Mien dich dac hieu va mien dich khong dac hieu

1. MI,EN DICH DAC HIEU vA KHONG aAc HIEU. .. ..
I. MO'dAu
Sinh v~t iJ trong moi tnrong song buoc phai trao d6i tich ClC voi moi tnrong d€ t6n tai,
phat tri~n va sinh san, Sir trao d6i nay la cAn thiet tuy nhien no cfing thirong xuyen mang lai
cac nguy eo eo hai cho sinh v~t boi vi moi tnrong s6ng luon chira dfty nhiing tac nhan gay
benh, d?c bi~t la cac tac nhan vi sinh v~t. D€ thoat khoi cac nguy eo nay, trong qua trinh tiSn
hoa sinh v~t dll hinh thanh va hoan thien dftn cac M thong-clnrc nang d€ bao v~ cho chinh
minh, mot trong cac h~ thong do la M thong mi~n dich. Mi~n dich hQCla mon hoc nghien ciru
nhirng heat dong sinh Iy ciing nhir benh ly cua h~ thong mi~n dich,
H~ thong mi6n dich eo th~ chia lam h~ thong mi~n dich khong d~c hieu (MDKDH) va
h~ thong mien djch mien dich d~c hieu (MDDH). Thuat ngfr mi~n dich khong d~c hieu con eo
cac ten goi khac nlur mien djch tu nhien, mi~n dich barn sinh. Thuat ngfr mi~n dich d~c hieu
cling eo cac ten goi khac nlur mi~n dich thu diroc, mi~n dich thich nghi.
Trong ljch sir ti~n hoa cua h~ mi~n dich, cac dap irng mi~n dich khong d~c hieu dtroc
hinh thanh r£t som va phat trien d~n lap dong v~t eo xirong song thi cac dap irng mi~n dich
d?c hieu moi duce hinh thanh. D~ thuc hien duce clnrc nang ban v~ cho eo th~, hai loai dap
irng mi~n djch tren dll hop tac, b6 tuc, khuyech dai va di~u hoa hieu qua cua dap irng mi~l1
dich.
H. H~thBng mi~n djch khong d~c hi~u
H~ thong miSn dich khong d~c hieu la hang ran bao 'v~ dftu tien cua eo th~ chong lai sir
xarn nh~p cua vi sinh v~t va cac y~u t6 19khac, Chung bao gorn cac thanh phan khong chuyen
biet (con rnot s6 clurc nang khac) va chuyen biet thirc hien chirc nang mi~n dich.
1. Cdc eo chi khiing chuyen bift tham gia VtlO dap trng MDKDH
I.
1.1. Co: che eo' hoc
SI! nguyen ven cua da niem mac la hang ran bao v~, ngan chan su xam nhap cua vi sinh
V?t. MQi sir ton thirong nhir trong bong, rach da hoac cac thu thuat tiem truyen d~u lam tang
nguy eo nhi~m trung. Ngoai ra con eo cac hoat dong eo hoc cua lap tiem mac nh~y cua h~
thong dirong ho hitp tren nham loai bo va tong khir cac vi khuan, chitt thai ra ngoai. Cac phan
xa ho, hftt hoi cling cho k~t qua nhir vay, SI! hru thong va nhu d<)ng cua duong tieu hoa,
dirong ti~t r..i~u,duong mat ngan can SI!phat trien cua vi khucin.
1.2. Co' ch~ hoa hoc
Trong cac dich ti~t tl! nhien eo chira cac hoa chitt eo tac dung diet khuan khong chuyen
biet. Vi du cac axit beo trong tuyen ba, d<)pH thftp cua dich am dao han ch~ sir tang tnrong
cua vi khuan. D<)toan can trong dich vi eo kha nang loai bo hftu h~t cac vi khuan.
1.3. Co' ch~ sinh hoc
Tren b~ l11~tda, duong tieu hoa thuong xuyen eo m~t cac vi khu~n cong sinh khong gay
benh, Cac vi kl1U~n nay ngan can SI! phat trien cua cac vi khuan gay benh bang each canh
tranh chat dinh dirong, ti~t ra cac chat k~m khuan nhu colicin d6i voi vi khuan dirong ruet.

2. .. 2
Bang 1.1. H~ th6ng dap frog mi~n djch khOng d~c hi~u (khoog chuyen bi~t)
CdhQc
.~Dimg cbay khOng kbl
bo4cdjch
H6a hoc
Acid beo
pHtM'p
Sinh hoc
. .
KhuAn chi
Flgur.2-4 Pf'rt 1 of 1 Irnmunoblology.61 •. t~~rtancl5c~2005}
2. Ctu:ea chi chuyen bift tham gia vao atip tsng MDKDH
2.1. Cac thanh ph§n dic~ th~
i:-
2.i.i. Lysozym Y-
e
Ut enzym eo trong mroc ~~t, mroc bot, mroc miii, da (trong huyet thanh barn luong r~t
thap). Lysozym eo kha nang c~t ~ftu n6i phan nr cua mang vi khuan, do do eo kha nang lam ly
: giai 111Qts6 vi khuan gram duong. Cac vi khuan gram am nho eo VD boc 0 ngoai la
peptidoglican nen khong bi ly giai.tnrc ti~p. Tuy nhien khi VD ngoai bi thung do tac dung cua
b6 th~ thi lysozym se hiep IICtAn cong mang vi kh}lAn.
2.1.2. eacprotein viem
Ut cac protein duce t<;10ra trong pha dp cua phan ling viern nhir CRP (C-Reactive
Protein, u I antitrypsin, u 1antichymotrypsin, haptoglobin). Trong do CRP diroc san xuat som
nh.1t va eo th~ tang g.1p 100 IAnso voi binh thuong, Vi vay trong lam sang sir dung dinh hrong
eRP huyet thanh d~ chan do an va theo doi viem noi chung.
2.1.3. Interferon (IFN)
-'
La mdt nhom cac polypeptid duce san xu~t do cac t~ bao nhi~m vi rut ti~t ra (Interferon
-c va ~) hay do cac t~ bao lyrnphp T hoat hoa (Interferon-y). Cac interferon eo nhieu hoat tinh
sinh hoc nhir can tro SI xam nh~p va sr nhan len cua vi rut, kSm barn Sl tang sinh cua cua
111Qts6 t6 chirc u, eo kha nang hoat hoa cac dai thuc bao va tang bieu IQcac khang nguyen hoa
hop mo giup cho qua trinh nhan :di~n khang nguyen cua t~ bao lympho T. Cac hoat tinh nay
khong eo tinh d~c hieu voi khang nguyen, eo th~ xay ra voi tit ea 10<;1ivi rut nen interferon
duce xep vao h~ thong 111i~ndich khong d~c hieu.
2.1.4. B6 thd (complement, C)
H~ thong b6 th~ bao g6m khoang 25 loai protein huyet thanh tham gia vao eo che dS
khang tir nhien cua eo th~ va ea dap ling mi~n dich d~c hieu. Trong huyet thanh b6 th~ duoc
san xuat 0 duoi dang khong hoat dQng va eo hai con duong hoat hoa b6 th~:
- Con duong c6 didn: b~t dAu tu Clq va khoi dQng boi plurc hop khang nguyen va
khang th~ (KN-KT), trong do khang th~ thuoc 10<;1iIgG hoac IgM.
- Con duong ttit: khong pI1!thuoc vao eo ch~ mien dich d~c hieu (khong cAn eo su hien
dien cua khang th~ vel khoi dong tir e3). Cac vi sinh v~t va nhieu ch.it khac eo th~ lai hoat hoa
b6 th~ theo con dirong t~t nhu true khuan Gram (+) hay gr (-), vi rut Dengue (s6t xu.it huyet,
nam, ky sinh trung, va mot s6 cha: khac nhu polysaccharid vi khuan (vi khuan lao, ph~ eau).

3. ,
3
2.2. Cac thanh phin t~ bao
2.2.1. cs.bach eau hat
Chiern da s6 trong bach du mau ngoai vi (60-70%), eo dm s6ng ng~ (3-4 ngay), Trong
nhom nay bach du hat trung tinh chiem da s6 va tham gia tich ClC vao phan irng viem, chung
eo kha nang thuc bao va trong bao tuong eo cac hat chira nhieu enzym tieu dam, enzym thuy
phan nhu' myeloperoxydase, elastase, cathepsin G, hydrolase, lactoferin, collagenase,
lysozym. ~ac bach du, ai toan, eo vai tro trong d~ khang ~6i voi .ky sinh trim~, pM~ irng di
irng tai cho. Cac bach eau ai kiern eo vai tro nrong tu nhu te bao mast do tren be m~t te bao eo
cac thu th~ d6i voi manh Fe cua khang th~ 19E (FcER). Cac t~ bao duoc hoat hoa khi eo hien
tirong b~t cftu (lien k~t cheo) gifra cac 19E va khang nguyen d~c hieu giai phong va t6ng hop
cac hoat chat trung gian nhu histamin, serotonin, leucotrien.
2.2.2. Back cdu don nhdn
Cac t~ bao nay eo nguon g6c tir my xirong hru hanh trong h~ tuAn hoan, nhung khi xam
nhap vao cac t6 chirc thi biet hoa thanh cac dai thuc bao voi cac ten goi khac nhau nhu t~ bao
Kupffer, t6 bao bach tuoc, t~ bao xoe ngon tay. Chung eo kha nang thuc bao nit manh nen eo
vai tro trong don dep cac v~t la, cac t6 chirc bi pha huy, t~ bao gia c6i.
Kha nang thirc bao cua cac bach du hat trung tinh , bach du don nhan / thuc bao phu
thuoc vao SI! lien k~t giira vi sinh v~t d6i voi cac thu th~ b~ m~t cua t~ bao nhu thu th€ d6i voi
C3b.
M6i khi vi sinh v~t duce nhap nQi bao trong cac tui, ti~p theo la su hoa mang voi cac
th~ tieu bao. Qua trinh diet khuan xay ra theo hai phirong thirc phu thudc oxy hoac khong phu
thuoc oxy tao ra cac san pham nhu: O2-, H202, OCl-, OH- va 102, lysozym, lactoferin,
cathepsin G, enzym tieu dam.
Ngoai ra cac t6 bao don nhan/dai thirc bao con tham gia chu dQng dap irng miSn dich
d~c hieu bang each biet hoa thanh cac t~ bao eo chirc nang trinh dien KN cho cac t~ bao
lympho T va ti~t ra cac cytokin (IL 1, TNF ,...) me dAu cho dap irng miSn dich d~c hieu.
2.2.3. Ti bao NK (natural killer cells)
Co m~t trong tuAn hoan ngoai vi va eo ty l~ nr 5-15% cac t~ bao lympho. V~ hinh thai
thi no giong t~ bao lympho nhung eo nhtrng hat 160 trong bao nrong, t~ bao NK khong eo cac
d~u ~n (marker) b~ mat cua t~ bao lympho T va t~ bao lympho B. T~ bao NK eo kha nang di~t
cac t~ bao ung thu, t~ bao nhiSm vi rut ma khong dn duoc m~n cam truce va khong bi gioi
han boi plnrc hop hoa hop rno (khong eo tinh d~c hieu),
Ill. H~ th8ng mi~n djch d,c hi~u
1. Cdc thufic tin" ea ban cua MDDH
1.1. Tinh cl~ehi~u
Bap irng miSn dich d~c hieu eo nghla la cac khang th~ hay cac t~ bao lympho T hieu
qua chi eo th~ g~n voi khang nguyen hay chinh xac la cac quyet dinh khang nguyen dii duce
ti~p xuc truce do. Vi du: neu ta tiem chung phong benh u6n van thi hoat tinh miSn dich chi
bao v~ cho eo th~ chong lai benh u6n van ma thoi,
1.2. Tinh phan bi~t du true ban than vi du true l~
Binh tlurong h~ thong mi~n dich khong 1IJ.ora dap irng mi~n dich gay t6n thuong che,>
cac cc1u true ban than trong khi chung lai eo kha nang thai IOlJ.icac du true ngoai lai tir ea the
khac (khoug cling thuoc tinh di truyen).

4. 4
1.3. Tri nhrr mi~o djch
Bap irng mi~n dich duce tao ra khi tiep xuc voi khang nguyen l~n thir nh~t khac vci dap
irng mi~n dich khi_tiSp xuc voi chinh khang nguyen d6 Iftn thir hai dircc ~Qi hi ~ap irng tlnr
phat : dap irng mien dich thir phat xay ra nhanh hon, manh hon va c6 the chuyen thu dQng
bang each truyen cac tS bao lympho mlin cam.
2. Cdc yiu ta d;ch thi tham gia dap .mg MDDH
Khang th~ la yeu t6 dich th~ tham gia vao dap irng mi€n dich d~c hieu va c6 hai dang:
- Dang hru hanh nr do trong dich th~ c6 kha nang kSt hop voi cac khang nguyen
(QBKN) hoa tan d~c hieu d~ dlin dSn cac thay d6i sinh hoc.
- Dang bitu IQtren bS m~t cac tS bao lympho B, c6 vai tro la thu th~ khang nguyen cua
.t~ bao B con duce goi la cac globulin bS m~t (sIg).
VS ban chat, khang th~ la mot globulin va chung c6 nhirng d~c di~m du true d~ thuc
hien duce clnrc nang mien dich nen duce goi la globulin mi~n dich (immunoglobulin). Can cir
vao sir di chuyen tren dien tnrong ngiroi ta con goi chung voi ten chung la globulin gamma,
tuy nhien thuc t~ con eo cac lap di chuyen tren di~n tnrong thuoc ea khu VlJCglobulin ex. va p.
Cac globulin mien dich eo kha nang nhan dang r~t nhieu quyet dinh khang nguyen khac nhau.
Khi k~t hop voi khang nguyen d~c hieu, khang th~ eo kha nang heat hoa b6 th~ va khi b6 th~
duoc hoat.hoase dlin d~n nhieu hoat tinh sinh hoc khac nhu hien tuong opsonin hoa tao diSu
kien d~ cho thuc bao, ly giai t~ bao dich, trung hoa cac dQc t6 cua vi khuan, gay dQC t~ bao
phu thuoc khang th~ (ADCC).
3. Cdc thimh ph/m ti boo tham gia dap teng MDDH
Cac t6 bao tham gia dap irng mi~n dich d~c hieu chu y~u la cac t6 bao lympho eo nguon
g6c tu t~ bao rnam trong tuy xirong, sau do biet hoa theo hai con duong khac nhau dS tao nen
hai quan th6 Iympho eo chirc nang khac nhau: tS bao lympho T va tS bao lympho B. T~ bao
Iympho T biet hoa a tuyen ire, chiu trach nhiem vS dap irng mi€n dich qua trung gian t~ bao
trong khi t~ bao lympho B biet hoa trong tui Fabricius a loai chim va trong my xtrong a cac
dong vat dp cao khac, khi cac thu th6 bS m~ttS'bao lympho B kSt hop voi cac khang nguyen
d~c hieu va cung voi cac tin hieu khac se lam cho tS bao lympho B tang sinh r6i biet h6a
thanh cac nrong bao d6 san xuat ra khang th~ eo tinh d~c hieu nrong irng. Ngoai ra d~ thirc
hien duce clurc nang mi~n dich d~c hieu con c6 eac tS bao khac cung tham gia vao nhu tS bao
trinh dien khang nguyen, duong bao, bach c~u hat trung tinh ..v..v..
4. Cdc phuong thuc dap tmg MDDH
Co che dap irng mi~n dich d~c hieu duce th~ hien hoac bing each tao ra cac khang th~
hoac qua trung gian cua cac t~ bao lympho T hoac ea hai. Phuong thirc dap irng ki6u nao my
thuoc ban ch~t va vi tri xam nhap cua khang nguyen.
4.1. Mi€n djch djch th~
Cac khang th~ eo th6 b~t dong cac vi sinh v~t, ngan can kha nang dinh cua vi sinh v~t
vo'i cac thu th~ tren bS mat cua t~ bao thuc bao, trung hoa dQc t6, hoat hoa b6 th~ lam ly giai
t6 bao dich, hien nrong opsonin hoa lam d~ cho SIJthuc bao. Khang th~ duce tao ra boi cac
tuong bao do su biet hoa va tang sinh dong t~ ,bao lympho B duce k,ich thich boi cac khan~
nguyen. SIJ nrong tac giua khang nguyen va te bao lympho B eo the xay ra boi hai eo che:
phu thuoc t~ bao Iympho T ho~c khong phI) thuQc tS b~o lympho T.

5. ..
5
Trung hOa Opsonin hoa Ho~th6aMtM
o 0 0 0
Klulnll tllli 1I11i111ch~1l Khang tht!'
vi khuQn ham drnh iUly manh thl/c buo
KhIln~ th(
h()~t Ma b(i tht!'
Figure 9·' Immunobiology, 6/e. (C!l ~rland Science 2005)
Hinh 1.1. Coo ch~ hoat dQng cua globulin mi~n djch d&i vOi tac nhan gay b~nb
4.1.1. Dap ung miin dicb dicb thi khong phu thuoc ti bao lympho T
Bap irng nay diroc quyet dinh boi cc1utrue cua khang nguyen, d~c biet la cac phan tu eo
cc1utrue trung l~p voi cac quyet dinh khang nguyen l~p lai, vi du nhi~m trung Streptococcus
pneumoniae. Do tinh ch~t cc1utrue nlnr v~y se lam cho cac t~ bao thuc bao nhan dien d~ dang
cac quyet dinh khang nguyen va tao nen nhtrng lien k~t cheo, kich thich SI! hoat hoa t~ bao
lympho B biet hoa thanh tuong bao san xu~t khang thS . Nhir v~y SI! hoat hoa t~ bao B hie
khoi d~u la khong phu thuoc t~ bao lympho T, khang thS tao ra chu y~u la IgM va khong eo
tri nho mien dich va dap irng mien dich khong b~n virng.
4.1.2. Dap ung miin dich dich thi phu thuoc ti bao lympho T
Bap irng nay eo vai tro dt Ion trong mien dich chong nhiem trung eo dQc t6, vi du benh
bach hau va uon van. Khi khang nguyen k~t hop voi cac thu thS b~ m~t t~ bao, se diroc nhap
noi bao trong cac tui thuc bao (phagosome). 0 day khang nguyen se phan c~t thanh cac peptid
boi cac enzym t~ bao. Sau do cac peptid se duce van chuyen d~n b~ m~t t~ bao cling voi phan
tu hoa hQ'p mo chu y~u bac H, goi t~t la MHC b~c n. Phan nr MHC trinh dien peptid khang
nguyen voi thu th~ d~c hieu cua t~ bao lymphoTCD4+ (t~ bao'Thz) goi t~t la TCR (T cell
receptor).

6. 6
Figure ,·1 Irnrnunobio.ogy. 6/ •. re Garland Sd.ne.lOOS)
Hlnh 1.2. Cac hinh thirc dap .rng mi~o djch djch th~
4.2. Dap frog mi~n djch qua trung giao t~ bao
Dap ung mi~n dich qua trung gian t~ bao eo thS thuc hien qua hai eo che: (1) lien quan
d~n t~ bao Iympho TCD4+ ( t~ bao Th I ) nhan dien khang nguyen do phan nr MHC b6c 11
trinh dien tren b~ m~t cac dai thirc bao, (2) lien quan d~n t~ bao lympho TCD8+( t~ bao T dQc
tay goi t~t la t~ bao Tc), nhan dien khang nguyen do phan nr MHC b~c I trinh dien tren cac t~
bao eo nhan .
4.2.1. Vi sinh vdt gdn uu thuc bao (flap tmg cua ti bao lympho TCD4+)
Khi cac vi khuan lao, vi khu~n hui xam nhap vao cc thS, vi sinh v~t I~p nrc diroc thirc
bao. Trong t~ bao cac vi khu~n phat trien cac eo ch~ ngan can sir pha huy cua dai thirc bao vi
du san xuc1t fibronectin, cac enzym klnr con dirong diet khuan dn oxy, ngan can hoa mang
voi cac th~ tieu bao. Cac vi khuan nhan len trong cac tui nQi bao va san xufrt cac peptid , cac
peptid se duoc v~n chuyen den mang va duce phan tu MHC b~c 11trinh dien voi t~ bao Thl •
T~ bao Th I san xu:it IL-2, IFN-,¥, TNF (tumour necrosis factor) tac dQng tnr lai dai thirc bao,
rieng IFN-y va TNF-a hiep d6ng tac dQng tren hai con duong diet khuan cua d~i thtrc bao
(phu thuoc oxy va kh6ng phu thuoc oxy). TNF-a eo vai tro tao u hat, y~u t6 hoa huong dQng
cac bach du va bee IQ cac y~u t6 dinh tren b~ m~t cac t~ bao nQi mac giup cac bC;1Chdu
xuyen macho

7. ••
7
F~.'·26 ImmunobJology. 61•. (0 Gatiand ScMn<elOOSl
Hinh 1.3. Bap frog mi~o djch dic hi~u d6i v6i mycobacterium
4.2.2. Khang nguyen vi sinh v(it tl! do trong bao tuang (dap ung cua ti bao TCD8+)
Ph6 bien nhat la cac khang nguyen vi rut, mac d~u mot sd vi khuan nhir Listeria
monocytogenes eo th~ thoat khoi cac tui noi bao vao bao nrong. Cac vi rut vao t€ bao bang
each giin vao cac thu th~ d~c hieu, vi du thu th~ CD21 ddi voi virut Epstein- BaIT, thu th~
CD4 d6i voi phan tu gp120 cua HIV, ... Vi tri phan bd cac thu th~ la mQt trong cac y~u td
quyet djnh ai tinh t6 chirc cua vi sinh vat, Vi du : cac vi rut benh dai g~n voi thu th~
acetyIcholin eo 6 cac ti~p hop than kinh, do do eo kha nang truyen mam benh d~n th~n kinh
trung trong. MQt khi da vao t€ bao , cac virut sao chep va dich ma, cac protein cua vi rut d6
vao bao tuong va v~n chuyen d€n h~ lucri nQi mo thO , sau do chung duce v~n chuyen cung
phan tu MHC bac I d€n mang t~ bao trong nhtmg cai tui. Phirc hop peptid KN-MHC duce
nhan dien boi cac thu th~ d~c hieu voi khang nguyen eo tren t~bao lympho TCD8+ (Tc),
nhfrn~ t~ bao nay eo kha ~an~ tieu diet t~ bao dich bang cac enzym ~ t~ bao lympho Tc d6
vao te bao dich va gay chet te bao (apoptosis). Ngoai ra con eo eo che tlnr hai thong qua cac
cytokin TNF-a, IFN-y do t~ bao lympho Tc ti~t ra se di€u bi~n Sl,l' tong hop protein 6 t~ bao
dich gay chet t~ bao.

8. ••
8
T~bao nhi~m Te'bao nhi~m bi gie't
a
Figure 1·25 Immunobiology, 6/e. (e Garland Scient ••200S)
Hinh 1.4. Bap ung mi~n djch d~e hi~u d6i vOicac vi rut
IV. Ung dung gay mi~n djch d~ phimg ngira nhi~m trung
Ngan ngira benh bang cc ehS mi~n dich dii chirng to Sl,l hieu biSt v~ benh nhiem trimg
hoac kha nang miSn dich cua lich su loai nguoi, vi du dung vay d~u mua d~ ngiri nham ngan
ngira benh d~u mua dii duce nh~c dSn tu 590 nam tnroc cong nguyen tai Trung Quoc.
Ngay ra doi cua nganh mien dich hoc danh d~u boi sir thanh cong cua Edward Jenner
trong chung ngira d~u mua (1798) va g~n mQt thS ky sau, nguoi ta hieu biet v€ v~n d€ chung
ngira nho nhirng thanh cong cua L. Pasteur. Thai ky dang ghi nho cho viec gay mi~n dich a
ngiroi la nam 1885. Cau be Joseph Meister dii duce tiem v~c xin chong benh cho dai l~n d~u
tien,
1. Miill dicl: eh'; dpllg
Mi~n djch chu d<)ngd~t can ban tren eo chS mi~n dich nrong irng voi su d~ khang voi
tac nhan vi sinh v~t, eo th~ thirc hien duce ma khong eo nguy cc gay nhiem trung cho v~t chu.
Mire d<) dap irng eo duce phu thuoc vao mi~n dich 11 nhien d6i voi benh, Vi du cac khang the
luu hanh trong mau tnrc ti~p d6i voi ph~ cftu khuAn se ngan can kha nang nhiem benh nang do
chung lam cho vi khuan nhay cam hon voi cac eo ch~ thirc bao. Kich thich dap irng mi~n dich
eo th~ tlnrc hien voi polysacarid vach tS bao vi khuan ma khong dn gay nhi~m voi phS du
khuan thuc S!.
Khi duce gay m~n cam voi khang nguyen, eo th€ se khoi dong met loat dap irng 6
mire t~ bao vel dich the, dien hinh voi nhirng tinh chat: d~c hieu, da dang, hieu irng phan tU va
eo tri nho mi~n dich

9. 9
2. Miin djch thIJ 4Vng
Mi~n dich thu dQng do sir dung khang th~ d~c hieu. Thuc t~ thuong dung di€u hi cac
benh gay ra boi dQc t<3nhu u<3nvan, khang th~ chong noc dQc cua rfut. Mi~n dich thu dQng
thuong ngfin do khang th~ bi giang hoa trong khi dap irng mi~n dich chu dQng khong duce tao
ra, khong eo tri nho mi~n dich nen v~t chu khong duoc bao v~ trong IAn nhi~m sau. Mi~n dich
thu dQng xay ra 0-thoi ky sa sinh do khang th~ thuQc lap IgG cua me truyen qua nhau thai du
cung c~p tarn thoi kha nang bao v~ d<3ivoi nhi~m trung trong thm kY dAu sau sinh. MQt khi
khang th~ cua me giang hoa thi dua tre se nhay cam nhi~m trung trir khi no phat trien duce
dap irng mi~n djch chu dQng.
Mi~n djch thu dQng sir dung globulin mi~n dich nguoi, huyet thanh dQng v~t hoac
huyet tuong va cac ch~ pham cua cluing. CAn quan tarn d~n cac phan img phan v~, benh huyet
thanh, nhiem trung kern theo nhu nhi~m vi rut viem gan B..v ..v..
3. Nguyen ttic khdng nguyin cua mvt salo~i vticxin
3.1. V~c xin vi rut vi! vi khuAn bAt hoat ho~c glam dQc ll'c
Cac v~c xin vi khuan giam dQc luc nhu lao, cac chung vo hai Salmonnella typhi,
Vibrio cholerae, Bordetella pertussis. V~c xin nay thuong eo hieu qua han ch~ va thoi gian
mi~n dich ngan. Cac vfic xin vi rut giam dQc hrc eo ve hieu qui han, ngiroi ta chiet xuat vi rut
giarn hoat tu moi tnrong nuoi dy chuyen t~ bao nhieu l~n nhu bai li~t, soi, s<3tvang, Cac v~c
xin vi rut b~t heat nhu cum, cho dai vi viern nao Nhat ban B. Cac v~c xin vi rut thuong cho
dap irng mi~n djch d~c hieu lau dai, eo th~ cho tre eo kha nang bao v~ su<3tdai .
3.2. V~c xin tinh khi~t
Sfr dung khang nguyen tinh khiet d~ ngan ngira benh gay ra do dQCt<3vi khwln. Vi du
giai dQc t6 (toxoide) vo hai ma khong him m~t tinh khang nguyen, dung trong vacxin bach
h~u va uon van. Sfr dung khang nguyen polysacarid cua ph~ eftu khuan, tuy nhien polysacarid
khong du kich thich tao ra cac t~ bao eo tri nho mi~n dich. V~c xin viem gan vi rut B sir dung
cac peptid khang nguyen vo b~ng phirong phap tai t6 hop gen b~ng cong nghe sinh hoc.
3.3. V~c xin tBnghQ'P
Dua tren sir t6ng hop nhirng d6ng ph an (polymer) chuei thang hoac nhanh (3-10 axit
amin) dua tren du true da bi~t cua khang nguyen vi sinh v~t. Tuy nhien ban than peptid t6ng
hQP thuong sinh mi~n dich y~u do do phai g~n voi protein d~ kich thich dap irng mi~n dich .
3.4. V~c xin vec to vi rut sAng
Nguoi ta dua gen ma hoa khang nguyen vi rut gay benh vao eo th~ v~t chu thong qua
m9t vi rut khac lanh tinh. Nhu v~y vi rut"duQc sir dung nhu nguon khang nguyen trong ea
nhan do. Tiem v~c xin vi rut nay vao trong nhieu loai v~t dii gay duce dap irng mi~n dich dich
th~ l~n t~ bao d6i voi khang nguyen do gen la san xuat, tuy nhien cho d~n nay v~n chua duce
thir nghiem 0-nguoi boi vi sir an toan nhung trien vong cua no thi khong con ban cai.