12. 8 BAŞKANDAN
10 EDİTÖR
12 GÜNCEL
Sektör ile ilgili kısa haberler
22 KÖŞE / Hayata Bakış
“Aile hayatı”
KAPAK KONUSU
24 Alternatif havalimanı güvenlik modeli
32 Adnan Menderes Havalimanı Projesi
36 Havalimanı güvenliği üzerine bazı
değerlendirmeler
40 Havalimanlarında güvenlik nasıl
sağlanır?
44 Havalimanı güvenliğinde caydırıcı
ölçme programı
FOKUS
46 Darbe ve suya dayanıklı yangın
alarm kablosu
50 Yangın güvenliği kablolarla başlar
54 Güvenlik sistemlerinde fiber altyapı
SEKTÖRDEN
56 “Biyometri ile güvenlik çıtası yükseliyor”
ELEKTRONİK GÜVENLİK
60 CCTV gözlüyor alarm sistemleri
sorunu çözüyor
66 Güvenlik teknolojilerinden beklentilerimiz
68 Rönesans Sayfiye Konutları’na entegre
çözümler
70 Farklı senaryolara hazır olunmalı
72 Kameralar şahinden kahine dönüşüyor
74 Zipstreamle daha fazla depolama ve
bant genişliği
24 66
i çindekiler
46
13. BİLGİ GÜVENLİĞİ
76 İngiliz Başbakan’ının bir sizi
dinleyeceğiz demediği kalmıştı...
78 CEO’lar siber saldırılardan
haberdar edilmiyor
GÜVENLİK HİZMETİ
80 Bir güvenlik görevlisi için riski
düşük veya yüksek kılan nedir?
82 Manchester Unıted’ın stadyumuna
bırakılan eğitim cihazı maç öncesi,
stadın tahliyesine neden oldu
84 Safepoint’e yatırılan nakitler
güvence altında
YANGIN GÜVENLİĞİ
86 Norm Teknik’ten Yol Tüneli
Korumasında Düşük Basınçlı
Su Sisi Sistemleri
90 Limanlarda yangın güvenliği
92 Yüksek katlı binalarda yangın
güvenliği
94 Reklam İndeksi
76
TEMMUZ 2016 Özel Güvenlik Federasyonu adına
imtiyaz sahibi
O. Oryal ÜNVER
Yürütme Kurulu
O. Oryal ÜNVER
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Yusuf Vehbi DALDA
Genel Yayın Yönetmeni
Devrim BOZKURT
devrim@guvenlik-yonetimi.com
Yazı İşleri Müdürü
Yeşim ÖZDEMİR
yesim@guvenlik-yonetimi.com
Reklam ve Satış Sorumlusu
Bahar GÜLERYÜZ
bahar@guvenlik-yonetimi.com
Danışma Kurulu
Alp SAUL
Arzu YÜKSEL
Doç. Dr. Gazi UÇKUN
Füsun KOCAMAN
Gültekin FİŞEK
Hakan ÖZALP
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Okyay ŞENTÜRK
O. Oryal ÜNVER
Osman Levent CELASUN
Prof. Abdurrahman KILIÇ
Taner ALBAYRAK
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık
Derya BOZKURT
derya@guvenlik-yonetimi.com
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın
Ayda bir yayınlanır.
Yönetim Adresi
Arkhe Tanıtım Hizmetleri
Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat: 11 No:1963
Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45
Tel: (533) 413 78 08
Baskı
VERİTAS BASIM MERKEZİ
Tel: 444 1 303
Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü
bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü
haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar
tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar,
çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm
reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki
görüşler sahibine aittir.
Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden
hiçbir şekilde kullanılamaz.
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 11 No: 1963 Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
GüvenlikYönetimi
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ AYDA BİR YAYINLANIR
80
14. 8 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
BAŞKAN
g
Değerli okurlarımız;
Geçtiğimiz günlerde ulusça yaşadığımız travma; hepimizi derinden
etkiledi. Allah bir daha ülkemize böyle kötü günleri yaşatmasın.
Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasal ve hukuk düzenine karşı yapılan
hain darbe girişimini nefretle kınıyor bu alçak saldırıya kalkışanları
lanetliyoruz.
Türk Milleti; demokrasi ve milli irade dışında hiçbir iradeyi
tanımayacaktır.
Demokrasi tarihimizin kara günü olan 15 Temmuz kalkışması,
aynı zamanda sivil hayatında zaferi olarak anılacaktır.
Darbe ve cunta kalkışmasında; milletle birlikte, devletin yanında
yer alan, tüm siyasi partilerimizin, medyamızın, sivil toplum
kuruluşlarımızın kararlı duruşları geleceğe olan inancımızı daha da
güçlendirdi.
Hiçbir baskı, hiçbir güç Türkiye’mizi çağdaş uygarlık yolunda layık
olduğu hedeflere ulaşmada yolundan alıkoyamayacaktır. Artık
demokrasiye daha çok sahip çıkma ve birlik olma zorunluluğumuz
vardır.
Canı pahasına darbeci hainlerle mücadele eden ulusumuzun göz bebeği
Türk Silahlı Kuvvetlerimize; demokrasiye olan bağlılıklarından dolayı
şükranlarımızı sunuyoruz.
Bizi karanlığa sürükleyecek bu hain saldırıya direnen ve bu uğurda
yaşamını yitiren demokrasi şehitlerimizi; rahmet, saygı ve minnetle
anıyor, yaralılarımıza acil şifalar diliyoruz.
Bizler özel güvenlik sektörünün temsilcileri olarak demokrasiye olan
inancımızı bir kez daha vurgularken her zaman olduğu gibi bu günde
tüm benliğimizle Türk Milleti’nin ve devletimizin yanında olacağız.
Demokrasimiz üzerinde darbe tehdidi olmaksızın;
güvenli ve huzurlu günler dileklerimle…
Yüce Türk Ulus’una
geçmiş olsun
O. Oryal ÜNVER
ÖGF (Özel Güvenlik Federasyonu)
Yönetim Kurulu Başkanı
Türkiye
Cumhuriyeti’nin
anayasal ve hukuk
düzenine karşı
yapılan hain darbe
girişimini nefretle
kınıyor bu alçak
saldırıya kalkışanları
lanetliyoruz.
15.
16. 10 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
EDİTÖR
g
Geçtiğimiz ay İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nde
meydana gelen terör saldırısında; teröristler, çevreye ateş açtı ve ardından
da üzerlerindeki bombaları patlattı. Saldırıda 42 kişi hayatını kaybederken,
238 kişi yaralandı. Elim saldırı “Havaalanlarında güvenlik” konusunu bir
kez daha gündeme getirdi. Havalimanları ülke hâkimiyet ve egemenliğinin,
ticari yapısının ve prestijinin hep birlikte sergilendiği önemli yerlerdendir.
Havalimanı güvenliğinde birbiriyle bağlantılı güvenlik önlemleri alınmakta,
teknolojik güvenlik sistemleri insan kabiliyetleriyle birleşmektedir. Bu
anlamda havaalanı güvenlik kontrol noktalarındaki güvenlik sistem/
cihazları ve güvenlik personelleri güvenlik hizmetinin en önemli unsurlarını
oluşturmaktadır. Ancak güvenlik kontrol noktaları, havalimanına yönelik
silahlı ve bombalı saldırı tehdidinin sadece terminal dışından geleceği
öngörüsüne dayanarak kurgulandığı için terminal içerisinden gelecek
tehditlere karşı yetersiz kalmaktadır. Terminal girişinde ilave güvenlik kontrol
noktası oluşturmanın amacı terminal binası içerisine silah ve patlayıcı
düzenek sokulmasını tarama cihazları kullanarak engellemek ve teröristleri
havalimanına saldırı yapmaktan caydırmaktır. Ancak Atatürk Havalimanı
saldırısı mevcut modelin her iki işlevini de yerine getirmek için yetersiz
olduğunu göstermiştir. Kapak konumuzda havalimanlarında güvenlik
zafiyetinin önüne nasıl geçilebileceğine ilişkin merak ettiğiniz soruların
yanıtını bulabilirsiniz.
Bu sayıda fokus konumuz ise “Güvenlikte Kablo” . Güvenlik sistemleri
kadar kullanılan kablolorda hayati önem taşımaktadır. Düsseldorf havaalanı,
Londra'daki Charing Cross İstasyonu, Moskova Üniversitesi, Mont Blanc
Tüneli ve Avusturya'daki Kaprun Fünikülerinde (dağ treni) çıkan trajik
yangınlar; yangın ve duman yayılımının yıkıcı etkilerini dramatik bir şekilde
gözler önüne sermiştir. Ne yazık ki kablolar kimi zaman, alevi, dumanı
ve zehirli gazları hızla yangın alanının çok uzağına taşıyarak; yangından
dolayı olan zararların artmasına sebep olabilmektedir. Yine CCTV, data,
vb. kabloların da güvenlikte önemli bir yeri var. Fokus konumuzla ilgili
birbirinden değerli yazılarımızı da ilgi ile okuyacağınızı düşünüyorum.
Sektörden sayfalarımızın bu sayıdaki konuğu Ölçsan Mobil Çözümler
Sorumlu Direktörü Murat Karabatur. Biyometrik sistemlerin mobil
teknolojiye uygulanmasına yönelik değerlendirmelerin yer aldığı
röportajımızı da aynı şekilde keyifle okuyacağınızı tahmin ediyorum.
Elektronik güvenlik, bilgi güvenliği, güvenlik hizmeti, yangın güvenliği
disiplin başlıklarımız da yine ilginizi çekecek teknik yazılar ve
değerlendirmelerle dolu…
Güvenli günler dileğiyle
Havalimanları ülke
hâkimiyet ve egemenliğinin,
ticari yapısının ve prestijinin
hep birlikte sergilendiği
önemli yerlerdendir.
Havaalanı güvenlik
kontrol noktalarındaki
güvenlik sistem/cihazları
ve güvenlik personelleri
güvenlik hizmetinin
en önemli unsurlarını
oluşturmaktadır.
Havalimanı güvenliği
Devrim BOZKURT
devrim@guvenlik-yonetimi.com
17.
18. 12 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
GÜNCEL
Darbe dolandırıcılarına dikkat!
Türkiye Bilişim Derneği (TBD),
darbe girişimini kullanarak, halkı
dolandırmaya ve kazanç sağlamaya
çalışan sahtekârların, özellikle sosyal
medya kullanıcılarını hedef aldığını
vurgulayarak, uyarılarda bulundu.
Sosyal medya hesaplarında son
günlerde sıkça yapılan ‘Durum çok
ciddi’, ‘Paylaşımlarınızla İlgili ceza
gelebilir’ ya da ‘Sizin profilinize
benzer ikinci profil oluşturuldu’ gibi
paylaşımların gerçeği yansıtmadığı-
na dikkat çeken TBD Başkanı İlker
Tabak; dolandırıcıların, kullanıcı-
ların bilgilerini ele geçirmek ve kul-
Güvenlik ve bariyer sistemlerinde
10 yıllık deneyime sahip Arma
Kontrol; Roma’da yapılan çarpış-
ma testinde Road Blocker ürünü-
nün dayanıklılığını ölçtürdü. 12
tonluk bir kamyonun saatte 80 km
hızla çarptığı testi yüksek başarıyla
tamamlayarak P1 derecesi almaya
hak kazanan ilk Türk firması Arma
Kontrol oldu. Güvenlik zafiyetini
minimuma indirmek için gelişti-
rilen çarpışma testleri, sektördeki
aktörlerin güven endeksini de
ölçüyor. Çarpışma testleri, güvenlik
sektörünün uluslararası standartla-
rını belirliyor. Güvenlik ürünlerinin
uluslararası standartlara uygun-
luğunu ölçen bu testler, ürünleri
dayanıklılık derecelerine göre
sınıflandırıyor. Arma Kontrol’un
güvenlik önlemlerinde ve çarpışma
testlerinde öne çıkan ürünleri Road
Blocker (Blok Bariyer) ve Mantar
Bariyer, izinsiz araç geçişlerini en-
gellemek için kullanıldığı gibi terör
lanıcıdan maddi kazanç sağlamak
için böyle bir yola başvurduğunu
söyledi.
Dolandırıcılara karşı internet
kullanıcılarını uyaran TBD Baş-
kanı İlker Tabak; toplumsal panik
dönemlerinde milli duygular da
kullanılarak bu tür sahtekârlıklara
daha sık başvurulduğunu kaydet-
ti. “Son günlerde gelişen olaylar
nedeniyle Facebook’u da göreve
çağırdık” diyen Tabak, “Türki-
ye Bilişim Derneği bünyesinde
faaliyet gösteren ‘Bilişim Elçileri’
grubumuz yıllardır bu şekilde
durumlarında bomba yüklü araç-
ların saldırılarını engellemek için
de kullanılıyor. Road Blocker (Blok
Bariyer) ve Mantar Bariyer havali-
manı, askeri tesis, petrol rafinerisi
gibi stratejik öneme sahip yerleşimle-
ri de terör saldırılarına karşı koruyor.
Arma Kontrol Bariyer ve Güvenlik
Sistemleri Kurucusu ve CEO’su Ko-
ray Kartal; “Kurulduğumuz günden
Her çarpışma testinden güvenle
çıkan dayanıklılık
gelen mesajların zararlarına
vurgu yaparak, neler yapılması
gerektiğiyle ilgili yazı ve görsel
paylaşımlarda bulunuyor. TBD
olarak halkımızı uyarıyoruz. Sosyal
medyada bu tür sahtekârlıklara
karşı dikkatli olun ve bu şekildeki
paylaşımlardan kaçının. Toplumda
infiale sebep olmamak ve kanunlar
önünde suçlu duruma düşmemek
için haber kaynaklarını doğru
tespit edin. Bir kurumun ya da
güvenilir bir kişinin adı kullanılı-
yorsa resmi internet sitesini kontrol
edin” diye konuştu.
beri her zaman global düşünmeyi
ve dünya standartlarında iş yapmayı
ilke edindik. Bu doğrultuda, Mantar
Bariyer ve Road Blocker ürünleri-
mizin dünya standartlarında geçerli
olan Pas68 + IWA14-1 testlerini
başarıyla geçmeleri bizler açısından
mutluluk verici. Bu başarımızı ko-
rumayı ve ürünlerimizi geliştirmeyi
sürdüreceğiz” dedi.
19.
20. 14 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
GÜNCEL
Sosyal medyada sakın bunları yapmayın!
Yaz tatilinin başlamasıyla birlikte
deniz kıyıları ve turistik şehirler
insan akınına uğramaya başladı.
Ayvaz’ın bölge ve ürün müdürleri,
yılın ilk çeyreğini değerlendirmek
için Antalya Manavgat’taki çalış-
tayda bir araya geldi. Ayvaz, yılın
ilk çeyreğini değerlendirmek ve
ürün gruplarıyla ilgili satış eğitimi
vermek için Antalya Manavgat’ta
bölge ve ürün müdürlerinin
aileleriyle katıldığı bir çalıştay
düzenledi. Emo Ayvaz Yangın Sis-
temleri firmasından da yetkililerin
katılımcı olduğu organizasyon beş
gün sürdü. Çalıştayın ilk gününde
Ayvaz İç Satış Müdürü Süleyman
Alço’nun 2016 yılı Ocak-Nisan
aylarını değerlendirdiği ve katılım-
cılara hedef sektörlerdeki projeler
hakkında detaylı bilgi verdiği
sunum öne çıktı. Alço’nun ardın-
dan sözü alan Ayvaz Enerji Geri
Kazanım Sistemleri Genel Müdürü
Tarık Güner ve Ayvaz Endüstriyel
Ürünler Müdürü Serdar Ocaktan;
yüzey blöften enerji kazanımı, flaş
buhardan enerji kazanımı, buhar
Tatilciler sosyal medyada gerek ta-
til fotoğrafları paylaşarak, gerekse
de konum bilgisi vererek tatili sos-
yal medyada da doyasıya yaşıyor.
Peki, zararsız gibi görülerek yapı-
lan bu paylaşımların ne gibi teh-
likeler doğuracağını hiç düşündü-
nüz mü? Uzmanlar sosyal medya
paylaşımlarının hırsızlara davetiye
çıkardığını söylüyor. İngiltere’de
hırsızlık nedeniyle mahkûm edilen
kişilere yapılan anket çok ilgi çekici
sonuçlar ortaya koyuyor; ankette
mahkûmlar soyacakları evin boş
olduğunu sosyal medyadan kontrol
sayacı çalışma prensipleri, kondens
pompaları, kazan seviye kontrol
sistemleri ve paket eşanjör sistemleri
ile ilgili önemli bilgileri ekip arkadaş-
larına aktardı. Çalıştayın ardından
açıklama yapan Ayvaz İcra Kurulu
Başkanı Serhan Alpagut şu şekilde
konuştu: “Biz gerçek bir aile gibiyiz.
Bunu ancak Ayvaz’da çalışan kişiler
Ayvaz bölge ve ürün müdürleri çalıştay
toplantısında bir araya geldi
ettiklerini beyan ediyorlar.
Güvenlik sistemleri üreticisi
Friedland’in yayımladığı bu rapor-
da konum paylaşmanın doğura-
cağı sorunlar tek tek sıralanıyor.
Dolayısıyla masumane görünen
paylaşım önüne geçilmeyecek
sorunlar doğuruyor. Türkiye sosyal
medya kullanımında ilk 5 ülke
arasında yer almaktadır. Bu durum
tatil fotoğraflarının paylaşılması
esnasında da geçerli. Türkiye ülke
sıralamasında Çin’den sonra ikinci
sırada yer almaktadır. Güvenliğiniz
için paylaşımlarınıza dikkat edin!
bilir. Ailemiz üyelerinin özverili
katılımlarıyla hepimizi onurlandıran
bu buluşmada kritik değerlendir-
meler yapma ve pozitif yaklaşımlar
geliştirme fırsatı bulduk. Hepsinden
önemlisi, bu çalışmaların sonucunda
Ayvaz için çok önemli bir 5 yıllık
hareket planına start verdik” diyerek
sözlerini noktaladı.
21.
22. 16 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
GÜNCEL
Türkiye en fazla DDos saldırısı
gerçekleştirilen üçüncü ülke
Yangın korunum sistemleri
üzerine başladığı sektör yolculu-
ğuna kurulduğu 1997 yılından
bu yana birçok projeyi sığdıran
Norm Teknik Şirketler Grubu;
can ve mal güvenliğine yönelik
bilincin arttırılmasında etkin
bir rol oynamaya devam ediyor.
Çalışmaları hakkında açıklamada
bulunan Norm Teknik Şirketler
İçerik dağıtım ağı ve bulut bilişim
sağlayıcısı Akamai, 2016 yılı ilk
çeyreğine ilişkin ‘State of Internet’
başlıklı küresel internet güvenliği
raporunu kamuoyuyla paylaştı.
Rapordaki Türkiye odağında
yer alan çeşitli göstergeler dikkat
çekti. Raporda belirtilen döne-
mi kapsayacak şekilde 30 Mpps
üzerinde 6 saldırı gerçekleştirildi-
ği, siber saldırıların 67 Mpps’ye
kadar yükseldiği kaydedildi. Ayrıca
gerçekleştirilen siber saldırıların
3’te 2’sinin yazılım ve teknoloji
endüstrisini vurduğu belirtildi.
Raporda Türkiye’nin DDos saldı-
rılarının önemli çıkış ülkelerinden
Grubu Yönetici Ortağı Erdinç
Sayın; sunulan hizmet ne olursa
olsun, önemli olanın doğru hedef
kitleyle buluşabilmek ve o hedef
kitlenin ihtiyacına yönelik çözüm-
ler sunabilmek olduğunu söylüyor.
Sivil havacılıktan toplu taşımaya,
havalimanlarından iş ve alışveriş
merkezlerine, turizmden enerji
sektörüne dek çeşitli sektörlerde
hizmet verdiklerini ifade eden Sa-
yın sözlerine şu şekilde devam etti:
“Her sektörün kendi içinde ihtiyaç
ve gelişimleri farklı seyrediyor.
Sektörel analizler yaparak, projele-
rimize uygun çözüm senaryolarını
üretirken; sistemin tasarımından
devreye alınmasına kadar ki tüm
süreçlerde titizlikle çalışıyoruz”.
Sürekli öğrenmenin kendilerini
daha iyi hizmet sunma hedefine
biri olduğu görülüyor. Çin yüzde
27’lik payla en fazla DDos saldırı
gerçekleştirilen ülke olurken onu
yüzde 17,2’yle ABD izliyor. Türki-
ye ise yüzde 10,2’lik oranla üçüncü
sırada yer alıyor. Türkiye’nin 2015
yılı sonu itibarıyla DDos saldırıla-
rının en önemli çıkış noktalarından
biri olmaya başladığı görülüyor.
Gerçekleştirilen DDos ataklarının
yüzde 54,8’i oyun endüstrisi-
ni, yüzde 25,1’i oyun dışındaki
yazılımlar ve teknoloji endüstrisini
etkiliyor. Web saldırılarının yüzde
70’inin de HTTPS protokolüne
yönelik olduğu ortaya konuluyor.
Web saldırılarında ise en fazla etki
Norm Teknik Şirketler Grubu
ihtiyacı keşfediyor
yaklaştıran en önemli etkenlerden
biri olduğuna da dikkat çeken Sayın,
“Değişimin hızla yaşandığı günü-
müzde; dinamik olmak, araştırmak
ve teknolojiyi takip etmek zorundası-
nız; aksi halde talebe uygun çözüm-
ler sunamazsınız” diyor. Yirmi yıllık
sektör yolculuklarına aynı ekip ile
devam ettiklerini de belirten Sayın,
“Başarımızın sırrı ortak amaç doğ-
rultusunda bir araya gelmiş bir ekibe
sahip olmaktan geçiyor; bu çok az
rastlanan bir başarı” açıklamasını
yapıyor.
Görünen o ki sürdürülebilir hizmet
kalitesi ile çalışmalarına hız kes-
meden devam eden Norm Teknik
Şirketler Grubu, ihtiyacı keşfetmeye
devam ederken endüstrinin talep-
lerine en iyi cevap verebilen firma
olmaya da devam edecek.
altında kalan sektör perakende. Si-
ber saldırılar, özellikle son dönemde
bir hayli artmış durumda, çok sayıda
web sitesinin hacklendiği haziran
ayının da dâhil olduğu döneme iliş-
kin rapor da merakla bekleniyor.
23.
24. 18 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
Günümüz dijital dünyasında bi-
reysel olarak kullanıcıların başına
gelebilecek en büyük sorunlardan
biri olan sosyal medya hesapla-
rının internet korsanlarınca ele
geçirilmesine ilişkin çok büyük
bir iddia ortaya atıldı. ZDNet
isimli internet sitesinde yer alan
iddialara göre bir Rus hacker tarafından 33 milyona yakın Twitter
kullanıcısının hesapları ele geçirildi. Tessa88 kod adını kullanan
Rus hacker bir şekilde ele geçirdiği bu hesaplardaki bilgileri internet
kanalıyla satışa çıkardı. Her internet kullanıcısının erişemeyeceği
ve fazlasıyla suç unsurlarının bulunduğu Deep web üzerinden satış
ilanı veren hacker tam olarak 32 milyon 888 bin 300 kullanıcının
hesap bilgileri karşılığında 5 bin 810 dolar talep ediyor. Geçtiğimiz
günlerde Facebook CEO’su Mark Zuckerberg ve ünlü şarkıcı Katy
Perry’nin hesapları da çalınmıştı. Twitter hesapları çalınan kulla-
nıcıların çok büyük çoğunluğunu Mozilla ve Chrome gibi uygula-
malarda şifresini kaydeden kullanıcıların oluşturduğu iddia edildi.
Twitter’dan konuyla ilgili resmi bir açıklama henüz gelmedi.
33 milyon Twitter
hesabı çalındı!
GÜNCEL
Mobil tuzaklar artıyor
Intel Security; yayınladığı McAfee
Labs Tehdit Raporu’nda veri sız-
dırma, dosya inceleme, sahte SMS
mesajı ve başka kötü niyetli işlemleri
gerçekleştirme özelliğine sahip kod-
lar içeren 21 mobil uygulamanın 5
binden fazla farklı sürümünü tespit
etti. Yıllardır yaygın bir şekilde teo-
rik tehdit olarak düşünülen tuzaklı
mobil uygulamalar, mobil işletim
sistemlerine özgü uygulamalar
arası iletişim özelliklerini kullanarak
zararlı işlemler gerçekleştiriyorlar.
Bu tür işletim sistemleri kum havuz-
larında uygulamaları izole etmek,
becerilerini kısıtlamak ve granüler
seviyede sahip oldukları izinleri
kumanda etmek için pek çok farklı
teknik kullanıyor. Mobil platformlar-
da uygulamaların kum havuzu sınır-
ları üzerinden birbirleriyle iletişime
geçebilmesi için çeşitli yöntemler
mevcut. Tuzaklı uygulamalar birlikte
çalışarak uygulamalar arası bece-
rileri kötü niyetli amaçlara hizmet
verecek şekilde kullanabiliyor.
2016 yılının ilk üç aylık raporu
ayrıca W32/Pinkslipbot Trojan
(Qakbot, Akbot, QBot olarak da
biliniyor) virüsünün geri döndüğünü
açıklıyor. Solucan benzeri özellik-
leriyle ilk defa 2007 yılında ortaya
çıkan, sisteme izinsiz erişim sağlayan
ve hasar verici etkiye sahip olan bu
Trojan virüsü, banka bilgileri, eposta
şifreleri, dijital sertifika hırsızlığında
kullanılan kötücül amaçlı yazılım ai-
lesi olarak hızla ün kazanmıştı. Pink-
slipbot, kötücül yazılım araştırmacı-
larının bu virüsü parçalayarak geri
mühendislik çabalarını engellemek
amacıyla anti-analiz ve çok katmanlı
şifreleme gibi özelliklerle donanmış
olarak 2015 yılı sonlarında yeniden
ortaya çıktı. Raporda, Trojan’ın oto-
güncelleme ve veri sızdırma mekaniz-
ması hakkında ayrıntılı bilgilerin yanı
sıra McAfee Labs sayesinde Pink-
slipbot virüsü bulaşmalarını ve bilgi
hırsızlığını nasıl gerçek zamanlı olarak
izleyebileceğiniz anlatılıyor. Son
olarak, McAfee Labs ana akım hesaba
dayalı adresleme (hashing) işlevlerinin
durumunu inceliyor ve işletmelere en
son çıkan, en güçlü hashing standart-
larını uygulayarak sistemlerini bir an
önce güncellemelerini öneriyor.
Google’dan
internet hız
testi uygulaması
Google, kendi internet hız testi uygulama-
sını kuruyor. Geçtiğimiz ay medya sağla-
yıcısı Netflix de “fast.com” adlı kullanımı
kolay hız testini çıkararak rekabete katıldı.
Şimdi ise bu rekabete Google’da kendi hız
testi ile girmeye hazırlanıyor. Teknoloji
devi, arama çubuğuna “Internet speed
test” veya “Internet hız testi” yazdığınızda
Ookla’ya ihtiyaç kalmadan hızınızı tespit
edebileceğiniz bir sistem geliştirmek için
çalışmalara başladı. Google, önümüzdeki
günlerde kullanıma açılacak sisteminin,
rakipleri arasında kullanım açısından en
kolay olacağını da iddia etti.
25.
26. 20 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
Dahili siren genel özellikleri;
• 85-110dB
• Tüm yangın panelleriyle uyumlu
• 24VDC
• Kırmızı
• Yüzey montaj
• IP21C
• EN 54-3 onaylı
Harici siren genel özellikleri;
• 100-120dB
• Tüm yangın panelleriyle uyumlu
• 24VDC
• 4 farklı ses tipi
• Programlanabilen siren
• Buzzer
• Bekleme anında yürüyen LED
• Kırmızı
• EN 54-3 onaylı
EDS Dahili ve Harici Yangın Sireni
EN 54 onayını aldı
EDS ürünleri uluslararası kuruluş BSI
tarafından onaylanarak belgelendi. BSI
yangın algılama ürünleri için Avrupa
Birliği tarafından seçilmiş onaylı kuru-
luştur. Elektronik güvenlik sektöründe
uzun yıllardır hizmet veren EDS;
güvenlik sektöründe önemli çalışmala-
ra imza atıyor. Türkiye piyasasında söz
sahibi olan, dünya pazarında da hızla
ilerleyen EDS kendi üretimi olan optik
detektörü, ısı dedektörü ve butondan
sonra şimdi de yangın sirenleri için
EN 54-3 onayını aldı. Yangın algılama
ve alarm sistemleri için uygulanan
bu standartlar binalardaki yangın
algılama ve yangın alarm sistemlerinde
kullanılan ürünlerin özelliklerini, deney
metotlarını, kuralları ve performans
kriterlerini kapsar.
GÜNCEL
Türkiye’nin havacılık alanında
uzman mühendisleri tarafından
2007 yılında kurulan Kuzgun
İleri Teknoloji Şirketi tarafından
tamamı yerli imkanlarla tasarlanan
Kuzgun-1 ve Kuzgun-A1 adlı hava
gemilerine Genelkurmay Başkanlığı
ve ASELSAN aradan geçen 10 yılın
ardından ilgi göstermeye başladı.
Türkiye’nin ilk insansız hava gemisi
(zeplin) Kuzgun 1’i hayata geçiren
Makine Yüksek Mühendisi Yücel
Demir, Türkiye’nin başta sınır gü-
venliğini sağlamak için ihtiyacı olan
zeplinlerin üretilmesi için hazırladığı
prototipin detaylarını her iki kurum
ile de paylaştı. 2005 yılından bu
yana insansız havagemisi projeleri
üzerinde çalışan Demir, ASELSAN
ve TAİ’de uzun yıllar görev yaptık-
tan sonra 2005’te TAİ’deki göre-
vinden ayrılarak Türk mühendis-
lerle birlikte Kuzgun İleri Teknoloji
Şirketi’ni kurdu. Türkiye’nin bugün
sınırda gözetleme yapmak için ihti-
yaç duyduğu zeplinlere yönelik ilk
çalışmalarını 2006 yılında başlatan
Türk mühendisler Türkiye’nin ilk
insansız havagemisi Kuzgun-1’i ve
ilk yere bağlı havagemisi Kuzgun
A1’i de bu tarihlerde tasarlayıp üret-
ti. Kuzgun serisi havagemilerinin
tasarımları “modüler insansız hava
aracı-TR 2011 03453 B” patenti ile
koruma altına aldı. Kuzgun hava-
gemilerini yine o dönemde KOS-
GEB ve TÜBİTAK da destekledi.
Tasarımlar yurtdışında da çeşitli
ödüller aldı. Son dönemde özellikle
Suriye sınırında yaşanan olaylar ve
başta PKK terör örgütüne yönelik
bölgedeki operasyonlarda gözetleme
ve keşif uçuşları için zeplinlere ihtiya-
cın bulunmasının anlaşılması üzerine,
Demir yeniden harekete geçerek
geçtiğimiz yıl Cumhurbaşkanı Tayyip
Erdoğan ile Milli Savunma Bakanı
ve Genelkurmay Başkanı’na birer
dosya göndererek yaşanan gelişmeleri
anlattı. Demir’e Cumhurbaşkanlığı
İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden
konunun SSM’ye yönlendirildiği ve
Müsteşarlığın dosya ile ilgileneceği
bilgisi verildi. Projenin hayata geçiril-
mesi gündemde.
Sınır güvenliğinde “Kuzgun” devri
27.
28. 22 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
b
Bir fikir bizi sinirlendiriyorsa o fikre ihtiyacımız var demektir. Belki
bilinçaltımızdaki bir çocukluk yaramıza dokunmuştur. Evlenmeden önce
tarafların her ikisinin de yeterli duygusal olgunlukta olduğunu söylemek
doğru olmaz. Sağlam ve nitelikli ilişki geliştirirken hatalar yapılır. Tarafların
beklentileri fiziksel, ruhsal ve duygusal ihtiyaçları konuşulduğunda her iki taraf
da birer adım atarak orta noktada buluşup uzlaşmaya çalışmalıdır.
Bir insanın her zaman neşeli ve mutlu olması hoş olurdu ama bu mümkün
değil. Eşinizin sinirli olmasının nedeni sizinle ilgili olmayabilir. Ona saldırı
hakkı tanımak gibi güzel bir armağan verirseniz fırtınaya fırsat vermezsiniz.
Sabırlı olmak diğer bütün erdemleri geliştiren temel erdemdir. Sabır ve
zaman duygusu birbiriyle ilişkilidir; hayatın kalıcı zevkleri beklemeyi bilenlere
verilir. Sabır sadece katlanmak anlamına gelmez; insan kendisini bir zevkten
mahrum bırakıyorsa bunun mantıklı bir nedeni olmalıdır. Aktif sabır
dediğimizde de kişi hareket halinde bekler. Ümidini kaybetmez sürekli fikir
üretir. Sabır kesinlikle haklı ve mantıklı olmalıdır.
Kişiliği ezdirmek, hakkını aramamak sabır değil pasifliktir. Bu girişimciliği
yok eder. Aktif sabır ise sessiz ama soylu bir davranıştır. “Senin yaptığını
onaylamıyorum ama evliliğimiz için bu yaptıklarına katlanıyorum” diyebilen
insan karşı tarafın kendisi üzerinde düşünmesine neden olur ve sonuca
yaklaşır. Çok şeye sahip olduğu halde mutlu olamayan insanlar çoktur. Oysa
sahip olduğu şeyin değerini bilen ama çoğu hedefleyen insan tehlikeden
kurtulur. Bununla beraber yetinme duygusu yani kanaatkâr olmak kişiyi
tembelliğe itmemelidir ve nankörlük gibi çirkin bir özellik de evliliğe çok
zarar verir. Daha iyiyi isterken sahip olduğu şeylerin farkına varmayan insana
nankör denir. Bu tür doyumsuz eşler ciddi evlilik sorunlarına neden olurlar.
Her anlaşmazlık genelde tarafların güç mücadelesine dönüşür; kişi bunu
kendi kimliğini, özgürlüğünü ispat etmek için fırsat olarak görür. Bu düşünce
tarzı duygusal enerjileri karşılıklı olarak savunmaya harcamaya iter. Sürekli
gerilim hali devam eder; böyle durumlar çok az sevgi sağlar ve ilişkileri
sağlamlaştırmaz. Kendine güvenen insan kendisini ispata ihtiyaç hissetmez,
başarıları kendini kanıtlamaya yeter.
Şefkat sevgiden farklı bir duygudur; batı dillerinde tam karşılığı olmayan
şefkat karşılıksız sevgi olarak da söylenebilir. Annenin çocuğuna verdiği
en önemli hediyedir; ruhsal bir enerjidir ve verdiği kimseyi de vereni de
iyi hissettirir. Şefkat şefkati doğurur, vicdana giden bir duygudur. İç sesi,
içteki uyarı sistemini harekete geçirir. Bu duyguya sahip kişi bilerek kötülük
yapmaz. Şefkatli kişilerin iyi eş olmaları daha kolaydır; yumuşak ve sıcak
kalpli insanları kim sevmez? Şefkatli insan aynı zaman da bağışlayıcı da olur;
affetmeyi başarır. Sevgide ise bağışlayıcılık şefkate göre daha azdır.
Uygulanabilmesi dileğimle…
Sabır sadece
katlanmak anlamına
gelmez; insan kendisini
bir zevkten mahrum
bırakıyorsa bunun
mantıklı bir nedeni
olmalıdır. Aktif sabır
dediğimizde de kişi
hareket halinde bekler.
Ümidini kaybetmez
sürekli fikir üretir.
Sabır kesinlikle haklı ve
mantıklı olmalıdır.
HAYATA BAKIŞ
“Aile hayatı”
Oğuz GÜLAY
29.
30. 24 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
1
982 yılında ASALA terör
örgütü tarafından Esen-
boğa Havalimanı’na
gerçekleştirilen silahlı
saldırı Türkiye’de
havalimanı güvenliği açısından
bir dönüm noktası oldu. 9 kişinin
hayatını kaybettiği ve 72 kişinin
yaralandığı saldırının tekrarlan-
maması amacıyla ülke genelin-
de havalimanı terminal binası
girişlerine ilave güvenlik kontrol
noktaları kondu. Aradan geçen
Terminal girişinde ilave güvenlik kontrol noktası
oluşturmanın iki temel amacı vardır. Birincisi terminal
binası içerisine silah ve patlayıcı düzenek sokulmasını
tarama cihazları kullanarak engellemek, ikincisi ise
teröristleri havalimanına saldırı yapmaktan caydırmaktır.
KAPAK KONUSU
Onur ZEYBEK / Müdür Yardımcısı
GÖZEN GÜVENLİK HİZMETLERİ TİC. A.Ş.
Alternatif havalimanı
güvenlik modeli
34 yılda bu önlemin işe yaradığı
ve teröristleri havalimanlarından
uzak tuttuğu düşünüldü. Şubat
ayında Brüksel Havalimanı’na ya-
pılan saldırıdan sonra aralarında
İngiltere, Fransa ve Belçika’nın da
bulunduğu birçok Avrupa ülkesi
Türkiye’deki ilave güvenlik tara-
masının Avrupa’da da uygulanıp
uygulanamayacağını tartışmaya
başladı. Ancak hiçbir Avrupa ülke-
si Türkiye’nin havalimanı güvenlik
modelini benimsemedi. Bildiğiniz
üzere Avrupa’da havalimanları
girişinde bir güvenlik kontrol
noktası yok. Örneğin İngiltere’de
yolcular pasaport kontrolünden
hemen sonra tek bir noktadan
güvenlik taramasından geçerken
Hollanda’da ise sadece kapı böl-
gelerinde kurulmuş olan güvenlik
kontrol noktalarından geçiyor.
Yıllardır Türkiye’de uygulanmasına
karşın sadece Avrupa ülkeleri
değil Amerika, Kanada ve İsrail
de ilave güvenlik kontrol nokta-
31. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 25
Onur ZEYBEK
sı uygulamasını tercih etmedi.
Brüksel ve Moskova Havalimanı
saldırıları dahi devletleri bu fikrin-
den vazgeçirmiş gibi gözükmüyor.
Bu yazının amacı; güncellenen
tehditler ışığında Türkiye’deki
havalimanı güvenliğine farklı bir
bakış açısı getirmek ve dünyanın
çeşitli havalimanlarında uygulan-
makta olan güvenlik önlemleri
dikkate alınarak alternatif bir
model önermektir.
Mevcut uygulamaya bir bakış
Terminal girişinde ilave güvenlik
kontrol noktası oluşturmanın
iki temel amacı vardır. Birincisi
terminal binası içerisine silah ve
patlayıcı düzenek sokulmasını
tarama cihazları kullanarak en-
gellemek, ikincisi ise teröristleri
havalimanına saldırı yapmaktan
caydırmaktır. Ancak 28/6 Atatürk
Havalimanı saldırısı mevcut
modelin her iki işlevini de yerine
getirmek için yetersiz olduğunu
göstermiştir. İlave güvenlik kont-
rol noktaları teröristleri caydırma-
dığı gibi terminal binası içerisine
silah ve patlayıcılarla girişlerini
de engelleyememiştir. Terminal
girişlerindeki güvenlik kontrol
noktaları ana işlevlerini yerine
getiremediği gibi çeşitli güvenlik
zafiyetleri de oluşturmaktadır.
Bunların başında güvenlik kontrol
noktalarının yolcu ve ziyaretçi
trafiğinde darboğazlar oluşturma-
sı gelmektedir. Yüksek sezonda
–ki Atatürk Havalimanı’nda bu
süre yılın 9 ayı olmuş durumda-
farklı milletlerden yüzlerce yolcu
dış hatlar gidiş terminalindeki
kapılarda sıra beklemektedir.
Çok uluslu yolcu profilini dar ve
kapalı alanda kalabalık bir halde
bulundurmak önemli bir güvenlik
zafiyetidir.
Bununla birlikte bahsi geçen
güvenlik kontrol noktaları, havali-
manına yönelik silahlı ve bombalı
saldırı tehdidinin sadece terminal
dışından geleceği öngörüsüne
dayanarak kurgulandığı için
terminal içerisinden gelecek teh-
ditlere karşı yetersiz kalmaktadır.
Gelen yolcuların arasına karışmış
teröristlerin gerçekleştirebilece-
ği silahlı ve bombalı saldırıları
önlemede tamamen işlevsiz
durumdadırlar. Bu yöntem; Japon
Kızıl Ordusu tarafından 1972 yı-
lında İsrail’de Lod Havalimanı’na
yapılan saldırıda kullanıldı. Gelen
uçaktan inen Japon teröristler
uçağa verdikleri bagajlarını aldık-
tan sonra silahlarını çıkartarak
rastgele ateş açmaya başladılar.
Bu saldırıda 26 kişi hayatını kay-
betti. Bu saldırı yöntemi dünyada-
ki tüm havalimanlarında uygula-
nabilir olmakla birlikte Atatürk
Havalimanı özelinde hala önemli
bir güvenlik açığıdır. İstanbul’dan
direkt uçuş yapılan noktaların
son 10 yılda artması ve özellikle
güvenlik riskinin yüksek olduğu
ülkelere uçuşların başlaması bu
riski daha da arttırmıştır. Afga-
nistan, Irak, Somali ve Sudan
gibi dünyanın güvenlik açısından
yüksek riskli sayılan ülkelerinden
İstanbul’a direkt uçuşların olması
ve bu ülkelerden gelen yolcuların
ilave bir taramadan geçmeden
terminal binası içinde bagajlarıyla
buluşması terminal girişindeki gü-
venlik kontrol noktalarının devre
dışı kaldığı anlamına gelmektedir.
Bu senaryoda, ülkemize direkt
uçuş yapan tüm havalimanları
Türkiye’deki havalimanı güvenlik
zincirinin bir parçası olmakta-
dır. Bir diğer deyişle Atatürk
Havalimanı’nın güvenliği Kabil,
Cuba veya Mogadişu havaliman-
larının güvenliğiyle direkt olarak
ilişkili hale gelmektedir.
İşlevsizliğine ve doğurduğu
güvenlik zafiyetine ek olarak
ilave güvenlik kontrol noktaları
ciddi maliyet doğurmakta ve uzun
kuyruklardan kaynaklanan yolcu
memnuniyetsizliğine sebep ol-
maktadır. Atatürk Havalimanı’nda
metro girişlerini de dahil ettiğiniz-
de yolcuların terminal binalarına
giriş yapabileceği toplam 9 kapı
vardır ve bu kapıların çoğunda
birden fazla x-ray cihazı bulun-
maktadır. Her x-ray cihazında
bulundurulması zorunlu asgari
güvenlik memuru sayısı 4’tür.
İlave olarak her çıkış kapısın-
da çıkış yapılan noktadan giriş
yapılmasını engellemek için bir
güvenlik memuru bulundurması
Havalimanı terminal binalarının içinde
ve önlerinde 2’li timler halinde çelik yelekli ve
silahlı özel eğitimli polisler görev almalıdır. Bu
timler sürekli hareket halinde olacak ve profiling
yöntemini kullanarak etrafı gözlemleyecektir.
32. 26 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
zorunludur. Aynı zamanda her
güvenlik kontrol noktasında özel
güvenliğe ek olarak en az bir polis
memuru bulundurmak zorunludur.
Havalimanlarının yılın 365 günü
açık olduğu, büyük şehirlerde-
ki havalimanlarındaki güvenlik
kontrol noktalarının çoğunluğunun
günün 18 saati aktif olduğu ve
yolcu sayılarının her geçen gün
arttığı göz önüne alındığında ciddi
bir kaynak ihtiyacı ortaya çıkmak-
tadır.
İlave güvenlik kontrol noktalarıy-
la ilgili bahsedebileceğimiz bir
diğer dezavantaj ise bu sistemin
tamamen operatör performansına
bağımlı olmasıdır. Terminal girişle-
rindeki mevcut tarama sistemleri-
nin başarısı ile operatörün tespit
becerisi direkt olarak birbirine
bağlıdır. Uçağa yüklenen bagaj-
ların taramasından farklı olarak
tehdit unsuru bilgisayar tarafından
değil direkt olarak operatör tara-
fından tespit edilir. Bu da güvenlik
kontrol noktasının tüm başarısının
bir operatörün tecrübesine, almış
olduğu mesleki eğitimin kalitesine
ve görev aldığı günkü dikkat sevi-
yesine bağlı olması anlamına ge-
KAPAK KONUSU
lir. Benzer bir durum üst arama
gerçekleştiren güvenlik personeli
için de geçerlidir. Genelleme yap-
mak mümkün olmasa da tarayıcı
personelin tespit başarısıyla ilgili
Amerika’dan bir örnek verebili-
riz. 2015 yılında ABD Ulaştırma
Güvenlik Dairesi (TSA) tarafından
Amerika’nın farklı eyaletlerin-
deki havalimanlarında yapılan
testlerde güvenlik kontrol noktası
güvenlik memurlarının tespit
oranı sadece %4 olmuştur (70
testten 67’sinde TSA yetkilileri
yasaklı maddeyi tespit edilme-
den güvenlik kontrol noktasından
geçirdiler).
Alternatif havalimanı
güvenlik modeli
Güvenlik, özünde maddi kaynak-
ların verimli şekilde kullanılarak
riskin optimum şekilde yönetil-
mesi olduğuna göre terminal
girişindeki taramaların kaldırılma-
sı durumunda önemli bir kaynak
tasarrufu elde edilecek ve uzun
kuyruklardan kaynaklanan gü-
venlik zafiyeti ortadan kaldırılmış
olacaktır. Güvenlik personelinin
kontrol noktasında konuşlan-
dığı ve istisnasız tüm yolcuları
taramasının zorunlu olduğu pasif
güvenlik anlayışını terk etmenin
ve tehdit odaklı, sürekli hareket
halinde daha aktif bir güvenlik
stratejisini benimsemenin zamanı
gelmiş gibi görünüyor. Yazarın
teklif ettiği alternatif havalimanı
güvenliği modeli pasif güvenlik
anlayışı yerine aktif ve daha agre-
sif güvenlik anlayışı üzerine inşa
edilmiştir ve toplamda 5 temel
unsurdan oluşmaktadır. Bunlar;
profiling, mobil müdahale timleri,
seçici arama uygulaması, özel
eğitimli köpeklerin kullanımı ve
doğru teknoloji tercihidir. Şim-
di bu unsurlara daha yakından
bakalım.
Profiling
Yabancı kökenli bir kelime olan
profiling; davranışları, nesneleri
ve durumları teröristlerin geçmiş-
te kullandığı operasyonel metod-
lar ışığında değerlendirmek ve
bunun sonucunda tehdidin tespit
edilmesi olarak tanımlanabilir.
Başta mobil timler, CCTV opera-
törleri ve seçici arama noktasın-
da görevli personel olmak üzere
Güvenlik
kontrol noktaları,
havalimanına yönelik
silahlı ve bombalı saldırı
tehdidinin sadece
terminal dışından
geleceği öngörüsüne
dayanarak kurgulandığı
için terminal
içerisinden gelecek
tehditlere karşı yetersiz
kalmaktadır. Alternatif Havalimanı Güvenlik Modelinin 5 Temel Unsuru
33.
34. 28 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
tüm havalimanı çalışanlarının
profiling eğitimi alması sağlanma-
lıdır. İlginçtir ki profiling yöntemi
28/6 saldırısında etkinliğini kanıt-
lamış ve ilk patlamayı gerçekleş-
tiren teröristin tespit edilmesini
sağlamıştır. Görevli polislerin cep
telefonlarındaki yazışmalarından
anladığımız kadarıyla CCTV ope-
ratörü olarak görev yapan polisler
teröristin Haziran ayında montla
gezmesinden ve havalimanına
gelen yolcu profilinden farklı dav-
ranışlar sergilemesinden şüphe-
lenmişler ve bunu sahadaki polis
memuruna bildirmişlerdir. Bu
açıdan baktığımızda profiling yön-
temi, personelin bu konuda özel
eğitim almamış olmasına karşın
teröristin tespitinde başarılı ol-
muş bir yöntemdir. Ancak şüphe-
liye müdahale kısmında başarısız
olunduğunu not düşmemiz gere-
kiyor. Profiling, sadece güvenlik
sektöründe kullanılan bir yöntem
olmayıp farklı sektörlerde bilinçli
veya bilinçsiz olarak kullanılmak-
tadır. Havalimanlarında gerçekle-
şen gümrük aramalarını profiling
yönteminin kullanım alanlarına
örnek olarak verebiliriz. Gümrük
memurları gerçekleştirdiği arama-
larda çok sayıda kaçak mal tespit
etmektedir. Ancak havalimanla-
rından ülkeye giriş yapan yolcu
sayısına kıyasla çok az sayıda
yolcu ve bagaj gümrük memurları
tarafından aranmaktadır. Herkesi
aramak mümkün olmadığından
gümrük memurları tecrübelerine
güvenerek yolcuları seçmekte ve
birçok kez de başarılı tespitler
yapmaktadırlar. Profiling yön-
teminin farklı bir versiyonu da
Free Shop’larda hırsızların tespiti
amacıyla kullanılmakta ve CCTV
operatörleri tespit ettikleri şüpheli
davranışları sahadaki sivil perso-
nele raporlamaktadır. Alternatif
Havalimanı Güvenlik Modeli’nin
omurgasını oluşturacak profiling
yöntemi havalimanı güvenliğine
özel olarak tasarlanmış bir eğitim
programı kapsamında tüm görevli
personele verilmeli; minimum yıl-
da bir kez tazeleme eğitimleriyle
bilgiler güncellenmeli ve bağımsız
denetimlerle operasyonel etkinliği
sürekli olarak gözlemlenmelidir.
Mobil müdahale timleri
Havalimanı terminal binalarının
içinde ve önlerinde 2’li timler
halinde çelik yelekli ve silahlı özel
eğitimli polisler görev almalıdır.
Bu timler sürekli hareket halin-
de olacak ve profiling yöntemini
kullanarak etrafı gözlemleyecek-
tir. Mobil timler CCTV operatörleri
tarafından sürekli olarak beslene-
cektir. Silahlı müdahale konu-
sunda özel eğitim almış olan bu
ekipler şüpheli durumlarda kimlik
sorma, sorgulama ve gereken du-
rumlarda kişileri arama noktaları-
na yönlendirme görevlerini yerine
getireceklerdir. 28/6 saldırısında
CCTV operatörü tarafından tespit
edilen teröriste bahsi geçen
timler müdahale etseydi terörist
etkisiz hale getirilebilir veya zaiya-
tın daha az olması sağlanabilirdi.
Hatırlayacağınız üzere otopark
bölgesinde asansör önünde sivil
polis teröristi durdurmuş ve terö-
rist tabancasıyla polis memurunu
yaralamış ve sonrasında servis
bekleme noktasına giderek kendi-
sini havaya uçurmuştu.
Seçici ve tesadüfi aramalar
Mobil timlerle aynı şekilde eğitim
almış olan silahlı ve özel eği-
timli polisler profiling yöntemini
2015 yılında ABD Ulaştırma Güvenlik
Dairesi (TSA) tarafından Amerika’nın farklı
eyaletlerindeki havalimanlarında yapılan testlerde
güvenlik kontrol noktası güvenlik memurlarının
tespit oranı sadece %4 olmuştur.
kullanarak terminal binasına giriş
yapan yolculardan, ziyaretçilerden
ve personelden şüphelendiklerini
seçici arama kapsamında arama
noktalarına yönlendirmelidirler.
Tesadüfi aramalarda ise herhangi
bir kritere bağlı kalmadan arama-
lar gerçekleştirilmelidir. Seçici ve
tesadüfi aramalardan oluşacak
melez bir arama sistematiği terörist
açısından öngörülemez olduğundan
caydırıcılığı yüksek olan bir güvenlik
yöntemidir. Tehdit seviyesine göre
aramaların sayısı ve detay seviyesi
arttıralabilir veya düşürülebilir. Bu
uygulama birazdan daha detaylı
bahsedeceğimiz özel eğitimli köpek-
lerle de desteklenmelidir. Terminal
girişlerinde yer alacak timler Ben
Gurion Havalimanı’nda olduğu gibi
içeri giriş yapan herkesin göreceği
şekilde konumlanmalı ve yolcu
akışını gözlemlemelidirler.
Benzer bir yaklaşım havalimanı
metro girişlerinde zaman zaman
polisler tarafından uygulanmakta ve
şüphelenilen kişilere kimlik kont-
rolü yapılmaktadır. Trafik polisleri
de çevirmelerde seçici ve tesadüfi
arama yöntemini birarada kullan-
maktadırlar.
Özel eğitimli köpekler
Özel eğitimli köpekler mobil timler
tarafından terminal binası içinde ve
seçici/tesadüfi arama noktalarında
destek birimi olarak kullanılmalıdır-
lar. Köpekler sadece patlayıcı tespit
etmek üzere eğitilebileceği gibi çift
amaçlı(hem dedektör hem de devri-
ye) olarak da eğitilebilirler. Alterna-
tif Havalimanı Güvenliği Modeli’nde
KAPAK KONUSU
35.
36. 30 n GüvenlikYönetimi Haziran 2016
KAPAK KONUSU
iki amaçlı (dedektör ve devriye)
eğitim almış köpeklerin kullanımı
mobil müdahale ekiplerine önemli
avantajlar sağlayacaktır. Dedektör
ve devriye eğitimi almış köpeklerin
işlevlerine kısaca göz atalım.
Devriye köpekleri: Devriye köpeği
olarak adlandırılan köpekler silahlı
saldırıya maruz kalındığında mü-
dahale ekipleri için paha biçilmez
faydalar sağlamaktadırlar. Bu
köpekler, tehdidi algıladıklarında
ve idarecileri tarafından serbest
bırakıldıklarında hiç bir engel
tanımadan direkt olarak saldırga-
nın üzerine atılırlar. Bu köpeklerin
kullanımında esas amaç köpeğin
saldırganı etkisiz hale getirmesi
değil müdahale ekiplerine zaman
kazandırmasıdır. Özellikle kapalı
alanlarda ve siper almadan sağa
sola koşturarak ateş eden terörist-
lerin etkisiz hale getirilmesinde bu
köpekler kullanılarak çok etkili so-
nuçlar alınabilir. 28/6 saldırısında
dış hatlar gidiş terminalinde sağa
sola bilinçsizce koşturan ve daha
sonra silahı tutukluk yapınca yere
fırlatan teröristi düşündüğünüzde
bu köpeklerin mobil müdahale
timleriyle birlikte kullanılması ha-
linde ne kadar fayda sağlayacağını
öngörebilirsiniz.
Patlayıcı dedektör köpekleri: Bu
köpekler seçici/tesadüfi arama
noktalarında, devriyelerde ve
şüpheli nesnelerin taranmasında
aktif olarak kullanılabilirler. Mobil
müdahale timlerine eşlik edecek
dedektör köpekler devriyeler es-
nasında belirli aralıklarla yolcu ba-
gajlarını koklayabilirler. Dedektör
köpekler barut kokusunu da tespit
edeceğinden sadece patlayıcıların
tespitinde değil ateşli silahların
tespitinde de mobil timlere fayda
sağlayacaklardır.
Doğru teknoloji tercihi
Alternatif Havalimanı Güvenliği
Modeli’nin son ve tamamlayıcı
unsuru amacına hizmet eden
verimli teknoloji kullanımıdır.
Modelin omurgasını oluşturan
profiling yöntemi mutlaka etkili
teknolojilerle desteklenmelidir.
Bu noktada en çok öne çıkan
teknoloji CCTV’dir. Yeterli sayıda
ve yüksek çözünürlüklü kamera-
ların kullanımı tek başına yeterli
olmayıp mutlaka amaca uygun
yazılımla desteklenmeli ve ope-
ratöre bağımlılık en aza indirgen-
melidir. Çok hızlı yenilenen CCTV
teknolojileri, günümüzde şüpheli
davranış analizi yapabilen, sa-
hipsiz bagajları tespit edebilen
ve insan yüzünü tanıyabilen
yazılımlarla birlikte sunuluyor.
CCTV’lere ilave olarak seçici/te-
sadüfi arama noktalarında patla-
yıcı iz tespit cihazları kullanılmalı
ve profiling sistemiyle şüphele-
nilen kişi veya nesnenin hiç bir
patlayıcıyla temas etmediğinden
emin olunmalıdır.
Sonuç
Uçak güvenliği için yapılan
teknoloji yatırımları, havalimanı
güvenliği için yapılan teknoloji
yatırımıyla karşılaştırıldığında
uçak güvenliği lehine çok büyük
farklar olduğu görülecektir.
Terminal girişindeki ilave kontrol
noktalarında hala konvansiyo-
nel x-ray cihazları kullanılırken
uçak güvenliği için tomografi
teknolojisinden faydalanan
yüksek maliyetli patlayıcı tes-
pit sistemleri kullanılmaktadır.
Kaynak paylaşımı tartışmasız
uçak güvenliğini önceliğe alacak
şekilde yapılandırılmıştır. Bu-
nun sonucunda 2000’li yılların
başından itibaren 2000 öncesine
kıyasla uçaklara yönelik sabotaj
ve uçak kaçırma eylemlerinde
önemli düşüşler görülmüştür. Bu
durum teröristlerin 1980’lerdeki
bir seri havalimanı saldırısından
sonra neden 2010’larda yeniden
havalimanlarını kendilerine hedef
seçmeye başladıklarını açıkla-
yabilir. Basının gösterdiği ilgi ve
toplum üzerinde yarattığı korkuya
bakıldığında havalimanına yapılan
bir saldırının da bir uçağa yapılan
saldırı kadar etki yarattığı görül-
müştür. Kısacası teröristler, uçak
gibi çok sıkı korunan hedefler ye-
rine daha kolay sonuç alabileceği
havalimanı gibi yumuşak hedefle-
ri tercih etmeye başlamıştır. Bu
sebeple 28/6 saldırısını mün-
ferit bir olay gibi görmemek ve
ileride benzer saldırıların yeniden
gerçekleşebileceği düşünülerek
planlama yapılmalıdır.
37.
38. 32 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
KAPAK KONUSU
Y
üksek teknolojiye sahip
modern binalarda yan-
gın güvenliği, duman
tahliye sistemleri ve
bunların diğer sistemler
ile entegrasyonu giderek önem
kazanmaktadır. Adnan Menderes
Havalimanı Dış Hatlar ve İç Hatlar
Terminal Binaları hem teknolojik
düzeyleri, hem de yüksek insan
yoğunluğu nedeniyle can ve mal
güvenliği gereksinimleri en üst
konumda olan yapılardan biridir.
Adnan Menderes Havalimanı Dış
Hatlar ve İç Hatlar Terminalleri ile
Katlı Otoparklarında Yangın Alarm
ve Duman Kontrol Sisteminde kul-
lanılan EEC’nin kalite ve tecrübesi
ile sunduğu UTC Edwards Signa-
ture Serisi ürünlerdir. Signature
serisi, yüksek teknolojiye sahip
mikroişlemci kontrollü, kendi
başlarına algoritma tabanlı karar
verme yetisine sahip dedektör
ve saha cihazlarını içermektedir.
Uzun test süreçleri sonunda elde
Signature serisi; yüksek teknolojiye sahip mikroişlemci
kontrollü, kendi başlarına algoritma tabanlı karar verme
yetisine sahip dedektör ve saha cihazlarını içermektedir.
Uzun test süreçleri sonunda elde edilmiş yangın
algoritmalarını kullanarak hatalı alarmları elimine etmekte
ama bununla birlikte çok yüksek duyarlıkta algılama
yapabilmektedir.
Erol ERBİÇER / Teknik Danışman
EEC ENTEGRE BİNA KONTROL SİSTEMLERİ
Adnan Menderes Havalimanı Projesi
39. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 33
Erol ERBİÇER
edilmiş yangın algoritmalarını
kullanarak hatalı alarmları elimine
etmekte ama bununla birlikte çok
yüksek duyarlıkta algılama yapa-
bilmektedir. Dış Hatlar kısmında
9 adet EST3 Serisi Network Yan-
gın Alarm Paneli (44 çevrim hattı,
11.000 adres kapasitesi) network
olarak çalışmaktadır. Benzer şe-
kilde İç Hatlar kısmındaki ise 12
adet EST3 Serisi Network Yangın
Alarm Paneli (91 çevrim hattı,
22.750 adres kapasitesi) network
olarak çalışmaktadır.
Bu kapsamda Dış Hatlar Terminal
Binası’nda yaklaşık 4000 algı-
lama noktası ve 4000 izleme/
kontrol noktası, İç Hatlar Termi-
nal Binası’nda da yaklaşık 6000
algılama noktası ve 7000 izleme/
kontrol noktası bulunmaktadır.
Terminal binalarındaki bazı özel
alanlarda, toplamda 100’den
fazla OSID Açık Alan Duman
Dedektörleri ve 20’den fazla
VESDA Hava Çekmeli Hassas
Duman Algılama Dedektörleri ile
koruma sağlanmaktadır. Bu iki
binadaki sistemler tek ve bütün
bir sistem olarak tek bir noktadan
yönetilmektedir. Böylece toplam-
da 10.000 civarında algılama
noktası ve 11.000 civarında da
izleme/kontrol noktası kapasite-
sine ulaşılmıştır.
Kesintisiz grafik izleme ve
raporlama
Tüm sistem Havalimanı Ortak
Operasyon Merkezi’nde bulu-
nan EST3 Yangın Alarm Kontrol
Paneli ve FireWorks Grafik İzleme
Yazılımı’ndan 7/24 izlemekte ve
kontrol edilmektedir. Tüm yangın
alarm kontrol panelleri kendi ara-
larında fiber optik kablo altyapısı
üzerinden ve EST3 fiber optik
dönüştürücüler kullanılarak aynı
network üzerinde “peer-to-peer”
yani birbirinin eşleniği olarak
çalışmaktadır. Grafik izleme ya-
zılımı iki noktada yedeklenmekte
ve herhangi bir arıza durumunda
sistemin kesintisiz grafik izleme
ve raporlama yapması sağlan-
maktadır. Havalandırma sistemi-
nin acil durum yönetimi yangın
alarm sistemi panel networkünde
tam entegre çalışan duman
kontrol panellerinden yapılmak-
tadır. Havalimanı Ortak Operas-
yon Merkezi’nde tesis edilmiş
olan duman kontrol panelleri ile
manuel kontrol de yapılabilen
duman kontrol sisteminden;
toplamda 130’un üzerinde klima
santralleri, tüm duman tahliye
fanları, 700’ün üzerinde yangın
damperinin kontrolü ve durum
izlemesi yangın senaryosuna
uygun şekilde otomatik olarak
gerçekleştirilmektedir. Bu büyük-
lükte ve tek bir omurga üzerinde
çalışan bir yangın alarm ve du-
man kontrol sistemi, Türkiye’de
kurulu bulunan sistemler içinde
ilk sıralarda yer almaktadır. Yan-
gın algılama ve alarm sistemi,
Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik ve EN54-
14 uyarınca oluşturulan acil
durum senaryosuna bağlı olarak
tüm mekanik ve elektromekanik
sistemlere ilişkin acil durum
kontrol işlemlerini de yürütmek-
tedir. Bu entegrasyon kapsamın-
da duman kontrol sisteminin acil
durumda yönetimi, havalandırma
sisteminin parçası olan klima
santralleri, yangın damperleri,
duman tahliye fanları ve merdi-
ven basınçlandırma fanlarının
kontrolü ile gerçekleştirilmekte
ve yangın durumu olan mahalde-
ki dumanın diğer güvenli bölgele-
re yayılmadan binadan tahliyesi
sağlanmaktadır. Aynı zamanda
insanların güvenli tahliyesi için
kaçış yolları ve merdivenlerinin
Dış Hatlar
Terminal Binası’nda
yaklaşık 4000
algılama noktası ve
4000 izleme/kontrol
noktası, İç Hatlar
Terminal Binası’nda
da yaklaşık 6000
algılama noktası
ve 7000 izleme/
kontrol noktası
bulunmaktadır.
40. 34 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
KAPAK KONUSU
dumandan arındırılmış kalması
amacıyla tesis edilmiş merdiven
basınçlandırma fanlarının kontrolü
de sağlanmaktadır.
Signature Serisi kontak
izleme modülleri
Sulu söndürme sistemindeki akış
anahtarlarının, hat kesme vana-
larının ve pompaların durumları
Signature Serisi kontak izleme
modülleri ile sürekli izlenerek
sistemin sağlıklı ve çalışmaya
hazır olup olmadığı denetlenir-
ken, yangın durumda da sulu
söndürme sisteminin çalışması
izlenmektedir. Asansörlerin yangın
durumunda zemin kata çağırılma-
sı, eğer bu esnada zemin katta
yangın varsa alternatif bir başka
kata yönlendirilmesi, yürüyen
merdiven ve yürüyen bantların dur-
durulması gibi kontroller de ilgili
sistemler ile entegrasyon kapsa-
mında; yine Signature Serisi kont-
rol modülleri tarafından otomatik
olarak yapılmaktadır. Kartlı geçiş
kontrol sisteminde bulunan, kaçış
yollarındaki kapıların kilitlerinin
açılması ve turnikelerin kollarının
serbest bırakılması gibi kontroller
yangın senaryosuna bağlı olarak
yangın alarm sistemi üzerinden
sağlanmaktadır. Seslendirme
sistemi üzerinden yapılan sesli
tahliye anonsunun, insanların doğ-
ru ve hızlı bir şekilde tahliyesi için
kontrolü yangın alarm sistemi ile
sağlanmaktadır. Çeşitli kritik ma-
hallerde tesis edilmiş olan gazlı
söndürme sistemlerinin alarm ve
arıza durumları yine sürekli olarak
yangın alarm sistemi tarafından
denetlenmektedir. Doğalgaz
tesisatındaki gaz kesme vanaları-
nın kontrolü de yine yangın alarm
sistemi ile yapılmaktadır.
FireWorks Grafik İzleme
Yazılımı
Yangın alarm sisteminin izleme
ve kontrolü için Terminal Operas-
yon Merkezi’nde tesis edilmiş
bir grafik izleme bilgisayarı ve
FireWorks Grafik İzleme Yazılımı
bulunmaktadır.
FireWorks Grafik İzleme Yazılımı,
EST3 Paneli ile kullanıcı arasın-
daki veri iletişimini sağlayan bir
kullanıcı arayüzü programıdır. Bu
yazılım sayesinde yangın alarm
sistemi tarafından izlenip kontrol
edilen tüm cihazlar mimari planlar
üzerinde grafik olarak görülebil-
mekte, olası alarm durumlarında
ilgili kısımların mimari planlarına
hızlı ulaşım ve planlar üzerinde
detaylı inceleme yapma imkânı
bulunmaktadır. Arıza ve yangın
durumlarında operatörün yapması
gereken işlemler otomatik olarak
ekrana gelmekte ve yaptığı işlem-
ler de anında işlenerek kayıt altı-
na alınabilmektedir. Projeye özgü
tasarım süreci sonunda, mevcut
mekanik sistemlere ait ekipman-
ların ne şekilde yönetileceği,
yangın senaryolarına göre belirlen-
mektedir. Özel olarak imal edilen
duman kontrol panosu, üzerinde
işlenmiş mekanik kesit planında,
kontrol noktası oluşturan mikro
şalterlerin ve durum izlemesinin
sağlanması için LED lambaların
monte edilmesi ile modüler ya-
pıda oluşturulmuştur. Kontrol ve
kumanda işlevleri, yangın alarm
sistemindeki network panel gibi
çalışan ve sac panelin arkasına
monte edilen mikroişlemci birim-
leri ile sağlanmaktadır.
Bu proje de olduğu gibi, Edwards
EST3 Signature Serisi cihazlardan
oluşan sistemler; cihaz sayısının
çokluğu yanında çok sayıda pane-
lin network çalışmasına gereksi-
nim duyulan, büyük yapıdaki du-
man kontrol sisteminin yönetildiği
aynı zamanda da diğer sistemler
ile entegrasyonun yoğun ve önem-
li olduğu projelerde eşsiz çözüm
olanakları sunmaktadır.
EEC, büyük ölçekli yangın ve
güvenlik sistemlerinin entegrasyo-
nundaki geniş deneyimini yansıt-
ma olanağı bulduğu Adnan Men-
deres Havalimanı Dış ve İç Hatlar
Terminalleri ve Katlı Otoparkları
Projesi’nde uluslararası düzeyde
bir uygulama geliştirmenin haklı
gururunu taşımaktadır.
Terminal binalarındaki bazı özel alanlarda,
toplamda 100’den fazla OSID Açık Alan Duman
Dedektörleri ve 20’den fazla VESDA Hava
Çekmeli Hassas Duman Algılama Dedektörleri ile
koruma sağlanmaktadır. Bu iki binadaki sistemler
tek ve bütün bir sistem olarak tek bir noktadan
yönetilmektedir.
41.
42. 36 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
KAPAK KONUSU
H
avalimanları son
yıllarda belli bir tehdit
merkezi olarak şekil-
lenmiş ve bu bağlam-
da ülkelerin kritik te-
sisleri kapsamında ilk sıralardaki
yerini almıştır. Uçak kaçıranlarla
başlayan tehdit havalimanlarında
meydana gelen patlamalarla yeni
bir boyuta ulaşmıştır. Havaliman-
ları giriş ve çıkışlarının titizlikle ko-
runması ve kontrol edilmesi ile bu
riskler kısmen azaltılabilmektedir.
Siyasal içerikli terör olayları ile or-
taya çıkan riskler daha karmaşık
olaylara da sebebiyet verecektir.
Aynı zamanda havalimanlarında
çalışan personelin de sebebiyet
verebileceği olumsuz tablolar
diğer önemli riskler olarak değer-
lendirilmeli ve havalimanlarında
personel yapılanması çok detaylı
risk analizinden geçirilmelidir.
Mutlaka havalimanı güvenlik
unsurları istihbarat çalışmalarıyla
ilişkilendirilmelidir. Bu itibarla
devletin güvenlik unsurları çok
itinalı şekilde derinlemesine
konulara hakimiyet kurmaları
gerekir.
Siyasal içerikli terör olayları ile ortaya çıkan riskler daha
karmaşık olaylara da sebebiyet verecektir. Aynı zamanda
havalimanlarında çalışan personelin de sebebiyet
verebileceği olumsuz tablolar diğer önemli riskler olarak
değerlendirilmeli ve havalimanlarında personel yapılanması
çok detaylı risk analizinden geçirilmelidir.
Bülent AKSARAY /GÜSOD Genel Sekreteri.
Havalimanlarında tehdit
beklentileri ve tedbirleri
43. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 37
Bülent AKSARAY
Uçak hassasiyetine bakış: Uçak-
lar patlayıcı tehdidine çok hassas-
tır. Bugüne kadar uçak kaçırma
olayları bu hassasiyete dayanarak
havalimanları çeşitli rehin alma
hadiselerine sahne olmuştur.
Havalimanlarının korunmasına
yönelik olarak geniş güvenlik
şemsiyesi olmaz ise olmaz genel
yaklaşımı altında vazgeçilmez bir
gerçekliktir. Hava yolu şirketleri-
nin personel görevlendirmesin-
deki hassasiyet derecesi genel
güvenliğin en hassas tarafını oluş-
turmaktadır. Personel yapılanması
gerçeğinde siyasal terör ilişkilerini
korunmalı kılmak oldukça zordur.
Özel sektörün kendi işlevselliğin-
de genel tedbirleri uygun nizama
sokması riskli bir beklenti duru-
mundadır. Uçak yolcusu kadar
havalimanı çalışanlarının yarattığı
riski beraber kullanıldığında çok
daha hassas bir duruma gelmek-
tedir.
Uçağı riske atan hususlar: Uçak
kaçırma hadiselerinin çoğunluk-
la siyasi nedenleri olmaktadır.
Yolcular arasındaki önemli biri
veya uçağın milliyeti bu bakımdan
ön plana çıkacaktır. Uçak mürette-
batı ile yardımlaşma kapsamında
alınacak tedbirlere uçak mürette-
batından başlanmalıdır.
Yolcuların uçağa silah sokma
olasılıkları oldukça düşüktür. Bu
nedenle uçağa daha önceden si-
lahın sokulması olasılığı üzerinde
durmak doğru olur. Uçağı temizle-
yenler veya son bakımını yapanlar
da bu kapsamda gözetime tabi
tutulmalıdırlar. Ayrıca uçak şirke-
tinin yolcularla ilgi personelinin
uçağa binme olasılığını da göz
önünde bulundurmalıdır. Hava-
limanının mevcut tedbirlerle an-
lamlı bir güvenlik sağladığı bilinen
bir gerçek olsa bile iş siyasi yön
taşıdığında büyük paralarla küçük
risklerin satın alınabileceği hiçbir
zaman unutulmamalıdır. Uçak
personelinin uçağa binişlerinde
de gerekli aramalara tabi tutulma-
ları önemli görülmelidir.
Personelin yaratabileceği riskler:
Havalimanı tüm teşkilleriyle uçuş
güvenliğine etkili olan bir yapıya
sahiptir. Mesela bagajlarla ilgili
olarak çalışılan yapı başlı başına
bir işlevselliktir. Uçağa bagaj
bölümünde bir patlayıcı yüklemeyi
planlamak belki de başarılacak
çok kolay bir yaklaşımdır. Maa-
lesef son birkaç yıl içinde düşen
uçaklarla ilgili somut bulgular üre-
tilemedi. Havalimanında transit
bölmelerinde olsun, temizlik gö-
revlileri olsun, güvenlik görevlileri
olsun hepsi ayrı ayrı alana yaratı-
labilecek riske aidiyet katabilirler.
Burada görev alanların muhtemel
risk olarak herkesi hesaplayacak
sürekli tarama yapmaları gerekir.
Havalimanı uygulamaları: Havali-
manları müstakil yapılarıyla sanki
girişlerinin kontrol edilmesiyle
başarılı güvenlik tedbirleri uygu-
lanıyor izlenimi verirler. Nitekim
girişte her kesin ve her eşyanın
taranması büyük caydırıcılık
sağlar. Ancak havalimanının
büyüklüğü göz önüne alındı-
ğında burada başta çalışanlar
olmak üzere her ihtimalin her an
mutlak suretle dikkate alınması
gerçeği hep göz önünde bu-
lundurulmalıdır. Kozmopolit bir
personel yapısı varsa bunların
hangisinin risk olabileceğini
tahmin edebilmek aşağı yukarı
imkansızdır. Havaalanını sürekli
gözetleseniz dahi gözden kaça-
bilecek yerler mutlaka vardır.
Ancak bu zorluğuna rağmen bu-
rada çalışan güvenlik sisteminin
her anı kaydedip kontrol edecek
tarzda olması ve birbirine bindir-
meli personel ilişkisi kurularak
uygulanması bu riskleri belki de
en aza indirecektir.
Giriş – çıkış düzeni ve kontro-
lü: Havalimanı girişleri yolcular
için bazı zorluklara sebebiyet
verir. Bavullar/çantalar en ince
Yolcuların uçağa
silah sokma olasılıkları
oldukça düşüktür.
Bu nedenle uçağa
daha önceden silahın
sokulması olasılığı
üzerinde durmak
doğru olur. Uçağı
temizleyenler veya son
bakımını yapanlar da bu
kapsamda gözetime tabi
tutulmalıdırlar.
44. 38 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
KAPAK KONUSU
şekilde gözlemlenir; metal bir
aletin tespit edilmeden içeri gir-
mesi nerede ise imkansızdır. Bu
şekilde yapılması hava yollarının
güvenirliliğini önemli ölçüde art-
tırmıştır. Teknik yeterliliklerin bu
kapsamda maksada uygun şart-
ları yarattığını söylemek müm-
kündür. Yine de hava alanlarında
değişik şirketler değişik hizmet-
ler sunduğundan bu çalışanların
risk yarattığı aşikârdır. Çok ince
hesaplar yapılarak zaaf nokta-
ları bulunabilir. Özellikle düşük
kültür seviyesinde olan hizmet
çalışanlarının kısıtlanması müm-
kün olabilir. Mesela Brüksel’deki
patlamalarda büyük bir olasılıkla
bu tip bir angajman sağlanmış
olmalıdır. Hava limanında bir
terör olayı planlamak uçaktan
daha etkili olmaktadır. Nitekim
havalimanı bir süre tüm uçuşlara
kapatılmak zorunda kalınmıştı.
Çıkışların kontrolünde biraz daha
gevşeklik vardır. Havalimanına
kontrol harici girmek isteyen biri-
nin çıkışları kullanmak isteyeceği
unutulmamalıdır. Bu bağlamda
bu konuya daha disiplinli yakla-
şılması uygun olur.
Bekleme yerleri sorunları: Ha-
valimanı içinde çok sayıda yolcu
çok sayıda uçak çıkış noktasına
yönelerek kendi uçuşlarını bekle-
yecekleri bölgeyi bulurlar. Transit
uçuş alanları transfer yapan
yolcular bakımından kısıtlı bölge
gibidir. Kendi uçuş kapısına ve
uçuş saatine kadar bu bölümde
zaman geçirilmektedir. Yolcu ile
havalimanı personeli uyumunda
risk yaratan yerlerden birinin
burası olduğunu söylemek yanlış
olmaz. Çok organize bir planla-
ma bu risk oluşumunu kuvvet-
lendirebilir.
Büyük havalimanlarının yolcu
sayısı dikkate alındığında hizmet
veren sayısının da ne kadar çok
olacağı ortadadır. Bu limanları
malzeme ve personel disipliniyle
risk yokluğuna ötelemek oldukça
zor bir durumdur. Bu nedenle
personel bindirmeli şekilde
birbirini murakabe eder bir yapı
altında organize edilmesi bu
risk oluşumunu durdurucu katkı
verebilecektir.
Acil durumlarda yapılacaklar:
Havalimanlarında gösterişli ya-
pılanma önemli olsa da yangına
karşı dirençli bir oluşum kullanıl-
malıdır. Eğer büyük havalimanla-
rında beklenmeyen bir zamanda
bir patlama olursa büyük bir
panik havası yaşanacağı muhak-
kaktır. Kalabalık grubun panik
halinde çok daha zayiat verece-
ğini düşünürsek insanların daha
kolay dış alana geçebilecekleri
planlamalara uygun inşaatların
yapılmasına özen gösterilmelidir.
Havalimanları yapılış şekline
göre çok geniş alanları kullana-
cak şekilde tasarlanmaktadır.
Hâlbuki acil durumlarda bu
kadar büyük sayıdaki insan
grubunu kolayca rahatlatacak
oluşumlar tasarlanabilmelidir.
Her şey bir yana özellikle sıvı-gaz
yanıcı maddelerle işletilen yerle-
rin bulundurulmaması ve kolay
yanıcı malzeme kullanılmaması
bu kapsamda önemli tercihler
olacaktır.
Hizmetin sürekliliği: Özellikle
gece saat 02.00’den sonraki
uçuşlar için hava limanları tam
faal gibi gözükse de aslında
genel olarak yolcu hareketleri
bakımından bir azalma mevcut-
tur. Ancak bazı özel günlerde de
artan yolcu trafiği kapsamında
bu saatlerde yoğunluğun devam
ettiğini de söyleyebiliriz. Kısaca
genel olarak sabah 06.00’ a
kadar olan dört saatlik süreç-
te havalimanlarının çok büyük
bir kısmı hareketsiz ve atıl
bir yapıya dönüşebilmektedir.
Havalimanına gece periyodunda
gizlenerek girebilen biri havali-
manının uygun yerinde saklana-
rak gündüz saatinde hava limanı
içinde istediği tehdidi yaratabilir.
Bu nedenle özellikle gece yarı-
sından sonra gözetleme kamera-
larının risk bölgelerini çok daha
dikkatli şekilde takip etmesi
gerekir. Personelin müteakip var-
diyasında beklenen riskleri aynı
duyarlılıkla takip etmek nasıl
mümkün olacaktır? Bu hususa
güvenliği planlayanların dikkat
etmesi gerekmektedir. Özetle
havalimanları 24 saat çok titiz
bir gözlem altında bulundurulma-
lı ve dikkat her zaman önemsen-
melidir.
Hava yolu şirketlerinin personel
görevlendirmesindeki hassasiyet derecesi
genel güvenliğin en hassas tarafını
oluşturmaktadır. Personel yapılanması
gerçeğinde siyasal terör ilişkilerini korunmalı
kılmak oldukça zordur.
45.
46. 40 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
KAPAK KONUSU
G
üvenlik tedbirlerinin
tamamı meydana ge-
lebilecek; oluştuğunda
istenmeyen sonuçlar
doğurabilecek tehlike-
lerin önlenmesi için alınır. Tedbirler
tehlikenin meydana getirebileceği
sonuçlarla doğru orantılıdır. Bazı
tehlikeler kabul edebileceğimiz
tehlikeler olmakla birlikte bazıları
için göze alabileceklerimiz çok
fazladır. Kısacası; tehlike ve tedbir
yani güvenlik uygulaması birbirinin
apozitidir. Havalimanları ülkelerin
en stratejik tesislerindendir.
Havalimanları ülke hâkimiyet ve
egemenliğinin, ticari yapısının
ve prestijinin hep birlikte sergi-
lendiği ender yerlerdendir. Bu
nedenle havaalanlarının güvenliği
çok daha farklı ele alınmalıdır.
Havalimanları ülke hâkimiyet ve egemenliğinin, ticari yapısının
ve prestijinin hep birlikte sergilendiği ender yerlerdendir. Bu
nedenle havaalanlarının güvenliği çok daha farklı ele alınmalıdır.
Oluşabilecek tehlikeler göze alınabilecek tehlikelerden değildir.
Yusuf ACIBİBER / İstanbul Yeni Havalimanı İnşaatı
İGA Havalimanı İnşaatı Güvenlik Direktörü
Havalimanlarında güvenlik
nasıl sağlanır?
47. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 41
Yusuf ACIBİBER
Oluşabilecek tehlikeler göze
alınabilecek tehlikelerden değil-
dir. Havaalanlarını kendi içinde
incelediğinizde farklı hassasiyet
alanları ortaya çıkmaktadır. Özün-
de havaalanları uçuş faaliyetleri
için yapılır. Uçuş faaliyeti olmazsa
havaalanı da olmaz. Uçuş, uçak
demektir. O halde havaalanında
en hassas unsur uçak, en has-
sas alan ise uçağın bulunduğu
alan, çevresi ve uçağa ulaşan
yollardır. Dünyada havacılık
güvenliği; uçuş güvenliği ve uçak
güvenliği temelinde oluşturulmuş
ve detaylandırılmıştır. Tüm ulus-
lararası anlaşmalar, ICAO-ECAC
gibi kuruluşların gereklilikleri bu
temeli işaret etmektedir. Dolayı-
sıyla sivil havacılık güvenliğinde
yapacaklarınız, taraf olduğumuz
Uluslararası anlaşmalarda tarif
edilmiş zorunluluklardır. Havaa-
lanlarında bu uygulamaları nasıl
yaptığınız, ne kadar doğru yaptı-
ğınız denetlenmekte ve izlenmek-
tedir. Havacılık güvenliği ile ilgili
uygulamalar çok ince bir şekilde
ICAO-ECAC gibi kuruluşlarca
detaylandırılmaktadır. Örneğin;
kapı tipi metal detektör kullanılan
kontrol noktalarında kapı de-
tektöründe sinyal vermese dahi
rastgele yöntem ile %10’luk yolcu
diliminin aranması istenmektedir.
Ülke olarak “Bunu benim yapma-
ma gerek yok.” deme şansımız
yoktur. Sivil havacılık güvenliği
konusunda Milli otoritemiz olan
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
bu uygulamaları takip etmekten
ve havaalanlarında uygulatmaktan
sorumludur. Uygulamaların hepsi
uçağın ve uçuş güvenliğinin sağ-
lanmasına yöneliktir. Uçağa bindi-
rilmesi yasaklanmış veya uçakta
taşınabilmesi belli prosedürlere
bağlanmış malzemelerin kontrol
noktasında tespitine yöneliktir.
Terminal girişindeki güvenlik
uygulamalarının amacı nedir?
Havalimanlarında güvenlik sistemi
daralan çember usulü ile tanım-
lanabilir. Uçağa ulaşan yolların
hassasiyeti farklı, check-in alanı
yani uçuş öncesi hazırlıkların
ve ticari faaliyetlerin yapıldığı
alanların güvenliği ayrı değerlen-
dirilmektedir. Ülkemizde terminal
güvenliğinde dünyada uygulanan
sistemin dışında bir güvenlik ted-
biri sistemi uygulanmaktadır. Bu
tedbir havacılık güvenliğinin hedef
ve aklına uygun değildir. Havacılık
güvenliğinde istenen uçağa gide-
cek olan malzemelerin ve uçağa
binecek olan yolcuların kontrolü-
dür. Bu kontrol uçağın etrafında
oluşturulan steril alan (criticalrest-
rictedarea) giriş çizgisinde yapılır.
Kontrollerde HoldBaggageScree-
ning yani yolcudan alınmış bagajın
kontrol edilmesi esastır. Bagajlar
kontrol edildikten sonra yolcuya
verilmediği gibi yolcuların bagajla-
ra ulaşmasına engel olunur. Bu
bir temel gerekliliktir ve mantıklı,
akla uygun gerekçeleri vardır. Biz
Uluslararası anlaşmalardan kay-
naklanan zorunluluklardan dolayı
bu uygulamaları tüm gelişmiş
ülkelerde olduğu gibi ülkemizde
de yapıyoruz. “Terminal girişin-
deki güvenlik uygulamalarının
amacı ve mantığı nedir, hangi
tehlikeyi önlemeye çalışıyoruz,
bu kontroller bize ne veriyor, kont-
roller yapılırken hangi risklerin
doğmasına neden oluyor?” Bu
konu tartışılmalıdır. Ülkemizin
bulunduğu coğrafyada risk sürekli
değişmektedir. Konjonktürel du-
rumumuz, ülkemizin çevresinde
yaşanılanlar, bunun ülkemize
etkileri ve jeostratejik durumu-
muz ülkemize yönelik tehditleri
ve tehlikeyi farklılaştırmaktadır.
Güvenlik tedbirlerinin etkinliği
inovatif olmasına, gelişime bağlı
değişimi kesintisiz takip etmesi-
ne bağlıdır. Tedbirlerimiz hedefli
olmalı ve aklı referans almalıdır.
Bir taraftan teknolojiyi kulla-
nırken her şeyi de teknolojiye
bağlamamak gerekir. Teknoloji
sürekli geliştiği için çoğu zaman
yatırımlarda boşa gitmektedir.
En etkili güvenlik kontrolleri bilgili
bir şekilde yapılan kontrollerdir.
Bilgi, tecrübe ve eğitimle ortaya
çıkmaktadır. Tecrübe kazanmış
personellerimizi maaş ve sosyal
haklarıyla mutlu edip görevlerine
devam ettirmeli, eğitimlerle de
desteklemeliyiz.
Unutulmamalıdır ki, beş duyu
organımızla algıladıklarımız,
tecrübe ve bilgi ile donatılmış bir
beyin süzgecinden geçirilmezse
tehlike oluşturduğu anlaşılama-
yabilir. Başka bir deyişle bakarız,
tehlikeyi göremeyiz.
48. 42 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
KAPAK KONUSU
A
ntalya Havaalanı İç
Hatlar terminaline tek
bir merkezden yöneti-
lebilen yangın algılama
sistemi ile buna entegre
acil anons sistemi kuruldu. Tek bir
merkezden izlenip kontrol edilebi-
len bir sistem olması ile öne çıkan
projede sistemler BIS Grafik Ekran
Yazılımı ile kullanılmaktadır. İtfaiye
dahi buradan binayı kontrol edebil-
mektedir. VIP, CIP, 2 adet teknik
bina ve İç Hatlar Terminali’nde
2500 noktalı BIS Grafik Ekran
Yazılımı kullanılırken; 1000
adet kadar da yangın dedektörü
kullanılmıştır. Sistemin mimarisi
ihtiyaçlar doğrultusunda genişle-
meye müsait esnek yapıdadır.
Bina otomasyon sistemi ile yazı-
lım bazlı entegrasyon (BAKNET
protokolü) entegre çalışabilmek-
tedir. Böylelikle farklı otomasyon
sistemleri ile sorunsuz bir enteg-
rasyon sağlanmıştır.
Acil Anons Sistemi olarak Bosch
Praesideo anons sistemi kulla-
nılmıştır. Bu sistem ile istenilen
noktalara anonslar ulaştırılırken;
olası yangın durumlarında otomatik
devreye giren anonslar kullanılmak-
tadır. Ateksis teknik ekibinin kuru-
lumdan eğitime kadar birebir içinde
yer aldığı projede, terminal yetkilileri
sistemden duyulan memnuniyeti
dile getirdiler.
VIP, CIP, 2 adet teknik bina ve İç Hatlar Terminali’nde
2500 noktalı BIS Grafik Ekran Yazılımı kullanılırken; 1000
adet kadar da yangın dedektörü kullanılmıştır. Sistemin
mimarisi ihtiyaçlar doğrultusunda genişlemeye müsait
esnek yapıdadır.
ATEKSİS
Antalya Havaalanı’na
entegre çözümler
49.
50. 44 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
Seçkin ÖZDEMİR
KAPAK KONUSU
H
avalimanlarında güvenlik;
terminal güvenliği ve hava-
yolları güvenliği diye ikiye
ayrılıyor. Terminal güvenliği
alanında hizmet veren Se-
curitas; havalimanına girişten, yolcu-
ların uçuş kapılarına kadar olan tüm
güvenlik süreçlerinden sorumludur. Bu
sorumluluk uçaklarla taşınan kargo,
bağajların güvenliğini de kapsıyor.
İkinci güvenlik unsuru olan havayolları
güvenliği ise, uçak içi kontrolleri, yolcu
profil analizi ve uçak altında kargo
kontrolleri gibi konuları ise farklı otorite-
ler tarafından yürütülüyor.
Securitas bilgi liderliğini havalimanı
güvenliğine de taşıyor. Bu konuda yü-
rüttüğü en önemli çalışmalardan biri de
“Güvenlik Caydırıcı Ölçme Programı”
Güvenlik Caydırıcılık Ölçme
Programı
Havalimanlarındaki hizmet ve operas-
yonel kaliteyi artırarak tehditlere karşı
caydırıcılık yüzdesini yükseltmek ama-
cıyla hayata geçirilen “Güvenlik Caydı-
rıcılık Ölçme” programının havalimanı
işletmelerinin de güvenlik hizmetindeki
beklentisini fazlasıyla karşılamakta.
Securitas Güvenlik Hizmetleri’nin
hayata geçirdiği bu program Türkiye’de
yaklaşık 1200 güvenlik görevlisiyle
hizmet verdiği havalimanında uygulan-
maktadır. Securitas Güvenlik Hizmetleri
A.Ş. olarak güvenlik hizmeti verdiği
havalimanında görev yapan saha yöne-
ticileri ile gerçek zamanlı bir denetleme
sistemi kullanılmaktadır. Havali-
manında güvenlik hizmeti verilen
alanda saha yöneticileri tarafından
gözlemlenen bulgular, somut ve
anlaşılabilir ifadelerle mini rapor-
lama formatlarında toparlanmak-
tadır. Hazırlanan bu raporlar kalite
ekibi tarafından elektronik ortamda
çeşitli uygulama kodlarıyla adres-
lenerek pozitif/ negatif karşılaştır-
maların yapıldığı “Güvenlik Caydı-
rıcılık Ölçme” programının içeriğini
oluşturmaktadır. burada toplanan
tüm veriler “genel, bölgesel,
noktasal, kişisel veya karakterik-
sel” başlıkları altında ölçümleme
kriterlerini oluşturmaktadır. Burada
değerlendirilen ve izlenen sonuçlara
göre ihtiyaçlara yönelik eğitim ve
planlama tedbirleri alınabilmekte-
dir. Güvenlik Kalite Kontrol Depart-
manı tarafından koordine edilmekte olan
bu kapsamlı program, bir kalite-kontrol
uzmanı tarafından denetlenmektedir.
Süreç bilgi işlem personeli tarafından
kayıt altına alınarak saha yöneticisi
tarafından işbaşı güvenlik personeline
uygulanmaktadır.
Aylık yaklaşık 750-800 güvenlik görev-
lisine uygulanabilen “gerçek zamanlı”
performans ölçme ve değerlendirme
programının, havacılık güvenliğinde bir
ilk olduğundan da bahsetmek mümkün-
dür. Sistemin, gözlem ve ifade kabiliyetli
yüksek saha yöneticileri tarafından doğ-
ru ve etkili kullanılması halinde, tama-
men sıfırdan yapılandırılan bir havalimanı
güvenlik projesinin bile yaklaşık 1 ile
1,5 yıl arası bir zaman diliminde ECAC
Standartları’nın üzerinde bir güvenlik cay-
dırıcılık performansına ulaşabilmektedir.
Sürekli gelişen, değişen havacılık sek-
töründe Securitas’ın üzerinden durduğu
en önemli konulardan birisi de eğitim ve
insan kaynakları yönetimidir. Değişim
ile birlikte gelen yeni ihtiyaçlar doğrultu-
sunda Securitas da sunduğu güvenlik
hizmetlerine yeni çözümler getiriyor. Yeni
teknolojilerin kullanımı için eğitimlerin,
çalışanların gelişiminde ve işlerini daha
iyi yürütmelerinde tartışmasız büyük rol
oynadığına inanan Securitas, hizmet
kalitesini daha da yükseltmek için
etkili iletişim tekniklerinden imaj eğiti-
mine, x-ray simülasyon eğitimlerinden
x-ray görev başı ve görüntü yorumlama
eğitimleri veriyor.
Sistemin gözlem ve ifade kabiliyetli yüksek saha yöneticileri
tarafından doğru ve etkili kullanılması halinde, tamamen sıfırdan
yapılandırılan bir havalimanı güvenlik projesinin bile yaklaşık 1 ile
1,5 yıl arası bir zaman diliminde ECAC Standartları’nın üzerinde bir
güvenlik caydırıcılık performansına ulaşabilmektedir.
Seçkin ÖZDEMİR / Akdeniz Bölge Müdürü ve Havacılık Segment Lideri
SECURİTAS GÜVENLİK HİZMETLERİ A.Ş.
Havalimanı güvenliğinde
caydırıcı ölçme programı
51.
52. 46 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
FOKUS
G
ünümüzde yangın
ortamında işlevini
sürdüren, alevin
yayılmasını önleyen,
zehirli gaz çıkarma-
yan, düşük duman yoğunluklu,
korozif ortam oluşturmayan,
halojenden arındırılmış kablo-
lar konutlarda, iş yerlerinde,
altyapıda ve endüstride yoğun-
lukla kullanılmaktadır. Kullanım
alanı günden güne daha da artan
yangına dayanıklı bu kablolar sa-
yesinde daha güvenli ve sağlıklı
yaşam alanları oluşturulmaktadır.
Yangın durumunda can ve mal ka-
yıplarının önüne geçmek için bu
kabloların kullanımı büyük önem
taşımaktadır. Yangına dayanıklı
kabloların kullanımının artması,
kablo üreticilerini kabloyu daha
da güvenli hale getirmek için
çalışmalara yöneltmiştir. Yangın
koşulları düşünüldüğünde yangın
alarm kablolarının, alevlerin yanı
sıra suya ve darbeye dayanımı
tartışmasız büyük önem taşımak-
tadır. Bu çalışmada geliştirilmiş
yangın alarm kablosunun yapısı
ve uygulanan testler anlatılmak-
tadır. Geliştirilen kablo yangına
karşı dayanımın yüksek seviyede
istendiği alanlarda kullanıma
uygun olup; sektörün en zorlayıcı
yangın test standartlarına karşı
başarılı sonuçlar vermektedir.
Çeşitli nedenlerle meydana
çıkan yangınlar hem can hem
mal kayıplarına yol açmaktadır.
Yangınlar çoğu zaman bir kıvıl-
cım ile başlayıp; hızlıca yayılarak
büyümektedir. Günlük hayatta
kullanılan birçok ürünün ana mal-
zemelerinin alevi iletici özellikte
olmasının; yangının yayılmasını
kolaylaştırıcı bir etkiye sahip
olduğu da bilinmektedir.
Yangının tespiti ve
ihbar süresi
Yangınla mücadele farklı şekiller-
de olmaktadır. Yangının tespiti ve
ihbar süresi yangını söndürmek
için önemli parametrelerdir. İhbar
süresinin kritik olduğu öncelerden
beri bilinmekte olup geleneksel
yangın alarm butonları ve yan-
gın söndürme aparatları okul,
hastane vb. kalabalık ortamlarda
yıllarca çözüm olarak düşünül-
müştür. Geleneksel yangın alarm
butonlarının yerini ısı, duman
ve çeşitli sensörler aracılığı
ile erken uyarıcı görevi gören
yenilikçi elektronik yangın alarm
sistemleri almaktadır. Elektronik
yangın alarm sistemleri ile ihbar
süresinin minimuma indirilmesi
hedeflenmektedir. Bu sistemlerde
kullanılan yangın alarm kablolarının
yangın altında devre bütünlüğünü
sürdürmesi önem taşımaktadır.
Yangının yayılmasını önlemek de
yangının tespiti ve ihbar süresi
kadar önemli bir parametredir.
Gelişen teknolojiyle birlikte bina
içlerinde kullanılan kablo çeşitliliği
ve miktarları artmaktadır. Kabloların
yangının yayılmasında aracılık yap-
tığı düşünüldüğünden, son yıllarda
bina içi kabloların alev iletmeme
özellikte olması aranan bir standart
halini almıştır. Alınan tüm önlemlere
rağmen yangının çıkması durumun-
da, yangının hızlıca söndürülmesi
istenmektedir. Bunun için geliştiri-
len elektronik kontrollü, sensörlü
yangın söndürme sistemleri insan
gücünden bağımsız, risk taşımayan
sistemler olarak güvenli çözüm
sunmaktadırlar. Bu sistemlerde çok
sayıda elektronik cihaz birbiriyle
kablolar aracılığı ile bağlantılıdır.
Bu noktada yangın alarm kablosu
olarak kullanılan kabloların kalite-
si kurulu sistemler kadar hayati
öneme sahiptir. Yangın alarm
sistemlerinin yanında, yangın sön-
dürme sistemlerinin de yaygınlaş-
ması alarm sistemlerinde kullanılan
kablolarda da farklılaşma ihtiyacı
oluşturmuştur. Yangın ortamı si-
PRYSMİAN GROUP TÜRKİYE
Darbe ve suya dayanıklı
yangın alarm kablosu
Günümüzde yangın ortamında işlevini sürdüren, alevin
yayılmasını önleyen, zehirli gaz çıkarmayan, düşük duman
yoğunluklu, korozif ortam oluşturmayan, halojenden
arındırılmış kablolar konutlarda, iş yerlerinde, altyapıda ve
endüstride yoğunlukla kullanılmaktadır.
53. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 47
müle edildiğinde alevlerin dışında
ortamda devrilen, düşen cisimlerin
varlığı, yangın söndürme sistemleri
tarafından püskürtülen suyun ol-
duğu bilinmektedir. Bu koşullarda
ortam kablolarının sinyal iletimini
alev altında, hatta darbeli ve sulu
ortamda da gerçekleştirmesi
gerekmektedir. Geliştirilmiş yangın
alarm kabloları olarak adlandırılan
yeni nesil yangın alarm kabloları,
daha güvenli yaşam alanlarının
oluşturulmasında önemli yere
sahiptirler. Darbeye ve suya daya-
nıklı olmayan kabloların yangın ve
yangın söndürme esnasında iletimi
sağlayamadığı; kısa devre arızala-
rının oluşmasına neden olabildiği
yaşanan üzücü olaylar ile tespit
edilmiştir. Yeni nesil yangın sön-
dürme sistemleri yangın anında
görüldüğü gibi yangını söndürmeye
yönelik aktif olmaktadır. Yangın
alarm kablolarında aranan diğer
özellikler de alev altında duman ve
zehirli gaz çıkarmayan, halojensiz
yapıda olmalarıdır. Yangın anındaki
ölümlerin birçoğunun boğulma ve
zehirlenmelerden kaynaklı olduğu
bilinmektedir. Yangın anında olu-
şan duman ve alevler Şekil 1’de
görülmektedir.
Kablo dizaynı
Yangın alarm kabloları yangın
alarm sistemlerinde kullanılmak-
tadırlar. Bu kablolar alev altında
çalışmasını sürdürecek özellik-
lere sahip, duman çıkarmayan,
zehirli gaz ihtiva etmeyen, sinyal
iletiminde kullanılan iç ortam
kablolarıdır. Geliştirilmiş yangın
alarm kabloları ile daha zorlu
yangın ortamında çalışabilecek;
daha güvenli kablo üretimi hedef-
lenmiştir.
JE-H(St)H FE180 kablo rumuzu
ile bilinen yangın alarm kablola-
rının yanında bina içi sinyal ve
kontrol kabloları olarak kullanılan
LiHCH FE180, LiHH FE180 gibi
kablolarda da yangına dayanım
performansı önem kazanmıştır.
JE-H(St)H FE180 yangın alarm
kablosunun yapısında, iç or-
tamda kullanıma uygun olarak
izolasyon ve kılıf malzemeleri için
duman ve zehirli gaz çıkarmayan
LS0H malzeme kullanımı tercih
edilmiştir. Bakır telden oluşan
iletken üzerine alev bariyeri göre-
vi üstlenen özel bant helisel ola-
rak sarılır. Alev bariyeri üzerine
folye sarıldıktan sonra elektriksel
özellikleri karşılayacak kalınlıkta
LSOH izolasyon malzemesi püs-
kürtülerek damarlar elde edilir. 2
çift kablo için damarların birlikte
yıldız dörtlü şeklinde bükülme-
siyle; 4 çift ve üzeri kablo için
üniteler oluşturulması ve demet-
ler halinde bükülmesi ile kablo
çekirdeği oluşturulur. Bu çekirdek
üzerine tutucu ve koruyucu özel-
likte polyester bant (opsiyonel)
sarıldıktan sonra üzerine; ekranın
devamlılığını sağlamak üzere
boylamasına kalay kaplı bakır
toprak teli ve 1 kat metal kısmı
içe dönük, alüminyum kaplı pol-
yester bant ekran sarılır. Ekran
üzerine turuncu renkli LSOH kılıf
kaplanır. Kablo katmanları Şekil
2’de gösterilmektedir.
Gelişen teknolojiyle birlikte
bina içlerinde kullanılan kablo çeşitliliği
ve miktarları artmaktadır. Kabloların
yangının yayılmasında aracılık yaptığı
düşünüldüğünden; son yıllarda bina içi
kabloların alev iletmeme özellikte olması
aranan bir standart halini almıştır.
Şekil 1: Yangın sonrası söndürme çalışmaları
54. 48 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
FOKUS
(27m3) kübik kapalı test odasın-
da %90 etanol, %4 methanol ve
% 6 su karışımı yakıt ile yanması
ile açığa çıkan dumanın ışık
geçirgenliğinin ölçümüne dayanır.
Işık geçirgenliği minimum %60
olmalıdır.
IEC 60332-1-2: Yangın orta-
mında alev yayılmasını simüle
eden bu testte, 25 mm’den dü-
şük kablo çapı için alev, kabloya
45 derece açı ile 60 sn. boyun-
ca uygulanır. Yanan kısmın üst
destek noktasının alt kısmından
en az 50 mm mesafeyi koruması
gerekmektedir. Aynı şekilde, alev
ilerlemesi 540 mm’den fazla
olmamalıdır.
IEC 60331-21: Yangın koşul-
larında devre bütünlüğünün test
edildiği standart testtir. Bu testte
en az 750 derecelik bir ortam-
da 90 dakika boyunca iletimin
devamlılığı istenmektedir. Bu test
Prysmian standardı olarak 180
dakika boyunca gerçekleştirilmiş-
tir.
EN 50200: Bu standart;
alarm, aydınlatma ve haberleşme
amaçları için acil durum devreleri
olarak kullanılması amaçlanan
ve yangına karşı dayanıklılığa
sahip olarak tasarlanmış kablolar
için deney metodunu kapsar. Bu
deney metodu, iletken boyutları
en fazla 2,5 mm²’ye kadar olan
metalik iletkenli, dış çapı 20 mm’
yi ve beyan gerilimi 600/1000 V’u
geçmeyen kablolara uygulanabil-
mektedir. Deney sırasında ortam
sıcaklığı 25 ± 15 °C olmalıdır.
Deney düzeneği beş temel kısım-
dan oluşmaktadır
Çelik desteklere bağlanmış
ısıya dayanıklı tutuşmayan mal-
zemeden imal edilmiş, kablonun
üzerine monte edildiği düşey bir
duvar.
Deney sırasında sürekliliği
3. Yanma testleri
Standart yangın alarm kablola-
rına uygulanan; IEC 60754-1/2
halojen asit gaz testi, IEC 61034-
1/2 düşük duman yoğunluğu
testi, IEC 60332-1-2 alev yayılma
testi, IEC 60331-21 yangına
dayanıklılık testi, EN 50200 dar-
beli yangına dayanıklılık testinin
yanında ilaveten EN 50200 test
standardının ek E’si uygulanmış-
tır. Uygulanan testler aşağıda
anlatılmaktadır:
IEC 60754-1/2: Yanma
esnasında açığa çıkan gazların
korozifliği, pH ve iletkenlik değer-
lerini ölçmek için yapılır. Olması
gereken değerler: HCl < 0.5 % ,
pH ≥ 4.3 , c ≤ 10µS/mm
IEC 61034-1/2: IEC 61034-
1/2 test standarttı 1 metre
boyundaki kablonun 3x3x3m
Elektronik yangın alarm sistemleri
ile ihbar süresinin minimuma indirilmesi
hedeflenmektedir. Bu sistemlerde kullanılan
yangın alarm kablolarının yangın altında
devre bütünlüğünü sürdürmesi önem
taşımaktadır.
Şekil 2: JE-H(St)H FE180 PH120 Annex e kablo katmanları
Şekil 3: JE-H(St)H FE180 PH120 Annex E yangın alarm kablosu
görünümü
Kablonun fiziki görünümü Şekil 3’te verilmiştir. Burada iletkenler,
damarlar, topraklama teli, alüminyum folye ve kılıf katmanları detaylı
görülebilmektedir.
55. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 49
kablo sınıfının belirlenmesini sağ-
lamaktadır. Bu test sonucunda
kablolar PH30, PH60, PH90 veya
PH120 olarak sınıflandırılmakta-
dır. Darbe altında yangın testine
ilave olarak EK E’de anlatılan
kabloya su püskürtülmesi testi,
kablonun sağlamlığını ve güve-
nilirliğini ileri seviyeye taşıyan
bir testtir. Standarda göre alev
ile ani darbe 15 dakika boyun-
ca uygulandıktan sonra; 0,8 ±
0,05 l/dk. debi ile su püskürtme
başlatılmalıdır. Suyun uygulanma-
sı deneyin son noktasına kadar
devam etmelidir. Bu şekilde top-
lam 30 dakika olduğunda, kablo
fonksiyonunu sürdürüyorsa testi
geçiyor; anlamına gelmektedir.
Testin grafiksel açıklaması Şekil
5’te gösterilmektedir.
Sonuç
Can ve mal güvenliğinin sağlan-
ması adına yangına karşı alınan
önlemler günümüzde boyut
değiştirmiştir. Yangın alarm ve
yangın söndürme sistemlerindeki
gelişmeler, yangına dayanıklı kab-
lo ihtiyacını artırmıştır. Özellikle
alarm sistemleri gibi kritik öneme
sahip alanlarda kullanılacak
kabloların; yangın ortamındaki
etkiler göz önüne alındığında tam
bir uyumluluk içinde güvenle ça-
lışması beklenmektedir. Mevcut
yangın alarm kabloları EN 50200
standardına uygun yapılan darbeli,
yangına dayanım testlerinde 120
dakika boyunca devre bütünlüğü-
nü korumaktadır. Geliştirilen yeni
ürün, standart yangın alarm kab-
lolarının yanma performanslarının
üzerinde, EN 50200 Ek E koşul-
larına da dayanım sağlamaktadır.
Yangın ve darbe etkilerine ilave
olarak yanma sırasında kablo üze-
rine su efekti uygulanmış; böylece
15 dakika boyunca darbe ve 15
dakika boyunca da darbe ve sulu
ortamda toplamda 30 dakika dev-
re bütünlüğü korunmuştur. Yangın
ortamında itfaiyeci hortumlarından
ve yangın söndürme sistemlerin-
den püskürtülen sular, kablonun
alev ve darbenin yanında su ile
temasına neden olmaktadır. Su
efektlerine karşı çözüm olarak ge-
liştirilen bu kablo; standart yangın
alarm kablolarına kıyasla daha
güvenli çözüm sunmaktadır.
Referanslar
IEC 60754-1/2 Halojen Asit Gazı Miktarı
Testi,
IEC 61034-1/2 Duman Yoğunluğu Testi,
IEC 60332-1-2 Tek Kablo Yanma Testi,
IEC 60331-21 Gerilim Altında Yanma
Testi,
EN 50200 Kablolar / Acil Durum Dev-
relerinde Kullanılan Korumasız Küçük
Boyutlu Kabloların Yangına Karşı Daya-
nıklılığı İçin Deney Metodu,
TSEK 173 Kablolar - Haberleşme ve Bilgi
İletimi İçin
kontrol etmek için uygulanan akımın
kaynağı olan transformatör.
Deney sırasında numune kabloya
uygulanacak; yatay monte edilmiş
alev kaynağı düzeneği.
Ani darbe üreten bir cihaz
Su püskürtme düzeneği
Şekil 4’te deney düzeneği
gösterilmektedir
Şekil 4: EN 50200 Test Düzeneği
Test edilecek numune en az 1200
mm uzunlukta olup; elektriksel bağ-
lantı için her iki ucundan 100’er mm
kadar açılmış olması gerekmektedir.
Sembolik olarak “U” şekline geti-
rilen kabloda büküm noktalarında,
kablo için deklare edilmiş en düşük
bükme yarıçapı esas alınır.
Kablonun dikey kısımları arasındaki
mesafe yaklaşık olarak 475 mm
olacak şekilde kablo deney düzene-
ğine monte edilir. 842°C’lik sabit
sıcaklıkta alev veren propan alev
kaynağı düzeneği aktif edildikten
sonra elektrik besleme kaynağı
devreye alınmalı; ani darbe üreten
cihaz çalıştırılmalı ve deney süresi
zamanlayıcısı başlatılmalıdır. 25 ±
0,2 kg’lık ani darbe üreten cihaz
çalıştırma işleminden 5 dakika ± 10
saniye sonra ve ardından 5 dakika ±
10 saniye aralıklarla deney duvarına
darbe vurmalıdır. Kabloların yangına
karşı dayanıklılık sınıflandırması Ek
D’de anlatılmaktadır. Performans kri-
teri güç beslemesinin veya işaretin
sürekliliğidir. Kablonun fonksiyonunu
sürdürdüğü süre (örnek olarak; 15,
30, 60, 90 veya 120 dakika gibi)
Şekil 5: EN 50200 Annex E Test Simülasyonu
56. 50 n GüvenlikYönetimi Temmuz 2016
FOKUS
K
ablolar, bir binanın
toplam maliyetinde
yüzde 0,5’den daha
az bir miktarı oluştur-
maktadır. Ancak, kamu
güvenliğinin sağlanmasında,
hayati öneme sahip altyapının ko-
runmasında, kısa sürede insan-
ların tahliye edilmesi ve yangınla
mücadelede önemli rol oynamak-
tadır. Düsseldorf havaalanı, Lond-
ra’daki Charing Cross İstasyonu,
Moskova Üniversitesi, Mont
Blanc Tüneli ve Avusturya’daki
Kaprun Fünikülerinde (dağ treni)
çıkan trajik yangınlar; yangın ve
duman yayılımının yıkıcı etkilerini
dramatik bir şekilde gözler önüne
sermiştir. Ne yazık ki kablolar
kimi zaman, alevi, dumanı ve
zehirli gazları hızla yangın alanının
NEXANS TÜRKİYE
Yangın güvenliği kablolar ile başlar
Düsseldorf havaalanı, Londra'daki Charing Cross İstasyonu,
Moskova Üniversitesi, Mont Blanc Tüneli ve Avusturya'daki
Kaprun Fünikülerinde (dağ treni) çıkan trajik yangınlar; yangın
ve duman yayılımının yıkıcı etkilerini dramatik bir şekilde
gözler önüne sermiştir.
57. Temmuz 2016 GüvenlikYönetimi n 51
çok uzağına taşıyarak; yangından
dolayı olan zararların artmasına
sebep olabilmektedir. Avrupa
ve dünyada meydana gelen çok
sayıda yangında görüldüğü gibi,
yangının yayılmasına katkıla-
rından dolayı, kablolar genelde
potansiyel bir tehlike kaynağıdır.
Diğer taraftan, gözetleme ve
uyarı sistemlerini desteklemeleri,
takviyesi, acil durum aydınlatma-
ları, asansörler, havalandırma gibi
yangınla mücadele ekipmanlarının
yangın anındaki fonksiyonlarını
yürütebilmeleri için gerekli olan
enerjiyi kesintisiz sağlamalarıyla,
kablolar yangına karşı korunmanın
anahtarıdır.
Günümüzde daha güvenli enerji
ve kontrol kablolarının, insanları
ve binaları koruyabileceği bilin-
diğinden, Avrupa Birliği yangın
yönetmeliği düzenleyicileri, yakın
zamanda yayınlanmış olan Yapı
Malzemeleri Yönetmeliği (CPR) yo-
luyla yeni güvenlik standardlarını
belirlemeye çalışmaktadırlar.
Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği (CPR)
Bugün, dünya üzerindeki 6 milyar
insanın yarısı şehirlerde yaşamak-
tadır. Kamu güvenliğinin korun-
masında uluslararası standartlara
uyulması, inşaat sektörü için
birincil öncelik haline gelmektedir.
İnşaat sektörü, Avrupa’daki en
büyük tek ekonomik faaliyet olup
35 milyona yakın iş imkanıyla
lider konumdaki işverendir. Kamu-
nun daha fazla güvenlik talebini
karşılamak ve ticaretin önündeki
teknik engelleri kaldırmak için;
Avrupa Komisyonu, CPR, Yapı
Malzemeleri Yönetmeliğini hazırla-
mış ve 10 Haziran 2016 tarihinde
yayınlamıştır. Yapı malzemelerinin
diğer % 80’i ile birlikte kablolar
1 Temmuz 2017 itibarı ile Yapı
Malzemeleri Yönetmeliği’ne dâhil
edilecek ve yangına karşı tepki +
dayanıklılık bakımından gereken
yeni performans seviyelerini sağ-
laması gerekecektir.
Yangına dayanıklı ve halojensiz
kabloların kullanımı 80’li yıllar-
da başlamış olup son hukuki
düzenlemelerle birlikte Avrupa
ve Amerika’da insan yoğunluğu
fazla olan, riski yüksek kapalı
alanlarda (okul, sinema, hasta-
ne, alışveriş merkezleri) kullanıl-
maları zorunlu hale getirilmiştir.
Ülkemizde de bu konuda düzenle-
meler mevcuttur.
Hayatları ve binaları koruyan
yangın güvenlik kablolarıdır
PVC (Polivinil Klorid) kablolar;
inşaat sektöründe halen sıkça
kullanılmaktadır. Yangın halinde,
klorid içerikleri, betonarmeleri ve
metalleri ciddi bir şekilde aşındı-
rabilen klorin gazı olarak serbest
kalır. Aynı zamanda, insanlarda
da özellikle akciğerlere büyük
zarar verebilen, baş dönmesi ve
paniğe neden olabilen, kurtarma
çalışmalarını ciddi anlamda en-
gelleyen yoğun bir duman oluştu-
rur. Nexans ALSECURE® Halojen-
siz; yangına tepki kabloları çok az
miktarda korosif gaz üretir. Büyük
miktarlarda karbonmonoksit
ve yoğun duman çıkarmaz. Öte
yandan Alsecure®Plus yangına
dayanıklı kablolar, aşırı yangın
koşulları altında işlevini sürdür-
meye devam eder. Yangına karşı
tepki ve dayanıklılık bakımından
tüm gereksinimleri yerine getirir.
Evlerimiz ve iş yerlerimizdeki
potansiyel tehlike;
100 m²’lik bir mekânda
Avrupa Birliği, CPR, Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği’nde yer alan ve kablolar için
oluşturulan yeni sınıflandırma sistemine göre,
yangına dayanıklılık zaman geçtikçe sergilenmesi
gereken performans şeklinde ifade edilir.
