2.
Liệt kê được 6 bệnh bắt buộc phải chủng ngừa tại
Việt Nam.
Nêu lịch chủng ngừa cho trẻ em hiện nay.
Trình bày được 9 điểm cần lưu ý khi chủng ngừa
3.
Hệ thống miễn dịch của cơ thể
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống đặc hiệu
Cơ chế tạo miễn dịch của vaccin
Chương trình tiêm chủng quốc gia
4.
Hệ thống không đặc hiệu
Là hệ thống đề kháng không phân biệt tác nhân
Bao gồm 2 hệ thống
Hệ thống da-niêm mạc
Hệ thống thông qua tế bào và chất sinh học
5.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống da-niêm mạc
Tuyến phòng ngự đầu tiên của cơ thể
Lớp sừng – á sừng chống vi trùng xâm nhập
Da tiết acid mantle ức chế vi trùng
Niêm tiết chất nhầy bẫy vi trùng
Lông mũi cản chất dơ đường hô hấp
Vi nhung mao hô hấp giúp đẩy chất dơ phế quản
Dịch acid dạ dày diệt vi trùng trong dạ dày
Lysosyme của nước miếng, nước mắt…
6.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Đại thực bào: “chú bộ đội”
->Tiêu diệt vi trùng, ký sinh trùng…
7.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Natural killer cell: “chú công an”
->Tiêu diệt TB ung thư, TB nhiễm siêu vi
8.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Phản ứng viêm
Tổn thương
da
Giãn mạch
Tổn thương
Tế bào
Tăng tính thấm
thành mạch
Kinins,
histamine,..
Bạch cầu đa
nhân, đơn nhân
9.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Tổn thương
da
Phản ứng viêm
Giãn mạch
Đỏ
Nóng
Tổn thương
Tế bào
Tăng tính thấm
thành mạch
Sưng
Đau
Kinins,
histamine,..
Bạch cầu đa
nhân, đơn nhân
Tiêu diệt
tác nhân lạ
10.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Phản ứng viêm
11.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Phản ứng viêm
12.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Kháng sinh nội sinh:
Bổ thể: khoảng 20 proteins máu
13.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Kháng sinh nội sinh
Interferon: ngăn chặn virus tăng sinh trong tế bào bị nhiễm
14.
Hệ thống không đặc hiệu
Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học
Sốt
Là tình trạng tăng ngưỡng thân nhiệt
Hạn chế nồng độ sắt, kẽm
Tăng chuyển hóa -> sửa chữa cơ thể
16.
Hệ thống đặc hiệu
Là tuyến phòng thủ thứ ba
Chuyên biệt cho từng tác nhân
Thông qua cơ chế miễn dịch: tế bào - kháng thể
Miễn dịch dịch thể: kháng thể
Miễn dịch tế bào: lympho
Phản ứng có tính hệ thống
Có tính chất bộ nhớ:
Cần phải tập
Tăng khi lặp lại
Giảm khi không nhắc lại
17.
Hệ thống đặc hiệu
Miễn dịch dịch thể:
Tạo kháng thể (5 nhóm): IgA, IgE, IgM, IgG , IgD
Do lympho B tạo
18.
Hệ thống đặc hiệu
Miễn dịch dịch thể:
Tạo kháng thể (5 nhóm): IgA, IgE, IgM, IgG , IgD
Do lympho B tạo
Hoạt động:
Trung hòa tác nhân bệnh: virus, vi trùng, độc chất
Kết tụ tế bào máu (đối với kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu)
Kết tủa phức hợp kháng nguyên-kháng thể
Khởi động phản ứng bổ thể
19.
Hệ thống đặc hiệu
Miễn dịch tế bào:
Hoạt động thông qua cơ chế kháng nguyên-kháng thể
“Tư lệnh” phân tích và chỉ điểm
Có 3 nhóm chính:
Killer T cell: “sát thủ có mục tiêu”
Helper T cell: “tế bào chỉ điểm”
Suppressor T cell: “kiểm soát viên”
22.
Lịch tiêm chủng quốc gia
Lịch chủng mở rộng tại Việt Nam 2010
VACCIN
TUỔI
2 tháng
3 tháng
4 tháng
OPV
X
X
X
DPT
X
X
X
X
X
X
BCG
VGAN B
SỞI
Sơ sinh
9 tháng
18 tháng
X
X
X
X
X
24.
Vaccin theo tuổi
2 tháng tuổi
Bạch hầu-ho gà-uốn ván-bại liệt: mũi 1
Viêm gan B mũi 2 (1 năm sau nhắc lại mũi 4, 8 năm
sau nhắc mũi 5)
H. Influenza type B: mũi 1 (Ngừa viêm màng não mũ,
viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi)
3 tháng tuổi
Bạch hầu-ho gà-uốn ván-bại liệt: mũi 2
H. Influenza type B: mũi 2
Viêm gan B mũi 3
25.
Vaccin theo tuổi
4 tháng tuổi
Bạch hầu-ho gà-uốn ván-bại liệt: mũi 3: nhắc lại sau 1
năm
H. Influenza type B: mũi 3, nhắc lại sau 1 năm
Viêm gan B mũi 4
9-12 tháng tuổi
Sởi-quai bị-Rubella (MMR)
Tiêm 1 mũi, 4-6 năm sau tiêm nhắc lại (nếu cần thiết thì tiêm nhắc
lại sau 15 tháng)
Thủy đậu (varicella)
Tiêm mũi duy nhất (9 tháng -12 tuổi)
Nếu trên 12 tuổi, tiêm 2 mũi cách nhau 6-8 tuần
26.
Vaccin theo tuổi
12 tháng tuổi
Viêm não Nhật Bản
Tiêm 3 mũi, 2 mũi đầu cách nhau 1-2 tuần, mũi 3 sau 1 năm
15 tháng tuổi
Sởi-quai bị-Rubella (MMR)
Tiêm 1 mũi, 4-6 năm sau tiêm nhắc lại (nếu cần thiết thì tiêm nhắc
lại sau 15 tháng)
27.
Vaccin theo tuổi
18 tháng và người lớn
Viêm màng não do não mô cầu (vaccin A+C
meningoencephalitis
Tiêm 1 mũi, tiêm nhắc lại sau 3 năm và khi có dịch
Viêm gan A (Avaxim)
Tiêm 2 mũi, từ 2-15 tuổi khoảng cách 2 mũi là 6 tháng
28.
Điểm lưu ý:
Nếu trẻ bị sốt nhẹ, tiêu chảy hay suy dinh dưỡng vẫn
cho tiêm chủng như thường lệ
Sau khi tiêm, nếu trẻ bị sốt nhẹ, chổ tiêm bị sưng đỏ là
do phản ứng bình thường, không đáng lo ngại
Đối với một số vaccin, cần nhớ đưa trẻ đi tiêm nhắc
lại để củng cố miễn dịch
29.
Chống chỉ định chủng ngừa
Chống chỉ định lâu dài:
Trẻ đang bệnh ung thư.
Trẻ đang có bệnh suy giảm miễn dịch.
Chống chỉ định tạm thời:
Trẻ đang có bệnh cấp tính.
Trẻ đang được điều trị bằng các loại thuốc Corticoide
liều cao, kéo dài 1 tuần.
30.
Các biến chứng do chích ngừa:
Biến chứng do y tế:
Abcès chỗ chích do vô khuẩn kém.
Viêm hạch do tiêm BCG quá liều.
Abces lạnh tại chỗ tiêm do chất bảo quản
Biến chứng do Vaccin:
Sốt, co giật (các yếu tố ho gà trong DPT).
Liệt khi uống OPV (hiếm gặp).
31.
Những điều lưu ý khi chủng ngừa
Khử khuẩn kỹ y cụ và vùng da nơi chích.
Chọn các Vaccin được sản xuất tốt.
Bảo quản Vaccin đúng kỹ thuật.
Khám sức khỏe, nếu cần làm xét nghiệm để tìm các
trường hợp có bệnh chống chỉ dịnh chủng ngừa.
Các Vaccin có Aluminium Hydroxide nên tiêm sâu.
32.
Những điều lưu ý khi chủng ngừa
Khi tái chủng cần hỏi xem lần trước có bị phản ứng gì
không.
Nếu tiêm nhiều loại vacin trong cùng một thời điểm,
hãy sử dụng 1 bơm tiêm cho mỗi loại vaccin và không
được tiêm cùng một đùi hoặc cùng một tay.
Không được tiêm quá liều cho 1 lần tiêm chủng.
Tiêm đúng khoảng cách. Phải đợi tối thiểu 4 tuần giữa
các liều đối với OPV, DPT và viêm gan B.
