عرفان انسان کامل امام زمان فلسفه ظهور سیر و سلوک عرفانی فلسفه ازدواج و زناشوئی لقاءالله تشیّع وحدت وجود عشق عرفانی تأویل قرآن معرفت نفس خودشناسی دجال خلق جدید قیامت آدم و حوا عرفان درمانی امامت شفاعت کرامت عرفان شیعی هرمنوتیک اشراق حکمت فلسفه نجات فمینیزم اگزیستانسیالیزم علم توحید اسلام شناسی ظهور امام زمان ناجی موعود دکتر علی شریعتی نیچه هایدگر صادق هدایت فلسفه سینما فلسفه عشق فلسفه دین فلسفه زندگی خودکشی فلسفه طلاق ولایت وجودی شناخت شناسی معرفت شناسی فلسفه ملاصدرا طب اسلامی حکمت الاشراق معراج مهدی موعود فاطمه شناسی علی شناسی امام شناسی شیطان شناسی خداشناسی تئوسوفی حافظ مولانا روزبهان بقلی مولوی ابن عربی رجعت حسینی فلسفه مرگ ابرانسان زرتشت عرفان حلقه اوشو کریشنامورتی فلسفه نماز اسرار صلوة فلسفه گناه بهشت جهنم برزخ عذاب فلسفه بیماری ایدز امراض لاعلاج عرفان اسلامی تناسخ حکومت اسلامی متافیزیک ماورای طبیعت پدیده شناسی خاتمیت غیبت بوبر یاسپرس ادگار آلن پور علائم ظهور حلاج آفرینش جدید عرفانی زایش عرفانی حقیقت محمدی وجه الله آخرالزمان علی اکبر خانجانی

1. ‫اﺳﻤﺎﻋﯿﻠﯿﻪ‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎﻣﯿﻪ‬
‫اﺳﺘﺎد‬‫اﮐﺒﺮﺧﺎﻧﺠﺎﻧﯽ‬ ‫ﻋﻠﯽ‬

2. ٢
‫اﻟﺮﺣﯿﻢ‬ ‫اﻟﺮﺣﻤﻦ‬ ‫اﷲ‬ ‫ﺑﺴﻢ‬
: ‫ﮐﺘﺎب‬ ‫ﻋﻨﻮان‬‫اﺳﻤﺎﻋﯿﻠﯿﻪ‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ‬ ‫و‬ ‫اﻣﺎﻣﯿﻪ‬
: ‫ﻣﺆﻟﻒ‬‫اﺳﺘﺎد‬‫ﺧﺎﻧﺠﺎﻧﯽ‬ ‫اﮐﺒﺮ‬ ‫ﻋﻠﯽ‬
: ‫ﺗﺄﻟﯿﻒ‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ‬1383‫ه.ش‬
:‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬95

3. ٣
‫ﻓﮭرﺳت‬‫ﻣطﺎﻟب‬
‫ﻣﻘدﻣﮫ‬..........................................................................................................٥
١‫رﺗﺎﺿ‬ُ‫ﻣ‬ ‫ظﮭور‬ ‫ـ‬‫ﯽ‬‫ﺢ‬ّ‫ﻠ‬‫ﺳ‬ُ‫ﻣ‬.......................................................................................................١٠
٢‫رﺳول‬ ‫ـ‬‫ﻋﻘل‬‫رﺳول‬ ‫و‬‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬.................................................................................................١١
٣‫ﯾﮕﺎﻧﮕ‬ ‫ـ‬‫ﯽ‬‫ﻗﮭ‬ ‫و‬ ‫ﻣﮭر‬‫ر‬‫ﻣﻌﺎﻧ‬ ‫ﺗوﺣﯾد‬ :‫ﯽ‬........................................................................................١٢
٤‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﮕﺎﻧﮕ‬‫ﯽ‬‫ﺻداﻗت‬‫ﺳ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎﺳت‬..................................................................................................١٤
٥‫ـ‬‫ﻓ‬‫ﺎﺋﻖ‬‫آﻣدن‬‫د‬ ‫ﺑر‬‫ﯾ‬‫ﺎﻟﻛﺗ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫)ﺛﻧو‬‫ﯾ‬‫ت‬(............................................................................................١٥
٦‫ت‬ ّ‫ﻧﺑو‬ ‫ـ‬‫اﻣﺎﻣت‬ ‫و‬...............................................................................................................١٦
٧‫ﺑﺎطن‬ ‫و‬ ‫ظﺎھر‬ ‫ـ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬...........................................................................................................١٨
٨‫ﻧﺧﺳﺗ‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺗﻔرﻗﮫ‬‫اﺳﻼم‬ ‫ﺻدر‬ ‫در‬ ‫ھﺎ‬..........................................................................................٢٠
٩‫ﻧﺧﺳﺗ‬ ‫ـ‬‫ﯾن‬‫ﺟﺎﻣﻌ‬‫ﮥ‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬......................................................................................................٢٣
١٠‫ﺷ‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﻌﮫ‬ّ‫ﻧ‬ُ‫ﺳ‬ ‫و‬‫ﯽ‬..............................................................................................................٢٤
١١‫ﺟداﺋ‬ ‫ـ‬‫ﯽ‬‫اﻣﺎﻣت‬‫ﺣﻛوﻣت‬ ‫و‬‫ﻏ‬ ِّ‫ﺳر‬ :‫ﯾ‬‫ﺑت‬‫اﻣﺎم‬...............................................................................٢٩
١٢‫ﭘ‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫دا‬‫ﯾ‬‫ش‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬:..............................................................................................٣٢
‫اﻟف‬‫رﺟﺋﮫ‬ُ‫ﻣ‬ ‫ـ‬................................................................................................................٣٢
‫ب‬‫ﺟﺑر‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻗدر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬.........................................................................................................٣٣
‫ج‬‫ﺷ‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﮥ‬‫ﻋﻠ‬‫ﯽ‬(‫)ع‬.........................................................................................................٣٦
‫ﻓرﻗ‬ ‫ـ‬ ‫د‬‫ﮥ‬‫ﻏﺎﻟ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫)ﻏﻼ‬‫ة‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌﮫ‬(...............................................................................................٣٨
١٣‫ظﮭور‬ ‫ـ‬‫ﻊ‬ّ‫ﯾ‬‫ﺗﺷ‬‫اﻧﻘﻼﺑ‬‫ﯽ‬......................................................................................................٤٤
١٤‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ظﮭور‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬:.......................................................................................................٤٩
‫ﻣﻧﺎﺑﻊ‬‫ﺗﺎرﯾﺧ‬‫ﯽ‬‫درﺑﺎر‬‫ۀ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬.........................................................................................٥٠
‫ﻣﺎھ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬...........................................................................................................٥٢
‫ﻧﺧﺳﺗ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑﺎﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﻋرﻓﺎن‬‫اﻧﻘﻼﺑ‬‫ﯽ‬‫اﻧﻘﻼب‬ ‫و‬‫ﻋرﻓﺎﻧ‬‫ﯽ‬........................................................................٥٥
‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺧﭼﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﻧﺧﺳﺗ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫داﻋ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ا‬‫ﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬...............................................................................٥٧
١٥‫ﭘ‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫دا‬‫ﯾ‬‫ش‬‫ﻗراﻣطﮫ‬..........................................................................................................٦٠
١٦‫ﺣﻛوﻣت‬ ‫ـ‬‫ﻓﺎطﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬.........................................................................................................٦٢
١٧‫ﻧﮭﺿت‬ ‫ـ‬‫ﺣﺳن‬‫ﺻﺑﺎح‬:...................................................................................................٦٥
‫اﻓﺳﺎﻧ‬‫ﮥ‬‫ﻓداﺋ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬..............................................................................................................٦٩
‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬‫اﻟﻣوت‬...............................................................................................................٧١
١٨‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ـ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﭘس‬‫ﺣﻣﻠﮫ‬ ‫از‬‫ﻣﻐول‬..........................................................................................٧٤
١٩‫ﻓرﻗﮫ‬ ‫ـ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫ﺻوﻓ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬..........................................................................................٧٧
٢٠‫ﻋرﻓﺎن‬ ‫ـ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻣﺎﺗر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎﻟ‬‫ﯾ‬‫زم‬.........................................................................................٨٠

4. ٤
٢١‫اﺳﻼم‬ ‫ـ‬‫اﻧﻘﻼﺑ‬‫ﯽ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ّد‬‫د‬‫ﻣﺟ‬ ‫)ظﮭور‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫ﺎﺣ‬ّ‫ﺑ‬‫ﺻ‬‫ﯽ‬(.....................................................................٨٤
٢٢‫ﻣﻌﻣﺎ‬ ‫ـ‬‫ی‬‫ﺷﺟره‬‫ﻧژاد‬ ‫و‬....................................................................................................٨٧
٢٣‫ﺣﻣﺎﺳ‬ ‫ـ‬‫ﮥ‬‫ﻋﺷﻖ‬‫ﻋرﻓﺎﻧ‬‫ﯽ‬...................................................................................................٩١
‫ﻛﻼم‬‫آﺧر‬....................................................................................................................٩٣

5. ٥
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺳﺧن‬‫از‬»‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬«‫ط‬‫ﻓﻘ‬‫ﺧن‬‫ﺳ‬‫از‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﺎن‬‫ﻣﯾ‬ ‫از‬‫ﻓرﻗ‬ ‫ﺎ‬‫دھﮭ‬‫ﮥ‬‫ﻼﻣ‬‫اﺳ‬‫ﯽ‬‫و‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻓرﻗ‬ ‫دھﺎ‬‫ﺻ‬ ‫و‬‫ﮥ‬‫ذھﺑ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬
‫ﺟﮭﺎن‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﺳﺧن‬ .‫ﺣﻘ‬ ‫از‬‫ﯽ‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ھﺳت‬‫ﻧ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﺳﺧن‬ .‫ﻣذھب‬ ‫از‬‫ﺣﻛﻣت‬ ‫و‬‫ﻣراﻣ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ﺎﻧﺗر‬‫درﺧﺷ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫اوراق‬‫ﻣﻌﻧو‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻣﻌرﻓت‬ ‫و‬‫ﺑﺷر‬‫ی‬‫ﭘد‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫آورده‬ ‫د‬‫وﻟ‬‫ﯽ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ﻧك‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫ﻧﺷﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ‫و‬ ‫ﻧدارد‬‫ﻋﻧوان‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﻣذھب‬‫ﻋﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻧﮫ‬‫ھم‬‫ﻗﺎﺑل‬‫رح‬‫ط‬
‫ﺑررﺳ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻧﻣ‬‫ﯽ‬‫آ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑﻠﻛ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺎﺑ‬‫ﻛﺗ‬ ‫ﺎ‬‫دھﮭ‬ ‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫در‬‫رن‬‫ﻗ‬‫اﺧ‬‫ﯾ‬‫ط‬‫ﺗوﺳ‬ ‫ر‬‫اروﭘﺎﺋ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﺎرش‬‫ﻧﮕ‬‫ده‬‫آﻣ‬‫ا‬ ،‫ﯾ‬‫ن‬‫ذھب‬‫ﻣ‬‫وان‬‫ﺑﻌﻧ‬‫ﯾ‬‫ك‬
‫ﻣذھب‬‫ﺷد‬‫ﯾ‬ً‫ا‬‫د‬‫ﺿﺎﻟﮫ‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﻣﻠﺣد‬ ‫و‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬‫ﻣﻌرﻓ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﺷ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫رود‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اوراق‬‫ﺎك‬‫ﺗﺎﺑﻧ‬‫ت‬‫ﻣﻌرﻓ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺑس‬‫ﻣﻠ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﺗ‬‫ﭘوﺳ‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫واروﻧﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﺑﮫ‬ ‫اﺑد‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺷود‬‫ﻟﻌﻧت‬‫ﺧﻠﻖ‬‫ھﻣﭼون‬ ‫ﮔردد‬ ‫ﻣﺑﺗﻼ‬‫ﻣﻛﺗﺑ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﭘﻠ‬ ‫اﺷد‬‫ﯾ‬‫د‬‫ی‬‫ﺷﻘﺎوت‬ ‫و‬‫ﺎس‬‫ﻟﺑ‬ ‫را‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﭘو‬‫ﺎﻧ‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫وده‬‫ﺑ‬
‫ا‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻧك‬‫ﺑواﺳط‬‫ﮥ‬‫ﻣﺣﻘﻘ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اروﭘﺎﺋ‬‫ﯽ‬‫ﻛﺷف‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ‫و‬ ‫ﮔردد‬‫ﺟﮭﺎﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﻋرﺿﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ود‬‫ﺷ‬‫ﺎره‬‫دوﺑ‬ ‫ﺎدا‬‫ﻣﺑ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫آن‬‫را‬‫ﮔ‬‫ﯾ‬‫ش‬‫ﯾ‬.‫د‬‫ﺎﺑﻧ‬
‫آ‬‫ﯾ‬‫ا‬ ‫ﺎ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻋﺟ‬‫ﯾ‬‫ب‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ا‬ ‫؟‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﺳﺗﺷرﻗﯾن‬‫اﺳﻼم‬ ‫و‬‫ﺷﻧﺎﺳﺎن‬‫و‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌﮫ‬‫ﺷﻧﺎﺳﺎن‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻧﮫ‬‫ﺎك‬‫ﭼ‬‫ﺎدرت‬‫ﻣﺑ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ف‬‫ﻛﺷ‬‫ﺣﻘ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻘ‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬‫و‬
‫ﻊ‬ّ‫ﯾ‬‫ﺗﺷ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫ﻛﻧﻧد‬‫ﻣﺳﻠﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫اﻧﺣراف‬ ‫از‬ ‫را‬‫ﻣﺻون‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫دارﻧد!؟‬
‫طرﻓ‬ ‫از‬‫ﯽ‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬ ‫دﮔر‬‫ﺎن‬‫ﺷﻧﺎﺳ‬‫د‬‫ﺻ‬‫ﯾ‬‫ﻘ‬‫ﯽ‬‫ون‬‫ﭼ‬‫ﺎﻧر‬‫ھ‬‫ی‬‫ورﺑن‬‫ﻛ‬‫د‬‫ﭼﻧ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎﻟﮫ‬‫رﺳ‬‫ﺗﺧوان‬‫اﺳ‬‫د‬‫ﺑﻧ‬‫ی‬‫ﺑﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺎد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ت‬‫ﺣﻛﻣ‬‫ﺎن‬‫ﻋرﻓ‬ ‫و‬
‫اﺳﻼﻣ‬‫ﯽ‬‫اﻣﺎﻣ‬ ‫در‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ور‬‫ﺑط‬ ‫را‬‫آﻧ‬ ‫و‬ ‫داﻧد‬‫ﺧﺎﺻ‬‫ﯽ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻎ‬‫ﻧواﺑ‬ ‫ر‬‫اﻛﺛ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺧواﻧ‬‫ﺣﻛ‬‫ت‬‫ﻣ‬‫ﻼﻣ‬‫اﺳ‬‫ﯽ‬‫ون‬‫ﭼ‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬
‫اﺷراق‬،‫ﺑوﻋﻠ‬‫ﯽ‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻣوﻻ‬ ،‫ﻧﺎ‬‫ی‬‫روﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻧ‬ ‫ﻋطﺎر‬ ،‫ﯾ‬‫ﺷﺎﺑور‬‫ی‬‫ﺣﺗ‬ ‫و‬ ،‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ‫را‬ ‫ﻣﻼﺻدرا‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ﻣﻧﺳوب‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ﻛﻧد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫راه‬‫ﺑﮫ‬
‫ﻣﺑﺎﻟﻐﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﺷد‬‫ﯾ‬‫ﻣ‬ ‫ﻣﺑﺗﻼ‬ ‫د‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﮔردد‬‫اﻟﺑﺗﮫ‬‫رو‬ ‫از‬‫ی‬‫ﻏرﺿ‬‫ﯽ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﮫ‬‫ﺑﻠﻛ‬ ‫و‬‫رو‬ ‫از‬‫ی‬‫وش‬‫ﺧ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺎرق‬‫ﺧ‬‫ﺎده‬‫اﻟﻌ‬‫ا‬‫ی‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬
‫ﻧﺳﺑت‬‫ﺑﮫ‬‫ﺣﻛﻣت‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫دارد‬‫آﻗﺎ‬ .‫ی‬‫ﻣﺑﺷر‬ ‫اﺳدﷲ‬ ‫دﻛﺗر‬‫ی‬‫ﻣﻘدﻣ‬ ‫در‬‫ﮥ‬‫ّﻠ‬‫ﺻ‬‫ﻣﻔ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﺗرﺟﻣ‬ ‫ﺑر‬‫ﮥ‬»‫ﺎر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﻔ‬‫ﻓﻠﺳ‬‫ﮥ‬‫ﻼﻣ‬‫اﺳ‬‫ﯽ‬«‫ر‬‫اﺛ‬
‫ﻛورﺑن‬‫ﻧوﺷﺗﮫ‬‫ﺑﮫ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺣﻘ‬‫ﯾ‬‫ﻘت‬‫اﺷﺎراﺗ‬‫ﯽ‬‫دﻗ‬‫ﯾ‬‫ﻖ‬‫ﻣﮭم‬ ‫و‬‫ﻧﻣوده‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﻋﻼﻗﮫ‬ ‫ﻧظر‬‫دان‬‫ﻣﻧ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫را‬‫آن‬‫وف‬‫ﻣﻌط‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫دار‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫و‬
‫آن‬ ‫ﺗﻛرار‬‫ﻧﻣ‬‫ﯽ‬‫ﭘرداز‬‫ﯾ‬‫م‬.
‫ت‬‫اﻧﮕﺷ‬ ‫ر‬‫اﮔ‬‫رو‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ی‬‫ﺑﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺎر‬‫ی‬‫ﺗﺎرﮔﺎن‬‫ﺳ‬ ‫از‬‫م‬ ‫ﻋﻠ‬ ‫دﮔﺎر‬‫ﻣﺎﻧ‬‫ادب‬ ‫و‬ ‫ر‬‫ھﻧ‬ ‫و‬‫ت‬‫ﺣﻛﻣ‬ ‫و‬‫ﺎن‬‫وﻋرﻓ‬‫ﺎر‬ ‫ﺗ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬‫ذار‬‫ﺑﮕ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬
‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑوده‬‫و‬ ‫اﻧد‬‫ﯾ‬‫دارا‬ ‫ﺎ‬‫ی‬‫اﺻل‬‫ﻧﺳب‬ ‫و‬‫و‬‫ﺳواﺑﻘ‬‫ﯽ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫و‬ ‫اﻧد‬‫ﯾ‬‫دارا‬ ‫ﺎ‬‫ی‬‫اﺳﺎﺗ‬‫ﯾ‬‫ﻣر‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫داﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫وده‬‫ﺑ‬‫د‬‫اﻧ‬
‫و‬‫ﯾ‬‫ﻻاﻗل‬ ‫ﺎ‬‫دارا‬‫ی‬‫رﮔﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﻧد‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﺷﮫ‬‫ﻛﮫ‬ ‫اﻧد‬‫ﻣﺗﻔﻛران‬ ‫واﻣدار‬‫اوﻟ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ا‬ .‫ﺑﺎﺷﻧد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫و‬‫ﯾ‬‫ژه‬‫ﮔ‬‫ﯽ‬‫وط‬‫ﻣرﺑ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ب‬‫ﻣﻛﺗ‬
‫اﻣﺎم‬‫ﺻﺎدق‬‫)ع‬(‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫رأس‬ ‫در‬‫ﺷﺎﮔردان‬‫و‬‫ﻣر‬‫ﯾ‬‫دان‬‫ﻧﺧﺑ‬‫ﮥ‬‫ﭘدرش‬‫ت‬‫داﺷ‬ ‫رار‬‫ﻗ‬‫ﮫ‬‫ﭼ‬ .‫ﻣ‬ ‫ر‬‫ﺑﮭﺗ‬ ‫ﺎ‬‫ﺑﺳ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫ﺟر‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫را‬»‫ﺻﺎدﻗ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬«‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬»‫ﺟﻌﻔر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬«‫ﺑﻧﺎﻣﻧ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ھﻣﺎﻧطور‬ .‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ب‬‫ﻣﻛﺗ‬‫ر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺷ‬‫ﺎﻟ‬‫ﺗﻌ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﺎﻗر‬‫ﺑ‬‫)ع‬(
‫داﺷت‬‫ﻛﮫ‬»‫ﺑﺎﻗر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬«‫ﻧﺎم‬‫داﺷت‬‫ﻋﻠﻣ‬ ‫ﺑر‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻛردن‬‫ﻣﻌﺎرف‬‫ﻗرآﻧ‬‫ﯽ‬‫اﺻرار‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ورز‬‫ﯾ‬‫ﻛﮫ‬ ‫د‬‫ﺑﺎﻧ‬ ‫ﺧود‬‫ﯽ‬‫ﻋﻠوم‬‫ﻗرآﻧ‬‫ﯽ‬‫و‬»‫ﺷﻛﺎﻓﻧد‬‫ۀ‬
‫ﻋﻠم‬«‫ﻧﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺣﺎل‬ ‫ﺑﮭر‬ .‫ﺷد‬‫و‬‫ﯾ‬‫ژه‬‫ﮔ‬‫ﯽ‬‫ﺟر‬‫ﯾ‬‫ﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﺗﺎر‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺑﮫ‬»‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬«‫ﻣﻌروف‬‫ﺷده‬‫اﺻﺎﻟت‬ ‫ھﻣﺎﻧﺎ‬‫م‬‫ﻋﻠ‬‫و‬‫ﻋﻠﻣ‬‫ﯽ‬
‫ﻛردن‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺗﻔﺳ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺗﺄو‬ ‫و‬ ‫ر‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﺗﻌ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫آ‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫ﻗرآﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺑراﺳﺎس‬‫ﻋﻘل‬‫ﻊ‬‫واﻗ‬ ‫و‬‫ﻧﮕر‬‫ی‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ھﻣ‬ ‫و‬ .‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ب‬‫ﻣوﺟ‬ ‫ر‬‫اﻣ‬‫ﭘد‬‫ﯾ‬‫دن‬‫آﻣ‬ ‫د‬
‫اﻧد‬‫ﯾ‬‫ﺷﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﻧﻘﻼﺑ‬‫ﯽ‬‫ﻋداﻟت‬ ‫و‬‫ﺟو‬‫ﯾ‬‫ﺎﻧﮫ‬‫در‬‫ﺟﻧﺑ‬‫ﮥ‬‫اﺟﺗﻣﺎﻋ‬‫ﯽ‬‫اﺳﻼم‬‫ﮔرد‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫د‬‫ﻣ‬‫اﺳ‬ ‫دار‬‫ﻣ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺎﺋ‬‫ﺧودﻧﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫رد‬‫ﻛ‬
‫ﻧﮭﺿت‬‫ﺣﺳن‬‫ﺻﺑﺎح‬‫ﺑﮫ‬‫اوج‬‫ﺷﻛوﻓﺎ‬‫ﯾﯽ‬‫رﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺑﺎﻧ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﯽ‬‫اﺳﻼم‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﮥ‬‫اﻧﻘﻼﺑ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﺷد‬‫ﺗﺎ‬‫ﺑﮫ‬‫اداﻣﮫ‬ ‫اﻣروز‬‫ﯾ‬‫ﺎﻓﺗﮫ‬‫اﺳت‬‫ھﻣواره‬ .
‫ﻋﻠﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛردن‬‫ﻣﻌﻧو‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫ﻣوﺟب‬‫اﻧﻘﻼﺑﺎت‬‫اﺟﺗﻣﺎﻋ‬‫ﯽ‬‫ھم‬‫وده‬‫ﺑ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ﺎﻧطور‬‫ھﻣ‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬ ‫در‬ ً‫ﻼ‬‫ﺛ‬‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺟد‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬ ‫د‬‫ﺟر‬ ،‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﻋﻠﻣ‬‫ﯽ‬
‫ﻛردن‬‫ﻓﻠﺳﻔﮫ‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﻣﻧﺟر‬‫اﻧﻘﻼﺑﺎت‬‫ﺳوﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻟ‬‫ﯾ‬‫ﺳﺗ‬‫ﯽ‬.‫ﺷد‬
‫اﻣروزه‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ﻣﮭﺟورﺗر‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﻐﻣوﻣﺗر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﺗﮭم‬ ‫و‬‫ﺗ‬‫ر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﺎ‬‫ھ‬‫ی‬‫ذھﺑ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬ ‫در‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ز‬ ‫در‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ر‬
‫ﻛوھ‬ ‫ﺑﺎر‬‫ﯽ‬‫ﺎت‬‫اﺗﮭﺎﻣ‬ ‫از‬‫ﺎﺣﻖ‬‫ﻧ‬‫رش‬‫ﻛﻣ‬ ،‫ﺎل‬‫ﺣ‬ ‫در‬‫ﺗن‬‫ﺷﻛﺳ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ﺎ‬‫آﻧﺟ‬ ‫ﺎ‬‫ﺗ‬‫م‬‫ھ‬ ‫وز‬‫ھﻧ‬‫رن‬‫ﻗ‬ ‫در‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺗم‬‫ﺳ‬‫زار‬‫ھ‬ ‫ﺎز‬‫آﻏ‬ ‫و‬‫ۀ‬‫وم‬‫ﺳ‬

6. ٦
‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫ﻼد‬‫ی‬‫ﻛﮫ‬ ،‫آﺷﻛﺎر‬ ‫ﻋﺻر‬‫ی‬‫آزاد‬ ‫و‬‫ی‬‫ﻋﻘ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫اﺳت‬‫ﺗﻘ‬ ،‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺗرﺟ‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ﺢ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫و‬ .‫دھد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺗﻘ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺎه‬‫آﻧﮕ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫اوج‬‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫د‬‫رﺳ‬‫ور‬‫ﻣﺟﺑ‬
‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬ ‫وﺟود‬ ‫ﺷود‬‫ﺗوﺟ‬ ‫را‬ ‫اروﭘﺎ‬ ‫در‬ ‫ﺧود‬ ‫ﺣﺎﺿر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫و‬‫ﺗﻘد‬‫ﯾ‬‫س‬‫ﻧﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ﻧﻣ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﯽ‬‫ﺗ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫ذا‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫د‬‫واﻧ‬‫وﻋ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫و‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺎر‬‫اﺟﺑ‬‫ی‬
‫ﻣﺑﺗﻼ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ‫و‬ ‫ﮔردد‬‫ھﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻟ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﮔروه‬‫ﮔروه‬‫ﻧﺳل‬ ‫از‬‫ﺟد‬‫ﯾ‬‫ﺑﻛﻠ‬ ‫د‬‫ﯽ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ودن‬‫ﺑ‬‫ﻣ‬ ‫ﺎر‬‫اﻧﻛ‬ ‫را‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﻛﻧﻧ‬‫ا‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫ود‬‫ﺧ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫ﺗﻧﺎﻗض‬‫رواﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﭼرا‬ ‫رھﺎﻧﻧد‬‫ﻛﺎخ‬‫ﻧﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫اﺷراﻓ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺑﮫ‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫وﺟﮫ‬‫ﻛﻣﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺳﻧﺧ‬ّ‫ﯾ‬‫ﺗ‬‫ﯽ‬‫اﻣﺎﻣت‬ ‫ﺑﺎ‬‫ﻧﻣ‬‫ﯽ‬‫ت‬‫داﺷ‬ ‫د‬‫ﺗواﻧ‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬
‫ﺗﻧﺎﻗض‬‫آﻧﮕﺎه‬‫ﺑﮫ‬‫ﺷدﺗ‬‫ﯽ‬‫ﻏ‬‫ﯾ‬‫رﻗﺎﺑل‬‫ﺗﺣﻣل‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫رﺳد‬‫ﺳﺧن‬‫ﺣﺳن‬ ‫از‬‫ﺑﺎح‬‫ﺻ‬‫ﺑﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫آ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫را‬‫ﭼ‬ .‫د‬‫را‬‫ﺑ‬‫ی‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬،‫س‬‫ﭘ‬‫از‬
‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫اﺳﻼم‬ ‫ﺻدر‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫ﺷﺧﺻ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ھﻣﭼون‬‫ﺣﺳن‬‫ﺻﺑﺎح‬‫درﺧﺷش‬‫ﻣؤﻣﻧﺎﻧﮫ‬‫ﻋﺎرﻓﺎﻧﮫ‬ ‫و‬‫ﮫ‬‫زاھداﻧ‬ ‫و‬‫ﮫ‬‫ﻋﺎدﻻﻧ‬ ‫و‬‫ﺗﮫ‬‫ﻧداﺷ‬
‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫ب‬‫ﺟﺎﻧ‬ ‫دو‬ ‫از‬‫ﺗرد‬ ‫ورد‬ ‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫رار‬ ‫ﻗ‬ ‫د‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮔ‬‫ﯾ‬‫رد‬:‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ب‬‫ﺟﺎﻧ‬ ‫از‬‫رﻗﯾن‬ ‫ﻣﺳﺗﺷ‬‫ﺎﺋ‬‫اروﭘ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫و‬‫اﺳ‬‫ۀ‬‫ﭘﻠ‬‫ﯾ‬‫د‬‫ی‬‫ﻘﺎوت‬ ‫ﺷ‬ ‫و‬‫و‬
‫آدﻣﻛﺷ‬‫ﯽ‬‫ﻣﻌرﻓ‬‫ﯽ‬‫ﺷده‬‫اﺳت‬‫د‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺟﺎﻧب‬ ‫از‬ ‫ﮕر‬‫ﻣوﺟود‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺳﻧت‬ ‫و‬‫زﻧدﮔﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫آﻗﺎﺧﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﺎﻛن‬‫ﺳ‬ ‫اروﭘﺎ‬ ‫در‬‫ﺗﻧد‬‫ھﺳ‬
‫زﻧدﮔ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫اوﻧﺎﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺳ‬‫ﯽ‬‫اﺷراﻓ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻋ‬ ‫را‬ ‫ﺧود‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﻣﺎﻣت‬‫ﺳﺎﺧﺗﮫ‬‫ﭘ‬ ً‫ﺎ‬‫ﻋﻠﻧ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫روان‬‫ﻧ‬ ‫را‬ ‫ﺧود‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫ز‬‫ﭼﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫وﻋ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫دﮔ‬‫زﻧ‬ ‫از‬‫ﯽ‬‫وت‬‫دﻋ‬
‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫ﻛﻧﻧد‬‫ﻟ‬‫ﯾ‬‫ﺑراﻟ‬‫ﯾ‬‫زم‬‫ﻣدرﻧ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫زم‬‫ﺻﻧﻌﺗ‬‫ﯽ‬‫ﻏرب‬‫ﺑﮫ‬ ‫را‬‫ﻋﻧوان‬‫ﻛل‬‫ﺣ‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫اراﺋﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬.‫ﻛﻧﻧد‬
‫ﻣﺳﻠﻣﺎﻧﺎن‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ھﻣﭼون‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫روان‬‫ﻣذاھب‬ ‫ﺳﺎﺋر‬‫ﮫ‬ّ‫ﻘ‬‫ﺣ‬‫طول‬ ‫در‬ ‫ﺑﺎرھﺎ‬ ،‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫رت‬‫ﻓﺗ‬ ‫ﺎر‬‫دﭼ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﻧﺳ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ده‬‫ﮔﻣﺷ‬ ‫و‬‫ﮔ‬‫ﯽ‬‫و‬
‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ھو‬‫ﯾ‬‫ﺗ‬‫ﯽ‬‫ﮔﺷﺗﮫ‬‫ﭘﺎ‬ ‫رد‬ ‫و‬ ‫اﻧد‬‫ی‬‫ھدا‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﮔم‬ ‫را‬‫ﻧﻣوده‬‫ﺑﮫ‬ ‫و‬‫ﭘر‬‫ﯾ‬‫ﺷﺎﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺑﻼ‬ ‫و‬ ‫ﮭﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ی‬‫ﻋظ‬‫ﯾ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮔرد‬ ‫ﻣﺑﺗﻼ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫ا‬ .‫د‬‫اﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دان‬‫ﺑ‬‫دﻟ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫وده‬‫ﺑ‬
‫ﻛﮫ‬‫ﻧور‬‫ی‬‫ا‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﻣﺎن‬‫ﻣﻌرﻓت‬ ‫و‬‫ﻓرد‬ ‫در‬ ‫را‬‫ی‬‫ﻣذھب‬ ‫از‬‫ﻧ‬ ‫ﻛﺎرا‬‫آﺷ‬ ‫ﺧود‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺎﻓﺗ‬.‫د‬‫اﻧ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﮥ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫د‬‫ﭼﻧ‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ن‬‫رن‬‫ﻗ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬
‫ﭼﻧ‬ ‫دﭼﺎر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ظﻠﻣﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺷده‬‫ا‬ ‫در‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫و‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ھو‬‫ﯾ‬‫ﺗ‬‫ﯽ‬‫دﺳت‬‫طﻧﺎب‬ ‫ﺑﮭر‬‫ﭘوﺳ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫ا‬‫ی‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺳﺎﻗط‬ ‫و‬ ‫زﻧد‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫طﻧﺎب‬ :‫ﺷود‬‫رب‬‫ﻏ‬
‫و‬‫درﻧ‬‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫زم‬‫ﺎب‬ ‫طﻧ‬ ،‫ﻣﻠ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺎب‬‫طﻧ‬ ،‫ش‬ ‫داﻧ‬‫ن‬ ‫ﻓ‬ ‫و‬‫ﺎب‬‫طﻧ‬ ،‫ادب‬ ‫و‬ ‫ﻌر‬ ‫ﺷ‬‫ﺎب‬ ‫طﻧ‬ ،‫رت‬‫ﺣﺳ‬ِ‫ﺗﮫ‬ ‫ﮔذﺷ‬‫ا‬‫ی‬‫ﮫ‬ ‫رﻓﺗ‬ ‫ﺎد‬‫ﺑ‬ ‫ر‬ ‫ﺑ‬‫ﺎب‬ ‫طﻧ‬ ....‫و‬
‫ﭘرﺳﺗش‬‫ﻣراﺳم‬ ‫و‬ ‫ﻧژاد‬ ‫و‬ ‫اﺟداد‬ ‫و‬ ‫آﺑﺎ‬‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺗﮭ‬‫ﯽ‬.
‫ﻧژادﭘرﺳﺗ‬ ‫ﺑروز‬‫ﯽ‬‫ﻓرﻗﮫ‬ ‫ھر‬ ‫در‬‫ا‬‫ی‬‫ﻧﺷﺎﻧ‬‫ﮥ‬‫اﻧﺣطﺎط‬‫آن‬‫اﺳت‬‫ﻣﺛل‬‫ﺻﮭ‬‫ﯾ‬‫وﻧ‬‫ﯾ‬‫زم‬!‫اﻧﺳﺎن‬‫ﺑﻣ‬‫ﯾ‬‫زاﻧ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ھو‬ ‫و‬ ‫ﺎ‬‫ﻣﻌﻧ‬ ‫ر‬‫ھ‬ ‫از‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﯾ‬‫ت‬
‫ﺎﻧ‬‫روﺣ‬‫ﯽ‬‫ﺗﮭ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ل‬‫ﻣﺗوﺳ‬ ‫ود‬‫ﺷ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﺗش‬‫ﭘرﺳ‬‫ﺟره‬‫ﺷ‬ ‫و‬ ‫ژاد‬‫ﻧ‬ ‫و‬ ‫داد‬‫اﺟ‬ ‫و‬ ‫ﺎ‬‫آﺑ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ون‬‫ﺟﻧ‬ .‫ود‬‫ﺷ‬‫ﺟره‬‫ﺷ‬‫ﺷﻧﺎﺳ‬‫ﯽ‬‫ب‬‫ﻧﺳ‬ ‫و‬‫ﮫ‬‫ﻧﺎﻣ‬
‫ﻧو‬‫ﯾ‬‫ﺳ‬‫ﯽ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫ﺟد‬‫ﯾ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻧﺷﺎﻧﮫ‬‫ھﺎﺳت‬.
‫واﻗﻌ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺑﺷر‬‫ی‬‫ﻧﺷﺎن‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫دھد‬‫ﺑﻘول‬‫ﻗرآن‬‫ﻛر‬‫ﯾ‬‫م‬‫ھ‬ ،‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫ﮔروھ‬ ‫و‬ ‫ﻓرد‬‫ﯽ‬‫دون‬‫ﺑ‬‫ﺗن‬‫داﺷ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫وه‬‫اﺳ‬ ‫و‬‫ﭘ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫واﺋ‬‫ﺷ‬‫ﯽ‬‫ده‬‫زﻧ‬‫ﺎدر‬‫ﻗ‬
‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫اداﻣ‬‫ﮥ‬‫ﺣ‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺳ‬‫ﮫ‬‫ﭼ‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺣﻖ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﮫ‬‫ﭼ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﺎﺣﻖ‬‫ﻧ‬‫روزه‬‫اﻣ‬ .‫ﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﻛ‬‫ون‬‫ﺟﻛﺳ‬‫وش‬‫ﺑ‬ ‫و‬‫ﺗﺎرﮔﺎن‬‫ﺳ‬ ‫و‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻧﻣﺎﺋ‬‫ﯽ‬‫و‬
‫ورزﺷ‬‫ﯽ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ھر‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﺑﮫ‬‫ﻣﺛﺎﺑ‬‫ﮥ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫را‬‫ﺑ‬‫ی‬‫ﺎﺋ‬‫ﮔروھﮭ‬‫ﯽ‬‫و‬‫ﯾ‬‫ژه‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ﺗﻧد‬‫ھﺳ‬‫ﺎن‬‫آﻧ‬‫و‬‫ﺑﺳ‬ ‫را‬‫ی‬‫ل‬‫ﺟﮭ‬‫و‬‫ون‬‫ﺟﻧ‬‫دا‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬.‫د‬‫ﻛﻧﻧ‬
‫واﻗﻌ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ﻧﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﭼﻛس‬‫ﺑدون‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯽ‬‫زﻧده‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ا‬ ‫اﺛر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫زﻧده‬‫ﺑﺳ‬‫ﯾ‬‫د‬‫ﺷ‬ ‫ﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫اﻣﺎﻣ‬ ‫از‬ ‫دﺗر‬‫رده‬‫ﻣ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ .‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬
‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫اﻓﺗﺧﺎرات‬ ‫از‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑوده‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫دارا‬‫ی‬‫ﺎﻧ‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯽ‬‫ده‬‫زﻧ‬‫ر‬‫ﻋﺻ‬ ‫ر‬‫ھ‬ ‫در‬‫ی‬‫ﺑوده‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫را‬‫ﭼ‬ ‫د‬‫اﻧ‬‫ول‬‫ﺑﻘ‬‫ول‬‫رﺳ‬‫رم‬‫اﻛ‬‫)ص‬(‫و‬
‫ﺗﺄﻛ‬‫ﯾ‬‫ھﻣ‬ ‫د‬‫ﮥ‬‫اﺋﻣﮫ‬‫اﺳﻼم‬ ‫ﺻدر‬‫اﻧﺳﺎﻧ‬ ،‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫دارا‬‫ی‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺣ‬‫ﯽ‬ّ‫و‬‫ل‬‫ﺟﺎھ‬ ‫د‬‫ﻧﺑﺎﺷ‬ ‫ر‬‫ﺣﺎﺿ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫وز‬‫ھﻧ‬ ‫و‬‫ا‬ ‫رو‬‫ﻗﻠﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﻣ‬‫وارد‬
‫ﻧﺷده‬‫اﺳت‬‫ﻣﺳﺋﻠﮫ‬ .‫اﻣﺎم‬‫ﺣ‬‫ﯽ‬ّ‫ﺑواﺳط‬‫ﮥ‬‫اﻣﺎم‬‫ﺻﺎدق‬‫)ع‬(‫ﻣ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺷﺎﮔرداﻧش‬‫ﺷ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﺗﺄﻛ‬ ‫ورد‬‫ﻣ‬ ً‫ا‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﺑ‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫ل‬‫و‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫رواﻧش‬
‫در‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣدرﺳﮫ‬‫ﭼﻧ‬ ‫ﻣدار‬ ‫ﺑر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﻧد‬‫ﯾ‬‫ﺷﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﻣﺑﺎدرت‬‫ﺑﮫ‬‫ﺗدو‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﻛﺗﺑ‬‫ﯽ‬‫ﺧﺎص‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫وﺟود‬ ‫و‬ ‫ﻧﻣودﻧد‬‫اﻣﺎم‬ ‫و‬‫ﺷﻧﺎﺳ‬‫ﯽ‬‫ور‬‫ﻣﺣ‬ ‫در‬ ‫را‬
‫ﺣ‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺗﺄﻛ‬ ‫و‬ ‫دادﻧد‬ ‫ﻗرار‬‫ﯾ‬‫د‬‫ی‬‫ﺗﺎ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ھ‬ ‫در‬ ّ‫د‬‫ﺣ‬‫ﯾ‬‫ﭼ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﻓرﻗﮫ‬ ‫از‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﭘد‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫د‬‫ﺑ‬ ‫و‬ .‫د‬‫ﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻟﺣ‬‫ﺎظ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫وان‬‫ﺗ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬
‫ﺑﮫ‬ ‫را‬‫ﻟﺣﺎظ‬‫اﺻول‬‫اﻋﺗﻘﺎد‬‫ی‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﺳﻼﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺷ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯽ‬‫داﻧﺳت‬‫ﻛل‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬‫ﻣﻌﺎرف‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫درطول‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ر‬‫ﺑ‬
‫اﻣﺎم‬ ‫ﻣدار‬‫ﺷﻧﺎﺳ‬‫ﯽ‬‫ﺷﻛل‬‫ﮔرﻓﺗﮫ‬‫ﻛﮫ‬‫اﻓﺗﺧﺎرات‬ ‫از‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﺑﺎﺷد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺗﺄﻛ‬‫ﯾ‬‫ﺑر‬ ‫د‬‫ﺣﻖ‬‫ﮔﺎه‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﺎر‬‫دﭼ‬ ‫را‬‫ﮔﻣ‬‫راھ‬‫ﯽ‬‫ﺎ‬‫ھ‬
‫ﻧﻣوده‬‫ﻛس‬ ‫ھر‬ ‫ﺗﺎ‬‫ﻧﺎﻛس‬ ‫و‬‫اﻣﺎم‬ ‫را‬‫ﻓﺎطﻣ‬ ‫و‬ ‫ﺑداﻧد‬‫ﯽ‬‫ودن‬‫ﺑ‬‫ب‬‫ﻧﺳ‬ ‫و‬‫ﮫ‬‫ﻧﺎﻣ‬‫ﺗ‬‫ﭘرﺳ‬‫ﯽ‬،‫ده‬‫ﺑرآﻣ‬‫ﭼﻧ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫وﺳواﺳ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ .‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬
‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ا‬ ‫از‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺧﺻﻠت‬‫اﻋﺗﻘﺎد‬‫ی‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑﺳ‬ ،‫ﯾ‬‫ﺎر‬‫ی‬‫اﺳﺗﻔﺎده‬ ‫ﺳوء‬‫ﻛرده‬‫دم‬ ‫و‬‫اﻣﺎﻣت‬ ‫از‬‫ﺣﺎﻟ‬ ‫در‬ ‫زدﻧد‬‫ﯾ‬‫ﻛﮫ‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﺎداﻧ‬‫ﯽ‬‫ر‬‫ﯾ‬‫ﺎﺳت‬‫طﻠب‬
‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ش‬‫ﺑر‬ .‫ﻧﺑودﻧد‬‫ا‬‫ی‬‫اﺛﺑﺎت‬‫اﻣﺎﻣت‬‫ﻧ‬ ‫ﺧود‬‫ﯾ‬‫ﻓﻘط‬ ‫ز‬‫ﺎﻓ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ب‬‫ﻧﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻧﺎﻣ‬‫را‬‫ﺑ‬‫ی‬‫راع‬‫اﺧﺗ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫را‬ ‫ود‬‫ﺧ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﻛﻧﻧ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬
‫ﺻﺎدق‬ ‫ﺟﻌﻔر‬‫ّل‬‫ﺻ‬‫ﻣﺗ‬‫و‬ ‫ﺳﺎزﻧد‬‫ﻣﻘدار‬‫ی‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ﺷﻌﺎﺋر‬ ‫و‬ ‫ﺷﻌﺎرھﺎ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫داﻣ‬ ‫را‬‫ﯽ‬‫ﺑرا‬‫ی‬‫ﺟذب‬‫ﻣر‬‫ﯾ‬‫دان‬‫ﻧﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ .‫ﻧد‬‫ھﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻟ‬‫ﯾ‬‫ل‬

7. ٧
‫ﺗﻔرﻗﮫ‬ ‫ﺗﻌداد‬‫اﻧﺷﻌﺎﺑﺎﺗ‬ ‫و‬ ‫ھﺎ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﻓرﻗ‬ ‫در‬‫ﮥ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫رخ‬‫وده‬‫ﻧﻣ‬‫ب‬‫ﺑﻣراﺗ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬ ‫ﺎﺋر‬‫ﺳ‬ ‫از‬ ‫ﺗر‬‫ﺷ‬‫وده‬‫ﺑ‬ ‫ھﺎ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫م‬‫ھ‬ ‫و‬ .‫ون‬‫اﻛﻧ‬
‫ﭘﻧﺞ‬ ‫ﺣدود‬‫ﻓرﻗ‬‫ﮥ‬‫ﺑزرگ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑﺎ‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫ﻣﺗﻔﺎوت‬‫ﻣﺗﺧﺎﺻﻣ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫اﺳﻼﻣ‬ ‫ﺑﻼد‬ ‫در‬‫ﯽ‬‫ھر‬ ‫و‬ ‫دارﻧد‬ ‫ﺣﺿور‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ب‬‫ﻧﺳ‬ ‫ﺑﺎ‬‫ﻧﺎﻣﮫ‬‫ا‬‫ی‬
‫ﺟ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ب‬‫دﻋو‬ ‫ﺧود‬‫ی‬‫ﺣﻘﺎﻧ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫اﻣﺎﻣت‬ ‫و‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﻧﻧد‬‫ﻓرﻗ‬ :‫ﮥ‬‫زار‬‫ﻧ‬‫ی‬ِ‫ﻗﺎﺳ‬‫م‬‫ﺎھ‬‫ﺷ‬‫ﯽ‬‫دارا‬‫ی‬‫ل‬‫ﭼﮭ‬‫ﮫ‬‫ﻧ‬ ‫و‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫ﻓرﻗ‬ ،‫ﮥ‬‫زار‬‫ﻧ‬‫ی‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬
‫ﺷﺎھ‬‫ﯽ‬‫دارا‬‫ی‬‫ﭼﮭل‬‫اﻣﺎم‬‫ﻓرﻗ‬ ،‫ﮥ‬‫ط‬‫ﯾ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫دارا‬‫ی‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﺷش‬ ‫و‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫ﻓرﻗ‬ ،‫ﮥ‬‫داود‬‫ی‬‫دارا‬‫ی‬‫ﺎه‬‫ﭘﻧﺟ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫دو‬ ‫و‬‫ﻓرﻗ‬ ‫و‬‫ﮥ‬‫ﻠ‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻣﺎﻧ‬‫ﯽ‬
‫دارا‬‫ی‬‫ل‬‫ﭼﮭ‬‫ﮫ‬ ‫ﻧ‬ ‫و‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫ﻼوه‬‫ﻋ‬ ‫و‬ .‫ا‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ن‬،‫د‬‫ﭼﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﮫ‬ ‫ﻓرﻗ‬‫وب‬‫ﻣﻧﺳ‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫ﻣﺎﻋ‬ ‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫در‬‫ﺗﺎن‬‫ھﻧدوﺳ‬‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣ‬‫ﺗﺎن‬‫اﻓﻐﺎﻧﺳ‬ ‫و‬‫و‬
‫ﺳور‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻟﺑﻧﺎن‬ ‫و‬‫ﺷﻣﺎل‬ ‫و‬ ‫ﻣﺻر‬ ‫و‬‫آﻓر‬‫ﯾ‬‫ﭘراﻛﻧده‬ ‫ﻘﺎ‬‫و‬‫دارا‬‫ی‬‫اﻣﺎﻣﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺟداﮔﺎﻧﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑرﺧ‬ ‫و‬ ‫ﻧد‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﯽ‬‫ﺎن‬‫آﻧ‬ ‫از‬‫رن‬‫ﻗ‬ ‫د‬‫ﭼﻧ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬
‫اﻣﺎم‬‫ﻣﺷﺧﺻ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬ ‫ﺑﺳر‬ ‫ظﮭور‬ ‫اﻧﺗظﺎر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ﻧدارﻧد‬‫ﯽ‬‫ﻣﺟﻣوع‬ ‫در‬ ‫و‬ .‫ﺑرﻧد‬‫ﻛل‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫ﻣﻧﺳوب‬‫ﺑﮫ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫دارا‬‫ی‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ش‬
‫دو‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫اﻣﺎم‬.‫ھﺳﺗﻧد‬
‫ﻧﺎم‬ ‫ﻗرﻧﮭﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬‫اﺻﻠ‬‫ﯽ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﮥ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺎ‬‫ھﻣﺎﻧ‬»‫ت‬‫ھﻔ‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬«‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫را‬‫ﭼ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ت‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫را‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫د‬‫ﻓرزﻧ‬‫ﺎدق‬‫ﺻ‬‫ﺗم‬‫ﺧ‬
‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫داﻧﺳﺗﻧد‬‫اﻣﺎم‬‫ﺷﺷم‬‫ﻣﺣﺳوب‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫ﺷد‬‫زان‬‫ﭘس‬‫ﻏ‬ ‫ﻗﻠﻣرو‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺑ‬‫ﻣ‬ ‫رار‬‫ﻗ‬‫ﯽ‬‫ﮔ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻧ‬‫ﺟﮭ‬ ‫ور‬‫ظﮭ‬ ‫ﺎر‬‫اﻧﺗظ‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫د‬‫رﻧ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﻣﮭ‬‫ی‬
‫ﻣ‬‫وﻋود‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﺑﺎﺷﻧد‬‫ﻧﺎﻣش‬»‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬«‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ﭘﺳر‬‫ﯾ‬‫ل‬‫اﺳت‬‫ھﻣﻧﺎم‬ ‫و‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﺑن‬‫ﺣﺳن‬‫ﮕر‬‫ﻋﺳ‬‫ی‬‫د‬‫ﻣﮭ‬‫ی‬‫اﺛﻧ‬ ‫ود‬‫ﻣوﻋ‬‫ﯽ‬ٰ‫ر‬‫ﻋﺷ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬
‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﺑﺎﺷد‬‫ﻧﺎم‬‫ﻛﻧ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫اش‬‫ﺗوﺳط‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﺑراﺳﻼم‬‫اﻋﻼن‬‫ده‬‫ﺷ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ﺎ‬‫آﻧﺟ‬ ‫از‬ .‫ود‬‫ﺑ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ،‫ن‬‫ﺣﺳ‬‫)ع‬(‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫را‬‫و‬ ‫ﺗﻘر‬‫ﻣﺳ‬
‫اﺻﻠ‬‫ﯽ‬‫ﻧﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﻠﻛﮫ‬ ‫و‬ ‫داﻧﻧد‬‫اﻣﺎم‬‫ﻣﺳﺗودع‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﺧواﻧﻧد‬‫اﻣﺎﻣت‬‫را‬‫ﺑ‬‫ی‬‫دﺗ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫زد‬‫ﻧ‬‫ی‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬»‫ود‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻌ‬«‫ﺎده‬‫ﻧﮭ‬‫ده‬‫ﺷ‬‫ﺗﺣو‬ ‫ﺎ‬‫ﺗ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ل‬
‫اﻣﺎم‬‫ﺣﺳ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫)ع‬(‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ﻧزد‬ ‫در‬ ‫ﻟذا‬ ‫ﺷود‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫اﻣﺎم‬‫ﺻﺎدق‬‫اﻣﺎم‬‫ﭘﻧﺟم‬‫اﺳت‬‫رش‬‫ﭘﺳ‬ ‫و‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫م‬‫ھ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫م‬‫ﺷﺷ‬‫وب‬‫ﻣﺣﺳ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬
‫ﭘﺳراﺳﻣﺎﻋ‬ ‫و‬ ‫ﮔردد‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ھم‬‫اﻣﺎم‬‫ھﻔﺗم‬‫ﻏﺎ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ب‬‫ﺗﻠﻘ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﻧﺎﺑرا‬ .‫ﮔردد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ھﻣﭼون‬ ‫آﻏﺎز‬ ‫در‬‫اﺛﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻋﺷر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬
‫ﺷد‬‫ﯾ‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﻣﻌﺗﻘد‬ ً‫ا‬‫د‬‫ﻣﮭدو‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺑد‬ ‫و‬ ‫ﺑود‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎظ‬‫ﻟﺣ‬‫ﺣﺗ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻣ‬ ‫دﺗر‬‫ﯽ‬‫ﻧت‬‫ﺳ‬ .‫ود‬‫ﻧﻣ‬‫ن‬‫ﺣﺳ‬ ‫ﺎد‬‫اﻋﺗﻘ‬ ‫و‬‫ﺑﺎح‬‫ﺻ‬‫ﭼﻧ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬ ً‫ﺎ‬‫ﺗﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎور‬‫ﺑ‬‫ی‬
‫داﺷت‬ ‫ﻗرار‬‫و‬‫ﻧ‬ ‫او‬‫ﯾ‬‫اﻣﺎم‬ ‫ظﮭور‬ ‫اﻧﺗظﺎر‬ ‫در‬ ‫ز‬‫ﻣ‬ ‫ﺑﺳر‬‫ﯽ‬‫ﻗﻼﻋﮭﺎ‬ ‫و‬ ‫ﺑرد‬‫ی‬‫ﻧ‬ ‫و‬ ‫ﺧود‬‫ﯾ‬‫ﻧﮭﺿت‬ ‫ز‬‫ﺑﮫ‬ ‫را‬ ‫ﺧود‬‫ﻋﻧوان‬‫زﻣ‬‫ﯾ‬‫ﻧﮫ‬‫ﺳﺎز‬‫ی‬‫و‬
‫ﻣﻘدﻣﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﺑرا‬‫ی‬‫اﻣﺎم‬ ‫ظﮭور‬‫ﻏﺎ‬‫ﯾ‬‫ب‬‫ﺗﻠﻘ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬.‫ﻛرد‬
‫ھﻣ‬‫ﮥ‬‫ﻣﺣﻘﻘ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ،‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫ﺧﺎﻟص‬‫اﺻ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ھﻔت‬ ‫را‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ذا‬‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫د‬‫داﻧﻧ‬‫ﻠﮫ‬‫ﺳﻠﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬ ‫و‬ ‫ھﺎ‬‫ھﺎ‬‫ﺋ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﺎم‬‫ﺑﻧ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﭘد‬‫ﯾ‬‫د‬
‫ﺑﻼوﻗﻔﮫ‬ ‫و‬ ‫آﻣد‬‫اﻣﺎﻣﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻣﻌرﻓ‬ ‫را‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ،‫ﻧﻣود‬‫ﻣﺛﺎﺑ‬‫ﮥ‬‫اﻧﺣراف‬‫ا‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫اﺻ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫اﺳﻼم‬ ‫ﺻدر‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ط‬‫ﻓﻘ‬‫در‬‫ودا‬‫ﺳ‬‫ی‬
‫ر‬‫ﯾ‬‫ﺎﺳت‬‫ﺳﻠطﻧت‬ ‫و‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬ ‫ھﻣﺎﻧطور‬‫دﻋوا‬‫ی‬‫ﺧوﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎﺣب‬‫ﺗﺻ‬ ‫ر‬‫ﺳ‬ ‫ﺑر‬‫ت‬‫اﻣﺎﻣ‬‫واره‬‫ھﻣ‬‫س‬‫ﭘ‬ ‫در‬‫رد‬‫ﭘ‬‫ۀ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬‫زارش‬‫ﮔ‬ ‫ھﺎ‬
‫ﺷده‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﮔﺎه‬‫ﻗﺗل‬‫ھم‬ ‫ﭘﺳر‬ ‫و‬ ‫ﭘدر‬‫ﺑﮫ‬‫ﺛﺑت‬‫رﺳ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫اﺳت‬‫ا‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺳﻠﺳﻠﮫ‬‫ﺟﻧس‬ ‫از‬ ً‫ﺎ‬‫ذاﺗ‬ ‫ھﺎ‬‫ﺧﻼ‬‫ﻓت‬‫ﻋﺑﺎﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺑوده‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫د‬‫اﻧ‬‫ﺎم‬‫ﺑﻧ‬
‫ﻋﻠو‬‫ی‬‫ﻓﺎطﻣ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﺳﺗم‬ ‫و‬ ‫آﻣدﻧد‬ ‫ﻛﺎر‬ ‫ﺳر‬ ‫ﺑر‬‫ﮔﺎه‬ ‫و‬ ‫ﻧﻣودﻧد‬ ‫ھﺎ‬‫ﺑﮫ‬‫ﻗﺗل‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺎدرت‬‫ﻣﺑ‬‫ول‬‫اﺻ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﻛردﻧ‬‫ر‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌت‬‫م‬‫ھ‬ ‫را‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ﭘ‬ ‫ر‬
‫ﺟﻣﻠﮫ‬ ‫و‬ ‫ﮔذاﺷﺗﻧد‬‫رﺳواﺋ‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫آﻧﮭﺎ‬‫ﯽ‬‫ﺳﺎﻗط‬.‫ﺷدﻧد‬
‫ﺳﻧت‬‫آداب‬ ‫و‬‫ﺣﺳن‬ ‫ﻋﻣﻠﻛرد‬ ‫و‬‫ﺻﺑﺎح‬‫ﺑوﺿوح‬‫ﻧﺷﺎن‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﻛﮫ‬ ‫ھد‬‫ﭘ‬ ‫او‬‫ﯾ‬‫رو‬‫ﺎن‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﺎطﻣ‬‫ﻓ‬‫ﯽ‬‫در‬‫ود‬‫ﻧﺑ‬ ‫ر‬‫ﻣﺻ‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫ل‬‫اھ‬ ً‫ﺎ‬‫ﻣطﻠﻘ‬
‫ﺳﻠطﻧت‬‫ﺑﻠﻛﮫ‬ ‫ﻧﺑود‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬ً‫ﺎ‬‫واﻗﻌ‬‫ت‬‫ھﻔ‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎ‬‫ﺑ‬ ‫ر‬‫ﻣﺳﺗﻧﺻ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ش‬‫اﺧﻼﻓ‬ ‫و‬ ‫ﷲ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫را‬‫ﻧﻣ‬‫ﯽ‬‫ت‬‫داﻧﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫در‬ ‫او‬
‫زﻣﺎن‬‫ﺧودش‬‫ﻧوزده‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯽ‬‫ظﮭور‬ ‫اﻧﺗظﺎر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ﻧﺑود‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﻣﮭ‬‫ی‬‫ود‬‫ﺑ‬ ‫ود‬‫ﻣوﻋ‬.‫ﺋﻠ‬‫ﻣﺳ‬‫ﮥ‬‫ﺎ‬‫اﺧﺗﻔ‬‫ی‬‫اﻟﮭ‬‫ﺎد‬‫ی‬‫ر‬‫ﭘﺳ‬‫زار‬‫ﻧ‬
‫ﺑﻌﻧوان‬‫اﻣﺎم‬‫ﻗﻠﻌ‬ ‫در‬‫ﮥ‬‫اﻟﻣوت‬‫ﯾ‬‫ك‬‫اﻓﺳﺎﻧ‬‫ﮥ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ر‬‫ﯾ‬‫ﺷﮫ‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﻛﻣﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻧﺷﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺗﺎر‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫اﺣد‬ ‫ھرﮔز‬ ‫و‬ ‫ﻧدارد‬‫ی‬‫وت‬‫اﻟﻣ‬ ‫در‬‫ﭼﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫ﻛﺳ‬‫ﯽ‬‫را‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ھﻣ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻛرد‬ ‫دار‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫روان‬‫داﺋ‬‫ﻓ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ن‬‫ﺣﺳ‬‫ﺑﺎح‬‫ﺻ‬‫ﺧص‬‫ﺷ‬ ،‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﯾ‬‫ب‬‫ﻧﺎﺋ‬ ‫ﺎ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫دا‬‫ﻣﻘﺗ‬ ‫و‬‫ی‬‫ﻣ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬
‫ھر‬ ‫و‬ ‫ﺧواﻧدﻧد‬‫ﻧﺎﻣ‬ ‫ﮔز‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬ ‫در‬ ‫ﻧزار‬ ‫ﻓرزﻧد‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ھم‬ ‫ھرﮔز‬ ‫و‬ ‫ﻧﺑود‬‫د‬‫ﯾ‬‫ده‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺷد‬‫ﺎ‬‫ﻻﺧره‬‫ھم‬ ‫ظﮭور‬‫وﻟ‬ .‫ﻧﻛرد‬‫ﯽ‬‫ﭼﻧد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫زارش‬‫ﮔ‬
‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬‫ﻧﺷﺎن‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫دھد‬‫ﻓرزﻧدش‬ ‫و‬ ‫ﻧزار‬‫ﺑﮫ‬‫ﺑرادرش‬ ‫اﻣر‬‫ﻣﺳﺗﻌﻠ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫داﻋ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫اﻣﺎﻣت‬‫داﺷت‬‫اﺳﻛﻧدر‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑﮫ‬‫ﻗﺗل‬‫رﺳ‬‫ﯾ‬.‫دﻧد‬
‫در‬‫ﺣﺎﻟ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫ﻋﻠ‬‫ﯽ‬‫)ع‬(‫ﺎم‬ ‫اﻣ‬‫ﺎزع‬ ‫ﻣﻧ‬ ‫ﻼ‬ ‫ﺑ‬‫س‬ ‫ﭘ‬ ،‫ت‬ ‫رﺣﻠ‬ ‫از‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎم‬ ‫ﻣﻘ‬ ‫ز‬ ‫ھرﮔ‬ ‫ﺎﻣﺑر‬‫ﺎ‬ ‫ادﻋ‬ ‫را‬ ‫ود‬ ‫ﺧ‬‫ﮫ‬ ‫ﺧﺎﻧ‬ ‫و‬ ‫رد‬ ‫ﻧﻛ‬‫ﻧﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﮔز‬‫ﯾ‬‫ا‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫ﺑرادرﻛﺷ‬‫ﯽ‬‫ﭘدرﻛﺷ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫ﺟﻌﻠ‬‫ﯽ‬‫دال‬‫ﺑراﺑطﺎل‬‫ادﻋﺎ‬‫ی‬‫آﻧﮭﺎﺳت‬‫ا‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺳﻧت‬‫ﺳﻼط‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑوده‬ ‫ﺟور‬‫اﺳت‬‫ﻧﮫ‬ ‫و‬‫ﻧت‬‫ﺳ‬
‫ﺎن‬‫اﻣﺎﻣ‬‫و‬‫ردان‬‫ﻣ‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬ ‫ﺎﻧطور‬‫ھﻣ‬ .‫دا‬‫ﺧ‬‫س‬‫ﺣ‬‫ن‬‫ﺑﺎح‬‫ﺻ‬‫م‬‫ھ‬‫را‬ ‫ﺑ‬‫ی‬‫ود‬‫ﺧ‬،‫ﻠط‬‫ﺳ‬‫ﻧت‬‫وراﺛﺗ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫داد‬‫ﻧ‬ ‫رار‬‫ﻗ‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫ﺎم‬‫ھﻧﮕ‬‫رﮔش‬ ‫ﻣ‬

8. ٨
‫ﺷوراﺋ‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ‫را‬‫رھﺑر‬‫ی‬‫ﺑزرگ‬‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺑﮫ‬ ‫د‬‫وﺻﺎ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺑرﮔز‬‫ﯾ‬‫ﻛﮫ‬ ‫د‬‫دال‬ ‫ﺧود‬‫ﺑرﻋدم‬‫ﻣوﺟود‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫وت‬‫اﻟﻣ‬ ‫در‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎﺑرا‬‫ﺑﻧ‬ .‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﯾ‬‫ن‬
‫ﺣﺳن‬‫ﺻﺑﺎح‬‫ا‬ ‫رو‬‫ﻗﻠﻣ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻠﮫ‬‫ﺳﻠﺳ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫ده‬ ‫د‬‫ﭼﻧ‬‫ﺎﻣ‬‫اﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ول‬‫ط‬ ‫در‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺑﻛﻠ‬‫ﯽ‬‫ﺎرج‬‫ﺧ‬ّ‫ﻣﺑر‬ ‫و‬‫اﺳ‬‫ت‬‫و‬‫ﻣﺎھ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ھ‬ ً‫ﺎ‬‫ﺗ‬
‫ﻣﺗﻔﺎوت‬‫اﺳت‬‫ﺳﻧت‬ .‫زﻧدﮔﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ھﻣﭼون‬ ‫او‬‫ھﻣ‬‫ﮥ‬‫ﻣردان‬‫ﺣﻖ‬‫ﺗﻘو‬ ‫اﺷد‬ ‫ﺑر‬‫ی‬‫اﺣ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ی‬‫ﻋداﻟت‬‫ﺗوﺳﻌ‬ ‫و‬‫ﮥ‬‫ﻣﻌرﻓت‬‫اﻣﺎم‬ ‫و‬‫ﺷﻧﺎﺳ‬‫ﯽ‬
‫داﺷت‬ ‫ﻗرار‬‫ﺧودش‬ ‫و‬‫ﻛﻣﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ادﻋﺎﺋ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻛرد‬‫ﯾ‬‫ﻧﺣﺎل‬‫ھﻣ‬ ‫از‬‫ﮥ‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻗداﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺷﺗر‬‫ﯾ‬‫ﺎﻓت‬.
‫ﺣﺳن‬‫ﺻﺑﺎح‬ً‫ﻼ‬‫ﻋﻣ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫اﺛﻧ‬ٰ‫ﯽ‬‫ﻋﺷر‬‫ی‬‫ﺟذاﺑ‬ ‫و‬ ‫ﺑود‬ّ‫ﯾ‬‫ت‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫او‬ ‫ﻧظر‬ ‫در‬‫ﻣﻌﺎرف‬ ‫ﺑﺧﺎطر‬‫ﻋﻠوم‬ ‫و‬‫و‬‫ﯾ‬‫ژه‬‫ا‬‫ی‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫از‬
‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﺻﺎدق‬ ‫ﺟﻌﻔر‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﻗر‬‫ﺑرﺧﺎﺳﺗﮫ‬‫و‬‫ﻛﺎﻧﺎل‬ ‫در‬‫طرﻓداران‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﺗﺣت‬ ‫و‬‫ھﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫وان‬‫ﻋﻧ‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺗﻣرار‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺎﻓﺗ‬.‫ود‬‫ﺑ‬
‫و‬‫آن‬‫ﭼ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ی‬‫ﻋﻠﻣ‬ ‫ﺟز‬‫ﯽ‬‫ﻛردن‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻋﻘﻼﻧ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻧﻣودن‬‫ﺷر‬‫ﯾ‬‫ﻌت‬‫ﻓ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ﺳﺎﺧﺗن‬‫ﻣﺗﺎﻓ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫ﺑود‬ ‫ﻣﻌﺗﻘد‬ ‫او‬ .‫ﻧﺑود‬‫ﻣظﻠوﻣ‬‫ﯾ‬‫ت‬
‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﺧﻼ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻖ‬‫ﺷرط‬‫ﻛﺎﻓ‬‫ﯽ‬‫ﺑرا‬‫ی‬‫اﻣﺎم‬ ‫ظﮭور‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﺑﻠﻛﮫ‬‫ﺑﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺷرا‬‫ﯾ‬‫ط‬‫ﺑرا‬ ‫را‬‫ی‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫ور‬‫ظﮭ‬‫ﺎده‬‫آﻣ‬‫ت‬‫دﺳ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﻧﻣ‬
‫ا‬ ‫اﻧدرﻛﺎر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻋظ‬ ‫اﻣر‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺑد‬ .‫ﺷد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻟﺣﺎظ‬‫ﺑﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺣﺳن‬‫ﺻﺑﺎح‬‫ﺑراﺳﺗ‬ ‫را‬‫ﯽ‬‫ﺑﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﮥ‬‫ﻋﻠﻣ‬‫ﯽ‬‫اﻧﻘﻼﺑ‬ ‫ـ‬‫ﯽ‬‫ت‬‫داﻧﺳ‬‫ﺷ‬ ،‫ﯾ‬‫ﻌﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬
‫دﺳﺗﮕﺎه‬ ‫در‬‫ﺗﺣر‬‫ﯾ‬‫ف‬‫ﺑﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻋﺑﺎﺳ‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫وا‬‫ﻣﺣﺗ‬ ‫از‬‫ت‬‫ﺣرﻛ‬‫ﺗﮭ‬‫ﯽ‬‫ﺗﮫ‬‫ﮔﺷ‬‫ﺦ‬‫ﻣﺳ‬ ‫و‬‫ده‬‫ﺷ‬‫ﺎره‬‫دوﺑ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫طﮫ‬‫ﺑواﺳ‬‫ن‬‫ﺣﺳ‬‫ﺑﺎح‬‫ﺻ‬‫اﺣ‬‫ﯾ‬‫ﺎء‬
‫ﮔﺷت‬‫درواﻗﻊ‬ ‫او‬ .‫اﺣ‬‫ﯾ‬‫ﻣﻛﺗب‬ ‫ﺎءﮔر‬‫ﺟﻌﻔر‬‫ی‬‫ﺑﺎﻗر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑﺳرﻋت‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬ ‫ﺑود‬‫ﻣﺎھ‬ ‫ﺑﺎ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫رد‬‫ﻋﻣﻠﻛ‬ ‫و‬‫ﻼط‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎطﻣ‬‫ﻓ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫ر‬‫ﻣﺻ‬ ‫در‬
‫ﺑن‬‫ﺑﺳت‬‫رﺳ‬‫ﯾ‬‫راھش‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺳﺎﺧت‬ ‫ﺟدا‬ ‫را‬.
‫ﻛﻠ‬ ‫ﺑطور‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬‫ﻟﺣﺎظ‬‫ﻣﺎھ‬ّ‫ﯾ‬‫ت‬‫ھﻣ‬‫ﮥ‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫)ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌﮫ‬‫ﻣ‬ ‫را‬ (‫ﯽ‬‫ﺗوان‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﮫ‬‫ﺳ‬‫ﺗﮫ‬‫دﺳ‬‫ﺗﻘﺳ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺗﮫ‬‫دﺳ‬ :‫ود‬‫ﻧﻣ‬‫ا‬‫ی‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫د‬‫ﻣﻌﺗﻘ‬
‫اﻣﺎم‬‫ﺣ‬‫ﯽ‬ّ‫ا‬ .‫ﺣﺎﺿرﻧد‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﺳﺗﮫ‬‫راﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺗوان‬‫ﺷﺎﻣل‬‫ھﻣ‬‫ﮥ‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫ﺻوﻓ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﻧﻣود‬‫دارا‬‫ی‬»‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ر‬«‫ھﺳﺗﻧد‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫را‬ ‫ر‬‫ﯾ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫ﺎ‬
‫و‬‫ﯾ‬‫ﻧﺎﺋب‬ ‫ﺎ‬‫اﻣﺎم‬‫و‬‫ﯾ‬‫ﻗطب‬ ‫ﺎ‬‫و‬‫ﯾ‬‫آﺋ‬ ‫ﺎ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻧ‬ّ‫ﻠ‬‫ﺗﺟ‬‫ﯽ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫ﺎن‬‫زﻣ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ت‬‫اطﺎﻋ‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫د‬‫داﻧﻧ‬‫ارادت‬ ‫و‬‫ل‬‫ﻛﺎﻣ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬ .‫ﺗﻧد‬‫ھﺳ‬ ‫او‬ ‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫را‬
‫ﺑﺎ‬ ً‫ﺎ‬‫اﺳﻣ‬‫ﯾ‬‫ﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﺳﺗﮫ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﭼﻧد‬ ‫ھر‬ ‫ﺷﻣرد‬‫اﻣﺎم‬‫ا‬ ‫ﺣﺎﺿر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ﻗرون‬ ‫در‬‫ﺟد‬‫ﯾ‬‫آن‬ ً‫ﺎ‬‫ﻣطﻠﻘ‬ ‫د‬‫ﻣﺎھ‬ ‫و‬ ‫ﺎ‬‫ﻣﻌﻧ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫دا‬‫ﻧ‬ ‫را‬ ‫ر‬‫رد‬
‫ﭘ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫رواﻧش‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ا‬ ً‫ﺎ‬ ‫ﻣطﻠﻘ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬ ‫ﻣ‬‫ارادﺗ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫و‬‫ی‬ً‫ﺎ‬ ‫اﺳﺎﺳ‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ﻧدارﻧ‬‫ﯾ‬‫ك‬»‫ﺎد‬ ‫ﻧﻣ‬«‫ت‬ ‫اﺳ‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬ّ‫ﺗ‬‫ﺣ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬ ‫دھ‬ ‫در‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﺧ‬‫ﯾ‬‫ت‬ ‫ﺣﺎﻟ‬ ‫ر‬
‫ﻧﻣﺎد‬‫ﯾ‬‫ﻧش‬‫ﻧ‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ﻣ‬ ‫در‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫رواﻧش‬‫دﺳت‬ ‫از‬‫داده‬‫اﺳت‬.
‫دﺳﺗ‬‫ﮥ‬‫دوم‬‫اﻣﺎﻣ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﻣﻌﺗﻘد‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫ﻣرده‬‫ﮔروھ‬ ‫ھر‬ ‫و‬ ‫اﻧد‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﺳﺗﮫ‬‫ﺑﮫ‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫از‬‫ﻣﺎﻣﺎن‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬ ‫در‬‫ﺻ‬ّ‫ﺳ‬‫ﻣﺗو‬‫ﻧ‬ ‫و‬ ‫ﻠﻧد‬‫ﯾ‬‫ز‬
‫ﺑﮫ‬‫ﻣﺛل‬ ،‫آﻧﮭﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎﺑر‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﺋت‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫ﻣﺗوﺳﻠ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑﮫ‬‫اﻣﺎم‬‫ﺎ‬‫رﺿ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ،‫ﻣوﺳ‬‫ﯽ‬‫ﺎظم‬‫ﻛ‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ،‫ﺣﺳ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬ ‫و‬‫ن‬‫ﺣﺳ‬....ّ‫ﺗ‬‫ﺣ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ر‬‫اﻛﺛ‬
‫ﺧﺎﻧﻘﺎه‬‫ھم‬ ‫ھﺎ‬‫ا‬ ‫از‬ ً‫ﻼ‬‫ﻋﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻧوع‬‫ﻣﺣﺳوب‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﺳ‬ ‫و‬ ‫ﺷوﻧد‬‫ﯽ‬‫ھم‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑﮫ‬‫ﻧﺎم‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ر‬‫ﯾ‬‫ور‬‫ﺣﺿ‬ ‫ﺎ‬‫آﻧﺟ‬ ‫در‬ ‫د‬‫ﻣرﺷ‬ ‫ﺎ‬‫دارد‬،‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺗر‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ك‬
ّ‫ﻟ‬‫ﻣﺗو‬‫ﯽ‬‫اﺳت‬‫ﻧﮫ‬‫ﻛﺳ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﭘ‬ ‫ﺑﺗواﻧد‬‫ﯾ‬‫روان‬‫ﺗﺣت‬ ‫را‬‫ارادت‬‫اطﺎﻋت‬ ‫و‬‫و‬‫داﺷﺗﮫ‬ ‫ﺧود‬ ‫اﻣر‬.‫ﺑﺎﺷد‬
‫دﺳﺗ‬ ‫ﺎ‬ّ‫ﻣ‬‫ا‬ ‫و‬‫ﮥ‬‫ﺳوم‬‫ﺷ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﭘ‬ ،‫ﯾ‬‫اﻣﺎم‬ ‫رو‬‫ﻏﺎ‬‫ﯾ‬‫ب‬‫ظﮭورش‬ ‫اﻧﺗظﺎر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ھﺳﺗﻧد‬‫ﺑﺳر‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ ‫و‬ ‫ﺑرﻧد‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫ز‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺳ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬.‫د‬‫ﻛﻧﻧ‬
‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺟﻣﺎﻋت‬‫ﺗﺣت‬ ً‫ا‬‫اﻛﺛر‬‫ﺗﻌﻠ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺗﻘﻠ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫د‬‫ﻣراﺟﻊ‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌﮫ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ﺑﺎﺷﻧد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣرﺟﻊ‬‫ﺑﮫ‬ ‫را‬‫ﻣﺛﺎﺑ‬‫ﮥ‬‫ﻧﺎﺋب‬‫ﺎم‬‫اﻣ‬‫ﺎن‬‫زﻣ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺗﻘﻠ‬ ‫و‬ ‫د‬‫داﻧﻧ‬‫ﯾ‬‫د‬
‫از‬‫ھﻣﺎن‬ ‫را‬ ‫او‬‫اطﺎﻋت‬‫اﻣﺎم‬ ‫از‬‫ﻏﺎ‬‫ﯾ‬‫ب‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ا‬ .‫ﭘﻧدارﻧد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﺳﺗﮫ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ز‬‫ﻋوام‬ ً‫ﺎ‬‫ﻋﻣدﺗ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫وﺟﮭ‬‫ﺗ‬ ‫ﺑﺎﺷﻧد‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﺎطن‬‫ﺑ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫و‬ ‫د‬‫ﻧدارﻧ‬
‫ﺎم‬‫ﺗﻣ‬‫اھﻣ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫را‬‫رﻋ‬‫ﺷ‬ ‫واھر‬‫ظ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯾ‬‫د‬‫دھﻧ‬‫واره‬‫ھﻣ‬ ‫ذا‬‫ﻟ‬ ‫و‬‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫آن‬‫ﺗ‬‫دﺳ‬ ‫دو‬‫ﮥ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﺎزع‬‫ﺗﻧ‬ ‫در‬ ‫ر‬‫ﮕ‬‫ﻣ‬ ‫ر‬‫ﺑﺳ‬ ‫ﺎد‬‫ﺗﺿ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫از‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺑرﻧ‬
‫ﻣﻌرﻓت‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫زار‬‫ی‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺟو‬‫ﯾ‬.‫ﻧد‬
‫ﺑﮫ‬‫ﻋﻧوان‬‫ﻛﻼم‬‫ا‬ ‫آﺧر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﻘدﻣﮫ‬‫ﺑﺎ‬‫ﯾ‬‫ﮔﻔت‬ ‫د‬‫ﻛﮫ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ھﻔت‬ ‫ﺣدود‬‫ﻗرن‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑﮫ‬‫ﻻك‬‫ﺗﻘ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ر‬‫ﺳ‬ ‫ﺗﺎ‬ّ‫د‬‫ﺣ‬‫ﻓراﻣوﺷ‬ ‫ـ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬
‫رﻓﺗﮫ‬ ‫ﻓرو‬‫اﺳت‬‫ﺗﻘ‬ ‫آﻧﻘدر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻧﻣوده‬‫ﻛﮫ‬ً‫ﻼ‬‫اﺻ‬‫ﯾ‬‫ﺎدش‬‫رﻓﺗﮫ‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﭼﮫ‬‫ﭼ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ی‬‫ﺗﻘ‬ ‫را‬ّ‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫وده‬‫ﻧﻣ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﺎﻧر‬‫ھ‬ .‫ی‬‫ورﺑن‬‫ﻛ‬‫د‬‫ﻣﻌﺗﻘ‬
‫اﺳت‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﺎن‬‫ﻋرﻓ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫دوران‬ ‫در‬‫ﺗﻘ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫اش‬‫س‬‫ﭘ‬‫ول‬‫اﻓ‬ ‫از‬‫ت‬‫ﻧﮭﺿ‬‫ن‬‫ﺣﺳ‬‫ﺑﺎح‬‫ﺻ‬،‫در‬‫ﺑﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺞ‬‫ﺟر‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫ﺎﻧ‬ّ‫و‬‫ﺗﺻ‬‫ف‬‫اﺛﻧ‬‫ﯽ‬
‫ﻋﺷر‬‫ی‬‫ﺣل‬‫ﺟذب‬ ‫و‬‫ﮔرد‬‫ﯾ‬‫ا‬ .‫د‬‫ﯾ‬‫ﺷﺎن‬‫ﺑد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫طر‬‫ﯾ‬‫ﻖ‬‫اﺳت‬ ‫ﻣﻌﺗﻘد‬ ً‫ﺎ‬‫ﻋﻠﻧ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﮫ‬‫آﻧﭼ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ا‬‫روزه‬‫ﻣ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻧﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ت‬‫ﺗﺣ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﺷ‬
‫ﻋﻧوا‬‫ن‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬‫ﺣﺎﺿرش‬‫ھو‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﯾ‬‫رﺑط‬ ً‫ﻼ‬‫اﺻ‬ ‫ﺎﺑد‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫ﺣﻘ‬‫ﯾ‬‫ﻘ‬‫ﯽ‬‫دارد‬‫ﻧ‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻖ‬‫ﺑرﺣ‬‫ر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻧظر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬
‫درﺑﺎر‬‫ۀ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﮥ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺗﺎر‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺟﮭﺎن‬ ‫ﻣﻌﺎﺻر‬‫اﺑراز‬‫ﺷده‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑراﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺣﻖ‬‫ﻧﺎﺣﻖ‬ ‫از‬ ‫را‬‫ﻣ‬ ‫ﺟدا‬‫ﯽ‬‫ﻛﻧ‬‫ﺎت‬‫اﺗﮭﺎﻣ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺑﻧ‬‫ﯽ‬
‫ﻋﺑﺎﺳ‬‫ﯽ‬‫و‬‫ﺧوارزﻣﺷﺎھ‬‫ﯽ‬‫ﻣﻐوﻟ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﺻﻠ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫داﻣن‬ ‫از‬ ‫را‬‫ﺣﻘ‬‫ﯾ‬‫ﻘت‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﻛﺗب‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫زدا‬‫ﯾ‬‫ﻋ‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺣﺎل‬‫ﺣﺳﺎب‬‫اﻣﺎﻣت‬‫م‬‫ھ‬ ‫را‬

9. ٩
‫ﺳﻠطﻧت‬ ‫از‬‫ﻣ‬ ‫ﺟدا‬‫ﯽ‬‫ﺑدون‬ ‫و‬ ‫ﻛﻧد‬‫آﻧ‬‫ﻛﮫ‬‫اﻣﺎﻣﺎن‬ ‫از‬ ً‫ﺎ‬‫ﻋﻠﻧ‬‫اﺳﻣﺎﻋ‬ ‫ﺣﺎﺿر‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮥ‬‫ﻣدرن‬‫ﻧﺎﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎن‬‫آﻧ‬ ‫رد‬‫ﺑﺑ‬‫ھو‬ ‫رو‬‫ﻗﻠﻣ‬ ‫از‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬
‫اﺳﻣﺎﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺣذف‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻧﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺑد‬ .‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫طر‬‫ﯾ‬‫ﻖ‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫ﻣﺣﻘﻘ‬‫ﯽ‬‫ھﻣﭼون‬‫ھﺎﻧر‬‫ی‬‫ﻛورﺑن‬‫ﺑﮫ‬‫ﺣﻖ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﮫ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎر‬‫ی‬‫ﺎﻧ‬‫ﻧرﺳ‬‫ﯾ‬‫ده‬‫ت‬‫اﺳ‬‫در‬ ‫و‬
‫واﻗﻊ‬‫ﺧدﻣﺗ‬‫ﯽ‬‫ﺑزرگ‬‫ﺑﮫ‬‫ﺟﮭﺎن‬‫ﻊ‬ّ‫ﯾ‬‫ﺗﺷ‬‫اﺳﻼم‬ ‫و‬‫ﻧﻣوده‬‫اﺳت‬‫اﺻل‬ ‫و‬‫ﺟﻌل‬ ‫از‬ ‫را‬‫ﺗﻔﻛ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﺳﺎﺧﺗﮫ‬‫اﺳت‬.
‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎﻟ‬ ‫رﺳ‬‫ﮥ‬‫ﮫ‬ ‫ﻧ‬ ‫ر‬ ‫ﻣﺧﺗﺻ‬‫رو‬ ‫از‬‫ی‬‫ژوھش‬ ‫ﭘ‬‫ﺗﺣﻘ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻖ‬‫آﻛﺎدﻣ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫رو‬ ‫از‬‫ی‬‫د‬ ‫درد‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ھو‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫ﺎرش‬ ‫ﻧﮕ‬‫ده‬ ‫آﻣ‬‫ت‬ ‫اﺳ‬‫و‬
‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫دوار‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫ﺎن‬ ‫طﺎﻟﺑ‬‫ھو‬‫ﯾ‬‫ت‬‫آ‬ ‫ﺎر‬ ‫ﺑﻛ‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬ ‫و‬ .‫د‬‫ﯾ‬‫ز‬‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫دوار‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫ﻛﺳ‬‫ﯽ‬‫ت‬ ‫اھﺎﻧ‬ ‫ورد‬ ‫ﻣ‬ ‫را‬‫داده‬ ‫ﻧ‬ ‫رار‬ ‫ﻗ‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬ ‫د‬ ‫ﭼﻧ‬ ‫ر‬ ‫ھ‬
‫ﺗﺟو‬‫ﺟﺳ‬‫ی‬‫ﺣﻘ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻘ‬‫ﺑﮭر‬‫ﺎل‬‫ﺣ‬‫ﺎك‬‫دردﻧ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﺎ‬‫ﮔروھﮭ‬ ‫و‬ ‫راد‬‫اﻓ‬ ‫و‬‫ﺋ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫را‬‫ت‬‫ﺗﺣ‬‫وان‬‫ﻋﻧ‬‫ﺣﻘ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫دﻛﺎ‬‫ﺎ‬‫ﻧﮭ‬‫ی‬‫دﻧ‬‫ﯾ‬‫و‬‫ی‬‫ﺎﻧ‬‫ﻛﺷ‬‫ﯾ‬‫ده‬،
‫ﺟر‬‫ﯾ‬‫ﺣﮫ‬‫ﻣ‬ ‫دار‬‫ﯽ‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ﺳﺎزد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻧوع‬‫ﺧدﻣت‬ ‫در‬ ‫زﺧﻣﮭﺎ‬‫ﺣﻘ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻘ‬‫ﻣ‬ ‫رار‬‫ﻗ‬‫ﯽ‬‫ﮔ‬‫ﯾ‬‫ﻧﮭﺎ‬ ‫و‬ ‫د‬‫رﻧ‬‫ﯾ‬‫دﻣت‬‫ﺑﺧ‬ ً‫ﺎ‬‫ﺗ‬‫دت‬‫وﺣ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫آ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬ ‫را‬‫ﭼ‬ ‫د‬‫ﻧ‬
‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫از‬‫اھداف‬‫ا‬ ‫در‬ ‫ﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫رﺳﺎﻟﮫ‬‫ﻧﺷﺎن‬‫دادن‬‫ﺣﻖ‬‫واﺣده‬‫ا‬‫ی‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫دل‬ ‫در‬‫ھﻣ‬‫ﮥ‬‫ﻓرﻗﮫ‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫اﺳﻼﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺧﺎﺻﮫ‬ ‫و‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯽ‬‫ور‬‫ﺣﺿ‬
‫دارد‬‫آن‬ ‫و‬‫ﺣﻖ‬ِ‫اﻣﺎم‬‫اﻣﺎﻣت‬ ‫و‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ذات‬‫اﺳﻼم‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺳﻌ‬ ‫ﻣﺎ‬ .‫ﺑﺎﺷﻧد‬‫ﯽ‬‫ﻛرده‬‫ا‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺎن‬‫ﻧﺷ‬ ‫ﺗﺎ‬‫دھ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﻓرﻗ‬‫ﮥ‬‫ﻣﺎﻋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ذات‬ ‫در‬
‫ﮔوھر‬ ‫و‬‫ۀ‬‫ﺑﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺎد‬‫ی‬‫ھ‬ ‫ﺧود‬‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫ﺗﻔﺎوﺗ‬‫ﯽ‬‫اﺛﻧ‬ ‫ﺑﺎ‬ٰ‫ﯽ‬‫ﻋﺷر‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫آﻧﭼﮫ‬ ‫و‬ ‫ﻧدارﻧد‬‫ﻛﮫ‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺳر‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫را‬ ‫ﺗﻔﺎوﺗﮭﺎ‬ّ‫د‬‫ﺣ‬‫ب‬‫ﻣوﺟ‬ ‫ﻋداوﺗﮭﺎ‬‫ده‬‫ﺷ‬‫ت‬‫اﺳ‬
‫اﺳﺗﻔﺎده‬ ‫ﺳوء‬‫ھﺎ‬‫ی‬‫دﺟ‬‫ن‬ّ‫ﻻ‬‫ﺎ‬‫طول‬ ‫در‬‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺑوده‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬ّ‫ﻣ‬‫ا‬‫ت‬‫اﺳﻼﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬‫ﺗﻛ‬ ‫را‬‫ﺎره‬‫ﭘ‬‫ﺎﺧﺗﮫ‬‫ﺳ‬‫ﻧﮭﺎ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫دﻣت‬‫ﺑﺧ‬ ً‫ﺎ‬‫ﺗ‬‫ﺎﻧ‬‫ﻛﺷ‬ ‫ر‬‫ﻛﻔ‬‫ﯾ‬‫ده‬
‫اﺳت‬‫ﻣر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺗﻣدن‬ ‫د‬‫ﻋﻠوم‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫وﻧﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺑﻧ‬ ‫ـ‬‫ﯽ‬‫راﺋ‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯽ‬‫ﺎﺧﺗﮫ‬‫ﺳ‬‫ھو‬ ‫از‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺗﮭ‬‫ﯽ‬‫وده‬‫ﻧﻣ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ا‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎﻟﮫ‬‫رﺳ‬‫ﺗﻼﺷ‬‫ﯽ‬‫اﺣ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ی‬
‫ھو‬‫ﯾ‬‫ت‬‫اﻣﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫دوار‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﻣﻘﺑو‬‫ل‬‫اﻣﺎم‬‫زﻣﺎن‬‫ﻋﺞ‬‫ﮔ‬ ‫ﻗرار‬‫ﯾ‬.‫رد‬
‫ﺧﺎﻧﺟﺎﻧﯽ‬ ‫اﮐﺑر‬ ‫ﻋﻠﯽ‬

10. ١٠
١‫ﺮﺗﺎﺿ‬ُ‫ﻣ‬ ‫ظﮫﻮر‬ ‫ـ‬‫ﯽ‬‫ﺢ‬ّ‫ﺴﻠ‬ُ‫ﻣ‬:
‫ﻓﻘط‬ ‫اﮔر‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﺗﻔﺎوت‬‫د‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﺳﻼم‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ی‬‫ﻧﺳﺑت‬‫ﺑﮫ‬‫ذاھب‬‫ﻣ‬ ‫ﺎﺋر‬‫ﺳ‬‫اﻟﮭ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬ ‫ﺎﻣﺑر‬‫را‬‫اﻧﺑ‬ ‫ﺎﺋر‬‫ﺳ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ی‬‫اﻟﮭ‬‫ﯽ‬
‫ﻣﺗﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫و‬ ‫ﺳﺎﺋر‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬ ‫ﻛﻧد‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ژﮔ‬‫ﯾ‬‫ﮭﺎ‬‫ی‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫را‬ ‫او‬‫ﻣﻔﮭوم‬‫آن‬ ‫ﺳﺎزد‬‫ا‬‫ت‬‫ﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﺑر‬‫ی‬‫ﻠﺢ‬‫ﻣﺳ‬‫ﭼر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻧ‬‫ﯽ‬
‫دﮔر‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﺻوﻓ‬‫ﯽ‬‫ﺑﻠﻛﮫ‬ ‫و‬ ‫ﺑود‬ ‫ﺟﻧﮕﺟو‬‫ﻣرﺗﺎض‬‫ﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﭼر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻛﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﻧﺳﺎن‬‫ﻛل‬‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﻛﺳ‬ .‫ﺑود‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑﻘول‬‫ﺧودش‬‫ﻓﻘط‬‫ط‬‫ﺑواﺳ‬‫ﮥ‬
ّ‫د‬‫اﺷ‬‫ﻓﻘرش‬‫اﺑﻧﺎ‬ ‫ﺳرور‬‫ی‬‫اﺳت‬ ‫ﺑﺷر‬‫ﻛل‬ ‫در‬ ‫و‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫و‬‫ﮫ‬‫ﺳ‬‫ﺎل‬‫ﺳ‬‫ﺎﻟﺗش‬‫رﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻟﺣظ‬‫ا‬‫ی‬‫م‬‫ھ‬‫دون‬‫ﺑ‬‫ر‬‫ﻓﻛ‬‫ﮓ‬‫ﺟﻧ‬‫دارك‬‫ﺗ‬ ‫و‬‫ﺟﻧﮕ‬‫ﯽ‬
ً‫ﺎ‬‫ﺗﻣﺎﻣ‬ ‫و‬ ‫ﻧﺑود‬‫ﭼر‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﻓرط‬ ‫از‬ ‫و‬‫ﺿﻌف‬‫ﮔرﺳﻧﮕ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫اش‬‫ﺳﻧﮓ‬‫ﺑﮫ‬‫ﺷﻛم‬ ‫و‬ ‫ﭘﮭﻠو‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﺳت‬‫در‬ ‫و‬‫آﺧر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻟﺣظﺎت‬‫ﻋﻣرش‬
‫ﺗدارك‬ ‫در‬‫ﺣﻣﻠﮫ‬‫ﺑﮫ‬‫اﻣﭘراطور‬‫ی‬‫ﺳﺎﺳﺎﻧ‬‫ﯽ‬.‫ﺑود‬
‫ھﻣ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﯾ‬‫ك‬‫و‬‫ﯾ‬‫ژﮔ‬‫ﯽ‬‫دوﮔﺎﻧﮫ‬‫ﺑﻐﺎ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺑﮫ‬ ‫و‬ ‫ﻣﺗﺿﺎد‬‫طﻼح‬‫اﺻ‬‫روز‬‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬»‫د‬‫ﯾ‬‫ﺎﻟﻛﺗ‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬«‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺗ‬‫وان‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬‫د‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫و‬ (
‫ﺷﺧﺻ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﻧﺳﺎن‬‫ﻛل‬ ‫از‬ ‫را‬‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﺗﻣدن‬ ‫و‬‫ﻣذھب‬ ‫و‬‫ﻣﻌرﻓت‬ ‫و‬‫ﻓرھﻧﮓ‬ ‫و‬‫ﺑﺷر‬‫ی‬‫ﻣﺗﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ز‬ .‫ﻧﻣود‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ف‬ ّ‫و‬‫ﺗﺻ‬ ‫را‬‫و‬‫ر‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺎﺿ‬
‫ﻛﮫ‬ ‫زھد‬ ‫و‬ ‫اﻧزوا‬ ‫و‬‫ﻛل‬‫ﺣ‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫اﺳﻼم‬ ‫ﺎﻣﺑر‬‫دوران‬ ‫در‬ ‫را‬‫ﻗﺑل‬‫رﺳﺎﻟﺗش‬ ‫از‬‫ﺑرﻣ‬ ‫در‬‫ﯽ‬‫ﮔ‬‫ﯾ‬‫ُرف‬‫ﻋ‬ ‫ﺑر‬ ‫ﺑﻧﺎ‬ ً‫ﺎ‬‫ﻣطﻠﻘ‬ ‫رد‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬‫ذھ‬‫ﻣ‬‫ب‬
‫ﺟﻧﮓ‬ ‫ﺑﺎ‬‫ﻧ‬ ‫ﺳﺎزﮔﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﺑﻠﻛﮫ‬ ‫و‬‫ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺿﺎد‬ ‫در‬‫آ‬‫ن‬‫اﺳت‬‫ھﻣواره‬ .‫ر‬ ‫و‬ ‫زھد‬‫ﯾ‬‫ﺎﺿت‬‫ﻗر‬ ،‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻠﺢ‬‫ﺻ‬‫ش‬‫آراﻣ‬ ‫و‬‫ﺎزش‬‫ﺳ‬ ‫و‬‫ﺧﻼ‬ ‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﻖ‬
‫ﺑﻠﻛﮫ‬ ‫و‬‫ﺑﺎ‬‫دﺷﻣﻧﺎن‬‫ﺗﺳﻠ‬ ‫ﺣد‬ ‫ﺳر‬ ‫ﺗﺎ‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺑوده‬ ‫رﺿﺎ‬ ‫و‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬ ‫آﻧﺟﺎ‬ ‫ﺗﺎ‬‫ﺑﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫دﻣت‬‫ﺧ‬‫ﻣﻧﺎن‬‫دﺷ‬‫ﻛﻧ‬‫ﯽ‬‫ون‬‫ﭼ‬ ‫و‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯽ‬‫ورت‬‫ﺻ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬
‫طرف‬ ‫زﻧﻧد‬ ‫ﺗو‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﺻورت‬ ‫ﮕر‬‫ﺑﺎ‬ ‫را‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﺎ‬ّ‫ﻧ‬‫ﺗﻣ‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ش‬‫آور‬‫ی‬‫ﺗﺎ‬‫ﺳ‬‫ﯾ‬‫ﻠ‬‫ﯽ‬‫دﺳت‬ ‫و‬ ‫زﻧﻧد‬‫ﻣﻧﺎﻧت‬‫دﺷ‬‫ﺑﺑوﺳ‬ ‫را‬‫ﯽ‬‫ا‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ذھب‬‫ﻣ‬‫ور‬‫ظﮭ‬ ‫ﺎ‬‫ﺑ‬
‫ﻋ‬‫ﯾ‬‫ﺳ‬ٰ‫ﯽ‬‫ﻣﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺢ‬‫ﻛﮫ‬‫ﻛﻣﺎل‬ ‫ﻣظﮭر‬‫رﺣﻣت‬‫ﺑﮫ‬ ‫ﺑود‬‫ﻟﺣﺎظ‬‫ﺗﺎر‬‫ﯾ‬‫ﺧ‬‫ﯽ‬‫رﺳ‬ ‫ﺑﺳر‬‫ﯾ‬‫و‬ ‫د‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ل‬‫ﻛﺎﻣ‬ ‫دور‬‫ﺎر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫ز‬‫ﭘﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ر‬‫ﻋﺻ‬ ‫و‬ ‫د‬‫آﻣ‬
‫آﺧر‬‫اﻟزﻣﺎن‬‫ﻗ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬‫د‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬ ‫ﺷد‬ ‫آﻏﺎز‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ھم‬ (‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫آﺧر‬‫اﻟزﻣﺎن‬‫ﺎﻧش‬‫اﻣﺎﻣ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺷ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺑر‬ ‫ز‬‫د‬‫ﻛﻧﻧ‬ ‫ﺎ‬‫ﭘ‬‫ۀ‬‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬.‫ﺗﻧد‬‫ﮔﺷ‬ ‫ﺎ‬‫ھ‬
‫در‬‫ﻊ‬‫واﻗ‬‫ﺎﻧ‬ ‫رﺣﻣ‬ ‫ﺑر‬ ‫ﺻ‬‫ﯽ‬‫ﺎل‬ ‫ﻗﺑ‬ ‫در‬ ‫د‬ ‫ﺧداوﻧ‬‫ﻘﺎوت‬‫ﺷ‬ِ‫ﺎﻓران‬ ‫ﻛ‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫رﺳ‬ ‫ﺎ‬ ‫اﻧﺗﮭ‬‫ﯾ‬‫و‬ ‫د‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ﺣﻘ‬ ‫در‬ (‫ﯾ‬‫ت‬ ‫ﻘ‬‫ﻧﺗ‬‫ﯾ‬‫ﺟ‬‫ﮥ‬‫طﺑ‬‫ﯾ‬‫ﻌ‬‫ﯽ‬‫ور‬ ‫ظﮭ‬
‫ﻣﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺢ‬‫)ع‬‫ﺳرﮔذﺷت‬ ‫و‬ (‫آن‬ .‫ﺑود‬ ‫او‬‫ﻣﻌﺎﻣﻠﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑﻧ‬‫ﯽ‬‫اﺳراﺋ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﺑﺎ‬‫ﻣﺳ‬‫ﯾ‬‫ﺢ‬‫)ع‬‫رﺣﻣﺎﻧ‬ ‫ﺻﺑر‬ ‫ﻧﻣود‬ (‫ﯽ‬‫ﺧدا‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫را‬ ‫د‬‫وﻧ‬‫ﭘﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫آورد‬
‫آﺧر‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﺑرش‬ّ‫ﻠ‬‫ﻣﺳ‬ ‫را‬‫ﺢ‬‫ﺑﮫ‬ .‫ﻧﻣود‬‫ھﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻟ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﻗرآن‬ ‫در‬‫ﻛر‬‫ﯾ‬‫م‬‫ﺷده‬ ‫ذﻛر‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑﮭﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دوﺳﺗﺎن‬ِ‫ﻣؤﻣﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑرﺧ‬‫ﯽ‬‫از‬‫ﺎر‬‫ﻧﺻ‬‫ی‬
‫ﭘس‬ .‫ھﺳﺗﻧد‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ﺑرﺧﺎﺳﺗﮫ‬ (‫ﻏﺎ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ت‬ِ‫رﺣﻣت‬‫ﻋ‬‫ﯾ‬‫ﺳو‬‫ی‬.‫ﺑود‬
‫ﺗﻘر‬ ‫ﺧداوﻧد‬‫ﯾ‬‫ھﻣ‬ ً‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫ﮥ‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﺑراﻧش‬‫ﺑواﺳط‬ ‫را‬‫ﮥ‬‫ﻣﻌﺟزات‬‫در‬ ‫آﺷﻛﺎر‬‫ﻗﺑﺎل‬‫ﺎر‬ّ‫ﻔ‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬‫ﺎر‬‫ی‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﻓرﻣ‬‫ﺎ‬‫ﺟ‬‫ی‬‫ﺎن‬‫آﻧ‬‫ﺎﻓران‬‫ﻛ‬ ‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫و‬
‫ﺳﺗﻣﮕران‬‫ﺣ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻠﮫ‬‫ﮔران‬‫ﺟﻧﮕ‬‫ﯾ‬‫ﻣؤﻣﻧﺎﻧش‬ ‫و‬ ‫د‬‫را‬‫ﻧﺻرت‬‫وﻟ‬ .‫داد‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ﻣؤﻣﻧﺎﻧش‬ ‫و‬ (‫ﻛﮫ‬ ‫ﻛرد‬ ‫اﻣر‬ّ‫ﻠ‬‫ﻣﺳ‬ ‫ﺧود‬‫ﺣﺎﻧﮫ‬‫و‬
‫ھﻣﭼون‬‫ﺑﺷر‬‫ی‬‫ﻋﺎد‬‫ی‬‫ﺑﮫ‬‫در‬ .‫ﭘردازﻧد‬ ‫ﺳﺗﻣﮕر‬ ‫ﻛﻔﺎر‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﻧﺑرد‬‫واﻗﻊ‬‫د‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫ﺧداوﻧد‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬(‫ﻛ‬‫ل‬‫د‬‫ﯾ‬‫ﻧش‬‫زﻣ‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ر‬‫ﺑﺷ‬ ‫و‬‫ی‬
‫ﺋﻠ‬‫ﻣﺳ‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬ ‫ﻧﻣود‬‫ﮥ‬»‫ﺎد‬‫ﺟﮭ‬«‫ﺎل‬‫ﻗﺗ‬ ‫و‬ِ‫راه‬ ‫در‬‫دا‬‫ﺧ‬‫ر‬‫اﻣ‬ ،‫ی‬ّ‫ﺗص‬‫ﻣﺧ‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫د‬‫ﺑ‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎظ‬‫ﻟﺣ‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬(‫زﻣ‬ ،‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ر‬‫ﺗ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫و‬
‫ﺧﻠﻘ‬‫ﯽ‬‫ﺗر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﺑران‬‫ت‬‫اﺳ‬‫د‬ ‫ذا‬‫ﻟ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻧ‬ ‫او‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﻠﺗر‬‫ﻛ‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎم‬‫اﺣﻛ‬‫را‬‫ﺑ‬ ‫را‬‫ی‬‫ﺣ‬‫ﯾ‬‫ﺎت‬‫دﻧ‬‫ﯾ‬‫و‬‫ی‬‫ﻠﻣﺎﻧﺎن‬‫ﻣﺳ‬‫دارا‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎﻧوﻧ‬‫ﻗ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺑﺎﺷ‬‫ﯽ‬
‫ﻛﺎﻣل‬‫اﺳت‬‫زﻣ‬ .‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺷدن‬ِ‫آﺳﻣﺎن‬‫واﻗﻌ‬ ‫ھﻣﺎﻧﺎ‬‫ﮥ‬‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬‫و‬‫آﺧراﻟزﻣﺎن‬‫اﺳت‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﺧﺗص‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﺳﻼم‬‫اﺳت‬.
‫د‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬(‫ﻧﺻرت‬ ،‫اﻟﮭ‬‫ﯽ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﻧﺻرت‬‫ﺑﺎطﻧ‬‫ﯽ‬‫روﺣﺎﻧ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻧﮫ‬ ‫ﺑﺎﺷد‬‫ﺟﺳﻣﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫ﺑﮫ‬ .‫ھﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻟ‬‫ﯾ‬‫ل‬»‫ؤﻣن‬‫ﻣ‬«‫ﻣﺎء‬‫اﺳ‬ ‫از‬
‫اﺳت‬ ‫ﺧداوﻧد‬‫و‬»‫اﻣﺎم‬«‫ﻧ‬‫ﯾ‬.‫ز‬

11. ١١
٢‫رﺳﻮل‬ ‫ـ‬‫ﻋﻘﻞ‬‫رﺳﻮل‬ ‫و‬‫ﻗ‬‫ﯿ‬‫ﺎﻣﺖ‬:
‫و‬‫ﯾ‬‫ژه‬‫ﮔ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﯾ‬‫د‬ ‫ﮕر‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ا‬ (‫ﯾ‬‫ﻧﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﭻ‬‫ﻣﻌﺟ‬‫ز‬‫ۀ‬‫ﻋ‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫ﻓ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬،‫ﺎن‬‫ﻣردﻣ‬‫وت‬‫دﻋ‬ ‫را‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫وت‬‫دﻋ‬ ‫راز‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﻛﻧ‬‫او‬
‫ﭼ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ی‬‫ﻋﻘﻼﻧ‬ ‫ﺟز‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﻧ‬ ‫ﺷﻌور‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫درواﻗﻊ‬ .‫د‬ ‫ﺗﻧﮭﺎ‬‫ﯾ‬‫ﻧ‬‫ﯽ‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫دﻋوت‬‫ﺑﮫ‬‫ﺗﻌﻘل‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻧﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ﻋﻘﻼﻧ‬ :‫د‬‫ﯽ‬‫ﺎﺧﺗن‬‫ﺳ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻧ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫و‬‫ی‬
‫د‬‫ﯾ‬‫دن‬‫آﺧرت‬‫ﻓ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻓﺗن‬ِ‫ﻣﺗﺎﻓ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ك‬‫و‬‫ﯾ‬‫ﺎﻓﺗن‬‫ﻋرش‬‫رو‬ ‫ﺑر‬‫ی‬‫ﻓرش‬‫ﭘس‬ .‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﻋﻘﻼﻧ‬ ً‫ﺎ‬‫ﺗﻣﺎﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺎﻧ‬‫ﻋرﻓ‬ ‫و‬‫ﯽ‬‫ﻋﻠﻣ‬ ‫و‬‫ﯽ‬
‫ت‬ ‫اﺳ‬‫ا‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ت‬ ‫ﻧﺳ‬‫ل‬ ‫ﻛ‬‫ز‬ ‫ﻣﻌﺟ‬‫ۀ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬ ‫و‬ .(‫ھﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻟ‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﮫ‬ ‫ﻣﻛ‬ ‫ﺎر‬ ّ‫ﻔ‬‫ﻛ‬ ‫دﺗﮭﺎ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﺗ‬‫ﮫ‬ ‫ﺑ‬‫ﺎم‬ ‫ھﻧﮕ‬‫راف‬ ‫اط‬ ‫از‬ ‫ور‬ ‫ﻋﺑ‬‫ﺧﺎﻧ‬‫ﮥ‬
‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫ﮭﺎ‬‫ﮔوﺷ‬ ‫در‬ ،(‫ی‬‫ﮫ‬‫ﭘﻧﺑ‬ ‫ود‬‫ﺧ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﮔذا‬‫ل‬‫ﻋﻘ‬ ‫ﺎ‬‫ﺗ‬ ‫ﺗﻧد‬‫ﺷ‬‫ﺎن‬‫ﺷﻌورﺷ‬ ‫و‬‫ﺎل‬‫ﻓﻌ‬‫و‬ ‫ود‬‫ﻧﺷ‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫طﻼح‬‫اﺻ‬‫روز‬‫اﻣ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫و‬‫ﺷﺳﺗﺷ‬‫ی‬
‫ز‬‫ﻣﻐ‬‫ی‬‫م‬‫طﻠﺳ‬ ‫و‬‫ﺎن‬‫ھﻣﭼﻧ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﻧﮕردﻧ‬‫ل‬‫ﺟﺎھ‬‫ﺎﻗ‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫س‬‫ﭘ‬ .‫د‬‫ﺑﻣﺎﻧﻧ‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫ﻊ‬‫واﻗ‬ ‫در‬‫ول‬‫رﺳ‬‫ل‬‫ﻋﻘ‬‫ﻣﻧﺗﮭ‬ ‫ود‬‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬ ‫ﻧ‬‫ل‬‫ﻋﻘ‬‫ﺎد‬ ‫ﻣ‬‫ی‬‫و‬
‫ﺣﺳﺎﺑ‬‫ﯽ‬‫ﺑﻠﻛﮫ‬ ،‫ﻋﻘﻠ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬‫ﺎ‬‫ﻣ‬ ‫ﺑﺗواﻧد‬‫ﻓوق‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬‫ﺎن‬‫ﻧﮭ‬ ‫رار‬‫اﺳ‬ ‫و‬‫درك‬ ‫را‬‫ﻧﻣﺎ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻧﮫ‬‫ﻧﺷ‬ ‫و‬ ‫د‬‫ھ‬‫ﺎ‬‫ی‬‫ﺎﻟم‬‫درﻋ‬ ‫را‬ ‫د‬‫ﺧداوﻧ‬‫ﻋ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑﺑ‬‫ﯾ‬‫و‬ ‫د‬‫ﻧ‬
.‫ﺑﻔﮭﻣد‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻧ‬ ‫در‬ ‫را‬‫ﯾ‬‫ﺑ‬ ‫ﻣرز‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬ ‫ﺑﺷﻧﺎﺳد‬ ‫ﺎ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫دﻧ‬‫ﯾ‬‫آﺧرت‬ ‫و‬ ‫ﺎ‬‫ﺑرداﺷﺗﮫ‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ود‬‫ﺷ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎن‬‫ھﻣ‬‫وع‬‫وﻗ‬»‫ﺗوﺣ‬‫ﯾ‬‫د‬«‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬
‫ﻛل‬ّ‫ﻋرﻓﺎن‬ ‫ﻣﺣور‬‫اﺳﻼﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ﺑﺎﺷد‬‫ﺑﮫ‬‫ﻣﻛﺗب‬»‫وﺣدت‬‫وﺟود‬«‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﻣﻌروف‬ ‫ز‬‫ﺷده‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ا‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎن‬‫ھﻣ‬‫وع‬‫وﻗ‬ِ»‫ﮫ‬‫واﻗﻌ‬«‫ﮫ‬‫ﺑ‬
‫ﻣﻌﻧﺎ‬‫ی‬»‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬«‫اﺳت‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑدان‬‫ﻣﻌﻧﺎﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ذات‬ ‫در‬‫ﺎﻟم‬‫ﻋ‬‫ﺗ‬‫ھﺳ‬‫ﯽ‬‫ﻧﻘط‬‫ﮥ‬‫ﻋطﻔ‬‫ﯽ‬‫ﭘد‬‫ﯾ‬‫ده‬‫آﻣ‬ ‫د‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﻧﮭﺎن‬‫ﻋ‬ ‫را‬ ‫ﺎ‬‫ھ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬
‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬ ‫ﺳﺎزد‬‫د‬ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬‫رﺳول‬ (ِّ‫ﻣﻌر‬‫ﻓ‬‫ﯽ‬‫ﻛردن‬‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻋ‬ ِ‫اﺳرار‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ده‬‫ﺷ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ا‬ ‫از‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ت‬‫اﺳ‬ ‫ر‬‫ﻣﻧظ‬‫ﮫ‬‫ﻛ‬‫ﻣﺎھ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫د‬ ّ‫ﻣ‬‫ﻣﺣ‬‫)ص‬(‫و‬
‫د‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺑﻛﻠ‬ ‫او‬‫ﯽ‬‫ﻣﺗﻔﺎوت‬‫ﺷده‬‫اﺳت‬‫ز‬‫ﯾ‬‫رﺳو‬ ‫او‬ ‫را‬‫ل‬ِ‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬‫اﺳت‬‫وم‬‫ﻣﻌﻠ‬ ِ‫ﺄﻣور‬‫ﻣ‬ ‫و‬‫و‬‫وم‬‫ﻣﻔﮭ‬‫ﺎﺧﺗن‬‫ﺳ‬ِ‫ﺎﻓ‬‫ﻣﺗ‬ ‫رار‬‫اﺳ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ﻛ‬‫ﯽ‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬
‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﻣ‬ ‫ﺑروز‬‫ﯽ‬‫ﻛﮫ‬ ‫ھﻣﺎﻧطور‬ .‫ﻛﻧﻧد‬‫در‬‫ﻗرآن‬‫ﻛر‬‫ﯾ‬‫م‬‫ذﻛ‬‫ر‬‫ﺷده‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﺑزود‬‫ی‬‫ت‬‫ﺑﮭﺷ‬‫ﻛﺎر‬‫آﺷ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫و‬‫ﺷ‬‫د‬‫و‬‫دوزخ‬‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ﻋ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬
‫ﺷده‬‫اﺳت‬.
‫ھ‬ ‫در‬‫ﻣﮥ‬‫ﻛﺗب‬‫آﺳﻣﺎﻧ‬‫ﯽ‬‫درﺑﺎر‬‫ۀ‬‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣت‬‫ﺑﻌﻧوان‬‫واﻗﻌﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫آ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫ﻧده‬‫ﺳﺧن‬‫رﻓﺗﮫ‬‫اﺳت‬‫وﻟ‬‫ﯽ‬‫ﻗرآن‬ ‫در‬‫ر‬‫ﻛ‬‫ﯾ‬‫م‬‫واﻗﻌ‬‫ﮥ‬‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺎﻣ‬‫واژ‬ ‫ﺎ‬‫ﺑ‬‫ۀ‬
»‫ﻋﮫ‬ّ‫ﺎ‬‫اﻟﺳ‬«‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﮔرد‬‫ﯾ‬‫ده‬‫اﺳت‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫واﻗﻌﮫ‬‫ا‬‫ی‬‫ﻛﮫ‬‫ﺣﺎل‬ ‫در‬‫وﻗوع‬‫اﺳت‬‫ﻧ‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ا‬ ‫ز‬‫ﯾ‬‫ﻧﻛﮫ‬‫ﺧﻧ‬‫ﺳ‬ ‫ھر‬‫ﯽ‬‫رآن‬‫ﻗ‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ك‬»‫آ‬‫ﯾ‬‫ﮫ‬«‫ﻧﺎﻣ‬‫ﯾ‬‫ده‬
‫ﺷده‬‫اﺳت‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﻧﺷﺎﻧﮫ‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬ ‫در‬ ‫د‬‫ﺧداوﻧ‬ ‫ور‬‫ﺣﺿ‬ ‫از‬‫ﺗ‬‫ھﺳ‬‫ﯽ‬‫ﭼﻧ‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﭼ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ی‬‫در‬‫ب‬‫ﻛﺗ‬‫ﻣﺎﻧ‬‫آﺳ‬‫ﯽ‬‫ل‬‫ﻗﺑ‬‫رآن‬‫ﻗ‬ ‫از‬‫ﺎﺑﻘﮫ‬‫ﺳ‬ ،
‫ﻧداﺷﺗﮫ‬‫اﺳت‬‫ﻓﻘط‬ ‫و‬ .‫ا‬ ‫از‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣ‬ ‫ﻣﻌﻧﺎ‬‫ﯽ‬‫ﺗوان‬‫ﺣﻖ‬‫و‬‫راز‬»‫ﺧﺎﺗم‬‫اﻟﻧﺑ‬ّ‫ﯾ‬‫ﯾ‬‫ن‬«‫درك‬ ‫را‬‫ﻻﻏ‬ ‫و‬ ‫ﻧﻣود‬‫ﯾ‬‫ت‬ ّ‫ﻧﺑو‬ .‫ر‬‫ﺧﺗم‬‫ﺷده‬‫ز‬‫ﯾ‬‫دوران‬ ‫را‬
‫ﻏ‬‫ﯾ‬‫ﺑت‬‫ﺧﺗم‬‫ﺷده‬‫ﺣﻖ‬ ‫و‬‫ده‬‫ﺷ‬ ‫آﺷﻛﺎر‬ ،‫ت‬‫اﺳ‬:»‫ﻖ‬‫ﺣ‬‫ل‬‫ﺑﺎط‬ ‫و‬ ‫د‬‫آﻣ‬‫ت‬‫رﻓ‬‫ز‬‫ﯾ‬‫ل‬‫ﺑﺎط‬ ‫را‬‫ﻣﺣﻛ‬‫وم‬‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﺗن‬‫رﻓ‬.‫ود‬‫ﺑ‬«‫ا‬‫ﯾ‬‫ن‬‫در‬ ‫ور‬‫ظﮭ‬
‫اﻣﺎﻣت‬ ‫ﻗﻠﻣرو‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫درك‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫د‬ ‫ﻟذا‬ ‫و‬ ‫ﺷود‬‫ﯾ‬‫ن‬‫اﺳﻼم‬‫ﺑ‬‫ﮫ‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ﭼ‬ ‫ﻣﻌﻧﺎ‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ی‬‫ﺟز‬»‫اﻣﺎﻣت‬«‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ﺳت‬‫ﻏ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫آن‬ ‫از‬ ‫ر‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬ ،‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺳ‬
‫ﭼ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ز‬‫ی‬‫ﻣذاھب‬ ّ‫د‬‫ﺣ‬ ‫در‬‫ل‬‫ﻗﺑ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬‫ﻼم‬‫اﺳ‬ ‫از‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ا‬ ‫در‬ .‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ﻧﺟ‬»‫ﺎم‬‫اﻣ‬«‫ﮫ‬‫ﺑ‬‫ﺎ‬‫ﻣﻌﻧ‬‫ی‬‫ﺎن‬‫ﺟﮭ‬ ‫در‬ ‫دا‬‫ﺧ‬ ‫ور‬‫ﺣﺿ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎ‬‫ھﻣ‬‫ن‬
‫ﻣﻌﻧﺎ‬‫ی‬»‫اﻣﺎم‬‫ﻣﺑ‬‫ﯾ‬‫ن‬«‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﻛل‬‫ﺟﮭﺎن‬‫ھﺳﺗ‬‫ﯽ‬‫ن‬ ّ‫ﺻ‬‫ﻣﺗﺣ‬ ‫و‬ ‫ز‬‫ﻣﺗﻣرﻛ‬‫ود‬‫وﺟ‬ ‫ر‬‫ﺑ‬‫ت‬‫اوﺳ‬‫ا‬ ‫و‬ .‫ﯾ‬‫ن‬‫رآن‬‫ﻗ‬ ‫در‬ ‫ﺎ‬‫ﻣﻌﻧ‬‫ﺢ‬‫واﺿ‬‫ده‬‫ﺷ‬
‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬ ‫ھﻣﺎﻧطور‬ .»‫ﻣؤﻣن‬«‫اﻟﮭ‬ ‫اﺳﻣﺎء‬ ‫از‬‫ﯽ‬‫ﺷده‬ ‫ذﻛر‬‫اﺳت‬»‫اﻣﺎم‬«‫ﻧ‬‫ﯾ‬‫اوﺳت‬ ‫اﺳﻣﺎء‬ ‫از‬ ‫ز‬‫ﻋ‬ ‫در‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺣﺎل‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ت‬‫اﺳ‬ ‫ﺑﺷر‬.
‫ﭼﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﻣﺎﺋ‬‫اﺳ‬‫ﯽ‬‫ط‬‫ﻓﻘ‬ ‫د‬‫ﺧداوﻧ‬ ‫از‬‫در‬‫رآن‬‫ﻗ‬‫ده‬‫آﻣ‬‫ذاھب‬‫ﻣ‬ ‫در‬ ‫و‬‫ل‬‫ﻗﺑ‬‫ﺎﺑﻘﮫ‬‫ﺳ‬‫ﺗﮫ‬‫ﻧداﺷ‬‫ت‬‫اﺳ‬‫.ﻋرﻓﺎن‬‫ﻼﻣ‬‫اﺳ‬‫ﯽ‬‫ﺎن‬‫ھﻣ‬‫ﺑ‬‫ﯾ‬‫ﺎن‬‫ﻗ‬‫ﯾ‬‫ت‬‫ﺎﻣ‬
‫اﺳت‬.
‫ا‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ن‬‫رﺳﺎﻟت‬ِ‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫ﺎﻣﺑر‬‫ی‬‫اﺳت‬‫ﻛﮫ‬‫ﺳﻧﮓ‬‫ﺷﻛم‬ ‫ﺑر‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺑﺳت‬‫ﺷﻣﺷ‬ ‫و‬‫ﯾ‬‫ﻣ‬ ‫ر‬‫ﯽ‬‫و‬ .‫زد‬‫ﭼﻧ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺷﺧﺻ‬‫ﯾ‬‫ﺗ‬‫ﯽ‬‫ط‬‫ﻓﻘ‬ ‫را‬‫ط‬‫ﻓﻘ‬ ‫و‬‫در‬‫ﯾ‬‫ك‬‫ر‬‫ﻧﻔ‬
‫ﺎر‬ ‫ﺗ‬ ‫در‬ ‫ر‬‫دﮔ‬‫ﯾ‬‫ﺦ‬‫ن‬‫ﻛﮭ‬‫ﻣ‬ ‫ﺎز‬ ‫ﺑ‬‫ﯽ‬‫ﯾ‬‫ﺎﺑ‬‫ﯾ‬‫م‬،‫ﯾ‬‫ك‬‫وﻓ‬ ‫ﺻ‬‫ﯽ‬‫ﺎﺣب‬ ‫ﺻ‬‫ت‬‫ﻛراﻣ‬‫ﻎ‬ ُ‫ﻣ‬ ‫و‬‫ﺑزرﮔ‬‫ﯽ‬‫ﮫ‬ ‫ﻛ‬‫در‬‫ﯾ‬‫ﺎ‬‫ی‬‫م‬ ‫ﻋﻠ‬‫ت‬‫ﺣﻛﻣ‬ ‫و‬‫را‬ ‫او‬ ‫ذا‬ ‫ﻟ‬ ‫و‬ ‫ود‬ ‫ﺑ‬
‫ﺎدوﮔر‬ ‫ﺟ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﻋ‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫ﺗﻧد‬ ‫داﻧﺳ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﺎل‬ ‫ﺣ‬‫ﻣ‬ ‫در‬‫ﯾ‬‫دان‬‫ون‬ ‫ﭼ‬ ‫رد‬ ‫ﻧﺑ‬‫ﺗم‬ ‫رﺳ‬‫ﺗﺎن‬ ‫دﺳ‬‫ﻣ‬‫ﯽ‬‫ﺟﻧﮕ‬‫ﯾ‬‫آن‬ ‫و‬ ‫د‬‫ﺗ‬ ‫ﻧﺧﺳ‬‫ﯾ‬‫ن‬‫ﭘ‬‫ﯾ‬‫آر‬ ‫ﺎﻣﺑر‬‫ﯾ‬‫ﺎﺋ‬‫ﯽ‬‫ﯾ‬‫ﻌﻧ‬‫ﯽ‬
‫زرﺗﺷت‬.‫ﺑود‬