Part 2 Pagkakakilalanlan ng Kulturang Asyano Batay sa Kontribusyon Nito.pptx
Kakayahang Lingguwistika ng mga Pilipino
1.
2. Ang ponolohiya ay
makaagham na pag-aaral sa
mga tunog.
Salik na isinasaalang-alang:
1. Pinanggagalingan ng lakas
2. Artikulador
3. Resonador o palatunugan
PONOLOHIYA
3. Pag-aaral sa wastong
pagbigkas ng mga tunog.
Ang ponemang SEGMENTAL
ay tumutukoy sa
makabuluhang tunog na
nangangahulugan na
maaaring makapagpabago
ng kahulugan ng isang salita.
PONEMA
4. Limang (5) patinig /a,e,i,o,u/ at
labing-anim (16) na katinig
/p,b,t,d,k,g,m,n,ņ,h,s,l,r,’,y,w/. Ang
ponemang /ņ/ ay kumakatawan sa
titik na /ng/ habang ang /’/ naman ay
isang impit na tunog (glottal stop) o
saglit na pagpigil sa hangin.
Halimbawa: /ba:ga’/ sa /bagah/,
/tu:boh/ sa /tu:bo’/ at /kitah/ sa /ki:ta’/
Ang ponema ay binubuo ng
dalawampu’t isang ponema.
5. Ito ay mga salitang nagtatapos
sa malapatinig na /w/ at /y/ na
magkasama sa isang pantig.
DIPTONGGO
ay Bahay
ey Reyna
oy Kahoy
uy Aruy
aw Bahaw
iw Agiw
Ow wow
6. Ito ay tinatawag ding kambal
katinig dahil sa binubuo ito ng
dalawang magkaibang katinig sa
isang pantig.
KLASTER
Grasa Klase tsampoy
Braso Prinsesa Tsinelas
Traysikel Nars Glosaryo
Kard Dyanitor Plato
Grupo Kristo Gwapo
7.
Ito ay mga salitang halos
magkatunog subalit magkaiba
ng kahulugan.
PARES-MINIMAL
Pala-Bala Misa-Mesa Kawa-Gawa
Sabi-Labi Pantay-Panday Tila-Tela
Sama-Sana Irog-Ilog Alok-Alog
8.
Ito ay may tunog na /ņ/ na binubuo
ng dalawang katinig na NG o [en-ji].
Ito ang dahilan kung bakit sa
alpabetong Filipino ay may ganitong
letra dahil sa katangian ng wikang
may ganitong tunog sa unahan ng
ating mga salita.
DIGRAPO
nganga ngayon banga ngiti
ngunit bango langit nguso
9. Yunit ng tunog na karaniwang
hindi tinutumbasan ng mga letra
sa pagsulat. Sa halip,
kinakatawan ito ng mga notasyon
ponemik upang matukoy ang
paraan ng pagbigkas. Kabilang
dito ang tono, punto, intonasyon,
hinto, at diin.
PONEMANG
SUPRASEGMENTAL
10.
Ito ay tumutukoy sa pagtaas at
pagbaba ng tinig na
nakapagpapabago ng kahulugan.
Nakukuha ang mensahe ayon sa
boses ng tagapagsalita kung
nangangaral, naiinis, nang-iinsulto,
nagtatanong, nakikiusap o nag-
uutos.
TONO
13.
Tumutukoy sa saglit na paghinto
sa pagsasalita na maaaring
panandalian habang sinasabi ang
isang pangungusap, o
pangmatagalan bilang hudyat ng
pagtatapos ng pangungusap. Sa
paraang pasulat, sumiimbolo ito
sa kuwit (,) o kaya’y tuldok (.).
HINTO o TIGIL