3. ÖZEL
GÜVENLİK
SEKTÖRÜNÜN
SESİ
EYLÜL
2016
SAYI:
39
ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
FOKUS: ÇEVRE
GÜVENLİĞİ
VE DRONES
KULLANIMI
KAPAK:
CCTV VE ÇEVRE
BİRİMLERİ
GÜVENLİK SİSTEMLERİ
LABORATUVARI
AÇILIYOR
KÖPÜKLÜ SPRİNKLER
SİSTEMLERİ
EYLÜL 2016 SAYI: 39
10. 6 BAŞKANDAN
8 EDİTÖR
10 GÜNCEL
Sektör ile ilgili kısa haberler
20 KÖŞE / Hayata Bakış
“Başarıda ailenin rolü”
KAPAK KONUSU
22 “Yangın tasarım aşamasında
söndürülür”
24 Securıton üst düzey yangın algılama ve
alarm sistemleri
26 Pasif yangın güvenlik önlemleri, kaçış
güvenliği ve tahliye
30 7 adımda evinizdeki yangınları önleyin!
34 Otomatik söndürme sistemlerinde
sızdırmazlık sorunu 1
36 Data kabloları için yangın güvenlik
standartları 1
38 Sensitron gaz algılama sistemleri
40 Gizli tip dekoratif kapaklı “the inch”
sprinkler başlıkları
FOKUS
42 Yolcu gemileri ve tankerlere yönelik
terörist tehdit
48 Yat limanları ve balıkçı barınaklarında
güvenlik
52 Ares silah sistemleri ile donatılacak
ÖZEL DOSYA
54 Çağrı sistemlerinde güvenilir ve hatasız
fonksiyonlar
56 Yeni nesil hemşire çağrı sistemleri
SEKTÖRDEN
58 “Güvenlik sektörünü durağan bir
dönem bekliyor”
62 “Güvenlik sektörü ekonominin
dinamiklerinden etkileniyor”
22 68
i çindekiler
42
11. ELEKTRONİK GÜVENLİK
64 Video yönetim sistemlerinde plaka
tanıma işlevi
68 Kaliteli kablo nasıl anlaşılır?
70 Acil anons ve ses sistemlerine yeni
bir boyut
72 Her şartta sağlanan kesintisiz güvenlik
BİLGİ GÜVENLİĞİ
74 Güvenlik politikaları etkin hale getiriliyor
78 Ulaştırma sektörü için en büyük risk
siber tehditler
80 Oltaya gelmeyin!
BİNA OTOMASYONU
82 Modern yapılar için akıllı bina
çözümleri
GÜVENLİK HİZMETİ
86 Özel güvenlik görevlilerinin silahlı
olarak görev yapmaları her
zaman mümkün mü?
88 Suç ve suçlu psikolojisi 2
90 Modern kütüphanelerde güvenlik
92 Abone form
94 Editöryel Takvim
95 Reklam İndeksi
78
OCAK 2017
Özel Güvenlik Federasyonu adına
imtiyaz sahibi
O. Oryal ÜNVER
Yürütme Kurulu
O. Oryal ÜNVER
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Yusuf Vehbi DALDA
Genel Yayın Yönetmeni
Devrim BOZKURT
devrim@guvenlik-yonetimi.com
Yazı İşleri Müdürü
Yeşim ÖZDEMİR
yesim@guvenlik-yonetimi.com
Reklam Koordinatörü
Ergin KAPTAN
ergin@guvenlik-yonetimi.com
Reklam ve Satış Sorumlusu
Bahar GÜLERYÜZ
bahar@guvenlik-yonetimi.com
Danışma Kurulu
Alp SAUL
Arzu YÜKSEL
Doç. Dr. Gazi UÇKUN
Füsun KOCAMAN
Gültekin FİŞEK
Hakan ÖZALP
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Okyay ŞENTÜRK
O. Oryal ÜNVER
Osman Levent CELASUN
Prof. Abdurrahman KILIÇ
Taner ALBAYRAK
Yusuf Ziya ÖNCEL
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık
Derya BOZKURT
derya@guvenlik-yonetimi.com
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın
Ayda bir yayınlanır.
Yönetim Adresi
Arkhe Tanıtım Hizmetleri
Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat: 12 No:2049
Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45
Tel: (533) 413 78 08
Baskı
İZFORM MAT. KAĞ. REK. SAN. Ve TİC. LTD. ŞTİ.
0 (212) 429 0202
Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü
bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü
haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar
tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar,
çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm
reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki
görüşler sahibine aittir.
Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden
hiçbir şekilde kullanılamaz.
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 12 No: 2049 Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
GüvenlikYönetimi
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ AYDA BİR YAYINLANIR
86
12. 6 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
BAŞKAN
ç
Değerli okurlarımız;
Çoğu insanın iletişim vasıtası olarak vücut dilini kullandığı gerçeğinden hareket
edersek; bu husus, kolluk kuvvetleri ve özel güvenlik görevlilerinin vazifelerini icra
ederken potansiyel suç işlemeye yatkın kişilerin belirlenmesinde kendilerine bazı
ipuçları sağlayabilecek, bu bağlamda suçluların tespiti veya suçun önlenmesine
yardımcı olabilecektir. Bir başka ifade ile muhtemel suç işleyeceklerin vücut dillerini
analiz ederek önleyici güvenliği tesis etmek mümkündür.
İstatistiki verilere göre; kolluk kuvvetleri soruşturmalarda çoğu kez zanlı/zanlıların
vücut dilinden istifade ile gerçeğe ulaşabilmektedirler. Keza; özel güvenlik
görevlilerinin görev yaptığı kalabalık mahallerde örneğin AVM, tren/metro
istasyonlarında suç fırsatı arayarak dolaşan potansiyel bir suçlunun teşhis edilmesi
ve takibe alınmasında, ayrıca işbirlikçilerinin belirlenmesinde belki de önemli bir
suç olayının önceden tespit edilebilmesinde şüphe duyulan kişi / kişilerin vücut dili;
bize bazı önemli ip uçlarını verebilecektir.
Ancak vücut dilini okuyabilmek çabuk ve kolay kazanılabilecek bir yetenek değildir.
Potansiyel suç işleyebileceği düşünülen kişilerden alınan işaretlere doğru yorum
yapabilmek için bu kişilere ait diğer kriterleri, sosyal-kültürel yapılarını ve ayrıca
kıyafetlerini de birlikte mütalaa etmek gerekir. Tahsil seviyesi yüksek kişilerin vücut
dili analizinde daha zor anlaşılacakları bilinmelidir.
Kişilerin vücut dili; kendi yalanlarını saklamalarına imkân vermez. Ancak tek bir
işaret ile bir kanaate de ulaşmak pek mümkün değildir. Yalan söyleyen bir kişinin
nefes alış-verişindeki sıklaşma önemli bir belirtidir. Yalan söyleyen kişi uzun süre
kendisini izleyerek veya telkinlerle kendi kendini eğitebilir; ama başarılı olması
küçük bir ihtimaldir. Sık sık yalan söyleyerek vücut dili sinyali vermemeği olağan
hala getiren bir kişi bile iyi bir gözlemle tespit edilebilmektedir.
Vücut dilinin okunması eğitimle öğrenilebilinir. İnsanların duygusal tepkilerini
gözlemlemek ve bunları yorumlamak işin püf noktasıdır. Bunu bir eğitmen
nezaretinde yapmak başarıyı artıracaktır. İnsanların duygularını rahatça
sergiledikleri en uygun ortam, havalimanları, AVM gibi kalabalık mekânlardır. Bu
mahallerde yapılacak gözlem ve yorumlar vücut dili okuma eğitimi için en uygun
yerlerdir.
Özetle; vücut dili ile analiz yöntemi özel güvenlik hizmetlerinde başarı ile
kullanılabilecek bir tespit aracıdır. Bu bağlamda özel güvenlik görevlilerine
görev başı eğitilmeleri ile kazandırılacak bu yetenek sayesinde bazı kritik
mahallerde ve kritik görevlerde güvenliğin tesisine yönelik olarak etkin bir koruma
sağlanabilecektir. Bir başka ifade ile vücut dili ile tespit doğru kullanıldığında, özel
güvenlik görevlilerinin birer canlı kameraya dönüşebileceği unutulmamalıdır.
Sağlıklı, güvenli ve mutlu yarınlar dileklerimle…
Vücut dili analizi ile
önleyici güvenlik
O. Oryal ÜNVER
ÖGF (Özel Güvenlik Federasyonu)
Yönetim Kurulu Başkanı
Özel güvenlik
görevlilerinin görev yaptığı
kalabalık mahallerde;
suç fırsatı arayarak
dolaşan potansiyel bir
suçlunun teşhis edilmesi
ve takibe alınmasında,
ayrıca işbirlikçilerinin
belirlenmesinde,
belki de önemli bir
suç olayının önceden
tespit edilebilmesinde
şüphe duyulan kişi /
kişilerin vücut dili; bize
bazı önemli ipuçlarını
verebilecektir.
13.
14. 8 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
EDİTÖR
2
2016 yılında Adana'da yurt yangınında yaşanan faciada 12 kişi
yaşamını yitirdi. Türkiye’de yaşanan tek facia bu değildi tabi; ama
akıllarda en çok kalan ve basının üstünde durduğu bu olay Türkiye’de
yangın eğitimlerinin ne kadar yetersiz olduğunu göstermiş oldu. Yurtta
Yangın Yönetmeliği’nin uygulanmadığını ifade eden uzmanlar, yangın
merdiveni kapısının kilitli olmasının güvenliğe bakış açımızı ortaya
koyduğunu belirtiler. Yangın güvenliğinin en önemli basamağı yangının
çıkmasına mani olmak için gerekli tedbirlerin alınmasıdır. Yangın
tehlikesi daha iyi anlaşılmalı, tehlike algısı ve risk değerlendirme
yetisinde gelişme sağlanarak; korunma tedbirlerine verilen önem
artırılmalıdır. Yangın riskini minimize etmekte en önemli faktör; yangın
algılama ve ihbar sistemleridir. Sistemler en basit anlamda, yangını
başlangıç aşamasında algılayacak çeşitli tipteki detektörler, algılanan
yangının değerlendirmesini yapacak ve gerekli olan yerleri uyaracak
ana kontrol paneli ve sesli veya görsel uyarı cihazlarından meydana
gelir. Yangın algılama sistemlerinde genel amaç yangının başlangıç
aşamasında algılanarak gerekli olan yerlere uyarıların yapılmasıdır.
Uyarının yapılmasından itibaren geçen her dakika önemlidir. Yangın
uyarı ve söndürme sistemleri aktif yangın güvenlik önlemlerini
oluşturur. Yangın söndürmeyi ise dört ana başlıkta ele alabiliriz; sulu
söndürme sistemleri, gazlı söndürme sistemleri, köpüklü söndürme
sistemleri, kimyasal söndürme sistemleri. Kaderci bir anlayıştan ziyade
yangına karşı gerekli tedbirlerin alınması gerekir.
Bu sayıda Kapak Konumuz “Yangın Güvenliği”. Teknik
makalelerimizde Yangın güvenliğiyle ilgili merak ettiğiniz tüm
soruların cevabını bulabilirsiniz. Fokus Konumuz ise “Deniz Liman
Güvenliği”. 2005 yılında Amerikan Kongresi adına yapılan bir
araştırmada, ABD’nin batı yakasında yer alan limanlarının olası
bir saldırı sonrası kullanım dışı kalmasının Amerikan ekonomisine
günlük maliyetinin 1 Milyar Dolar olacağı hesaplanmıştır. Bu
durum dünya ekonomisinin deniz taşımacılığına olan bağımlılığını
ve deniz taşımacılığının sekteye uğramasının önemli ekonomik
sonuçlar doğuracağının göstergesidir. Fokus konumuzda yer alan
makalelerimizde Deniz ve Liman Güvenliğinde alınması gereken
önlemlere ilişkin detayları bulabilirsiniz.
Bu sayıda Özel Dosya konumuz ise “Hemşire Çağrı Sistemi”.
Sektörden sayfalarımızın bu sayıda iki konuğu var. Teknomaks Bilişim
Teknolojileri San.ve Dış Tic.Ltd.Ş Satış Müdürü Erdal İNCİR ve
Pelco Türkiye Bölge Satış Müdürü Yusuf Ziya ÖNCEL. Elektronik
güvenlik, bilgi güvenliği, bina otomasyonu, güvenlik hizmeti disiplin
başlıklarımız da yine ilginizi çekecek teknik yazılar ve makalelerle
dolu…
Güvenli günler dileğiyle
Yangın
güvenliğinin en önemli
basamağı yangının
çıkmasına mani
olmak için gerekli
tedbirlerin alınmasıdır.
Yangın tehlikesinin
daha iyi anlaşılması
ile tehlike algısı ve
risk değerlendirme
yetisinde gelişme
sağlanarak; korunma
tedbirlerine verilen önem
artırılmalıdır.
Yangın güvenliği
Devrim BOZKURT
devrim@guvenlik-yonetimi.com
15.
16. 10 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
GÜNCEL
Engelsiz hayata destek
Securitas, 2013 yılından bu yana
yürüttüğü “Securitas Engelsiz
Projesi’ne hız verdi. Türkiye Engelliler
Federasyonu’ndan 2015 yılında “Far-
kındalık Ödülü”nü alan Securitas, hem
saha da hem de müşterilerini bu konuda
bilinçlendirmek için çeşitli çalışmalar
yapıyor. İlk olarak çalışma alanlarını
düzenleyen Securitas, Genel Müdürlük
ofisi “engelsiz ofis” sertifikası aldı. Diğer
ofislerini de bu sertifikaya uygun hale
getirmek için çalışmalara başladı. Pilot
projeler kapsamında güvenlik görevlileri-
ne engelsiz iletişim ve işaret dili eğitimle-
ri veren Securitas, bu eğitimlerle hizmet
verdiği kuruluşların kendi içlerinde
hayata geçirdikleri engelsiz hayata destek
olmayı hedefliyor. Proje kapsamında
kişisel güvenlik rehberini engellilere yö-
nelik revize ederek yayınlayan Secuitas,
düzenli çıkarttığı yayınlarda engellilere
yönelik yayınlar yaparak farkındalık
yaratmaya devam ediyor. Securitas
Türkiye Ülke Başkanı Murat Kösere-
isoğlu, proje ile ilgili düşüncelerini şu
şekilde ifade etti: “Hizmet verdiğimiz
kuruluşlar ve onların misafirleriyle em-
pati kurup, memnun etmek her zaman
öncelikli hedefimiz. Engelsiz Projesi ile
sadece mekânları değil, misafirlerimizle
iletişimimizi de engelsiz hale getireceğiz.
Sahada hizmet veren güvenlik görevlisi
arkadaşlarımız engelli bireylere yardım-
cı olmak için özel olarak eğitimler al-
maya devam edecek, engelsiz bir ortam
oluşturmak için destek olacaklar.”
“Gazlı Söndürme Sistemleri” semineri
TÜYAK 2016/17 dönemi eğitim
seminerlerinin üçüncüsü “Gazlı
söndürme sistemleri” konusuyla
17 Aralık 2016’da Kozyatağı Hil-
ton Otel’ de gerçekleşti. Katılımın
yüksek olduğu seminer, TÜYAK
Vakıf Başkanı Hikmet Akın’ın
açılış konuşması ile başladı. Protek
Mühendislik Şirket Müdürü
Gökhan Aktaş’ın oturum başkanlı-
ğında ilerleyen seminer, Simantov
Pozanti(3M)’nin “Novec Gazlı
Söndürme Sistemleri” sunumuy-
la devam etti. Seminerde Norm
Teknik Malzeme Ticaret İnşaat San.
A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi İsmail
Turanlı ise“Kimyasal ve Inert Gazlı
Söndürme Sistemlerinin Karşılaştı-
rılması” sunumunu gerçekleştirdi.
Salondan alınan soru-cevaplara
verilen yanıtlarla seminer son bul-
du. Kış dönemi boyunca devam
edecek olan TÜYAK eğitim semi-
nerlerinin dördüncüsü 21 Ocak
2017 Cumartesi günü “Su Sisi
Söndürme Sistemleri” konusuyla
gerçekleşecektir.
17.
18. 12 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
GÜNCEL
Resmi Gazete’de yayımlanan
“Alışveri̇ş Merkezleri̇Hakkında
Yönetmeli̇k’te Deği̇şi̇kli̇k Yapıl-
masına Dai̇r Yönetmeli̇k”e göre,
AVM’lerde açık ve kapalı otopark
gibi kontrollü alanların giriş ve çı-
kışlarına AVM yönetimi tarafından
plaka tanıma sistemi kurulması ve
işletilmesi sağlanacak. Söz konusu
sistemden elde edilen veriler, kolluk
birimleri ile anlık olarak paylaşı-
lacak. İçişleri Bakanlığınca kamu
güvenliği açısından gerekli görül-
mesi halinde de araçla giriş çıkış
yapılan açık ve kapalı otopark gibi
kontrollü alanların girişlerine AVM
yönetimi tarafından araç altı görün-
tüleme sistemi kurulup işletilecek.
Söz konusu sistemlere ilişkin teknik
özellikler ve veri paylaşımına ilişkin
hususlar ile bu sistemlerin işletil-
mesine ilişkin diğer hususlar İçişleri
Bakanlığınca belirlenecek. Konuyla
ilgili görüşlerini açıklayan Alışveriş
Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği
(AYD) Başkanı Hulusi Belgü, dü-
zenlemenin temsil ettikleri AVM’ler
adına büyük önem taşıdığını ifade
etti. Belgü, “Yönetmelik gereği
alışveriş merkezlerinin açık ve kapalı
AVM’lerde plaka tanıma sistemi dönemi
otopark alanlarına plaka tanıma
sistemi kurulmasının, her şeyden
önce kamu güvenliğini sağlamak ve
halkımızın güvenle AVM’leri ziyaret
edebilmesine olanak sunmak adına
atılmış önemli bir adım olduğuna
inanıyoruz.” dedi. Hulusi Belgü,
Türkiye genelinde faaliyet gösteren
377 AVM’nin özellikle büyük şehir-
lerde yaşanılan otopark sorununa
çözüm sunmakla beraber bu özelliği
ile ciddi bir veri topladığına dikkati
çekerek, plaka tanıma sistemi ile bu
verilerin faydalı bir şekilde kullanıl-
ması sonucu kamu güvenliği için de
hizmet etmiş olacaklarını söyledi.
“Elbette ki bu konunun AVM yatı-
rımcısına ciddi bir maliyeti olacaktır
ancak söz konusu kamu güvenliğine
hizmet ve emniyet güçlerimiz ile iş
birliği olduğunda, bu maliyet hiçbir
yatırımcı için külfet haline gelme-
yecektir” diyen Belgü, bu noktada
odaklanılması gereken en önemli
hususun toplanacak verilerin, ilgili
emniyet ve kolluk kuvvetleriyle dü-
zenli ve hızlı paylaşımının sağlanma-
sı olduğunu vurguladı.
Yangına dayanıklı kapılar
“Door Fair Turkey’de”
sergilendi
11’nci Uluslararası Ahşap, Çelik, Endüstriyel, Otomatik Kapı
ve Kapı Yan Sanayi İhtisas Fuarı, 05 - 08 Ocak 2017 tarihleri
arasında İstanbul Fuar Merkezi’nde açıldı. Fuar kapsamında
gerçekleşen ‘Yangına Dayanıklı Kapılarda Mevzuat, İmalat,
Montaj ve Kontrolleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler’ konulu
seminerlerde ülkemizde güvenlik açıklarından kaynaklı yaşanan
yangın faciaları da ele alındı. Fuar, B2B görüşmeleri ile yurtdışı-
yurtiçi katılımcı firmaları arasında yeni işbirliklerinin kurulma-
sına fırsat sağladı.
19.
20. 14 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
GÜNCEL
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan-
lığınca; cep telefonlarına “Devlet
destekli hibe kredisi başvuruları baş-
lamıştır. Belirtilen telefonu arayarak
başvuru yapabilirsiniz” şeklinde me-
saj gönderildiği, ancak Bakanlığın bu
tür uygulamaları olmadığı açıklandı.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıkla-
mada, son zamanlarda Bakanlığın
şikayet hattına yapılan ihbarlarda,
bazı kötü niyetli kişilerin telefonla
vatandaşları arayarak kendilerini
yetkili olarak tanıttıklarını ve “Son
model akıllı telefon kazandıklarını”
belirtip, hesaplarına bir miktar para
yatırarak telefona sahip olacaklarını
söylediklerini aktardıkları bildirildi.
Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Yine bazı kimselerin cep tele-
fonlarına “Devlet destekli hibe
kredisi başvuruları başlamıştır.
Belirtilen telefonu arayarak başvuru
yapabilirsiniz”mesajı gönderdik-
leri belirlenmiştir. Bu numarayı
arayanlardan ise TC numarası, ev
adresi, telefon numarası gibi şahsi
bilgilerini aldıkları kaydedilmiştir.
Bakanlığımızın bu tür uygulamaları
olmadığını belirterek, dolandırıcı-
lara karşı vatandaşlarımızı dikkatli
olmaları konusunda uyarmak isteriz.
Vatandaşlarımızın, bu tür telefon-
larla gelen taleplere kesinlikle itibar
etmemesi, bu ve benzeri bir durumla
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
vatandaşları uyardı
karşılaştıklarında derhal güven-
lik güçlerine müracaat ederek
bilgi vermeleri ve Cumhuriyet
Başsavcılığına suç duyurusunda
bulunmaları gerekmektedir.”
Yeni yıldan bir gün önce ve yılbaşı
gecesi elektrik dağıtım firmalarının
internet sitelerini ‘çoklu bilgisayar
saldırısı’ (DDOS) ile ele geçirerek
sistemlerine sızmaya çalışan terö-
rist hacker grubuna ulusal siber
güvenlik birimleri anında müda-
hale etti. Elektrik dağıtım firma-
larının internet sitelerine yönelik
düzenlenen DDOS saldırısı, Bilgi
Teknoloji ve İletişim Kurumu’na
(BTK) bağlı olarak görev yapan
Ulusal Siber Olaylara Müdahale
Merkezi (USOM) ekipleri tarafın-
dan fark edilince saldırının bertaraf
edilmesi amacıyla “acil” koduyla
saldırı önleme tedbirleri devreye
sokuldu. Saldırı bilgisi ilk olarak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı
Berat Albayrak’la paylaşıldı. Bakan
Albayrak’a saldırının önlenmesi
için alınan tedbirler hakkında bilgi
verilirken, Albayrak’ın talimatı ile
saldırının püskürtülmesi için tüm
siber olaylara müdahale ekipleri,
terörist hackerları önlemek için
çalışmalara katıldı. BTK Başka-
nı Ömer Fatih Sayan da saldırı
girişiminin önlenmesi için yoğun bir
mesai harcadı. Saldırının haber alın-
masının hemen ardından saldırıların
bertaraf edilmesi için mobil telefon
işletmecisi operatörlerle temasa
geçen Sayan, elektrik dağıtım
firmalarının özel ağdan iletişime
Elektrik dağıtım firmalarına siber saldırı
geçirilmesini ve sistemleri ile ilgili
bilgilerin yayılmasının önlenmesini
istedi. USOM ile birlikte dört bir
koldan savunmaya geçen operatör
firmaları sundukları DDOS atak
önleme hizmeti ile dağıtım firma-
larının internet trafiklerine terörist
hackerlar tarafından yönlendirilen
saldırıları internet ağlarına ulaş-
madan etkisiz hale getirdi. Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat
Albayrak, elektrik kesintileriyle
ilgili Sakarya’da çalışmaları yerin-
de incelemişti. Bakan Albayrak,
Sakarya’daki incelemelerinin
ardından İstanbul’da da BEDAŞ
ve AYEDAŞ’ın genel müdürlük
binalarına gitti. Elektrik kesinti-
lerinin yaşanmaması için gerekli
incelemeleri devam ettiren Bakan
Albayrak, eksiklikler konusunda
uyarılarda bulundu. Bakan Berat
Albayrak’ın uyarılarının ardından
elektrik kesintilerindeki problem
çözüme kavuşturuldu.
21.
22. 16 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
GÜNCEL
Whatsapp
kullanıcılarının
bilgileri çalınıyor
DARPA hedefi
takip eden
mermi yaptı
BTK tuzak siteleri kapattı
Bilgi Teknolojileri ve İletişim
Kurumu’nda kurulan Ulusal Siber
Olaylara Müdahale Merkezi oltala-
Popüler mesaj-
laşma ve görün-
tülü konuşma
uygulaması
WhatsApp için
pek çok kullanıcı-
yı yakından ilgi-
lendiren bir uyarı
yapıldı. Yapılan açıklamaya göre, WhatsApp’ta paylaşılan
mesaj ile hacker’lar kullanıcı bilgilerini çalıyor. WhatsApp
üzerinden kullanıcılara Exel dosyası gönderen hacker’lar bu-
nun içindeki virüs ile kullanıcıların banka bilgilerini çalıyor.
Bu mesajın akıllı telefon ile açılması durumunda telefonda
tutulan şifrelere hacker’ların ulaşabildiğinin altını çizen siber
güvenlik uzmanları, tanımadıkları numaralardan gelen me-
sajları açmamaları konusunda kullanıcıları uyarıyor. Siber
korsanların bu mesajların resmi kurumlardan geldiği izle-
nimi yarattığı uyarısında da bulunan uzmanlar bu taktiğin
şu ana kadar sadece Hindistan’da görüldüğünü belirtiyor.
Ancak bu tuzağın kısa sürede dünya geneline yayılmasından
endişe ediliyor.
ABD’de Savunma Bakanlığı’na
bağlı teknoloji laboratuvarı DAR-
PA, hedefini takip edip havada
yön değiştirebilen güdümlü mermi
üretti. Keskin nişancı tüfekleri için
geliştirilen, 50 kalibrelik mermi,
ateşlendikten sonra hareket edip
yerini değiştirerek hedefi takip
edebiliyor. DARPA’nın 2014’te
başladığı ve 2015’te ilk sonuçla-
rını almaya başladığı Extreme
Accuracy Tasked Ordnance (EXACTO) programı
kapsamında geliştirilen mermi üzerinde aktif bir op-
tik sensör bulunuyor ve mermi hedeflendiği nesneye/
kişiye kilitleniyor. Böylece ateşlendikten sonra hedef
yer değiştirse bile mermi havada uçuş sırasında yönü-
nü değiştirerek yeniden hedefe yöneliyor. DARPA’nın
2015 başında yayınladığı test videolarında, uzman
keskin nişancıların ateşlediği mermiler, yön değişti-
rerek hedefi vururken, ilk defa keskin nişancı tüfeği
kullanan deneyimsiz kişilerin bile bu mermiyle hedefi
tam isabetle vurabildiği gözleniyordu.
ma amaçlı kullanılan 72 siteyi kapat-
tı. BTK’nın oltalama amaçlı kurul-
duğundan şüphelenilen bazı internet
sitelerini de yakın takibe aldığı ve bu
siteleri de kapatabileceği belirtildi.
Phishing (oltalama) siteleri internette
bankacılık, telekomünikasyon veya
ulaşım gibi sektörlerdeki şirketlerin
sayfalarına benzeyen siteler hazırla-
yarak kullanıcıların kredi kartı bilgi-
lerini ve şifrelerini çalmayı amaçlıyor.
Kullanıcılar sık sık kendilerine gelen
sahte emaillerden yola çıkarak veya
arama motorlarından ulaştıkları
yanlış bağlantılarla bu tür zararlı site-
lerde tuzağa düşebiliyor. Oltalama
amacıyla satın alınan alan adları ve
siteler daha büyük siber saldırılara
ön hazırlık amacıyla da kullanıla-
biliyor. Kullanıcıların parolalarını
ele geçiren hackerlar bu bilgileri
kullanarak daha ileri düzey saldırılar
için bilgi toplayabiliyorlar. USOM
siber ortamda önleyici faaliyetleri
kapsamında zararlı ve phishing
(oltalama) amaçlı kullanıma yönelik
alan adları ve siteleri Emniyet Genel
Müdürlüğü ,Siber Suçlarla Mücade-
le Başkanlığı, Bankacılık Düzenleme
ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
(EPDK) gibi paydaşlarına da bildi-
rerek gerekli önlemlerin alınmasını
koordine ediyor.
23.
24. 18 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
GÜNCEL
Yerli yazılım sektörüne devlet desteği
Yüksek Planlama Kurulu; 2017-
2019 dönemini kapsayan Türkiye
Yazılım Sektörü Stratejisi ve Eylem
Planı’nı kabul etti. Kurulun konuya
ilişkin kararı, Resmi Gazete’de
yayımlandı. Buna göre, Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
koordinasyonunda ilgili kurum ve
kuruluşların katkılarıyla hazırlanan
planla, yazılım pazarını büyütmek,
ihracatı ve sektörün istihdamını
artırmak için yazılım ve bilgi tek-
nolojileri alanlarında uluslararası
standartlarda ürünler ve hizmetler
üreten, sektörde söz sahibi ülke
konumuna gelmek amaçlanıyor.
Bu kapsamda, TÜBİTAK Bilişim
ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolo-
jiler Araştırma Merkezinde yer
alan Siber Güvenlik Enstitüsü,
“Bilgi Güvenliği ve Siber Güven-
lik Enstitüsü” adı altında yeniden
yapılandırılacak. Bilişim firmaları
belgelendirme/yetkilendirme siste-
mi kurulacak. Yerli yazılım firmala-
rına kamu alımlarında fiyat avantajı
sağlayacak şekilde Kamu İhale
Kanunu’nda düzenleme yapılacak.
Bilgisayar bilimleri ve programlama
kültürünün erken yaşlarda edinil-
mesine yönelik müfredat çalışmaları
gerçekleştirilecek. İstihdama katıl-
mayan genç iş gücüne bilgisayar ve
yazılım yetkinlikleri kazandıracak
eğitimler verilerek istihdam artırı-
lacak. Ulusal düzeyde yıllık yazılım
geliştirme yarışmaları düzenlene-
cek. Plan kapsamındaki stratejik
hedefler, “ulusal bilinci artırmak
ve altyapıyı güçlendirmek, hukuki
ve idari düzenlemeleri yapmak,
nitelikli insan kaynağı geliştirmek,
uluslararası rekabet gücünü artır-
mak” şeklinde sıralandı.
halinde ciddi yaralanmalara ya da
ölüme neden olabileceği belirtiliyor.
Akıllı telefonların günlük hayatın
büyük bir bölümünü kapladığı
son dönemlerde insanlar, internet
gezintilerinden bankacılık işlem-
lerine, sosyal medya hesaplarını
takipten oyun oynama gibi birçok
işlemlerini bu cihazlarla hallediyor.
Bu tür işlemlerin sürekli tekrar-
lanması sonucu yetersiz kalan cep
telefonu bataryaları için akılı telefon
kullanıcıları, sosyal hayatında veya
kafe türü işletmelerde şarj cihazı ve
prizlerin bulunduğu yerleri tercih
ediyor. Cep telefonlarında yaşanan
Powerbank kullananlar dikkat!
Artan cep telefonu kullanımı ile
birlikte son zamanlarda popüler
hale gelen harici bataryalar tehli-
ke oluşturabiliyor. Halk arasında
‘Powerbank’ olarak bilinen batar-
yaların, yaşanabilecek bir patlama
şarj sorunu sonucu bazı firmaların
piyasaya sürdüğü taşınabilir harici
bataryalar gittikçe daha çok ilgi
görmeye başladı. Ancak insanların
yoğun ilgi gösterdiği ve sürekli el
altında tutulan taşınabilir şarj ci-
hazlarını uzmanlar tavsiye etmiyor.
Uzmanlar, harici bataryaların kısa
süreli kullanımda fayda sağlayaca-
ğını, ancak uzun süreli kullanımda
bu cihazların arıza verme ihtimali
durumunda yaşanacak patlamaların
insanlarda kalıcı hasarlar bıraka-
cak, hatta ölüme kadar varabilecek
sonuçlar ortaya çıkarabileceğini
söylüyor.
25.
26. 20 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
b
Bir aile çocuğunun hayat ve okul başarısından memnun olamıyorsa,
ilk önce kendini sorgulamalıdır. Aileler çocuğu yetiştirirken farkında
olmadan bazı eğitim hataları yaparlar ve sonra sorunun çocuktan
kaynaklandığını düşünürler. Sürekli eleştiriye, hakarete uğrayan çocuk
ister istemez önemsenmeme, kendisini değerli hissetmeme duygusuna
kapılır. Bu insana acı veren bir duygudur ve özgüven eksikliğine sebep
olur. Böyle bir muamele gören çocuk zeki olduğu halde girişimci olamaz,
tuttuğunu koparamaz, fikrini söyleyemez. Kendini beceriksiz, değersiz
gördüğü için riske girmekten korkar ve kaçar.
Ayrıca mesleki başarıda da okul başarısında da sadece yetenekler yeterli
olmamaktadır. Başarının formülü; yetenek + çevre = başarıdır. Çevrenin
başarı üzerindeki etkisini göz ardı etmemek gerekir. Uygun bir çevre
olmadığı takdirde çocuğun yetenekleri gelişemez. Başarılı çocukların
anne babalarına “bu çocuğa ne yedirdiniz, ne içirdiniz?” diye sorarlar.
Oysa yedirip içirmek değil; çocuğu yüreklendirmek, cesaretlendirmek,
evde rahat bir ortam sağlamak, kendisini güvende ve değerli hissettirmek
başarıyı artırır. Çocuk ancak temel güven duygusu olduktan sonra
kendisini çalışmaya verebilir. Kendini çalışmaya vermiyorsa, kendini
rahat ve güvende hissetmiyor anlamına gelir.
Yüksek motivasyonu olan anne –babalar çocuklarından hep daha
başarılı olmasını isterler. Bu durumda çocuk sürekli kendisini kanıtlama
çabasına girer. Anne-babasının onayını almak için sürekli bir şeyler
yapar. Kendisini kanıtlamak için olduğundan daha büyük, daha iyi,
daha başarılı görünmeye çalışır. Örneğin; kendi isteklerini göz ardı edip
ailenin istediği mesleği seçebilir.
Bu durumda çocuk başarılı olmaya değil anne-babasını tatmin etmeye
odaklanmıştır. Yüksek motivasyonu olan anne babalar farkında olmadan
çocuklarına zarar verirler; bu nedenle ailenin motivasyonu gerçekçi
olmalı, çocuktan yapabileceği kadarı beklenmelidir.
Anne babalar elbette çocuklarını çok iyi yerlerde görmek isterler ancak
hedefler koyulurken çocuğun kişisel imkânlarını da göz ardı etmemek
gerekir. Ebeveynler çocuğa kendi düşüncelerini söylemeli ancak bu emir
değil fikir verme tarzında olmalıdır. “Sende gördüğüm özellikler bunlar”
deyip kararı çocuğa bırakmalıdırlar. Aile malzemeyi verecek, seçimi
çocuğa bırakacak ve çocuk kararı kendisinin verdiğini bilecek. Kendi
sorumluluğunu hissedecek. Bu yol çok daha sağlıklı sonuç verir.
En iyisi çocuğu uzaktan kontrol etmektir. Çocuk kendisine gösterilen
duygusal ilginin farkına varacaktır. Aileler çocukları ile ilgilenmeli fakat
bu ilgi karışma şeklinde olmamalıdır.
Uygulanabilmesi dileğimle…
Sürekli eleştiriye,
hakarete uğrayan
çocuk ister istemez
önemsenmeme,
kendisini değerli
hissetmeme duygusuna
kapılır. Bu insana acı
veren bir duygudur
ve özgüven eksikliğine
sebep olur. Böyle bir
muamele gören çocuk
zeki olduğu halde
girişimci olamaz,
tuttuğunu koparamaz,
fikrini söyleyemez.
HAYATA BAKIŞ
“Başarıda ailenin rolü”
Oğuz GÜLAY
27.
28. 22 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
T
ürkiye’de yangın sek-
törünü değerlendirebi-
lir misiniz?
Yangın sektörünü iki
ayrı başlıkta değerlen-
dirmek gerekiyor. İtfaiye kanadı
ve önleme kısmı, önleme kısmını
ise yine kendi içinde ayırmak
lazım; binaların yangın güvenliği,
malzeme güvenliği, mimari meka-
nik elektrik sistemleri. Tamamını
global olarak değerlendirirsek;
Türkiye’de yangın güvenliği ol-
ması gereken yerde değil. Dünya
ortalamasının altındayız. Bir ül-
kede yangın güvenliğini etkileyen
dört ana faktör vardır, şu şekilde
sıralamak mümkün;
Halkın yangın güvenliğiyle ilgili
eğitim seviyesi
Binalarda alınan yangın gü-
venliği önlemi
Ülkenin altyapısı
İtfaiyenin eğitim seviyesi
Türkiye’de yangınla ilgili yapılan
yatırımlar ölü yatırım olarak de-
ğerlendiriliyor. Halkımız kaderci bir
anlayışa sahip. Gerekli önlemleri
almıyor. Bu noktada eğitimsizli-
ğin de çok önemi var. Türkiye’de
insan hayatının bir önemi yok,
yangın güvenliği konusunda yeterli
eğitimler verilmiyor.
Adana’da yaşanan yurt faciası
ile ilgili neler söylemek istersi-
niz?
Son dönemlerde yaşanan facialar
gösterdi ki binalarda alınan yangın
güvenliği önlemleri yeterli değil.
Türkiye’de yangın güvenlik sektörünü değerlendiren
Türkiye Yangından Korunma Ve Eğitim Vakfı Onursal
Başkanı Prof.Dr. Abdurrahman KILIÇ; “Yangın tasarım
aşamasında söndürülür” dedi. Kılıç; Adana Özel Aladağ
Tahsil Çağındaki Talebelere Yardım Derneği Ortaöğretim
Kız Öğrenci Yurdu'nda yaşanan yangın faciasına değinerek;
yangın güvenliğinde yeterli bilincin oluşmadığını ifade etti.
Prof.Dr. Abdurrahman KILIÇ / Onursal Başkan
TÜYAK YANGINDAN KORUNMA VE EĞİTİM VAKFI
“Yangın tasarım aşamasında
söndürülür”
29. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 23
Adana Özel Aladağ Tahsil Çağındaki
Talebelere Yardım Derneği Ortaöğre-
tim Kız Öğrenci Yurdu’nda yaşanan
felaketi ele aldığımız zaman; yurtta
standartlara uygun önlemler yoktu.
İkincisi mentalite yanlış; merdiven
olmasına rağmen kapısı kilitli. Üçün-
cüsü ise o bölgede yeterli seviyede
itfaiye aracı yok. Bu bilinç devam
ettiği sürece daha çok facia yaşa-
nır;10 gün sonra unutulur. Binalar-
daki önemler iyi olmadığı sürece
itfaiye bir şey yapamaz.
Yangın güvenliğinde yeterli
bilincin oluştuğunu düşünüyor
musunuz?
Yangın olaylarında neden çıktı
sorusu üzerinde duruluyor. Ama
sorulması gereken soru yangının
neden büyüdüğü. Gelişmiş ülkeler-
de çocuklara yangın eğitimi verilir.
1980’li yıllarda yangın eğitimi için
çizgi film hazırladık. TRT’de bir
süre yayınlandı; ancak büyük tepki
aldı, “Çocukları korkutuyorsunuz”
dediler. Okullarda yangın tatbikatı
yapıldığını göremezsiniz. Bir diğer
faktör şehrin altyapısı; İstanbul’da
ve birçok şehirde itfaiye yangına gi-
derken altyapı nedeniyle zorlanıyor.
Gelişmiş ülkelerde önce yol gider,
hidrant sistemi kurulur. Her nokta-
da hidrantlar vardır. Bizde yerleşim
olduktan sonra sokaklar, oluştu-
rulmaya başlanır. Bu konuda çok
eksiğiz. İtfaiyenin giremediği çok dar
sokaklar var.
Türkiye’de itfaiye yeterli dona-
nıma sahip mi?
Ben şuana kadar Türkiye’de
itfaiye var demedim. Bana göre
yok; olmamasının sebebi perso-
nel eğitim seviyesi, araç gereç
konumu, bağlı olduğu statüsüdür.
Yeterli mevzuat yok, itfaiyeler
belediye başkanına bağlı. Göreve
alınırken belli bir standart aran-
mıyor. İstanbul’da 15 bin itfaiyeci
olması lazım. Yeterli sayıda
itfaiyeci yok. Gerçek itfaiye önce
önleyen, sonra kurtaran, sonrada
söndürendir. Söndürme aslında
itfaiyenin üçüncü görevidir. Ama
bizde sadece söndürme var. Bu
şartlara baktığımız zaman itfaiye
var diyemeyiz.
Türkiye’de yangın güvenliğinde
verilen eğitimleri yeterli bulu-
yor musunuz?
Yurt dışında yangın güvenliği
konusunda medya aracılığıyla
yapılan eğitimler vardır. Çocukla-
ra çizgi filmleri hazırlanır. Halkın
bu konudaki eğitimi için itfaiye
günleri düzenlenir. Özellikle yaşlı-
ların evine gidilip eğitimler verilir.
Güvenlik personelinin eğitimi
Avrupa’da çok önemlidir. Çünkü
yangını ilk gören, yangını ilk yaşa-
yan güvenlik personelidir. Daha
sonra mimarların eğitimleri gelir.
Yangında ölümlerin birinci sebebi
duman ikinci sebebi mimardır.
Yangın tasarım aşamasında
söndürülür.
Türkiye’de standartlar ne ka-
dar uygulanıyor?
1996 yılından itibaren Avrupa
Standartları’nın ele alınması en
iyi gelişme. 2002 yılında çıkan Bi-
naların Yangından Korunmasına
Dair Yönetmelik bazı eksiklikleri
olmasına rağmen birçok ülkeye
göre iyi durumda. Şunu söylemek
mümkün standartlar ve mevzu-
at konusunda çok kötü değiliz.
Ancak mevzuatların uygulanması
bakımından kötüyüz. Örneğin;
yurt yangınını ele alırsak, Yönet-
meliğe göre kapının kaçış yönün-
de her saat açık olması lazım.
Oysa yangın merdiveninin kapısı
kilitliydi ve birçok binada bu
şekilde. Yangın güvenlik sektörü
dediğimiz zaman firmalar Yönet-
meliklere uyuyor. Yatırımcıların
duyarlı olması gerekiyor. Halkında
bilinçli olması lazım tabi; bir bina-
ya gittiği zaman “Buranın yangın
dedektörü var mı?” sorusunu
soruyor olması gerekiyor. Sektör
ancak o zaman yükselir. Sektörün
içerisinde birlik yok. Halkı aydın-
latacak seminerler düzenlemesi
gerekiyor. Sektördeki sivil toplum
kuruluşları yeterli değil. Sektörün
gelişmesi için mevzuat, standart
değil; eğitim şart. Yangın sektö-
ründe çalışanların bu eğitimler
konusunda katkı sağlamaları
lazım.
Yangın ekipmanları konusunda
standartları nasıl değerlendiri-
yorsunuz?
Yangın Ekipmanları Standart-
larında en önemli konu Avrupa
Standartlarıdır. Avrupa Standart-
larının alınması lazım, yeni bir
standart oluşturulması gerekmi-
yor. Araç gereç standartları ko-
nusunda bir eksiklik yok. Avrupa
Parlamentosu’nun kararlarının
alınıp uygulanması lazım.
Avrupa ile Türkiye’yi kıyaslar-
sanız neler söylemek istersi-
niz?
Eğitim seviyesi olarak kıyaslamak
mümkün değil. Şehrin altyapısı
olarak bakıldığında 1870 yılların-
da büyük Beyoğlu yangınından
sonra bir araştırma yapılıyor;
o zaman yangın açısından en
riskli şehrin İstanbul olduğu
belirleniyor. Durum değişmedi.
Yönetmelikler Avrupa’da yüzde
yüz uygulanıyor; bizde yüzde 20.
İtfaiye açısından mukayese et-
memiz mümkün değil. Avrupa’da
itfaiye okulunu bitirmeniz lazım,
eğitime çok önem veriliyor. Arada
çok büyük farklıklar var.
Prof.Dr. Abdurrahman KILIÇ
30. 24 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
Alışveriş merkezleri insan yükü açısından oldukça
fazla olabilmektedir. Fazla insan yükü herhangi bir
yangın anında insanların tahliyesi açısından büyük
bir risk oluşturmakta ve en kısa zamanda tahliyenin
yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınması
gerekmektedir.
EEC ENTEGRE BİNA KONTROL SİSTEMLERİ SAN. VE TİC.A.Ş.
Securiton üst düzey yangın
algılama ve alarm sistemleri
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
31. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 25
İ
sviçre menşeli Securıton firması
1948 yılından beri yangın algıla-
ma ve alarm sektöründe yüksek
standartlarda üretim yapmakta-
dır. SecuriFire Yangın Algılama
ve Alarm Sistemleri geniş ürün
programı ile orta ve büyük ölçekli
tüm projelerde yangın algılama ve
alarm ihtiyaçlarınıza yönelik komple
çözümler sunmaktadır. Ürünlerin-
de en yüksek kalite standartlarını
kullanan ve ağ haberleşmesinde
oluşabilecek her türlü soruna karşı
üst-düzey yedeklemeli ağ haberleş-
mesi olanakları sunan SecuriFire
yangın algılama kontrol panelleri,
güvenlik açısından en zorlu ve kar-
maşık projelerde bile ihtiyaçlarınızı
karşılayan çözümler sunmaktadır.
SecuriFire paneller kullanıcı dostu
gösterge paneli, kontrol panelleri
arası üst-düzey yedeklemeli ağ
olanakları, panel düzeyinde yüksek
ve hızlı yedekleme özellikleri ve
gelişmiş çok sensörlü, algoritma
tabanlı dedektörleri sayesinde en
kritik uygulamalarda özellikle tercih
edilmektedir. Securıton Securi-
Fire yangın alarm sistemlerinin
EN54 standartlarının yanı sıra, EN
12094-1 otomatik söndürme sis-
temleri standardına uygunluğu da
VdS tarafından sertifikalanmıştır.
Gerçek tam-yedekli
sistem mimarisi
Securıton SecuriFire yangın
algılama panelleri sistemde
oluşabilecek herhangi bir arızayı
engelleyecek tam-yedekli sistem
mimarisi sunmaktadır. İşlemci,
çevrim kartları vb. tüm donanım
parçaları ve yazılımı yedeklidir ve
eş zamanlı olarak çalışırlar. Bu
sayede herhangi bir arıza anında
eğer aktif sistem devre dışı kalır-
sa hiç beklemeden ikinci sistem
devreye girer ve güvenliğinizi
garanti altına alır.
Esnek ve modüler ağ yapısı
Gelişmiş ağ özelliklerine sahip
kullanıcı dostu dokunmatik ek-
ranlı modüler paneller dağıtılmış
olarak ve hiçbir merkezi bilgisa-
yara ihtiyaç duymadan sahada
konumlandırılabilir. Bu sayede
sistem mimarisi özgürce tasarla-
nabilir. 16 adede kadar ağ bağ-
lantısı kurulan panellerin her biri
14 çevrim devresini destekler ve
her çevrim devresine 250 adede
kadar saha elemanı bağlanabilir.
Ortam koşullarına adapte
olabilen akıllı kombine dedek-
törler
SecuriStar kombine (duman +
sıcaklık) yangın algılama dedek-
törleri kurulduktan sonra sadece
bir kez hassasiyet ayarı yapılması
yeterlidir; daha sonra dedek-
tör otomatik ve sürekli olarak
Cubus seviyeleme algoritması
ile kendini kullanıldığı ortama
adapte eder. Kombine dedek-
törler istenirse sadece sıcaklık
veya sadece duman algılaması
için kullanılabilir ve bir zaman-
layıcıya bağlı olarak otomatik
olarak da algılama sensörlerini
değiştirebilirler. Bunun yanı sıra
toz kompanzasyonu sayesinde
yanlış alarmları önlemektedir.
MCD 573X-S(P) serisi kombine
dedektörler tüm bu özelliklere ek
olarak dahili hoparlörleri ile (92
dB’e kadar) önceden kaydedilmiş
alarm mesajlarını alarm anında
kullanıcılara anons ederek sesli
tahliye yapılmasını sağlar.
Geniş saha ekipmanları
Securıton ürün programı içinde
sahadaki farklı ihtiyaçlara yönelik
adresli olarak çevrim devresine
bağlanabilen çok çeşitli giriş/
çıkış ve röle modülleri, yangın
ihbar butonları, flaşör ve sirenler,
kablosuz dedektörler, kanal tipi
dedektörler, ışın tipi dedektörler,
alev dedektörleri, ex-proof dedek-
törler ve havalandırma kanalları-
na damperleri kontrol amacıyla
monte edilen duman anahtarları
yer almaktadır.
32. 26 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
Y
angın güvenlik önlem-
leri, yapıların projelen-
dirme aşamasından
yapının kullanılma
koşullarına kadar tüm
aşamaları kapsayan bir bütündür.
Pasif önlemler ise henüz yapının
tasarımında başlar ve kullanım
aşamalarında yapı içine daha
sonra dâhil edilen tüm makine,
teçhizat, mefruşatları da kapsar.
Bir yangınla mücadelenin en kolay
yolu, öncelikle yangının çıkmama-
sını sağlamaktır. Yapı kullanma
şekline bağlı olarak, yapının mi-
mari tasarımı, bina strüktürünün
tayin edilmesi, yapı malzeme ve
elemanlarının seçimi, pasif yangın
güvenliğinin esaslarını oluşturur.
Yapı içinde bileşenlerin yangına
direnç göstermeleri ve yangın
büyümesini önleyici nitelikte
olmaları gerekmektedir.
9 Ağustos 2009 tarihli Binaların
Yangında Korunma Hakkında Yö-
netmelikte, pasif önlemlerle ilgili
45 maddeye yer verilmiştir.
Pasif önlemlerin, özellikle kaçış
güvenliği açısından önemi tar-
tışılmazdır. Bir yangın çıkması
halinde;
1. Binanın yük taşıma kapasitesi
belirli bir süreyi sağlamayabile-
cek,
2. Yangının ve dumanın binanın
bölümleri içerisinde genişlemesi
ve yayılmasına sınırlandırabilecek,
3. Yangının diğer bina ve fiziki
yapılara sıçramasını engelleyebi-
lecek,
4. Binada bulunanların terk etme-
sine veya diğer güvenli bölümleri-
ne geçişini temin edecek,
5. Binaya, kurtarma ve itfaiye bir-
liklerinin emniyeti dikkat alınacak
Bina katlarındaki ortak alanlar, merdivenler ve tesisat
şaftları yoğun duman ve yangını bir bölümden diğer bölüme
taşıyacak boşluklardır. Bu boşluklarda bulunan yüzey
kaplamalarına (halı, perde ve dekorasyon) dikkat edilmelidir.
Hikmet AKIN /Yangın ve Risk Danışmanı
AKIN YANGINLA MÜCADELE DANIŞMANLIK VE EĞİTİM HİZMETLERİ LİMİTED ŞİRKETİ
Pasif yangın güvenlik,
kaçış güvenliği ve tahliye
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
33. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 27
şekilde inşa edilmesi gerekmek-
tedir.
Binalarda ölüm ve yaralanma ile
maddi zararların büyük çoğunluğu
dumandan kaynaklandığından
yapı malzemelerinin seçimine
önem verilmelidir. Bina katların-
daki ortak alanlar, merdivenler
ve tesisat şaftları yoğun duman
ve yangını bir bölümden diğer bö-
lüme taşıyacak boşluklardır. Bu
boşluklarda bulunan yüzey kapla-
malarına ( halı, perde ve deko-
rasyon) dikkat edilmelidir. Yoğun
duman ve zehirli gazlar çıkartan
malzemelerin yerine doğal taş,
alçı gibi malzemelerden üretilmiş
olanlar tercih edilmelidir.
Bina içinde bölmeler
Özellikle yüksek katlı yapılarda
yapı içindeki bölmelerin ısı daya-
nımı büyük önem taşır. Duman
ve ısıların katlar arası geçişlerinin
engellenmesi ve bina dışına gü-
venli yollardan eksoz edilmesi ge-
rekir. Bu aşamada bölmelerin ısı
dayanımı öne çıkmaktadır. Risk
sınıfına göre öngörülen süreleri
temin eden bölmelere destek, du-
man ve ısıların yangının yaşandığı
bölmelerden dışarıya atımını sağ-
layarak mümkün olmaktadır. Bu
sistemlerinin devreye girmesiyle,
ortamda daha az ısı oluşur bu da
söndürmeyi kolaylaştıracaktır.
Kaçış yollarının düzenlenmesi
Yüksek yapılarda, mimarların tasa-
rım çalışmalarının büyük bölümünü
kaçış yollarının düzenlenmesi teşkil
eder. Binanın risk sınıfına göre
kaçış yollarının ve çıkış sayılarının
belirlenmesi mevcut BYKH Yönet-
melikte de geniş yer tutar. Birçok
proje bu aşamalarda ciddi revizyon-
lara maruz kalır.
Kaçış yolları, kaçış kapasitesi,
kaçış uzaklığı, kaçış yollarının sayısı
ve genişliği gibi hususların belir-
lenmesinde pasif önlemler dikkate
alındığı gibi aktif önlemlerin de
gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Yağ-
murlama sistemleri ile korunmuş
veya korunmamış alanlarda, farklı
düzenlemeler gerekmektedir.
Kaçış merdivenleri
Kaçış güvenliğinde en çok üzerinde
tartışılan konu şüphesiz ki kaçış
merdivenleridir. Halk dilinde
yangın merdiveni olarak anılan bu
yapı; “Yangın ve diğer acil durum-
larda binadaki insanların emni-
yetli ve süratli olarak tahliyesi
için kullanılabilen, yangına karşı
korunumlu bir şekilde düzenlenen
34. 28 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
ve tabii zemin seviyesine güvenlikli
bir alana açılan merdivendir” olarak
BYKH Yönetmelikte yer almaktadır(
Md.38-47). Kaçış merdivenlerinde
duvar, tavan ve tabanında hiçbir
yanıcı malzeme kullanılamaz ve
acil aydınlatma dışında mekanik ve
elektrik tesisat ve ekipmanları bulun-
durulamaz. Korunmuş (kapalı) Kaçış
Merdivenlerinde merdiven kovasının
yüksekliği 30.50 m ( konutlarda
51.50 m) fazla ise merdivenin ba-
sınçlandırılması gerekmektedir.
Asansörler
Binalarda asansörlerin yangının
yayılmasında ve dumandan boğul-
malarda önemli rolü olduğu görül-
müştür. Gelişmiş ülkelerde asansör
kovanlarının pozitif basınç altında
tutulma zorunluluğu da getirilmiştir.
Acil durumlarda binalarda bulunan
asansörler; yangın uyarısı aldığında
kapılarını açmadan istikametleri ne
yöne olursa olsun otomatik olarak
acil çıkış katına inerek ve kapılarını
açık bekleyecek özellikte program-
lanmalıdır. Yapı yüksekliği 51.50
fazla olan binalarda özel olarak
dizayn edilmiş ve korunmuş acil
durum asansörleri zorunludur ve bu
asansörler en az 60 dk. kesintisiz
enerji ile yedeklenmelidir.
Elektrik tesisatında alınacak
önlemler
Binanın elektrifikasyonuyla ilgili
bölümlerin (trafo, kontrol merkezi
gibi) duvar, döşeme ve tavanları en
az 120 dakika yangına dayanan yapı
elemanları ile korunmalıdır. Binaların
yangın merdivenlerinin ve yangın su
devrelerinin elektrik tesisatı, binanın
elektrik tesisatından ayrı, özel olarak
yangına karşı korunmaya alınmış
olacak ve bu binalarda elektrik akımı
kesilmesi halinde otomatik olarak
devreye girecek şekilde jeneratör
bulundurulmalıdır.
Binaların tahliyesi
Bir binada var olan tüm aktif ve pasif
önlemlerin tek amacı can güvenliği-
nin sağlanmasıdır. Şu ana kadar ele
aldığımız önlemlerin ihtiyaç anında
bir senaryo dâhilinde aksamadan
çalışmasına, akıllı bina diyebiliriz.
Size mevcut bir akıllı binanın senar-
yosunu aktaracağım. Bina 25 katlı
bir yapı olup, kat yüz ölçümü
650 m2
.
1. Ortak merdiven- 1 adet
(basınçlandırılmış)
2. Kaçış (yangın) merdiveni-
1 adet (basınçlandırılmış)
3. Asansörler- 4 adet
(basınçlandırılmış)
4. Acil durum asansörü- 1 adet
(bağımsız ve basınçlandırılmış)
5. Yangına algılama ve ihbar siste-
mi, interaktif –noktasal.
6. Otomatik yağmurlama sistemi
7. Duman kontrol sistemi
8. Bina anons sistemi
9. Acil aydınlatma ve yönlendirme
10. 5 kat ara ile acil müdahale istas-
yonları (ekipmanlar)
11. Yangın dolapları
12. Yangın söndürücüler
13. Elektrik ve mekanik tesisat şaft-
ları bağımsız ve yalıtılmış
14. Acil müdahale ekibi- 6 kişi (24
saat aktif)
Bina acil durum senaryosu
Aşağıdaki uyarılardan biri alınması
halinde tahliye senaryosu devreye
girer.
1. Yangın İhbar Butonuna
basılması
2. Yağmurlama sisteminin anah-
tarının aktif olması (sprinkler veya
yangın dolabı kullanımı)
3. Aynı bölgede doğrulanmış
2 dedektörden uyarı gelmesi
4. Bina sorumlusundan gelen anons
veya uyarısı ile
Not: Eğer uyarı sadece 1 dedektörde
gelmiş ise teyidi yapılarak senaryo-
nun devreye alınıp alınmayacağına
karar verilir. Aksi halde uyarı gözetim
merkezinde bekler. Bu süre 3 dk. dır.
Senaryo devrede
Aynı anda alarm ve anons sistemi
devreye girer.
1. Tehlikenin bulunduğu kat ve
üstündeki katlara Türkçe/İngilizce:
“Binamızda bir acil durum vardır;
lütfen acil çıkış merdivenini kullana-
rak; toplanma yerine gidiniz ve kat
sorumlularının ikazlarına uyunuz”
(anons/alarm/anons…)
2. Tehlikenin bulunduğu katın altın-
daki katlara Türkçe / İngilizce: “Bi-
namızda bir acil durum vardır, lütfen
en yakın çıkışı kullanarak; toplanma
yerine gidiniz ve kat sorumlularının
ikazlarına uyunuz” (anons/alarm/
anons…)
3. Aynı anda tüm asansörler zemin
kata yönlenir, kapılarını açar ve devre
dışı kalır.
4. Turnikeler, otomatik kapılar,
geçişler devre dışı olur.
5. Duman kontrol sistemi devreye
girer ve tehlikenin bulunduğu katın
emiş fanları duman tahliyesini ger-
çekleştirir.
6. Tehlikenin bulunduğu katın
altındaki ve üstündeki katlarda ise
basınçlandırma durumunda olur.
7. Aynı anda acil çıkış merdiveni ve
ortak merdivenin basınçlandırması
devreye girer.
8. Otomasyon sisteminden otoma-
tik olarak doğal gaz hatları kesilir.
9. Dış alanda toplanma yerine gidil-
mesi anonsu devam eder.
10. Toplanma yerinde kart okuyucu-
lar okutulur.
11. Bina mevcudu ile tahliye olanla-
rın farkı print edilerek binadan tahliye
olamayan çalışanların; son geçiş yap-
tığı birim ve bulunduğu yer belirlenir.
12. Bina acil müdahale ekibine
gerekli talimatlar verilerek, tahliyeleri
sağlanır.
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
35.
36. 30 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
Evinizin her katına duman alarmı takın. Evde çıkan yangın
sonucu, ölüm riskini önlemek için atabileceğiniz en kolay adım
budur. Duman alarmının bataryalarını her hafta kontrol edin
ve her yıl değiştirin.
ASTRA YÖNETİM HİZMETLERİ A.Ş.
7 adımda evinizdeki
yangınları önleyin!
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
37. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 31
Y
angına karşı önlem
alınmayan binalarda
herhangi bir sebeple
başlayan yangınların
bedeli can ve mal
kayıpları ile acı şekilde ödeniyor.
Çoğunluğu ihmal sonucu ortaya
çıkan yangınlar teknik hatalardan
da kaynaklanıyor. Evinizde oluşa-
bilecek yangın riskini 7 adımda
önleyebilirsiniz. Bu adımları şu
şekilde sıralayabiliriz:
Duman alarmı takın ve düzenli
kontrol edin
Evinizin her katına duman alarmı
takın. Evde çıkan yangın sonucu,
ölüm riskini önlemek için atabi-
leceğiniz en kolay adım budur.
Duman alarmının bataryalarını
her hafta kontrol edin ve her yıl
değiştirin.
Kaçış planı yapın
Yangın olduğunda evden kaçmak
için bir rota planlayın ve evdeki
herkesin bu planı bildiğinden
emin olun. Uyumadan önce
evinizde yangın tehlikesi taşıyan
yerleri kontrol edin. Uyurken
yangını fark etmeniz uzun zaman
alır ya da fark edemezsiniz. Eğer
yangın varsa, kendiniz baş etme-
ye çalışmayın, dışarı çıkın, orada
kalın ve 110’u arayın.
Prizlere aşırı yüklenmeyin
Bir prizde bir fiş tutmaya özen
gösterin. Çok fazla elektrik aleti
tek bir prize takılı olduğunda fazla
yüklenebilir, bu da aşırı ısınmaya
yol açabilir. Elektrikli aletler, fişler
ve kablolar eski veya yıpranmış
durumdaysa bu da gerçek bir
tehlikeye yol açabilir.
Sigaraya dikkat!
Çoğu insan yangın yüzünden değil
yangının sebep olduğu dumandan
dolayı hayatını kaybediyor. Tütün
ürünleri yanmaları için üretilmişler-
dir, yani yanmış şekilde kalabilir ve
bir yangına sebep olabilirler. Sigara
izmaritini daima düzgün ve dikkatli
bir şekilde yok edin. Eğer sigara
içiyorsanız, şu güvenlik adımlarını
izleyin:
Yatakta asla sigara içmeyin.
Sigaranız mobilyalara ya da pijama-
larınıza dokunarak alev alabilir.
Uykuluysanız sigara içmeyin.
Özellikle rahat bir koltukta oturu-
yorsanız veya alkol ya da reçeteli
ilaç kullanıyorsanız; tekrar uykuya
dalmak çok kolaydır.
Yanan sigarayı, puroyu bı-
rakmayın. Dengeleri çok kolay
bozulabilir ve halının ya da yanıcı
bir materyalin üzerine düşebilirler.
Küllüğünüzün ağır olduğuna, kolay-
ca düşmeyeceğine emin olun.
İzmaritinizin hala yanmadığına
emin olun ve işiniz bittiğinde; onları
ıslatarak külünüzü evinizin dışındaki
metal çöp kutularına atın.
Çakmak, kibrit ve her türlü
yanıcı aleti çocukların erişebileceği
yerlerden uzak tutun. Çocuk koru-
malı çakmaklar ve kibrit için kaplar
satın alabilirsiniz.
Mutfak güvenliği
Kazaların yarıdan fazlası evde
yemek yaparken çıkmaktadır. Sıcak
yağ ile yemek yaparken fazladan
özen gösterin ve çocukları fırın ya
da ocak çalışırken mutfakta yalnız
bırakmayın.
Dikkatinizin yemek yaparken
dağılmadığına emin olun. Eğer
ocaktan uzaktaysanız tavayı ateşin
üstünden alın veya ateşi kısın.
Tencerenin kollarını ocağın kena-
rına yapışmayacak veya başka bir
kola değmeyecek şekilde değiştirin.
Yemeği pişirdikten sonra ocağın
kapalı olduğunu iki kez kontrol
edin, çay poşetlerinin iplerinin dem-
likten dışarı sallanmadığına emin
olun. Eldivenlerinizi sıcak ocağın
üzerine koymayın. Ocak, fırın,
tost makinesi ve ızgarayı temiz
tutun; artıklar ve yağ kalıntıları
yangın başlatabilir. Yağ ile yemek
pişiriyor ya da kızartma yapıyorsa-
nız özellikle dikkatli olmalısınız.
Çünkü sıcak yağ çok kolay alev
alabilir. Tavayı patates kızartması
ile doldurmayın veya diğer kızart-
malar için fritözün üçte birinden
daha fazla yağ koymayın. Eğer
tava mutfağınızda alev alırsa;
Sakın yerinden oynatmayın
çünkü çok sıcak olacak.
Ocağı kapatın eğer güvenli bir
şekilde yapabiliyorsanız, kontrol
edebilmek için tavanın üstüne
eğilmeyin.
Yağlı bir tencereye karşı
yangın söndürücü kullanmayın,
yangın battaniyesi yanan ateşi
söndürmek için güvenli bir yön-
temdir.
Mutfağınızda termostat kont-
rollü fritöz kullanın, yağın aşırı
ısınmadığından emin olmanızı
Çoğu insan
yangın yüzünden
değil yangının sebep
olduğu dumandan
dolayı hayatını
kaybediyor. Tütün
ürünleri yanmaları
için üretilmişlerdir,
yani yanmış şekilde
kalabilir ve bir yangına
sebep olabilirler. Sigara
izmaritini daima düzgün
ve dikkatli bir şekilde
yok edin.
38. 32 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
sağlayacaktır. Metalden yapılma
ya da metalik parçaları olan hiçbir
şeyi mikrodalganın içine koymayın
ve içinde giysi kurutmayın. Eğer
elektrikli bir alet alev alırsa, üze-
rine su dökmeyin. Eğer yapmanız
güvenli ise, belki ateşi söndü-
rebilirsiniz. Aletleri fişten çekin.
Elektriği sigorta kutusundan
kesin. Eğer yangın sönmüyorsa,
evinizden dışarı çıkın ve 110’u
arayın.
Mutfak için yangın güvenlik ekip-
manı: Mutfakta bir yangın batta-
niyesi bulundurun, duvara asın,
kolaylıkla ve çabucak alabilirsiniz.
Yangın battaniyeleri yangın sön-
dürmek için ya da giysileri yanan
bir insanı sarmak için kullanı-
labilir. Mutfakta, ısı dedektörü
bir duman dedektöründen daha
kullanışlı olacaktır. Eğer duman
dedektörünüz sık sık kazara
açılıyorsa, kapatma düğmeli olan
bir tane alabilirsiniz. İstediğiniz an
susturabileceğiniz anlamına gelir.
Mutfağınızdaki havalandırmanın,
davlumbaz ve fanlar gibi, düzgün
çalıştığından emin olun.
Mumlar, dekoratif ışıklar ve
dekorasyon
Mutlaka mumların altında bunun
için üretilmiş mumluğunuz bu-
lunsun. Isı korumalı bir yüzeye
koyun, özellikle gece ateşi çok
ısınabilir ve plastiği eritebilir.
Mumları televizyonların üzerine
koymayın. Üzerinden düşmeyecek
mumluklar olduğundan emin olun,
sıkıca tutturun. Mumluğun sabit
durmaya ihtiyacı vardır böyle-
likle kolayca düşmez. Mumları
perdenize ya da diğer kumaş
veya mobilyalara yakın tutmayın.
Rafların altına koymayın. Yüzey
ile mum arasında en az bir metre
olduğundan emin olun. Giysile-
rinizi ve saçınızı çıplak alevden
uzak tutun. Mumları her zaman
çocukların ulaşabileceği ve evcil
hayvanların girebileceği yerlerden
uzak tutulmalı. İki mum arasında
en az 10 cm bırakın.
Mumları oynatmadan önce söndü-
rün ve onların sıcak balmumuna
dönüşmesine izin vermeyin.
Odayı terk etmeden önce sön-
dürmelisiniz, asla mum yanarken
uyumaya gitmeyin ve asla yanan bir
mumu ortada bırakmayın. Mumu
üfleyerek söndürmeyin. Snuffer veya
kaşık kullanarak söndürün.
Festival, bayram, yılbaşı dekorasyon-
ları tuvalet kâğıdından ya da karton-
dan yapıldığından kolayca yanabilir,
dekorasyon malzemelerinizi ve
kutlama kartlarınızı ısıtıcıdan, ışıktan,
şömineden ya da mumlardan uzak
tutun.
Mumlar ve gece ışıkları sıklıkla yeni
yılda kutlama yapmak ve diğer bay-
ramlar için kullanılır. Asla bir yılbaşı
ağacının içine çiçek, bitki ya da başka
yapraklar konmamalıdır. Ayrıca kurde-
le ve diğer süslemelerin herhangi bir
mum alevinin yakınında olmadığına
dikkat etmelisiniz. Evde günlük dikkat
etmeniz gerekenlerin yanında, eviniz-
de parti verirken ya da arkadaş ve
ailenizi ağırlarken ekstra almanız ge-
reken önlemler var. Eğer misafirleriniz
gece yatıya kalıyorlarsa, nasıl güvenli
kaçabileceklerini bildiklerinden emin
olun. Gece boyunca anahtarlarınızın
nerede durduğunu onlara da söyleyin.
Engelli, yaşlı ya da çocuk olan misafir-
lerinize özellikle önem gösterin.
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
Kazaların yarıdan
fazlası evde yemek
yaparken çıkmaktadır.
Sıcak yağ ile yemek
yaparken fazladan özen
gösterin ve çocukları
fırın ya da ocak çalışırken
mutfakta yalnız
bırakmayın.
Dikkatinizin yemek
yaparken dağılmadığına
emin olun.
39.
40. 34 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
O
tomatik gazlı söndür-
me sistemlerinde uy-
gulanan hacimlerde,
söndürmenin efektif
olarak yapılabilmesi
ve yeniden alevlenme olmaması
için sızdırmazlık koşullarının sağ-
lanması gerekmektedir. Bu kritik
değerlendirmenin gazlara göre
nasıl sağlanacağı ele alınacaktır.
Kapalı bir hacimde (total flooding)
söndürme yapabilirler. Sızdırmaz-
lık önemli bir kriterdir, bu nedenle
oda kaçak testi (door fan test /
room integrity test) ISO14520
(EN15004) gereği zorunludur.
Ancak söndürücünün boşaltması
oluşacak basınç değişiminden et-
kileri irdelenmelidir. A-Söndürme
sistemlerinde kullanılan maddeler
şu şekilde sıralanabilir; su, su-
köpük karışımı, sıvı kimyasallar,
kuru kimyasallar, aerosol, gazlar
olarak genellenebilir. Sprinkler
sulu söndürme sistemlerinde
sızdırmazlık aranmayacaktır.
Temiz gazlı söndürücüler
TS EN ISO14520 Standartları ül-
kemizde zorunludur. ABD ve bazı
ülkelerde hala yaygın kullanılan
NFPA2001 Standartlarına benzer
tanımlardır.
Halokarbon gazlar
Kimyasal esaslı en yaygın kullanı-
lanı HFC227ea (FM200 , FE227
vb. ticari isimleri ile bilinen) ,
HFC23 (FE13),HFC125 veya FK-5-
1-12 (Novec1230 ticari isimli) sı-
vısıdır. Görece az sayıda silindirle
efektif söndürme yapması amaç-
lanır. Genellikle söndürücü türü
ve riskin özelliğine göre hacimsel
olarak %4 ile %18 arasında sön-
dürme konsantrasyonu değişken-
lik gösterebilir. Genellikle 25 veya
42 bar basınçlandırılmış olarak
saklanır, 10 saniye içerisinde
boşaltılması hedeflenir.
İnert gazlar
Argon (IG01) ,%50 argon +%50
azot karışımı (IG55- Argonite),
%100 azot (ıg100) veya IG541
(Inergen) kodlarıyla genel olarak
4 farklı seçenek vardır. Doğal
olarak atmosferde bulunurlar
ve sera etkileri yoktur (GWP=0).
Sıvılaştırılamadığı için gaz fazında
stoklanır, bu nedenle çok sayıda
silindir kullanılmasını gerektirir.
Gazın türüne ve yangın riskine
göre hacimsel olarak %38 ile
%52’ye varan aralıkta söndürme
konsantrasyonlarda değişebilir.
Oksijen azaltma (boğma etkisi)
ile söndürme yapılması amaç-
lanır. Gazın kısa sürede yüksek
basınçla boşaltılması nedeniyle ani
basınç değişimi oluşacağı için, aşırı
basınç probleminin de irdelenmesi
gerekir. Aşırı basınç oluşturması
dezavantaj olarak görülürken yeni-
den dolum maliyeti düşüktür. Gaz
fazında 200 veya 300 bar silindir-
lerde stoklanmaktadır.
Karbondioksit (CO2)
Temiz gazlar sınıfında değildir, en
eski en yaygın kullanılan söndü-
rücülerdir. Sabit sistemler için
NFPA12 veya tercihen Cepreven,
FM, VdS vb. Standartlarına göre
dizayn edilir. Kesinleşen
EN Standardı henüz yoktur. Alçak
basınçlı, tanklı, sistemler (Yüksek
miktarda CO2 gazının soğutucu üni-
te ile sıvı fazda stoklanır).Yüksek
basınçlı, silindirli, sistemler (Genel-
likle 67 LT basınçlı silindirlerde gaz
stoklanır). İnsanlı mahallerde kul-
lanımının ölümcül riskleri taşıması
en büyük dezavantajı olup, tercih
edilme sebebi bölgesel (lokal) sön-
dürmeye olanak tanımasıdır.
A1.4: Aerosol söndürücüler
NFPA2010 Nolu Standart, kapalı
alanlarda kullanım şekli belirlen-
miştir. Henüz EN standardı yoktur.
Katı halde bulunan madde tetikle-
nerek ısıl reaksiyona girer ve 1-2
mikron büyüklüğündeki potasyum
Otomatik söndürme sistemlerinde
sızdırmazlık sorunu 1
Halokarbon gazların, görece az sayıda silindirle efektif
söndürme yapması amaçlanır. Genellikle söndürücü türü ve
riskin özelliğine göre hacimsel olarak %4 ile %18 arasında
söndürme konsantrasyonu değişkenlik gösterebilir.
Gökhan AKTAŞ / Müdür
PROTEK MÜHENDİSLİK VE TEKNOLOJİK SİSTEMLER SAN.TİC.LTD.ŞTİ
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
41. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 35
Gökhan AKTAŞ
partiküller havada asılı kalarak
kimyasal olarak yangını söndürür-
ler. Araçlar, makina vb. ve kapalı
ortamlarda söndürme yapabilir.
Sürekli oksijen azaltma yön-
temi ile aktif yangın önleme
sistemi
Ortamdaki oksijen seviyesinin
aynı ortamdaki yanıcı malzeme-
ye göre değişkenlik göstermesi,
sürekli olarak ortamı %15 O2
seviyesi altında ilave azot gazı
takviyesiyle düşürülmesi ile
yanma oluşacak koşullar ortadan
kaldırılmış olur. Aktif olarak sü-
rekli “yanmaz atmosfer” oluşu-
mu sağlanır. İnsanların sürekli
bulunmadığı veya geçici sürelerde
(4 saat kadar kalma , ½ saat
dinlenme) ortamda kalabileceği,
sızdırmazlık koşullarının yeterince
sağlanacağı, ortamlarda kullanılır.
%17.2 Oksijen değeri üzerinde
sınırlama olmadığı için sistemlerin
bu değerlerde tutulması ve yangın
durumunda ilave azot silindirleri
boşaltılarak söndürme sistemi
de amaçlanabilmektedir. Sön-
dürme sistemlerinden en büyük
farkı, aktif cihazlar olan azot
jeneratörleri için enerji ihtiyacı
duyulmasıdır. Sızdırmazlık değeri
(N50- değeri) sistem kapasitesi
seçimi ve performansı için çok
önemlidir. Sprinkler, kuru kimyevi,
köpüklü, su-sisi özel durumlar
dışında birçok durumda kapalı
alan zorunluluğu yoktur. Sön-
dürme performansı için mutlaka
kapalı bir hacime ihtiyaç duyulan
ve sızdırmazlığı kritik olduğu;
temiz gazlı
(Clean Agent) söndürücüler, kap-
sam olarak ele alınacaktır.
Sızdırmazlık derecesi nasıl
belirlenir?
Oda kaçak testi yapılarak gerekli
sızdırmazlık koşullarının ne kadar
yeterli olduğu tespit edilebilir.
Bu Teste NFPA2001 Standart-
larında tavsiye edilmesine karşı
ülkemiz ve Avrupa’da birçok
ülkede zorunlu olan ENISO14520
(EN15004) standartlarında zorun-
lu kılınmıştır.
Kaçak testinin amacı
Oda içerisindeki kaçakları alan
(m2) bazında belirlemek ve
gazın oda içerisinde ne kadar
süre kalabileceğini hesaplamak
için yapılan testtir. Test, bir fan
yardımı ile yapılır. Önce mahal içi
basınçlandırılır, sonra mahaldeki
hava emiş yapılarak ortam dışına
yollanır. Oda içindeki ve fan
içerisinden geçen hava basıncı
manometreler yardımı ile ölçülür.
Bu değerler onaylı bir bilgisayar
programı tarafından değerlen-
dirilir. Aradaki diferansiyel fark
neticesinde odanın kaçak değeri
bulunmuş olur. Oda kaçakları
hesaplandıktan sonra gazın 10
dakika kalma süresi elde edilirse,
oda testi geçmiş sayılır. Aksi
taktirde, açıklıkların izolasyonun-
da revizyon veya iyileştirmeye
yapılır .
Boşalacak gazın mevcut koşul-
larda ne kadar süre ile içeride
kalacağının simülasyonu olarak
da adlandırılabilir. Gereken
açıklık miktarı hidrolik hesaplama
sonucu belirlenir ve bu açıklıkları
sağlayacak miktarda damperler
kullanılır. Gazın boşaltma sonra-
sında dizayn konsantrasyonu de-
ğerinden söndürme konsantrasyo-
nun düşmesine kadar geçen süre
minimum 10 dakika olacağı kabul
edilir. Dizayn konsantrasyonu ile
söndürme konsantrasyonu arasın-
da fark %30 kadardır(EN15004).
Söndürme performası ile aşırı
basınç problemi çelişkisi
Söndürme konsantrasyonunun
sağlanması amaçlanırken diğer
yandan çok iyi yalıtılmış bir odada
basıncın boşaltılamaması (over
pressure releive vents) sonucu
oluşabilecek hasarın engellenmesi
gereklidir. Ortamda oluşacak aşırı
basınç mevcut kaçaklarla kendi-
liğinden karşılanır. Bu açıklıkların
fazla olması sistemin söndürme
performansını doğrudan ve olum-
suz olarak etkiler.
Odalarda tam sızdırmazlık sağ-
lanması ve gereken açıkların
damperlerle sağlanması en doğru
yöntemdir.
Odanın toplam duvar yüzey alanı
/ toplam hacime oranı: Bu değer
küçüldükçe daha çok basınç alanı
artacaktır. Oda büyüdükçe basınç
değişimi daha kolay tolere edilebil-
mektedir.
Karbondioksit
(CO2),temiz gazlar
sınıfında değildir, en
eski en yaygın kullanılan
söndürücülerdir. İnsanlı
mahallerde kullanımının
ölümcül riskleri taşıması
en büyük dezavantajı
olup, tercih edilme
sebebi bölgesel (lokal)
söndürmeye olanak
tanımasıdır.
42. 36 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
D
ata kabloları uygula-
ma projelerinde, bu
kablolar için yetersiz
alev dayanımı testleri
tanımlanması, insan
sağlığı ve güvenliğinden taviz
verilmesi anlamına gelmekte-
dir. Neredeyse tüm data kablo
montajlarında kablolar demetler
halinde çekilirken; çoğu montajda
kablo için tanımlanan alev testi
gereksinimi kablo demeti için de-
ğil, tek bir kablo için test gerekti-
ren şekildedir. Bugün kullanılmak-
ta olan data kablolarının çoğu IEC
60332-1 alev test standardına
uygun olarak kullanılmaktadır;
ancak bu test standardı tek bir
kablo için uygulanmakta ve geçer-
lidir. Kabloların demetler halinde
kullanılacağı uygulamalar için,
IEC 60332-3 standardına uygun
LS0H kablolar tercih edilmelidir;
aksi halde insan sağlığından taviz
verilmesi kaçınılmazdır.
HCS ve diğer iyi kalitede data
kablo üretimi yapan markaların
ürün pörtföyünde IEC 60332-3-
24 & 25 gereksinimlerine uygun,
CAT 6 (UTP ve folyolu), CAT 6A,
CAT 7 & CAT7A LS0H kablolar
yer almaktadır. Yangın güvenlik
seviyesi en yüksek data kablola-
ma sistemi uygulaması için, ürün
tercihinde LS0H ve IEC 60332-
3 gereksinimlerine uygun (IEC
60332-1 değil) kablolar tercih
edilmelidir.
Kablolarının alev dayanımı
Kabloların alev dayanımı ve
yangın güvenliği oldukça karma-
şık bir durumdur. Binaların genel
büyüklüğü dikkate alındığında
kabloların çok önemli olmadığı
düşünülebilir ancak; kabloların
yangından oluşacak zararı arttıra-
cak (hatta yangına neden olacak)
etkileri mevcuttur, şöyle ki:
Genellikle organik yanıcı mad-
deler içerirler.
Kablolar bina geneline çekil-
dikleri için alevin bir noktadan di-
ğerine iletilmesine neden olurlar.
Dikey şaftlarda kullanıldıkla-
rında adeta hava pompası (baca
etkisi) gibi çalışarak yangının
kuvvetlenerek sürmesine neden
olurlar.
Kısa devre olması halinde
tutuşarak yangının çıkış nedeni
olabilirler.
Yandıklarında zehirli ve korosif
duman çıkartırlar.
Kabloların kullanıldığı yere göre
dikkate alınması gereken çeşitli
alev testi seviyeleri söz konusu-
Data kabloları için yangın
güvenlik standartları 1
IEC 60332-3, 4 metre yüksekliğinde bir platformda yapılmaktadır
ve alev kaynağına dakikada 5000 litre hava verilmektedir. Bu
test, demet haline çekilmiş olan kabloların yangın altındaki
durumlarını birebir görebilme imkânı sağlamaktadır.
HCS KABLOLAMA SİSTEMLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş.
43. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 37
dur. Farklı standartların farklı
test şekilleri söz konusudur;
ancak Avrupa’da yaygın olarak
kullanılanlar IEC ve CENELEC
standartlarıdır:
IEC 60332-1 & IEC 60332-3:
IEC 60332-1 tek başına çekilip
sonlandırılacak kablolar için
(kablo tavası veya şaftından tek
bir kablo geçiyorsa) kullanılma-
lıdır.
Elbette ki, bu test pratikte
gerçekleştirilen kablo montajıyla
uyuşmamaktadır.
IEC 60332-3, pratikte sahada
yapılan kablo montajlarına uygun
olarak alev testlerini tanımla-
maktadır; yani onlarca/yüzler-
ce kablonun bir arada olduğu
durumda alev testi gerçekleş-
tirilmesiyle yapılmaktadır. IEC
60332-3, 4 metre yüksekliğinde
bir platformda yapılmaktadır ve
alev kaynağına dakikada 5000
litre hava verilmektedir. Bu test,
demet haline çekilmiş olan kab-
loların yangın altındaki durum-
larını birebir görebilme imkânı
sağlamaktadır.
Görüldüğü üzere, IEC 60332-1
pratikte gerçekleştirilen data
kablo saha montajlarının yan-
gın altındaki performanslarını
anlayabilmek için yeterli değildir;
çünkü bunun için düzenlenen bir
standart değildir. IEC 60332-3
ise özellikle bu amaca uygun
hazırlanan bir standarttır; ancak
maalesef bugün saha uygulama-
larında kullanılan data kabloların
%95’i IEC 60332-1 veya UL VW-1
(IEC 60332-1’in UL karşılığı olan
alev testi) uyumludur.
Kısacası, data kablolamasının,
demetler halinde kablolar (ki tüm
binalar için bunu söylemek yanlış
olmaz) ile yapıldığı tüm binalar
adeta patlamaya hazır birer bom-
ba gibi, ciddi tehdit altındadır.
Nasıl bu noktaya geldik?
IEC 60332-3 uyumlu data kab-
loları, IEC 60332-1 uyumlu data
kablolarına göre daha pahalıdırlar
ve doğal olarak fiyatı uygun olan
IEC 60332-1 kabloların tercih
edilmesi öne çıkmaktadır; gibi gö-
rülse de, asıl sorun fiyat farkından
ziyade network tasarımcılarının veya
proje danışmanlarının bu iki stan-
dart arasındaki net farkı bilmedikle-
rinden IEC 60332-1’i tanımlamala-
rından oluşmaktadır. Bu makalenin
amacı, özellikle network tasarımcıla-
rı ve proje danışmanlarının dikkatini
bu konuya çekerek, data kablolama
sistemleri için doğru kablolara tasa-
rımlarında yer vermeleridir.
IEC 60332-3 uyumlu
data kabloları, IEC 60332-
1 uyumlu data kablolarına
göre daha pahalıdırlar
ve doğal olarak fiyatı
uygun olan IEC 60332-1
kabloların tercih edilmesi
öne çıkmaktadır; gibi
görülse de, asıl sorun fiyat
farkından ziyade network
tasarımcılarının veya proje
danışmanlarının bu iki
standart arasındaki net farkı
bilmemeleridir.
44. 38 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
A
Otoparklar için yeni
EN50545-1 Stan-
dardına uyumlu gaz
algılama sistemleri
EDS güvencesiyle raf-
larda yerini aldı. Sistemin genel
özellikleri:
EN50545-1 standardına
uyumlu
32, 64, 128 ve 256 dedektör
desteği için farklı panel
versiyonları
Ağırlıklı ortalama sinyalizas-
yon (TWA)
Yüksek parlaklığa sahip
LCD ekran
Gerçek zamanlı okuma
Saptanabilir gazlar: Karbon-
monoksit (CO)/Azot (NO2)/
benzin, petrol…
EN50545-1 Standardının kapsa-
mı;
Bir havalandırma sistemi kontrol
etmek için tasarlanmıştır ve tok-
sik tehlike uyarmak içindir.
Bu standart ile otoparklarda gazın
algılanması için güvenlik arttırılmış
ve yeterli derecede güvenli olmayan
panel ve dedektörlerin kullanılması
engellenmiştir. Standart yüksek
hassasiyetle, çok kısa temin ve
tepki süreleri ile ağırlıklı ortalama
sinyalizasyonuyla enerji tasarrufu
imkânı sunmaktadır.
Otoparklar için gaz algılama
sistemi, park kontrol panelleri ve
EN50545-1normlarına göre tasar-
lanmış detektörlerden oluşur. Park
kontrol panelleri ile 256 gaz detek-
törünü izleyebilirsiniz. Beş farklı ver-
siyonu mevcuttur; 32,64,128,256
dedektör izleyen modeller ve 19”
raf versiyonu… Algılanabilen gazlar;
karbon monoksit 0-300 ppm /azot
dioksit 0-30 ppm / benzin buharı
0-100% lel.
EN50545-1 Standardı ile otoparklarda gazın algılanması için
güvenlik arttırılmış ve yeterli derecede güvenli olmayan
panel ve dedektörlerin kullanılması engellenmiştir. Standart
yüksek hassasiyetle, çok kısa temin ve tepki süreleri ile
ağırlıklı ortalama sinyalizasyonuyla enerji tasarrufu imkânı
sunmaktadır.
EDS ELEKTRONİK DESTEK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
Sensitron gaz algılama sistemleri
45.
46. 40 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
KAPAK KONUSU YANGIN GÜVENLİĞİ
G
lobe Fire Sprinkler
Corporation’ın “The
Inch” serisi gizli, ayar-
lanabilir kapaklı sprink-
ler başlıkları, estetik
ihtiyaçları karşılayan bir tasarıma
sahiptirler. Sprinklerin adından da
anlaşılacağı üzere, kapak montajı
1 inch (25.4mm) ayar aralığında
yapılabilmekte, bitmiş tavanlarda
kolay montaj ve tavan yüzeyinde
kesintisiz bir görüntü sağlamakta-
dır. “The Inch” serisi 1” (25.4mm)
ayarlanabilir, kapaklı sprinkler
başlıkları endüstrideki tüm marka
ürünler arasında en geniş ayar
mesafesine sahip UL listeli ve FM
onaylı sprinkler başlıklarıdır. Globe
gizli tip sprinkler başlıklarının iç
mekanizması tümüyle görünmez
durumdadır ve görünen sadece
70mm veya 85mm çapındaki
dekoratif kapaktır. Standart olarak
beyaz ve kromajlı olarak üretilen
dekoratif kapaklar, isteğe göre
özel olarak farklı renklerde de
üretilebilmektedir.
Sprinkler aktivasyon sıcaklığına
ulaşmadan önce ergir lehimle
bağlı kapak düşer ve sprinkler me-
kanizması yerine oturur. Aktivas-
yon sıcaklığına ulaşıldığında ise
sprinkler başlığı üzerindeki cam
tüp patlayarak, suyun püskürtül-
mesi sağlanır.
“The Inch” Serisi metrik K=80
(5.6) Sprinkler başlıkları, 57˚C,
68˚C, 79˚C ve 93˚C aktivasyon
sıcaklıkları için UL listelidir.
68˚C, 79˚C ve 93˚C aktivasyon
sıcaklıkları için ayrıca FM onayı-
na sahiptirler.
Sprinkler aktivasyon sıcaklığına ulaşmadan önce ergir lehimle
bağlı kapak düşer ve sprinkler mekanizması yerine oturur.
Aktivasyon sıcaklığına ulaşıldığında ise sprinkler başlığı
üzerindeki cam tüp patlayarak, suyun püskürtülmesi sağlanır.
Ersin SAYIN/ Mühendislik ve Satış Departmanı Ekip Lideri
NORM TEKNİK MALZEME TİC. İNŞ. SAN.A.Ş.
Gizli tip dekoratif kapaklı
“the inch” sprinkler başlıkları
Ersin SAYIN
47.
48. 42 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
FOKUS DENİZ LİMAN GÜVENLİĞİ
1
1 Eylül Saldırıları
sonrası güvenlik
uzmanları gemilere
ve limanlara yönelik
muhtemel terörist
saldırılar konusunda endişe-
lerini daha sık dile getirmeye
başladılar. Özellikle Orta Doğu
ve Kuzey Batı Afrika’daki siyasi
istikrarsızlık ve sayıca az da
olsa terör örgütleri tarafından
gemi ve limanlara yönelik ger-
çekleştirilen saldırılar endişenin
daha da artmasına sebep oldu.
Gerçekleştirilecek saldırıların
çok sayıda insan hayatına mal
olma ihtimali ve beraberinde kü-
resel ticarette büyük payı olan
ülkelere verebileceği ekonomik
zararın boyutu düşünüldüğün-
de gemi ve liman güvenliğinin
önem kazanması şaşırtıcı de-
ğildir. Bu yazıda gemi ve liman
güvenliğinin tüm unsurlarından
bahsetmek mümkün olmadı-
ğından, gemi güvenliği özelinde
yolcu gemileri ve tankerlere
yönelik terörist tehdit konusu
ele alınacaktır. Daha kesin bir
ifadeyle, bu yazının amacı;
yolcu gemileri ve tankerlerin
teröristler için neden cazip he-
defler olduğunu, terörist saldırı
senaryoları ve geçmiş terör
saldırılarını inceleyerek ortaya
koymaktır.
Potansiyel hedef olarak yolcu
gemileri (Cruise)
Günümüzde 5000’den fazla yolcu
taşıma kapasitesine sahip yolcu
gemileri vardır. Kaçış imkânının
olmadığı bir alanda çok sayıda
savunmasız insanın bir arada
Onur ZEYREK / Müdür Yardımcısı
GÖZEN GÜVENLİK HİZMETLERİ VE TİC. A.Ş.
Yolcu gemileri ve tankerlere
yönelik terörist tehdit
Kaçış imkânının olmadığı bir alanda çok sayıda savunmasız
insanın bir arada olması, çok uluslu yolcu profili, özellikle
de Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerikalı yolcular tarafından
gemi yolculuğunun tercih edilmesi yolcu gemilerini terör
örgütleri için cazip birer hedef haline getirmektedir.
49. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 43
olması, çok uluslu yolcu profili,
özellikle de Kuzey Avrupa ve Ku-
zey Amerikalı yolcular tarafından
gemi yolculuğunun tercih edilme-
si yolcu gemilerini terör örgüt-
leri için cazip birer hedef haline
getirmektedir. Kasım 2005’te
Somali açıklarında Seabourne
Spirit isimli 200 kapasiteli bir yol-
cu gemisine korsanlar tarafından
gerçekleştirilen saldırıya bası-
nın gösterdiği ilgiyi düşünecek
olursak; büyük bir yolcu gemisine
olası bir silahlı saldırı, gemi ka-
çırma veya bombalama eyleminin
basında çok önemli yer tutacağını
ve terörist örgüt için propaganda
aracı olacağını öngörebiliriz. Yol-
cu gemilerine yönelik gerçekleşti-
rilecek büyük bir terör saldırısının
turizm sektörünü etkileyeceğini
tahmin etmek zor değil. Buna
ilave olarak, 11 Eylül Saldırıları
sonrasında havacılık güvenliğinde
olduğu gibi gemi ve liman güvenli-
ğinde de büyük bir saldırı sonrası
kapsamlı değişiklikler yapmak
zorunlu hale gelebilir ve ilave
güvenlik önlemleri uygulanmaya
başlayabilir. Bunun sektör üze-
rinde ilave maliyet oluşturması
kaçınılmazdır. Ekonomik açıdan
zarar verme potansiyeli, yolcu ge-
milerini teröristler için cazip kılan
bir diğer etmendir.
Potansiyel hedef olarak
tankerler
Dünya ticari ürün nakliyatının
% 90’ı deniz taşımacılığı yoluy-
la gerçekleştirilmektedir. Ham
petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz
(LNG) nakliyatının küresel deniz
taşımacılığındaki payı ise yaklaşık
yüzde % 40’tır. Bu rakam deniz
ticaretindeki her 3 gemiden en
az birinin tanker olduğu ve sıvı
yük taşıdığı anlamına gelmekte-
dir. Bu oranlarla doğru orantılı
olarak dünyadaki limanların da
önemli bir kısmı petrol ve LNG
amaçlı kullanılmaktadır. Örneğin,
Fransa’daki tüm limanların % 40’ı
sadece ham petrol ticaretinde
kullanılmaktadır. Deniz yolu taşı-
macılığının bu kadar fazla tercih
edilmesinin en temel sebebi
düşük maliyetli olması olduğu gibi
petrolün uzun mesafelerde gü-
venli şekilde taşınmasının, boru
hatları dışında başka bir alterna-
tifinin olmamasıdır. Tankerlerin
taşıma kapasitesi hakkında fikir
sahibi olmak için şu kıyaslamayı
yapabiliriz. Standart bir kamyon
yakıt tankeriyle en fazla 210 varil
ham petrol taşıyabilirsiniz ve sa-
dece karayolunun olduğu yerlerde
kısa mesafelerde kullanım için uy-
gundur. Öte yandan süper tanker-
ler 3 milyon varil ham petrolden
fazlasını taşıma kapasitesine sa-
hiptirler ve kıtalar arası seyahat
edebilirler. Bir diğer deyişle, bir
süper tankerin taşıyabildiği ham
petrolü taşımak için 14,285
kamyon tankere ihtiyaç duyar-
sınız. Bu sebepledir ki dünyada
tankerler tarafından denizyoluyla
yıllık 2 milyar tondan fazla ham
petrol taşınmaktadır. Bu avan-
tajından dolayı tankerle petrol
ve LNG taşımacılığı küresel
ekonominin en önemli lojistik
unsurudur. Bunun sonucu olarak
jeostratejik açıdan dünyadaki
belli başlı boğazlar ve kanallar
küresel enerji piyasasının can
damarları görevini görmektedir.
İstanbul ve Çanakkale Boğazları,
Süveyş Kanalı, Hürmüz Boğazı,
Panama Kanalı, Malacca Boğazı,
Danimarka Boğazları ve Bab-ül
Mendeb Boğazı’ndan birinin ge-
çici süreyle de olsa kullanım dışı
kalmasının dünya ekonomisine
özellikle de petrol ve doğalgaz
piyasalarına etkisi büyük olacak-
tır. 2004 yılında Irak’ta Al-Basra
petrol deposuna denizden dü-
zenlenen intihar saldırısı sonucu
depo 2 gün kapalı kalmış ve
bunun Irak’a maliyeti 110 milyon
dolar olmuştur. 2005 yılında
Amerikan Kongresi adına yapılan
bir araştırmada, ABD’nin batı
yakasında yer alan limanlarının
olası bir saldırı sonrası kulla-
nım dışı kalmasının Amerikan
ekonomisine günlük maliyetinin
1 milyar dolar olacağı hesaplan-
Onur ZEYREK
Bir süper tankerin taşıyabildiği ham
petrolü taşımak için 14,285 kamyon tankere
ihtiyaç duyarsınız. Bu sebepledir ki dünyada
tankerler tarafından denizyoluyla yıllık 2 Milyar
tondan fazla ham petrol taşınmaktadır.
50. 44 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
mıştır. Bu durum dünya ekono-
misinin deniz taşımacılığına olan
bağımlılığını ve deniz taşımacılığı-
nın sekteye uğramasının önemli
ekonomik sonuçlar doğuracağı-
nın göstergesidir. Deniz ticareti-
nin küresel ekonomide bu kadar
önemli bir role sahip olması,
tankerleri teröristler için cazip bir
hedef haline getirmektedir.
Gemi ve limanlara yönelik
yüksek profilli terör saldırıları
Son 55 yılda sivil gemilere ve
limanlara yönelik yüksek profilli
terör saldırısı sayısı, 1992-1994
yılları arasında Nil Nehri’nde
gerçekleşen saldırıları ayrı ayrı
ele alsak dahi 15’i geçmez. 55
yıllık zaman diliminde bu kadar
az sayıda saldırı gerçekleştiğin-
den istatistiksel açıdan sağlıklı
çıkarımlarda bulunmak oldukça
zordur. Buna karşın, 2 hedefin
teröristler tarafından daha fazla
tercih edildiği görülmektedir;
yolcu gemileri ve tankerler.
Teröristlerin kullandığı yöntemler
ve saldırıların sonuçları hakkında
fikir sahibi olmak adına bugüne
kadar yolcu gemilerinin ve tan-
kerlerin hedef alındığı en önemli
2 saldırının detaylarına biraz
daha yakından bakalım.
Superferry 14 saldırısı
27 Şubat 2004 tarihinde Super-
ferry 14’e yönelik gerçekleştirilen
saldırı bugüne kadar yolcu gemi-
lerine yönelik gerçekleştirilmiş
en büyük terör saldırısıdır. Abu
Sayyaf örgütü tarafından gerçek-
leştirilen saldırıda bir televizyo-
nun içerisine yerleştirilmiş 3,6 kg
TNT patlayıcı kullanılmıştır. 899
yolcu ve mürettebatın bulunduğu
gemiye bilet alarak yolcu olarak
binen terörist, bomba yüklü
televizyonu geminin en kalabalık
bölümlerinden birine yerleştirdik-
ten sonra gemi hareket etmeden
inmiştir. Zaman ayarlı olan bomba
gemi limandan ayrıldıktan 1 saat
sonra patlamış ve büyük bir yangı-
na sebep olmuştur. Yangın sonucu
gemi batmış ve saldırıda içinde
çocukların da bulunduğu 116 kişi
hayatını kaybetmiştir. Hayatını
kaybedenlerden 53 kişinin na’şına
halen ulaşılamamıştır. Tahminler
bu kişilerin batan gemide mahsur
kaldıkları ya da kurtulmak için de-
nize atladıktan sonra boğuldukları
yönündedir.
Limburg Tanker Saldırısı
332 metre uzunluğunda ve 58
metre genişliğinde olan petrol
tankeri Limburg, 6 Ekim 2002
27 Şubat 2004 tarihinde Superferry 14’e
yönelik gerçekleştirilen saldırı bugüne kadar
yolcu gemilerine yönelik gerçekleştirilmiş en
büyük terör saldırısıdır. Abu Sayyaf Örgütü
tarafından gerçekleştirilen saldırıda bir
televizyonun içerisine yerleştirilmiş 3,6 kg TNT
patlayıcı kullanılmıştır.
23.01.1961
07.10.1985
1992-1994
16.01.1996
06.10.2002
08.08.2003
27.02.2004
14.04.2004
24.04.2004
27.07.2010
31.08.2013
Santa Maria
Achille Lauro
Turistik vapurlar
Avrasya Feribotu
Limburg
Penrider
Superferry 14
Ashdod Limanı
Al Basra ve Khor
Al Amaya Petrol
Depoları
M Star
Cosco Asia
Yolcu gemisi
Yolcu gemisi
Yolcu gemisi
Yolcu gemisi
Tanker
Tanker
Yolcu gemisi
Liman
Petrol deposu
Tanker
Kuru yük gemisi
Gemi kaçırma
Gemi kaçırma
Karadan silahla saldırı
Gemi kaçırma
Bomba yüklü botla
gerçekleştirilen intihar
saldırısı
Kaçırma
Yolcu gemisine
yerleştirilen patlayıcı
İntihar saldırısı
Bomba yüklü botla
gerçekleştirilen intihar
saldırısı
Uzaktan kumandalı
bomba yüklü botla
gerçekleştirilen saldırı
RPG Saldırısı
0
1 Ölü
1 Ölü
13 Yaralı
1 Ölü,
12 yaralı
116 Ölü
10 Ölü 16 yaralı
3 Ölü
1 Yaralı
0
Tarih Hedef Türü Can Kaybı
Saldırı Yöntemi
Gemi ve limanlara yönelik terör saldırıları tarihçesi
Not: Bu listede sadece sivil gemi ve limanlara yönelik gerçekleştirilmiş
terör saldırıları listelenmiştir.
FOKUS DENİZ LİMAN GÜVENLİĞİ
51.
52. 46 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
FOKUS DENİZ LİMAN GÜVENLİĞİ
tarihinde bir terör saldırısına
uğramıştır. İran’dan Malezya’ya
petrol taşımak için yola çıkan
Limburg ilave petrol almak için
Yemen’e doğru hareket eder-
ken Aden Körfezi açıklarında
patlayıcı yüklü bir bot gövde-
sine çarparak infilak etmiştir.
Saldırı anında 397.000 varil
ham petrol taşıyan Limburg’ta
yangın çıkmış ve yaklaşık
90.000 varil ham petrol denize
dökülmüştür. Saldırıda 1 kişi
hayatını kaybetmiş 12 kişi de
yaralanmıştır. Saldırıyı El Kaide
üstlenirken, Aden Körfezi geçici
süreyle gemi trafiğine kapan-
mış ve Yemen limanları 3,8 mil-
yon dolarlık zarara uğramıştır.
Sonuç
Ne mutlu ki; gemi ve liman
güvenliğinde 11 Eylül benzeri
bir felaket henüz yaşanma-
mıştır. Ancak, Limburg ve
Superferry 14 saldırıları gemi
ve liman güvenliğine yönelik
saldırıların olası sonuçları hak-
kında güvenlik uzmanları için
önemli ipuçları verebilir. Yazıyı
bitirmeden önce Türkiye’deki
gemi güvenliği hakkında iki
hususu değerlendirmek faydalı
olacaktır. Yazıda her ne kadar
yolcu gemileri ve tankerlere
odaklanılmış olsa da, Marmara
Denizi’nde faaliyet gösteren
şehirlerarası ve şehir içi vapur/
feribot seferlerinin teröristler
için çok cazip hedefler olduğu-
nu belirtmek gerekiyor. Bu ifa-
deden limanların ve gemilerin
korunması için alınan önlemle-
rin yetersiz olduğu çıkarımında
bulunamayız. Öte yandan, Mar-
mara Denizi’nin ortasında ve
kaçmanın imkânsız olduğu bir
ortamda içinde 1000 silahsız
sivilin bulunduğu bir geminin
teröristler için cazip bir hedef
olduğunu düşünmek hayalcilik
sayılmaz. Deniz limanlarındaki
yolcu ve bagaj tarama standart-
larının havalimanı standartlarının
altında olması bu hedeflerin hava-
limanlarına kıyasla daha yumuşak
hedefler olduğu anlamına gelir.
Türkiye’yi yakından ilgilendiren bir
diğer konu da boğazlardan geçen
tankerlerdir. Boğazlarda petrol
veya LNG taşıyan bir tankere ya-
pılacak bombalı saldırı veya tan-
kerlerin kaçırılarak bilinçli olarak
köprülere çarptırılması ihtimali
çok kuvvetli olmasa da tamamen
göz ardı etmememiz gereken
terörist saldırı senaryolarıdır.
Nüfus yoğunluğunun fazla olması,
üzerinde köprüler bulunması
ve sembolik değerinden dolayı
İstanbul Boğazı cazip ancak bir
o kadar da zor bir hedef olarak
gözükmektedir. Tüm bu ihtimaller
ve aşağıda okuyacağınız terörist
saldırı senaryoları ışığında gerek
Türkiye’deki gerekse dünyadaki
siyasi karar vericiler, güvenlik
uzmanlarının analizlerini dikkate
alarak gemi ve liman güvenliğinde
önemli kararlar almak için bir fe-
laketin yaşanmasını beklememe-
lidirler. Ancak bu sayede pasif bir
güvenlik politikasını terk edilmiş
ve proaktif bir güvenlik anlayışı
benimsenmiş olur.
Liman ve gemilere yönelik
güvenlik tehdidi senaryoları
Şehir içi ve şehirlerarası va-
pur/feribotlarına yönelik denizde
silahlı veya bombalı saldırı;
Teröristler tarafından kaçırıla-
cak bir geminin bir köprüye veya
denize sıfır bir rafineriye çarptırı-
larak patlatılması,
Büyük bir geminin, önemli
bir kanalda isteyerek batırılarak
deniz yolunun tıkanması,
Sıvılaştırılmış doğal gaz
taşıyan bir tankere kıyıya yakın
bir yerde veya limanda yapıla-
cak saldırıyla patlayama sebep
olmak;
Petrol tankerlerine limanda
veya denizdeki petrol yükleme
noktalarında yapılacak saldırıyla
çevre kirliliği yaratmak ve petrol
nakliyatını engellemek;
İçinde turistlerin bulunduğu
büyük yolcu gemilerini kaçırmak
veya intihar saldırılarında bulun-
mak,
Önemli limanlara, özelliklede
rafinerilere karadan gerçekleşe-
cek saldırılar. Bu saldırılar silahlı
saldırı olabileceği gibi araçla ger-
çekleştirilecek intihar saldırıları
da olabilir.
İran’dan Malezya’ya petrol taşımak
için yola çıkan Limburg ilave petrol almak için
Yemen’e doğru hareket ederken Aden Körfezi
açıklarında patlayıcı yüklü bir bot gövdesine
çarparak infilak etmiştir. Saldırı anında 397.000
varil ham petrol taşıyan Limburg’ta yangın
çıkmış ve yaklaşık 90.000 varil ham petrol
denize dökülmüştür.
53.
54. 48 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
FOKUS DENİZ LİMAN GÜVENLİĞİ
Özgür ALTINKAYA / Liman Müdür Yardımcısı
ULUSOY ÇEŞME LİMAN İŞLETMESİ A.Ş.
Yat limanları ve balıkçı
barınaklarında güvenlik
Yat limanlarında son 30 yılda görülen gelişme suç
faaliyetlerinin yeni formlarının gelişmesine neden
olmuştur. Ayrıca yatçılık ve yat teknolojisindeki
gelişmeler bu sektörlerde kullanılan ekipmanların
değerlerini de arttırmış ve bu durum hırsızlık ve şiddet
eğilimli insanlar için çekici hale gelmiştir.
55. Ocak 2017 GüvenlikYönetimi n 49
T
ürkiye’deki yat limanı
işletmelerini inceledi-
ğimizde; Deniz Ticaret
Odası’nın 2016 yılı ve-
rilerine göre Türkiye’de
yat limanı kapsamında değer-
lendirilebilecek işletmelerin sa-
yısı 87’dir. Türkiye’deki balıkçı
barınakları işletmelerinin sayısı
ise Ulaştırma Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı’nın 2011
verilerine göre 362’dir. Balıkçı
barınaklarında balıkçı tekneleri
haricinde yaklaşık toplam 2728
özel yat olduğu bilinmektedir.
Yat limanı ve balıkçı barınak-
larındaki suçların önlenmesi,
ev ya da işyerindeki suçların
önlenmesi gibi potansiyel risk-
lerin öngörülmesi ve bertaraf
edilmesi konusudur. Birçok suç,
oluşumu için uygun ve kolay bir
yol bulduğunda gerçekleşir. Bu
uygunluk ve kolaylığın ortadan
kaldırılması genelde suçun
oluşumunu engeller.
Yat limanlarında son 30 yılda
görülen gelişme suç faaliyetleri-
nin yeni formlarının gelişmesine
neden olmuştur. Ayrıca yatçılık
ve yat teknolojisindeki geliş-
meler bu sektörlerde kullanılan
ekipmanların değerlerini de
arttırmış ve bu durum hırsızlık
ve şiddet eğilimli insanlar için
çekici hale gelmiştir. Federal
Soruşturma Bürosu (FBI - Fede-
ral Bureau of Investigation) ve
Ulusal Suç Bilgi Merkezi’ne göre
(NCIC - National Crime Informa-
tion Center) Amerika Birleşik
Devletleri’nde 2015 yılında top-
lam 5051 deniz aracı çalınmış-
tır. Türkiye’deki yat limanları ve
balıkçı barınaklarında meydana
gelen olaylarla ilgili T.C. İç İşleri
Bakanlığı Emniyet Genel Müdür-
lüğü Koordinasyon ve Hareket
Daire Başkanlığı kayıtlarında
konu ile ilgili herhangi bir veri
bulunmamaktadır.
Pantaenius America LTD. sigorta
firmasına göre Deniz Beyanları
Servisi (MCS - Marine Claims
Service) çalınan tekneler ile ilgili
en geniş veri tabanlarından biri-
ne sahiptir. MCS verilerine göre
sadece ise Avrupa’da her sene
10.000’den fazla tekne çalın-
makta olup; bazen çalınan sade-
ce tekneler değil; motor, motor
parçaları ve diğer tekne malze-
meleri de olabilmektedir. Yine
MCS verilerine göre Türkiye’de
çalınan ve tekne sahipleri tara-
fından aranmakta olan 18 tekne
bulunmaktadır. Ancak MCS’ye
bildirilen teknelerin genelde lüks
yatlar olması sebebiyle bu kuru-
ma bildirilmemiş çalınan tekne
ve tekne malzemelerinin, balıkçı
barınaklarının güvenlik önlemleri
açısından yetersiz durumu da
düşünüldüğünde çok daha fazla
olduğu söylenebilir.
Limanlarda güvenlik yetersiz
T. Goodhead ve N. Kasic’e göre
yat limanları ve balıkçı barınak-
larında güvenliğin sadece liman
işletmelerinin kendi imkânları
ile sağlanabileceği düşüncesi
yanlıştır. Güvenlik, yat limanı ile
balıkçı barınakları işletmelerinin
yanı sıra tekne sahiplerinin de
ortak sorumluluğu paylaşması ve
uyanık olmaları ile sağlanabilir.
Bu kapsamda tekne sahiplerinin
de teknelerinde gerekli güvenlik
önlemlerini alması sorumluluğun
paylaşılması ve olayların önlen-
mesi anlamında faydalı olacak-
tır. Nasıl son 30 yıllık dönemde
yatçılık sektörü gelişmiş ve suç
işleme potansiyeli olan insanlar
tarafından çekici hale gelmiş
ise; buna paralel olarak tekne
güvenlik sistemleri de gelişim
göstererek hem tekne sahipleri-
Özgür ALTINKAYA
MCS verilerine göre sadece ise
Avrupa’da her sene 10.000’den fazla tekne
çalınmakta olup; bazen çalınan sadece tekneler
değil; motor, motor parçaları ve diğer tekne
malzemeleri de olabilmektedir. Yine MCS
verilerine göre Türkiye’de çalınan ve tekne
sahipleri tarafından aranmakta olan 18 tekne
bulunmaktadır.
56. 50 n GüvenlikYönetimi Ocak 2017
FOKUS DENİZ LİMAN GÜVENLİĞİ
ne hem de yat limanı ile balıkçı
barınakları işletmelerine muhte-
mel tehditleri önleme konusun-
da büyük olanaklar sağlamıştır.
Ancak ülkemizde güvenlik
sitemlerinden yararlanılması
anlamında yat limanı işletmeleri
incelendiğinde mevcut durumun
pek iç açıcı olmadığı görülmek-
tedir. Nitekim Deniz Ticaret
Odası 2016 yılı verilerine göre
Türkiye’deki yat limanlarından
45’inde özel güvenlik personeli
hizmeti, 57’sinde ise güvenlik
kamerası bulunmamaktadır.
Teknelerde, tekne sahipleri
tarafından alınan güvenlik
önlemleri ve güvenliğe verilen
önem ise ayrıca incelenmesi
gereken bir konudur.
Güvenlik, mevcut değerlere
karşı potansiyel tehditlerin neler
olduğunun tespiti ile bu tespit
sonucu tehlikeden uzak, emin
ve rahat olma durumu sağlaya-
cak önlemlerin alınması ve bu
durumun sürekliliğinin korun-
ması süreçleri bütünüdür. Yat
limanı ve balıkçı barınakların-
daki mevcut maddi değer olan
teknelerin ekonomik büyüklükle-
rini anlamak için basit bir hesap
yapalım. 500 tekne kapasiteli
bir yat limanındaki her bir tekne-
nin değeri ortalama 200.000€
olarak düşündüğümüzde tehdit-
lere karşı korunması gereken
100 Milyon Euro büyüklüğünde
bir değerler bütünü ile karşıla-
şırız. Bu büyüklükle bir maddi
değerler bütünü için sadece
hırsızlık tehdidi değil terör,
sabotaj, mala zarar verme gibi
tehditlerin sebebiyet verebile-
ceği; can kaybı, müşteri kaybı,
teknelerde oluşabilecek ha-
sarlar, işletmelerin prestijinin
zedelenmesi gibi sonuçlar da
hesaba katıldığında konunun
önemi daha iyi anlaşılabilir.
“Ne kadar güvenlik?” soru-
suna verilebilecek nesnel
cevap yoktur
Aktaş Ahmet N. ve Polat M.’ye
göre günümüzde, gelişen
teknolojiyle birlikte suçlular da
teknolojiden yararlanmaya baş-
lamış ve bu durum onların suç
işleme kararlılıklarını arttırarak
daha kolay suç işlemelerine
sebep olmuştur. Aynı zamanda
suç işleme şekillerini değiştir-
miş olan suçlularla mücadele
güvenlik hizmetlerinde kullanı-
lan teknolojinin de gelişmesini
zorunlu hale getirmiştir. Güven-
lik çitleri, araç altı izleme sis-
temleri, plaka tanıma sistem-
leri, güvenlik kameraları, çit
titreşim sensörü, hareket sen-
sörü, deniz altı radarı, aydınlat-
malar, kartlı giriş kapıları, radyo
frekanslı (RFID) tekne tanıma
ve takip sistemleri, yüz tanıma
sistemleri, parmak izi okuma
sistemleri ve güvenlik personeli
yat limanı ile balıkçı barınak-
ları işletmelerinin alabileceği
güvenlik önlemleri içerisinde
sayılabilir. Tekne sahiplerinin
alabileceği güvenlik önlemleri;
GSM operatör modüllü uyarı
ve kontrol sistemleri, kablosuz
güvenlik ve izleme sistemleri,
uydu tabanlı GPS izleme
sistemi, tekne kamera sis-
temleri, koruyucu ses ve
duman yayan sistemler, kızıl
ötesi sensörler, denizaltın-
dan gelebilecek tehditler için
sensörlü şamandıra sistemleri
olarak sıralanabilir. Princeton
Üniversitesi’nden A. Baldwin
David’e göre; ne kadar güvenlik
sorusuna verilebilecek nesnel
cevaplar yoktur; çünkü güvenlik
huzur veya korkunun olmaması
gibi öznel boyutta değerlen-
dirilebilmekte ve güvenlik bir
derecelendirmenin konusu
olduğunda bununla ilgili objektif
cevaplar verilememektedir.
Ancak güvenliğin derecesi sahip
olunan değerlerle alakalıdır.
Yat limanı ve balıkçı barınak-
larındaki korunması gereken
değerler bütünün büyüklüğün-
den bahsetmiştik. Güvenliğin
derecesinin bu değerlere göre
yapılacak analizler sonucu
belirlenecek ve nerede hangi
güvenlik sistemlerine ne kadar
sahip olunması gerektiği ortaya
çıkacaktır. Çölde kalan biri için
suyun değeri ile denizde boğu-
lan biri için suyun değeri aynı
olmadığı gibi güvenliğin değeri
de ona ne kadar sahip olundu-
ğu ile alakalıdır.
Güvenlik, mevcut değerlere karşı
potansiyel tehditlerin neler olduğunun tespiti
ile bu tespit sonucu tehlikeden uzak, emin
ve rahat olma durumu sağlayacak önlemlerin
alınması ve bu durumun sürekliliğinin
korunması süreçleri bütünüdür.