2. Hasil Pembelajaran
1.1
1.2
1.3
KANDUNGAN BAB 1
1.4
1.5
1.6
• Mendefinisikan dan
membincangkan konsep asas
hubungan etnik
• Membezakan konsep perpaduan
dan integrasi kaum
• Mengenalpasti tahap hubungan
etnik
• Menjelaskan komposisi etnik di
Malaysia
• Menjelaskan Islam meraikan
kepelbagaian etnik
HUBUNGAN ETNIK
PENGENALAN
2
4. RAS & ETNIK
Kelompok manusia yang ditentukan melalui perbezaan ciri-ciri budaya seperti adat resam, pakaian,
bahasa, kegiatan ekonomi dan sebagainya
ETNISITI
Rasa kekitaan sesuatu kumpulan etnik tertentu kerana anggotanya merasa disatukan dengan satu
sejarah, nilai, sikap dan tingkahlaku yang sama
ETNOSENTRISME
Kepercayaan atau rasa bangga di kalangan anggota sesebuah etnik bahawa
budaya dan etnik mereka jauh lebih baik dan hebat daripada kelompok lain.
HUBUNGAN ETNIK
ETNIK
4
5. RAS & ETNIK
Kelompok manusia yang ditentukan melalui ciri-ciri fizikal
RASISME
Pandangan, pemikiran atau kepercayaan negatif oleh sesuatu kelompok sosial
terhadap sesuatu kelompok lainberdasarkan ciri-ciri fizikal atau ras semata-mata.
2 Tahap Ras
Individu :
Kepercayaan & sikap individu
Institusi : Melibatkan dasar &
pelaksanaan yg bersifat diskriminasi
HUBUNGAN ETNIK
RAS
5
6. PERASAAN & PEMIKIRAN
STEREOTAIP
• Pandangan negatif
mengenai ahli atau
kelompok etnik lain
• Lazimnya tidak berasaskan
maklumat yang tepat dan
biasanya tidak diluahkan
secara terbuka
• Tidak berasaskan fakta
yang jelas, tepat, dan
mencukupi
• Prejudis yang kuat sukar
diubah walaupun dengan
fakta yang kukuh.
• Apabila prejudis
disuarakan, prejudis
menjadi stereotaip
• Kenyataan umum yang
negatif terhadap sesuatu
kumpulan etnik
• Gambaran berlebihlebihan tentang perlakuan
baik atau buruk sesuatu
kumpulan etnik
• Kesan:
• pandang rendah ->
bataskan interaksi ->
semangat perkauman
DISKRIMINASI
• Perbuatan
membandingbezakan
seseorang individu atau
sesuatu kelompok etnik
lain berasaskan ciri-ciri
etnik semata-mata
• Manifestasi prasangka yg
wujud dlm kalangan
kumpulan etnik dan
mudah berlaku apabila
wujud prejudis &
stereotaip dlm sesebuah
masyarakat
• Manifestasi:
• Mengelakkan diri
daripada etnik yang
diprasangka
• Pembersihan etnik
(ethnic cleansing)
HUBUNGAN ETNIK
PREJUDIS
6
7. BANGSA
• Jenis manusia
daripada satu asal
keturunan
• Kumpulan manusia
dalam satu ikatan
ketatanegaraan
MASYARAKAT
• Kumpulan manusia
yang hidup bersama
di sesuatu tempat
dengan aturan dan
cara tertentu (Kamus
Dewan)
• Kebudayaan tidak
wujud tanpa adanya
masyarakat
• Proses mewariskan
budaya: generasi yang
menurunkan budaya,
dan generasi yang
menerima budaya.
MASYARAKAT MALAYSIA
≠ BANGSA MALAYSIA
• Masyarakat Malaysia
• Kelompok manusia
yang hidup di
Malaysia (konsep
payung)
• Bangsa Malaysia
• Bangsa idaman
berteraskan
hubungan kaum
yang harmonis
(seperti dalam
Wawasan 2020)
HUBUNGAN ETNIK
MASYARAKAT & BANGSA
7
9. Kelas
• Kedudukan seseorang dalam masyarakat
berdasarkan pemilikan harta atau kekayaan
Status
• Jangkaan peranan yang dimainkan oleh individu
dalam masyarakat seperti penerimaan gelaran Dato’,
Haji dan Lebai.
Kasta
• Kelas sosial yang keahliannya ditentukan hanya
melalui kelahiran dan dalam hidupnya tidak berlaku
mobiliti sosial.
HUBUNGAN ETNIK
3 STRATIFIKASI SOSIAL
9
10. KEPERLUAN MENGKAJI MASYARAKAT
• Perlakuan seseorang berkaitan dengan masyarakatnya.
• Seseorang itu dicermin dan mencerminkan masyarakatnya.
Memahami cara hidup bermasyarakat
• Pemahaman yang tepat terhadap masyarakat membolehkan individu itu
bertingkahlaku dan menyesuaikan diri mengikut kehendak masyarakat setempat.
Memahami budaya dan masyarakat lain
• Tidak akan mengalami satu kejutan budaya, tetapi lebih bersedia menghadapi
perbezaan yang wujud.
HUBUNGAN ETNIK
Manusia hidup bermasyarakat
Memupuk kerjasama di antara masyarakat
• Perhubungan merangkumi masyarakat dunia keseluruhannya.
• Dapat mengatasi isu-isu global seperti pencemaran, teknologi, perlumbaan senjata
dan sebagainya.
10
11. Budhi
Kecergasan
akal fikiran
Takrifan Budaya
Cara hidup orang ramai
termasuk pemikiran, nilai
kepercayaan, pandangan
dan tabiat berfikir serta
cara perlakuan manusia
yang menggerakkan jiwa.
HUBUNGAN ETNIK
KONSEP BUDAYA
Daya
Kekuatan
kuasa, tenaga
dan pengaruh
11
12. Budaya
kebendaan
• Peralatan dan
kelengkapan hidup
seperti rumah, kereta,
perahu, senjata dan
sebagainya.
Budaya
bukan
kebendaan
• Kepercayaan, adat
istiadat dan undangundang contohnya
adat istiadat yang
berbeza-beza dalam
perkahwinan.
HUBUNGAN ETNIK
JENIS BUDAYA
12
13. • Adat resam juga mustahak sebagai
petunjuk jalan bagi seseorang
dalam mengendalikan hidup
ADAT RESAM bermasyarakat dan berbudaya.
BAHASA
• Bahasa juga penting
sebagai alat
komunikasi.
HUBUNGAN ETNIK
PEMBENTUKAN BUDAYA MELAYU
AGAMA
• Faktor agama paling penting kerana
agamalah dasar tanggapan terhadap
alam sekitar dari segi sosial dan
fizikal.
13
14. Membina imej negara ke
arah mewujudkan
keperibadian dan identiti.
Memupuk kesedaran
kebangsaan dan kenegaraan
berasaskan ciri-ciri
kerohanian, kemanusiaan,
spiritual dan mental.
HUBUNGAN ETNIK
PERANAN UTAMA PEMBENTUKAN BUDAYA
14
15. Dipelajari
• Budaya tidak lahir secara langsung tetapi perlu dipelajari
dan melibatkan banyak unsur seperti asimilasi dan
adaptasi.
Dikongsi
• Setiap perlakuan/ budaya itu diamal dan didokong oleh sekumpulan
manusia.
• Tanpa perkongsian, ia hanya menjadi perlakuan individu dan
bukannya perlakuan masyarakat.
Sejagat
Diwarisi
• Kebudayaan itu wujud dalam semua kelompok manusia.
• Namun ia berbeza antara masyarakat kerana pengaruh alam,
pengaruh luar dan tahap penyesuaian anggota.
• Budaya itu diwarisi dari satu generasi ke satu generasi berikutnya.
• Budaya yang diamalkan hari ini adalah lanjutan daripada budaya
terdahulu.
HUBUNGAN ETNIK
CIRI-CIRI BUDAYA
15
16. Berubah
• Tidak ada budaya yang wujud dari dahulu hingga sekarang tidak
mengalami perubahan.
• Perubahan ini dikaji daripada perubahan bentuk, ciri dan proses
yang berlaku.
Perlambangan
• Budaya boleh ditunjukkan dalam bentuk perlambangan seperti
logo, bendera, ukiran dll.
Pandangan
Semesta
• Pandangan semesta ialah bagaimana manusia memberikan
tafsiran terhadap keadaan alam sekeliling ke dalam kehidupan
seharian.
• Ia timbul kerana manusia mempunyai pertalian yang rapat dengan
alam sekitar.
HUBUNGAN ETNIK
CIRI-CIRI BUDAYA
16
20. PERPADUAN & INTEGRASI
• Satu proses yang
menyatupadukan seluruh
masyarakat dan negara supaya
setiap anggota masyarakat
dapat membentuk satu identiti
dan nilai bersama serta
perasaan cinta dan banggakan
tanah air
INTEGRASI
• Satu proses bagi mewujudkan satu
identiti nasional di kalangan
kumpulan yang terpisah dari segi
kebudayaan, sosial dan lokasi dalam
sesebuah unit politik
HUBUNGAN ETNIK
PERPADUAN
20
21. Integrasi nasional
• Proses menyatupadukan berbagai-bagai kumpulan yang
mempunyai perbezaan kebudayaan dan sosial ke dalam satu
sistem wilayah bagi mewujudkan identiti nasional.
Integrasi nasional di Malaysia bermatlamatkan:
• Mengurangkan perbezaan psikologi di antara penduduk dalam
wilayah yang berkenaan.
• Mengatasi masalah perbezaan geografi dengan merapatkan
perhubungan dan interaksi supaya wujud persefahaman antara
penduduk dan suku kaum yang ada.
• Mewujudkan identiti bersama iaitu simbol kesetiaan dan
komitmen terhadap konsep Nasionalisme Malaysia
HUBUNGAN ETNIK
INTEGRASI NASIONAL
21
23. Amalgamasi
Asimilasi
Akulturasi
Akomodasi
Segregasi
• Percampuran membentuk kelompok baru.
Kahwin campur
• Minoriti terima budaya dominan
• Minoriti menerima budaya majoriti, tanpa
ubah budaya asal
HUBUNGAN ETNIK
TAHAP HUBUNGAN ETNIK
• Sedar perbezaan budaya. Hidup dengan
harmoni
23
• Pemisahan antara etnik. Dasar apateid
24. Hubungan yang bersifat pemisahan di antara etnik-etnik
dalam sesebuah negara
Berlaku atas dasar agama, ras, kebudayaan, dan ciri etnik lain
Pemisahan berlaku dalam beberapa keadaan seperti tempat
tinggal, sistem persekolahan, pengangkutan dan kemudahan
awam
Ia didasari oleh undang-undang ataupun tidak seperti Dasar
Apartheid di Afrika Selatan.
HUBUNGAN ETNIK
SEGREGASI
24
25. Satu proses di mana etnik menyedari norma dan nilai mereka
antara satu sama lain, namun mereka tetap mempertahankan
budaya hidup masing-masing
Satu keadaan atau proses apabila kelompok-kelompok yg
berkonflik bersetuju untuk menghentikan / mengelakkan
konflik dengan mengadakan interaksi secara aman damai
Proses penyesuaian ini berlaku di Malaysia kerana setiap
kumpulan etnik bebas mengamalkan budaya mereka dlm
keadaan harmoni (kepelbagai bahasa, pengamalan agama &
kepercayaan secara bebas bagi kelompok etnik)
Diwakili formula A+B+C = A+B+C
HUBUNGAN ETNIK
AKOMODASI
25
26. Satu proses penerimaan unsur kebudayaan di kalangan individu
atau kelompok dari sesuatu kebudayaan lain yang berlainan.
Berbeza dengan proses asimilasi, proses akulturasi tidak
menyebabkan kehilangan identiti asal masyarakat yang menerima.
Akulturasi lebih mudah dicapai melibatkan benda bersifat
kebendaan dan yang mendatangkan manfaat.
A+B+C = Abc+Bac+Cab
Contoh: Tali leher, angpau, makanan, dan hiburan
HUBUNGAN ETNIK
AKULTURASI
26
27. Proses percantuman dan penyatuan di antara etnik yang berlainan budaya sehingga membentuk satu kelompok
dengan kebudayaan dan identiti yang sama.
Faktor menyebabkan berlakunya Asimilasi:
Etnik yang berbeza budaya.
Individu di dalam atau di antara
etnik sering berinteraksi.
Interaksi berlaku dalam tempoh
yang lama.
Satu proses yg berlaku apabila mana-mana kelompok berfikir, berperasaan secara berlainan, menjadi
satu dlm kesatuan sosial serta budaya yg sama. Asimilasi mutlak atau sempurna menyebabkan
berlakunya penghapusan penuh perbezaan dari segi kebudayaan & identiti
Ia berkaitan dengan penyerapan sehala individu ke dalam etnik yang lain.
Ia diwakili oleh formula : A+B+C=A
HUBUNGAN ETNIK
Asimilasi
27
28. Kejayaan Asimilasi:
Kegagalan Asimilasi
• Kesanggupan etnik minoriti
menghilangkan identiti mereka dan
menerima identiti etnik lain.
• Kesanggupan etnik majoriti menerima
etnik lain.
• Kelompok minoriti adalah kecil.
• Terdapat banyak persamaan budaya
antara etnik.
• Kurang pengetahuan kebudayaan
sehingga menimbulkan perasaan takut
terhadap budaya lain.
• Timbul perasaan bahawa budaya
sesuatu etnik lebih tinggi dari etnik
lain.
• Wujud perbezaan kepentingan antara
etnik yang terlibat.
• Penguasaan dalam sesuatu bidang
khususnya oleh etnik minoriti.
HUBUNGAN ETNIK
KEJAYAAN & KEGAGALAN ASIMILASI
28
29. Ia menjangka semua kebudayaan boleh dicair dan dijadikan satu keseluruhan
bersama.
Ia merupakan satu proses yang terjadi apabila budaya atau ras bercampur untuk
membentuk jenis-jenis budaya dan ras yang baru.
Syarat: Kumpulan dominan membenarkan proses ini berlaku dan kumpulan
minoriti sudi atau dipaksa berbuat demikian. Majoriti sanggup melepaskan hak
istimewa mereka (jarang berlaku).
Biasanya terjadi melalui perkahwinan campur antara etnik.
Diwakili oleh formula : A+B+C=D
HUBUNGAN ETNIK
AMALGAMASI
29
30. PLURALITI BUDAYA
Menerapkan pencapaian keseragaman dalam hal-hal yang penting kepada negara seluruhnya tetapi
dalam masa yang sama setiap kaum dibenarkan mengekalkan ciri-ciri kebudayaannya tersendiri.
Kelebihan Pluraliti Budaya:
Boleh menjadi satu ‘penghubung penstabil’
antara cara hidup lama dengan cara hidup baru.
Dapat mengelakkan sedikit sebanyak disorganisasi
sosial dan peribadi yang mungkin timbul akibat
kejutan budaya.
Diwakili oleh formula:
A + B + C = (A + B + C)
(A, B dan C) merujuk kepada budaya.
HUBUNGAN ETNIK
Pluraliti Budaya
30
31. Masyarakat Pluraliti
Gabungan dua atau lebih masyarakat yang
hidup bersama dalam satu unit politik atau
dalam satu kerajaan.
Ia wujud hasil dari pluraliti budaya dalam
sesebuah negara
HUBUNGAN ETNIK
MASYARAKAT PLURALITI BARU
Masyarakat Pluraliti Baru Boleh Dikenali Melalui:
Kepelbagaian budaya yang
terdapat dalam kelompok
besar manusia.
Lebih banyak keutamaan
bangsa dalam politik.
Kewujudan unit politik yang
dibentuk oleh budayabudaya masyarakat.
31
32. Pemerintahan
Budaya & Politik
Ekonomi
• Pemerintah dan yang diperintah ada yang berlainan bangsa
• Hidup dalam komuniti yang berasingan.
• Nilai budaya dan politik yang dikongsi oleh komuniti yang
berbeza melalui persetujuan kebangsaan.
• Kecenderungan untuk meramal konflik ekonomi dalam
konteks bangsa.
Matlamat &
Keinginan
• Bangsa-bangsa yang berbeza tetapi mempunyai keinginan
yang sama seperti keamanan dan kesejahteraan.
Konflik
• Sedikit campur tangan pihak luar kadang-kala diperlukan
bagi meleraikan konflik yang mungkin wujud di antara
masyarakat pluraliti baru ini.
HUBUNGAN ETNIK
CIRI-CIRI MASYARAKAT PLURALITI BARU
32
33. KOMPOSISI MASYARAKAT MALAYSIA
DESKRIPSI
Melayu
Ciri-Ciri
•Takrifan Melayu dalam Perkara 160,Perlembagaan Persekutuan:
•Seorang yang menganuti agama Islam
•Lazim bercakap Bahasa Melayu
•Menurut adat istiadat Melayu
•Kaum majoriti mewakili 55% penduduk Malaysia
Agama
•Mengamalkan agama Islam
•Institusi agama : masjid dan surau, jabatan agama Islam dan Mahkamah Syariah
Budaya
•Menyambut perayaan Hari Raya Aidilfitri dan Aidiladha serta perayaan kebesaran
Islam yang lain.
Ciri-Ciri
•Berhijrah ke Tanah Melayu bermula abad ke-15 hingga pertengahan abad ke-20
•Dikelaskan berdasarkan penggunaan dialek bahasa tertentu; Hokkien, Hakka,
Kantonis dan lain-lain
•Mewakili 25% penduduk Malaysia
Agama
•Lazim menganut agama Buddha dan Kristian
•Institusi agama: Tokong dan wat, persatuan-persatuan agama Buddha
Cina
Budaya
•Menyambut perayaan Wesak, Tahun Baru Cina, Chap Goh Mei, Hari Krismas dan
Opera Cina
HUBUNGAN ETNIK
KAUM
33
34. KOMPOSISI MASYARAKAT MALAYSIA
DESKRIPSI
India
Ciri-Ciri
•Berhijrah sewaktu penjajahan British dari Selatan India
•Dikelaskan berdasarkan kepada etnik tertentu; Tamil,Telegu,Malayalee
dan lain-lain
•Mewakili 7% penduduk Malaysia
Agama
•Lazim menganut Agama, Hindu, Sikh , Kristian dan Islam
•Institusi agama bagi agama Hindu ialah kuil serta Hindu Sangam dan bagi
agama Sikh iaitu Gurdawa serta Majlis Gurdawa Malaysia
Budaya
•Mengamalkan perayaan Deepavali, Thaipusam, Ponggal bagi yang
beragama Hindu serta Vaisakhi bagi yang beragama Sikh
Ciri-Ciri
•Terdiri dari beberapa etnik kecil seperti:
•Sarawak:Iban,Bidayuh,Orang Ulu;
•Sabah:Kadazandusun,Bajau,Murut
•Mewakili 12% penduduk Malaysia
Agama
•Lazim menganut agama Islam dan Kristian serta kepercayaan animisme
Budaya
•Meraikan perayaan dan kebudayaan mengikut etnik seperti Hari Gawai
dan Pesta Menuai atau Tadau Kaamatan dan juga perayaan-perayaan
keagamaan seperti Hari Raya Aildilfitri dan Hari Krismas
Etnik
Sabah dan
Sarawak
HUBUNGAN ETNIK
KAUM
34
35. Model masyarakat Islam
Madinah
• Masyarakat Madinah yang terdiri
dari pelbagai suku kaum
• Hidup dengan aman dan damai
tanpa perbalahan kaum
• Semangat Asabiyah telah
digantikan dengan semangat
ummah mengikut akidah Islam.
• Hubungan persaudaraan
mengatasi masalah perbezaan
dari segi sosial dan ekonomi.
Kedua-dua golongan bergaul dan
bekerjasama untuk kebaikan
agama Islam dan negara.
ARAB
YAHUDI
• Bani Awf
• Bani al-Harith
• Bani Sa’idah
• Bani Jusyam
• Bani al-Najjar
• Bani Amru
• Bani Nabit
• Bani Aws
• Bani Tha’labah
• Bani Jafnah
• Bani Syutaybah
• Bani Qaynuqa’
• Bani Quraizah
HUBUNGAN ETNIK
MASYARAKAT MAJMUK DARI PERSPEKTIF
ISLAM
35
36. MASYARAKAT MAJMUK DARI PERSPEKTIF
ISLAM
Surah al-Rum: 22
HUBUNGAN ETNIK
Surah al-Hujurat:13
36
37. Ummah
• Pegangan majoriti yang salah
• Surah al-Zukhruf :23
Ummah
• Qudwah yang berpengaruh
• Surah al-Nahl :120
Ummah
• Golongan yang benar
• Surah Ali Imran :114
Khayr Ummah
• Generasi terbaik
• Surah Ali Imran :110
Ummatan Wasata
HUBUNGAN ETNIK
KONSEP UMAT
• Generasi adil
• Surah Al-Baqarah :143
37
Kesimpulan
• Dalam aspek hubungan etnik; komuniti yang membentuk
masyarakat yang penting dalam penyusunan masyarakat.
38. AKIDAH
SYARIAT
• Mengikat hubungan
semesta dengan Allah
S.W.T
• Mengawal perilaku
masyarakat
AKHLAK
• Objektif dan natijah
akidah dan syariat
HUBUNGAN ETNIK
ASAS MASYARAKAT ISLAM
38
39. • Huraikan:
• Akulturasi.
• Segregasi.
• Amalgamasi.
• Bincangkan TIGA (3) pendekatan konsep akomodasi yang wajar
dijadikan panduan bagi menjamin keharmonian hubungan etnik
di Malaysia dengan mengemukakan contoh yang relevan.
• Bincangkan TIGA (3) aspek kebudayaan kaum Baba-Nyonya yang
diterima daripada orang Melayu.
• Bincangkan TIGA (3) ciri yang terdapat dalam sesuatu budaya
sehingga membolehkan ia bertahan lama.
HUBUNGAN ETNIK
PENGUKUHAN
39
