Presentación empregada no obradoiro "A de AstrónomAs".

1. Máis mulleres
astrónomas

2. Maria Mitchell
N: 1 de agosto de 1818, Nantucket, Massachussets (EEUU)
M: 28 de xuño de 1889, Lynn, Massachussets (EEUU)
Afeccionada á astronomía desde nena,
descubriu un cometa en 1847 grazas ás
súas observacións con telescopio. Este
feito tróuxolle unha grande
notoriedade a quen nesa altura era
bibliotecaria en Nantucket. Desde 1865
foi profesora do Vassar College, escola
universitaria para mulleres en Nova
York. Foi ademais unha grande
activista dos dereitos das mulleres e
contra a discriminación racial.
Imaxe: Retrato de H. Dassell, 1851. Dominio público. Fonte: wikipedia.

3. LAS CALCULADORAS DE ESTRELLAS
Miguel A. Delgado
Estados Unidos, século XIX. A vida de Gabriella
Howard, unha nena orfa, cambiará radicalmente
cando coñeza a Maria Mitchell, antiga amiga do
seu pai que se fará cargo dela e lle abrirá as portas
do coñecemento e da astronomía no mítico Vassar
College. Unha novela que reivindica o papel da
muller na ciencia.
RECOMENDACIÓNS ASTRONÓMICAS

4. Antonia Maury
N: 21 de marzo de 1866, Cold Spring, NY (EEUU)
M: 8 de xaneiro de 1952, Dobbs Ferry, NY (EEUU)
Alumna no Vassar College de Maria Mitchell,
Antonia formou parte do grupo das
“calculadoras de Harvard” e traballou nun
sistema propio de clasificación estelar que non
foi do agrado de Pickering; as súas
discrepancias con el levárona a deixar o
observatorio para dar aulas nunha escola para
mozas. Regresou puntualmente a Harvard
para completar e publicar a súa investigación,
que acabou tendo grande recoñecemento.
Despois de dúas décadas máis como
ensinante, volveu definitivamente a Harvard
en 1918 e alí estivo até que se retirou en 1948.
Imaxe: Antonia na etapa do Vassar College. Dominio
público. Fonte: wikipedia.

5. EL UNIVERSO DE CRISTAL
Dava Sobel
Na segunda metade do XIX o observatorio da
Universidade de Harvard empezou a incorporar
mulleres coma “calculadoras” para interpretar os
resultados das observacións que facían os homes
pola noite. O “universo de cristal” do título alude ao
medio millón de placas fotográficas que o grupo
de mulleres de Harvard escrutou e analizou para
sentar as bases da astrofísica do século XX. Un libro
excelente, moi ameno e ben documentado.
RECOMENDACIÓNS ASTRONÓMICAS

6. Antonia Ferrín
N: 13 de maio de 1914, Ourense (Galicia, España)
M: 6 de agosto de 2009, Santiago (Galicia, España)
Estudou primeiro Química e despois Farmacia e
Ciencias Exactas. A Guerra Civil puxo freo á súa
carreira (foi inhabilitada por unha denuncia
anónima). Anos despois coñeceu a Ramón María
Aller, sacerdote e creador do observatorio
astronómico da USC, de quen sería colaboradora
ao longo de vinte anos. Foi a primeira profesora de
matemáticas da universidade e a primeira muller
en ler unha tese sobre astronomía en Galicia.
Desde 1963 foi profesora en Madrid; xubilouse en
1984 como profesora da Complutense. O seu
traballo astronómico tocou entre outros temas o
estudo das estrelas dobres e as ocultacións
estelares.
Imaxe: Antonia Ferrín. Consello da Cultura Galega.

7. Georgeanne (Jan) Caughlan
N: 25 de outubro de 1916, Montesano, Washington (EEUU)
M: 3 de xaneiro de 1994, Bozeman, Montana (EEUU)
Despois de acabar o grao de Física decidiu
dedicarse á crianza dos seus cinco fillos. Máis
tarde volveu a Física, obtivo o doutoramento aos
corenta e oito anos e converteuse en profesora á
idade de cincuenta e oito.
Como investigadora, traballou con William A.
Fowler sobre o problema da xeración de enerxía
nas estrelas. Un aspecto central da astrofísica son
as taxas ás cales se combinan os núcleos dentro
das estrelas para producir novos núcleos. O
esforzo de “Jan”, así era como a chamaban, para
proporcionar grandes compilacións de taxas de
reacción nuclear baseadas en información
experimental actual deron lugar a algúns dos
traballos máis famosos deste campo.
Retrato de Georgeanne Caughlan. Fonte: Montana
State University Library.
Información obtida do calendario
“Mulleres científicas en astrofísica nuclear”.

8. Edith Alice Müller
N: 5 de febreiro de 1918, Madrid (España)
M: 24 de xullo de 1995
Nacida en Madrid de pais suízos, rematou os
estudos na ETH de Zúric e obtivo o doutoramento
en física solar en 1943. Traballou tanto na
observación como na teoría da atmosfera solar.
En 1960, mentres estaba en Ann Arbor, publicou
cos seus colaboradores L. Goldberg e L. H. Aller un
artigo extremadamente influente sobre as
abundancias dos elementos na atmosfera solar.
Con máis de 430 citas, o artigo foi unha referencia
durante os seguintes 20 anos.
Edith dominaba o inglés, francés, alemán e
español e foi a primeira muller designada
secretaria xeral da Unión Astronómica
Internacional (IAU, polas siglas en inglés).
Fonte: calendario “Mulleres científicas en
astrofísica nuclear”.
Información obtida do calendario
“Mulleres científicas en astrofísica nuclear”.

9. Erika Böhm-Vitense
N: 3 de xuño de 1923, Kurau (Alemaña)
M: 21 de xaneiro de 2017, Seattle, Washington (EEUU)
Obtivo o título de doutora en 1951 en Kiel. Nas
décadas de 1960 e 1970 combinou a teoría e as
observacións en estudos ópticos dunha gran
variedade de obxectos, desde estrelas de helio ata
superxigantes e cúmulos abertos, entre outros.
Foi a primeira científica en describir con precisión a
mestura convectiva no interior das estrelas usando un
método que foi amplamente adoptado desde hai
medio século en todos os códigos evolutivos estelares.
Tamén escribiu un conxunto de libros de texto de tres
volumes titulado “Introdución á astrofísica estelar”.
Fonte das imaxes: calendario
“Mulleres científicas en
astrofísica nuclear”.
Información obtida do calendario
“Mulleres científicas en astrofísica nuclear”.

10. Dilhan Eryurt
N: 29 de novembro de 1926, Izmir (Turquía)
M: 13 de setembro de 2012, Ankara (Turquía)
Despois de graduarse no Departamento de
Matemáticas e Astronomía da Universidade de
Istambul, doutorouse na Universidade de Ankara en
1953. Máis tarde traballou na Universidade de Indiana,
no Goddard Space Flight Center da NASA e na
Universidade de California. Mentres estaba na NASA
era a única muller astrónoma que traballaba na
institución. O traballo de Dilhan revelou un feito
sorprendente sobre o Sol: que no pasado era moito
máis brillante e cálido do que é hoxe.
Organizou o primeiro Congreso Nacional de
Astronomía en Turquía. Fundou a rama de Astrofísica
dentro do Departamento de Física na Universidade
Técnica de Oriente Medio. É considerada a nai da
astronomía en Turquía.
Información obtida do calendario
“Mulleres científicas en astrofísica nuclear”.
Fonte das imaxes: calendario
“Mulleres científicas en
astrofísica nuclear”.

11. Beatrice Tinsley
N: 27 de xaneiro de 1941, Chester, Inglaterra (Reino Unido)
M: 23 de marzo de 1981, New Haven, Connecticut (Estados Unidos)
Coa súa tese de doutoramento obtida na
Universidade de Texas en 1967 iniciou a súa carreira
até acadar fama internacional como cosmóloga.
Beatrice foi a primeira en amosar que, ao contrario do
que se esperaba, o universo non colapsará nunca
senón que continuará sempre en expansión. Foi unha
verdadeira pioneira na evolución química das
galaxias. No seu artigo de revisión de 1980 sobre
"Evolución das estrelas e do gas nas galaxias"
elaborou unha brillante explicación do modelado de
galaxias e fermosas predicións que aínda hoxe se
discuten empregando datos de grandes telescopios e
veloces supercomputadores. A súa brillante carreira
rematou prematuramente por causa do cancro, que a
levou á morte aos 40 anos.
Información obtida do calendario
“Mulleres científicas en astrofísica nuclear”.
Fonte das imaxes: calendario
“Mulleres científicas en
astrofísica nuclear”.