Бүтээлч сэтгэлгээ гэж юу вэ?

1. БҮТЭЭЛЧ СЭТГЭЛГЭЭ CREATIVE THINKING
ХХХЁзүйБие даалт - 1
Гүйцэтгэсэн:НХУТ-ОХХ-1Б.Болортуяа
Нэр томъёо, түүх:
“Бүтээлчбайдал”буюу“creativity”гэсэнАнглиүгнь“creare” буюу“бүтээх,хийх”гэсэнЛатин
үгнээс гаралтай.
“Бүтээх”буюу“create”нь14-рзууныэхэнүедАнглихэлэндбурханлагбүтээлийгилэрхийлэхийнтулд
гарч ирсэн боловч орчин үеийн утга нь хүн төрөлхтөний бүтээлийн үйл ажиллагааг илэрхийлэх
болсон байна.
Бие даасан судалгаанысэдэв болохынхувьд“Бүтээлчбайдал” -д 19-р зуун хүртэл үрдүнтэй
анхаарал хандуулдаггүй байсан. “Дарвинизм (биологийн хувьслын онол)” бий болсноор Mark A.
Runco, RobertS. Albertнар хувь хүний ялгааг сонирхож“Бүтээлчбайдал” -г зохих судалгааны сэдэв
болгон, 19-р зууны сүүлчээс нухацтай хөгжиж эхэлсэн гэж үздэг.
Бүтээлч сэтгэлгээ гэж юу вэ?
Бүтээлч сэтгэлгээ гэдэг нь зохион бүтээх, шинэлэг байх, аливааг өөр өнцгөөс харах чадвар
болон ойлголтуудыг өвөрмөц аргаар нэгтгэсэн цогц шинж юм.
Бүтээлч сэтгэлгээний элементүүд:
 СОНИУЧ БАЙДАЛ – Асуудлыг эрж хайх, шинэлэг сайн аргаар ямар нэгэн зүйлийг хийх
 ХҮСЭЛ ЭРМЭЛЗЛЭЛ – Урагш ахих идэвхитэй байх
 АЛСЫН ХАРАА – Зорилгоо оюун санаандаа төсөөлөх
 ШҮҮМЖЛЭЛТ СЭТГЭЛГЭЭ – Бодит асуудалд байгаа нөхцөл байдлыг үнэлэх
 ӨӨРТӨӨ ИТГЭЛТЭЙ БАЙДАЛ – Өөрийн бүрэн потенциалыг ашиглах
 ЭЕРЭГ ХАНДЛАГА – Нөхцөл байдлаас сайныг олж харах
 МЭДРЭМЖТЭЙ БАЙДАЛ – Уян хатан бөгөөд оновчтой байх
 ТЭНЦВЭРТЭЙ БАЙДАЛ – Эрч хүч амралтаа тэнцүүлэх
Сэтгэлгээний талаарх цэгцтэй ойлголт:
o Сэтгэн бодохуй
o Логик сэтгэлгээ
 Эргэцүүлэн, тунгаан, шүүн бодох
 Анализ
o Бүтээлч сэтгэлгээ
 Сэдэх сэтгэ, сэтгэхүй, сэтгэмж
 Сэдэх, санаачлах, шинийг бүтээх

2. Цацаргах сэтгэлгээ:
Бодит амьдралын ихэнх асуудалд бид яах аа мэдэхгүй барьц алддаг. Энэ үед бидэнд
цацаргах сэтгэлгээ хэрэг болно. Бүтээлч сэтгэлгээ эмх цэгцтэй байдаггүй. Тиймээс шугаман бус
орчинд (хэлхэлдсэн, орооцолдсон, ээдрээт,нарийн бүтэцтэй) нийцэх сэтгэлгээний хэв шинж юм.
Бүтээлч сэтгэлгээнд алгоритмаас илүү эвристик (олох, нээх) хандлагыг чухалчилдаг.
Бүтээлч байдал ба сэтгэл санаа:
“Бид асуудлыгбүтээлчээр шийдвэрлэх өөр өөрийн гэсэн төрөлхийн сэтгэцийн хэв загвартай”
- Пропессор ЖакобГолденберг
Бүтээлч байдал болон сэтгэл санаа хоорондоохолбоотой. Судалгаагаар сэтгэл санааны байдал
сайхан байхын хэрээр бүтээлч байдал нэмэгдэнэ гэж гарсан байдаг. Туршилтын явцад сэтгэл
санааны түвшин эерэг байхын хэрээр “дивергент сэтгэлгээ”-ний даалгаврууд дээр өндөр оноо авч
байжээ.
АСУУДАЛ-гшийдвэрлэх явцадбэрхшээлтэйтулгарахадбидгунигтай,ууртайбухимдсанбайдалд
орох нь амархан байдаг. Тиймээс “түр завсарлага” авах нь үр дүнтэй.
ИЙМ ҮЕД ТА сэтгэл санаа өргөх, хөгжилтэй үйл ажиллагаанд орох хэрэгтэй. Сэргэж хүч чадал
орсныоохоо дараа асуудал шийдвэрлэх үйл явц илүү амжилттай болно.
Бүтээлч сэтгэлгээ яагаад чухал вэ?
Ихэнх хүмүүс бүтээлч сэтгэлгээг уран зохиол, роман бичих, зураг зурах, хөгжим зохиох
зэрэгтээ холбон ойлгодог. Бүтээлч байдал гэдэг нь шинэ зүйлийг бүтээх чадвартай гэсэн үг. Ихэнх
ажлын байрны тодорхойлолт дээр бүтээлч сэтгэлгээг шаардсан байдаг. Хэрэв та ямар нэгэн зүйл
бүтээж чадвал зөвхөн хувийн амьдралаа баяжуулах төдийгүй, ямар ч ажлын талбарт давуу талтай
байх болно. Зарим ажлын байрны тодорхойлолт нь албан тушаалын хувьд бүтээлч сэтгэлгээг
шаарддаг.Энэ тохиолдолдтабусадурчадвартайгааадил өөрийнбүтээлчсэтгэлгээгхэрхэнхаруулах
талаар тодорхой жишээнүүдээр бэлтгэн ярилцлагад очих хэрэгтэй. Жишээ нь: Таны амжилтууд,
ажлын туршлага, өмнө нь гаргаж байсан санаачлагууд болон бодит баримт байж болно.
Бүтээлч сэтгэлгээг хөгжүүлэх:
Бүтээлч хандлагын 5 үндсэн элемент:
 Юмсыг мэдрэх мэдрэмж
 Юмс үзэгдлийг чөлөөтэй холбох
 Өөрчлөн сайжруулах
 Шинээр сэтгэн бодох
 Аливаа асуудлыг олон талаас нь судалж шийдэх
Аргууд:
 Урам зоригоо нэмэгдүүл
 Дуртай ажлаа хий

3.  Зорилгынхоо төлөө тууштай зүтгэ
 Хайрцагнаас гадуур сэтгэ
 Баярлаж, талархаж сур
 Өөртөө итгэлтэй бай
 Үргэлж суралц
Дүгнэлт:
Бүтээлч байх, бүтээлчээр сэтгэх гэсэн ойлголт зөвхөн урлагийн салбарт орох, ажиллах
хүмүүст хамаатай гэсэн буруу ойлголт бидний дунд түгээмэл байдаг. Гэвч бүтээлч сэтгэлгээ нь
бидний ажлын амжилттэр ч бүү хэл амьдралдхүртэл чухал хэрэгцээтэйбайдагнь илэрхийболлоо.
Эрдэмтэн,судлаачидбүтээлчсэтгэлгээгсургалтдадлынаргабарилаарөсөннэмэгдүүлэхболомжтой
хэмээн үзсэн бөгөөд хүссэн хүн бүхэн боломж нээлттэй байдаг.
Ном зүй:
http://creativemongolia.com
http://mlctraining.mn/
http://www.marketresearch.mn/
http://bataabaatar.blogspot.com/
https://en.wikipedia.org/wiki/Creativity#Ancient