1. 11/29/2012
АГУУЛГА
1) Монгол Улсын гадаад худалдааны өнөөгийн байдал
2) Гадаад төлбөр тооцооны хэрэгслүүд
Гадаад худалдааны аккредитивын
хэрэгслийг ашиглах ба түүний
давуу талууд
–
–
–
Аккредитив ба түүний төрлүүд
Аккредитивыг төлбөрт ашиглахдаа анхаарах зүйлс
Аккредитивын давуу талууд
3) ХХБ-ны гадаад төлбөр тооцооны талаар товч танилцуулга
ОУБГ-ын захирал Б. Эрхэмбаяр
2012 оны 11-р сарын 30
1

2. 11/29/2012
МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ЭРГЭЛТ
• 2012 оны 3-р улирлын байдлаар Монгол улс нийт 131 улстай худалдаа
хийсэн байна.
ИМПОРТ, улсаар
ЭКСПОРТ, улсаар
Монгол Улсын гадаад
худалдааны өнөөгийн байдал
2011 оны эцэс
/сая ам.доллар/
2012 оны 3-р улирал
/сая ам.доллар/
Нийт гадаад худалдааны эргэлт
11,415.9
8,477.4
Экспорт
4,817.5
3,231.6
Импорт
6,598.4
5,245.8
Эх үүсвэр: Монголын үндэсний статистикийн хороо
Монголын үндэсний худалдаа аж үйлдвэрийн танхим
2

3. 11/29/2012
ГАДААД ХУДАЛДААНД ОРОЛЦОГЧ ТАЛУУД
Импортлогч:
Бараа, үйлчилгээг заасан
хугацаанд, тохирсон чанар, тоо
ширхэгээр хүлээж авах нь чухал
Гадаад төлбөр тооцооны хэрэгслүүд
Экспортлогч:
Төлбөрийг тохирсон валютаар,
тохирсон хугацаанд хүлээж авах нь
чухал
3

4. 11/29/2012
ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ҮНДСЭН ХЭРЭГСЛҮҮД
ШУУД
ТӨЛБӨР
БАТАЛГААТАЙ
АККРЕДИТИВЫН ТОДОРХОЙЛОЛТ
АККРЕДИТИВ гэдэг нь банк худалдан авагчийн хүсэлтээр буюу
өөрийн нэрийн өмнөөс бэлтгэн нийлүүлэгч тал гэрээнд тодорхой
заагдсан баримтуудыг тогтоосон хугацаанд банкинд бүрдүүлж
өгсөн нөхцөлд тохиролцсон валютаар тодорхой хэмжээний
мөнгийг түүнд төлөх банкны үүрэг болно.
L/C, L/G
БАТАЛГААГҮЙ L/C, L/G
БАРИМТЫН ИНКАСС
БАРАА АЧУУЛСНЫ ДАРААХ ТӨЛБӨР
Аккредитивын үндсэн төрлүүд:







Revocable LC
Irrevocable LC
Confirmed LC
Unconfirmed LC
Transferable LC
Revolving LC
Standby LC
- Буцаан дуудагдах аккредитив
- Буцаан үл дуудагдах аккредитив
- Баталгаатай аккредитив
- Баталгаагүй аккредитив
- Дамжин төлөгдөх аккредитив
- Нөхөн сэргээгдэх аккредитив
- Стэнд-бай аккредитив
4

5. 11/29/2012
АККРЕДИТИВЫН ТӨРӨЛ
Аккредитивыг гаргаж буй хэлбэрээр нь:
АККРЕДИТИВЫН ҮЕ ШАТ
Импортлогч
Экспортлогч
Бараа ачуулах

Эх үүсвэртэй

Эх үүсвэргүй
- Аккредитивын дүнгээр мөнгөн эх үүсвэр
байршуулсан
- Бусад барьцаа хөрөнгө барьцаалсан
Баримт хүргэх/
Төлбөр хийх
зөвшөөрөл өгөх
Аккредитивыг төлбөр хийх нөхцлөөр нь:



Худалдааны гэрээ байгуулах
Sight
Deferred payment
Acceptance
- Шууд төлбөртэй аккредитив
- Дараа төлбөртэй аккредитив
- Акцептаар төлбөр хийх аккредитив
Аккредитив
нээлгэх
хүсэлт өгөх
Баримт гардуулах/
Төлбөр төлөх
Аккредитив
нээгдсэн тухай
мэдэгдэх
Баримт дамжуулах/Төлбөр шилжүүлэх
Аккредитив нээгч
банк
Аккредитивыг нээх
Мэдэгдэгч/
Баталгаажуулагч
банк
5

6. 11/29/2012
АККРЕДИТИВ БА ОЛОН УЛСЫН НИЙТЛЭГ ЖУРАМ (ICC)
UCP 600
International Chamber of Commerce (ICC)-аас гаргасан
Uniform Customs and Practice for Documentary Credit
Revision 2007 “UCP 600”
URR 725
ICC-с гаргасан Uniform Rules for Bank-to Bank
Reimbursement under Documentary Credits
ISBP
ICC-с гаргасан International Standard Banking Practice
for the Examination of Documents and Documentary
Credits 2007 Revision for UCP 600
АККРЕДИТИВ НЭЭЛГЭХЭД БҮРДҮҮЛЭХ МАТЕРИАЛ
•
Дансандаа мөнгө байршуулж нээх эсэхээс шалтгаалан бүрдүүлэх
материал өөр өөр байна.
Хэрэв дансандаа мөнгөө байршуулах буюу эх үүсвэртэй нээлгэх бол:
•
Аккредитив нээлгэх хүсэлт /банкны маягт/
•
Худалдааны гэрээ
Эх үүсвэргүй нээлгэх бол:
•
Аккредитив нээлгэх хүсэлт /банкны маягт/
•
Худалдааны гэрээ
•
Банкны зээлдэгчийн бүрдүүлэх материалын жагсаалт
6

7. 11/29/2012
АККРЕДИТИВ НЭЭЛГЭХЭД АНХААРАХ ЗҮЙЛС
АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ
•
Худалдагч буюу экспортлогчтой аккредитивын нөхцөлийг нэг бүрчлэн
тохиролцсон байх;
•
Шууд төлбөртэй харьцуулахад санхүүжилтийн өртөг
багатай (эрсдэлийн шимтгэл нь < зээлийн хүү )
•
Хэрэв аккредитиваар төлбөр тооцоо хийхээр харилцан тохирсон бол
худалдааны гэрээндээ аккредитиваар төлбөр хийх, payment by Letter of
credit гэсэн заалтыг заавал тусгах;
•
Хямд эх үүсвэртэй зээл болох боломжтой (L/C
refinancing, post import finance)
•
Аккредитив нээхэд банкны зарцуулах хугацаа нь ажлын 1-2 өдөрт байх
боловч түүнд тусгагддаг нөхцлүүдийг импортлогч болон экспортлогч
тохиролцох хугацаа зарим тохиолдолд нилээд хугацааг шаарддаг. Иймд
аккредитив нээлгэх хугацаагаа урьдчилсан байдлаар тооцож гэрээгээ
хийх;
•
Компанийн санхүүгийн удирдлагыг оновчтой болгох,
нөөцийг зөв хуваарилах
•
Мөнгө төлөөд бараа хүлээж авахгүй байх эрсдэлээс
хамгаална (бүх талууд
эрсдэлийн хувьд ижил
хамгаалагдсан оновчтой хэрэгсэл)
•
Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн төлбөрийн
хэрэгсэл ба Олон улсын худалдааны танхимын
баталсан нэгдсэн журмыг дагаж мөрддөг
•
Аккредитив нь тухайн аккредитивын дагуу хийгдэж буй арилжааны үйл
ажиллагаанаас тусдаа хэлцэл
•
Банкууд зөвхөн баримттай ажилладаг ба бараа огт хамаагүй
7

8. 11/29/2012
АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ
АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ
(НӨӨЦИЙГ ОНОВЧТОЙ УДИРДАХ)
Жишээ: “Буд” ХХК нь БНХАУ-ын “Dongfang” LLC компаниас 500,000.0
ам.долларын тоног төхөөрөмж худалдан авахаар тохиролцжээ.
Эргэлтийн хөрөнгийн
зээл
/шууд төлбөр/
Баталгаагүй
аккредитив
Дүн
$ 500,000
Хугацаа
Хүүний хувь
Баталгаатай
аккредитив
Дараа төлбөрт (Deferred payment LC) аккредитив хэлбэрээр тохирсон бол
АККРЕДИТИВЫН ДАВУУ ТАЛ
худалдан авагч тал (импортлогч) шууд төлбөрт төлөх хөрөнгийг ашиглан,
тухайлбал арилжааны банкны хадгаламжинд байршуулснаар дараах хүүний
орлого олох боломжтой.
90
хоног
3 сар
1.5% (сарын)
18.0% (жилийн)
0.5% (сарын)
6.0% (жилийн)
3-дагч
банкны
баталгааны
шимтгэл
0.5% (сарын)
6.0% (жилийн)
Хүүний харьцуулсан тооцоолол
$500,000 x 0.5% x 3
$ 22,500
$ 500,000
Хадгаламжийн
хүүний хувь
4.8%
5.4%
6.6%
$ 6,000
$ 13,500
$ 33,000
$500,000 x 0.5% x 3 +
$500,000 x 3.5% х 3 / 12
>
Хүүний
зардал
360
хоног
Хадгаламжийн
хүүний орлого
3.5 - 4.0%
$500,000 x 1.5% x 3
Дүн
180
хоног
Хэрэв энэхүү хөрөнгийг эргэлтийн хөрөнгө байдлаар ашиглавал илүү орлого,
өгөөжтэй байх нь тодорхой.
$ 7,500
$ 11,875
8

9. 11/29/2012
БАНКНЫ ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
Олон улсын санхүүгийн зах зээлд танигдсан банк
Монголын шилдэг гадаад худалдааны
санхүүжилтийг түгээгч банк
Гадаад гуйвуулгын дүнгээрээ #1 банк
•Монгол улсаас анх удаа олон улсын зах зээлд 2007
онд 75 сая ам.доллар, 2010 онд 150 сая ам.доллар, 25
сая ам.долларын хоёрдогч өглөг болон 2012 онд 300
сая ам.долларын бондыг тус тус гаргасан.
•Голлох 14 валютаарх 39 ностро дансаар төлбөр
тооцоог түргэн шуурхай гүйцэтгэдэг.
ХХБ-ны гадаад төлбөр тооцооны
талаар товч танилцуулга
• Олон улсын голлох 150 банк санхүүгийн
байгууллагуудтай хамтран ажилладаг.
• Топ зэрэглэлтэй 32 олон улсын банк, санхүүгийн
байгууллагаас тогтоосон 270 гаруй сая ам.долларын
худалдааны санхүүжилтийн шугамтай
• Нийт 58 тэрбум төгрөг ба 170 гаруй сая
ам.долларын хамтын санхүүжилтэд гол зохион
байгуулагчаар ажилласан
35 сая ам.долларын шугам
30 сая ам.долларын шугам
21 сая еврогийн шугам
15 сая ам.долларын шугам
15 сая еврогийн шугам
9

10. 11/29/2012
ГАДААД ХУДАЛДААНЫ ТӨЛБӨРИЙН ХЭРЭГСЛҮҮД
ХУДАЛДААНЫ САНХҮҮЖИЛТИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
Аккредитив
•
Монгол улсын тэргүүлэгч байгууллагын банк
•
Монгол улсын Төв банкны Гадаад төлбөр тооцооны газраас үүссэн
•
Олон улсын стандартад нийцсэн төлбөр тооцоо хийх бүтэцтэй,
тэдгээрийн хүлээн зөвшөөрөгдсөн сертификаттай чадварлаг боловсон
хүчинтэй хамт олон
Шууд төлбөр
•
Бараа, үйлчилгээний төлбөрийг
гадаад гуйвуулга ашиглан
шилжүүлэх
•
•
•
Худалдааны аккредитив (Letter of
Credit / L/C)
Стэнд-бай аккредитив (SBLC)
Дамжин төлөгдөх аккредитив
(Transferable L/C)
Нөхөн сэргээгдэх аккредитив
(Revolving L/C)
•
Өргөн гадаад харилцаа, гадаадын зах зээлд танигдсан
Банкны баталгаа
•
2011 оны эцсийн байдлаар Монгол улсын гадаад худалдааны төлбөр
тооцооны 48%-ийг гүйцэтгэгч.
•
•
•
Гадаадын банктай хамтран хямд эх үүсвэрээр санхүүжилт олгоно
•
270 гаруй сая ам.долларын гадаадын банк, санхүүгийн байгууллагаас
баталсан худалдааны санхүүжилтийн зээлийн шугам
•
•
•
Төлбөрийн баталгаа ( Payment
guarantee)
Тендерийн баталгаа (Bid bond
guarantee)
Гүйцэтгэлийн баталгаа ( Performance
guarantee)
Урьдчилгаа төлбөрийн баталгаа
(Advance payment guarantee)
Бусад банкны баталгааг үндэслэн
баталгаа гаргах ( Counter guarantee)
Инкасс
•D/P (Delivery of the documents
against Payment)
•D/A (Delivery of the documents
against Acceptance)
Санхүүжилтийн хэрэгслүүд
• Форфейтинг (Forfeiting)
• Импортын санхүүжилт (Post
Finance)
• Шууд төлбөрийн санхүүжилт (
T/T refinancing)
•Аккредитивын санхүүжилт (L/C
refinancing )
• Даатгагдсан экспортын
санхүүжилт (Structured finance )
10

11. 11/29/2012
ШАГНАЛ УРАМШУУЛАЛ
2012, 2011 оны
“Монгол улсын
худалдааны
санхүүжилтийн
шилдэг банк”
(Global Trade
Review)
2012 оны
“Монголын шилдэг
банк”
FINANCE ASIA
2008 “Гадаад тєлбєр
тооцооны шуурхай
байдлын шилдэг
чанар” (Commerzbank
AG)
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.
ОЛОН УЛСЫН БАНКНЫ ГАЗАР
Утас: +976 11 319943 ext. 1405
Факс: +976 11 312418
Мэйл хаяг: corrbanking@tdbm.mn
БАЙГУУЛЛАГЫН БАНКНЫ ГАЗАР
Утас: +976 11 311768
Факс: +976 11 311768
Мэйл хаяг: corporate@tdbm.mn
2006 “Хүлээн
зөвшөөрөгдсөн
чанарын шагнал”
(Citibank, USA)
11