2. SPIS TREŚCI CEL PREZENTACJI:
Wpływ emocji na ekspresje
mimiczne
Wstęp
1.
Ekspresja mimiczna i jej
Emocje interpretacja
Inteligencja emocjonalna Przedstawienie możliwości
Inteligencja społeczna wpływu na zachowanie
Komunikacja niewerbalna pracowników
Mimika
Badania ekspresji mimicznych twarzy
2.
Twarz a ocena cech osobowości
3.
Twarz a regulacja toku interakcji
4.
Twarz a ekspresja emocjonalna
5.
Style ekspresji emocjonalnej
6.
Pomiar cech twarzy
7.
Interpretowanie znaczeń mimicznej ekspresji emocjonalnej
8.
Mimika a kłamstwo
9.
Manipulacje oparte na emocjach
10.
Podsumowanie
11.
Bibliografia
12.
3. EMOCJE
Emocje – stan wzburzenia psychicznego wywołany
bodźcami zewnętrznymi lub wewnętrznymi
organizmu.
(S. Przytuła)
Emocje – złożony wzór zmian cielesnych i
psychicznych obejmujący pobudzenie
fizjologiczne, uczucia, procesy poznawcze,
widoczne sposoby ekspresji (mimika twarzy,
postawa ciała) i specyficzne reakcje
behawioralne, pojawiające się w odpowiedzi na
sytuacje postrzeganą jako ważna dla danej
osoby.
(P. Zimbardo)
4. PODZIAŁ EMOCJI
Możemy odczuwać:
emocje pozytywne
gdy zdarzenie, które je wywołało jest zgodne z naszymi celami i
interesami, np. otrzymanie wymarzonej pracy,
emocje negatywne
gdy zdarzenie, które je wywołało nie jest zgodne z naszymi celami i
interesami, np. otrzymanie złej oceny z egzaminu.
Emocje:
odczuwane
rzeczywiste emocje człowieka, np. smutek z powodu śmierci
rodziców
okazywane
emocje oczekiwane w danym miejscu, w określonej sytuacji,
np. wyrażamy radość z dobrych wyników egzaminu przyjaciółki (gdy
sami otrzymaliśmy gorszy – odczuwamy smutek lub zazdrość)
5. Badania nad emocjami
1. K. Darwin
Badał charakterystyczne przejawy emocji, ich wyniki przedstawił w
książce : „O przejawie uczuć u człowieka i zwierząt”.
2. C. Izard
Wyróżnił dwanaście podstawowych emocji, które nie zależą od:
wieku, rasy, kraju pochodzenia.
zainteresowanie, zadowolenie, zaskoczenie, smutek, złość, odraza,
pogarda, lęk, poczucie winy, wstyd, nieśmiałość, niechęć do siebie.
3. P. Ekman
Prowadził badania nad ekspresjami mimicznymi twarzy i
stwierdził, że na podstawie mimiki najlepiej ocieniamy sześć
emocji:
radość, smutek, zdziwienie, strach, złość oraz niesmak.
6. Koło emocji Plutchika
4. R. Plutchik
Swoje główne założenia
zawarł w dziesięciu
postulatach.
Teorię przedstawił za
pomocą „Koła emocji”
Wyróżnił istnienie ośmiu
podstawowych emocji.
Gdy odczuwamy w tym
samym czasie więcej niż
jedną pierwotną emocję
(sąsiadującą na
diagramie) tworzą się
diady (inne emocje)
Nie występują diady z
przeciwstawnych emocji –
konflikt.
7. Inteligencja społeczna, Inteligencja emocjonalna
Inteligencja społeczna
zdolność społecznego przystosowania i wywierania wpływu na
środowisko, sztuka nawiązywania pozytywnych, obustronnie
satysfakcjonujących relacji interpersonalnych w codziennych
kontaktach.
Inteligencja emocjonalna
kompetencje osobiste człowieka w rozumieniu, zdolności
rozpoznawania stanów emocjonalnych własnych oraz innych osób,
jak też zdolności używania własnych emocji i radzenia sobie ze
stanami emocjonalnymi innych osób
9. Komunikacja Niewerbalna
„Komunikacja realizowana za pośrednictwem
środków innych niż słowa”
Komunikacja niewerbalna – dotyczy wszystkich
ludzkich zachowań postaw i obiektów innych niż
słowa, które komunikują wiadomości i posiadają
wspólne społeczne znaczenie. Obejmuje: wygląd
fizyczny, ruch ciała, gesty, wyraz twarzy, ruch oczu,
dotyk, głos oraz sposób wykorzystywania czasu i
miejsca w komunikowaniu się. Nie zawiera jednak
gestów które zawierają słowa, takich jak język
migowy, ani słów pisanych lub przekazywanych
elektronicznie (S.P Morreale )
10. Rola zachowań niewerbalnych w
komunikacji międzyludzkiej
W kontakcie z inną osobą nieustannie produkujemy sygnały
1.
zdradzające nasze nastawienie, uczucia i cech Osobowości
Niektórzy ludzie mogą wykazywać szczególną umiejętność
2.
wyczuwania i interpretowania tych sygnałów
Rola komunikacji niewerbalnej w
całokształcie procesu komunikacji
1. Wyrażanie emocji
2. Przekazywanie interpersonalnych relacji
3. Prezentacja własnych cech osobowości
4. Funkcje pomocnicze w toku rozmowy takie jak np.
oddawanie głosu, wzmocnienie, zdobywanie uwagi
słuchacza itd.
11. Kodowanie i Dekodowanie
KODOWANIE KODOWANI KODOWANIE
SAMOISTNE E ARBITRALNE
(najmniejszy dystans (największy dystans
IKONICZNE
między kodem a między użytym kodem a
(zachowuje niektóre
opisywanym przedmiotem
aspekty opisywanego
przedmiotem) kodowania)
DEKODOWANIE
przedmiotu)
12.
13. Mimika
to ruchy mięśni twarzy, wyrażające myśli, emocje,
przeżycia, nastroje, a także postawy wobec innych
ludzi oraz bieżące komentarze do toczącej się
komunikacji
14. Badania wyrazów twarzy
• Badaniami zajmowali się miedzy innym :
Darwina O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, Floyd Allport,
R.S. Woodworth, H. Schlosberg, J.S. Bruner, R. Tagiuri, R. Plutchik i
S.S. Tomkins, P. Ekman, C.E. Izard, W. Friesen, E.L. Rosenberg,
R.J. Davidson
• Badania dotyczył między innymi:
Czy wyraz twarzy należy traktować jako systemy nieciągłe,
czy raczej jako jednostki zajmujące różne miejsca na ciągłej
skali pewnego wymiaru?
Czy wyraz twarzy jest dokładnym wskaźnikiem emocji?
W jakim stopniu wyraz twarzy odzwierciadlające emocje są
uniwersalne, a w jakim specyficzne dla danej kultury?
Jakie jest indywidualne zróżnicowanie twarzy?
15. Twarz a ocena cech osobowości
•Ludzie reagują na poszczególne cechy budowy
twarzy ale także na jej wyraz.
•„Prymat twarzy” tendencja do przypisywania jej
większej uwagi niż innym kanałom komunikacji.
•Badania zależności miedzy cechami budowy
twarzy a cechami osobowości
•Dynamiczna budowa twarzy- zdolność od
niemalże nieograniczonej ilości ekspresji
•Ocena cech osobowości innych osób następuje
na podstawie ich dynamicznego zachowania
mimicznego
16. Twarz a regulacja toku interakcji
Twarz bierze aktywny udział w codziennych interakcjach:
2. Otwieranie i zamykanie kanałów komunikacyjnych
3. Dopełnianiu i jakościowaniu reakcji werbalnych i/lub
niewerbalnych
4. Zastępowaniu komunikatów werbalnych
• Emblematy mimiczne (Ekman i Friesen)
• 4 główne sposoby wykorzystywaniu mimiki w
kontrolowaniu toku interakcji
• Funkcja składniowa
• Funkcja semantyczną
• Informacje zwrotne
• Adaptory mimiczne
17. Twarz a ekspresja emocjonalna
(Ekman i Friesen 1969)
1.Dezintensyfikacja emocji
(np. całkowite zaskoczenie ograniczone do umiarkowanego
zdziwienia)
2.Neutralizowanie emocji
(skrywanie emocji przed otoczeniem np. pokerzysta podczas gry)
3.Nadintensyfikacja emocji
(np. umiarkowane zadowolenie przeradza się w manifestację wielkiej
radości)
4.Maskowanie emocji
(eksponowanie, ekspresja pożądanych emocji np. szczęścia,
zadowolenia w celu ukrycia, maskowania prawdziwie towarzyszących
emocji np. skrępowania i zdenerwowania)
19. Pomiar cech twarzy
FACS (Facial Action Coding System),czyli „system kodowania
1.
ruchów mimicznych”
(Ekman, Friesen)
Stworzony do opisu zachowań mimicznych w oparciu o analizę
mięśni mimicznych,
Na podstawie badań wyróżniono „jednostki ruchu”
(najmniejsze ruchy mięśni mimicznych), w których uczestniczy
jeden lub więcej mięśni,
Na ruchy mimiczne w obszarze brwi i czoła ma wpływ siedem
różnych mięśni mimicznych (rys.).
27. Mimika a kłamstwo
Nawet przy pełnej kontroli własnej mimiki,
quot;prawdziwyquot; stan emocjonalny jest
ujawniany przez inne komunikaty
niewerbalne, trudniejsze do świadomej
kontroli, takie jak postawa ciała, odruch
źreniczny, zachowania przestrzenne,
dystanse personalne itp.
Pierwsza reakcja twarzy, która może być
później zamaskowana przybraniem np.
świadomego uśmiechu jest zwykle szczera.
Większość szczerych wyrazów mimicznych
trwa nie dłużej niż dziesięć sekund
28. Mimika a kłamstwo cd.
Ekspresje mimiczne, które odzwierciedlają
prawdziwe stany emocjonalne, bardzo rzadko
przybierają charakter ekstremalny
świadomie przybierane wyrazy twarzy są bardziej
niesymetryczne (półkule mózgu są wyraźnie
zrelatywizowane - jedna z nich jest zwykle wyraźnie
dominująca )
Można wyróżnić na twarzy quot;mięśnie szczerościquot;,
które są zaangażowane w autentyczny wyraz
mimiczny, lecz którymi bardzo niewiele osób potrafi
poruszać świadomie
29. Manipulacje oparte na emocjach
Wiedza o rodzajach manipulacji może się nam przydać w życiu
codziennym i zawodowym,
np.. gdy chcemy osiągnąć ważny dla nas cel
1. Sytuacje stresowe
Wywołanie stresu ma na celu zmuszenie przeciwnika do
uległości i spełnienia jakiejś prośby.
Manipulacja ta ma miejsce gdy występuje (S.Chełpa):
1. Pojawiająca się nagle dramatyczna zmiana postaw i wartości
u manipulowanego zamiast stopniowej ewolucji jego poglądów.
2. Ograniczenie lub brak dostępu manipulowanego do zwykle
używanych przez niego źródeł informacji.
3. Wymaganie od manipulowanego wielogodzinnej,
wyczerpującej psychofizycznej pracy, pozbawiającej czasu
niezbędnego na sen i wymuszającej zmienność pór posiłków.
4. Obiecywanie manipulowanemu, że sytuacja w jakiej się
aktualnie znajduje, jest tymczasowa i przejściowa i że w
perspektywie zmieni się ona na korzystniejszą.
2. Huśtawka emocjonalna
zdarzenie krytyczne i zamglenie poznawcze
Człowiek w sytuacji wzburzenia emocji nie jest w stanie
podejmować decyzji, które podjąłby będąc w neutralnym stanie
emocjonalnym.
30. Manipulacje cd.
3. Dobry-zły facet
występują tu na przemian dwie osoby:
zła, źle traktująca osobę poddawaną manipulacji
dobra, starająca się naprawić relację po działaniu osoby złej
technika ta wykorzystuje sekwencyjnie huśtawkę emocjonalną (kilkakrotne
powtórzenie powyższego schematu),
prowadzi do utraty poczucia równowagi emocjonalnej, spadku racjonalnej
oceny sytuacji i wzrostu stopnia zamglenia poznawczego
4. Drzwiami w twarz:
zasada kontrastu
np. łatwiej zapłacimy za produkt wysoką cenę, gdy sprzedawca przedstawi
nam najpierw cenę niewyobrażalnie wysoką.
reguła wzajemnych ustępstw
np. najpierw kierujemy prośbę prawie niemożliwą do spełniania – słysząc
odmowę, kierujemy prośbę łatwiejszą do spełnienia, postrzeganą przez
manipulowanego jako specyficzne pojmowane ustępstwo.
5. Wzbudzanie poczucia winy
Gdy wzbudzi się poczucie winy, osoba manipulowana będzie bardziej uległa
niż „na chłodno”
manipulator - „ofiara”, która zawsze wzbudza większe współczucie niż agresor
(manipulowany)
31. Wskazówki dla zarządzających
Doświadczenie emocji i ich ekspresja są zdeterminowane kulturą
narodową, dlatego menadżerowie zarządzający w międzynarodowych
organizacjach powinni mieć świadomość tej odmienności, by stosownie
na nią reagować i ją rozumieć, współpracując z osobami, które
reprezentują różne kręgi kulturowe.
Emocje niewątpliwie wpływają na wydajność pracy. Zaburzenia
emocjonalne wywołane bodźcami negatywnymi przeszkadzają
jednostce w koncentracji i efektywnym funkcjonowaniu.
Emocje pozytywne mogą przyczynić się zarazem do większej
wydajność w miejscy pracy, gdyż podwyższają poziom pobudzenia,
motywując do większych wysiłków. Sprawdza się tu zatem reguła
głosząca, że zadowolony pracownik pracuje lepiej, choć nie zawsze
zależność ta jest wprost proporcjonalna.
Coraz większego znaczenia w organizacjach nabiera tzw. praca
emocjonalna, gdy pracownik okazuje w kontaktach interpersonalnych
oprócz sił fizycznych, zaangażowania umysłowego także emocje
pożądane dla organizacji. Oczekuje się np. że kelnerki w restauracji
będą uprzejme i uśmiechnięte, pracownicy zakładów pogrzebowych –
smutni,
a lekarze – emocjonalnie neutralni.
32. Podsumowanie
Twarz przenosi złożony system komunikatów
Dostarcza informacji o cechach osobowości
Zainteresowaniu i zaangażowaniu w interakcje
Odczuwanych stanach emocjonalnych i dążeniach
autoprezentacyjnych
Ekspresje mimiczne są niezwykle złożone i nie poddają się łatwiej
klasyfikacji
33. Bibliografia
2. Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna, wydawnictwo Media
Rodzina, Poznań 1997
3. Pod red. Michael Lewis, Jeannette M, Haviland-Jonas, Psychologia
emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005
4. Philip Zimbardo, Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999
5. Mark L. Knapp , Judith A. Hall, Komunikacja niewerbalna w
interakcjach międzyludzkich, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000
6. S. Przytuła, Psychologia Zarządzania, wydawnictwo Uniwersytet
Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław 2008
7. R. J. Davidson, P. Ekman, Natura emocji. Podstawowe zagadnienia,
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1998
8. Strony www:
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Inteligencja_emocjonalna
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Emocja
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Teoria_emocji_Plutchika
