3. Πού (ο τόπος) Πότε (ο χρόνος)
• στο σπίτι
• στο σχολείο (στην
αίθουσα, στο προαύλιο, στις
σκάλες, στο γήπεδο του
μπάσκετ)
• στον δρόμο
• στο ασανσέρ της πολυκατοικίας
• στην παραλία
• σε ένα πολυκατάστημα
• στο πάρκο της γειτονιάς
• στο λεωφορείο
• στο δάσος κ.ά.
• Πριν από μερικά χρόνια,
• Πριν από λίγες μέρες
• Τον προηγούμενο μήνα
• Το περασμένο Σαββατοκύριακο
• Κάποιο πρωινό
• Προχθές
• Την ημέρα του αγώνα
• Την ώρα του διαλείμματος
κ.ά.
4. Αναφέρω τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα αλλά και τα δευτερεύοντα
πρόσωπα της ιστορίας.
Ο αφηγητής της ιστορίας, οι γονείς, οι φίλοι, οι συμμαθητές, οι ένοικοι
της πολυκατοικίας, οι γείτονες, οι περαστικοί, οι συγγενείς, οι
πυροσβέστες, οι αστυνομικοί, οι γιατροί του ασθενοφόρου κ.ά.
5. απροειδοποίητη διακοπή ρεύματος
κακές καιρικές συνθήκες (χαλάει ο καιρός, ξαφνική βροχή, δυνατοί
άνεμοι)
μηχανολογική βλάβη στο αυτοκίνητο ή στο ασανσέρ
συνωστισμός στο λεωφορείο
μόνος στο σπίτι ή στο ασανσέρ κ.ά.
8. Πανικοβλήθηκα
Έτρεμα
Ξέσπασα σε κλάματα
Παρέμεινα ψύχραιμος
Παρηγορούσα τους υπόλοιπους
Καλούσα σε βοήθεια
Φώναζα
Προσπαθούσα να προφυλαχτώ από τη
βροχή
Αγκάλιασα τη μικρή μου αδερφή
9. κίνδυνος για τη ζωή μου
σοβαρός τραυματισμός
μόνο στο δάσος
κρύο
πείνα
φόβος για ρύπανση του περιβάλλοντος και οικολογική καταστροφή
10. προσπαθώντας να προστατευτώ έπεσα και χτύπησα
δεν είχα μαζί μου τηλέφωνο
είχα ξεχάσει τον φακό
δεν θυμόμουν το τηλέφωνο της πυροσβεστικής
έχασα τα κλειδιά του σπιτιού
11. ήρθε η αστυνομία / η πυροσβεστική / το ασθενοφόρο
με βρήκε ένας ξυλοκόπος
μεταφορά στο νοσοκομείο
μικροτραυματισμοί
επιστροφή στο σπίτι
απεγκλωβισμός από το ασανσέρ
12. Για να οργανώσουμε την αφήγηση μιας ιστορίας:
α) Επιλέγουμε προσεκτικά τα γεγονότα που θα αφηγηθούμε,
τα οποία πρέπει να παρουσιαστούν διαδοχικά, ώστε η αφήγηση
να έχει αρχή, μέση και τέλος.
13. β) Δίνουμε στοιχεία για τον χώρο και το χρόνο, δηλαδή για το
πού και το πότε συμβαίνουν όσα αφηγούμαστε.
γ) Δίνουμε πληροφορίες για τα πρόσωπα που παίρνουν μέρος
στην ιστορία, καθώς και για τις σκέψεις και τα συναισθήματά
τους κατά την εξέλιξη της ιστορίας.
14. δ) Προσέχουμε τον χρόνο των ρημάτων. Συνήθως
χρησιμοποιούμε παρατατικό και αόριστο, αλλά μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε και ενεστώτα, όταν θέλουμε να αφηγηθούμε
μία ιστορία με πιο ζωντανό και παραστατικό τρόπο.
15. Ρήματα σε χρόνο παρατατικό:
π.χ.
Καθώς προχωρούσαμε στο βάθος της σπηλιάς, το
σκοτάδι γινόταν όλο και πιο πυκνό.
Σχεδόν δύο ώρες περπατούσαμε μέσα στο δάσος.
16. Ρήματα σε χρόνο αόριστο:
π.χ.
Βγήκαμε στην παραλία και αφού δέσαμε τη βάρκα,
αρχίσαμε να εξερευνούμε τον χώρο.
Κάποιοι έβγαλαν τα παπούτσια τους, διέσχισαν
προσεκτικά το ποτάμι και πέρασαν στην απέναντι όχθη.
17. Ρήματα σε χρόνο ενεστώτα (για πιο ζωντανή και παραστατική περιγραφή)
π.χ.
Ξαφνικά σταματάει μπροστά μας μία μηχανή και ο
οδηγός αρπάζει την τσάντα της μητέρας μου.
Την άνοιξη ο κήπος της γιαγιάς είναι σωστός
παράδεισος.
18. ε) Για να δίνουμε ξεκάθαρα την εξέλιξη των γεγονότων
χρησιμοποιούμε λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν χρόνο:
στην αρχή, έπειτα, ακολούθως, στη συνέχεια, ύστερα από λίγο,
αφού έγιναν αυτά, ξαφνικά, ως το βράδυ, από τότε, έως τώρα,
από δω και στο εξής, κατά το βραδάκι, μετά το φαγητό, ύστερα
από λίγο, για δύο ώρες, κάπου κάπου κ.ά.
19. Χρονικά επιρρήματα
(απαντούν στην ερώτηση πότε)
τώρα πάντα τότε
πριν κάποτε αμέσως
ποτέ άλλοτε αργά
ήδη κιόλας νωρίς
ακόμη συχνά πέρσι
πάλι συνήθως χτες
ξανά απόψε αύριο
20. Χρονικές συνδέσεις
Όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου ,πριν, προτού, μόλις, ώσπου, ωσότου,
οπότε, κάθε φορά που, την ώρα που, τη στιγμή που, όσες φορές κ.ά.
π.χ. Όταν διαπίστωσα πως είχα χαθεί, με έπιασε πανικός.
Μόλις ήρθε το λιμενικό, έδεσε τη βάρκα μας στο σκάφος και μας
τράβηξε στη στεριά.
21. ζ) Εμπλουτίζουμε την αφήγηση μας με διαλόγους και περιγραφές
χωρών, προσώπων ή πραγμάτων, για να κάνουμε την
αφήγηση μας πιο ζωντανή, άμεση, παραστατική και
ενδιαφέρουσα.
22. Διαλόγους
π.χ.
– Τι θα κάνουμε τώρα; Πώς θα καλέσουμε σε
βοήθεια;
– Μη σε πιάνει πανικός. Κάτι θα σκεφτούμε.
– Γρήγορα, πίσω. Τρέξτε! φώναξε ο μπαμπάς.