Stres - jak się przejawia i jak sobie z nim radzić?
Prezentacja Emocje i kontrola.
1.
2. Emocje- to procesy psychiczne, silne doczucia są to
zwykle automatyczne dość krótkie i złożone reakcje
organizmu.
3. Procesy emocjonalne – są to procesy psychiczne, które
poznaniu i czynnościom podmiotu nadają jakość oraz określają
znaczenie, jakie mają dla niego będące źródłem emocji
przedmioty, zjawiska, inni ludzie, a także własna osoba,
czyli wartościują stymulację.
5. -UCZUCIA-Stany
psychiczne wyrażające ustosunkowanie się człowieka do
określonych zdarzeń, ludzi i innych elementów otaczającego
świata, polegające na odzwierciedleniu stosunku człowieka
do rzeczywistości. Czuje się coś do kogoś lub czegoś np. miłość.
Uczucia stanowią świadomą interpretację emocji, dokonywaną
na podstawie zakodowanych w pamięci człowieka wzorów
kulturowych i doświadczeń oraz podyktowanej nimi oceny
sytuacji.
6. -AFEKTY-Uczucia
powstające najczęściej pod wpływem
silnych bodźców zewnętrznych, zwłaszcza działające nagle,
(gniew, złość, rozpacz, radość i strach). Posiadające wyraźny
komponent fizjologiczny i ograniczające racjonalność działania.
Pojęcie używane niekiedy jako synonim emocji.
7. -EMOCJE-Świadome
lub nieświadome, silne, względnie nietrwałe,
gwałtowne uczucia (stany afektywne) o silnym zabarwieniu i
wyraźnym wartościowaniu (o charakterze pobudzenia
pozytywnego lub negatywnego), poprzedzone jakimś
wydarzeniem i ukierunkowane. Np. gniew, wzruszenie,
trema. Zdarza się, że dana czynność wywołuje
równocześnie emocje pozytywne i negatywne.
8. -NASTROJE-Uczucia
o spokojnym przebiegu, mniejszym nasileniu i dłuższym
czasie trwania niż emocje (np. zadowolenie lub niezadowolenie,
wesołość lub smutek, niepokój
tęsknota, nostalgia, irytacja, samotność, dobrostan
wewnętrzny).
9. -NAMIĘTNOŚCI-To
trwałe skłonności do przeżywania różnych nastrojów i
afektów w związku z określonymi celami dążeń człowieka.
Namiętności mają dużą siłę pobudzającą, ukierunkowują myśli,
spostrzeżenia, pamięć i inne procesy psychiczne. Są
charakterystyczne dla wieku młodego, z czasem słabną, ale
niektóre (np. chciwość) mogą narastać.
10. -SENTYMENTY-Sentymenty
Słowo to odnosi się do trwałych sympatii bądź
antypatii. A także są to uczucia przywiązania do kogoś lub
czegoś. Sentymenty ludzkie, to psychologiczne
uwarunkowania, które obdarzają przywiązaniem pewną
ograniczoną liczbę jednostek, pozostałe spychając na margines.
12. Po co nam emocje?
Emocje są narzędziem w które wyposażyła nas natura, a które ma nam
umożliwić przetrwanie. Człowiek stający oko w oko z zagrożeniem nie ma
czasu na myślenie. Musi działać natychmiast, dlatego, że zwlekanie w takiej
sytuacji może skończyć się dla niego śmiercią.
Umysł emocjonalny jest dużo szybszy niż umysł racjonalny; przystępuje do
działania, nie zastanawiając się ani chwili nat tym co robi. Szybkość jego
reakcji wyklucza jakąkolwiek refleksję czy analizę. W processie ewolucji ta
szybkość działania związana była z koniecznością podejmowania decyzji - na
co zwrócić uwagę, a po zwróceniu uwagi np. na jakieś zwierzę, z
koniecznością podejmowania następnych błyskawicznych decyzji w rodzaju:
czy ja to zjem, czy to zje mnie? Istoty które musiały by zbyt długo
zastanawiać się nad odpowiedzią na takie pytanie, miały by niewielką szanse
dochowania się licznego potomstwa i przekazania mu swoich genów.
13. Działaniom, podejmowanym pod wpływem emocji towarzyszy silne
poczucie pewności, które jest wynikiem uproszczonego sposobu
patrzenia na świat. Działając pod wpływem emocji działamy
potocznie mówiąc jakby z klapkami na oczach, odbieramy świat
przez filtr danej emocji (im silniejsza emocja tym jest to
wyraźniejsze). Kiedy emocje opadają, a nawet już w trakcie działania
wywołąnego emocją, chwytamy się na tym, że myślimy: „Po co ja to
zrobiłem?”, i jest to znak, że przebudził się umysł racjonalny - ale
daleko mu do szybkości reakcji umysłu emocjonalnego.
22. Tłumimy, ukrywamy.
• Jest to pierwszy najpowszechniejszy a zarazem
najbardziej szkodliwy sposób radzenia sobie z
emocjami. Przyczynia się on do stopniowego
gromadzenia coraz większej niechcianej energii
emocjonalnej w naszym ciele. Emocje są jedynie
spychane do podświadomości i dają o sobie znać w
momencie najmniej oczekiwanym. To coś w rodzaju
czajnika z wodą. Gdy tłumimy emocje, to tak
jakbyśmy zwiększali ogień pod czajnikiem.
23. Wyrażamy.
• To drugi sposób radzenia sobie z emocjami. Tutaj nasze emocje
zamieniamy w działanie, dzięki czemu możemy uwolnić troszkę pary z
czajnika, który cały czas jest podgrzewany. Ta metoda jest lepsza od
tłumienia, ale ma też swoje wady. Gdy wyrażamy emocje w
niewłaściwy sposób, to może to prowadzić do jeszcze większych
kłopotów i problemów. Kiedy jesteśmy źli, to krzyczymy, gdy jesteśmy
smutni, to płaczemy. Czasami możemy wyrządzać krzywdę sobie i
innym.
24. Kontrola emocji przez człowieka
dorosłego
• Na podstawie obserwacji małp i ich zachowań badacze
porównali je z zachowaniami ludzi. Wszystko to co nowe,
nieznane, może wywołać niepokój i strach, tym mocniej
im zwierze jest starsze. Podobnie u ludzi, którzy odbierają
otaczający świat w kategorii zagrożenia. Jedni reagują
lekiem, inni agresją. Dorosły człowiek ma możność
kontrolowania emocji w rozmaitych trudnych sytuacjach.
Uzewnętrznia on wtedy emocje w sposób społecznie
akceptowany.
25. Koncepcja Adama Frączka
• Zdaniem Frączka „kontrola emocjonalna staje się możliwa w
warunkach socjalizacji procesów emocjonalnych jednostki
polegającej na przechodzeniu od prymitywnych do dojrzałych
form wyrażania emocji.” Dorosły człowiek powinien znać
granice, w których mieszczą się sposoby wyrażania emocji
mające akceptację społeczną. Są ludzie nadmiernie
kontrolujący swoje emocje, stosujący sztuczne metody
kontroli, są też tacy, którzy nie kontrolują swych zachowań w
wystarczający sposób.
26. Medytacja.
• wyciszenie i opanowanie swoich myśli,
koncentracja uwagi, np. poprzez skupienie wzroku
na pojedynczym obiekcie. Ta wielowiekowa tradycja
na pewno przyczyni się do lepszej jakości życia
emocjonalnego, ale wymaga wielu ćwiczeń.
27. Działalność twórcza.
• Jeśli nie radzisz sobie z emocjami, jesteś zbyt
wybuchowy, porywczy czy wrażliwy, zaprzęgnij
swoje emocje w działalność twórczą, bądź
kreatywny. Śpiewaj, tańcz, sadź kwiatki, dziergaj na
drutach, rób po prostu coś, co sprawia ci
przyjemność.
28. Rozmowa.
• Dialog z drugim człowiekiem wymusza precyzyjne
nazwanie tego, co się czuje, a to z kolei ułatwia
zrozumienie własnych reakcji i kontrolę ekspresji.
29. Relaks.
• Jeśli czujesz, że emocje biorą górę nad tobą i
doskwiera ci nieprzyjemne napięcie, zrób sobie
przerwę. Możesz wykonać np. kilka ćwiczeń
polegających na tzw. „strzepnięciu stresu”.
30. Myśl pozytywnie, śmiej się.
• Zamiast negatywnego – problemy z emocjami znikną,
kiedy będziesz potrafił je przewartościować i odnaleźć
wewnętrzne poczucie harmonii.
• Śmiej się z siebie i sytuacji, które cię denerwują.
Nawet niewielki uśmiech może rozładować
negatywne emocje i ogromne napięcie.
31. Oddech i muzyka
relaksacyjna.
• Koncentracja na oddechu – umożliwia
zdystansowanie się do emocji i rozluźnienie się.
• Muzyka relaksacyjna – można ją połączyć z
wcześniejszą metodą. Pozwala ukoić zmysły,
zredukować napięcie, zagłębić się w sobie i
zrozumieć, dlaczego czuje się to, co się czuje.
32.
33. • Nie ma panaceum na okiełznanie emocji. Poza tym życie
bez „porywów serca” byłoby nudne, a ludzie, którzy chcą
nadmiernie kontrolować swoje emocje, mogą być
spostrzegani jako nieautentyczni i mało wiarygodni.
34. Dziękujemy za uwagę!
• Barbara Szczepańska
• Andrzej Pasierb
• Grzegorz Motyka
• Arkadiusz Miazga
