gi¶i ng©n cña cžc nh” t”i trĂź song phÂŹng (DAC) tÂči ViÖt Nam nšm 1998. Trong ba nšm 1999–2001 NhËt B¶n lu«n l” nh” t”i trĂź cĂŁ lĂźng gi¶i ng©n ODA cho ViÖt Nam lĂ­n nhÊt vĂ­i 531 triÖu USD nšm 1999, 870 triÖu USD trong nšm 2000, v” 321 triÖu USD nšm 2001. VĂ­i cžc con sĂš thĂšng kÂȘ nÂȘu trÂȘn, chĂžng tĂĄ r»ng NhËt B¶n cĂŁ mĂ©t sĂč quan t©m ¼Æc biÖt tĂ­i ViÖt Nam, nhÊt l” trong cžc lÜnh vĂčc giao th«ng vËn t¶i v” nšng lĂźng, hai ng”nh chiÕm tØ trĂ€ng trÂȘn 70% tĂŠng giž trÞ vĂšn vay ODA cña NhËt tÂči ViÖt Nam. BiÓu ŸÄ 8: Gi¶i ng©n vĂšn ODA cña NhËt B¶n NguĂ„n: tĂŠng hĂźp sĂš liÖu cña UNDP 2.3.2 Ng©n h”ng thÕ giĂ­i (WB) Ng©n h”ng ThÕ giĂ­i l” mĂ©t tĂŠ chĂžc phžt triÓn, l” tÂȘn gĂ€i chung cña NhĂŁm cžc TĂŠ chĂžc t”i chÝnh tiÒn tÖ quĂšc tÕ. WB l” ng©n h”ng ¼Çu t cĂŁ quy m« lĂ­n nhÊt thÕ giĂ­i, l”m trung gian giĂ·a cžc nh” ¼Çu t v” ngĂȘi nhËn ¼Çu t, vay tĂ” ngĂȘi n”y v” cho vay ngĂȘi khžc. Ng©n h”ng thÕ giĂ­i - 28 - 37 86 145 168 202 369 531 870 321 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖuUSD
  • 29. bao gĂ„m 5 tĂŠ chĂžc: Ng©n h”ng QuĂšc tÕ vÒ Tži thiÕt v” Phžt triÓn (IBRD); HiÖp hĂ©i Phžt triÓn QuĂšc tÕ (IDA); C«ng ty T”i chÝnh QuĂšc tÕ ( IFC); CÂŹ quan b¶o l·nh ¼Çu t Âźa biÂȘn (MIGA) v” Trung t©m QuĂšc tÕ vÒ Xö lĂœ Tranh chÊp §Çu t (ICSID) Cžc h×nh thĂžc hç trĂź cña WB bao gĂ„m: + Cžc loÂči kho¶n vay: - Cho vay dĂč žn ¼Çu t: HÇu hÕt vĂšn cho vay cña Ng©n h”ng l” d”nh cho cžc dĂč žn ¼Çu t cÇn mua sŸm h”ng hož v” dÞch vĂŽ cĂŽ thÓ ¼Ó Ÿžp Ăžng cžc mĂŽc tiÂȘu cña dĂč žn. MĂ©t sĂš dĂč žn ¼Çu t lĂ­n cña ViÖt Nam sö dĂŽng vĂšn vay WB l”: dĂč žn phžt triÓn n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, gižo dĂŽc, y tÕ v” dinh dĂŹng, v” phžt triÓn c«ng nghiÖp. - Cho vay ÂźiÒu chØnh: Cžc kho¶n vay ÂźiÒu chØnh Ÿßc gŸn vĂ­i cžc ch- ÂŹng tr×nh c¶i cžch, v” thĂȘng Ÿßc gi¶i ng©n l”m nhiÒu Ÿßt khi cžc c¶i cžch cÂŹ cÊu Ÿßc thĂčc hiÖn. - Kho¶n vay hçn hĂźp: MĂ©t sĂš kho¶n vay t”i trĂź cho c¶ hoÂčt Ÿéng ¼Çu t v” hoÂčt Ÿéng ÂźiÒu chØnh. + VĂšn Ăžng trĂ­c tĂ” QuĂŒ chuÈn bÞ dĂč žn: Ng©n h”ng cĂŁ thÓ cho Ăžng trĂ­c tĂ” QuĂŒ chuÈn bÞ dĂč žn (Project Preparation Facility - PPF) ¼Ó trĂź giĂłp t”i chÝnh v” kĂŒ thuËt cho bÂȘn vay chuÈn bÞ cžc dĂč žn mĂ­i. QuĂŒ PPF chØ sö dĂŽng khi bÂȘn vay kh«ng cĂŁ kh¶ nšng cung cÊp cžc chi phÝ n”y hoÆc kh«ng thÓ t×m Ÿßc cžc nguĂ„n t”i trĂź khžc. + §Äng t”i trĂź: kho¶ng 40% cžc dĂč žn do WB trĂź giĂłp cĂŁ sĂč hç trĂź t”i chÝnh cña cžc tĂŠ chĂžc cho vay v” nh” t”i trĂź khžc theo cžc tho¶ thuËn ŸÄng t”i trĂź. ChÂŹng tr×nh cho vay Ÿßc tži lËp v”o thžng 11/1993, b»ng mĂ©t kho¶n vay cho dĂč žn gižo dĂŽc tiÓu hĂ€c. KÓ tĂ” Ÿã, WB Ÿ· th«ng qua 19 kho¶n cho vay vĂ­i tĂŠng sĂš vĂšn cam kÕt l” 2 tØ USD. Ngo”i ra, chÂŹng tr×nh - 29 -
  • 30. n”y cßn cĂŁ 5 kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči cña QuĂŒ phžt triÓn thÓ chÕ IDF (2,7 triÖu USD) v” 15 kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči theo quĂŒ uĂ» thžc Âźang Ÿßc thĂčc hiÖn (tĂŠng sĂš 18,9 triÖu USD). Trong thĂȘi gian n”y, IFC Ÿ· huy Ÿéng kho¶ng 493 triÖu USD cho ¼Çu t khu vĂčc t nh©n v”o 18 dĂč žn Ă« ViÖt Nam, vĂ­i trÂȘn 40% tĂŠng sĂš vĂšn ¼Çu t l” tĂ” IFC, v” phÇn cßn lÂči tĂ” khu vĂčc t nh©n. TÝnh ¼Õn nay ViÖt Nam Ÿ· kĂœ kÕt vĂ­i WB 29 HiÖp ¼Þnh TÝn dĂŽng (trong Ÿã cĂŁ 3 kho¶n vay gi¶i ng©n nhanh) vĂ­i tĂŠng sĂš vĂšn vay kho¶ng 3,4 tĂ» USD. HiÖn Ÿ· kÕt thĂłc 8 kho¶n vay (6 dĂč žn ¼Çu t v” 2 kho¶n vay gi¶i ng©n nhanh). §· gi¶i ng©n Ÿßc kho¶ng 1,5 tĂ» USD, ÂźÂčt trÂȘn 40% tĂŠng sĂš vĂšn vay Ÿ· kĂœ kÕt. - 30 -
  • 31. 126 47 206 187 256 158 139 183 0 50 100 150 200 250 300 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖuUSD BiÓu ŸÄ 9: ThĂčc hiÖn vĂšn ODA cña WB NguĂ„n: UNDP Ngo”i cžc dĂč žn tÝn dĂŽng, WB Ÿ· cung cÊp cho ViÖt Nam trÂȘn 40 dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt vĂ­i tĂŠng giž trÞ xÊp xØ 25 triÖu USD. Cžc kho¶n hç trĂź kĂŒ thuËt n”y (chñ yÕu b»ng viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči) do WB t”i trĂź hoÆc do WB huy Ÿéng tĂ” cžc nguĂ„n ŸÄng t”i trĂź giĂłp ViÖt Nam tiÕn h”nh chuÈn bÞ cžc dĂč žn ¼Çu t v” hç trĂź tšng cĂȘng thÓ chÕ. MĂ©t sĂš dĂč žn chÝnh cña WB: - Hç trĂź y tÕ quĂšc gia, vĂšn vay trÞ giž 101,2 triÖu USD, thĂȘi gian thĂčc hiÖn 1996–2003; - HiÖn ÂźÂči hož ng©n h”ng, vĂšn vay trÞ giž 49 triÖu USD, thĂȘi gian thĂčc hiÖn 1997–2002 - VÖ sinh m«i trĂȘng th”nh phĂš HCM (lu vĂčc NhiÂȘu LĂ©c- ThÞ NghÌ), 166,34 triÖu USD, 2001–2007. - 31 -
  • 32. 2.3.3 Ng©n h”ng phžt triÓn Ch©u ž (ADB) Ng©n h”ng Phžt triÓn Ch©u ž Ÿßc th”nh lËp ng”y 19 thžng 12 nšm 1966, cĂŁ trĂŽ sĂ« chÝnh ¼Æt tÂči Manila, Philippines. L” mĂ©t tĂŠ chĂžc t”i chÝnh phžt triÓn Âźa phÂŹng, mĂŽc tiÂȘu hoÂčt Ÿéng cña ADB l” thĂłc ŸÈy sĂč phžt triÓn kinh tÕ v” x· hĂ©i cña cžc nĂ­c th”nh viÂȘn Âźang phžt triÓn nh»m n©ng cao mĂžc sĂšng d©n c trong vĂŻng. Ng©n sžch hoÂčt Ÿéng cña ADB gĂ„m 2 nguĂ„n: - NguĂ„n vĂšn ¼Æc biÖt: bao gĂ„m 3 QuĂŒ: QuĂŒ phžt triÓn Ch©u ž (ADF), QuĂŒ ¼Æc biÖt Hç trĂź kĂŒ thuËt (TASF) v” QuĂŒ ¼Æc biÖt NhËt B¶n (JSF). - NguĂ„n vĂšn th«ng thĂȘng (OCR): do cžc nĂ­c th”nh viÂȘn Ÿãng gĂŁp v” huy Ÿéng trÂȘn thÞ trĂȘng t”i chÝnh quĂšc tÕ. Cžc h×nh thĂžc t”i trĂź cña ADB: + T”i trĂź cho Khu vĂčc Nh” nĂ­c: - Cho vay u Ÿ·i: ADB thĂčc hiÖn cho vay dĂ­i ba h×nh thĂžc: - VĂšn vay chÂŹng tr×nh: gi¶i ng©n nhanh dĂča trÂȘn cÂŹ sĂ« cam kÕt vÒ chÝnh sžch; - VĂšn vay dĂč žn: Cšn cĂž v”o tiÕn Ÿé thĂčc hiÖn dĂč žn cĂŽ thÓ; - VĂšn vay ng”nh (Sector loan): Kho¶n vay n”y Ÿßc d”nh cho 1 ng”nh cĂŽ thÓ, chÂŒng hÂčn DĂč žn ThuĂ» lĂźi §Äng b»ng s«ng HĂ„ng, DĂč žn hÂč tÇng cÂŹ sĂ« n«ng th«n, DĂč žn Khu vĂčc L©m nghiÖp. HoÂčt Ÿéng cho vay cña ADB d”nh cho ViÖt Nam, bao gĂ„m c¶ vay theo chÂŹng tr×nh, vay dĂč žn v” vay theo ng”nh, chñ yÕu Ÿßc t”i trĂź b»ng nguĂ„n vĂšn ADF v” mĂ©t phÇn b»ng nguĂ„n hçn hĂźp ADF, OCR. - ViÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči: cžc kho¶n viÖn trĂź cña ADB nh»m hç trĂź c«ng tžc chuÈn bÞ dĂč žn vĂšn vay v” tšng cĂȘng nšng lĂčc hoÆc thÓ chÕ nh»m thžo gĂŹ mĂ©t sĂš khĂŁ khšn vÒ thÓ chÕ, nšng lĂčc v” luËt phžp liÂȘn quan - 32 -
  • 33. 5 51 32 154 138 199 226 313 0 50 100 150 200 250 300 350 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 TriÖuUSD ¼Õn cžc hoÂčt Ÿéng t”i trĂź cña ADB. Cžc kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči Ÿßc thĂčc hiÖn th«ng qua cžc dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt chuÈn bÞ dĂč žn (PPTA) hoÆc Hç trĂź kĂŒ thuËt t vÊn (ADTA). Cžc kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči n”y thĂȘng Ÿßc t”i trĂź tĂ” QuĂŒ TASF hoÆc JSF. + Cho vay khu vĂčc t nh©n: Ngo”i hoÂčt Ÿéng t”i trĂź khu vĂčc Nh” nĂ­c, ADB cßn thĂčc hiÖn cžc hoÂčt Ÿéng khu vĂčc t nh©n, tÂčo chÊt xĂłc tžc cho ¼Çu t t nh©n. Cho ¼Õn nay, Ă« ViÖt nam ADB mĂ­i cho vay 1 dĂč žn t nh©n trÞ giž 30 triÖu USD. Nšm 1993 ADB Ÿ· nĂši lÂči quan hÖ t”i trĂź vĂ­i ViÖt Nam (ADB Ÿ· tĂ”ng cÊp tÝn dĂŽng ODA trÞ giž 20 triÖu USD cho chÝnh quyÒn S”i Gßn tr- Ă­c 1975). TĂ” Ÿã ¼Õn hÕt nšm 2001, tĂŠ chĂžc n”y Ÿ· cung cÊp cho ViÖt Nam 34 kho¶n vay vĂ­i tĂŠng sĂš vĂšn gÇn 2,2 tĂ» USD, v” cžc kho¶n viÖn trĂź kh«ng ho”n lÂči vĂ­i sĂš vĂšn gÇn 82,8 triÖu USD ¼Ó thĂčc hiÖn 117 dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt. Ngo”i ra, ADB cĂČng Ÿ· d”nh mĂ©t kho¶n vay cho khu vĂčc t nh©n trÞ giž 30 triÖu USD. BiÓu ŸÄ 10: ThĂčc hiÖn vĂšn ODA cña ADB NguĂ„n: UNDP - 33 -
  • 34. VÒ cÂŹ cÊu, tÝnh theo tĂŠng giž trÞ vĂšn vay trong thĂȘi kĂș 1993 –2000 nh sau: - Giao th«ng vËn t¶i: 22,2% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 29,1% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - N«ng, l©m, ng nghiÖp v” chÕ biÕn n«ng s¶n: 29,6% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 25,8% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - X· hĂ©i: 29,6% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 24,5% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - Nšng lĂźng: 7,4% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 10,0% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) - T”i chÝnh: 3,7% (vÒ sĂš kho¶n vay) v” 5% (vÒ trÞ giž vĂšn vay) Nšm 2001, ADB Ÿ· phĂši hĂźp vĂ­i ChÝnh phñ ViÖt Nam chuÈn bÞ ChiÕn lĂźc hoÂčt Ÿéng cña ADB tÂči ViÖt Nam lÇn thĂž hai cho thĂȘi kĂș 2001 - 2005 v” Ÿ· Ÿßc Chñ tÞch ADB phÂȘ duyÖt. Theo ChiÕn lĂźc n”y, mçi nšm ADB dĂč kiÕn sÏ cho ViÖt Nam vay 220- 240 triÖu USD vĂšn vay u Ÿ·i v” 40 triÖu USD vĂšn OCR so vĂ­i thĂȘi kĂș trĂ­c Ÿ©y l” 300 triÖu USD vĂšn u Ÿ·i. NhĂ·ng lÜnh vĂčc u tiÂȘn sö dĂŽng vĂšn ODA cña ADB trong thĂȘi gian tĂ­i l”: xož Ÿãi gi¶m nghÌo, Phžt triÓn thÓ chÕ, Phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc, Qu¶n lĂœ nguĂ„n t”i nguyÂȘn, Phžt triÓn hÂč tÇng cÂŹ sĂ« v” HĂźp tžc tiÓu vĂŻng MÂȘ M«ng mĂ« rĂ©ng. 2.3.4 Cžc nh” t”i trĂź khžc Ba nh” t”i trĂź trÂȘn chiÕm kho¶ng 60% tĂŠng giž trÞ ODA cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ Ÿ· cam kÕt v” gi¶i ng©n cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. - 34 - Cž c ng”nh khž c 6% N«ng-l©m- ng- nghiÖp 26% X· hĂ©i 25% Nš ng l- Ăź ng 10% Giao th«ng vËn t¶i 28% T”i chÝnh 5% BiÓu ŸÄ 11: VĂšn vay ADB theo ng”nh
  • 35. MĂ©t sĂš nh” t”i trĂź quan trĂ€ng khžc cña ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua l”: IMF, LHQ, EU, Phžp, §Þc, §an MÂčch, ThuĂŸ §iÓn, H” Lan, H”n QuĂšc, Anh QuĂšc, v” Australia. TÊt c¶ cžc nh” t”i trĂź nĂŁi trÂȘn (cĂŻng ba nh” t”i trĂź h”ng ¼Çu l” NhËt, WB, v” ADB) chiÕm kho¶ng 90% tØ trĂ€ng ODA d”nh cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian qua. 3. Xu hĂ­ng thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA trong thĂȘi gian tĂ­i Nhu cÇu vÒ vĂšn cho ¼Çu t v” phžt triÓn cña ViÖt Nam trong giai ÂźoÂčn 2001–2010 l” rÊt lĂ­n. Do vËy, viÖc tšng cĂȘng thu hĂłt ODA v”o phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i, thĂčc hiÖn cžc mĂŽc tiÂȘu vÒ xož Ÿãi gi¶m nghÌo, tšng trĂ«ng kinh tÕ bÒn vĂ·ng trong thĂȘi gian tĂ­i l” hÕt sĂžc cÇn thiÕt. Theo kÕ hoÂčch thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA cña ChÝnh phñ trong 5 nšm tĂ­i (2001–2005) nguĂ„n ODA Ÿßc ph©n bĂŠ sö dĂŽng nh sau: kho¶ng 15% vĂšn ODA cho ¼Çu t phžt triÓn n«ng nghiÖp, thuĂ» lĂźi, l©m nghiÖp, thuĂ» s¶n, kÕt hĂźp mĂŽc tiÂȘu phžt triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, xož Ÿãi gi¶m nghÌo; 25% cho ng”nh nšng lĂźng v” c«ng nghiÖp; 25% cho ng”nh giao th«ng, bu ÂźiÖn. PhÇn cßn lÂči d”nh ¼Ó hç trĂź phžt triÓn gižo dĂŽc Ÿ”o tÂčo, y tÕ, b¶o vÖ m«i trĂȘng, khoa hĂ€c c«ng nghÖ. - VĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc u tiÂȘn sö dĂŽng cho nhĂ·ng ch- ÂŹng tr×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc: Xož Ÿãi gi¶m nghÌo, trĂ­c hÕt tÂči cžc vĂŻng n«ng th«n, vĂŻng s©u, vĂŻng xa, vĂŻng ŸÄng b”o d©n tĂ©c thiÓu sĂš; y tÕ, d©n sĂš v” phžt triÓn; Gižo dĂŽc, phžt triÓn nguĂ„n nh©n lĂčc; Cžc vÊn ¼Ò x· hĂ©i (tÂčo - 35 - BiÓu ŸÄ 12: CÂŹ cÊu ODA theo ng”nh 2001–2005 N«ng nghiÖp- PTNT 15% Giao th«ng- vËn t¶i 25% c«ng nghiÖp- ÂźiÖn 25% Cž c ng”nh khž c 35%
  • 36. viÖc l”m, cÊp nĂ­c sinh hoÂčt, phßng chĂšng dÞch bÖnh, phßng chĂšng cžc tÖ nÂčn x· hĂ©i); B¶o vÖ m«i trĂȘng, b¶o vÖ v” phžt triÓn cžc nguĂ„n t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn; NghiÂȘn cĂžu khoa hĂ€c v” c«ng nghÖ, n©ng cao nšng lĂčc nghiÂȘn cĂžu v” triÓn khai; NghiÂȘn cĂžu cÂŹ b¶n ¼Ó chuÈn bÞ chÂŹng tr×nh, dĂč žn ¼Çu t phžt triÓn (quy hoÂčch, ÂźiÒu tra cÂŹ b¶n, tĂŠng quan nghiÂȘn cĂžu kh¶ thi); C¶i cžch h”nh chÝnh, t phžp, tšng cĂȘng nšng lĂčc cña cÂŹ quan qu¶n lĂœ Nh” nĂ­c Ă« Trung ÂŹng, ¼Þa phÂŹng v” phžt triÓn thÓ chÕ...; - ODA vĂšn vay Ÿßc u tiÂȘn sö dĂŽng cho nhĂ·ng chÂŹng t×nh, dĂč žn thuĂ©c cžc lÜnh vĂčc: Xož Ÿãi gi¶m nghÌo, phžt triÓn n«ng nghiÖp v” n«ng th«n; Giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liÂȘn lÂčc; Nšng lĂźng; CÂŹ sĂ« hÂč tÇng x· hĂ©i (cžc c«ng tr×nh phĂłc lĂźi c«ng cĂ©ng, y tÕ, gižo dĂŽc v” Ÿ”o tÂčo, cÊp thožt nĂ­c, b¶o vÖ m«i trĂȘng); Hç trĂź mĂ©t sĂš lÜnh vĂčc s¶n xuÊt nh»m gi¶i quyÕt cžc vÊn ¼Ò x· hĂ©i (tÂčo c«ng šn viÖc l”m, tšng thu nhËp cho ngĂȘi nghÌo, khŸc phĂŽc cžc tÖ nÂčn x· hĂ©i); Hç trĂź cžn c©n thanh tožn. XÐt vÒ khÝa cÂčnh nh” t”i trĂź, ba nh” t”i trĂź chÝnh l” NhËt B¶n, WB, v” ADB vÉn sÏ l” nhĂ·ng nh” t”i trĂź ODA h”ng ¼Çu cho ViÖt Nam trong thĂȘi gian tĂ­i. TØ trĂ€ng ODA cña ba nh” t”i trĂź n”y cĂŁ thÓ vÉn duy tr× v”o kho¶ng 60–70% tĂŠng giž trÞ nguĂ„n ODA cÊp cho ViÖt Nam. SĂš cßn lÂči sÏ chñ yÕu do cžc nĂ­c thuĂ©c tĂŠ chĂžc OECD (Phžp, §Þc, §an MÂčch, Na Uy, ThuĂŸ §iÓn, Anh, MĂŒ, Canada, Australia, H”n QuĂšc, PhÇn Lan) v” cžc tĂŠ chĂžc thuĂ©c LHQ, cžc tĂŠ chĂžc phi chÝnh phñ t”i trĂź. III. §žnh giž vÒ c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng ODA 1. NhĂ·ng tiÕn bĂ© Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc NguĂ„n vĂšn ODA Ÿ· v” Âźang Ÿãng mĂ©t vai trß hÕt sĂžc quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i ViÖt Nam. Trong thĂȘi gian qua, ViÖt Nam - 36 -
  • 37. Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhĂ·ng tiÕn bĂ© Ÿžng kÓ trong c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA. NhiÒu dĂč žn ¼Çu t b»ng vĂšn ODA Ÿ· ho”n th”nh v” Ÿßc Âźa v”o sö dĂŽng, gĂŁp phÇn tšng trĂ«ng kinh tÕ, xož Ÿãi, gi¶m nghÌo, ÂźiÓn h×nh nh dĂč žn Nh” mžy ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 2-1, thñy ÂźiÖn H”m ThuËn–§a Mi, mĂ©t sĂš dĂč žn giao th«ng trĂ€ng ÂźiÓm nh QuĂšc lĂ© 5, QuĂšc lĂ© 1A (ÂźoÂčn H” NĂ©i–LÂčng SÂŹn, Vinh–§«ng H”–Qu¶ng Ng·i), cÇu MĂŒ ThuËn. §Âčt Ÿßc nhĂ·ng tiÕn bĂ© trÂȘn l” nhĂȘ v”o nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n chñ yÕu sau: - ChÝnh phñ lu«n coi trĂ€ng viÖc ho”n thiÖn m«i trĂȘng phžp lĂœ ¼Ó qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng cĂŁ hiÖu qu¶ nguĂ„n vĂšn ODA. §Õn nay ChÝnh phñ Ÿ· ban h”nh nhiÒu všn b¶n phžp quy vÒ qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng ODA tÂči ViÖt Nam nh: NghÞ ¼Þnh sĂš 17/2001/N-CP ban h”nh ng”y 4 thžng 5 nšm 2001 thay thÕ cho NghÞ ¼Þnh 87/CP (ban h”nh nšm 1997) vÒ qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng ODA, NghÞ ¼Þnh sĂš 90/1998/N-CP ng”y 7/11/1998 vÒ Quy chÕ vay v” tr¶ nĂź nĂ­c ngo”i; QuyÕt ¼Þnh 223/1999/Q-TTg ng”y 7/12/1999 vÒ ThuÕ giž trÞ gia tšng (VAT) ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA; QuyÕt ¼Þnh 211/1998/Q-TTg ng”y 31/10/1998 vÒ Quy chÕ chuyÂȘn gia ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn ODA, v.v. - ViÖc chØ ÂźÂčo thĂčc hiÖn ODA cña ChÝnh phñ kÞp thĂȘi v” cĂŽ thÓ nh ٦m b¶o vĂšn ŸÚi Ăžng, vÊn ¼Ò thuÕ VAT ŸÚi vĂ­i cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA, nhĂȘ vËy nhiÒu vĂ­ng mŸc trong quž tr×nh thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA Ÿ· Ÿßc thžo gĂŹ. - C«ng tžc theo dĂąi v” Ÿžnh giž dĂč žn ODA cĂŁ nhiÒu tiÕn bĂ©. NghÞ ¼Þnh 17/2001/N-CP Ÿ· tÂčo khu«n khĂŠ phžp lĂœ tĂŠ chĂžc hÖ thĂšng theo dĂąi v” Ÿžnh giž chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA tĂ” cžc BĂ©, ng”nh trung ÂŹng tĂ­i ¼Þa phÂŹng v” cžc Ban qu¶n lĂœ dĂč žn. ChÝnh phñ hoan nghÂȘnh v” sÂœn s”ng hĂźp tžc vĂ­i nh” t”i trĂź ¼Ó cĂŻng Ÿžnh giž cžc chÂŹng tr×nh v” dĂč žn ODA. - 37 -
  • 38. - ChÝnh phñ Ÿ· phĂši hĂźp chÆt chÏ vĂ­i cžc nh” t”i trĂź nh»m tšng cĂȘng qu¶n lĂœ ODA, l”m h”i ho” thñ tĂŽc giĂ·a ViÖt Nam v” cžc nh” t”i trĂź ¼Ó thĂłc ŸÈy tiÕn tr×nh thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA: Ng”y 12- 13 thžng 4 nšm 2000, tÂči §Ä SÂŹn, BĂ© KÕ hoÂčch v” Çu t Ÿ· phĂši hĂźp vĂ­i 3 nh” t”i trĂź (ADB, NhËt B¶n, WB) tĂŠ chĂžc HĂ©i nghÞ lÇn thĂž nhÊt vÒ qu¶n lĂœ cžc dĂč žn ¼Çu t sö dĂŽng vĂšn ODA nh»m xžc ¼Þnh v” thžo gĂŹ nhĂ·ng vÊn ¼Ò vĂ­ng mŸc trong quž tr×nh thĂčc hiÖn chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA. TiÕp Ÿã ng”y 31 thžng 8 nšm 2001, HĂ©i nghÞ lÇn thĂž 2 vĂ­i nĂ©i dung trÂȘn Ÿ· Ÿßc tĂŠ chĂžc tÂči H” NĂ©i nh»m cËp nhËt v” Ÿžnh giž t×nh h×nh thĂčc hiÖn cžc biÖn phžp Ÿ· ¼Ò ra ¼Ó c¶i thiÖn quž tr×nh thĂčc hiÖn vĂšn ODA. - Nšng lĂčc thĂčc hiÖn v” qu¶n lĂœ cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA Ÿ· cĂŁ bĂ­c tiÕn bĂ©. B»ng nhiÒu h×nh thĂžc Ÿ”o tÂčo khžc nhau v” qua thĂčc tÕ thĂčc hiÖn dĂč žn, nhiÒu cžn bĂ© cña ViÖt Nam tĂ” cÊp cÂŹ quan qu¶n lĂœ vÜ m« tĂ­i cžc Ban qu¶n lĂœ dĂč žn Ÿ· l”m quen v” tÝch luĂŒ Ÿßc kinh nghiÖm thĂčc hiÖn v” qu¶n lĂœ nguĂ„n vĂšn ODA. Tuy Ÿ· ÂźÂčt Ÿßc nhiÒu tiÕn bĂ© trong c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA, nhng kh«ng ph¶i l” kh«ng cĂŁ nhĂ·ng thžch thĂžc m” ViÖt Nam cÇn ph¶i khŸc phĂŽc, gi¶i quyÕt trong thĂȘi gian tĂ­i. 2. NhĂ·ng tĂ„n tÂči trong c«ng tžc thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA CĂŁ thÓ nĂŁi tĂ„n lÂči lĂ­n nhÊt trong c«ng tžc thĂčc hiÖn ODA m” cžc nh” t”i trĂź cĂČng nh ViÖt Nam cha h”i lßng khi Ÿžnh giž viÖc thĂčc hiÖn ODA trong thĂȘi gian qua l” tiÕn Ÿé gi¶i ng©n nguĂ„n vĂšn ODA, mÆc dĂŻ trong thĂȘi gian gÇn Ÿ©y lĂźng vĂšn ODA gi¶i ng©n Ÿ· dÇn tšng lÂȘn. - 38 -
  • 39. 0.43 0.737 0.9 1 1.242 1.35 1.65 1.527 0.725 0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4 1.6 1.8 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 tØUSD 1.36* NguĂ„n: UNDP.* sĂš liÖu cñaBKH§T l”1.5 tØUSD BiÓu ŸÄ 13: Gi¶i ng©n vĂšn ODA trong thĂȘi gian qua Trong tĂŠng giž trÞ ODA cam kÕt tĂ” 1993–2002 l” 22,24 tØ USD, th× mĂ­i chØ cĂŁ 10,3 tØ USD Ÿßc gi¶i ng©n, tÂŹng Ÿng kho¶ng 45%. HÂŹn thÕ, trong sĂš vĂšn ODA Ÿ· gi¶i ng©n phÇn lĂ­n l” thuĂ©c cžc dĂč žn gi¶i ng©n nhanh nh chÂŹng tr×nh tÝn dĂŽng ÂźiÒu chØnh cÂŹ cÊu (SAC) cña WB, ESCAP cña IMF, viÖn trĂź h”ng hož cña NhËt B¶n, v” cžc dĂč žn hç trĂź kĂŒ thuËt v” viÖn trĂź nh©n ÂźÂčo cña LHQ v” cžc NGO. Trong khi cžc dĂč žn cÂŹ sĂ« hÂč tÇng cĂŁ quy m« vĂšn lĂ­n nh giao th«ng, ÂźiÖn, thuĂ» lĂźi cĂŁ mĂžc gi¶i ng©n thÊp so vĂ­i yÂȘu cÇu. MĂ©t ÂźiÓm nĂ·a l” mĂžc gi¶i ng©n kh«ng ŸÄng ¼Òu giĂ·a cžc nh” t”i trĂź. ViÖc chËm gi¶i ng©n vĂšn ODA Ÿ· g©y nhĂ·ng thiÖt hÂči cho ViÖt Nam Ă« nhiÒu phÂŹng diÖn: - L”m chËm tiÕn Ÿé thĂčc hiÖn cña cžc dĂč žn, g©y thiÖt hÂči lĂ­n vÒ kinh tÕ nh gi¶m hiÖu qu¶ ¼Çu t cña dĂč žn, ¶nh hĂ«ng tĂ­i s¶n xuÊt v” tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng kinh tÕ x· hĂ©i cña ¼Êt nĂ­c. - 39 -
  • 40. - L”m gi¶m hiÖu qu¶ nhĂ·ng lĂźi thÕ cña nguĂ„n vĂšn ODA nh yÕu tĂš u Ÿ·i cĂČng nh thĂȘi gian ©n hÂčn bÞ rĂłt ngŸn lÂči. - L”m xĂŁi mßn lßng tin cña cžc nh” t”i trĂź ŸÚi vĂ­i kh¶ nšng hÊp thu ODA cña ViÖt Nam, khĂŁ giĂ· Ÿßc mĂžc tšng cam kÕt ODA h”ng nšm cña cžc nh” t”i trĂź ¼Ó tÂčo vĂšn gĂši ¼Çu trong thĂȘi gian tĂ­i. CĂŁ rÊt nhiÒu lĂœ do l”m chËm tiÕn Ÿé gi¶i ng©n tĂ” c¶ hai phÝa nh” t”i trĂź v” phÝa ViÖt Nam, ÂźiÓn h×nh nh: - Cžc nh” t”i trĂź cĂŁ nhĂ·ng quy ¼Þnh, quy tr×nh v” thñ tĂŽc khž phĂžc tÂčp ¼ßi hĂĄi cžc dĂč žn v” chÂŹng tr×nh lĂ­n thĂȘng ph¶i cĂŁ nhiÒu thĂȘi gian ¼Ó chuÈn bÞ. HÂŹn nĂ·a, cžc quy ¼Þnh v” thñ tĂŽc cña cžc nh” t”i trĂź kh«ng nhÊt qužn vĂ­i nhau, trong khi ng”y c”ng cĂŁ nhiÒu cžc nh” t”i trĂź tham gia tĂŠ chĂžc t”i trĂź cho ViÖt Nam. §ã l” mĂ©t thžch thĂžc to lĂ­n ŸÚi vĂ­i nšng lĂčc cña ChÝnh phñ, ¼Æc biÖt l” ph¶i l”m quen vĂ­i mĂ©t loÂčt cžc thñ tĂŽc v” ÂźiÒu kiÖn khžc nhau cña cžc nh” t”i trĂź trong khi c«ng tžc ÂźiÒu phĂši giĂ·a cžc nh” t”i trĂź cßn Âźang Ă« thĂȘi kĂș sÂŹ khai. MĂ©t khĂŁ khšn nĂ·a ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA song phÂŹng l” nh” t”i trĂź thĂȘng gŸn cžc ÂźiÒu kiÖn r”ng buĂ©c cho cžc kho¶n viÖn trĂź cña m×nh nh ph¶i mua sŸm vËt t thiÕt bÞ tĂ” nh” t”i trĂź, hay chØ ¼Þnh thÇu cžc nh” thÇu thuĂ©c nĂ­c t”i trĂź thĂčc hiÖn dĂč žn. §iÒu n”y cĂŁ ¶nh hĂ«ng tĂ­i m«i tr- ĂȘng ¼Çu t kinh doanh khi ViÖt Nam Ÿ· ban h”nh Quy chÕ ¼Êu thÇu ¼Ó ٦m b¶o tinh khžch quan c«ng b»ng trong c«ng tžc ¼Êu thÇu. ( ThÝ dĂŽ nh viÖc sö dĂŽng cžc chÂŹng tr×nh ORET v” MILIEV cña H” Lan ¼Ó cung cÊp ODA cho ViÖt Nam. ThĂčc chÊt chÂŹng tr×nh n”y l” hoÂčt Ÿéng hç trĂź xuÊt khÈu, gŸn vĂ­i cžc l« h”ng v” nh” thÇu (nh” cung cÊp) H” Lan cĂŽ thÓ, kh«ng th«ng qua ¼Êu thÇu m” chØ ¼Þnh thÇu. - Cßn tĂ„n tÂči nhĂ·ng yÕu kÐm trong kh©u qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng ODA. V- Ă­ng mŸc lĂ­n nhÊt l” Ă« kh©u chuÈn bÞ, tĂŠ chĂžc thĂčc hiÖn v” theo dĂąi Ÿžnh giž dĂč žn. Cžc tËp qužn mua sŸm ¼Êu thÇu cha cĂŁ hiÖu qu¶ cao. - 40 -
  • 41. T×nh trÂčng chËm trÔ trong viÖc mua sŸm ¼Êu thÇu v” kĂœ kÕt hĂźp ŸÄng l” do nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n nh thiÕu cžc všn b¶n, t”i liÖu mua sŸm ¼Êu thÇu, hÖ thĂšng phÂȘ duyÖt trong nĂ­c mang tÝnh tËp trung v” cžc cÂŹ chÕ thuÕ phĂžc tÂčp. - ViÖc di d©n v” gi¶i phĂŁng mÆt b»ng dĂč žn thĂȘng kÐo d”i: do cßn nhiÒu bÊt cËp trong c«ng tžc bĂ„i thĂȘng v” tži ¼Þnh c cña ViÖt Nam. - Nšng lĂčc qu¶n lĂœ dĂč žn cßn hÂčn chÕ: Ÿ· cĂŁ mĂ©t sĂš trĂȘng hĂźp sö dĂŽng chuyÂȘn gia t vÊn trong nĂ­c kh«ng cĂŁ Ÿñ nšng lĂčc hoÆc thiÕu kinh nghiÖm. Ngo”i ra, do c«ng tžc kiÓm sožt chÊt lĂźng cha tĂšt nÂȘn chÊt lĂźng thĂčc hiÖn cßn thÊp. VÝ dĂŽ nh viÖc bĂĄ giž thÇu quž thÊp trong cžc c«ng tr×nh x©y dĂčng dÉn ¼Õn t×nh trÂčng chÊt lĂźng c«ng tr×nh kh«ng Ÿžp Ăžng tiÂȘu chuÈn cÇn thiÕt. ThÝ dĂŽ, dĂč žn N©ng cÊp quĂšc lĂ© 1A ÂźoÂčn Nha Trang -Qu¶ng Ng·i (ADB3), do bĂĄ thÇu quž thÊp (giž bĂĄ thÇu giž thÊp hÂŹn 300 tØ ŸÄng so vĂ­i dĂč tožn), nh” thÇu Cienco 5 Ÿ· kh«ng ho”n th”nh dĂč žn Ÿóng tiÕn Ÿé v” chÊt lĂźng cña c«ng tr×nh kh«ng ٦m b¶o8 . - ThiÕu vĂšn ŸÚi Ăžng trong nĂ­c: ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA vay - u Ÿ·i, phÝa nh” t”i trĂź nĂ­c ngo”i chØ t”i trĂź 85% trÞ giž dĂč žn cßn lÂči 15% phÝa ViÖt Nam ph¶i cÊp vĂšn ŸÚi Ăžng. §©y cĂČng l” mĂ©t vÊn ¼Ò g©y chËm tiÕn Ÿé gi¶i ng©n vĂšn cña mĂ©t sĂš dĂč žn, ¼Æc biÖt l” nhĂ·ng dĂč žn cĂŁ quy m« vĂšn lĂ­n, ChÝnh phñ gÆp nhiÒu khĂŁ khšn trong huy Ÿéng vĂšn. - Ngo”i ra cßn cĂŁ mĂ©t sĂš nguyÂȘn nh©n khžc nh do thay ŸÊi nĂ©i dung dĂč žn theo yÂȘu cÇu cña phÝa ViÖt Nam (nh dĂč žn gižo dĂŽc tiÓu hĂ€c do WB t”i trĂź), thay ŸÊi c«ng nghÖ (dĂč žn nh” mžy thuĂ» ÂźiÖn PhĂł MĂŒ 1 vĂšn OECF NhËt chuyÓn ŸÊi tĂ” c«ng nghÖ nhiÖt ÂźiÖn truyÒn thĂšng sang c«ng nghÖ tuĂšc bin khÝ hçn hĂźp), do nĂ©i dung kÜ thuËt phĂžc tÂčp 8 NguĂ„n: Bžo §ĂȘi sĂšng v” Phžp luËt, 20/02/2003 - 41 -
  • 42. cña cžc dĂč žn m” lÇn ¼Çu tiÂȘn (cžc nh” thÇu) phÝa ViÖt Nam gÆp ph¶i (nh dĂč žn hiÖn ÂźÂči hož ng©n h”ng cña WB cĂŁ nĂ©i dung c«ng nghÖ th«ng tin rÊt phĂžc tÂčp), v.v. 3. MĂ©t sĂš biÖn phžp khŸc phĂŽc §Ó c¶i thiÖn hÂŹn nĂ·a tĂšc Ÿé gi¶i ng©n ODA, trong thĂȘi gian tĂ­i ViÖt Nam cÇn ph¶i cĂŁ nhĂ·ng biÖn phžp khŸc phĂŽc nhĂ·ng nguyÂȘn nh©n Ÿ· kÓ trÂȘn th«ng qua: - TiÕp tĂŽc phĂši hĂźp vĂ­i cžc nh” t”i trĂź nh»m h”i ho” thñ tĂŽc giĂ·a ViÖt Nam v” cžc nh” t”i trĂź ¼Ó thĂłc ŸÈy tiÕn tr×nh thĂčc hiÖn cžc chÂŹng tr×nh, dĂč žn ODA. ViÖt Nam cÇn phĂši hĂźp vĂ­i cžc nh” t”i trĂź nh»m h”i ho” cžc thñ tĂŽc, quy tr×nh thĂčc hiÖn cžc dĂč žn ODA (tĂ” cžc kh©u chuÈn bÞ dĂč žn, Ÿžnh giž v” phÂȘ duyÖt dĂč žn, cžc kÕ hoÂčch mua sŸm, qu¶n lĂœ v” ÂźiÒu h”nh dĂč žn) nh»m rĂłt ngŸn thĂȘi gian chuÈn bÞ dĂč žn cĂČng nh hĂźp tžc cĂŁ hiÖu qu¶ trong qu¶n lĂœ v” ÂźiÒu h”nh thĂčc hiÖn cžc ch- ÂŹng tr×nh, dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA. - TiÕp tĂŽc ho”n thiÖn khung phžp lĂœ liÂȘn quan tĂ­i qu¶n lĂœ v” sö dĂŽng vĂšn ODA. Do hÖ thĂšng khung phžp lĂœ vÒ sö dĂŽng vĂšn ODA vÉn cha Ÿßc kiÖn to”n, nÂȘn trong thĂȘi gian tĂ­i ¼ßi hĂĄi ChÝnh phñ cĂČng nh cžc bĂ© ng”nh cĂŁ liÂȘn quan cÇn ph¶i ban h”nh cžc Th«ng t, všn b¶n hĂ­ng dÉn vÒ nhĂ·ng nĂ©i dung liÂȘn quan tĂ­i t”i chÝnh cña cžc chÂŹng tr×nh dĂč žn ODA, cĂČng nh Quy chÕ ¼Êu thÇu cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA. - CÇn sĂ­m x©y dĂčng khung phžp lĂœ vÒ tži ¼Þnh c v” gi¶i phĂŁng mÆt b»ng, nh»m gi¶i quyÕt cÂŹ b¶n nhĂ·ng vĂ­ng mŸc vÒ vÊn ¼Ò n”y ŸÚi vĂ­i cžc dĂč žn ODA cĂŁ x©y dĂčng cÂŹ b¶n. - Tšng cĂȘng c«ng tžc Ÿ”o tÂčo, nšng lĂčc qu¶n lĂœ v” thĂčc hiÖn ODA Ă« cžc cÊp. - 42 -
  • 43. HiÖn nay vĂ­i xu thÕ cžc nĂ­c c«ng nghiÖp phžt triÓn cĂŁ chiÒu hĂ­ng gi¶m dÇn cžc kho¶n ODA t”i trĂź cho cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn, trong khi nhu cÇu vÒ vĂšn ODA tÂči cžc quĂšc gia n”y ng”y c”ng tšng, th× ViÖt Nam cÇn ph¶i nç lĂčc hÂŹn nĂ·a trong viÖc c¶i thiÖn thÓ chÕ, nhĂ·ng chÝnh sžch, cĂČng nh n©ng cao hiÖu qu¶ cña cžc dĂč žn sö dĂŽng vĂšn ODA, ¼Ó g©y dĂčng lßng tin cña cžc nh” t”i trĂź cĂČng nh ¼Ó ÂźÂčt Ÿßc cžc mĂŽc tiÂȘu vÒ thu hĂłt v” sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn ODA Ă« ViÖt Nam trong thĂȘi gian tĂ­i. - 43 -
  • 44. ChÂŹng 2: ThĂčc trÂčng thu hĂłt v” sö dĂŽng vĂšn ODA trong ng”nh ÂźiÖn I. Khži qužt vÒ ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam 1. T×nh h×nh phžt triÓn ng”nh ÂźiÖn Ng”nh ÂźiÖn l” ng”nh Ÿãng mĂ©t vai trß v« cĂŻng quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn cña nÒn kinh tÕ quĂšc d©n. Kh«ng mĂ©t quĂšc gia n”o x©y dĂčng quy hoÂčch phžt triÓn tĂŠng thÓ m” kh«ng quan t©m mĂ©t cžch thÝch Ÿžng tĂ­i sĂč phžt triÓn vÒ nšng lĂźng m” trong Ÿã ÂźiÖn l” nhiÂȘn liÖu chñ yÕu kh«ng thÓ thiÕu ŸÚi vĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ v” x· hĂ©i. Trong nhĂ·ng nšm qua ng”nh ÂźiÖn Ÿ· gÆt hži Ÿßc nhĂ·ng th”nh c«ng Ÿžng kÓ vÒ tšng trĂ«ng s¶n xuÊt ÂźiÖn cĂČng nh vÒ t”i chÝnh v” Ÿ· Ÿãng gĂŁp Ÿžng kÓ v”o sĂč phžt triÓn kinh tÕ ĂŠn ¼Þnh cña ViÖt Nam trong thËp kĂ» qua. TĂŠng c«ng suÊt lŸp ¼Æt cña cžc nh” mžy ÂźiÖn cña ViÖt Nam hiÖn nay l” 8.740MW, v” c«ng suÊt kh¶ dĂŽng v”o kho¶ng 7.920 MW, trong Ÿã thuĂ» ÂźiÖn chiÕm tĂ­i 50,6%, nhiÖt ÂźiÖn 15,2%, ÂźiÖn chÂčy b»ng khÝ v” dÇu DO chiÕm 34,2% (Xem b¶ng 2). Nšm 2002, cžc nh” mžy ÂźiÖn cña ViÖt Nam s¶n xuÊt Ÿßc 35,7 tØ kWh , trong Ÿã thuĂ» ÂźiÖn chiÕm tĂ­i 59,5%, nhiÖt ÂźiÖn 22,7%, v” ÂźiÖn chÂčy b»ng khÝ v” dÇu DO chiÕm 19,4%. TĂŠng lĂźng ÂźiÖn s¶n xuÊt trong thĂȘi kĂș 1991–2002 tšng gÊp 3.5 lÇn vĂ­i mĂžc tšng trĂ«ng h”ng nšm l” 12,8%, ¼Æc biÖt trong giai ÂźoÂčn 1994– 1996, s¶n xuÊt ÂźiÖn ÂźÂčt mĂžc tšng trĂ«ng kĂ» lĂŽc l” 17% so vĂ­i tšng trĂ«ng GDP cña ViÖt Nam cĂŻng thĂȘi kĂș n”y chØ cĂŁ 9%. VÒ hÖ thĂšng lĂ­i ÂźiÖn, cho tĂ­i hÕt nšm 2001, hÖ thĂšng ÂźiÖn lĂ­i quĂšc gia Ÿ· Ÿßc lŸp ¼Æt tĂ­i tÊt c¶ cžc tØnh th”nh cña ViÖt Nam, v” tĂ­i kho¶ng - 44 -
  • 45. 97,6% quËn huyÖn, v” 84,9% l” x· trong c¶ nĂ­c. HiÖn tÂči, hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn cña ViÖt Nam gĂ„m bĂšn mĂžc ÂźiÖn thÕ: trung thÕ, 66– 100kV, 220kV v” 500 kV. B¶ng 2: TĂŠng c«ng suÊt cžc nh” mžy ÂźiÖn cña ViÖt Nam STT Nh” mžy C«ng suÊt lŸp ¼Æt (MW) C«ng suÊt kh¶ dĂŽng (MW) A - Cžc nh” mžy cña TĂŠng c«ng ty §iÖn lĂčc ViÖt Nam I - ThuĂ» ÂźiÖn: 4.154,5MW 1 Ho” B×nh 1.920 Nh thiÕt kÕ v” cĂŁ gi¶m dÇn 2 Thžc B” 120 vÒ cuĂši mĂŻa kh« 3 VÜnh SÂŹn 66 4 S«ng Hinh 70 5 Ialy 720 6 TrÞ An 420 7 §a Nhim v” S«ng Pha 167,5 8 H”m ThuËn 300 9 §a My 175 10 Thžc MÂŹ 150 11 Cžc thuĂ» ÂźiÖn nhĂĄ 46 II - NhiÖt ÂźiÖn than: 1245 MW 12 Ph¶ LÂči 1 440 380 13 Ph¶ LÂči 2 600 600 14 U«ng BÝ 105 105 15 Ninh B×nh 100 100 III - NhiÖt ÂźiÖn dÇu: 198 MW 16 Thñ §Þc 165 153 17 CÇn ThÂŹ 33 33 IV - Tuabin khÝ v” tuabin dÇu : 1833.8 MW 18 PhĂł MĂŒ 1 720 720 19 PhĂł MĂŒ 2.1 288 288 20 PhĂł MĂŒ 2.1 MR 276 276 21 B” RÞa 271,8 230 22 Thñ §Þc 128 90 23 CÇn ThÂŹ 150 136 V - §u«i hÂŹi: 480 MW 24 PhĂł MĂŒ 1 370 370 25 B” RÞa 110 110 V - Diesel 296 120 CĂ©ng 8.207,3 - B - Cžc nh” mžy IPP (ngo”i EVN) 26 HiÖp PhĂ­c 375 375 26 Vedan 72 72 26 Nomura 54 54 26 Bourbon 20 20 - 45 -
  • 46. 26 Amata 12.8 12.8 CĂ©ng 533,8 533,8 TĂŠng c«ng suÊt 8.741,1 ~7.920 NguĂ„n: TÂčp chÝ ÂźiÖn lĂčc 2/2003 B¶ng 3: TĂŠng c«ng suÊt lĂ­i ÂźiÖn quĂšc gia §iÖn thÕ (kV) TĂŠng chiÒu d”i ÂźĂȘng d©y truyÒn t¶i (km) TĂŠng c«ng suÊt thiÕt kÕt cña cžc trÂčm biÕn thÕ (MVA) 500 1.550 2.700 220 3.200 6.000 66-110 7.500 7.050 Trung thÕ 50.500 10.400 NguĂ„n: EVN-2002 Tuy nhiÂȘn, hÖ thĂšng ÂźiÖn lĂ­i cña ViÖt Nam cha phžt triÓn ŸÄng bĂ© cĂŻng vĂ­i cžc nguĂ„n ÂźiÖn v” cha Ÿžp Ăžng Ÿßc tšng trĂ«ng vÒ nhu ÂźiÖn nšng do cßn cĂŁ sĂč hÂčn chÕ vÒ nguĂ„n ¼Çu t, cžc thñ tĂŽc cha ho”n thiÖn, v” do tĂšc Ÿé thĂčc hiÖn cžc dĂč žn phžt triÓn nguĂ„n ÂźiÖn chËm. Do vËy, hÖ thĂšng lĂ­i ÂźiÖn Ă« nhiÒu khu vĂčc Ÿ· bÞ quž t¶i, g©y tĂŠn thÊt ÂźiÖn nšng cĂČng nh nhĂ·ng sĂč cĂš mÊt ÂźiÖn x¶y ra thĂȘng xuyÂȘn tÂči nhiÒu khu vĂčc, ¶nh hĂ«ng lĂ­n tĂ­i t×nh h×nh s¶n xuÊt v” kinh doanh cña nhiÒu Ÿn vÞ. DĂč bžo tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng vÒ nhu cÇu ÂźiÖn cña ViÖt Nam cho phžt triÓn kinh tÕ trong nhĂ·ng nšm tĂ­i Ÿßc vÉn rÊt lĂ­n, vĂ­i tØ lÖ tšng trĂ«ng v”o kho¶ng 15%/nšm, gÊp Ÿ«i tĂšc Ÿé tšng trĂ«ng GDP cña ¼Êt nĂ­c. Trong quy hoÂčch phžt triÓn ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam giai ÂźoÂčn 2001 - 2010 cĂŁ xÐt triÓn vĂ€ng ¼Õn nšm 2020, tĂŠng c«ng suÊt phžt ÂźiÖn cña ViÖt Nam sÏ tšng tĂ” 41 tØ kWh nšm 2003 lÂȘn 45–50 tĂ» kWh ¼Õn hÕt nšm - 46 -
  • 47. 2005. Con sĂš n”y sÏ tiÕp tĂŽc tšng lÂȘn tĂ­i 70 ¼Õn 80 tĂ» kWh v”o nšm 2010, v” 160–200 tĂ» kWh v”o nšm 2020. 2. §Æc trng cña ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam Ng”nh ÂźiÖn ViÖt Nam hiÖn nay n»m dĂ­i sĂč qu¶n lĂœ cña BĂ© C«ng nghiÖp, ,” trĂčc tiÕp l” TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN). Ng”nh cĂŁ mĂ©t sĂš ¼Æc trng chÝnh sau: - Do mĂ©t tĂŠng c«ng ty nh” nĂ­c Ÿéc quyÒn qu¶n lĂœ ÂźiÒu h”nh kinh doanh vÒ ÂźiÖn l” TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN). EVN Ÿßc th”nh lËp ng”y 10/10/1994 theo QuyÕt ¼Þnh 562/TTg cña Thñ tĂ­ng ChÝnh phñ trÂȘn cÂŹ sĂ« hĂźp nhÊt cña ba c«ng ty §iÖn lĂčc 1, 2 v” 3 thuĂ©c BĂ© Nšng lĂźng (cĂČ). Sau khi BĂ© nšng lĂźng sžt nhËp v”o BĂ© C«ng nghiÖp th× EVN trĂčc thuĂ©c sĂč qu¶n lĂœ cña BĂ© n”y. L” doanh nghiÖp nh” nĂ­c hoÂčt Ÿéng theo m« h×nh TĂŠng c«ng ty 91 phĂŽ tržch to”n bĂ© lÜnh vĂčc ¼Çu t v” phžt triÓn, s¶n xuÊt v” kinh doanh vÒ ÂźiÖn. EVN hiÖn cĂŁ 14 Ÿn vÞ trĂčc thuĂ©c hoÂčt Ÿéng theo cÂŹ chÕ Ÿéc lËp gĂ„m: C«ng ty §iÖn lĂčc 1, 2, 3, §iÖn lĂčc H” NĂ©i, TP HCM, C«ng ty x©y lŸp ÂźiÖn 1, 2, 3, 4, C«ng ty kh¶o sžt thiÕt kÕ ÂźiÖn 1, 2, C«ng ty SX thiÕt bÞ ÂźiÖn, C«ng ty ViÔn th«ng ÂźiÖn lĂčc, v” C«ng ty t”i chÝnh ÂźiÖn lĂčc. - EVN cßn bao gĂ„m mĂ©t sĂš Ÿn vÞ trĂčc thuĂ©c khžc hoÂčt Ÿéng theo cÂŹ chÕ hÂčch tožn phĂŽ thuĂ©c nh cžc nh” mžy ÂźiÖn Ph¶ LÂči, U«ng BÝ, Thñ §Þc, Tr” NĂŁc, B” RÞa, Thžc B”, §a Nhim, PhĂł MĂŒ, cžc c«ng ty TruyÒn t¶i ÂźiÖn 1, 2, 3, 4; cžc trung t©m ÂźiÒu Ÿé quĂšc gia, trung t©m viÔn th«ng ÂźiÖn lĂčc, ViÖn nšng lĂźng, v” cžc ban qu¶n lĂœ dĂč žn (BQLDA) ÂźiÖn miÒn BŸc, Trung, Nam, BQLDA ÂźiÖn PhĂł MĂŒ, B” RÞa, H”m ThuËn-§a Mi, v.v. - 47 -
  • 48. - Ngo”i EVN ra, chØ cĂŁ mĂ©t sĂš nh” s¶n xuÊt ÂźiÖn Ÿéc lËp vĂ­i c«ng suÊt nhĂĄ nh HiÖp PhĂ­c, Nomura, Bourbon, Vedan, v” Amata. - KÕ hoÂčch phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn thĂȘng tËp trung v”o cžc mĂŽc tiÂȘu kinh tÕ v” x· hĂ©i. HÇu hÕt cžc kÕ hoÂčch phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn chñ yÕu nh»m Ÿžp Ăžng cžc mĂŽc tiÂȘu vÒ kinh tÕ v” x· hĂ©i cña ChÝnh phñ. - HÖ thĂšng hÂč tÇng cÂŹ sĂ« ng”nh ÂźiÖn lÂčc hËu, do vËy ¼ßi hĂĄi ph¶i cĂŁ nguĂ„n vĂšn ¼Çu t lĂ­n cho viÖc n©ng cÊp, mĂ« rĂ©ng hÖ thĂšng nguĂ„n ÂźiÖn, ÂźiÖn lĂ­i ph©n phĂši, ¼Æc biÖt l” ÂźiÖn khÝ hož n«ng th«n. NhĂ·ng ¼Æc ÂźiÓm trÂȘn cĂŁ thÓ cĂŁ nhĂ·ng tžc Ÿéng trĂčc tiÕp hay gižn tiÕp tĂ­i chiÕn lĂźc ¼Çu t v” cÊp vĂšn cña cžc nh” ¼Çu t v” t”i trĂź quĂšc tÕ. 3. TiÒm nšng vÒ nguĂ„n nšng lĂźng cña ViÖt Nam ViÖt Nam cĂŁ ÂźiÒu kiÖn tĂč nhiÂȘn tÂŹng ŸÚi thuËn lĂźi vÒ cžc nguĂ„n nšng lĂźng Âźa dÂčng, bao gĂ„m khÝ ga, than cĂšc, than bĂŻn, dÇu löa, v” mĂ©t tiÒm nšng lĂ­n vÒ thuĂ» ÂźiÖn so vĂ­i cžc quĂšc gia khžc trong khu vĂčc. Theo kÕ hoÂčch phžt triÓn tĂŠng thÓ cña TĂŠng C«ng ty ÂźiÖn lĂčc ViÖt Nam (EVN), kh¶ nšng khai thžc cžc nguĂ„n nšng lĂźng n”y nh sau: - 50-60 tØ kWh ÂźiÖn s¶n xuÊt tĂ” cžc nh” mžy thuĂ» ÂźiÖn/nšm; - 25-30 triÖu tÊn than anthraxit mçi nšm, trong Ÿã kho¶ng 6-8 triÖu tÊn dĂŻng cho phžt ÂźiÖn; - 25-30 triÖu tÊn dÇu th« mçi nšm; - 15-30 tØ m3 khÝ/nšm, trong Ÿã kho¶ng 2 tØ Ÿßc sö dĂŽng cho phžt ÂźiÖn; - 48 -
  • 49. - VÒ nhiÂȘn liÖu hÂčt nh©n, vĂ­i trĂ· lĂźng Uranium v”o kho¶ng 300 tÊn U3 O8, trong Ÿã kho¶ng 50% cĂŁ thÓ khai thžc thÂŹng mÂči - Cžc nguĂ„n ¼Þa nhiÖt, vĂ­i c«ng suÊt kho¶ng 200-400 MW; - Phžt ÂźiÖn b»ng nšng lĂźng vi sinh, vĂ­i c«ng suÊt kho¶ng 300 MW; - Cžc trÂčm thuĂ» ÂźiÖn mini, nšng lĂźng giĂŁ, mÆt trĂȘi, v” khÝ biogas l” t- ÂŹng ŸÚi phong phĂł. ViÖc phžt huy cĂŁ hiÖu qu¶ cžc nguĂ„n nšng lĂźng trÂȘn cĂŁ vai trß quyÕt ¼Þnh tĂ­i sĂč phžt triÓn kinh tÕ x· hĂ©i cña ViÖt Nam trong thĂȘi gian tĂ­i. Tuy nhiÂȘn, thžch thĂžc lĂ­n nhÊt ŸÚi vĂ­i ViÖt Nam nĂŁi chung v” ng”nh ÂźiÖn nĂŁi riÂȘng chÝnh l” l”m thÕ n”o ¼Ó huy Ÿéng Ÿñ vĂšn ¼Çu t cho cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn vĂ­i ¼Æc trng l” quy m« vĂšn rÊt lĂ­n. 4. NhĂ·ng thžch thĂžc ŸÚi vĂ­i ng”nh ÂźiÖn Theo mĂ©t bžo cžo cña WB9 , ng”nh nšng lĂźng nĂŁi chung v” ÂźiÖn lĂčc nĂŁi riÂȘng hiÖn ph¶i ŸÚi mÆt vĂ­i bĂšn thžch thĂžc chÝnh trong quž tr×nh ViÖt Nam Âźang chuyÓn ŸÊi nÒn kinh tÕ theo ¼Þnh hĂ­ng c«ng nghiÖp hož v” hiÖn ÂźÂči hož. - ThĂž nhÊt, ¼Ó ÂźÂčt Ÿßc cžc chØ tiÂȘu tšng trĂ«ng kinh tÕ chung cña m” chÝnh phñ Ÿ· ¼Ò ra th× tšng trĂ«ng vÒ cung cÊp ÂźiÖn ph¶i tšng nhanh hÂŹn GDP kho¶ng 70%. §Ó ÂźÂčt Ÿßc tĂšc Ÿé tšng Ÿã, cung cÊp nšng lĂźng ph¶i cĂŁ hiÖu qu¶ - ¼Õn nšm 2010 ph¶i tiÕt kiÖm Ÿßc 2788 MW, tĂžc l” mĂ©t nöa c«ng suÊt lŸp ¼Æt hiÖn nay. Nšng lĂźng cĂČng sÏ ph¶i Ÿßc ph©n bĂš ¼Òu hÂŹn; hiÖn 80% d©n sĂš l” Ă« vĂŻng n«ng th«n v” mĂžc tiÂȘu thĂŽ cña hĂ€ chØ chiÕm 14% lĂźng ÂźiÖn Ÿßc cung Ăžng. - ThĂž hai, mÆc dĂŻ ViÖt Nam gi”u vÒ t”i nguyÂȘn thiÂȘn nhiÂȘn, nhng cžc nguĂ„n t”i chÝnh hÂčn chÕ cña ¼Êt nĂ­c ¼ßi hĂĄi ph¶i lËp kÕ hoÂčch thËn trĂ€ng trong lÜnh vĂčc nšng lĂźng. ViÖc phžt hiÖn ra khÝ thiÂȘn nhiÂȘn ngo”i 9 §¶m b¶o nšng lĂźng cho sĂč phžt triÓn cña ViÖt Nam: NhĂ·ng thžch thĂžc mĂ­i vĂ­i ng”nh nšng lĂźng - 49 -
  • 50. khÂŹi gÇn Ÿ©y tÂčo ra cÂŹ hĂ©i ¼Ó tiÕn h”nh lĂča chĂ€n nšng lĂźng n”o cĂŁ lĂźi vÒ mÆt kinh tÕ v” m«i trĂȘng. - ThĂž ba, ViÖt Nam sÏ ph¶i ¼Çu t 5,3-5,5% GDP, gÊp Ÿ«i mĂžc cña cžc nĂ­c lžng giÒng §«ng Nam ž khžc, v”o cÂŹ sĂ« hÂč tÇng thiÕt yÕu cho nšng lĂźng. HÂŹn nĂ·a, mĂžc v” cÂŹ cÊu giž nšng lĂźng ph¶i thay ŸÊi ¼Ó gi¶i to¶ bĂ­t nhĂ·ng sĂžc Ðp t”i chÝnh ngŸn hÂčn v” ٦m b¶o hiÖu qu¶ l©u d”i trong cžc quyÕt ¼Þnh ¼Çu t v” sö dĂŽng t”i nguyÂȘn. Theo WB, 2/3 lĂźng ¼Çu t cÇn thiÕt sÏ ph¶i Ÿßc t”i trĂź b»ng nguĂ„n viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc (ODA), tÝn dĂŽng xuÊt khÈu, v” ¼Çu t nĂ­c ngo”i trĂčc tiÕp. PhÇn cßn lÂči sÏ lÊy tĂ” nguĂ„n vĂšn tÝch lĂČy nĂ©i bĂ©, nguĂ„n cña d©n, v” b¶o l·nh cña ChÝnh phñ cho ¼Çu t cña t nh©n. §Çu t v”o nšng lĂźng ph¶i Ÿßc lĂča chĂ€n cÈn thËn bĂ«i v× quy m« cña nĂŁ ¶nh hĂ«ng ¼Õn kh¶ nšng vay nĂź nĂ­c ngo”i cña ViÖt Nam. B¶ng 4: Chi phÝ ¼Çu t v” thĂȘi gian x©y dĂčng cžc c«ng tr×nh nguĂ„n ÂźiÖn LoÂč i Chi phÝ (USD/kWh) ThĂȘi gian x©y dĂčng ThuĂ» ÂźiÖn* 1.000-1.700 3–10 nš m NhiÖt ÂźiÖn than 900–1.200 36 thž ng NhiÖt ÂźiÖn khÝchu tr×nh hçn hĂź p 600–700 18 thž ng NhiÖt ÂźiÖn khÝchu tr×nh Ÿn 300–350 12 thž ng NguĂ„n: Harvard Institutefor International Development, 1999 * bao gĂ„m c¶ chi phÝl· i suÊt tÝnh trongthĂȘi gian x©y dĂčng. - ThĂž t, thu hĂłt ¼Çu t nĂ­c ngo”i sÏ ¼ßi hĂĄi ph¶i tÂčo ra Ÿßc mĂ©t m«i trĂȘng kinh doanh thuËn lĂźi, bao gĂ„m c¶ khu«n khĂŠ phžp lĂœ cĂŁ tÝnh hç trĂź. ChÝnh phñ ph¶i sŸp xÕp lÂči v” hĂźp lĂœ hož cžc doanh nghiÖp nšng lĂźng nh” nĂ­c, phžt triÓn mĂ©t hÖ thĂšng qu¶n lĂœ, v” phĂši hĂźp cžc chÝnh sžch nšng lĂźng v” ¼Çu t. - 50 -
  • 51. II. Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn 1. Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn NguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn, cĂČng nh v”o cžc cÂŹ sĂ« hÂč tÇng nĂŁi chung, cĂŁ ¼Æc trng l” nguĂ„n vĂšn lĂ­n, hao phÝ ¼Çu t cao, thĂȘi gian ¼Çu t cĂČng nh suÊt ho”n vĂšn l©u, thĂȘi hÂčn tr¶ nĂź d”i, v” tØ suÊt nĂź trung b×nh tÂŹng ŸÚi cao. NhĂ·ng ¼Æc tÝnh n”y Ÿ· khiÕn cho viÖc ¼Çu t v”o ng”nh n”y cĂŁ Ÿé rñi ro l” tÂŹng ŸÚi cao. Tuy nhiÂȘn, vĂ­i sĂč hç trĂź cña chÝnh phñ vÒ chÝnh sžch t”i chÝnh v” qu¶n lĂœ, nhĂ·ng rñi ro n”y cĂČng gi¶m Âźi Ÿžng kÓ. Ng”nh ÂźiÖn hiÖn Âźang gÆp ph¶i mĂ©t sĂš khĂŁ khšn v” thžch thĂžc nh»m Ÿžp Ăžng nhu cÇu vÒ ÂźiÖn ng”y c”ng tšng. NhĂ·ng thžch thĂžc Ÿã l” yÂȘu cÇu nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cao, sĂč mÊt c©n b»ng vÒ cžc nguĂ„n t”i trĂź, ¼Æc biÖt l” tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c, tÝnh bÊt ĂŠn ¼Þnh cña nguĂ„n vĂšn cho phžt triÓn bÒn vĂ·ng trong Ÿã sĂč thiÕu hĂŽt nguĂ„n vĂšn l” thžch thĂžc Ÿžng kÓ nhÊt. §Ó khŸc phĂŽc nhĂ·ng khĂŁ khšn n”y, chÝnh phñ cÇn ph¶i cĂŁ nhĂ·ng chÝnh sžch huy Ÿéng mĂ€i nguĂ„n vĂšn ¼Ó ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn, kÓ c¶ cžc nguĂ„n vĂšn tĂ” khu vĂčc kinh tÕ t nh©n trong v” ngo”i nĂ­c. Ng”nh ÂźiÖn ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn b»ng cžc nguĂ„n chñ yÕu sau: Ng©n sžch nh” nĂ­c cÊp, nguĂ„n vĂšn tĂč cĂŁ chñ yÕu l” khÊu hao vĂšn ¼Çu t v” mĂ©t phÇn lĂźi nhuËn thuÇn Ÿßc chuyÓn v”o nguĂ„n quĂŒ ¼Çu t cña doanh nghiÖp; tÝn dĂŽng trong nĂ­c bao gĂ„m vĂšn vay ng©n h”ng, tÝn dĂŽng u Ÿ·i nh” nĂ­c vay tĂ” QuĂŒ hç trĂź phžt triÓn (DAF); vĂšn vay nĂ­c ngo”i bao gĂ„m vĂšn ODA, v” cžc kho¶n vay thÂŹng mÂči nĂ­c ngo”i. B¶ng 5: Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn 1996-2000 (kh«ng tÝnh vĂšn ¼Çu t theo h×nh thĂžc BOT) - 51 -
  • 52. Table3 1996 1997 1998 1999 2000 TĂŠng TØ ŸÄn g % TØ ŸÄn g % TØ ŸÄn g % TØ ŸÄng % TØ ŸÄng % TØ ŸÄng % TĂŠng sĂš 3.87 5 100 5.18 1 100 9.94 5 100 11.78 4 100 13.61 7 100 44.40 2 100 VĂšn ng©n sžch 77 2,0 37 0,7 15 0,2 129 0,3 KhÊu hao 1.45 9 37,7 2.13 2 41,2 3.38 2 34, 0 3.345 28, 4 4.059 29, 8 14.37 7 32,4 QuĂŒ ¼Çu t 349 3,5 531 4,5 72 0,5 952 2,1 VĂšn vay trong nĂ­c 1.16 1 30,0 1.40 3 27,1 1.48 3 14, 9 1.531 13, 0 2.576 18, 9 8.155 18,4 VĂšn vay nĂ­c ngo”i 1.17 8 30,4 1.60 9 31,1 4.70 0 47, 3 6.123 52, 0 6.878 50, 5 20.48 7 46,1 Cžc nguĂ„n khžc 17 0,2 254 2,2 30 0,2 301 0,7 NguĂ„n: EVN 1.1 Ng©n sžch nh” nĂ­c ViÖc phžt triÓn cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn Ÿ· hÊp thĂŽ mĂ©t lĂźng vĂšn ng©n sžch Ÿžng kÓ cña Nh” nĂ­c. NguĂ„n vĂšn n”y Ÿßc ¼Çu t dĂ­i cžc h×nh thĂžc ph©n bĂŠ ng©n sžch, trĂź cÊp, v” vĂšn vay u Ÿ·i vĂ­i l·i suÊt thÊp. LĂźi thÕ cña nguĂ„n vĂšn n”y chÝnh l” l·i suÊt thÊp, Ÿßc khÊu hao dÇn th«ng qua viÖc nĂ©p ng©n sžch (thuÕ), v” cĂŁ thÓ l” kh«ng ph¶i ho”n tr¶ vĂšn. Trong nhĂ·ng nšm qua, ¼Çu t nh” nĂ­c Ÿãng vai trß quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn cña ng”nh ÂźiÖn. Tuy nhiÂȘn, nguĂ„n ¼Çu t tĂ” ng©n sžch n”y cĂŁ xu hĂ­ng ng”y c”ng bÞ cŸt gi¶m Âźi trong kÕ hoÂčch ph©n bĂŠ ng©n sžch h”ng nšm cho ng”nh ÂźiÖn. LĂźi thÕ lĂ­n nhÊt cña nguĂ„n vĂšn ¼Çu t tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c l” kh«ng ho”n lÂči cĂČng nh kh«ng ph¶i tr¶ l·i suÊt. Tuy nhiÂȘn, cĂČng cßn cĂŁ nhĂ·ng hÂčn chÕ trong viÖc sö dĂŽng nguĂ„n ng©n sžch n”y. GÇn Ÿ©y, mĂ©t phÇn cña nguĂ„n ng©n sžch nh” nĂ­c hç trĂź cho ng”nh ÂźiÖn Ÿßc thĂčc hiÖn dĂ­i h×nh thĂžc b¶o l·nh ¼Çu t hay b¶o l·nh vĂšn vay, l”m gi¶m nguĂ„n vĂšn thĂčc tÕ nh” nĂ­c t”i trĂź cho phžt triÓn ÂźiÖn. Tuy nhiÂȘn, xÐt vÒ trung v” d”i hÂčn, Nh” nĂ­c cÇn ph¶i tiÕp tĂŽc Ÿãng vai trß b¶o l·nh v” hç trĂź phžt triÓn cžc dĂč žn ÂźiÖn khÝ hož n«ng th«n, v× lÜnh - 52 -
  • 53. vĂčc n”y rÊt khĂŁ thu hĂłt Ÿßc vĂšn ¼Çu t tĂ” cžc nguĂ„n vĂšn khžc do ¼Æc thĂŻ tØ suÊt lĂźi nhuËn v” hĂ„i vĂšn thÊp cña nĂŁ. Theo mĂ©t bžo cžo cña EVN, ng©n sžch nh” nĂ­c cho ng”nh ÂźiÖn chØ chiÕm kho¶ng 0,3% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cña ng”nh ÂźiÖn trong giai doÂčn 1996–1999 (Xem b¶ng 5). 1.2 NguĂ„n vĂšn tĂč ¼Çu t NguĂ„n vĂšn tĂč ¼Çu t (vĂšn tĂč cĂŁ) l” cžc kho¶n lĂźi nhuËn tĂ” ¼Çu t v” khÊu hao cña cžc c«ng ty ÂźiÖn thu Ÿßc tĂ” s¶n xuÊt v” kinh doanh ÂźiÖn. VĂšn khÊu hao chiÕm trÂȘn 30% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cña ng”nh ÂźiÖn cĂČng Ÿãng mĂ©t vai trß quan trĂ€ng tĂ­i sĂč phžt triÓn cña ng”nh. Theo bžo cžo cña EVN, 70% lĂźi nhuËn rßng cña tĂŠng c«ng ty Ÿßc ¼Çu t v”o cžc dĂč žn nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn, chiÕm 3,5% v” 4,5% tĂŠng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t cho ng”nh ÂźiÖn trong cžc nšm 1998 v” 1999 (Xem b¶ng 5). Xu hĂ­ng sö dĂŽng vĂšn tĂč cĂŁ ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn ng”y c”ng tšng cĂŁ thÓ l” do nhĂ·ng lĂźi thÕ cña chÝnh nguĂ„n vĂšn n”y nh: kh«ng tÂčo ra gžnh nÆng tr¶ nĂź cho ng”nh; kh«ng ph¶i tr¶ cžc chi phÝ khžc nh l·i suÊt; rĂłt ngŸn Ÿßc thĂȘi gian thÂŹng th¶o v” tr× ho·n trong thĂčc hiÖn dĂč žn; gi¶m nhÑ gžnh nÆng ng©n sžch nh” nĂ­c; v” l”m tšng giž trÞ cña ŸÄng nĂ©i tÖ. Tuy nhiÂȘn, viÖc sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn n”y cĂČng cĂŁ nhĂ·ng hÂčn chÕ nh quy m« vĂšn ¼Çu t nhĂĄ do tØ suÊt tĂč ¼Çu t cña ng”nh cßn thÊp, uy tÝn ¼Çu t cña cžc c«ng ty ÂźiÖn trong nĂ­c cßn thÊp. HÂŹn nĂ·a, viÖc sö dĂŽng vĂšn tĂč cĂŁ cĂŁ xu hĂ­ng ¶nh hĂ«ng kh«ng tĂšt tĂ­i thÞ trĂȘng vĂšn trong n- Ă­c. NguĂ„n vĂšn tĂč cĂŁ cña ng”nh ÂźiÖn (EVN) chñ yÕu Ÿßc ¼Çu t v”o cžc dĂč žn trĂ€ng ÂźiÓm v” phžt triÓn hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn. - 53 -
  • 54. 1.3 VĂšn tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči NguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn cĂŁ thÓ Ÿßc huy Ÿéng th«ng qua viÖc vay vĂšn tĂ” cžc tĂŠ chĂžc, ¼Þnh chÕ t”i chÝnh trong v” ngo”i nĂ­c. NguĂ„n vĂšn n”y cĂŁ lĂźi thÕ l” nguĂ„n vĂšn sÂœn cĂŁ, thĂȘi gian ©n hÂčn cĂŁ thÓ Ÿßc gia hÂčn, cžc ÂźiÒu kho¶n vĂšn vay kh«ng bÞ r”ng buĂ©c thÂȘm cžc ÂźiÒu kiÖn trao ŸÊi (nh vĂ­i nguĂ„n vĂšn ODA) v” cĂŁ thÓ gi¶i ng©n nhanh. Tuy nhiÂȘn, ÂźiÓm bÊt lĂźi cña tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči l” l·i suÊt cao, cÇn cĂŁ thÕ chÊp ٦m b¶o, v” cžc c«ng ty ÂźiÖn lĂčc ph¶i cĂŁ uy tÝn trÂȘn thÞ trĂȘng vĂšn. + TÝn dĂŽng trong nĂ­c: Ng”nh ÂźiÖn cĂŁ thÓ huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t th«ng qua cžc kho¶n tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči trong nĂ­c bao gĂ„m tÝn dĂŽng ¼Çu t nh” nĂ­c v” vĂšn vay thÂŹng mÂči ng©n h”ng. LĂźi thÕ cña cžc nguĂ„n vĂšn n”y l”: phžt huy nguĂ„n lĂčc trong nĂ­c cho ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn; nguĂ„n vĂšn trong nĂ­c tÂŹng ŸÚi dĂ„i d”o; tržnh ph¶i tr¶ nĂź nĂ­c ngo”i cho c¶ cžc doanh nghiÖp ng”nh ÂźiÖn lÉn ng©n sžch nh” nĂ­c, tržnh Ÿßc rñi ro vÒ tØ giž ngoÂči hĂši. Tuy nhiÂȘn, hÂčn chÕ cña nguĂ„n vĂšn n”y l”: thiÕu cžc kho¶n tÝn dĂŽng d”i hÂčn, l·i suÊt vĂšn vay tÂŹng ŸÚi cao; v” tĂšc Ÿé gi¶i ng©n vĂšn chËm do cžc thñ tĂŽc vĂšn vay rĂȘm r”. + TÝn dĂŽng thÂŹng mÂči nĂ­c ngo”i: §ßc cung cÊp bĂ«i cžc tĂŠ chĂžc t”i chÝnh v” cžc c«ng ty t”i trĂź dĂč žn nĂ­c ngo”i. MÆc dĂŻ h×nh thĂžc n”y hiÖn cha phĂŠ biÕn lŸm Ă« ViÖt Nam, nhng chÝnh phñ v” ng”nh ÂźiÖn Ÿ· cĂŁ nhĂ·ng bĂ­c chuÈn bÞ thu hĂłt nguĂ„n vĂšn b»ng h×nh thĂžc n”y. §©y l” mĂ©t nguĂ„n vĂšn bĂŠ sung cÇn thiÕt cho ¼Çu t v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn trong nhĂ·ng trĂȘng hĂźp cÇn thiÕt. Tuy nhiÂȘn, nguĂ„n vĂšn n”y cĂŁ hÂčn chÕ l” quy m« vĂšn nhĂĄ, l·i suÊt cao, v” l”m tšng gžnh nÆng vÒ nĂź nĂ­c ngo”i cĂČng nh rñi ro vÒ tØ giž ngoÂči hĂši do sĂč kh«ng ĂŠn ¼Þnh cña ŸÄng nĂ©i tÖ. - 54 -
  • 55. §Õn hÕt 31/12/1999, tĂŠng cam kÕt vĂšn vay b»ng ngoÂči hĂši cña EVN lÂȘn tĂ­i 1,928 tØ USD, trong Ÿã vĂšn vay trong nĂ­c chiÕm 8%, v” vĂšn vay nĂ­c ngo”i 11%. EVN cĂČng Ÿ· vay Ÿßc hÂŹn 7.110 tØ ŸÄng tĂ” cžc nguĂ„n vĂšn trong nĂ­c cho ¼Çu t phžt triÓn. Trong Ÿã, gi¶i ng©n b»ng ŸÄng ngoÂči tÖ l” 1,219 tØ USD (chiÕm 63% tĂŠng vĂšn cam kÕt) v” ŸÄng nĂ©i tÖ l” 4.389 tØ ŸÄng (chiÕm 61% giž trÞ cam kÕt) (Xem b¶ng 6) B¶ng 6: VĂšn vay tÝn dĂŽng trong v” ngo”i nĂ­c cña EVN (tÝnh ¼Õn hÕt ng”y 31/12/1999) Ngo”i nĂ­c Trong nĂ­c Cam kÕt Gi¶i ng©n ODA TÝn dĂŽng nĂ­c ngo”i TÝn dĂŽng trong nĂ­c TĂŠng Cam kÕt G¶i ng©n TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TØ ŸÄng % 1.565,1 81 206,8 11 156,4 8 1.928 100 1.219 63 4.389 61 NguĂ„n: EVN 1.4 NguĂ„n vĂšn BOT Nh»m ¼Ó tšng cĂȘng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn, ChÝnh phñ ViÖt Nam khuyÕn khÝch cžc nh” ¼Çu t nĂ­c ngo”i tham gia x©y dĂčng cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn ph©n phĂši theo chñ yÕu l” theo h×nh thĂžc hĂźp ŸÄng x©y dĂčng - vËn h”nh - chuyÓn giao (BOT). ViÖc huy Ÿéng nguĂ„n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn th«ng qua FDI-BOT cĂŁ nhĂ·ng lĂźi thÕ nh: bĂŻ ÂźÂŸp Ÿßc sĂč thiÕu hĂŽt vÒ nguĂ„n vĂšn; tiÕp cËn Ÿßc nguĂ„n c«ng nghÖ v” kĂŒ thuËt cao; tšng hiÖu qu¶ hoÂčt Ÿéng v” kh¶ nšng cÂčnh tranh cña ng”nh ÂźiÖn cĂČng nh c¶i tĂŠ cÂŹ chÕ tĂŠ chĂžc v” hoÂčt Ÿéng cña ng”nh; kh«ng ¶nh hĂ«ng t×nh h×nh c©n ŸÚi nĂź cña cžc doanh nghiÖp trong ng”nh cĂČng nh rñi ro vÒ t”i chÝnh. Tuy nhiÂȘn, cĂČng cĂŁ mĂ©t sĂš bÊt lĂźi v” thžch thĂžc do sö dĂŽng nguĂ„n vĂšn FDI th«ng qua h×nh thĂžc BOT trong cžc dĂč žn ÂźiÖn. ThĂž nhÊt, tØ suÊt ho”n ¼Çu t (ROI) v”o cžc c«ng tr×nh ÂźiÖn tÂŹng ŸÚi thÊp. Giž ÂźiÖn Ă« cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn trong Ÿã cĂŁ ViÖt Nam kh«ng ph¶n žnh Ÿßc chi phÝ thĂčc thÕ do nĂŁ l” Ÿßc chÝnh phñ trĂź giž. V× hÇu hÕt - 55 -
  • 56. cžc doanh nghiÖp s¶n xuÊt v” kinh doanh ÂźiÖn l” cžc c«ng ty cña nh” nĂ­c, nÂȘn trĂčc tiÕp hay gižn tiÕp Ÿßc Nh” nĂ­c bao cÊp. ChÝnh sžch trĂź giž ÂźiÖn cĂŁ ¶nh hĂ«ng trĂčc tiÕp tĂ­i hiÖu qu¶ cña cžc kho¶n vĂšn ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn. Do vËy, cha tÂčo Ÿßc sĂč hÊp dÉn tĂ­i cžc nh” ¼Çu t v”o lÜnh vĂčc n”y. HÂŹn nĂ·a, viÖc thĂčc hiÖn cžc dĂč žn BOT l”m gi¶m luĂ„ng vĂšn FDI v”o ViÖt Nam cĂČng nh quy m« vĂšn ¼Çu t cña cžc dĂč žn FDI mĂ­i; l”m tšng gžnh nÆng tr¶ nĂź nĂ­c ngo”i do cžc nh” ¼Çu t nĂ­c ngo”i cĂŁ xu hĂ­ng vay vĂšn trong nĂ­c vĂ­i l·i suÊt cao, ¶nh hĂ«ng tĂ­i cžn c©n thanh tožn cña EVN v” cña nh” nĂ­c vĂ­i t cžch l” ngĂȘi b¶o l·nh nghÜa vĂŽ tr¶ nĂź cho EVN. Ngo”i ra, nhĂ·ng rñi ro tĂ” yÂȘu cÇu vĂšn ¼Çu t lĂ­n, hÂčn chÕ trong viÖc tiÕp cËn nguĂ„n vĂšn trong nĂ­c, nguĂ„n tÝn dĂŽng xuÊt khÈu thÊp, thÂŹng lĂźng kÐo d”i cĂČng g©y trĂ« ngÂči tĂ­i sĂč phžt triÓn nguĂ„n t”i chÝnh cho cžc dĂč žn ÂźiÖn sö dĂŽng h×nh thĂžc BOT n”y. 1.5 NguĂ„n vĂšn ODA VĂšn ODA l” nguĂ„n vĂšn Ÿßc cung cÊp trĂčc tiÕp bĂ«i cžc nh” t”i trĂź quĂšc tÕ (NhËt, Phžp, WB) hay th«ng qua cžc tĂŠ chĂžc thĂčc hiÖn cÊp vĂšn khžc (t”i trĂź cña NhËt, Phžp th«ng qua ADB, hay WB) vĂ­i tiÂȘu chÝ l”: nguĂ„n vĂšn Ÿã nh»m hç trĂź thĂčc hiÖn cžc mĂŽc tiÂȘu phžt triÓn kinh tÕ-x· hĂ©i u tiÂȘn, v” l” nguĂ„n vĂšn kh«ng ho”n lÂči hoÆc cžc kho¶n cho vay vĂ­i ÂźiÒu kiÖn u Ÿ·i cĂŁ yÕu tĂš kh«ng ho”n lÂči ÂźÂčt Ýt nhÊt 25%. VĂšn ODA Ÿßc thĂčc hiÖn theo cžc h×nh thĂžc l”: 1) hç trĂź dĂč žn (hç trĂź dĂč žn, hç trĂź chÂŹng tr×nh v” hç trĂź kĂŒ thuËt); 2) hç trĂź phi dĂč žn; 3) hç trĂź cžn c©n thanh tožn; v” 4) tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči. VĂ­i cžc ¼Æc ÂźiÓm trÂȘn, cĂŁ thÓ thÊy r»ng Ÿ©y l” mĂ©t nguĂ„n vĂšn ¼Çu t Ÿãng vai trß quan trĂ€ng ŸÚi vĂ­i ng”nh ÂźiÖn, ¼Æc biÖt l” cžc dĂč žn phžt triÓn ÂźiÖn lĂ­i v” nšng lĂźng n«ng th«n cĂŁ hiÖu suÊt ¼Çu t thÊp v” suÊt thu hĂ„i vĂšn chËm. - 56 -
  • 57. LĂźi thÕ cña viÖc sö dĂŽng vĂšn ODA trong ¼Çu t v”o ng”nh ÂźiÖn: + TÝnh sÂœn cĂŁ cña nguĂ„n vĂšn: Do cžc nh” t”i trĂź cam kÕt cung cÊp cho ViÖt Nam cžc kho¶n vĂšn ODA tÂŹng ŸÚi lĂ­n nÂȘn nguĂ„n vĂšn n”y cĂŁ thÓ Ÿßc sö dĂŽng ¼Çu t v”o cžc dĂč žn cĂŁ quy m« vĂšn lĂ­n. ViÖc tšng nguĂ„n vĂšn ODA v”o lÜnh vĂčc ÂźiÖn sÏ giĂłp ViÖt Nam gi¶m bĂ­t Ÿßc gžnh nÆng vÒ ng©n sžch ¼Çu t v”o ng”nh, cĂČng nh rĂłt ngŸn Ÿßc kho¶ng cžch vÒ kĂŒ thuËt v” tr×nh Ÿé c«ng nghÖ, v” tÂčo ÂźiÒu kiÖn phžt triÓn cžc dĂč žn ÂźiÖn khÝ hož n«ng th«n. + L·i suÊt thÊp, thĂȘi hÂčn tr¶ nĂź d”i: VĂšn vay ODA Ÿßc cung cÊp vĂ­i mĂžc l·i suÊt thÊp, thĂȘi hÂčn thanh tožn cĂČng nh ©n hÂčn d”i hÂŹn so vĂ­i cžc kho¶n tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči. + VĂšn ODA kh«ng ho”n lÂči: Cžc kho¶n ODA kh«ng ho”n lÂči t”i trĂź cho ng”nh ÂźiÖn chñ yÕu l” dĂ­i h×nh thĂžc hç trĂź kĂŒ thuËt (TA). Tuy nhiÂȘn, nĂŁ cĂČng cĂŁ thÓ Ÿßc sö dĂŽng t”i trĂź cžc dĂč žn phžt triÓn lĂ­i ÂźiÖn, nšng l- Ăźng n«ng th«n cĂŁ ¼Æc trng l” tØ suÊt lĂźi nhuËn thÊp v” rñi ro ¼Çu t cao. Do vËy, yÕu tĂš kh«ng ho”n lÂči giĂłp gi¶m Ÿßc cžc chi phÝ t”i chÝnh cho cžc dĂč žn ÂźiÖn sö dĂŽng vĂšn ODA. + Cžc lĂźi thÕ khžc: §©y l” mĂ©t nguĂ„n ngoÂči hĂši lĂ­n vĂ­i mĂžc phÝ cam kÕt rÊt thÊp v” Ÿ«i khi l” kh«ng cĂŁ phÝ cam kÕt. NhĂ·ng bÊt lĂźi v” mĂ©t sĂš vÊn ¼Ò vÒ sö dĂŽng vĂšn ODA: + Cžc ÂźiÒu kiÖn r”ng buĂ©c: MĂ©t sĂš nguĂ„n vĂšn viÖn trĂź song phÂŹng th- ĂȘng Âźi kÌm vĂ­i ÂźiÒu kiÖn ph¶i mua sŸm h”ng hož v” dÞch vĂŽ cña nĂ­c t”i trĂź ODA, trong khi Ÿã nguĂ„n t”i trĂź Âźa phÂŹng tuy kh«ng r”ng buĂ©c ÂźiÒu kho¶n mua h”ng hož tÂči mĂ©t nĂ­c nhÊt ¼Þnh nhng lÂči r”ng buĂ©c mua sŸm h”ng hož thuĂ©c mĂ©t vĂŻng hay cžc quĂšc gia thuĂ©c nhĂŁm cžc nh” t”i trĂź (ÂźiÓn h×nh l” EU). NguĂ„n vĂšn n”y cĂČng r”ng buĂ©c mĂ©t sĂš - 57 -
  • 58. cžc ÂźiÒu kiÖn vÒ c¶i cžch thÓ chÕ tĂŠ chĂžc cĂČng nh cÂŹ chÕ t”i chÝnh (nh ÂźiÒu chØnh giž bžn ÂźiÖn) cña ng”nh ÂźiÖn. ViÖc r”ng buĂ©c cžc ÂźiÒu kiÖn n”y cĂŁ thÓ g©y ra nhĂ·ng tžc Ÿéng tiÂȘu cĂčc nh l”m tšng chi phÝ giao dÞch do Ÿã l”m gi¶m giž trÞ thĂčc cña nguĂ„n vĂšn ODA, hÂčn chÕ cÂčnh tranh v” sĂč lĂča chĂ€n nh” thÇu cung cÊp h”ng hož dÞch vĂŽ tĂšt nhÊt v” giž rÎ nhÊt, tÖ nÂčn tham nhĂČng, sĂč tr× trÖ v” lÖ thuĂ©c v”o nguĂ„n vĂšn. + ThĂȘi gian thÂŹng lĂźng vĂšn kÐo d”i: Cžc kho¶n viÖn trĂź phžt triÓn chÝnh thĂžc thĂȘng ¼ßi hĂĄi tr¶i qua nhĂ·ng cuĂ©c thÂŹng th¶o kÐo d”i, ¼Æc biÖt l” cžc kho¶n ODA Âźa phÂŹng. Do vËy, sĂč tr× ho·n trong viÖc triÓn khai dĂč žn l” mĂ©t trong nhĂ·ng chi phÝ Èn chÝnh cña cžc kho¶n vĂšn t”i trĂź song phÂŹng v” Âźa phÂŹng. + Gžnh nÆng tr¶ nĂź: NguĂ„n ODA l”m tšng nĂź nĂ­c ngo”i, l” mĂ©t gžnh nÆng cho ng©n sžch nh” nĂ­c cĂČng nh ng”nh ÂźiÖn. HÂŹn nĂ·a, viÖc ph¶i tr¶ l·i suÊt cĂČng nh nĂź gĂšc sÏ l”m hÂčn chÕ nguĂ„n vĂšn tĂč cĂŁ cña ng”nh ÂźiÖn cho ¼Çu t trong tÂŹng lai cĂČng nh hÂčn chÕ tØ suÊt thanh tožn nĂź cña cžc nh” mžy ÂźiÖn. + TÝnh chÊt chuyÓn dÞch cña nguĂ„n vĂšn: Cžc nh” t”i trĂź cĂŁ thÓ tšng nguĂ„n ODA cho mĂ©t lÜnh vĂčc cĂŽ thÓ nhng Ÿ«i khi x¶y ra trĂȘng hĂźp l” khi cžc nguĂ„n ¼Çu t khžc v”o lÜnh vĂčc Ÿã tšng lÂȘn th× cžc nh” t”i trĂź cĂŁ xu hĂ­ng gi¶m lĂźng ODA cÊp cho lÜnh vĂčc Ÿã. Theo Feyzioglu Et Al. (1998)10 cžc kho¶n vay ODA u Ÿ·i cho ng”nh ÂźiÖn tÂči cžc nĂ­c Âźang phžt triÓn cĂČng cĂŁ tÝnh chÊt dÞch chuyÓn n”y. + HiÖu qu¶ cña dĂč žn thÊp: NguĂ„n ODA, ¼Æc biÖt l” ODA kh«ng ho”n lÂči Ÿßc xem l” nguĂ„n tÂči trĂź Ýt tĂšn kÐm nhÊt. Tuy nhiÂȘn, nhĂ·ng b”i hĂ€c rĂłt ra tĂ” cžc dĂč žn cĂŁ nguĂ„n vĂšn l” ODA (¼Æc biÖt ODA kh«ng 10 NguĂ„n: World Bank Economic Review: A Panel Data Analysis of the Fungibility of Foreign Aid, Tarhan Feyzioglu, Vinaya Swaroop, and Min Zhu (1998) - 58 -
  • 59. ho”n lÂči) cho thÊy chÊt lĂźng v” hiÖu qu¶ qu¶n lĂœ dĂč žn yÕu kÐm cĂČng nh sĂč thiÕu tinh thÇn tržch nhiÖm cña cžc Ÿn vÞ tiÕp nhËn v” thĂčc hiÖn dĂč žn ODA. + MĂ©t sĂš vÊn ¼Ò khžc: ViÖc t”i trĂź b»ng nguĂ„n ODA cho ng”nh ÂźiÖn cĂČng phžt sinh mĂ©t sĂš vÊn ¼Ò nh ¶nh hĂ«ng tĂ­i nguĂ„n ¼Çu t tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c cho ng”nh n”y (gi¶m vĂšn ¼Çu t tĂ” ng©n sžch nh” nĂ­c); gi¶m nguĂ„n ODA d”nh cho cžc ng”nh khžc, v” g©y ra nhĂ·ng žp lĂčc vÒ ngoÂči hĂši. ViÖc thu hĂłt vĂšn ODA cĂČng phĂŽ thuĂ©c rÊt nhiÒu v”o nguĂ„n vĂšn ŸÚi Ăžng cña ng”nh ÂźiÖn cĂČng nh cžc yÂȘu cÇu tĂ” phÝa nh” t”i trĂź. 1. 6 Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t khžc + Trži phiÕu c«ng ty: viÖc phžt h”nh trži phiÕu c«ng ty phžt h”nh trong v” ngo”i nĂ­c ¼Ó huy Ÿéng vĂšn cho ¼Çu t v” phžt triÓn cĂŁ mĂ©t tiÒm nšng lĂ­n khi thÞ trĂȘng t”i chÝnh cña ViÖt Nam phžt triÓn mÂčnh. NguĂ„n t”i chÝnh n”y giĂłp gi¶m gžnh nÆng cho ng©n sžch nh” nĂ­c ph©n bĂŠ cho ng”nh ÂźiÖn. Tuy nhiÂȘn, sĂč thiÕu minh bÂčch vÒ cÂŹ chÕ phžt h”nh, h”nh lang phžp lĂœ, cĂŻng uy tÝn thÊp cña cžc c«ng ty ÂźiÖn cĂČng nh kho¶n nĂź nĂ­c ngo”i lĂ­n khiÕn cho viÖc huy Ÿéng vĂšn b»ng phžt h”nh trži phiÕu quĂšc tÕ trĂ« nÂȘn khĂŁ khšn hÂŹn so vĂ­i tÝn dĂŽng thÂŹng mÂči. + Trži phiÕu chÝnh phñ: cho ng”nh ÂźiÖn th«ng qua kÂȘnh quĂšc tÕ phĂŽ thuĂ©c nhiÒu v”o viÖc tži cÂŹ cÊu v” cžc hiÖp ¼Þnh nĂź nĂ­c ngo”i cña ViÖt Nam vĂ­i cžc tĂŠ chĂžc quĂšc tÕ nh IMF v” WB. Theo cžc nh” ph©n tÝch t”i chÝnh, trži phiÕu n”y l” thĂ­c Âźo thĂčc tÕ nhÊt vÒ chi phÝ cÂŹ hĂ©i cña cžc nguĂ„n ¼Çu t c«ng cĂ©ng nhng nĂŁ l”m tšng nĂź nĂ­c ngo”i v” nghÜa vĂŽ tr¶ nĂź cña nh” nĂ­c. + §Çu t t nh©n: §Çu t t nh©n v”o cžc nh” mžy ÂźiÖn Ÿéc lËp (IPP) v” hÖ thĂšng lĂ­i ÂźiÖn ph©n phĂši Ă« ViÖt Nam hiÖn chiÕm tØ trĂ€ng rÊt nhĂĄ trong tĂŠng ¼Çu t cña ng”nh ÂźiÖn. VĂ­i chÝnh sžch khuyÕn khÝch mĂ€i th”nh phÇn kinh tÕ kÓ c¶ t nh©n tham gia ¼Çu t phžt triÓn nguĂ„n v” - 59 -
  • 60. lĂ­i ÂźiÖn, ng”nh ÂźiÖn hi vĂ€ng ¼Çu t tĂ” khu vĂčc n”y sÏ tšng mÂčnh trong thĂȘi gian tĂ­i. Cžc nguĂ„n vĂšn ¼Çu t khžc v”o cžc c«ng tr×nh nguĂ„n v” lĂ­i ÂźiÖn cßn cĂŁ thÓ Ÿßc thĂčc hiÖn theo h×nh thĂžc liÂȘn doanh, c«ng ty cĂŠ phÇn, v.v. 2. NhĂ·ng ¼Æc trng vÒ huy Ÿéng vĂšn ¼Çu t trong ng”nh ÂźiÖn Huy Ÿéng vĂšn cho cÂŹ sĂ« hÂč tÇng nšng lĂźng cĂŁ rÊt nhiÒu ÂźiÓm chung vĂ­i huy Ÿéng vĂšn cho cÂŹ sĂ« hÂč tÇng nĂŁi chung. Theo mĂ©t b¶n bžo cžo cña WB11 ŸÚi vĂ­i lÜnh vĂčc nšng lĂźng Ă« ViÖt Nam cĂŁ bĂšn ¼Æc trng hÂčn chÕ tÝnh linh hoÂčt trong huy Ÿéng vĂšn, nhng lÂči tÂčo nhĂ·ng cÂŹ hĂ©i huy Ÿéng vĂšn riÂȘng chØ cĂŁ Ă« lÜnh vĂčc n”y: sĂč kh«ng šn khĂ­p giĂ·a t”i s¶n cĂŁ v” t”i s¶n nĂź, kh¶ nšng dÔ gÆp rñi ro vÒ tĂ» giž, liÂȘn hÖ chiÒu dĂ€c vÒ thÞ trĂȘng, v” tiÒm nšng ¼Çu t nĂ­c ngo”i trĂčc tiÕp. 11 §¶m b¶o nšng lĂźng cho sĂč phžt triÓn cña ViÖt Nam: NhĂ·ng thžch thĂžc mĂ­i vĂ­i ng”nh nšng lĂźng - 60 -
  • 61. 2.1 T”i s¶n cĂŁ v” t”i s¶n nĂź kh«ng šn khĂ­p CÂŹ sĂ« hÂč tÇng nšng lĂźng l” mĂ©t t”i s¶n vĂšn d”i hÂčn. HÇu hÕt cžc t”i s¶n vÒ nšng lĂźng nh nh” mžy ÂźiÖn, ¼Ëp, cĂ©t ÂźiÖn, hÖ thĂšng truyÒn t¶i ÂźiÖn v” biÕn thÕ ph©n phĂši ÂźiÖn, ¼Òu cĂŁ tuĂŠi thĂ€ kinh tÕ trÂȘn 20 nšm. NÕu xÐt trong b¶ng tĂŠng kÕt t”i s¶n, t”i s¶n cĂŁ lu«n lu«n cĂŁ thĂȘi hÂčn d”i hÂŹn t”i s¶n nĂź ph¶i gžnh ¼Ó huy Ÿéng vĂšn cho nĂŁ. SĂč kh«ng šn khĂ­p giĂ·a t”i s¶n cĂŁ v” t”i s¶n nĂź n”y dÉn ¼Õn nhĂ·ng vÊn ¼Ò vÒ kh¶ nšng thanh tožn, nÕu tržch nhiÖm tr¶ nĂź kh«ng cĂŁ thĂȘi hÂčn ho”n tr¶ Ÿñ d”i ¼Ó duy tr× Ÿßc lĂźng tiÒn mÆt kh¶ quan. Nhng cĂŁ nhĂ·ng kho¶n ¼Çu t d”i hÂčn mang tÝnh hÊp dÉn sÏ cĂŁ kh¶ nšng tÂčo ra nhĂ·ng c«ng cĂŽ ¼Çu t d”i hÂčn nh trži phiÕu c«ng ty v” cžc loÂči giÊy tĂȘ cĂŁ giž d”i hÂčn khžc, cho nhĂ·ng tĂŠ chĂžc ¼Çu t cÇn t”i s¶n d”i hÂčn. 2.2 Rñi ro v× gŸn vĂ­i tĂ» giž hĂši Âźoži TrĂ” dÇu th«, khÝ, hoÆc cžc s¶n phÈm dÇu xuÊt khÈu, cßn mĂ€i thu nhËp tĂ” nšng lĂźng ¼Òu b»ng nĂ©i tÖ. Vay b»ng ngoÂči tÖ khiÕn ngĂȘi Âźi vay cĂŁ thÓ bÞ rñi ro vÒ tĂ» giž, ¶nh hĂ«ng ¼Õn t”i chÝnh cña ng”nh v” ¼Õn sĂč ĂŠn ¼Þnh kinh tÕ vÜ m«. CuĂ©c khñng ho¶ng t”i chÝnh Ă« §«ng ž mĂ©t phÇn l” hËu qu¶ cña viÖc nhĂ·ng ng”nh kh«ng xuÊt khÈu vay quž nhiÒu b»ng ngoÂči tÖ, trong Ÿã cĂŁ c¶ ng”nh nšng lĂźng. NhĂ·ng rñi ro vÒ tĂ» giž nh vËy cĂŁ thÓ Ÿßc b¶o hiÓm hoÆc tĂč b¶o hiÓm ¼Ó gi¶m thiÓu chi phÝ huy Ÿéng vĂšn. Cžch tĂč b¶o hiÓm t”i chÝnh Ÿn gi¶n nhÊt l” ٦m b¶o r»ng giž ¼Õn ngĂȘi sö dĂŽng cuĂši cĂŻng ph¶i Ÿßc gŸn vĂ­i nhĂ·ng biÕn Ÿéng vÒ tĂ» giž. Nhng biÖn phžp n”y kh«ng ph¶i lĂłc n”o cĂČng thĂčc hiÖn Ÿßc hoÆc nÂȘn thĂčc hiÖn. - 61 -