Marami satin ang di nakakapansin sa kagandahang dulot ng kalikasan, sabay sa di pag pansin sa taglay na kagandahan ang patuloy na pagkasira nito. Pero kung paano nga kung lahat sa atin ay nakapansin nito? Ano ang ating puwedeng gawing aksyon sa umiiral na pagkasira ng kalikasan? Kung ikaw man ay isang guro, estudyante, o isang propesyonal. Meron tayong magagawa upang pabagalin o maibsan man lang ang mabilis na pagbabago sa paligid na ating ngayo’y nararamdaman simple man o sa komplikadong paraan. Mayroon akong nakalatag na 10 simpleng paraan upang makatulong sa ating kapaligiran. 1) Magtanim ng halaman at mga puno. 0003404101_10 Image source: https://sound4good.bandcamp.com/album/this-music-plants-trees Dahil sa pagtaas ng populasyon at pagtaas sa mga pangangailangan ng mga tao sa araw-araw, mas kinakailangan na magputol pa ng mas maraming puno upang magamit sa mga gamit pang araw-araw. Kailangan nating magtanim ng puno dahil ito’y nagbibigay oxygen na kailangan ng ating katawan upang mabuhay. Iba pang naitutulong nito ay ang paghigop ng tubig tuwing may kalamidad o baha, nagbibigay din ito ng ‘raw’ na materyales upang makagawa ng isang produkto. 2) Huwag mag aksaya ng papel. close up photography of crumpled paper Photo by Steve Johnson on Pexels.com Ang pagbabawas ng paggamit ng papel ay dapat matutunan, base sa unang paraan kailangan magtanim ng puno dahil isa ito sa pinagkukunan ng materyales upang gawing papel. Kaya kung gagamitin natin ang papel sa angkop na paraan pwede tayong makamabag upang mabawasan ang pagpuputol ng puno. Ilang paraan dito ay ang paggamit sa likod ng papel, magpasa ng proyekto sa pamamagitan ng internet at marami pang iba. 3) Mag ‘recycle’ ng mga basura. person hands on assorted color plastic lid lot Photo by Krizjohn Rosales on Pexels.com Araw-araw malaki ang nalilikom na plastik, biomass waste, metal at iba pa sa ating bansa. Mga basurang dahilan ng polusyon sa hangin, lupa at tubig na nakakasira ng kalikasan. Sa madaling paraan puwewede nating mabawasan ang mga basura na nakatambak sa ating tahanan. Ilan rin dito ang pagawa ng paso ng halaman,lalagyan ng mga lapis at materyales sa paggawa ng sining, parol, at marami pang bagay na puwedeng gawin sa plastik. 4) Pagbabawal sa paggamit ng plastik na supot paper bags near wall Photo by freestocks.org on Pexels.com Alam naman nating lahat na ang plastik ay di mabilis matunaw kailangan ng maraming taon bago ito tuluyang mawala. Isa rin ang plastik sa pinaaraming basura sa makikita sa mga land fills. Ugaliing gumamit ng mga paper bag pag namimili o kaya naman magdala ng sariling lalagyan. At kung hindi maiiwasan, maari itong gamitin pa ulit sa pamimili para di na ulit kumonsumo ng isa pang

1. PANGANGALAGA SA
KALAGAYANG
EKOLOHIKO NG ASYA

3. •Napapansin mo ba ang mga pagbabago sa
iyong kapaligiran? Sa kasalukuyan,
nararanasan na ng lahat ang masasamang
epekto ng pang-aabuso sa kapaligiran.
Nangyayari ito sapagkat may direktang
ugnayan ang tao sa kanyang kapaligiran.
Tinatawag ang ugnayang ito na ekolohiya.

4. Ano-ano nga ba ang mga bagay na
nakaaapekto sa kalagayang ekolohiko sa
Asya?
• Dahil sa polusyong kumakalat sa mga himpapawid na mula sa
mga pabrika at mga sasakyan, tumindi na ang epekto ng climate
change o ang hindi inaasahang pagbabago- bago ng panahon.
Ang pagbabagong ito ay dulot ng pagdami ng carbon dioxide sa
atmospera.
• Dahil dito, nagkakaroon ng greenhouse effect, kung saan
pinipigilan ng carbon dioxide ang paglabas ng init sa atmospera.
Ang resulta ng greenhouse effect na ito ay ang patuloy na pag-
init ng mundo-na mas kilala sa terminong "global warming."

5. •Iba-iba ang epekto ng global warming sa mga lugar,
depende sa kanilang heograpiya. Isa sa mga
pinakamalalang suliraning bunga nito ay ang
pagkatunaw ng mga yelo sa rehiyong Artiko.
•Dumadaloy ang tubig mula sa mga natunaw na yelo
patungo sa mga karagatan sa ibang parte ng mundo at
nagdudulot ng pagtaas ng lebel ng karagatan.
Nagkakaroon ito ng matinding epekto sa mga tao, lalo
na sa mga nakatira sa mga baybayin at mga isla.

6. •Dahil din sa hindi normal na pag- init ng temperatura ng
mga karagatan. nabubuo ang mas matitinding mga
bagyo Kadalasan, nagdudulot ang mga bagyong may
malalakas na buhos ng ulan ng mga pagbaha Mas
malala pa ang epekto nito sa mga lugar na malalapit sa
mga anyong tubig dahil sa banta ng pag-apaw (para sa
mga ilog o lawa) o pagkakaroon ng mga daluyong o
storm surge (para sa mga dagat o karagatan).

7. •Sa ibang pagkakataon, maaari ding magdulot ang
climate change ng tagtuyot o mas mahabang
panahon ng kawalan ng ulan Matinding suliranin
para sa mga magsasaka ang tagtuyot dahil sa
banta ng pagkasira ng kanilang mga pananim.
Kapag nasira naman ang pananim ng mga
magsasaka, posible itong magkaroon ng
masamang epekto sa ekonomiya ng mga bansa-
partikular na sa sektor ng agrikultura

8. •Bukod sa climate change, isa pa sa mga seryosong
banta sa ekolohiya ay ang sobra- sobrang
pagkuha ng mga likas na yaman Madalas, hindi
madaling napapalitan ang mga yamang likas na
kinukuha ng mga tao, gaya ng langis at iba pang
mga yamang mineral Matindi ang
pangangailangan sa mga ito sapagkat ito ang
madalas na pinagkukunan ng enerhiya at
kuryente. Ang masama lamang, non-renewable o
hindi madaling napapalitan ang mga likas na
yamang ito kung kaya't madaling nauubos

9. •Maraming indibidwal at mga grupo ang
nagsusulong ng pagpapalit ng mga pangunahing
pinagmumulan ng enerhiya Sa halip na langis o
coal, maaaring gumamit ang mga tao ng
renewable energy sources katulad ng enerhiyang
solar, haydroelektriko. heotermal o mula sa
hangin. Hinihikayat din nila ang pagbabawas sa
paggamit ng mga produktong petrolyo sa
transportasyon.

10. •Dahil naoobserbahan na ng mga dalubhasa ang
unti-unting pagkaubos ng pandaigdigang deposito
ng langis, isinusulong nila ang paggamit ng electric
cars at hybrid cars na mas nakadepende sa
paggamit ng kuryente sa halip na langis

11. •Hindi lamang mga yamang mineral ang nauubos,
bagkus, pati ang mga yamang dagat at mga yamang
gubat Ilan sa mga isla at kapuluan sa Karagatang
Pasipiko ang nakararanas ng overfishing at pagkasira ng
mga coral reef. sa maramihang pagkuha ng mga yamang
dagat, nasisira ang balanseng ekolohikal ng karagatan

12. •Ang mga kagubatan naman ay nakakalbo
dahil sa maramihang pagputol ng mga
troso para sa pagmimina o para sa paggawa
ng mga kahoy na produkto. Sa pagkaubos
ng mga puno, lumalambot ang mga lupa sa
matataas na lugar, na maaaring magdulot
ng mga landslide o pagguho ng lupa

13. •Nagdudulot din ng polusyon sa mga ilog at
mga lawa ang walang habas na pagmimina
sa mga bundok. Pinapatay ng mga basura at
ng mga nakalalasong kemikal mula sa
minahan ang mga anyong tubig na ito.
Minsan, pati ang mga nakatira doon ay
nagkakasakit dahil sa pagkalason.

14. •Napakahalagang masuri muna ang lahat ng
paggamit ng mga likas na yaman kung ito ba'y
maituturing na sustainable o hindi Ang gawaing
sustainable ay tumutukoy sa aktibidad na
maipagpatuloy ng mga susunod na henerasyon
nang hindi nakokompromiso ang balanseng
ekolohikal Sa ganito hindi lamang ang kapaligiran
ang muling yayabong, pati na rin ang mga
susunod na henerasyon