yoksulluk ve gelir eşitsizliğinin beyin ve insan gelişimine etkilerini özetleyen bir sunum. Araştırma bulgularının özeti şeklinde. yorumlayıcı yazılarım linkedin ve yankiyazgan.com da.

1. Yoksulluk, Ruh Sağlığı ve İnsan
Gelişimi
Dr Yankı Yazgan
www.yankiyazgan.com 1

2. Ailenin Gelir ve Eğitim düzeyi
Beyin Yapısı
www.yankiyazgan.com 2
Nature, 2015

3. Beyin Yüzeyi Gelir Düzeyi
www.yankiyazgan.com 3
Bilat Inf FC
Cing
Insula
Inf Temp
R SupFC
precuneus
Noble et al 2015

4. Beyin Yüzeyi Eğitim Düzeyi
www.yankiyazgan.com 4
Noble et al 2015

5. Beyin Yüzeyi Gelir Düzeyi
• Düşük gelir düzeyi: küçük farklar bile
beyin yüzey alanında katlanarak etki
yapıyor. Logaritmik etkiler.
• Yüksek gelir düzeyi: farkların etkisi
birebir.
www.yankiyazgan.com 5

6. Anne Baba Eğitim düzeyi
• Eğitim düzeyi ile beyin yüzey alanı arasında
birebir ilişki
• Eğitim düzeyi ile bellek, yürütücü işlev
(dikkat, planlama, organizasyon) testleri
arasında ilişki.
www.yankiyazgan.com 6

7. SES genleri, genler beyin
işlevlerini, beyin işlevleri
depresyonu…
www.yankiyazgan.com 7

8. Epigenetik ve depresyon
• DNA metilasyonu
• (SLC6A4 bir risk işaretidir.
• Spesifik stres (çocuk istismarı) ve
nonspesifik stres (yoksulluk) SLC6A4 deki
CpG sitlerinin (proksimal promoter dahil)
metilasyonunu doğurur. Bu metilasyon
depresyonla ilişkilendirilmiştir.
www.yankiyazgan.com 8

9. Yoksulluk depresyon için aracı
• Depresyon belirtileri
• Amigdala Korkutucu Uyaran Hassasiyeti
• SES
• Ailede depresyon (Hair et al 2015)
www.yankiyazgan.com 9

10. SES ile Amigdala “hassasiyeti”
ilişkili
www.yankiyazgan.com 10

11. Amigdala Depresyon ilişkisi Ailede
depresyon olanlarda kuvvetli
www.yankiyazgan.com 11

12. SES/Amigdala/Depresyon/Aile
www.yankiyazgan.com 12

13. Yoksulluk başarısızlığa nasıl
götürür?
www.yankiyazgan.com 13

14. Yoksulluk ile ders başarısızlığı
arasındaki beyin bağlantısı
• 389 çocukta MR görüntüleri, 4-22 yaş
• Maddi olanakları sınırlı olanların frontal
lob, temporal lob ve hippocampus
yapılarında değişiklik
• frontal ve temporal loblardaki gelişim
farklılıkları yoksulların başarısızlığının
yüzde 20sinden “sorumlu” (istatistiksel
olrk!)
www.yankiyazgan.com 14

15. ırk, yoksulluk, kent stresi ve
telomer uzunluğu
www.yankiyazgan.com 15

16. Yoksul ama ..
• Telomer (DNA liflerinin bir çeşit “kapağı”)
hücrelerin erken yaşlanmasını, çabuk
eskimesini önler.
• Telomer yaşla kısalır.
• Kronik stres kısalmasını hızlandırır.
• Telomer kısaldıkça kanser, kalp hastalığı ve
diyabet riski artar. Ömür kısalır.
www.yankiyazgan.com 16

17. Stresi çok, Telomeri kısa
• Telomer kısa: Detroit yoksullarında.
• En çok beyaz yoksullarda.
• Ilginç olan siyah ve meksikalılarda aynı
ilişki geçersiz, hatta tam tersi
• Dayanışması gelişkin yoksul kesimler
ayrımcılığa daha dayanıklı.
• orta sınıf meksika kökenliler ayrımcılığa
daha duyarlı
www.yankiyazgan.com 17

18. tartışma
• Yoksulluk ve eşitsizliğin ruhsal etkileri ile
nasıl başa çıkılabilir?
• Anne-babaların güçlendirilmesi toplumsal
koşullara rağmen bir avantaj sağlar mı?
• Çocuk ruh sağlığı alanında çalışanlar ne
yapabilirler?
www.yankiyazgan.com 18