2. ΟΙ ΝΕΡΟΜΥΛΟΙ ΤΗΣ ΚΕΑΣ
Κατά μήκος της κοίτης της είναι χτισμένοι 11 αλεστικοί νερόμυλοι, χάρη
στους οποίους πήρε τ’ όνομά της και η ρεματιά. Η παράδοση αναφέρει 13,
αλλά είναι άγνωστο πού βρίσκονταν οι άλλοι δύο. Λειτουργούσαν όλα τα
χρόνια, ακόμα κι όταν το νερό ήταν λιγοστό. Δεν είναι γνωστό ποια εποχή
πρωτοκατασκευάστηκαν. Το σίγουρο είναι πως υπήρχαν στα χρόνια της
Τουρκοκρατίας.
Μαζί με τους ανεμόμυλους άλεθαν σιτηρά για όλο το νησί και
τροφοδοτούσαν με αλεύρι και ζωοτροφές τα κοντινά τους χωριά.
Αποτελούσαν δε και το χώρο ανταλλαγής ειδήσεων και κοινωνικής κριτικής
του νησιού.
Λειτουργούσαν μέχρι και το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μετά τον οποίο η
παρακμή τους ήταν αισθητή. Τη δεκαετία του 1980 δούλευαν μόνο δύο
μύλοι και μέχρι πρόσφατα λειτουργούσε μόνο ο μύλος του Φιλιππαίου.
Λειτουργούσε μια δυο φορές το χρόνο, για συναισθηματικούς κυρίως
λόγους και για να μην ξεχάσουν οι νέοι την παράδοσή τους. Επίσης, έχει
ξεκινήσει η διαδικασία για να ανακαινιστεί άλλος ένας μύλος.
Δύο ηλεκτροκίνητοι μύλοι καθώς και τα έτοιμα άλευρα έχουν παροπλίσει
για πάντα τους μύλους του νησιού.
https://www.archaiologia.gr/blog/2015/09/14/%CE%BF%CE%B9-%CE%BD%CE%B5%CF
%81%CF%8C%CE%BC%CF%85%CE%BB%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%82-
%CE%BA%CE%AD%CE%B1%CF%82/
3. ΟΙ ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΙ ΤΗΣ ΚΕΑΣ
Λόγω της θέσης του νησιού, κάτω από το στενό του Κάβο Ντόρο, οι βόρειοι
άνεμοι το πλήττουν όλο το χρόνο. Αυτό οδήγησε τους κατοίκους να κτίσουν
αλεστικούς ανεμόμυλους στον τύπο του μεσογειακού πυργόμυλου, με πέτρινο
κυλινδρικό σώμα τριών ορόφων και κωνική στέγη από χόρτο επάνω σε ξύλινο
σκελετό.
Οι κάτοικοι λένε ότι παλαιότερα υπήρχαν 28 ανεμόμυλοι στην κορυφογραμμή
επάνω και νότια από τη Χώρα, και άλλοι 2 στην Κάτω Μεριά. Οι ανεμόμυλοι της
Ιουλίδας λέγεται πως ήταν συνολικά 20 και αποτελούσαν το μεγαλύτερο
συγκρότημα μύλων στις Κυκλάδες.
Μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο το μισό τμήμα των κτιρίων κατεδαφίστηκε και
χρησιμοποιήθηκαν ως αποθήκες.
http://www.aegeanislands.gr/el/islands/people-projects-tzia/anemomyloi.html
