ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ

2. Τι είναι οι εγκλίσεις;
 Τα ρήματα μέσα στον λόγο μπορούν να πάρουν
διάφορες μορφές για να φανερώσουν αυτό που
θέλει να εκφράσει το υποκείμενο. Οι μορφές
αυτές του ρήματος λέγονται εγκλίσεις.

3.  Ας δούμε στα παραδείγματα το ρήμα ακούω.
 Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε διάφορες προτάσεις και χωρίς ν’ αλλάζει η
σημασία του, θα παίρνει διαφορετικές μορφές στο λόγο:
Οι μαθητές ακούνε το μάθημα.  Φανερώνει το πραγματικό
Αυτή η ιδέα ακούγεται καλή.  Φανερώνει το βέβαιο
Ας ακούσουμε κι αυτό το τραγούδι.  Φανερώνει αυτό που θέλουμε να γίνει

4. Όταν ακούσεις, θα καταλάβεις
τι εννοώ.

Φανερώνει αυτό που περιμένουμε να
γίνει
Άκουσε προσεκτικά τι σου λέω.  Φανερώνει προσταγή
Άκουσέ με, σε παρακαλώ.  Φανερώνει παράκληση

5. Οι μορφές αυτές που παίρνει το ρήμα για να φανερώσει αυτό
που θέλουμε να παρουσιάσουμε, ονομάζονται εγκλίσεις.
Οι εγκλίσεις είναι τρεις:
Η οριστική
Η υποτακτική
Η προστακτική

6. Η οριστική φανερώνει:
α) Το πραγματικό  Ο Ηλίας περπάτησε.
β) Το βέβαιο  Οι ναοί είναι ιεροί.

7. Η υποτακτική φανερώνει:
α) Αυτό που θέλουμε 
Ας προχωρήσουμε.
Να διαβάσεις τα μαθήματά σου.
β)Αυτό που περιμένουμε  Αν σκεφτείς, θα το βρεις.

8. Η προστακτική φανερώνει:
α) Προσταγή  Προχώρα γρήγορα.
β) Παράκληση  Σώπασε, καλή μου μητέρα!
Γ) Ευχή  Πήγαινε, παιδί μου, στο καλό.

9. ΠΡΟΣΟΧΗ! Ο Νέμο μας προειδοποιεί ότι
σαν εγκλίσεις λογαριάζονται επίσης το
απαρέμφατο και η μετοχή!

10.  Απαρέμφατο είναι η άκλιτη λέξη που χρησιμοποιείται για το σχηματισμό
του παρακειμένου, του υπερσυντέλικου και του συντελεσμένου μέλλοντα.
π.χ. έχω κλείσει – έχω κλειστεί
είχα απλώσει – είχα απλωθεί
θα έχω δροσίσει – θα έχω δροσιστεί
 Μετοχή έχει:
α) Η ενεργητική φωνή: δένοντας, αγαπώντας και είναι άκλιτη
β) Η παθητική φωνή: εργαζόμενος, δεμένος και κλίνεται όπως τα επίθετα.

11. Ρήματα Απαρέμφατα Μετοχές
Ενεργητική φωνή Παθητική φωνή
δηλώνω δηλώσει δηλώνοντας δηλωμένος
ενεργοποιώ ενεργοποιήσει ενεργοποιώντας ενεργοποιημένος

12. Οριστική έγκλιση
 Η οριστική συναντάται σε όλα τα πρόσωπα και σε όλους τους χρόνους των
ρημάτων.
 Έχει πάντοτε άρνηση δε(ν).
π.χ. Βλέπω ότι δεν κάνετε το σωστό.
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξακολουθητικός
Μέλλοντας
Στιγμιαίας
Μέλλοντας
Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελεσμένος
Μέλλοντας
παίζω έπαιζα έπαιξα θα παίζω θα παίξω έχω παίξει είχα παίξει θα έχω παίξει

13. Υποτακτική έγκλιση
 Η υποτακτική σχηματίζεται συνήθως με τα μόρια να, ας ή έναν από
τους συνδέσμους αν, όταν, για να ή το απαγορευτικό μόριο μη(ν).
 Έχει μόνο τρεις χρόνους:
1.
ΕΝΕΣΤΩΤΑ  να δένω
2.
ΑΟΡΙΣΤΟ  ας δέσω
3.
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ  αν έχω δέσει

14. ΠΡΟΣΟΧΗ! Ο Ντάφι τρέχει για να μας
ειδοποιήσει ότι την υποτακτική τις
περισσότερες φορές τη σχηματίζουμε με το να.

16. Οριστική Ενεστώτα Υποτακτική Ενεστώτα
λύνω
να λύνω
απλώνω να απλώνω

18. Ρήμα Παρακείμενος
Υποτακτική Παρακειμένου
λύνω έχω λύσει να έχω λύσει
απλώνω έχω απλώσει να έχω απλώσει

20. Ρήμα Υποτακτική Αορίστου
λύνω να λύσω
απλώνω να απλώσω

22. Ρήμα Υποτακτική Αορίστου
εργάζομαι να εργαστώ
κρύβομαι να κρυφτώ

23. Προστακτική έγκλιση
 Η προστακτική φανερώνει προσταγή, προτροπή, απαγόρευση, παράκληση, ευχή ή
κατάρα, παραχώρηση κ.ά. – χρησιμοποιούμε, δηλαδή, προστακτική όταν θέλουμε να
θέλουμε να διατάξουμε, να προτρέψουμε, να παρακαλέσουμε κάποιον να κάνει κάτι,
να ευχηθούμε σε κάποιον κάτι, να του απαγορεύσουμε κάτι.
π.χ. Σταμάτα αμέσως να φωνάζεις.
Περάστε τον δρόμο με προσοχή.
 Συναντάται μόνο στο β’ πρόσωπο του ενικού και πληθυντικού αριθμού (εσύ, εσείς).

24. Προστακτική έγκλιση
 Η προστακτική έγκλιση σχηματίζεται στον ενεστώτα και στον αόριστο.
 Η προστακτική δεν έχει άρνηση.

25. Ρήματα
Προστακτική έγκλιση
Ενεστώτας Αόριστος
β΄ ενικό πρόσ. β΄ πληθ. πρόσ. β΄ ενικό πρόσ. β΄ πληθ. πρόσ.
διαβάζω διάβαζε διαβάζετε διάβασε διαβάστε
γράφω γράφε γράφετε γράψε γράψτε