mujeres astronomas

1. 

2. 
 Cita e introdución.
 Astrónomas da antiguedade: Enheduanna, Aglaonike e
Hipatia.
 Século X: Fátima de Madrid.
 Século XVI: Sophia Brahe.
 Século XVII: Teresa e Magdalena Manfredi.
 Século XVIII: Wang Zhenyi e Caroline Herschel.
 Século XIX: Henrietta Swan Leavitt e Maria Mitchell.
 Século XX: Jocelyn Bell e Vera Rubin.
 Conclusión persoal .
 Relación do tema con outras disciplinas.
 Fontes de información.
Índice

3. 
Introdución
“Esta é unha batalla que terán que loitar as mulleres
novas. Fai 30 anos pensabamos que a batalla
acabaría cedo, pero a igualdade é tan elusiva como a
materia escura.” –Vera Rubin
Ao longo da historia, a humanidade avanzou
grazas a grandes científicos cuxos nomes son
mundialmente coñecidos, pero tamén ás non tan
coñecidas mulleres que traballan na sombra para
iluminar o mundo de estrelas.

4. 
Astrónomas da antiguedade
Enheduanna: 2285-2250 a.C. Foi
unha poetisa así como Suma
Sacerdotisa do Deus da Lúa na
Nannar na cidade estado Sumeria
de Ur (Mesopotamia).
Enheduanna era tía do rei Acadio
Naram-Sin e foi unha das
primeiras mulleres da historia
cuxo nome se coñece.

5. 
Aglaonike: século V a.C.
Primeira muller astrónoma da
antiga Grecia, predecía eclipses
cunha gran precisión para a
época e por iso era coñecida
como “quen podía facer
desaparecer a Lúa”.
Probablemente, coñecía os ciclos
lunares e por iso sabía cando ía
ocurrir un eclipse. Na Grecia da
época non se concebía que unha
muller puidera ter semellante
coñecemento

6. 
“Defende o teu dereito a pensar, porque incluso
pensar de maneira errónea é mellor que non pensar” .
Hipatia de Alexandría

7. 
Hipatia de Alexandría (Ὑπατία) : Alexandría, (355/370-
marzo 415/416). Destacou nos campos das matemáticas e
na astronomía, membro e cabeza da escola Neoplatónica
de Alexandría a comezos do século V. Escribiu sobre
xeometría, álxebra e astronomía, mellorou o diseño dos
primitivos astrolabios, instrumento para determinar as
posicións das estrelas sobre a bóveda celeste.
Morreu asasinada por causas non moi claras, a hipótese
máis estendida é que un grupo de persoas desollárona co
cunchas mariñas por crenzas diferentes.

8. 
O asteroide Hypatia
descuberto en 1884 e o cráter
lunar Hipatia foron bautizados
no seu honor, este último
situase xunto aos cráteres que
recordan ao seu pai Teón e aos
patriarcas Cirilo e Teófilo. En
octubre de 2013 descubriuse a
colisión dun cometa coa terra
acontecida hai 28 millóns de
anos no deserto do Sahara ao
que se lle denominou Hipatia.

9. 
Século X
Fátima de Madrid (século X) Foi
una astrónoma musulmana dos
séculos X-XI, era filla do tamén
astrónomo e polígrafo Maslama,
cuxo nome significa “home de
Madrid”. Escribíu numerosos
traballos coñecidos como
Correccións de Fátima. O seu pai e
ela traballaron sobre calendarios,
cálculos sobre a posición Sol, a Lúa
e os planetas…
Gran parte da súa vida transcurriu
en Córdoba, entón centro do saber
mundial.

10. 
Século XVI
Sophia Brahe (1556-1643) foi unha
astrónoma danesa, era irmá de Tycho
Brahe, ao que sempre axudaba coas
súas observacións astronómicas. Naceu
no seo dunha familia noble, o seu irmán
foi o que tutelou as súas ensinanzas, a
pesar do rexeitamento que mostraba a
súa familia cara a que ela estudase. Moi
pronto mostrou interese pola química,
horticultura, a medicina, pero sobre
todo pola astrónomia. Continuou
formándose de maneira autodidacta.
Xunto co seu irmán redactou o catálogo
da posición dos planetas.

11. 
Século XVII
Teresa e Magdalena
Manfredi (1679-1767/
1673-1744)
Non se conserva ningunha
das súas obras, pero foron
importantes contribuíntes
aos estudos astrónomicos
de Boloña. Axudaron ao
seu pai a realizar diversos
cálculos e facer observa-
cións astronómicas.

12. 
Estas irmán realizaban as
súas observacións con
diversos instrumentos
construídos na propia
casa, por exemplo “un
catalexo” de 5 metros.
Desenvolveron cálculos
longos con todo luxo de
detalles. Aprenderon
astronomía, latín e
matemáticas na súa casa.

13. 
Século XVIII
Wang Zhenyi (1768-1797) esta
astrónoma chinesa estudou os
eclipses lunares investigando con
modelos que construía no xardín da
súa casa. Escribíu 12 libros sobre
astronomía e matemáticas; entre eles
cabe mencionar Algunhas
observacións sobre as formas e
figuras dedicado ás posicións
estelares. Describiu o cosmos e
relación da terra nel. E tamén
recompilou datos sobre o tempo
atmosférico para previr as secas e
inundacións na súa rexión.

14. 
Caroline Herschel (Hanover, Alemaña
1750-1848) Descubriu oito cometas.
Naceu nunha familia de músicos e a súa
nai pensaba que so debía recibir a
educación propia para ser unha boa
ama de casa. Formouse por si mesma. E
no 1786 posuía o seu propio
observatorio. Xunto co seu irmán
descubriron 1000 estrelas dobres e que
moitas delas era sistemas binarios
atoparon a primeira proba da existencia
da gravidade fóra do sistema solar. No
1828 recibiu a medalla de ouro da
“Royal Astronomical Society” e foi o
primeiro membro honorario feminino.

15. 
Século XIX
Maria Mitchell (1818-1889) Foi
unha astrónoma estadounidense,
a segunda muller en descubrir un
cometa, formándose no
observatorio do seu pai.
Empregando un telescopio
descubriu o que agora se
denomina “Miss Mitchell’s
Comet” (1847) Algúns anos antes
foi galardoada co premio
establecido polo rei Federico VI
de Dinamarca o cal consistía en
ser a primeira persoa en descubrir
un cometa telescópico.

16. 
Henrietta Swan (1868-1921)
Descubriu a relación periodo-
luminosidade, un método novidoso
para a medida da distancia de
obxectos astronómicos. Nun só ano
descubriu 843 novas estrelas variables
e tamén catro novas. A súa
importancia científica só foi apreciada
despois da súa morte, grazas ao
intento de nominala para o Nobel. O
seu traballo abriu o camiño para
coñecer o tamaño da nosa galaxia e a
escala do noso universo.

17. 
Século XX
Vera Rubin (1928.-)
é unha astrónoma
estadounidense pioneira
na medición da rotación
das estrelas dentro
dunha galaxia.
Manifestou que as
chamadas “curvas de
rotación galáctica”
mantíñanse planas,
sendo así a maior
evidencia da existencia
da materia escura.

18. 
Jocelyn Bell (1943.-) É unha
astrofísica inglesa das máis
relevantes dos últimos anos, deuse
a coñecer xunto a Antony Hewish
por descubir a primeira radio señal
dun púlsar. Dende pequena
demostrou unha grande avidez no
campo das ciencias. Concedéronlle
o premio Nobel ao seu compañeiro
por un traballo que ela realizara;
aínda así, foi galardoada con
distintos emblemas locais e
nacionais.

19. 
Conclusión persoal
Como xa dixemos na introdución, o nome dun gran
número de mulleres científicas e astrónomas foi
quedando no olvido tapado polos prexuízos sociais das
súas respectivas épocas. Hoxe en día, aínda que o
mundo debería avanzar, seguimos a relegar o traballo
destas mulleres a un segundo plano soterrando o seu
nome nun cráter de hipocresía. Ninguén dixo que fora
fácil ser científico e facer algo grande na vida; pero ser
muller, científica, aportar descubrimentos importantes á
ciencia, ser nai e esposa… iso si é difícil.

20. 
Algunhas citas:
“Só despois de que as mulleres empezan a sentirse nesta terra
como na súa casa, vese aparecer a unha Rosa Luxemburg, unha
madame Curie. Elas demostran deslumbrantemente que non é a
inferioridade das mulleres o que determinou a súa
insignificancia”. Simone de Beauvoir.
“No campo da investigación, o azar non favorece maís que aos
espíritus preparados”. Louis Pasteur.

21. 
Relación do tema con outras disciplinas:
• Relacionado coa literatura:
Eduardo Galeano, famoso escritor uruguaio, fala no seu libro Los
hijos de los días de Enheduanna:
“Enheduanna vivió en el reino donde se inventó la escritura,
ahora llamado Irak, y ella fue la primera escritora, la primera
mujer que firmó sus palabras, y fue también la primera mujer que
dictó leyes, y fue astrónoma, sabia en estrellas, y sufrió pena de
exilio, y escribiendo cantó a la diosa Inanna, la luna, su
protectora, y celebró la dicha de escribir, que es una fiesta, como
parir, dar nacimiento, concebir el mundo.”
• Relacionado co cine: Ágora (película do 2009)

22. 
http://www.astronomia-
iniciacion.com/mujeres-
astronomas/aglaonike.html
http://verbiclara.wordpress.com/2009/01/3
0/fatima-de-madrid-siglos-x-xii/
http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia
Astronomía2009.es
Fontes de información

23. 
Diana Cobas Varela
Santiago Argüeso Galván
Sara Araujo Cortegoso
Bárbara Mosquera Parapar
Lúa Pena Dopazo
1º BAC-C
Integrantes: