31 sayfalar.pdf

ÖZEL
GÜVENLİK
SEKTÖRÜNÜN
SESİ
OCAK
2016
SAYI:
31
OCAK 2016 SAYI: 31
ÖZEL GÜVENLİK FEDERASYONU YAYINIDIR
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ n AYDA BİR YAYINLANIR
YANGIN
GÜVENLİĞİ
FOKUS: BİLGİ
GÜVENLİĞİ
BİNA OTOMASYON
SİSTEMLERİNDE
ELEKTRONİK GÜVENLİK
TÜRKİYE’DE
MOBESE PROJESİ

8 BAŞKANDAN
10 EDİTÖR
12 GÜNCEL
Sektör ile ilgili kısa haberler
22 KÖŞE / Hayata Bakış
"Hedefler koymak”
KAPAK KONUSU

24 Güvenli kablo seçimi yangın
riskini azaltıyor
32 Davlumbaz yangınları büyük risk taşır
36 Akıllı analiz desteği olan CCTV
sistemlerinde ateş ve duman modülü
40 Avrupa Bakış açısıyla yangın güvenliği 2
44 Yangın söndürücülerde dikkat edilmesi
gereken noktalar
FOKUS
46 Internet dolandırıcılığında en büyük
5 vurgun
50 Siber güvenlik önemli bir kaygı
haline geldi
52 Bilişim dünyasının büyük tehdidi:
Fidyeci yazılımlar
54 Siber saldırılara karşı önleminizi alın!
SEKTÖRDEN
56 “Güvenlik sektörü hızla büyüyor”
60 “Su sisi sistemleri teknolojik çözümler
sunuyor”
24 64
i çindekiler
46

ELEKTRONİK GÜVENLİK
64 İstanbul Mobese Projesi
68 RetailNextle mağaza alanlarında
verim artıyor
70 En zorlu koşullarda bile ayrıntılı
görüntü
72 Güvenilir konaklama için üretilen
akıllı çözümler
74 Araç takip sistemleri ile güvenle
seyahat edin
BİNA OTOMASYONU
76 Bina otomasyon sisteminde elektronik
güvenlik
80 Otelinizi uzaktan yönetin
GÜVENLİK HİZMETİ
82 Para ve kıymetli eşya taşıma
faaliyetlerinde görev alan özel
güvenlik çalışanlarının iç atakta
cezai ve hukuki sorumlulukları(2)
86 Kalabalık yönetimi
90 Enine boyuna güvenlik 3
92 Yıllık Kapak ve
Fokus konuları
93 ABONE FORMU
94 Reklam İndeksi
76
OCAK 2016 Özel Güvenlik Federasyonu adına
imtiyaz sahibi
O. Oryal ÜNVER
Yürütme Kurulu
O. Oryal ÜNVER
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Yusuf Vehbi DALDA
Genel Yayın Yönetmeni
Devrim BOZKURT
devrim@guvenlik-yonetimi.com
Yazı İşleri Müdürü
Yeşim ÖZDEMİR
yesim@guvenlik-yonetimi.com
Danışma Kurulu
Alp SAUL
Arzu YÜKSEL
Doç. Dr. Gazi UÇKUN
Füsun KOCAMAN
Gültekin FİŞEK
Hakan ÖZALP
İsmail UZELLİ
Murat KÖSEREİSOĞLU
Okyay ŞENTÜRK
O. Oryal ÜNVER
Osman Levent CELASUN
Prof. Abdurrahman KILIÇ
Taner ALBAYRAK
Yusuf Vehbi DALDA
Grafik Tasarım ve Baskıya hazırlık
Derya BOZKURT
derya@guvenlik-yonetimi.com
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın
Ayda bir yayınlanır.
Yönetim Adresi
Arkhe Tanıtım Hizmetleri
Perpa Ticaret Merkezi B Blok Kat: 11 No:1963
Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45
Tel: (533) 413 78 08
Baskı
VERİTAS BASIM MERKEZİ
Tel: 444 1 303
Özel Güvenlik Sektörünün sesi Güvenlik Yönetimi Dergisi, sektörü
bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu dergide yer alan her türlü
haber, bilgi ve yorumlar; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklar
tarafından hazırlanmış araştırma raporları, değerlendirmeler, atıflar,
çeviriler ve istatistikî verilerden derlenmiştir. Dergide yer alan tüm
reklamların sorumluluğu firmalara, yazılardaki ve söyleşilerdeki
görüşler sahibine aittir.
Dergide yer alan yazılar izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden
hiçbir şekilde kullanılamaz.
tanıtım hizmetleri
Perpa Ticaret Merk. B Blok Kat: 11 No: 1963 Okmeydanı / Şişli / İstanbul
Tel: (212) 210 54 45 Faks: (212) 210 54 45 Gsm: (533) 413 78 08
GüvenlikYönetimi
ÖZEL GÜVENLİK SEKTÖRÜNÜN SESİ AYDA BİR YAYINLANIR
90

8 n GüvenlikYönetimi Ocak 2016
BAŞKAN
4
Değerli okurlarımız;
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmesi Kanunu;
kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu
kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak
esas ve usulleri düzenlemektedir.
Bahse konu kanunların uygulanma süreçlerinde özel güvenlik hizmet alımlarında
ilişkin olarak 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun ve ilgili
Yönetmeliğinin yanı sıra 4857 Sayılı İş kanunu hükümlerinin de dikkate alınması
konusu önem arz etmektedir. Bu hususa ilişkin önemli bulduğum bazı tespitleri
aşağıda sizlerle paylaşmak ve bu konulara dikkat çekmek istiyorum.
(Konu 29-30 Temmuz 2015 tarihlerinde Bolu’da düzenlenen Özel Güvenlik
Hizmetleri Sektör Çalıştay'ın da detaylı olarak görüşülerek değerlendirilmişti.)
• Özel güvenlik hizmet alım ihalelerinde; kanunlar arası ilişkilendirmelere ve
bağlayıcı hükümlere şartname ve sözleşmelerde yer verilmeli, (Fazla mesai uygulama
ihtiyaçları, çalışma saatleri süreleri, hafta sonu – bayram tatilleri vb.)
• İhale sonrası istenen fiyat açıklama (aşırı düşük sorgulaması) tevsik
belgelerinin teklif mektubu ile birlikte ihale sonrasına kalmaksızın ihale dosyası ile
birlikte verilmeli,
• Hesaplamalarda; özel güvenlik görevlilerinin kıyafet maliyetlerinin yol ve yemek
maliyeti gibi standart hale getirilmeli,
• Sözleşme ve karar pul bedeli vb. yasal ödemeler net olarak belirlenmeli,
• Hak edişlerden kesilen damga vergisinin sözleşme ve şartnamede net olarak
belirlenmeli,
• Aynı tip tekliflerin ortadan kaldırılabilmesi amacıyla KİK hesaplama modülü
kaldırılmalı,
• E ihale sistemine geçilerek firmaların birbirleriyle irtibatı kesilmeli,
• Kamu İhale Kurumuna yapılacak itirazlarda haklı itirazda bulunan firmanın
ödediği müracaat bedelinin iadesi ile haksız bulunan firmaya müracaat bedeli kadar
ceza ödetilmeli,
• Kamu kurumlarında yapılacak denetimlerin eğitim öncelikli olması Emniyet
Genel Müdürlüğü Özel Güvenlik Denetleme Başkanlığı tarafından buna ilişkin bir
prosedür geliştirilmeli,
• Özel güvenlik hizmet alımlarının davet usulü yapılabilmesinin önü açılmalı,
• Özel güvenlik görevlisinin ihtisas gerektiren işlerden sayılarak asgari ücretin
üzerinde ücret almasının sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapılmalı,
• Hizmetin yapılacağı yerin ihale tarihinden en az 5 iş günü öncesinde görülmesi,
incelenmesi ve buna ilişkin idareden yer görme belgesi alınması şartnamelere ilave
edilmeli,
• Tekliflerin ihale gününden birkaç gün öncesinden verilebilmesi sağlanmalıdır.
2016 yılında ülkemize ve sektör çalışanlarımıza huzurlu ve güvenli
yarınlar dileklerimle…
Kamu kuruluşlarında özel
güvenlik hizmet alımları
O. Oryal ÜNVER
ÖGF (Özel Güvenlik Federasyonu)
Yönetim Kurulu Başkanı
Özel
güvenlik hizmet
alım ihalelerinde;
kanunlar arası
ilişkilendirmelere ve
bağlayıcı hükümlere
şartname ve
sözleşmelerde yer
verilmelidir.

EDİTÖR
Yeşim ÖZDEMİR
yesim@guvenlik-yonetimi.com
g
Günümüzde yaşanan hızlı kentleşmeyle birlikte artan büyük ticari ve
endüstriyel yapılar ve konutlarda yangın felaketiyle karşılaşma riski her
gün daha fazla artıyor. Tüm bu risklerin ortadan kalkması için uygulanan
yasa, yönetmelik ve standartların ihtiyaca cevap vermesinin yanı sıra
yapı teknolojisinde var olan teknik uygulama ve denetimlerin doğru
şekilde işletilmesinin de önemli bir yeri var. Yangından doğabilecek
zararları önlemenin yegane yolu, yangına neden olabilecek riskleri
ortadan kaldırmaktır. Yangın güvenlik önlemlerinin alınmasının yangını
söndürmekten daha ekonomik olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Bu
nedenle yangın algılama ve söndürme sistemlerindeki gelişmeler yakından
takip edilmeli ve yenilikler süratle uygulama alanına sokulmalıdır. Yangın
riskinin minimize edilmesi için eğitimlerin ve toplum bilincinin doğru
şekilde oluşturulması da oldukça önemli. Türkiye yangın güvenliği
sektörü; her geçen gün büyüyen önemli sektörlerin başında geliyor.
Türkiye'nin yangın açısından daha güvenli ve tedbirlerini alan bir ülke
haline gelebilmesi için başta kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör
temsilcileri, akademisyenler olmak özere toplumun geri kalan kesimine
önemli görevler düştüğünün altını çizmek gerekiyor. Kapak konumuzda
tüm bu süreçlere ilişkin teknik detaylar bulacaksınız.
Bu sayıda “Fokus” konumuz ise “Bilgi Güvenliği”. Bilişim çağını yaşayan
dünyamızda bilgi teknolojilerinin ve sistemlerinin hızlı bir gelişim ve
değişim göstermesiyle birlikte siber saldırılar da artıyor. Son zamanlardaki
en yaygın virüs ise fidyeci yazılımlar... Tanınmayan kişilerden gelen
mailler; büyük bir tehdidin ilk adımı. Güvenli olmayan bu maillerin
içindeki ekin açılması; sıklıkla fidyeci yazılımın aktif hale gelmesini
sağlıyor. Bilgisayar açıldığında tüm dosyaların şifrelendiğini söyleyen bir
mesajla karşı karşıya kalınıyor ve verilerin geri alınabilmesi için yüzlerce
dolar ödemek zorunda kalınan özel bir anahtar kullanarak şifreler
çözülemezse; sonsuza dek kullanılamaz hale geliyor. Bilgi güvenliğe dair
yazılarımızı keyifle okuyacağınızı düşünüyoruz.
Sektörden sayfalarımızın bu sayıda üç konuğu var. Ateksis Genel
Koordinatörü Atila ÖZCAN, Protek Müh. ve Teknolojik Sistemler.
San. Tic. Ltd. Şti. Kurucu Müdürü Gökhan AKTAŞ ve çözüm ortağı
FOGTEC-Almanya Uluslararası Satış Müdürü Rüdiger KOPP. Sektörde
yaşanılan sorunlar ve çözüm önerilerinin yanı sıra birçok önemli konuya
ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı röportajları da aynı şekilde keyifle
okuyacağınızı tahmin ediyorum.
Elektronik güvenlik, güvenlik hizmeti, bina otomasyonu, disiplin
başlıklarımız da yine ilginizi çekecek teknik yazılar ve makalelerle dolu…
Keyifle okumanız dileğimle …
Yangından
doğabilecek zararları
önlemenin yegane
yolu; yangına neden
olabilecek riskleri ortadan
kaldırmaktır. Yangın
güvenlik önlemlerinin
alınmasının yangını
söndürmekten daha
ekonomik olduğu gerçeği
unutulmamalıdır.
Yangın güvenliği büyüyen
önemli bir sektör…

GÜNCEL
City Security Group ve Bahçeşehir
Üniversitesi işbirliği ile düzenlenen
Kinoloji Konferansı gerçekleşti.
Köpeklerin güvenlik hizmetlerinde
etkinlikle kullanılabilmesi; bilimsel bir
bakışla Kinoloji biliminin verilerin-
den yararlanmak, bu alanda ihtiyaç
duyulan araştırma ve uygulamalara
ışık tutmak amacıyla gerçekleştiren
konferans CSG-City Security Group
Yönetim Kurulu Başkanı Osman
ÖZTÜRK’ün açılış
konuşması ile başladı. ÖZTÜRK;
konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Artan güvenlik endişesi ve yaşadığı-
CSG-BAU işbirliği ile Kinoloji
Konferansı gerçekleşti
mız savaşlar, terör ve şiddet eylem-
leri farklı güvenlik enstrümanları ve
sistemlerinin kullanımını gündeme
getirmiştir. Bunlardan biri de yapılan
yeni bir düzenleme ile K9 görev
köpeklerinin güvenlik hizmetlerinde
kullanımının mevzuat kapsamına
alınmasıdır.
K9 köpeklerin güvenlik hizmetlerin-
de kullanımının; toplum üzerindeki
algısının değerlendirilmesi ve bilimsel
veriler ışığında ele alınabilmesi
açısından konferansımız farkındalık
yaratacaktır.” dedi.
Bahçeşehir Üniversitesi Rektör
Yardımcısı Ali Güngör’ün konuşması ile
devam eden Kinoloji Konferansı’nda
Bahçeşehir Üniversitesi Mütevelli Heyeti
Başkanı Enver YÜCEL konferansa
emeği geçenlere teşekkür etti. Bahçeşehir
Üniversitesi Hayvanseverler Kulubü
ve Bahçeşehir Üniversitesi Arama ve
Kurtarma (BUSAR) ekibinin katkı
sağladığı konferansta; K9 köpekleri ile
kısa bir gösteri gerçekleşti. Kinoloji
Konferansı’na; Prof.Dr.Nilüfer NAR-
LI, Askeri ve Polis Köpekleri Eğitim
Uzmanı Göktan EKER, Dr. Selçuk
TUZCUOĞLU, Yrd.Doç.Dr.Ahmet
Naci ÜNAL, TAV Özel Güvenlik Eği-
tim-Denetim ve Güvenlik Koordinatörü
Mansur GÜNEŞ, Uzman Psikolog Arzu
ÖZDOĞANOĞLU, Prof. Dr.Feridun
YENİSEY, Prof.ROBERT KLONOFF,
Köpek Eğitim ve Davranış Uzmanı
Gamze ARAL, AKUT K9 Köpekli
Arama Birimi Köpek Eğitmeni Mustafa
Hakan BİNGÖL, Köpek Irkları ve Ki-
noloji Federasyonundan Cem SUTUNÇ
ve Fatih ÇOKCAN sunumları ile katkı
sundular.
Twitter; devlet destekli siber
saldırılara karşı uyardı
Kullanıcılarını devlet destekli hack
saldırılarına karşı uyaran teknoloji
platformları kervanına Twitter’da katıldı.
Mikro blog sitesi; tehdit altında olduğunu
düşündüğü bazı kullanıcılarına mesaj
göndererek, devlet destekli grupların
kullanıcıların elektronik posta adresler,
telefon numaraları ve ağ bağlantıları-
nı ele geçirmek için çalışmalar yaptığı
uyarısında bulundu. Kişisel bilgilerinin
çalınmasından endişe eden kullanıcı-
larına bir de öneride bulunan Twitter;
Tor kullanarak korunabileceklerinin
altını çizdi. Saldırıların kaç kullanıcıyı
etkilediği ve hangi devletin desteği ile
gerçekleştiğine dair henüz resmi bir
açıklama bulunmuyor. Bilişim uzmanları
hesabınızın takip edilmemesini istiyorsa-
nız; internette tüm izlerinizi silip yeni bir
dijital kimliğe geçmeniz, hatta yeni bir
ağdan yeni bir bilgisayarla bağlanmanız
gerekebileceğinin altını çiziyor.

GÜNCEL
E-Devlet şifreniz
çalınmış olabilir
Bilgisayar korsanlarının yeni
hedefi e-Devlet. Dava bilgileri
sigorta, tapu ve kimlik kayıtları-
nın bulunduğu e-devlet şifrelerini
hacker’lar kırıyor. Başbakanlık
adına Ulaştırma Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığı tarafından
yönetilen e-Devlet Kapısı’nın
teknolojik alt yapısını TÜRK-
SAT işletiyor. Siber saldırılara
karşı uyaran Ulaştırma Bakanlığı
TÜRKSAT aracılığıyla e-devlet
şifrelerinin değiştirilmesi talima-
tı verdi. Vatandaşlara “Kolay
çözülebilen şifrelerinizi değiş-
tirin” mesajları gönderilmeye
başlandı. e-Devlet üzerinden
cep telefonu numaralarını ele
geçiren korsanların bankalar-
dan gelen tek kullanımlık şif-
releri görebildikleri belirtiliyor.
Bilişim uzmanları, bu yöntemle
banka hesaplarındaki paraların
boşaltılabileceğini kaydediyor.
Mesajlarda şu uyarılar yer aldı:
• E-Devlet şifreniz kolay
tahmin edilebilir olmamalıdır.
İçerisinde doğum tarihi, çocu-
ğunuzun adı, telefon numarası
veya tuttuğunuz takım gibi
kolayca tahmin edilebilir bilgiler
olmamalıdır.
• Aynı şifreyi farklı platform-
larda kullanmayın. Her bir
hesabınız için farklı bir şifre
üretin.
• Şifreniz yukarıdaki kriter-
lerden birine uyuyorsa; lütfen
e-Devlet Kapısı’na giriş yaparak
şifrenizi değiştiriniz.
Türkiye’de Drone’lar kayıt altına alınacak
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü;
ülkemizdeki Drone’ların (insansız
hava aracı) kayıt altına alınma-
sı zorunluluğu getiren genelgeyi
yayımladı. Genelgeye göre artık tüm
Drone sahipleri kuşlarını uçurmadan
önce kayıt altına aldırmakla yükümlü.
Karar, geçmişe dönük geçerli oldu-
ğunda yürürlüğe girdiği andan sonra
satın alınacak Drone’ları değil tüm
drone’ları kapsayacak. Kayıt edilmesi
ertesinde her Drone’a özel bir kimlik
numarası verilecek ve gerekli durum-
larda bu kimlik numarası artık kime
aitse o şahısa ait bilgiler de yetkililerle
paylaşılabilecek. Eğer Drone’un ağır-
lığı 25 kilogramdan fazlaysa kayda ek
olarak tescillenmesi de zorunlu.
KONE; Doğa Koleji ile ortak olarak yeni bir
sosyal sorumluluk projesine başladı. Toplumun
ve ülkenin gelişmesinin temel ihtiyacının eğitim
olduğu gerçeğinden hareket eden Kone; sosyal
sorumluluk projesi dâhilinde seçilen Doğa Koleji
okullarında, ilköğretim çağındaki öğrencilere
“Asansör ve Yürüyen Merdivenlerde Güvenlik”
temalı eğitimler veriyor. İlk eğitim ise toplam
500 öğrencinin katılımı ile Doğa Koleji Ataşehir
2 kampüsünde gerçekleşti. Eğitimler, KONE
Bakım Direktörü Funda Doğru TAVUKCU ve
İK Direktörü Merve Akın KARAHASAN tara-
fından verilirken; onlara KONE’nin Marmara
Bölge Bakım Teknisyenlerinden Engin DEVECİ
ve İsmail BAYBEK de destek verdi. Ayrıca öğ-
rencilere eğitim süresince sevimli maskotlar Max
ve Bob da eşlik ederken; eğitim sonrası ise çeşitli
hediyeler dağıtıldı.
KONE; kurumsal sosyal sorumluluk projelerine
aynı anlayış ve duyarlılıkla devam edecek.
Kone çocuklara
asansörde
güvenliği öğretti

GÜNCEL
Avrupa’nın önde gelen banka ve
finans kuruluşları, mobil uygula-
malarda biyometrik teknolojileri-
nin kullanılması için hazırlanıyor.
Avrupa Biyometri Birliği (EAB)’nin
Avrupa’daki bankalar biyometrik
sistemleri seçti
organize ettiği biyometrik sis-
temlerin bankacılık sektöründe
kullanılmasına yönelik toplantıların
sonuncusu Hollanda’nın başkenti
Amsterdam’da yapıldı. Daha önce
Frankfurt ve Londra’da yapılan
toplantılarda biyometrik doğrula-
ma teknikleri uygulamalı olarak
gösterilmiş ve büyük ilgi görmüştü.
Avrupa Biyometri Birliği’nin önde
gelen üye teknoloji firmaları, banka
ve finans kuruluşlarının katılacağı
son toplantıda da, parmak izi ve
parmak damar izi, yüz izi, ses, iris
ve Eyeprint teknolojilerini ele aldı.
Bankacılık ve ödeme sistemlerinde
operasyonel verimliliğin arttırılması,
sahteciliğin önlenmesi için uygula-
nabilir yüksek güvenlik önlemleri ve
siber güvenliğin sağlanması konu-
ları gündeme alındı. Seminerlerin
ana sponsorları arasında yer alan
ÖLÇSAN’ın Türkiye ve Avrupa’da
ilk defa uygulanan Eyeprint tekno-
lojisi toplantılarda en çok ilgi gören
biyometrik uygulamalar arasında
yer alıyor. Frankfurt ve Londra’da
gerçekleşen toplantılarda mobil
biyometrinin mobil ödemelerde
kullanılmasına vurgu yapılmıştı.
Konu ile ilgili örnek olarak “Voda-
fone Cep Cüzdan” uygulamasını
anlatan ÖLÇSAN Mobil Çözümler
Direktörü Murat KARABATUR,
Amsterdam’daki toplantıda da Av-
rupalı bankacılara yaptığı sunumda
Eyeprint teknolojisini uygulamalı
olarak anlattı.
üniversitesi olan BAU, güvenlik sektörü-
nü güçlendirmeyi hedefliyor. Programa;
• Güvenlik Köpekleri İdareciliği
Eğitimi ile özel güvenlik sektöründe fark
yaratmak isteyen özel güvenlik şirketleri
personeli,
• Bünyesinde K9 birimleri kurmak
isteyen ve K9 Ekiplerini doğru kul-
lanmak isteyen özel güvenlik firmaları
yöneticileri,
• İş köpekleri konusunda kendini geliş-
tirmek isteyen köpek eğitmeni ve köpek
idarecisi adayları, katılabilir.
Eğitimler; Bahçeşehir Üniversitesi Özel
Güvenlik ve Koruma Programı akade-
mik desteği, CSG City Security Group
ve K9 Güvenlik işbirliğiyle gerçekleştiri-
liyor. Katılım sonunda yapılacak sınavda
başarılı olan katılımcılara sertifika
veriliyor.
Köpek Bilimi (Kinoloji)
Sertifika Programları başladı!
Birçok alanda yaygınlaşan özel
güvenlik sektöründe faaliyet gösteren
firmaların güvenlik köpeklerinden
doğru faydalanabilmesi ve köpek-
lerin çalışma alanlarını genişletmek
için Bahçeşehir Üniversitesi eğitim
programlarına Köpek Bilimi( Kino-
loji) ve Güvenlik Köpeği İdareciliği
Sertifika Programı’nı da ekledi.
Türkiye’de Mülkiyet Koruma ve
Güvenlik Bölümü açmış tek vakıf
En basit
şifreler
Güvenlik şirketi olan Splash-
data araştırmalarından sonra
kullanıcıların belirlediği en kötü
şifreleri açıkladı. Geçen yılda
aynı şekilde bir araştırma yapan
şirket; geçen yılın en kötü şifresi
‘’123456’’ olarak belirlenirken bu
senede aynı şifre birinci olarak
önümüze geldi. Eğer böyle şifre-
ler kullanıyorsanız hesaplarınız
güvende olmayabilir. İşte yılın en
kötü şifreleri:
• 123456
• Password
• 12345678
• Qwerty
• 12345
• 123456789

GÜNCEL
Red Hat; ödüllü hibrit bulut
yönetim çözümü Red Hat Clo-
udForms 4’ün son sürümünü ve
içerdiği yenilikleri tanıttı. Açık bir
platform üzerine inşa edilen Red
Hat CloudForms 4, self-servisin de
ötesine geçerek; sanallaştırma, özel
bulut, genel bulut ve konteynerleri
kapsayan platformlarda istikrarlı
bir deneyim ve kapsamlı bir yaşam
döngüsü yönetimi sunuyor. Bir
önceki Red Hat CloudForms 3.2
sürümüyle gelen ve endüstrinin ilk
açık kaynak bulut yönetim platfor-
mu olarak OpenStack altyapısını
ve iş yüklerini tek bir platformdan
yönetebilen sistem; CloudForms 4
Red Hat Hibrit bulut yönetimini
genişletiyor
sayesinde geliştirici ve operatörlerin
talep ettiği platform ve araçlara
daha fazla işlevsellik kazandırmaya
devam ediyor. Red Hat CloudForms
sürekli yeni kaynaklar keşfeder ve
bunları otomatik olarak denetler;
böylece aralarında Amazon Web
Services, Hyper-V, Microsoft Azure,
Red Hat-OpenShift, Openstack,
Red Hat Enterprise Virtualiza-
tion ve VMware’in de yer aldığı
platformlara yönelik operasyonel
tespitler yapılmasını sağlar. Red Hat
CloudForms ayrıca tek bir operasyo-
nel arayüzden kaynak yönetişimi ve
kurumsal uyumluluk yönetimi için
otomatik politikalar uygular.
Proline; CMMI olgunluk seviyesi 3 ile
derecelendirildi
Son olarak Katar’ın başkenti
Doha’yı kendi geliştirdiği son tekno-
lojileri içeren sistemler ile “Akıllı ve
Güvenli Şehirler” kriterlerine uygun
güvenlik seviyesine taşıyan Türk
teknoloji şirketi Proline’ın Ar-Ge bi-
rimi; CMMI Olgunluk Seviyesi 3 ile
derecelendirildi. Sistem entegratörü
kimliğinin yanında Ar-Ge çalışma-
larıyla kent güvenlik sistemlerine
yönelik ürün ve çözümler de geliş-
tiren Türk teknoloji şirketi Proline,
Quality Waves Global Solutions
Inc. firması tarafından gerçekleşti-
rilen denetimlerden başarıyla geçti.
Denetim sonucunda Proline’ın
Ar-Ge süreçlerinin CMMI (Capa-
bility Maturity Model Integration)
Olgunluk Seviyesi 3 modeli ile tam
uyumlu olduğu teyit edilmiş oldu.
Savunma endüstrisinin yazılım
alanındaki en iyi uygulamalarından
faydalanarak oluşturulan CMMI,
Carnegie Mellon Üniversitesi’ne
bağlı Yazılım Mühendisliği Enstitüsü
tarafından 1986 yılında geliştirilme-
ye başlandı. Ulusal ve uluslararası
alanda geçerliliği olan ve bağımsız
denetçiler tarafından gerçekleşti-
rilen CMMI denetiminde, Süreç
İyileştirme Modeli referans alını-
yor. Konuyla ilgili açıklama yapan
Proline Ar-Ge Direktörü Banu
Altay; aldıkları bu derecelendirme
ile başarılarını dünya genelinde
teyit ettirmiş olduklarını belirterek,
“Bir Türk şirketi olarak, özellikle
Kent Güvenlik Yönetimi Sistemleri
alanında sadece Türkiye’de değil
Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Asya’da
da çözümler sunuyoruz. Bu dere-
celendirmenin özellikle yurtdışında
rekabet gücümüzü oldukça arttıra-
cağına inanıyoruz.” dedi.

GÜNCEL
2016’nın ilk
fidye virüsü
ortaya çıktı
2016’ın ilk fidye virüsü ortaya çıktı.
Ransomware olarak adlandırılan
virüs; windows dosyalarını silmekle
tehdit ediyor. Ardından bu tehdidi
geri çekmek için ödeme yapılmasını
bekliyor. Virüs fidye odaklı çalışıyor.
Yeni yılın ilk fidye virüsü olarak
karşımıza çıkan ‘Ransom32’de bu
virüs türünün en tehlikelilerinden. Bu
yazılım JavaScript ile yazıldığı için
bugüne kadar MacOs, Windows ve
Linux işletim sistemli bilgisayarlara
bulaşabilen ilk fidye virüsü olma özel-
liğini de taşıyor. Hacker’lar tarafından
kolaylıkla bilgisayarlara yüklenebilen
Ransom32; bilgisayarlardaki dosyala-
rı sonsuza kadar silmekle tehdit ettiği
gibi bu tehdidi ortadan kaldırmak
için Bitcoin üzerinden ödeme yapıl-
masını istiyor. Bu fidye yazılımının
kolay bir arayüzü bulunuyor. Bu
sayede fidye yazılımları konusunda
uzman olmayan kişiler bile kendi
fidye yazılımlarını kolaylıkla oluştu-
rabiliyor. Bu virüs türleri (ransom32
gibi fidye yazılımları) bilgisayarımıza
genel olarak e-posta ekleri veya ne
içerdiği belli olmayan linkler üze-
rinden bulaşıyor. Bilişim uzmanları
tanımadığınız kişi ya da kurumlardan
gelen e-postalardaki eklere karşı daha
dikkatli olunması konusunda uyarıyor.
Bilgisayarınızda bulunan ve sizin için
önemli olan tüm dosyaları düzenli
aralıklarla mutlaka yedeklemeniz ge-
rekiyor. Bu sayede orijinal verileriniz
fidye yazılımları tarafından şifrelense
bile aldığınız yedekler herhangi bir
veri kaybı yaşamanıza engel olacaktır.
Verilerin şifrelenmesi tam olarak ve-
rilerinizin çalınmasına engel olamasa
da saldırganların işlerini zorlaştırmak
adına önemli korunma metotları
arasında yer alıyor.
Ateksis iletişim dünyasını
Ankara’da buluşturuyor!
iPod Nano ile banka
kartı çalıyorlar!
Alternatif Telekom Operatörü
Mitel; alanında uzman kadrosuyla
distribütör olarak hizmet veren
Ateksis ile 2 Mart Çarşamba günü
Rixos Grand Ankara’da iletişim
semineri gerçekleştirmeye hazırla-
nıyor. İletişim ve bilişim dünyasının
Ankara ayağındaki liderlerini bir
araya getirmeyi amaçlayan seminer-
de Mitel ve Ateksis; iletişim dünyası-
nın son teknolojik hizmet önerilerini
katılımcılara sunacak. “Yüzde Yüz
İletişim Yüzde Yüz Güven’’ sloga-
nıyla adını duyuracak olan semi-
nerde; Yıllık Gartner Raporlarında
Lider bölümünde yer alan Mitel’in
Hırsızlar insanların şifrelerini
çalmak için iPod Nano kullanıyor.
iPod basılan tuşları kaydetmek için
ideal bir araç. Öncelikle kameraya
sahip. Ayrıca kullanım durumuna
göre iki veya üç haftaya kadar
kullanıma izin veren bataryası
bulunuyor. Oldukça ince olduğu
için suçular tarafından ATM’lerin
tuşlarının altına yerleştirilebiliyor
ve birçok banka müşterisi bunu
fark etmiyor bile. İngiltere’de
yaşlı bir kadın Barclay’s ATM’sini
kullanırken tuş plakası bir anda
yerinden çıktı ve bayan plakanın
altında bir iPod buldu. Derhal
yerel polisi arayan kadın; iPod’u
görevlilere teslim etti. Geçtiğimiz
aylarda özellikle Manchester‘da
gelecekte nerede olacağını ve en
son teknolojik gelişmeleri içeren
Tümleşik İletişim ürünlerinin
tanıtımı gibi konular katılım-
cıların bilgisine sunulacak.
Seminerde aynı zamanda;
katılımcıların mevcut sistemle-
rinin bu son teknolojik yenilik-
leri kullanacak hale getirilmesi
hakkında da bilgi aktarılacak.
Mitel’in Türkiye Distribütör’ü
olan Ateksis tarafından organi-
ze edilen bu seminerin, iletişim
ağında kendisine kesin çözüm
bulmak isteyen birçok firmadan
ilgi bulacağı düşünülüyor.
birçok banka ATM’sinde iPod
bulunmuştu. iPod Nano’nun
kamerası ile tuş takibi yapılabiliyor
ve şifreniz ele geçirilebiliyor. Aynı
zamanda iPod’u modifiye eden
suçlular kredi kartınızı da kopyala-
yabiliyor.

i
İnsanoğlu asırlardır doğumundan ölümüne kadar geçen sürede; nefes
alışını sürdürebilmek amacıyla türlü şeylere ihtiyaç duymuş ve bu
ihtiyaçlarını karşılamanın yollarını aramıştır.
Yaşamın her döneminde bir takım ihtiyaçlar mutlaka kendi dışındaki
başka varlıklar tarafından karşılanırken; bir takım ihtiyaçlarını da
kendi imkânları ile karşılamıştır. Her iki koşulda da konunun özünü,
insanın ne istediğini bilmesi oluşturmuştur. Bunlar herkeste var olan
doğal ihtiyaçlardır. Yaşam bu ihtiyaçlarla sürüp giderken bütün
bunların dışındaki bir takım isteklerimizin ise başka insanlar tarafından
uyarıldığımızda farkına varabiliriz. Şüphesiz bunlar insanın kendisinin
de farkında olduğu; ancak bir türlü bunu kendine kabul ettiremediği
ihtiyaçlardır. Onlar beynimizde henüz alev almamış arzu bombalarının
fitilleridir. Bu bombaların patlaması için hep fitilleri ateşleyecek bir
başka kişiye ihtiyaç vardır.
Başlangıçta hiçbir önemi olmayan birçok ihtiyaç; öğrenildikten sonra
hayatın bir parçası haline gelebilir. İnsanoğlu bu ihtiyaçların karşılanma
yöntemlerini öğrenmek zorunda kalır. Zaman her şeyin ilacıdır ancak
vadesini bilmek imkânsızdır. Bu yüzden insanlar ellerini ne kadar çabuk
tutarsa o kadar kazançlı olurlar.
Yaşama gülümsediğimiz andan itibaren hayaller etrafımızda
dolanmaya başlar. Aslında onların ne olduğunu anlamak bizim için
dönüm noktası oluşturmaktadır. Hayaller kimi insanlar için ulaşılabilir
hedeflere dönüşürken kimi insanlar için yalnızca hayal olarak kalır.
İnsan beyni çok gelişmiştir; hayatınızı önce beyninizde tasarlar sonra
uygulamaya geçersiniz. Tasarıların tamamını beynimiz ile oluştururuz.
Çünkü insan düşünmediği bir şeyi yapamaz. Hayal kurmak güzeldir.
İnsanı rahatlatır aynı zamanda hayatı ile ilgili tasarımlar yapmasına da
yardımcı olur.
Başarıya giden yol önce hayat amacınızı oluşturmak; sonra hayaller
ile planlar kurmak ve bu kurduğunuz hayallere ulaşabileceğinize
inanmaktan geçmektedir. İnanmak konusu da son derece önemlidir.
Kendinize hayallerinizle bir dünya kurarken; bunun makul düzeyde
ulaşılabilir olması ve bir süresinin olması işinizi kolaylaştırır. Buna; yani
oluşturduğunuz vizyona inanmak başarınıza yardımcı olacaktır. Bir
hedefe ulaştığınıza inanmak ve ona giden yolu beyninizde planlamak
size önünüzdeki yolun başlangıcında yüzde 51 şans verecektir. Kısaca
hayata bir adım önde başlamanızı sağlayacaktır.
Buradan da anlaşılıyor ki bütün bu anlatılanların temelinde ne
istediğini bilmek yatmaktadır. İnsanoğlu çoğu zaman kendi isteklerinin
farkına varırken kimi zaman bu isteklerini körükleyecek başka etkenlere
ihtiyaç duymaktadır. Sonuçta öyle veya böyle farkına varılan istekler
hedefleri belirler.
Belirleyebilmeniz dileğimle…
İnsanoğlu
çoğu zaman kendi
isteklerinin farkına
varırken kimi
zaman bu isteklerini
körükleyecek başka
etkenlere ihtiyaç
duymaktadır. Sonuçta
öyle veya böyle
farkına varılan istekler
hedefleri belirler.
HAYATA BAKIŞ
“Hedefler koymak”
Oğuz GÜLAY

Y
angın riskleri ve yan-
gından dolayı meyda-
na gelen can ve mal
kayıpları, her geçen gün
artmaktadır. Gelişmiş
ülkelerde, yangın kaynaklı hasarlar
gayrisafi milli hasılanın yaklaşık
%1’ine denk gelmektedir1.
Yangın sayıları (1000 adet)
İstatistiklere göre yangınların üçte
biri bina içinde olurken, yangın
kaynaklı ölümlerin %85’i binalar-
da çıkan yangınlardan meydana
gelmektedir. Avrupa’da yangın-ölüm
oranı %1’dir1. Yangının başlaması
ile ortamdaki yüzeyler, çıkan sıcak
gazlar ve duman ile ısınarak daha
hızlı tutuşur; alev aniden parlar ve
yayılır.
Yangın anında sıcaklık;
5 dakika sonra 5550C’ye,
1 saat sonra 9270C’ye yüksel-
mektedir.
Görüldüğü gibi, en büyük sıcaklık
artışı ilk 5 dakikada olmaktadır.
Bunun için, yangınlarda ilk dakika-
lar hatta saniyeler çok önemlidir.
Yapılan çalışmalara göre, yangının
başlamasına ve yayılmasına en bü-
yük etken olan harlama (flashover)
zamanları, 1950’lerde 15 dakika
iken, 25 yıl önce bu süre 5 daki-
kaya; günümüzde ise 3 dakikaya
kadar inmiştir2.
Yangının ani yayılımı binalarda
yangın
Harlama zamanlarındaki bu
tarihsel azalma; yangından kaçışı
zorlaştırmıştır. Bunun en büyük ne-
deni; son 50 yılda bulunduğumuz
ortamlarda geleneksel malzeme-
lerin yerini artan oranda plastik
malzemelerin almasıdır.
Hem harlama zamanı hem de
yangın durumunda sıcaklığın
yükselişi, ilk dakikalarda yangının
yayılması, yangının önlenmesi-
nin ve kaçışın ne kadar önemli
olduğunu göstermektedir. Bina-
larda artan enerji ve haberleşme
ihtiyacını ve çeşitliliğini sağlamak
için; farklı tipte ve büyüklükte
kabloların yoğun ve sık aralıklarla
kullanılması sonucu, yangın yükleri
artar. Kablolar, bina boşluklarında
yatay döşeme, yükselen şaftlarda
dikey döşeme, genel döşeme gibi
tipik döşeme şekillerinde kullanıl-
maktadır.
Kabloların yoğun bir şekilde gu-
ruplanarak bina içinde döşenmesi
Günümüzde, inşa edilen yapılarda yüksek miktarda
kullanılan malzemelerden biri olmalarından dolayı,
“kabloların seçimi” güvenli yaşam alanlarının inşa
edilmesinde çok kritik ve önemli bir rol oynamaktadır.
KAPAK KONUSU
Zekeriya Şirin / Lojistik Müdürü
TÜRK PRYSMİAN KABLO VE SİSTEMLERİ A.Ş.
Güvenli kablo seçimi
yangın riskini azaltıyor

Ocak 2016 GüvenlikYönetimi n 25
Kablolar genel olarak iletken,
izolasyon, metalik ekran, zırh, kılıf
gibi metalik ve plastik kısımlardan
oluşur. Fiber kabloda ise, iletkenin
yerini cam fiber almaktadır.
Tipik Enerji kablosu Tipik Fiber
Optik kablo
İletken ve zırh/ekran, yanmayan
metalik kısımları oluştururken;
iletkenin yalıtımını sağlayan izo-
lasyon ve kabloyu dış etkenlerden
koruyarak elastikiyetini sağlayan
kılıfın plastik katmanları, organik
malzemelerden oluşmaktadır.
Organik malzemeler karbon içerik-
leri nedeni ile çeşitli sıcaklıklarda
tutuşma özelliğine sahiptir.
Enerji kabloları çeşitli nedenlerle
(kısa devre, kaçak akım, aşırı
ısınma, mekanik-termik özelikleri-
nin zayıf olması) yangınlara neden
olabileceği gibi; bina içindeki zayıf
akım/gerilim, data ve fiber optik
kabloları da yangına kendileri
sebep olmasa dahi; alevin diğer
bölümlere yayılmasına neden
olabilmektedir.
Kabloların yanmasından kaynaklı
önemli zararlar; alevin ilerlemesi,
duman ve asitgaz emisyonudur.
Bu zararları önem derecesine göre
sıraladığımızda; aşağıdaki gibi bir
tabloya ulaşırız. Burada; genel
döşemede alev ilerlemesi ilk sırayı
alırken, yangından kaçışta duman
yoğunluğu, elektronik ekipmaların
korunmasında ise asit gaz emis-
yonu ile oluşan korozyon kaynaklı
zararlar ön plana çıkar.
Yangın performanslı kablolar
Özelikle son 20 yılda yangın per-
formansı önemli olan kablolarda;
plastik malzemelerin çeşitli katkı
malzemeleri modifiye edilerek veya
ilave katmanlar ile yangın perfor-
mansları (alev geciktiricilikleri)
arttırılarak duman yoğunlukları,
asit/gaz oranları düşürülmüştür.
Bu değerler; standartların istediği
değerlere göre kontrol edilmekte-
dir. Yangına dayanıklılık için ise;
iletkeni sıcaklıktan koruyacak özel
ilave tedbirler alınmaktadır.
Genel olarak yangın performanslı
kablolar LS0H, LSZH (Low Smoke,
Zero Halogen), LSHF (Low Smoke,
Halogen Free) gibi kısa kodlama-
larla adlandırılmaktadır. Yangın-
ların yol açtığı can ve mal kayıp-
ları ve hasarlar düşünüldüğünde;
yangın performanslı kabloların
kullanımı son yıllarda yönetmelik-
lerde de zorunlu hale gelmiştir.
Örneğin Elektrik Kuvvetli Akım
Tesisleri Yönetmeliği; madde 58
a-10’da “Kablolar döşenecekleri
yerlerin özelliklerine uygun tipte
seçilmelidir. İnsanların yoğun
bulunduğu -paniğin yaşanabileceği
tüm yapılar- yüksek katlı binalar,
hastaneler, tüneller, tiyatrolar gibi
yapı ve yerlerde yangın anında az
duman çıkaran, halojensiz özellikli
kablolar kullanılmalıdır. Binaların
Yangından Korunması Hakkında
Yönetmelik değişiklik madde
31’de ise;
“Sağlık hizmeti amaçlı binalarda,
100’den fazla kişinin bulunduğu
konaklama amaçlı binalarda ve
kullanıcı sayısı 1000’i geçen top-
lanma amaçlı binalarda her türlü
besleme ve dağıtım kabloları ve
kablo muhafazalarında kullanılan
malzemelerin halojenden arındırıl-
mış ve yangına maruz kaldığında
herhangi bir zehirli gaz üretme-
yen özellikte olması gerekir.”
denilmektedir. Kabloların yangın
performansı göz önüne alındığın-
da, uluslararası IEC (International
Electrotechnical Commission)
standartları referans alınarak; 4
ana başlık altında özetlenebilir:
Alev İlerlemesi (Flame Propa-
gation): Çoklu kablo sistemle-
rinde yangının ilerlemesi simüle
edilmektedir. Ürün performansı
ne kadar iyi ise; yangının bina
içinde diğer bölümlere ve katlara
yayılma riski o kadar az olacaktır.
Test standardı IEC 60332-3-22
A F/R, -22A, 23B/, 24C, 25D
kategorilerinden oluşan 3,5 metre
uzunluğunda merdivende yanma
testleridir. Limitli zaman aralığında
uygulanan standart alevin (20
kW), dikey düzlemde kablo de-
metleri üzerinden hangi uzunlukta
yayıldığı tespit edilmektedir. Test
sonunda yanan kısım 2,5 metreyi
aşmamalıdır.
Enerji kabloları çeşitli nedenlerle
yangınlara neden olabileceği gibi; bina içindeki
zayıf akım/gerilim, data ve fiber optik kabloları
da yangına kendileri sebep olmasa dahi,
alevin diğer bölümlere yayılmasına neden
olabilmektedir.

Genel olarak testlerin zorluk
derecesi göreceli olarak plastik
hacmine ve yanma süresine göre
D’den A’ya doğru artmaktadır. Kab-
loların hangi yanma kategorisinde
olacağı; kablo tip test standart-
ları tarafından belirlenmektedir.
Kullanıcılar veya proje sahipleri
ürünlerde, ilgili kablo standartların-
dan aşağıda olmamak üzere; daha
üstün yanma kategorilerini talep
edebilirler. Örnek olarak, aşağıdaki
resimde IEC 60332-3-24 Cat.C
testinde başarısız olan bir örnek
verilmiştir. Kabloda alev hızlı bir
şekilde ilerlemiş ve 10. dakikadan
itibaren tamamen yanmıştır.
Yangın performansı; kablo yapısı,
tipi, iletken kesiti, damar sayısı,
kullanılan malzemeler, katman
kalınlıkları, kablo çapları gibi
değişkenlere bağlıdır. Aşağıdaki
resimlerde ise; aynı kablo tip ve
kesitinde, aynı geometrik değer-
lere sahip ancak farklı plastik
hammadeler kullanılan iki kablo-
nun (NHXMH –J 3x2,5 300/500
V) IEC 60332-24 kategori C testi
sonuçları verilmiştir. Örneklerden
soldaki test görselinde alev merdi-
ven boyunca ilerlemiş ve 5 dakika
gibi kısa sürede; tüm kablolar
yanmıştır. Sağdaki resimde ise;
alev belli bir yüksekliğe eriştikten
sonra (1 metre) yayılımı durmuş ve
testi başarı ile geçmiştir.
Bu aynı tip ve kesitteki iki kab-
lonun tek farkı kullanılan plastik
malzemelerin farklı olmasıdır. Her
iki kabloda standartların istediği
elektriksel, mekanik ve termik
özellikleri karşıladığı için döşeme-
de veya kullanım ömrü boyunca
benzer özellikleri gösterecektir.
Bununla birlikte; yanan kablo
doğal olarak yangının ilerlememe-
si konusunda düşük performans
gösterecektir. Alevin yayılımına
katkıda bulunarak; yakın bölgeler-
deki riski arttıracaktır. Tip, kesit,
boyut, renk, geometrik ve elektrik-
sel parametreler olarak aynı olan
kablolar, doğal olarak kullanıcılar
tarafından aynı performansta gö-
rülebilir. Fakat yukarıdaki örnekte
olduğu gibi yanma testleri olmak-
sızın, yanma performansını tespit
etmek mümkün değildir.
Alev altında devre bütünlüğü
(Circuit Integrity Under Fire
Condition):
Alev altında devre bütünlüğü özelliği;
hayati ekipmanların beslemesinde
(yangın su pompaları, havalandırma
jet fanları, yangın asansörleri, aydın-
latmalar) ve yangın alarm, önleme
ve haberleşme sistemlerinde kulla-
nılan kabloların taşıması gereken en
önemli özelliktir.
Enerji kabloları için faz-faz arası
gerilim altında, zayıf akım kabloları
için beyan veya standart/ kriter
gerilimi altında, 7500C sıcaklıkta
fonksiyonunu, devre bütünlüğünü
kısa devre olmadan en az 180
dakika boyunca sürdürebilmesi
simule edilmektedir. Fiber optik
kablolarda ise; fiberlerin ısıdan
korunarak, test ve test sonrası
15 dakikalık soğuma periyodunda
kırılmaması gerekmektedir.
IEC 60331 test düzeneği
Kablolara alev altında akım iletme
özelliği genel olarak; mika bantlar
ve/veya özel silikon malzemeler,
ilave alev bariyer katmanları ile
sağlanmaktadır. Yüksek sıcaklığa
dayanıklı bu malzemeler, yangın
altında izolasyon görevi görürken;
iletkenin yüksek sıcaklıklarda
eriyerek kısa devre olmasını ön-
lemektedir. Kablonun performan-
sında gerilim seviyesi çok önemli
bir rol oynamaktadır. Kablolar,
yangın altında yapım standart-
larında beyan edilen gerilimlere
dayanabilmelidir. Benzer kablolar
500V ve 1000V testlerinde ayrı
KAPAK KONUSU
Alev ilerleyerek
yanan numune
Alev ilerlemesi
düşük numune
Jet fan Yangın su pompası

ayrı test edildiğinde, 500V
testi geçerken, daha yüksek
gerilim olan 1000V testte
başarısız olmaktadır. Burada,
1000V yüksek gerilim nedeni
ile oluşan elektriksel alan stres
büyüklüğü kısa devreye neden
olmakta ve devre bütünlüğü
ortadan kalkmaktadır. IEC
60331 testine ilave olarak,
çapı 20 mm altındaki acil devre
kabloları (emergency circuit)
ve fiber optik kabloları için EN
50200 standartlarına göre
830 0C alev altında darbeli (en
az 15/30/60/90/120 dak.)
ve su püskürtmeli EN 50200
Annex E (en az 30 dak.) olan
testler bulunmaktadır. Yangın
altında; kabloların sarsıntıya
ve/veya yangın ile devreye
giren sprinkler sistemlerindeki
sular dâhil, itfaiyeci suları gibi
dış etkenlere dayanımı simule
edilir. Kabloların teste dayandı-
ğı süre; PH ifadesi ile belirtilir.
Örneğin PH 120, kablonun 120
dakika boyunca fonksiyonunu
sürdürdüğünü gösterir.
EN 50200 Annex E testi
(darbeli ve su püskürtmeli)
Düşük Duman Yoğunluğu
(Smoke Emission):
Plastik malzemelerin yanma
sırasında açığa çıkardığı yüksek
yoğunluktaki duman, boğulma
ve zehirlenme risklerini arttırdığı
gibi görüş mesafesini düşürme-
si nedeni ile kaçış faaliyetlerini
zorlaştırmaktadır.
Yanma sırasında kapalı alanlar-
da açığa çıkan duman
İstatistiklere göre yangın
sırasında ölümlerin yaklaşık
%44’ü yanma veya sıcaklıktan
değil; ortamdaki aşırı duman ve
gaz nedeni ile boğulmalardan
kaynaklanmaktadır. Organik
malzemelerin yanması sırasında
açığa çıkan toksik gazlardan kar-
bondioksit (CO2), boğucu özelliği
sahip olup; ortamdaki oranı %
9’un üzerinde ise boğulmalara,
%20’nin üzerinde ise ölümlere
neden olmaktadır. Karbonmo-
noksit (CO) ise; son derece
zehirli olmakla beraber kanı ze-
hirler, hemoglobin ile birleşerek
karboksihemoglobin oluşturur ve
hücrelere O2 taşınması engelle-
nir. IEC 61034-1/2 test standar-
dı; 1 metre boyundaki kablonun
3x3x3m (27m3) kübik kapalı
test odasında %90 etanol, %4
methanol ve %6 saf su karışımı
yakıt ile yanması ile açığa çıkan
dumanın ışık geçirgenliğinin öl-
çümüne dayanır. Işık geçirgenliği
minimum %60 olmalıdır. Diğer
bir ifade ile odaya gönderilen her
100 birim ışığın en az 60 birimi
odanın karşısına geçmelidir.
Yüksek yoğunluklu duman, ışık
geçirgenliğini azalttığı için PVC
gibi duman yoğunluğu yüksek
malzemeler, LS0H (low smoke,
zero halogen) türü malzemelere
göre dezavantajlıdır.
Kablolarda kullanılan PVC’nin
bileşiminde, yumuşatıcılar ve
dolgu malzemeleri belli oran-
larda karıştırılır. PVC, tüm bu
karışım ve karbon-klor yapısı
gereği oldukça yüksek duman
emisyonuna sahiptir. PVC bazlı
malzemelerin aksine LS0H mal-
zemeler; özel yapıları sayesinde
yanma esnasında yanma ısısını
düşürüp, oluşan dumanı absorbe
ederek çok az duman çıkarırlar.
Aşağıda PVC-PE-LSOH malzeme-
lerinin duman yoğunluk testindeki
performansları karşılaştırılmıştır.
PE ve PVC, %60 sınırının altında
kalırken; LS0H %60 sınırının
üstünde testi geçmektedir.
Organik malzemelerin yanması sırasında
açığa çıkan toksik gazlardan karbondioksit
(CO2), boğucu özelliği sahip olup; ortamdaki
oranı % 9’un üzerinde ise boğulmalara, %20’nin
üzerinde ise ölümlere neden olmaktadır.
IEC 61034 27 m3
kübik oda
1 metre numue
yanma testi

PVC-PE-LSOH duman yoğunluğu
karşılaştırılması
Kablolar sadece kullanılan
malzemelere göre değil; boyutsal
büyüklüklerine göre de duman
yoğunluğunda düşük performans
gösterebilirler. Özellikle yüksek
kesitli ve büyük çaplı kablolar veya
plastik malzeme oranı metalik
malzeme oranına göre fazla olan
kablolar, duman yoğunluğu açısın-
dan risk oluşturmaktadır.
Asit–gaz emisyonu
(Acid Gas Emission):
Plastik malzemeler içinde bulunan
ve yanma sırasında açığa çıkan
halojen gazları son derece zehirli
ve tahriş edicidir. Özellikle PVC’de
bulunan klor, yanma esnasında
gaz olarak ortama yayılır. Son
derece zehirli olmakla beraber,
havadaki su buharı ile birleştiğinde
hidroklorik asit oluşturmakta ve
elektronik cihazlarda korozyona,
canlılarda zehirlenmelere, deri ve
göz tahrişlerine neden olabilmekte-
dir. PVC (Polivinilklorür)’in aşağıda-
ki kimyasal açılımı incelendiğinde;
yeşil boyalı olanlar klor atomlarını
göstermektedir. PVC’nin %57’si
klordan oluşmaktadır.
IEC60754-1/2 yanma sonrası
açığa çıkan gazların su içinde bi-
riktirilmesi, pH ve iletkenlik ölçümü
Kablolar çeşitli plastik katman-
lardan oluştuğu için, yangın
sırasında tüm plastik katmanlar
yanmaktadır. Bu durumda sıfır /
düşük halojen özelliği kablonun en
üst katmanı olan kılıfta değil, tüm
kabloda kullanılan ve yanabilen
malzemelerin özelliği olması önem-
lidir. Kablonun elektriksel, meka-
nik ve termik parametrelerine bir
etkisi olmayan, sadece boşlukların
doldurulmasında kullanılan dolgu
katmanları dâhil tüm yanabilen
malzemeler sıfır halojen özelliğine
sahip olmalıdır. Kabloların yanma
performansları ve ürün güvenliği
göz önüne alındığında, gerek kablo
tipi, kesiti ve proses çeşitliliği,
gerekse kullanılan malzemelerin
çeşitliliği nedeni ile kablolar olduk-
ça karmaşık ve kapsamlıdır. Bu
kabloların tasarım ve üretim süreç-
lerinin, belirlenen uluslararası stan-
dartlara göre son derece hassas ve
kapsamlı yönetilmesi, yürütülmesi
ve sürdürülmesi gerekmektedir.
Kaynak: Tüyak 2011 Yangın ve Güvenlik
Sempozyumu, Türkiye ölçeğinde yangın
istatistikleri üzerine bir araştırma prezen-
tasyonu
KAPAK KONUSU
Organik
malzemelerin yanması
sırasında açığa çıkan
toksik gazlardan
karbondioksit
(CO2), boğucu
özelliği sahip olup;
ortamdaki oranı %
9’un üzerinde ise
boğulmalara,
%20’nin üzerinde
ise ölümlere neden
olmaktadır.
Plastik malzemelerin yanma sırasında
açığa çıkardığı yüksek yoğunluktaki duman,
boğulma ve zehirlenme risklerini arttırdığı gibi
görüş mesafesini düşürmesi nedeni ile kaçış
faaliyetlerini zorlaştırmaktadır.
PVC (Polivinil klorür ) kimyasal açılımı

KAPAK KONUSU
G
ünümüz büyük
ticari mutfaklarında;
ortamdaki yüksek
ısı ve yanıcı yağlar
sebebiyle sürekli
olarak bir yangın riski bulun-
maktadır. Bu gibi alanlarda
kullanılan davlumbazlar, ge-
rekli önlemler alınarak yangına
sebebiyet vermeleri engellenme-
lidir. Bu sebeple de davlumbaz
söndürme sistemlerine gerek
duyulmaktadır. Davlumbaz,
davlumbazın bacası ve pişirme
ünitelerinde meydana gelen
yangınlar büyük risk taşırlar.
Oluşabilecek yangın, binalar-
daki bacalardan içeri çekilerek
tehlikenin büyümesine sebebiyet
verebilir. Bu tür yangınlarda kim-
yasal sıvı söndürücülü mutfak
davlumbaz söndürme sistemleri
kullanılır. Bulunduğu ortamdaki
havayı temizlemek için kullanılan
davlumbazlar içerideki havayı
mahallin dışına çıkarırlar. Böyle-
ce özellikle yağ gibi yanıcı mad-
deleri bünyelerinde biriktirirler.
Uzun süre temizlenmeyen yağ
gibi yanıcı maddelerin yoğunluğu
günden güne artar ve yangın çık-
ma olasılığı yükselir. Davlumbaz
içerisinde bu şekilde biriken yağ
gibi tutuşmuş sıvıları diğer yangın
söndürme sistemleriyle söndür-
mek oldukça zordur ve özel uygu-
lamalar gerektirir. Bu uygulamalar
2009 senesinde çıkarılan Türkiye
Yangından Korunma Yönetmeli-
ğinde de yerini almıştır. (MADDE
57- (1) Konutlar hariç olmak üze-
re; alışveriş merkezleri, yüksek
binalar içinde bulunan mutfaklar
ile bir anda 100’den fazla kişiye
hizmet veren mutfakların dav-
lumbazlarına otomatik söndürme
sistemi yapılmalı ve ocaklarda
kullanılan gazın özelliklerine göre
gaz algılama, gaz kesme ve uyarı
tesisatı kurulması şarttır.) Bu
yönetmelik sayesinde; davlumbaz
söndürme sistemleri çok daha
önemli bir hal almış ve yaygın
olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Restoranlar, oteller, endüstriyel
tesisler, alışveriş merkezleri, ha-
vaalanları, okullar ve hastanelerin
davlumbaz, filtre ve baca içleri,
ocaklar, kuzineler, ızgaralar ve
benzeri diğer pişirme elemanla-
rının bulunduğu bölgeler siste-
min kullanım alanlarıdır. Mutfak
davlumbaz söndürme sistemi
UL300 ( Underwriter’s Laborato-
ries ) standartlarını sağlamalıdır.
Sistem, NFPA96 (Standart for the
Installation of Equipment for the
Removal of Smoke and Grease-
Laden Vapors from Commercial
Cooking Equipment) ve 17A
(Wet Chemical Extingushing
System) standartlarına uygun
olmalıdır.
Mutfak mahallerinde yer alan
davlumbazlar için düşük PH
değerli özel söndürme sıvısı
ile söndürme yapılmaktadır.
Söndürücü kimyasal APC (Aa-
queous Potassium Carbonate)
olup; söndürme sonrası kolayca
temizlenebilmektedir. Kullanı-
lacak silindirler, TPED onaylı
CE belgeli olup; sistem borula-
ması, SCH40 siyah çelik boru
veya paslanmaz çelik boru ile
yapılmalıdır.
Norm Teknik; davlumbaz sön-
dürme sistemi ile mutfaklarda
oluşabilecek yangın tehlikelerini
minimuma indirerek verimli
ve güvenli bir çalışma ortamı
sağlamalarına olanak tanımak-
tadır. Bu sayede oluşabilecek
mutfak yangınlarından koruna-
rak çalışanların da can güvenliği
korunmuş olur.
Sistem elemanları
Söndürücü sıvı: Düşük PH
NORM TEKNİK MALZEME TİCARET İNŞAAT SAN.A.Ş.
Davlumbaz yangınları
büyük risk taşır
Davlumbaz, davlumbazın bacası ve pişirme ünitelerinde
meydana gelen yangınlar büyük risk taşırlar. Oluşabilecek
yangın, binalardaki bacalardan içeri çekilerek tehlikenin
büyümesine sebebiyet verebilir.

derecesine sahip, potasyum
karbonat bazlı, boşaldığı orta-
ma zarar vermeyen, yağlı ortam
yangınlarını çok kısa sürede
bastırabilecek ve söndürebilecek
nitelikte sıvı kimyasal bir çözelti
olmalıdır. Boşalan söndürücü yağ
yangınının üzerini köpük tabakası
oluşturarak bir yangın battaniyesi
oluşturacak ve çok kısa bir süre
içerisinde yangını söndürecektir.
Silindirler: 2,6-4 ve 6 gallon
kapasitelere sahip, CE Belgeli
ve Avrupa Birliği basınçlı kaplar
standartlarına uygun olmalıdır.
Basınçlı çelik tüpler, davlumbaz
yangını durumunda söndürücüyü
boşaltmak için her an hazırdır
ve üzerindeki basınç göstergesi
sistemin durumunun görsel ola-
rak takibine olanak verir. Silindir
içindeki söndürücü, nitrojen gazı
ile 21°C ortam sıcaklığında 12,1
bar basınçta basınçlandırılmalıdır.
Silindir kapasitesi ve sayısı, top-
lam nozul akış katsayısı dikkate
alınarak belirlenmelidir.
Mekanik kontrol düzeneği:
Mekanik kontrol düzeneği içinde
silindir vanasını açan ve siste-
min boşalmasını sağlayan bir
tetikleme kartuşu yer almaktadır.
Kartuşun açılmasını sağlayan
mekanizma gergin bir tel ile algı-
lama hattı dedektörlerine bağlıdır.
Algılama hattı üzerindeki mekanik
ısı dedektörünü oluşturan ergir
lehim, kopma sıcaklığı oluştuğun-
da birbirinden ayrılarak gergin tel
mekanizmasının gevşemesine ne-
den olur ve bu gevşeme hareketi
mekanizmayı harekete geçirerek
tetikleme kartuşunun açılmasını
sağlar. Mekanik kontrol düzene-
ği direk silindir vanası üzerine
monte edilebileceği gibi duvara
monte edilerek mekanizma ve
silindir vanası arasına aktivasyon
hattı çekilebilir.
Boşaltma nozulları: Kullanılan
her tip nozul, restaurant siste-
mi özel uygulamaları için test
edilmiş ve onaylanmış olmalıdır.
Nozulun kendisi pirinç gövde-
li krom-nikel kaplama olmalı;
nozulun püskürtücü kısmı üzerine
nozul tipi yazılı olmalıdır. Nozulun
tıkanmasını önleyen paslanmaz
çelik pislik tutucusu bulunmalıdır.
Ayrıca; her bir nozulun boşalma
anında açılan yağ tıkanmalarına
karşı koruyucu zara sahip kapağı
olmalıdır.
Algılama sistemi: Algılama siste-
mi; boşaltma düzeneğinden çıkan
algılama hattı içinden geçen
algılama teli ve bu tele bağlı eri-
yebilen metal sigortalı dedektör-
lerden oluşur. Yangın çıktığında,
sigortanın eriyip kopması ve telin
gevşemesiyle boşaltma meka-
nizması harekete geçip sistemi
boşaltmalıdır. Boşaltma düze-
neği ve algılama sistemi uyumlu
olmalıdır. Ayrıca; eriyebilen metal
sigortalar 74 C- 260 C arasında
ortamın özelliklerine göre seçile-
bilmektedir.
Algılama hattı: Algılama hattı
borusu ½” ince çeperli conduit
boru olmalı; dönüşlerde sadece
makaralı dirsek kullanılmalıdır.
Algılama teli, 0.16 cm paslanmaz
çelik kullanılır.
Makaralı dirsek: Algılama hattın-
da kullanılan telin 90˚ dönüşlerin-
de kullanılır.
Uzun süre temizlenmeyen yağ gibi yanıcı
maddelerin yoğunluğu günden güne artar ve
yangın çıkma olasılığı yükselir. Davlumbaz
içerisinde bu şekilde biriken yağ gibi tutuşmuş
sıvıları diğer yangın söndürme sistemleriyle
söndürmek oldukça zordur ve özel uygulamalar
gerektirir.

KAPAK KONUSU
Boşaltma hattı: Boşaltma hattın-
da, 3/8” paslanmaz çelik boru
kullanılır. Galvaniz boru ve fittings
kullanımı uygun değildir. Borular
bükülmeyerek, bağlantılarda ve
dönüşlerde fittings kullanılmalıdır.
Sızdırmazlık için de teflon sargı-
dan yararlanılmalıdır. Boruların dış
yüzeyi ve bağlantı ağızları kir, yağ
ve pastan arındırılmış olmalı; bo-
rular sarsıntı ve darbelere dayana-
bilecek bir şekilde sabitlenmelidir.
Yardımcı ekipmanlar
Davlumbaz Söndürme Sisteminin
işlevi ve personelin güvenliği açı-
sından gerekli ve sistem ile uyum-
lu aşağıdaki yardımcı malzemeler
kullanılmalıdır.
Elle çekme istasyonu: Sistemin
bulunduğu mahalde çalışan perso-
nelin sistemi gerektiğinde devreye
sokabilmesi -elle müdahalesi- için
en az bir adet elle çekme istasyo-
nu yerleştirilmelidir.
Boşaltma düzeneğinden çıkan
algılama hattı ile aynı özellikte ayrı
bir hat içinden geçen algılama teli
bu mekanizmaya bağlandığında ve
elle çekildiğinde telin gerilmesiyle
düzenek harekete geçirilebilme-
lidir.
Kontak anahtarı: Boşaltma dü-
zeneği içine yerleştirilen, mevcut
alarm sistemine sinyal gönder-
mek, elektrikli ocakları kapat-
mak ve diğer elektrikle çalışan
cihazları ve sistemleri kapamak
veya açmak için kullanılır. Boşalt-
ma mekanizmasına gerektiğinde
birden fazla kontak anahtarı
bağlanabilir.
Sistemin çalışma prensibi
Kritik durumlarda sıcaklık, belir-
lenen değerlere ulaştığında ergir
lehim eriyerek kopar. Böylece
boşa çıkan tel, mekanik kontrol
sistemini tetikler ve nitrojen
kartuşu patlatır. Patlayan kartuş-
taki nitrojeninin basıncıyla tüpün
vanası açık konuma gelir ve tüpte
bulunan potasyum karbonat
sıvısı borular vasıtasıyla nozullara
ulaşır.
Daha önce açıları ve pozisyonları
ayarlanmış olan nozullar; hedef
bölgeye potasyum karbonatı püs-
kürterek, alevin oksijenle temas
etmesini engeller. Yangın hızla
etkisiz hale getirilir ve böylece
yangının büyümesinin önüne
geçilir. Yangın söndürüldükten
sonra müdahale bölgesinde kalan
atıkların temizlenmesi oldukça
kolaydır ve üretime kısa süre-
de geri dönülebilir. Davlumbaz
sıvısının insan sağlığına ve ozon
tabakasına zararı yoktur.
Sistem işletme ve bakımı
Nozullar; sürekli yağlı ortama ma-
ruz kaldığından yağın içeri girişini
engellemek amacıyla uçlarında
bulunan diyaframların belirli
periyotlarla sağlamlığı kontrol
edilmeli ve nozulların uçlarında
zamanla oluşan yağ katran-
larının temizliği yapılmalıdır.
Boşaltma kolu mekanizması ve
algılama sistemi belirli periyot-
larla kontrol edilmelidir. Sistem
boşaldıktan sonra zonların ve
nozulların içerisindeki sıvıların
tamamen tahliyesi için sisteme
basınçlı su verilerek nozulların
diyaframları yenilenir ve kartuş
değiştirilir. Algılama sistemi de
değiştirildikten sonra, tüpler
yeniden doldurulur ve sisteme
entegre edilir. Çekme kolu ve
otomatik sistem kurularak; sis-
tem yeni olası yangınlara hazır
hale getirilir.
Algılama
sistemi; boşaltma
düzeneğinden çıkan
algılama hattı içinden
geçen algılama teli ve
bu tele bağlı eriyebilen
metal sigortalı
dedektörlerden
oluşur. Yangın
çıktığında, sigortanın
eriyip kopması ve
telin gevşemesiyle
boşaltma mekanizması
harekete geçip sistemi
boşaltmalıdır.

G
ünümüzde CCTV tabir
edilen kapalı devre
kamera sistemlerinin
önemi yadsınamaya-
cak düzeydedir. Sade-
ce insan faktörü ile sürekli kontrol
altında tutulması gereken yer ve
binaların insani anlamdaki birçok
nedenden ötürü güvenlik zafi-
yetine sahip olacağı kaçınılmaz
bir gerçektir. İnsan ile sağlanan
güvenliğe ilave olarak teknolojinin
kullanımı bir zorunluluk durumun-
dadır. Teknolojinin kullanımı ise
her geçen gün ortaya çıkan yeni
gelişmeler ile güvenlik gereksi-
nimlerini daha kolay hale getir-
mektedir. Bu gelişmeler arasında
en önemlilerinden biri CCTV
sistemlerinin akıllı hale gelmesi,
devasa boyutlara ulaşabilen video
veri yığınlarının analiz edilebilmesi
imkânıdır. Kamera sistemlerinde
analogtan dijital platforma geçişin
de hız kattığı bu değişim video ve
ses kayıtlarının en ince ayrıntıla-
rına kadar indekslenebilmesini,
değişik parametrelerle sorgulana-
“Dejavu” filminde olduğu gibi video ve ses veri yığınlarının
analizinden elde edilebilecek sonuçlar kimi zaman
hayal gücü ile sınırlıdır. Bu analizler neticesinde hiç akla
gelmeyen, gözden nasıl kaçırıldığı sorusu sorulabilecek
onlarca analiz sonucu ortaya çıkabilecektir.
KAPAK KONUSU
Türker KAYA / Genel Müdür Yrd.
PCC ELEKTRONİK
Akıllı analiz desteği olan
CCTV sistemlerinde
ateş ve duman modülü
bilmesini, filtrelenebilmesini be-
raberinde getirmiştir. Bu sayede
video ve ses kayıtları üzerinden
hareket takibi, canlı veya cansız
obje sayımı, girilmesi veya kalın-
ması uygun veya yasak bölgeler
oluşturma, ihlallerde kullanıcıları
alarmlar ile görsel veya sesli ikaz
etme, niteliklere göre obje arama,
personel faaliyetlerini, ateş ve
duman tespiti takip etme gibi
çok sayıda modül geliştirilmiş ve
analiz desteği sunan video izleme
yazılımlarına entegre edilmiş du-
rumdadır. Denziel Washington’un
başrolünü oynadığı “Dejavu”
filminde olduğu gibi video ve ses
veri yığınlarının analizinden elde
edilebilecek sonuçlar kimi zaman
hayal gücü ile sınırlıdır. Bu analiz-
ler neticesinde hiç akla gelmeyen,
gözden nasıl kaçırıldığı sorusu
sorulabilecek onlarca analiz sonu-
cu ortaya çıkabilecektir. Özellikle
bu tür analizleri donanımlara
fazla bir bütçe ayırmadan yazılım
aracılığıyla yapmayı başarabilen
ürünlerde elde edeceğiniz tasarruf
şaşırtıcı oranlarda olabilecektir.
Özellikle yangından korunma ve
mücadele etme yöntemlerinde
analiz desteğine sahip video
izleme sistemlerini kullanma,
sistemi donanımsal ürünlerle
entegre şekilde çalıştırma örneğin
ateş veya duman algılandığında
hızlı tahliye için bariyerleri, şifreli
kapıları otomatik açma gibi özel-
likler büyük kolaylık sağlayacaktır.
Ateş ve duman tespitine yönelik
analiz kapsamlı çözümler geniş
bir kapsama alanı sağlayacak
ve geniş alanlarda çalışabilmeyi
beraberinde getirecektir.

Duman detektörlerinin
işlevleri
Donanımsal ateş ve duman
tespit ürünlerinden en önemlileri
duman, ısı, alev detektörleri,
mor ötesi detektörler ve radyo-
aktif madde içeren detektörler-
dir. Bunlardan radyoaktif ışıma
yoluyla tespit yapan detektörler
artık neredeyse hiç kullanılma-
maktadır. Bu donanımsal ürünler
kendilerine göre avantajları ve
dezavantajları bulunmaktadır.
Optik duman detektörleri optik
olarak yoğun dumanda bulunan
daha büyük, optik olarak aktif
parçacıklara karşı hassas iken
temiz yanan yangınlardaki küçük
parçacıklara karsı hassasiyeti
azdır. Hava çekmeli duman detek-
törleri korunan alanın atmosferin-
den aldığı numune miktarı uzakta
bir algılayıcıya bir boru sistemi ile
gönderir ve genellikle elektronik
cihazların korunmasında kullanı-
lır. Huzme ışın tipi detektörler bir
ışık huzmesinin engellenmesini
hisseder ve özellikle dumanın
algılamadan önce geniş bir alana
yayıldığı yerlerde kullanım için uy-
gundurlar. Farklı modellerine göre
sundukları işlev çeşitlense de
duman detektörleri genel itibariy-
le ısı detektörlerinden daha hızlı
tepki verir; fakat doğru tesis edil-
memişler ise yanlış alarm verme
ihtimalleri daha yüksek ürünler-
dir. Duman detektörlerini yanlış
alarma sevk edebilecek duman,
toz çıkaran üretim işlemleri varsa
veya bu detektörlerin algılayama-
dığı temiz yanan sıvılardan (alkol
gibi) çıkan maddeler söz konusu
ise ısı veya alev detektörleri
daha makul olacaktır. Isı detek-
törleri mevcut detektörlerin en
az hassas olanları arasında olup
yangın alevleri yangının tabanı ile
tavan arasındaki mesafenin üçte
birine ulaştığında çalıştıkları söy-
lenebilir. Bu detektörler, ortam
sıcaklıklarının düşük olduğu veya
yavaş değiştiği yerler için daha
uygundur. Ortam sıcaklıklarının
kısa süreler içinde hızlı değiştiği
yerler için sabit sıcaklık detektör-
leri daha uygundur. Genel olarak,
ısı detektörleri diğer tiplere göre
kötü çevre şartlarına karşı daha
fazla dayanıklıdır.
Yazılım tabanlı ateş ve duman
detektör modülleri
Alev detektörleri yangından kay-
naklanan radyasyonu mor veya
kızıl ötesi ya da her iki ışıma ile
algılamak suretiyle işlev görürler.
Isı ve duman detektörlerine göre
daha hızlı tepki verirler fakat
içten içe yanan yangınları algıla-
yamazlar. Daha ziyade depolama
alanı olarak kullanılan yerlerin,
yanıcı madde içeren pompa, boru
hattı gibi genel gözetiminde kul-
lanılırlar. Bu detektörler sadece
korunan alanla doğrudan açık
görüş imkânı olan yerlerde kulla-
nılmalıdır. Alevler yükselmeden
önemli miktarda duman oluştuğu
takdirde yangının tespitini sağla-
yacak ışıma detektöre ulaşmaya-
bilir. Görüldüğü üzere donanım-
sal ürünler ateş ve duman tespiti
için artı yönlere sahip oldukları
kadar eksi yönlere de sahiptirler
bu yüzden hassasiyeti yüksek
birçok alanda bu sistemler kom-
bine edilerek bir kaçı bir arada
kullanılır ve eksi yönlerin birbirini
nötrlemesi hedeflenir. Bu strateji
Yazılım teknolojisi oldukça hızlı gelişen
bir teknolojidir. İlerleyen süreçte çok daha
yüksek doğruluk oranları ile çok daha düşük
maliyetlere etkin sistemler kurulabilmesi uzak
değildir. Mevcut yazılımları takip etmeniz,
deneme sürümlerini test etmeniz geleceği gören
bir yaklaşım olacaktır.
Türker KAYA

genel itibariyle işe yaramakla
birlikte ister istemez maliyetleri
yükseltebilmektedir. Hassasiyet
düzeyine göre bu maliyetlere
katlanmak kimi zaman gerekli
durumda iken akıllı analiz deste-
ğine sahip video izleme yazılım-
ları bu özellikleri ile hassasiyeti
korumaya devam ederek maliyeti
daha makul sistemler kurmanızı
sağlayabilecektir.
Örneğin bu analiz yazılımlardan
biri olan Macroscop yapılan
testlerden genel itibariyle başarı
ile geçmekte olan bir yazılım
olarak öne çıkmaktadır. Bu veya
benzeri yazılımlar ile maliyeti
daha makul yine de hedefinize
hizmet eden bir sistem kurmak
istiyorsanız sistemin başarısına
etki eden faktörleri iyi bir şekilde
göz önüne aldığınızdan; sistem
değişkenlerini iyi tanımladığınız-
dan, yeterince temsili görüntü
üzerinden sisteme test yaptırdı-
ğınızdan emin olmanız gerekir.
Ateş veya duman kaynağı olma-
dığı halde sahip oldukları görsel
özellikler nedeniyle öyleymiş gibi
algılanan obje ve olaylar (sarı
kırmızı renklerde olup hareket
eden, dalgalanır şekilde ışık
yayan kaynaklar vb.) söz konusu
olabilecektir. Bu kaynakların
varlığı detektörün yanlış alarm
vermesinin ana faktörlerinden
biridir. Bu yüzden detektör
yazılım modülleri doğrudan
yangın alarmını çalıştırmak üzere
kullanılmamalı olası bir ateşin
KAPAK KONUSU
varlığı hakkındaki sinyal önce-
likle doğru işlem ve eylemlere
karar verebilecek bir operatö-
re yönlendirilmelidir. Ortama
dair faktörler yani aydınlatma
parametreleri, yapay veya doğal
faktörler (rüzgar, sis, havalandır-
ma, buhar kaynakları vb.) ve sis-
tem değişkenleri kameranın tipi
ve özellikleri (çözünürlük, kare
sayısı vb.), kameranın kurulumu
(montajın düzgünlüğü, olası
yangın alanında göre kameranın
açısı vb.), kameranın görüş açısı
ve benzeri değişkenler dikkate
alındığında ve yazılım detektörle-
rine yeterince test yaptırıldığında
bu detektör modüller doğruluk
oranı yüksek bir şekilde çalışa-
bilmekte, daha az donanımsal
ürün ile entegre edilerek bazı
alanlarda ise belki hiç donanım-
sal ürün kullanmadan başarı
sağlayabilmektedirler.
Yazılım tabanlı ateş ve duman
detektör modüllerinin diğer bir
avantajı ise yangın durumunu
kullanıcılara haber verecek su-
nucu sistemlerin yangın ortamın-
dan uzak yerlere kurulabilecek
olması, sistemin eposta, SMS
hatta çağrı yapma gibi yöntem-
lerle kullanıcıları ikaz edebiliyor
olması, böylece dünyanın her
yerinde bilgilenme imkânına
sahip olunması, istemci yazılım-
larda görsel ve sesli alarmlarla
kullanıcıları tetikleyebilmesidir.
Kullanıcının ara kademe olarak
kullanılması çoğu kez binlerce
lira maliyetlere kurulan yangın
söndürme sistemlerinin yanlış
alarmlarla çalıştırılarak zayi
edilmesinin de önüne geçilmesi
imkânını beraberinde getir-
mektedir. Yukarıda da değinil-
diği üzere başkaca önemli bir
avantaj ise donanımsal detek-
törlerle entegre edilerek veya
edilmeksizin yazılım tabanlı
ateş ve duman detektörlerinin
hızlı tahliyeye imkan sunacak
şekilde erişim kontrolü sağla-
yan plaka tanıma, şifreli veya
kartlı giriş sistemleri gibi yazılım
ve donanımlarla uyumlu hale
getirilerek bunların otomatik
açılmasını sağlayabilmesidir.
Yazılım teknolojisi oldukça
hızlı gelişen bir teknolojidir.
İlerleyen süreçte çok daha
yüksek doğruluk oranları ile çok
daha düşük maliyetlere etkin
sistemler kurulabilmesi uzak
değildir. Mevcut yazılımları takip
etmeniz, deneme sürümlerini
test etmeniz geleceği gören bir
yaklaşım olacaktır.
Isı detektörleri mevcut detektörlerin en
az hassas olanları arasında olup yangın alevleri
yangının tabanı ile tavan arasındaki mesafenin
üçte birine ulaştığında çalıştıkları söylenebilir.
Bu detektörler, ortam sıcaklıklarının düşük
olduğu veya yavaş değiştiği yerler için daha
uygundur.

Y
erel yetkililerin, şirket
içi standartların,
itfaiyenin, sigortacının
ve ilgili diğer tarafların
taleplerini karşılayan
bir yangın güvenliği dokümanı
geliştirilmesinin en büyük avan-
tajlarından biri bu dokümanın
yerel yetkililerin, itfaiyelerin,
sigortacıların, olası kiracıların
(mevcut bulunan yangın güvenliği
seviyesini göstermek için) denet-
çilerine öncenden gönderilerek
onaylatılabilmesidir. Kullanılan
standart, yeterlilik, kalite veya
diğer gerekliliklerle ilgili tüm
tartışmalar yangın güvenlik dokü-
manı temel alınarak yapılabilir.
Bu durum mevcut sistemlerin
kurulmasından sonra istenmeyen
ve verimsiz tartışmaların oluşma-
KAPAK KONUSU
sına engel olur. Yangın güvenlik
dokümanı, sistem testleri ve ba-
kımlarını da içerdiği için binanın
tüm yaşam döngüsü boyunca
kullanılabilir.
Hollanda’da 2010 yılından beri
yangın güvenliği dokümanının
kalitesini izleyen bir sistem var-
dır. Bu sistem yangın güvenliği
dokümanının kalitesini tasarım
aşamasından başlayarak tüm
yaşam döngüsü boyunca izle-
mektedir.
Diğer hususların yanı sıra bir
sertifikasyon prosedürü içerir
ve aslen sigorta sektörü tara-
fından kurulmuş ve yönetilmiş
bir sistemin devamıdır. Özel-
leştirilmiştir ve özelleştirmeden
sonra yasa koyucular, sigorta-
cılar ve özel sektör tarafından
geliştirilmiştir. Yangın koruma
sistemlerinin yasalar tarafından
direk talep edilmesi veya yasal
gerekliliklere alternatif (denk)
çözüm olarak bina izni genel
olarak geçerli bir sertifika almak
için gereklilikleri içerecektir.
Sertifika almak için tasarım
kriteri dokümanı uygulama baş-
lamadan önce onaylanmalı ve
uygulama bittikten sonra dev-
reye alma testleri yapılmalıdır.
Sabit kıymetin kullanımı süresi
boyunca sertifikanın geçerliliği
için tasarım kriteri dokümanına
göre düzenli incelemeler yapıl-
malıdır. Gerekli yangın koruma
sisteminin sertifikası olmaması
durumunda bina sahibi bina izni
şartlarını ihlal etmiş olur. Yan-
gın koruma sistemleri ile ilgili
Özlem EMGEN / Ron DE BRUIJN / Tom DE NOOIJ / Dave HAZEL
RİSKONET MÜHENDİSLİK VE DANIŞMANLIK
Sertifika almak için tasarım kriteri dokümanı
uygulama başlamadan önce onaylanmalı ve
uygulama bittikten sonra devreye alma testleri
yapılmalıdır. Sabit kıymetin kullanımı süresi boyunca
sertifikanın geçerliliği için tasarım kriteri dokümanına
göre düzenli incelemeler yapılmalıdır.
Avrupa bakış açısıyla
yangın güvenliği
2

sertifika alabilmek için bağımsız
yetkililer tarafından gözden geçir-
me ve onay süreci geçirilmelidir.
Bu süreç aşağıdaki genel adımları
içermektedir:
Ön tasarım aşaması:
Bina sahibi tarafından tasarım
kriteri dokümanın hazırlanması
(çoğu zaman dışarıdan bir danış-
manın yardımıyla);
tasarım kriteri dokümanın içeriği-
nin bağımsız akredite bir denetle-
me kuruluşunca kontrol edilmesi;
tasarım kriteri dokümanının yerel
yetkililerce onaylanması.
Nihai tasarım aşaması:
Tasarım çizimleri, hesaplamaların
yapılması ve taşeronlar tarafın-
dan kullanılacak malzemelerin
seçilmesi;
nihai tasarım dokümanının daha
önceden onaylanmış tasarım
kriteri dokümanına göre bağımsız
akredite bir denetleme kuruluşun-
ca onaylanması.
Montaj aşaması:
Montaj aşamasında bağımsız
akredite denetim kuruluşu tarafın-
dan yapılan denetimlerin arasında
taşeron ve/veya danışman tara-
fından gerekli görülmesi halinde
ara denetimler yapılır.
Devreye alma aşaması:
Montaj/uygulama bittikten sonra,
tasarım kriteri dokümanı ile
uyumun kanıtlanması için devreye
alma testleri bağımsız akredite
denetim kuruluşunun şahitliğinde
yapılır.
Devreye alma testinden sonra
bağımsız akredite denetim kuru-
luşu tarafından bulguları anlatan
bir denetim raporu yazılır. Sistem
işletimdeyken onaylı tasarım kri-
teri dokümanına göre yıllık olarak
geçerli sertifika verilir.
Bakım aşaması:
Bağımsız denetim kuruluşu en
az yıllık olarak periyodik denetim
gerçekleştirmelidir. Bu denetim,
sistemlerin testi, bakım programı-
nın incelenmesi, pasif tedbirler,
aktif yangın koruma tedbirleri ve
organizyonel tedbirlerin görsel
olarak incelenmesini içerir. Yan-
gın koruma sistemi hala tasarım
kriteri dokümanı şartlarını sağlı-
yorsa bir yıl geçerli olan denetim
raporu ile birlikte yeni sertifika
verilir.
Değişimlerin yönetilmesi:
Faaliyetler değiştiğinde veya bi-
nada değişiklik/eklenti yapılacağı
zaman, tasarım kriteri dokümanı
gözden geçirilmeli ve gerekli
olması durumda güncellenmeli
veya yeni operasyonlar için yeni
bir tasarım kriteri dokümanı
hazırlanmalıdır. Yangın güvenliği
sisteminin sertifikalandırılabil-
mesi için değişikliklerin, yetkililer
ve bağımsız akredite denetim
kuruluşu tarafından onaylanması-
nı içeren tüm sertifikasyon süreci
yeniden başlar.
Bu sertifikasyon sistemi tesis-
lerde bulunan yangın güvenliği
sistemlerinin yasal gerekliliklerle
uyumunun yetkililerce daha kolay
değerlendirilmesini sağlamak için
geliştirilmiştir. Sadece geçerli
sertifikası olan yangın güvenlik
sistemleri yasal gerekliliklerle
uyumlu kabul edilmektedir. Serti-
fika prosedürünün önemli parça-
larından biri, sistemlerin tasarımı
ve uygulamasına dâhil olan taşe-
ronlarında bağımsız onaylanma-
larını gerektirmesidir. Bu sertifi-
kasyon, bina sahiplerinin taşeron
seçimi yaparken daha sağlıklı
karar vermesine yardımcı olur.
Yangın koruma sistemleri satın
alması standart bir satın alma
olmadığı için sadece fiyat odaklı
karar verilmesi doğru bir yakla-
şım değildir. Onaylı taşeronlar;
yüksek kalitede ve sertifikasyon
modelinin gereklilikleriyle uyumlu
yangın güvenlik sistemleri sağlar.
Denetim sırasında taşeronun
Montaj/uygulama bittikten sonra; tasarım
kriteri dokümanı ile uyumun kanıtlanması için
devreye alma testleri bağımsız akredite denetim
kuruluşunun şahitliğinde yapılır. Devreye alma
testinden sonra bağımsız akredite denetim
kuruluşu tarafından bulguları anlatan bir
denetim raporu yazılır.

tüm tedarik zinciri incelenir. Bu
süreçte bina sahibi için katma
değer sağlayacak kalitedeki ta-
şeronun seçmesini kolaylaştırır.
Sertifika prosedürü; kalitelerin
tespit edilmesi daha zor olan
sertifikası olmayan taşeronların-
da görevlendirilmesine olanak
tanımaktadır. Bununla beraber
sertifikası olmayan taşeronlar
tarafından uygulaması yapılmış
sistemler, sertifikasyon prose-
dürü gereği tüm yaşam döngüsü
boyunca her bir denetimde daha
kapsamlı testlere ve değerlendir-
melere tabi tutulmakta dolayı-
sıyla daha masraflı olmaktadır.
Onaylı bir taşeronla çalışmak
kurulmuş yangın güvenliği sis-
temlerinin test ve incelemelerini
kolaylaştırır.
Sertifikasyon yapısı
Hollanda hükümeti tarafından
finanse edilen ‘het CCV’ (Hol-
landa Ulusal Güvenlik ve Suç
Önleme Kurumu) sertifikasyon
yapısının akredite ve bağım-
sız idaresidir. Yangın güvenlik
sistemleri için çeşitli sertifika ve
denetleme sistemleri, Hollan-
da itfaiyesi, sigorta şirketleri,
yangından korunma taşeronları,
vb. tarafından geliştirilir. CCV bu
sistemlerin güncel ve gerçekçi
olmasını sağlar ve CCV serti-
fikasyon yapısı altında hangi
sertifikasyon kuruluşlarının
belge vermeye yetkili olduğunu
belirler. Bu nedenle firmalar
sertifikasyon yapısı temel alına-
rak denetlenir. Sertifika kuru-
luşları, sertifikasyon yapısına
göre sertifika verebilmeleri için
akredite edilir ve RvA (Hollanda
Akreditasyon Kurumu) tarafın-
dan kontrol edilirler. Yangından
korunma sistemlerinde belirli
düzeyde kalite sağlamak için
KAPAK KONUSU
düzenli denetimler yapılmalı ve
sertifika verilmelidir. Hollanda
Akreditasyon Kurumu, dene-
timleri yapmaları için firmaları,
bağımsız denetim firması olarak
akredite eder. Akreditasyon
uluslararası ISO, IEC standart-
ları veya EN standartlarına göre
yapılır. CCV denetim yapısı için
aynı zamanda idarecidir. Tüm
bağımsız Hollandalı denetim fir-
maları, CCV tarafından yönetilen
denetim yapısında göre denetim
yapmak için Hollanda Akreditas-
yon Kurumu tarafından akredi-
tedir. Tasarım inceleme planına
göre yangından korunma sistemi
tasarlamak ve uygulamasını yap-
mak için onaylı taşeronlar CCV
tarafından açıklanır. CCV aynı
zamanda yangından korunma
sistemlerinin bakım planlarını da
yönetir.
Sonuç
Çoğu firmalar yangın güvenliği
sistemi ve tasarım kriteri do-
kümanı hazırlaması için danış-
man firma görevlendirir. Ancak,
Hollanda’da yangın güvenliği
konusunda çalışan firmalar
arasındaki fark büyüktür. Yangın
güvenliği dokümanı daha ziyade
yangın güvenliği önlemleri ile
ilgili genel bilgi gerektiren genel
bir dokümandır. Müşterinin ihti-
yaçları ile örtüşen, yerel yönetim
tarafından onaylanacak, korudu-
ğu tehlikeler için yeterli ve yüksek
kalitede yangın güvenliği sistemi
sağlayacak ve Hollanda sertifi-
kasyon yapısına göre akredite
olacak tasarım kriteri dokümanı
hazırlamak için genel ve özel yan-
gın koruma standartları hakkında
bilgi ve tecrübe gereklidir.
Hollanda dışındaki ülkeler için
yangından korunma sistemlerinin
sertifikasyonu böyle bir yapı uygu-
lanmadığı için gündemde değildir.
Ancak, bu ülkeler için bu genel
sertifikasyon yapısının uygulan-
ması faydalı olacaktır. Müşteri
ile yakın çalışarak tasarım kriteri
dokümanı hazırlanarak yangından
korunma sistemleri için perfor-
mans kriterleri belirlenmelidir.
Hazırlanan bu doküman çalışma-
nın yapıldığı yapının yangın güven-
liği ile ilgili çalışan diğer taraflarla
paylaşılmalıdır.
Hollanda dışında bu sürecin çalış-
ması için ön tasarım (tasarım kri-
teri dokümanı) ve nihai tasarımın
(çizimler ve hesaplamalar) bağım-
sız çalışan firmalarca yapılması
önemlidir. Müşteri; nihai tasarım
veya montaj aşamasında taşeron
tarafından önerilen tüm değişik-
likleri ilk önce onaylamalıdır. Tüm
bu değişikliklere onaylanmadan
tasarım kriteri dokümanına göre
kontrol edilmelidir.
Yangından korunma sistemlerinde belirli
düzeyde kalite sağlamak için düzenli denetimler
yapılmalı ve sertifika verilmelidir. Hollanda
Akreditasyon Kurumu, denetimleri yapmaları
için firmaları, bağımsız denetim firması olarak
akredite eder.

KAPAK KONUSU
Yangın söndürücülerde dikkat
edilmesi gereken noktalar!
B
irçok yerde karşılaştı-
ğımız elle taşınabilen
söndürücülere genel bir
bakış yapalım. Bu sön-
dürücüleri alırken nelere
dikkat etmeliyiz? Ne sıklıkla dolum
yapmalıyız? Çalışma Bakanlığımızın
son acil eylem planında bulunan
yangın tatbikatı hakkında ki detay-
lar nelerdir? TSE 862 kapsamında
bulunan elle taşınabilen yangın
tüpleri imalatı ve dolum yetkilen-
dirilmesi Ticaret ve Sanayi Bakan-
lığınca yapılmaktadır. Bakanlık
veya bağlı müdürlüklerinde verilen
yeterlilik belgeleri belli zaman ara-
lıkları ile yeniden vize edilmektedir.
TSE 862 standardı dışında olan
söndürücülerin satışı yapılmama-
lıdır. Bu nedenle satın alacağımız
söndürücülerin gövdelerinde bu
yeterlilik belgelerinin numaraları ve
ilgili üreticinin şablonu bulunmalı-
dır. Söndürücülerin yeniden dolum
süreleri ise yeni söndürücüler de 4
yıl, dolumu yapılan söndürücülerde
ise 2 yıl olacak şekilde açık şekilde
tarihlendirilmelidir. Bu durum
zaman zaman tartışma yaratmak-
tadır; söndürücülerin her altı ayda
bir basınç kontrolleri gözle yapılıp
kontrol kartlarına işlenmelidir.
Ancak son eylem planında görüntü-
lü tatbikat zorunluluğundan dolayı
söndürücülerin tatbikat sırasında
boşaltılıp yeniden doldurulması ne-
deni ile bir kısım söndürücü her yıl
boşaltılıp doldurulacaktır. Burada
özellikle altı aylık kontrollerin ücret-
siz yapıldığını vurgulamak gerekir.
Söndürücülerde çalışma süreleri
Hayatımızın güvenliği için araba-
larımızda, evimizde, iş yerimizde
bulunan bu söndürücülerin içten ba-
sınçlı yani itici olarak azot gazından
faydalanılmaktadır. Eğer içindeki
basınç yeterli olmaz ya da basınç
yok ise içinde söndürücü kimyasal
olsa dahi çalışmaz; bu nedenle bu
tip söndürücülerde bulunan mono-
metrelerde ibre yeşilde olduğunda
basıncın yeterli olduğunu anlayabili-
riz; kırmızıda olursa basınç yetersiz
ya da tamamen bitmiştir diyebiliriz.
Bu tür söndürücülerde unutmamız
gereken önemli bir nokta da çalış-
ma süreleridir. TSE 862 kapsamın-
da bulunan 1-2-6-12 kg söndürü-
cülerin çalışma süreleri yaklaşık
10 sn. ile 45 sn. arasındadır. Bu
zamanın ne kadar önemli olduğunu
özellikle tatbikatlarda görüyoruz.
Söndürücüler yangın noktasına ge-
lene kadar bir miktarı tükenmekte
bu nedenle söndürücünün verimli
kullanılmadığı görülmektedir.
TSE 862 standardı dışında olan söndürücülerin satışı
yapılmamalıdır. Bu nedenle satın alacağımız söndürücülerin
gövdelerinde bu yeterlilik belgelerinin numaraları ve ilgili
üreticinin şablonu bulunmalıdır.
Erkan ATEŞ / TİGİAD Yönetim Kurulu Üyesi

FOKUS
Y
akın zamanda yaşanan
bilet satış sistemi
StubHub üzerinden
satılan sahte Jay-Z,
Elton John konser
biletlerinin şirkete maliyeti 1.6
milyon Amerikan doları. Target
mağazalar zincirinin veri sızıntısı
nedeniyle kaybının 200 milyon
Amerikan doları olduğu tahmin
edilmektedir. Kısacası; online
dolandırıcılığın perakendecilere
zararı çok büyük rakamlara ulaş-
maktadır.
İnternet dolandırıcılığıyla savaş-
mak üzere hizmet veren ve ürün
geliştiren firmalar, kendilerine
destek almak için başvuran şir-
ketlerden ve sürekli inceledikleri
internet uygulamalarından her
gün yeni yöntemler öğreniyorlar.
Bu şirketlerden biri olan Sift
Science’ın yayınladığı sıralama-
ya göre; bugüne kadar yaşanan
Füsun KOCAMAN
Internet dolandırıcılığında en
büyük 5 vurgun
Tüm zamanların en büyük ATM dolandırıcılığı 2013
yılında yapıldı. Bilgisayar korsanları; en büyük kredi kartı
işleme şirketinin sitelerine sızıp, binlerce kişinin kredi
kartı bilgilerini bir kaç dakika içinde çaldılar ve bu bilgileri
kullanarak dünyanın çeşitli noktalarındaki ATM’lerden 45
milyon Amerikan doları çaldılar.

en kötü 5 internet dolandırıcılığı
şöyle sıralanıyor:
5. Online arkadaşlık sitesinin
1.3 milyon Amerikan doları
değerindeki kaybı
2013 yılında; Ellen isimli emekli
bir Kanadalı kadın hayatı bo-
yunca biriktirdiği 1.3 milyon
Amerikan dolarını “Dave” e
kaptırdı. “Dave”, Ellen’la bir
online arkadaşlık sitesi üzerinden
bağlantı kurdu ve kendisine kur
yaptı. Yalnız bir kadın olan Ellen;
Dave’in yaklaşımından etkilendi
ve hayatının aşkını bulduğunu
düşünmeye başladı. Arkadaşlık
sitelerini araç olan kullanan do-
landırıcılar, kırılgan ve yalnız ama
yüklü miktarda para sahibi kadın
ve erkekleri hedef seçerler ve
kendilerine para, hediye gönder-
melerini ya da bir iyilik yapmala-
rını isterler. Ekran başında, etkili
şahsiyetler, çarpıcı hayat hikaye-
leri üretmek kolaydır. Sahtekar-
ların, dijital bir “ilişki” kurduktan
sonra yapmaları gereken tek
şey, kurbanlarının aklına yata-
cak, mantıklı ve haklı görünecek
mazeretler uydurarak kendilerine
uluslararası kanallardan para
göndermeye ikna etmektir. 10
profilden 1’ inin sahte olduğunu
ve kurban aramak için yaratıldı-
ğını hatırlatmakta yarar vardır.
Bu liste için 1.3 milyon Amerikan
doları az görünebilir; ama bu vaka
kendi türü içinde –dijital roman-
tizm- en yüksek bedelli olandır ve
unutulmamalıdır ki, bu kadın bu
parayı isteyerek vermiştir. Ayrıca,
aynı yıl içinde yaşanan arkadaşlık
sitesi dolandırıcılıkları toplamı
90 milyon Amerikan dolarını
bulmuştur, kurban başına düşen
ortalama zarar yaklaşık 21,000
Amerikan doları seviyesindedir.
4. ATM dolandırıcılığında çalı-
nan 85 Milyon Amerikan Doları
Tüm zamanların en büyük ATM
dolandırıcılığı 2013 yılında
yapıldı. Bilgisayar korsanları, en
büyük kredi kartı işleme şirke-
tinin sitelerine sızıp, binlerce
kişinin kredi kartı bilgilerini bir
kaç dakika içinde çaldılar ve bu
bilgileri kullanarak dünyanın çe-
şitli noktalarındaki ATM’lerden 45
milyon Amerikan Doları çaldılar.
Saldırının peşinden 8 New York’lu
ve 2 Hollandalı tutuklanmış olsa
da; bir kaç hafta sonra benzer bir
hırsızlık daha sektörü felç etti:
Dolandırıcılar başka bir kredi kartı
işleme şirketinden çaldıkları bil-
gilerle 40 milyon Amerikan Doları
çaldılar!
3. Uluslararası kredi kartı
dolandırıcılık çetesi tarafından
çalınan 200 Milyon Amerikan
Doları
2013’ün Şubat ayında FBI; ulus-
lararası bir kredi kartı dolandırıcı-
lık çetesinin 18 üyesini tutukladı.
Bu kişiler toplam 200 milyon
Amerikan doları çalmışlardı.
Binlerce kredi kartını çalmak için,
7,000 adet sahte kimlik üretmiş-
ler ve bu kartları kullanarak büyük
miktarlarda “kredi” almışlardı.
Bu paraları, “borç” alabilmek için
kredi bürolarının veri tabanlarına
sahte kimliklerin kredibilitele-
rini yüksek gösterecek bilgileri
girmişlerdi.
2. Küresel dolandırıcılık çetesi-
nin verdiği 200 Milyon Ameri-
kan Doları miktarındaki zarar
Bilgisayar suçlarına verilen
cezaların en büyüğü 2010 yılında;
ABD federal mahkemesi tara-
fından bilgisayar korsanı Albert
Gonzalez’e verilen 20 yıl hapis
cezasıdır. Gonzales; perakende
Arkadaşlık sitelerini araç olarak kullanan
dolandırıcılar; kırılgan ve yalnız ama yüklü miktarda
para sahibi kadın ve erkekleri hedef seçerler ve
kendilerine para, hediye göndermelerini ya da bir
iyilik yapmalarını isterler.
Füsun KOCAMAN

FOKUS
satış yapan mağazaların hesapla-
rına girerek, yüz milyonlarca kredi
kartı bilgilerini çalan bir çetenin
yöneticisi olması nedeniyle bu ce-
zaya çarptırıldı. SoupNazi takma
adıyla faaliyet gösteren Gonza-
les; yalnızca kendisi 2.8 milyon
Amerikan doları çalmış ve lüks
arabalar, Rolex saatlerle çevrili
gösterişli bir hayat sürmekteydi.
Yetkililer çetenin iş dünyası-
na verdiği zararın 200 milyon
Amerikan doları civarında tespit
edildiğini; ancak toplam ekono-
mik zararın 1 milyar dolardan
fazla olduğunun tahin edildiğini
belirtmekteler.
1. Amerikan tarihindeki en
büyük siber suç dosyası
Federal ajanların uzun yıllar
boyunca takip ettikleri bir davayla
ilgili olarak 2013 Temmuz’unda,
5 kişiyi tutukladılar. Bu 5 kişinin
Nasdaq, Visa, Citibank, JetBlue
Havayolları gibi birçok büyük
şirketin sitelerine saldırdıkları ve
kredi kartı sahteciliği vasıtasıy-
la 300 milyon Amerikan doları
çaldıkları tespit edildi. Korsanlar;
Nasdaq sunucularına kötü amaçlı
yazılımlar yükleyerek yaklaşık
160 milyon kredi kartının bilgileri-
ni çaldılar. Suçlarını gizlemek için
de; kurbanlarının bilgisayarların-
daki virüs koruyucu programlarını
etkisiz hale getirdiler ve verileri
çeşitli korsan platformlarda
sakladılar. Daha sonra bu bilgileri
muazzam karlarla sattılar. Daha
sonra bu çetenin; 2010’ da
yakalanan Gonzalez’in çetesiyle
bağlantılı olduğu ortaya çıktı.
e-Ticaret Dolandırıcılığına
Karşı Alınacak 10 Tedbir
İnternet dolandırıcılığının kurbanı
olmuşsanız; bu işin nasıl işlediği-
ni ve ne kadar zarar verebileceği-
ni birinci elden bilirsiniz. Maale-
sef bu konuda yalnız değilsiniz.
Ticari işletmelerin bu dolandırı-
cılara kaptırdıkları paranın yıllık
değeri 3.5 milyar Amerikan doları
civarında.
Internet dolandırıcılığı, kredi
kartı geri ödemeleri, sahte hesap
kayıtları, çalıntı kredi kartları,
kimlik hırsızlıkları ve benzeri pek
çok şekilde karşımıza çıkabiliyor.
Kimi yazılım şirketlerinin sunduğu
“makine öğrenme teknolojisi”,
bu sahtekârların potansiyel
faaliyetlerini işaretleyerek, dürüst
siparişleri sahtelerinden ayırt
ederek, sürece yardımcı olabiliyor
ve kullanıcının daha doğru karar
vermesine yardımcı olabiliyor.
Online dolandırıcılık girişimlerini
tespit etmek konusunda Visa’nın
belirlediği 10 altın kural şu şekil-
de sıralanıyor:
1. İlk kez alışveriş yapanlar:
Dolandırıcılar, ağlarına düşürmek
için sürekli yeni müşterileri araş-
tırırlar ve satış sitelerinde “yeni
alıcı” hesapları yaratırlar;
2. Toplu siparişler: Suçlular,
çaldıkları kredi kartı bilgisinin ne
zaman açığa çıkacağını bileme-
dikleri için mümkün olduğu kadar
hızlı ve büyük tutarlarda sipariş
verirler;
3. Aynı ürünün değişik türlerine
yapılan siparişler: Çok sayıda
pahalı ürün satın almak – pahalı
saatler, marka çantalar, pahalı
tenis ayakkabıları – şüpheyle
karşılanmalıdır;
4. Acil veya “aynı gün” teslimat
talepleri: Suçlular çaldıkları ürün-
lerden en kısa zamanda yararlan-
mak isterler;
5. Uluslararası teslimat: Sahte
alışverişler bazen satıcının ülkesi
dışında ve suçlunun yaşadığı
yere teslim edilmek üzere sipariş
edilir;
6. Tutarsızlıklar: Fatura ve
teslimat adreslerinde farklılık,
telefon alan kodu ile posta kodu
arasındaki uyuşmazlık, geçersiz
e-mail adresi, günün beklenmedik
saatlerinde verilen siparişler po-
tansiyel olarak şüpheyle karşılan-
malıdır;
7. Aynı adrese farklı kredi kart-
larından verilen siparişler: Tek
bir kişinin elinde bir deste çalıntı
kredi kartı bulunduğunu işaret
edebilir;
8. Aynı fatura adresiyle fakat
farklı teslimat adreslerine çok
sayıda alışveriş: Organize suç-
luların tek bir merkezden sahte
işlem yaptıklarını düşündürebilir;
9. Aynı IP adresinden kullanılan
birden fazla kredi kartı: Birden
fazla kredi kartı her zaman titizlik-
le değerlendirilmelidir;
10. Herhangi bir faturalandır-
ma ilişkisine tekabül etmeyen
e-maillerden verilen siparişler:
Sahte kullanıcılar yalnızca sahte
alışveriş yapmak için e-mail ad-
“Dolandırıcılık
Tespiti”;
dolandırıcılık
girişiminin mümkün
olan en kısa sürede
fark edilmesi ve
önlenmesi anlamına
geliyor. Bu alanda
sürekli yeni ve
akıllı metotlar
geliştiriliyor ve tabii
dolandırıcılar da buna
paralel gelişimlerini
sürdürüyorlar.

resleri yaratabilirler.
Tahmin edebileceğiniz gibi;
yukarıdaki listenin her olasılığı
kapsaması mümkün değil, do-
landırıcılar giderek daha yaratıcı
ve öngörülemez teknikler gelişti-
riyorlar ve her birini tespit etmek
mümkün olamıyor. Ama bir alıcı
bir hafta içinde fatura adresi için
30 farklı posta kodu kullanıyor-
sa; bu tuzağa da düşmemek
gerekir. Bu noktada,“makine
öğrenme teknolojisi” ve akıllı,
adapte olma kabiliyeti yüksek
“Dolandırıcılık Tespit” yazılımları
devreye giriyor.
Dolandırıcılık Tespit
Sistemleri
Sertifikalı Dolandırıcılık Mü-
fettişleri Derneği (Association
of Certified Fraud Examiners
ACFE) dolandırıcılık tanımı şöyle
yapıyor:“Birinin işini veya bir
kurumun kaynaklarını kendine
menfaat sağlamak amacıyla
kasıtlı olarak kötüye kullanmak”.
Teknolojik sistemlerde, dolan-
dırıcılık eylemleri günlük hayatı-
mızın birçok alanında karşımıza
çıkıyor; örneğin telekomüni-
kasyon ağları, mobil iletişim,
internet bankacılığı, e-ticaret.
Bu sahtekârlıklar, bireylere,
şirketlere ya da hükümetlere
ciddi finansal zararlar veriyor; bu
nedenle de “Dolandırıcılık Tes-
piti” (Fraud Detection) üzerinde
dikkatle durulması gereken bir
konu olarak öne çıkıyor.
“Dolandırıcılık Tespiti”; dolandı-
rıcılık girişiminin mümkün olan
en kısa sürede fark edilmesi
ve önlenmesi anlamına geliyor.
Bu alanda sürekli yeni ve akıllı
metotlar geliştiriliyor ve tabii
dolandırıcılar da buna paralel
gelişimlerini sürdürüyorlar. Bu
konudaki en büyük sıkıntılardan
biri de saldırıya maruz kalan
verilerin çoğunlukla ticari sır
ya da kişinin mahrem bilgileri
olması; bu durumda halka açık
bir analiz yapılması mümkün
olmuyor.
“Fraud Detection” metotları;
mevcut muazzam hacimdeki
veriler ve kullanıcı davranışları
üzerine yapılandırılmaktadır.
Günümüzde bu amaçla kulla-
nılan tekniklerin başında, veri
madenciliği, istatistik, yapay
zekâ gibi yöntemler gelmekte-
dir. Dolandırıcılık, veri setinde
ya da kullanıcı davranışların-
da gözlemlenen olağan dışı
durumlardan yola çıkarak tespit
edilmeye çalışılmaktadır. Veri
madenciliği ve istatistik dolan-
dırıcılık girişimlerini önceden
sezmek ve hızla tepki vererek
zararı minimize etmek konusun-
da çok yararlıdır. Karmaşık veri
madenciliği araçları kullanılarak;
milyonlarca işlem arasından
sıra dışı örüntüleri anında
tespit edip, sahtekarlığın önüne
geçmek mümkün olabilmekte-
dir. Veri madenciliğinin tanımı:
“Eldeki verilerden üstü kapalı,
çok net olmayan, önceden
bilinmeyen ancak potansiyel
olarak kullanışlı bilginin çıka-
rılmasıdır. Bu da; kümeleme,
veri özetleme, değişikliklerin
analizi, sapmaların tespiti gibi
belirli sayıda teknik yaklaşım-
ları içerir” (William J. Frawley,
Gregory Piatetsky – Shapiro,
Cristopher J. Matheus). Dolandı-
rıcılık Tespiti yaparken ilk adım;
dolandırıcılığa yol açabilecek
faktörleri tespit etmektir. Daha
önce yaşanan bir dolandırıcılık
vakası esnasında, öncesinde
ve sonrasında tam olarak ne
olduğunu, vaka yaşanırken baş-
ka hangi karakteristik durumlar
gözlemlendiğini tespit etmek,
işlemin yönetilebilir bir süreç
haline gelebilmesi açısından
çok önemlidir.
Teknoloji ilerledikçe, yeni sahte-
karlık türlerinin ortaya çıkacağı
muhakkaktır. Ancak birden fazla
parametre kullanılarak analiz ile
erken uyarı sistemlerinin oluş-
turulmasıyla kayıpların asgari
mertebede tutulması mümkün-
dür. Günümüzde henüz gerçek-
leşmemiş ancak Truva atları ve
virüslerle açılacak tünellerle sız-
ma girişimleri gerçekleştirilmesi
olası sahtekarlık örnekleridir.
Bu yüzden kurumların sahtekar-
lık girişimlerini tespit etmek için
kendi güvenlik politikalarını be-
lirlemesi; bu konuda yapılacak
çalışmaların bir proje olarak ele
alınarak gerekli analiz ve rapor-
lama sistemlerinin geliştirilmesi
en sağlıklı yaklaşım olacaktır.
İnternet dolandırıcılığının kurbanı
olmuşsanız; bu işin nasıl işlediğini ve ne kadar
zarar verebileceğini birinci elden bilirsiniz.
Maalesef bu konuda yalnız değilsiniz. Ticari
işletmelerin bu dolandırıcılara kaptırdıkları
paranın yıllık değeri 3.5 milyar Amerikan
doları civarında.

FOKUS
G
ünümüzde teknolojik
ilerlemelerin hiç olma-
dığı kadar hızlanmasıy-
la birlikte birey olarak
bizler de interneti ve
mobil cihazlarımızı kullanarak
devlet ödemelerimizi; market
alışverişlerimizi ve benzeri pek çok
hizmeti interneti kullanarak almaya
başladık. Şirketlerin de daha çok
müşteriye ulaşma stratejisiyle
sistemlerini internet ortamına
açmasıyla birlikte siber güvenlik
şirketler için önemli bir kaygı haline
gelmeye başladı. Buna karşın 90’lı
yıllarda birey olarak gördüğümüz
bilgisayar korsanları artık ordu ola-
rak karşımıza çıkıyor ve bu durum
güvenlik kaygılarımızı arttırdı.
Peki; kaygılarımız ne kadar gerçek?
2015 yılı itibariyle veri sızma-
larının ortalama maliyeti 3,79 M $
oldu (2013 yılına göre %23 arttı) .
Ortalama 154 $ sızan kayıt
başına maliyet1
2014 yılında 43 milyon güven-
lik olayı gerçekleşti.
İncelemeye tabi olan hiçbir
şirket saldırılar gerçekleşirken tam
PCI DSS uyumlu değildi.
Dünya Ekonomik Forumu
tarafından yayınlanan 2015 Kü-
resel Risk raporunda “Dünyadaki
şirketlerin %90’nının siber saldırıla-
ra karşı yeterince hazır olmaması”
kaygı verici bir uyarı niteliğindedir.
Potansiyel tehdit büyümeye
devam ediyor.
PCI DSS ve kredi kartının
korunması
Ödeme Kart Endüstrisi Veri
Güvenliği Standartı (PCI DSS),
küresel olarak kabul görmüş ve
kurumlarında kredi kartı bilgileri-
ni korumasında yardımcı olacak
kontroller bütününü tanımlayan bir
standarttır. 12 ana kontrol hedefin-
den oluşmaktadır ve çok katmanlı
olarak kontrolleri içermektedir:
Söz konusu kontroller tam anla-
mıyla uygulandığında veri sızmaları
risklerini kabul edilebilir seviyelere
kadar düşürmektedir. Bununla bir-
likte PCI DSS gelişen ve yenilenen
bir standarttır. 15 Nisan 2015
tarihinde PCI Güvenlik Konseyi
yeni sürüm olan PCI DSS v3.1’i
yayınlamıştır. Konsey standartta
büyük bir değişikliği normalde 36
ay periyodunda gerçekleştirmekte ve
bu sayede güvenlik tedarikçilerinin
yeniliklere uyum sağlaması için makul
süre sağlamaktadır. Baktığımızda 2.0
sürümünden yakın zamanda 3.0 sürü-
müne geçilmişken ve değerlendirme
formlarında (SAQ) büyük değişiklikler
yapılmışken yeni sürüme geçme ihti-
yacı neden kaynaklanmıştı? Burada
sihirli kelime POODLE. Güvenliğin ve
en iyi uygulamaların yaşam döngüsün-
de unutulmaması gereken, tehditler
evrimleşir ve gelişirken standartla-
rında evrimleşme ihtiyacı olduğudur,
PCI standartındaki bu değişiklik buna
güzel bir örnek teşkil etmektedir.
Güvenlik evrimini takip ederken
risk bazlı yaklaşım
Üye işyerleri ve servis sağlayıcılar PCI
uyumluluğuna çeşitli farklı yöntemler-
le yaklaşmaktadır. Genelde görülen
yaklaşım uyumluluk esaslıdır ve artık
risk (Residual Risk) üzerine yoğunla-
şılan bir yaklaşım sergilenmektedir.
Bununla birlikte veri sızma riskini
Ateş SÜNBÜL / Bilgi Güvenliği Danışmanı
BİZNET BİLİŞİM A.Ş.
Siber güvenlik önemli bir
kaygı haline geldi
Ödeme Kart Endüstrisi Veri Güvenliği Standartı (PCI DSS),
küresel olarak kabul görmüş ve kurumlarında kredi kartı
bilgilerini korumasında yardımcı olacak kontroller bütününü
tanımlayan bir standarttır.

31 sayfalar.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to 31 sayfalar.pdf

Similar to 31 sayfalar.pdf (20)

More from YunusEmreKK1

More from YunusEmreKK1 (20)

31 sayfalar.pdf