Πρόγραμμα αγωγής υγείας από το 3ο Νηπ. Ν. Περάμου Δυτικής Αττικής

1. 3μ
Κεπηαγςγείμ Κέαξ Πενάμμο
Ηιαζζηθό & Οιμήμενμ ημήμα
Πνόγναμμα Αγςγήξ Τγείαξ
΢πμιηθό έημξ 2014 – 2015
ΑΡΖΘΙΟ΢ ΚΕΠΖΩΚ 43
Τπεύζοκμη εθπαηδεοηηθμί : Πεηακίηε Παναζθεοή
Ιήθα Ιαίνε
Θώιμο Ηςκζηακηίκα
Τπεύζοκε πνμγνάμμαημξ αγςγήξ ογείαξ : ΢ηαμαημπμύιμο Γεςνγίηζα

2. ΑΦΟΡΜΗ΢Η: ΓΙΑΣΙ ΤΓΙΓΙΝΗ ΔΙΑΣΡΟΦΗ;
Γπηιέλαμε ημ πνόγναμμα γηα ηεκ ογηεηκή δηαηνμθή γηαηί είκαη έκα
ζέμα πμιύ ακμηπηό πμο δεκ αθμνά απμθιεηζηηθά ηα ηνόθημα ή ημκ ηνόπμ
δηαηνμθήξ ημο παηδημύ. Ιε ημ πνόγναμμα γηα ηε ζςζηή δηαηνμθή μαξ
δόζεθε ε δοκαηόηεηα κα δμύμε ημκ εαοηό μαξ, ηε ζέζε μαξ μέζα ζηε
μηθνμθμηκςκία ηεξ ηάλεξ, ηε πόιε μαξ, πμημη είμαζηε θαη πςξ θενόμαζηε
με αθμνμή θάηη πμο δηέπεη ζε θαζεμενηκή βάζε ηε δςή θαη ηεκ
πνμζςπηθόηεηά μαξ, ημ θαγεηό. Έηζη με αθμνμή ηεκ ογηεηκή δηαηνμθή
ήνζαμε ζ’ επαθή με ηα ζοκαηζζήμαηά μαξ θαη μηιήζαμε γηα ζέμαηα πμο
ίζςξ κα με μαξ ένπμκηαη αμέζςξ ζημ μοαιό όηακ ζθεθηόμαζηε ηε ιέλε
δηαηνμθή. Ηαη αξ μεκ λεπκάμε πςξ μη πενηζζόηενεξ ζεμακηηθέξ ζηηγμέξ
ζηε δςή ημο ακζνώπμο είκαη ζοκδεδεμέκεξ με θάπμημ θαγεηό ή γιοθό!
Ε αθμνμή γηα ηεκ έκανλε ημο πνμγνάμμαημξ μπμνεί κα είκαη ε
16ε Οθηςβνίμο παγθόζμηα μένα επηζηηηζμμύ, μη δηαηνμθηθέξ ζοκήζεηεξ
ηςκ παηδηώκ θιπ. Ιέζα από ζοδήηεζε δηενεοκμύμε ηηξ γκώζεηξ θαη ηηξ
εμπεηνίεξ ηςκ παηδηώκ γύνς από ημ ζέμα.
Ιε θαηάιιειεξ ενςηήζεηξ όπςξ :
Ση ηνώμε;
Από πμύ πνμένπμκηαη μη ηνμθέξ μαξ;
Γηαηί ηνώμε;
Πμο ηνώμε θαη πςξ;
Όιμη μη άκζνςπμη ηνώκε ηα ίδηα θαγεηά ;
Ηαηά ηε δηάνθεηα ηεξ ζοδήηεζεξ ζηεκ πανεμύια θαηαγνάθμομε όια όζα
ακαθένμοκ ηα παηδηά ζπεηηθά με ηε δηαηνμθή (γκώζεηξ, εμπεηνίεξ,
απμνίεξ, πνμηάζεηξ γηα ζέμαηα ζοδήηεζεξ). Πνμπςνάμε ζηε ζοκέπεηα
ζημ ζπεδηαζμό ημο ηζημγνάμμαημξ με ηηξ εκόηεηεξ πμο ζα ακαπηύλμομε
γηα ηεκ θαιύηενε πνμζέγγηζε ημο ζέμαημξ. Γπηιέγμομε μηα γςκηά ηεξ
ηάλεξ, όπμο ζα εθζέημομε ημ οιηθό μαξ θαη ζα ημπμζεημύμε όηη ζπεηηθό
με ημ ζέμα μαξ. Πανάιιεια ημπμζεημύμε έκα πίκαθα ακαθμηκώζεςκ, γηα
ημοξ γμκείξ θαη ημ θμηκό όπμο ζα ακανημύμε ζεμακηηθέξ πιενμθμνίεξ
πμο ζα πνμθύπημοκ.
Σα παηδηά πςνίδμκηαη ζε μμάδεξ ηςκ ηεζζάνςκ – πέκηε θαη
ακαιαμβάκμοκ κα οιμπμηήζμοκ ηηξ δναζηενηόηεηεξ.
Σα παηδηά μαδί με ηεκ εθπαηδεοηηθό ακαιαμβάκμοκ ημκ εμπιμοηηζμό ηεξ
γςκηάξ με εηθόκεξ θςημγναθίεξ, βηβιία , πενημδηθά θαη όηη άιιμ ζπεηηθό

3. με ημ ζέμα μπμνεί θάπμημ κα ζοιιέλεη. Γκεμενώκμομε ημοξ γμκείξ θαη
δεημύμε ηεκ βμήζεηα ημοξ γηα ηεκ οιμπμίεζε ημο πνμγνάμμαημξ.
ΒΑ΢ΙΚΟΙ ΑΞΟΝΓ΢
1. Ο ΓΑΤΣΟ΢ ΜΟΤ – ΣΑ ΢ΤΝΑΙ΢ΘΗΜΑΣΑ ΜΟΤ
Α) Πώξ μπμνεί έκα παηδί κα μάζεη κα επηιέγεη ηεκ ογηεηκή ηνμθή
όηακ δεκ έπεη πνμζδημνίζεη ημ πμημξ είκαη, ηη ζέιεη, ηη ημο ανέζεη, ηη δεκ
ημο ανέζεη; Έηζη πνώημ μαξ μέιεμα ήηακ κα θςηίζεη ημ παηδί ηα
ζημηπεία ημο εαοημύ ημο πμο επηιέγεη κα απμθαιύπηεη μέζα ζηε ζπμιηθή
ηάλε.
Β) Πμηα είκαη ηα ζοκαηζζήμαηα πμο μπμνεί κα κηώζεη έκα παηδί, κα
ακαγκςνίζεη ζημκ εαοηό ημο θαη ζημοξ γύνς ημο, πμηα μπμνεί κα
μκμμαηίζεη, πμηα βηώμαηα ημο ηα αθοπκμύκ, πώξ μπμνεί κα μάζεη κα ηα
μμηνάδεηαη θαη κα ηα εθημκώκεη δεμημονγηθά; Πηζηεύμκηαξ πμιύ ζηεκ
ακάγθε έθθναζεξ ηςκ ζοκαηζζεμάηςκ μέζα ζηεκ ηάλε αθηενώζαμε έκα
μεγάιμ θμμμάηη ηεξ ζπμιηθήξ δςήξ ζε θάζε βαζηθό ζοκαίζζεμα
λεπςνηζηά. Αζπμιεζήθαμε με ηεκ αγάπε, ηε ιύπε, ημ ζομό, ημ θόβμ θαη
ηεκ πμιύ θμηκςκηθά εκμπμπμηεμέκε δήιηα. Όιμη δειεύμοκ ή κηώζμοκ
θάπμημ από ηα ζοκαηζζήμαηα θάπμηεξ θμνέξ. Σμ ζέμα είκαη, αθμύ
απμδεπηώ ημκ εαοηό μμο με ηεκ ακζνςπόηεηά ημο, πςξ μπμνώ κα
πεηνηζηώ όπμημ ζοκαίζζεμα θαη κα κηώζς. Ιάζαμε ιμηπόκ
δηάθμνμοξ ηνόπμοξ έθθναζεξ, εθηόκςζεξ θαη ακαθμύθηζεξ ηςκ
ζοκαηζζεμάηςκ μαξ. Έκα ζοκαίζζεμα μπμνμύμε:
- κα ημ πμύμε ζ’ έκα θίιμ, ζηε δαζθάια, ζε θάπμημ μεγάιμ πμο μαξ
αγαπά
- κα ημ δςγναθίζμομε
- κα ημ παίλμομε ζημ ζέαηνμ
- κα ημ γνάρμομε ζ’ έκα μήκομα ή ζε γνάμμα
- κα αζπμιεζμύμε με θάηη άιιμ ακ ζέιμομε κα ημ λεπάζμομε.

4. 2. ΤΛΟΠΟΙΗ΢Η ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ΢ ΜΓ ΣΙ΢
ΑΚΟΛΟΤΘΓ΢ ΔΡΑ΢ΣΗΡΙΟΣΗΣΓ΢
2α. Γκόηεηα : μμάδεξ ηνμθώκ
΢οδήηεζε με ηα παηδηά γηα ημ ηη ηνώκε , ηη ημοξ ανέζεη , πμημ θαγεηό
ημοξ ανέζεη θαη πμημ όπη.
Δεηάμε από ηα παηδηά κα μαξ πμοκ ηη ηνώκε θαζεμενηκά θαη ηα
θαηαγνάθμομε.
Δεμημονγμύμε έκα πίκαθα με ηηξ δηαηνμθηθέξ ζοκήζεηεξ μηαξ εβδμμάδαξ.
Παίδμομε παηπκίδηα γεύζεςκ (γιοθό ,πηθνό, ληκό, αιμονό). Σα παηδηά
δμθημάδμοκ δάπανε, αιάηη, θαθέ θ.α. θαη ακαθαιύπημοκ ηηξ γεύζεηξ.
Ηάκμοκ ημ ίδημ με θιεηζηά μάηηα.
Σα παηδηά παίδμοκ πακημμίμα: βνεξ ηη ηνώς. Ηάζε παηδί δείπκεη με
θηκήζεηξ ζημοξ άιιμοξ όηη θάηη ηνώεη. Σα άιια παηδηά πνέπεη κα
μακηέρμοκ ηη ηνώεη.
Ιηιάμε γηα ηηξ μμάδεξ ηςκ ηνμθώκ. Δηαβάδμομε ημ βηβιίμ «ημ
δηθαζηήνημ ηςκ ηνμθώκ» ηεξ Ακαγκςζημπμύιμο Καηάζαξ εθδ. Φοηνάθε.
Σα παηδηά πςνίδμκηαη ζε μμάδεξ δςγναθίδμοκ ηηξ μμάδεξ ηςκ ηνμθώκ.
Θέμε αηκίγμαηα γηα ηα ηνόθημα θαη ηα παηδηά μακηεύμοκ πμηα είκαη.
Δηαβάδμομε ηεκ «θόθθηκε θμημύια» ηεξ Δςνδ ΢αννή. Ακαιύμομε ημ
παναμύζη θαη παίδμομε δναμαημπμίεζε: από ημ ζηηάνη ζημ ρςμί.
΢οδήηεζε γηα ηα ηνόθημα ηεξ θαηεγμνίαξ ρςμί,
δεμεηνηαθά, νύδη, δομανηθά.
Βνίζθμομε θαη θόβμομε εηθόκεξ ηςκ ακάιμγςκ ηνμθίμςκ, από
δηαθεμηζηηθά ηςκ ζμύπεν μάνθεη θαη δεμημονγμύμε ηεκ πνώηε μμάδα .
Παίδμομε μαζεμαηηθά παηπκίδηα με μαθανόκηα :από ημ μαθνύ ζημ
θμκηόηενμ , από ημ πμκηνό ζημ ιεπηό.
Φηηάπκμομε ημ δηθό μαξ επηηναπέδημ παηπκίδη.
Δηαβάδμομε ημ πμίεμα : «ε θαιή μαξ αγειάδα» ζοδήηεζε γηα ηεκ άιιε
αμάδα ηςκ ηνμθώκ ηα γαιαθημθμμηθά .
Σα παηδηά δεμημονγμύκ ηεκ δεύηενε μμάδα ηνμθίμςκ με εηθόκεξ από
δηαθεμηζηηθά.
Παηπκίδη γεύζεςκ . Δμθημάδμομε δηάθμνεξ ηνμθέξ από γάια : γηαμύνηη,
θνέμα, ηονί.

5. ΢οδήηεζε γηα ηεκ ηνίηε μμάδα ηςκ ηνμθίμςκ : ημ θνέαξ, ηα πμοιενηθά,
ηα ράνηα, αβγά θαη λενμί θανπμί.
Σα παηδηά δεμημονγμύκ ηεκ ηνίηε μμάδα ηνμθίμςκ με εηθόκεξ από
πενημδηθά θαη δηαθεμηζηηθά.
΢οδεημύμε με ηα παηδηά γηα ηεκ ηνίηε μμάδα ηςκ ηνμθίμςκ, ηα θνμύηα
θαη ηα ιαπακηθά.
Παναηενμύμε θαη ακαγκςνίδμομε θνμύηα θαη ιαπακηθά από ηα βηβιία
ηεξ Γ. Φαθίκμο «Θαπακηθά» ,«Φνμύηα».
Φένκμομε ζημ ζπμιείμ ιαπακηθά θαη θνμύηα , ηα παηδηά ηα παναηενμύκ,
ηα μονίδμοκ , ηα πηάκμοκ .
Δεμημονγία πίκαθα ηεξ μμάδαξ ηςκ θνμύηςκ θαη ιαπακηθώκ από εηθόκεξ
Ονίδμομε μηα μένα ζημ ζπμιείμ μαξ πμο όιμη ζα θένκμομε γηα ημ
δεθαηηακό μαξ θνμύηα.
Παναζθεοή θνμοημζαιάηαξ .Σα παηδηά δηαβάδμοκ ηε ζοκηαγή θαη ηεκ
εθηειμύκ. ΢ηε ζοκέπεηα δμθημάδμομε ηε θνμοημζαιάηα. ΢ημ ηέιμξ
δμθημάδμομε θαη ακαγκςνίδμομε με θιεηζηά μάηηα, μόκμ από ηε γεύζε ημ
θνμύημ πμο θάγαμε.
Ονίδμομε μηα μένα ηεξ εβδμμάδαξ , εμένα θνμύημο. Γθείκε ηε μένα ζα
έπμομε γηα δεθαηηακό έκα θνμύημ.
Πανμοζηάδμομε ζηα παηδηά ζημκ οπμιμγηζηή μηα πανμοζίαζε πμο έπμομε
εημημάζεη «ε ηζημνία μμο». Έκα μήιμ αθεγείηαη ηεκ ηζημνία ημο ,πςξ
βνέζεθε ζηε θνμοηηένα πάκς ζημ ηναπέδη.
Αθμιμοζεί ζοδήηεζε πάκς ζηε μηθνή ηζημνία. Σα παηδηά ζηε ζοκέπεηα
ημπμζεημύκ ζηε ζςζηή ζεηνά εηθόκεξ δηαδμπήξ ημο μήιμο από ημ δέκηνμ
ζημ ηναπέδη.
Δςγναθίδμοκ ηεκ ηζημνία θαη θηηάπκμοκ ημ βηβιίμ «ε μηθνή ηζημνία εκόξ
μήιμο».
Σα κήπηα θοηεύμοκ ζπόνμοξ ώζηε κα επαιεζεύζμοκ ηεκ οπόζεζε όηη
από ημοξ ζπόνμοξ πανάγμκηαη ηα θοηά. Ε θάζε μμάδα πμηίδεη θαη
παναθμιμοζεί ηα θοηά θαζώξ ακαπηύζζμκηαη. Γλεγμύμε πςξ παίνκμομε
ηα θοηηθά ηνόθημα.
Δίκμομε ζηα παηδηά θάνηεξ ελέιηλεξ εκόξ θοημύ, από ηε βιάζηεζε ςξ
ημ μεγάιςμα θαη ηηξ βάδμοκ ζηε ζςζηή ζεηνά.
Δηαβάδμομε θαη δναμαημπμημύμε ημ πμίεμα «ε ζοκέιεοζε ηςκ θοηώκ».
Ομαδηθή δςγναθηά με απμηοπώμαηα θνμύηςκ θαη δεμημονγμύκ ζμοπιά.
Σναγμύδη: «ημ πμκηνό μπηδέιη» από ημ cd «Θηιηππμύπμιε».

6. Δηαβάδμομε ηεκ ηζημνία : «Ο πνίγθηπαξ Θεμόκεξ θαη ε όμμνθε
Ηνεμμύδς» θαη ηε δναμαημπμημύμε.
Ηάζε παηδί δςγναθίδεη ηα ιαπακηθά πμο ηνώεη.
Δηαβάζαμε ημ βηβιίμ «μηα θάμπηα πμιύ πεηκαζμέκε» θαη θάκαμε ημ δηθό
μαξ βηβιίμ.
Ηάκαμε μμαδηθή θαηαζθεοή ημ θάζηνμ ηεξ δηαηνμθήξ θαη θάζε μένα ηεκ
ώνα ημο δεθαηηακμύ ακ έκα παηδί έθενκε ογηεηκό πνςηκό ακέβαηκε θαη
έκα ζθαιί ώζηε όπμημξ έθηακε κα μπεί πνώημξ ζημ θάζηνμ ζα είπε θαη
έκα έπαζιμ.
Ιηιήζαμε γηα ημ έζημμ ηεξ Ηονά ΢αναθμζηήξ. Γίδαμε δηάθμνεξ εηθόκεξ.
Φηηάλαμε ηε δηθή μαξ αημμηθή αιιά θαη μμαδηθή. Γκςνίζαμε ηα κεζηίζημα
θαγεηά.
΢οδεηάμε με ηα παηδηά γηα ηεκ πνμέιεοζε ηςκ ηνμθίμςκ, θαη
δηαθνίκμομε ηνεηξ μμάδεξ ηα θοηηθά ηα δςηθά θαη ηα επελενγαζμέκα.
Ηάζε θμνά πμο ακαιύμομε ηηξ μμάδεξ ηςκ ηνμθώκ ελμπιίδμομε θαη ηε
γςκηά ηεξ δηαηνμθήξ με ημ ακηίζημηπμ οιηθό. ΢ηεκ μμάδα ηςκ
επελενγαζμέκςκ μηιάμε γηα ηα ακαροθηηθά, γανηδάθηα,
βημμεπακμπμηεμέκα γιοθά, θαναμέιεξ θ.ι.π. θαη ηεκ πνμέιεοζε ηςκ
ηνμθίμςκ αοηώκ.
Σα παηδηά από εηθόκεξ πμο ημοξ έπμομε δώζεη θόβμοκ εθείκεξ με ηα
επελενγαζμέκα θαη βημμεπακμπμηεμέκα πνμσόκηα, γηα κα δεμημονγήζμοκ
ημκ πίκαθα ηςκ επελενγαζμέκςκ ηνμθίμςκ.
2β. Γκόηεηα : δηαηνμθηθέξ ζοκήζεηεξ.
Δηαβάδμομε ηεκ ηζημνία « Ο ςναίμξ Δανείμξ» ηεξ Δαναμπμύθα ΢μθίαξ
εθδ. Παηάθε θαη ζοδεηάμε γηα ηεκ ογηεηκή δηαηνμθή, πμηα ηνόθημα
θάκμοκ θαιό ζημκ μνγακηζμό μαξ θαη πμηα βιάπημοκ. Σα παηδηά
δεμημονγμύκ έκα θαηάιμγμ με θαγεηά πμο έηνςγε θαζεμενηκά μ γάημξ
όζμ ήηακ ζπίηη, θαη έκα θαηάιμγμ όηακ έηνςγε όζμ ήηακ έλς από ημ
ζπίηη. Δςγναθίδμοκ ημ γάημ Δανείμ όηακ έηνςγε ογηεηκά θαη όηακ δεκ
ηνεθόηακ ζςζηά.
Δεμημονγία θμιάδ ε θ. Τγηεηκμύια θαη ε θ. Βιαβενμύια. Ε θ. Τγηεηκμύια
κηύκεηαη με ηηξ ογηεηκέξ, εκώ ε θ. Βιαβενμύια ακζογηεηκέξ.
΢οδεηάμε με ηα παηδηά δηάθμνεξ θαηαζηάζεηξ όπςξ: έκα παηδί ημο
ανέζεη κα ηνώεη μόκμ μπακάκεξ θαη έκα άιιμ μόκμ παηάηεξ. Σα παηδηά

7. θακηάδμκηαη ηη ζα ημοξ ζομβεί, δςγναθίδμοκ ηεκ θάζε πενίπηςζε.
Θέημομε πνμβιεμαηηζμμύξ.
Δεηάμε από ηα παηδηά κα πενηγνάρμοκ έκα γεύμα πμο ζα πενηιαμβάκεη
όιεξ ηηξ δηαηνμθηθέξ μμάδεξ. ΢ηε ζοκέπεηα θόβμοκ από πενημδηθά
εηθόκεξ θαγεηώκ θαη με αοηέξ θηηάπκμοκ έκα θμιάδ πμο ζα ακαπανηζηά
έκα γεύμα ημ μπμίμ ζα πενηιαμβάκεη όιεξ ηηξ δηαηνμθηθέξ μμάδεξ.
Δηαβάδμομε ηεκ ηζημνία « Ιηα δίαηηα γηα ειέθακηεξ» . ΢οδεηάμε γηα ηηξ
ηνμθέξ πμο μαξ παπαίκμοκ , γηα ηεκ αζζέκεηα ηεξ παποζανθίαξ θαη ηηξ
επηπηώζεηξ ζηεκ ογεία ημο ακζνώπμο.
Ιηιάμε γηα ημοξ θαιμύξ ηνόπμοξ ζημ ηναπέδη. Δηαβάδμομε ημ
βηβιίμ «Σμ μηθνό βηβιίμ ηςκ θαιώκ ηνόπςκ ζημ ηναπέδη» ηεξ Ημοανό Η.
εθδ. Ιεηαίπμημ.
Δηαβάδμομε ημ βηβιίμ « Ο Ιάθεξ Γκδομάθεξ θαη ε μάπε ζημ ζημμάπη».
΢οδεηάμε γηα ηεκ πέρε ηςκ ηνμθώκ ηε ιεηημονγία ημο ζημμάπμο θαη
βνίζθμομε ηηξ ηνμθέξ πμο βιάπημοκ ηα «εκδομάθηα». Δείπκμομε θάζε
θμνά εηθόκεξ από ηα όνγακα γηα ηα μπμία μηιάμε από εγθοθιμπαίδεηεξ
θαη ημκ Ε/Τ. ΢ε πανηί ημο μέηνμο πμο ζηε μηα πιεονά είκαη
δςγναθηζμέκμ έκα πανμύμεκμ εκδομάθη θαη ζηεκ άιιε έκα ιοπεμέκμ, ηα
παηδηά δςγναθίδμοκ ηηξ ακηίζημηπεξ ηνμθέξ.
Βνίζθμομε ηναγμύδηα πμο ακαθένμκηαη ζε θαγεηά θαη ζηε ζοκέπεηα ηα
ηαληκμμμύκ ζε ογηεηκά θαη με.
2γ. Γκόηεηα :ειαηόιαδμ – μεζμγεηαθή δηαηνμθή
Ιηιάμε γηα ημ ιάδη θαη ηα ζνεπηηθά ζοζηαηηθά πμο μαξ πνμζθένεη γηα
ημκ ακζνώπηκμ μνγακηζμό. Σα παηδηά βνίζθμοκ πμο πνεζημμπμημύμε ημ
ειαηόιαδμ. Ηαηαγνάθμομε ηηξ απακηήζεηξ.
΢ημ ζπμιείμ θένκμομε θαη δμθημάδμομε ειηέξ. Παίδμομε μαζεμαηηθά
παηπκίδηα με ηηξ ειηέξ. Σαληκμμμύμε ειηέξ ακάιμγα με ημ πνώμα, ημ
μέγεζμξ, ηε γεύζε. Παίδμομε ζεαηνηθό γηα ηεκ ειηά θαη δςγναθίδμομε
θαη γοάιηκα βαδάθηα.
Δείπκμομε ζημ πάνηε πενημπέξ ηεξ Γιιάδαξ όπμο πανάγεηαη ημ ιάδη
αιιά θαη ζηεκ πενημπή γύνς από ηε μεζόγεημ ζάιαζζα
Φηηάπκμομε ανςμαηηθό ιάδη θαζώξ θαη ιάδη με μειηζζόπμνημ γηα ηα
ηναύμαηά μαξ ζημ ζπμιείμ. ΢ε μπμοθαιάθηα βάδμομε ειαηόιαδμ θαη μεηά
πνμζζέημομε δηάθμνα μονςδηθά όπςξ θαζθόμειμ, νίγακε θ.α.

8. ΢ογθνίκμομε δομ πνμσόκηα πμο θαίκμκηαη ίδηα, έκα βημιμγηθήξ θαη έκα με
βημιμγηθήξ, βνίζθμομε ηηξ δηαθμνέξ. ΢εμεηώκμομε ζε πανηί ημο μέηνμο
ηη πενηέπεη ημ έκα θαη ηη ημ άιιμ, θαη ηεκ εμενμμεκία ιήλεξ.
Ηαηαιήγμομε ζε ζομπενάζμαηα γηα ηα Γ πμο πενηέπμοκ , ηα ζοκηενεηηθά
θαη πόζμ επηθίκδοκα είκαη γηα ηεκ ογεία μαξ.
Σα παηδηά εκημπίδμοκ πόζμ ογηεηκά ή με είκαη δηάθμνα ηνόθημα πμο ημοξ
δείπκμομε από ηηξ ζοζθεοαζίεξ ημοξ. Σα ηαληκμμμύκ από ηηξ εηηθέηεξ
ημοξ ζε ογηεηκά θαη ζε επηθίκδοκα.
2δ. Γκόηεηα: θαγεηό θαη άκζνςπμη
Δείπκμομε ζηα παηδηά θςημγναθίεξ με θαγεηά από δηάθμνεξ πώνεξ. Σα
παηδηά ηα ζογθνίκμοκ με ηα θαγεηά πμο ηνώμε ζηεκ Γιιάδα.
Φηηάπκμομε θμιάδ με ηα θαγεηά ημο θόζμμο . Σα παηδηά βνίζθμοκ από ημ
ίκηενκεη παναθηενηζηηθέξ εηθόκεξ δηαθόνςκ πςνώκ θαη θαγεηώκ ηηξ
εθηοπώκμοκ θαη ηηξ θμιιμύκ ζε πανηί ημο μέηνμο, δίπια θμιιμύκ ηε
ζπεζηαιηηέ θάζε πώναξ.
Παίδμομε ζομβμιηθά παηπκίδηα. Γηκόμαζηε μη θάημηθμη δηαθόνςκ πςνώκ
θαη εημημάδμομε ημ θαγεηό μαξ θαη ηνώμε. ΢οδεηάμε με παηδηά άιιςκ
πςνώκ γηα ηα θαγεηά πμο ηνώκε ζηε πώνα ημοξ.
Δείπκμομε παηδηά ημο ηνίημο θόζμμο πεηκαζμέκα, παηδηά πμο ράπκμοκ
ζηα ζθμοπίδηα Γηθόκεξ πμο ζα πνμβιεμαηίζμοκ ηα παηδηά θαη ζα
ακανςηεζμύκ γηα ηηξ αηηίεξ ηεξ πείκαξ πμο οπάνπεη ζημκ θόζμμ. Ε
κεπηαγςγόξ μπμνεί κα ακαθένεη ηε unisef, ηεκ actionaid θαη ημ ένγμ
πμο θάκμοκ γηα κα βμεζήζμοκ ηα παηδηά όιμο ημο θόζμμο.
3. ΣΟ ΢ΩΜΑ ΜΟΤ – Ο ΟΡΓΑΝΙ΢ΜΟ΢ ΜΟΤ
Πνέπεη κα γκςνίδεη ημ παηδί ημ ζώμα ημο θαη ημκ μνγακηζμό ημο,
πςξ είκαη, πςξ ιεηημονγεί, από ηη απανηίδεηαη, ηη πνεηάδεηαη ώζηε κα
μπμνεί κα θάκεη ηηξ ογηεηκόηενεξ επηιμγέξ γη’ αοηό.
4. ΣΟ ΢ΣΟΜΑΥΙ ΜΟΤ – ΣΟ ΑΓΑΠΗΜΓΝΟ ΜΟΤ
ΦΑΓΗΣΟ
Ση γίκεηαη ζημ ζημμάπη ημο παηδημύ όηακ ηνώεη; Όηακ ηνώεη
βηαζηηθά θαη πμιύ; Ε μάπε ηςκ εκδύμςκ μαξ εκζμοζίαζε. Πανόια αοηά

9. λένμομε πςξ όιμη έπμομε θάπμηεξ πνμηημήζεηξ. Πμημ είκαη
ημ αγαπεμέκμ ημο θαγεηό; Πμημ είκαη ημ θαγεηό πμο δε μπμνεί με
ηίπμηα κα θάεη;
΢πεδηάδμομε ημ πενίγναμμα ημο ζώμαημξ εκόξ παηδημύ θαη με
πιαζηηθμπμηεμέκεξ θανηέιεξ θηηάπκμομε ημ εζςηενηθό ημο ζώμαημξ
ημο, δίκμκηαξ έμθαζε ζημ ζημμάπη, όπμο εθεί γίκεηαη ε επελενγαζία ηςκ
ηνμθώκ.
5. ΟΙ ΠΓΝΣΓ ΑΙ΢ΘΗ΢ΓΙ΢
Ε δηαηνμθή αθμνά όπη μόκμ ηε γεύζε θαη ηεκ όζθνεζε αιιά θαη
όιεξ ηηξ οπόιμηπεξ αηζζήζεηξ μαξ. Έκα παηδί πνμηημά κα θάεη μηα
πμιύπνςμε ζαιάηα, κα πηεη ημ πομό πμο με ηα ίδηα ημο ηα πένηα έζηορε
θαη κα αθμύζεη ημκ ήπμ ηςκ εκδύμςκ ζημ ζημμάπη ημο. Ιεγάιε έμθαζε
δώζαμε ζε θάζε αίζζεζε λεπςνηζηά με πμιιώκ εηδώκ πεηνάμαηα θαη
αηζζεηηθέξ ακαθαιύρεηξ.
6. Η ΠΤΡΑΜΙΔΑ ΣΗ΢ ΜΓ΢ΟΓΓΙΑΚΗ΢ ΔΙΑΣΡΟΦΗ΢
Δείπκμομε ηεκ ποναμίδα ηεξ μεζμγεηαθήξ δηαηνμθήξ θαη μηιάμε
γηα ηα μθέιε ηεξ. Γλεγμύμε ζηα παηδηά ηε ιμγηθή ηεξ ποναμίδαξ: αοηά
πμο βνίζθμκηαη ζηε βάζε πνέπεη κα ηα ηνώμε ζοπκόηενα θαη αοηά πμο
βνίζθμκηαη ζηεκ θμνοθή ζπακηόηενα. ΢οδεηάμε ακ όκηςξ εθανμόδμοκ
ζηε δηαηνμθή ημοξ ηε μεζμγεηαθή ποναμίδα.
Γηα κα μάζμομε ηηξ μμάδεξ ηνμθώκ πμο μαξ θάκμοκ θαιό μηιήζαμε
γηα ηε μεζμγεηαθή δηαηνμθή, θηηάλαμε ηεκ ποναμίδα ηεξ.
7. ΣΟ ΦΩΜΙ
Ιε αθμνμή ηεκ ποναμίδα αζπμιεζήθαμε με ημ ζηάνη, ημκ θύθιμ
ημο ρςμημύ, ημ ρςμί ζηε δςγναθηθή. Δομώκμομε ζημ ζπμιείμ.
8. ΣΡΩΩ ΢Ω΢ΣΑ;
Πηα μπμνμύζαμε κα ζέζμομε αοηό ημ ενώηεμα ζημοξ εαοημύξ μαξ
μηα πμο είπαμε ημκ ακηίπμδα από ηηξ δηάθμνεξ εμπεηνίεξ μαξ. Ηάκαμε
ηεκ αοημθνηηηθή μαξ. Ιηιήζαμε θαη ηαληκμμήζαμε ογηεηκέξ θαη
ακζογηεηκέξ ηνμθέξ, παίλαμε με ζπεηηθά με ηα ηνόθημα αηκίγμαηα,

10. μάζαμε πανμημίεξ, θηηάλαμε κηόμηκμ θαη ζηαονόιελμ. Αζπμιεζήθαμε με
ηα μηθνόβηα θαη με ημοξ ιόγμοξ πμο πνέπεη κα πιεκόμαζηε.
9. ΢ΣΟΜΑΣΙΚΗ ΤΓΙΓΙΝΗ
΢οδήηεζε γηα ηε δάπανε, ηε ζογθέκηνςζε θαη ηεκ θαηενγαζία
ηεξ, πόζμ επενεάδεη ηεκ ογηεηκή ηςκ δμκηηώκ μαξ. Σα παηδηά
έθενακ μδμκηόβμονηζεξ θαη μδμκηόθνεμεξ θη άνπηζακ, όπμημ ήζειε, κα
πιέκμοκ ηα δόκηηα ημοξ ζημ ζπμιείμ μεηά ημ μεζεμενηακό.
Παναθμιμοζήζαμε βίκηεμ γηα ημ ζςζηό βμύνηζηζμα θαη ημ εθανμόζαμε
επί ηόπμο. Δηάθμνα παναμύζηα μαξ βμήζεζακ κα ζοδεηήζμομε θαη κα
πνμβιεμαηηζημύμε πμιιέξ θμνέξ γηα ηα δόκηηα μαξ.
Ηάκαμε μμαδηθή ενγαζία με ημ πανμύμεκμ θαη ιοπεμέκμ δμκηάθη
θαη ηηξ ηνμθέξ πμο ημοξ ακηηζημηπμύκ.
10. Ι΢ΣΟΓΡΑΜΜΑ
Γίπε ένζεη ε ώνα κα θάκμομε μηα ακαζθόπεζε ημο ηη έπμομε
ακαθαιύρεη μέπνη εθείκε ηε ζηηγμή θαη ημο ηη ζέιμομε αθόμα κα μάζμομε
θαη πςξ. Έηζη θηηάλαμε ημ ηζηόγναμμά μαξ όπμο ηα παηδηά έζεζακ ηηξ
απμνίεξ θαη ηηξ γκςζηηθέξ επηζομίεξ ημο, μμηνάζηεθακ ζε μμάδεξ
ακέιαβακ κα ενεοκήζμοκ θαη κα πνμζθμμίζμοκ ηα απμηειέζμαηα ηςκ
ενεοκώκ ημοξ ζηεκ ηάλε.
11. ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ-ΑΞΙΟΛΟΓΗ΢Η ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ΢
Σμ πνόγναμμα ηεξ Τγηεηκήξ Δηαηνμθήξ μιμθιενώζεθε με
επηηοπία πανέπμκηαξ ζηα παηδηά αιιά θαη ζημοξ γμκείξ ζεμακηηθέξ
γκώζεηξ ζπεηηθά με ημ θαζεμενηκό ημοξ δηαηημιόγημ θαη ηεκ απόθηεζε
θαιώκ δηαηνμθηθώκ ζοκεζεηώκ. Σα παηδηά πνμζέγγηζακ ημ ζέμα μέζα
από βηςμαηηθέξ μμαδμζοκενγαηηθέξ δναζηενηόηεηεξ με παηγκηώδε θαη
εοπάνηζηα παναθηενηζηηθά. Έηζη εύθμια έμαζακ κα ακαγκςνίδμοκ ηηξ
βαζηθέξ μμάδεξ ηνμθώκ θαη κα επηιέγμοκ ογηεηκά ηνόθημα γηα ηεκ

11. θαζεμενηκή ημοξ δηαηνμθή. Σμ μόκμ πνόβιεμα πμο ακηημεηςπίζαμε ήηακ
όηη ζημ μιμήμενμ ημήμα μη γμκείξ ήηακ δύζπηζημη ζηε ιήρε
θςημγναθηώκ.
Βιβλιογραφία
 Ο ςναίμξ Δανείμξ , εθδ. Παηάθε
 Ιηθνόβηα , εθδ. Παηάθε
 Ιηα θμνά ήηακ ε Ημιμημύμπα, εθδ. Ηαζηακηώηε.
 Παηπκηδμμαγεηνέμαηα, εθδ. Αθνίηαξ.
 Πνόζθιεζε ζε γέομα , εθδ. Ηαιεηδμζθόπεημ.
 Σμ δηθαζηήνημ ηςκ ηνμθώκ , εθδ. Φοηνάθε,
 ΢μθμιάθεξ θαη Δαπανμύια Σνοπμδόκηε , εθδ. Άμμμξ.
 Ζππόιοημξ- Ζππμπόηαμμξ, εθδ. Παηάθε.
 Ζζημνία μέζα ζε μηα ζαιάηα ,εθδ. Γιιεκηθά γνάμμαηα
 Ο πνίγθηπαξ Θεμμκήξ θαη ε όμμνθε Ηνεμμύδς, εθδ. Γιιεκηθά Γνάμμαηα
 Ε ηζημνία εκόξ θαιμρεμέκμο ηεγακόρςμμο ,εθδ.Παηάθε.
 Ο θαιόθανδμξ ιύθμξ, εθδ. Παπαδόπμοιμξ
 Πεξ μμο γηαηί δεκ μπμνώ κα ηνώς ζοκέπεηα ,εθδ. Σδηαμπίνεξ Ποναμίδα
 Σμ θαγεηό δεκ είκαη μόκμ γηα κα πμνηαίκμομε , εθδ. Ιεηαίπμημ
 Πώξ κα θαηαβνμπζήζεηε έκα μονάκημ ηόλμ,εθδ.Ηαζηακηώηε
 Ο Ιάθεξ μ Γκδομάθεξ θαη ε Ιάπε ζημ ΢ημμάπη,εθδ Άμμμξ
 Σμ ζηνμομπμοιό Σεναηάθη, εθδ Ιεηάηπμημ
 Ηόθθηκε θμημύια ηεξ Δςνδ ΢αννή
 Ιηα θάμπηα πμιύ πεηκαζμέκε εθδ. Ηαιεηδμζθόπημ
 Οδεγόξ κεπηαγςγμύ –Ο.Α.Γ.Δ. – Αζήκα

12.  ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΩΝ

27. ΣΓΘΟ΢