Konsepto at Katuturan ng pagkamamayan (Citizenship)
Ang kapaligiran, climate change at 2 approach sa drrmc lecture
1. I N I H A N D A N I B B . C A N D I C E M AY B . G A M AY O N
ANG KAPALIGIRAN, ANG
CLIMATE CHANGE AT ANG
DISASTER RISK
REDUCTION
MANAGEMENT
2.
3.
4.
5.
6.
7. CLIMATE CHANGE
• Paglihis ng takbo ng klima mula sa nakasanayang
pattern ng klima na naitala daang taon na ang nakalipas
simula ika-20 na siglo.
• Malaking suliranin ang climate change dahil nakasalalay
sa nakasanayang pattern ng klima ang maraming hayop
at halaman. Kung hindi sila makaaangkop sa bilis ng
pagbabago ng klima mamatay sila.
8. SANHI NG CLIMATE CHANGE
• Ang Climate Change ay napapalubha ng ng
GLOBAL WARMING o ang patuloy na pag taas
ng pangkalahatang temperatura ng daigdig.
• Nagkakaroon ng global warming dahil sa
pagbuga sa atmospera ng ng mga
GREENHOUSE GAS
9. • Ayon kila SEITZ at HITE angmga pangunahing
greenhouse gas sa daigdig ay
• Water vapor
• Carbon dioxide
• Methane
• Nitrous oxide
• Ozone
• Mga Cloroflourocarbon o CFC
• Kinukulob ng mga ito ang init na nagmumula sa
araw.
10. TAO
Nagsimula ang kontribusyon ng tao sa pagdami ng
greenhouse gas noong nagsimula ang INDUSTRIAL
REVOLUTION noong 1700s.
Ito ang panahon na malawakan ang paggamit ng fossil
fuel tulad ng langis ng naglalabas ng CARBON
DIOXIDE at CARBON MONOXIDE.
12. MAS MAINIT NA PANGAKALAHATANG
TEMPERATURA NG DAIGDIG
13. Kapag naging abnormal ang pag init ng mundo,
magiging abnormal din ang pagbabago ng klima.
Ayon sa datos nina Seitz at Hite, ang mundo ay iinit ng
mulasa 1.8˚C - 4˚C sa katapusan ng ika-21 na siglo
Kapag nagpatuloy ang ganitong pag-init ng
temperatura, maari nating maratinf ang init noong
MESOZOIC ERA o yung panahon pa ng mga dinosaurs.
17. Ang dahilan kung bakit namumuo ang bagyo ay dahil sa
pag init ng karagatan, ang resulta nito ay ang paglakas ng
mga bagyo.
Mas makikita na ang epekto sa mas titinding lakas ng
mga bagyong darating.
Ayon sa sa eksperto, ang Yolanda ang pinakamalakas ng
bagyo sa kasaysayan ng mundo. Ngunit hindi pa daw ito
natatapos. Kung magpapatuloy ang pag init ng mundo at
ang sukdulang pagbabago ng klima, magreresulta ito sa
mga malalakas na bagyo.
19. • Dahil sa paginit ng
mundo, ang mga yelo
sa mga kabundukan at
timog at hilagang polo
ay natutunaw. Ang mga
natunaw na yelo ay
dadaloy patungo sa
karagatan kung saan
magdudulot ito ng
pagtaas ng tubig
20. • Ang taas ng tubig sa
dagat ay maaring
tumaas mula sa 0.18
na metro hanggang
0.59 metro.
21. • Ang mga mababang
lugar ay nanganganib
mula sa pagtaas ng
tubig sapagkat maari
itong magdulot ng
kanilang pagkalubog.
22. • Ang KIRIBATI ay
isang bansa sa
Pacific Ocean, na
nanganganib dahil sa
patuloy na pagtaas ng
tubig dagat.
27. • Kapag mainit, sumosobra ang init at kapag tag-
ulan naman ay somusobra ang dami ng ulan.
• Malaki ang epekto nito sa agrikultura dahil hindi
lahat ng maaring itanim ay kayang mabuhay sa
lahat ng klase ng panahon.
• Magdudulot ito ng pagkamatay ng pananim at
mababawasan ang kita ng mga magsasaka at
magkukulang ang pagkain ng bansa.
30. • Ang ECOSYSTEM ay isang lugar kung saan ang
mga nakatira dito ay likas na nagkakaroon ng
mga pag-uugnayan.
• Dahil sa sukdulan ang pagbabago, mahirap
hulaan kung ano ang susunod na mangyayari sa
klima.
31. • Kung gayon, mas mahirap maging handa sa
ganitong mga pagbabago. Isa pang matinding
hamon ng pagbabago ng klilma na ito ay hindi
lamang sa isang lugar. Ito ay nangyayari sa
boung mundo.
40. Group 1
• Malakas ang buhos ng ulan
sa boung magdamag.
Patuloy na tumataas ang
antas ng tubig baha sa mga
kanal at kalsada na malapit
sa inyong tahanan.
41. Group 2
• Malakas ang ihip ng hangin.
Lalo ang ikinakalat ng
hangin ang apoy na
nagmumula sa nasusunog
na bahay sa kabilang
kalsada. Isa-isa nang
lumilikas ang mga tao sa
mga tahanan
42. Group 3
• Nabalitaan mong tatama
bukas sa inyong lugar ang
supertyphoon, ngunit ang
iyong mga magulang ay
nasa ibang bansa pa at sa
susunod na linggo pa
babalik.
43. Group 4
• Natapos na ang malakas na
pagyanig ng paligid. Muling
naging mapayapa ang lupa
mula sa kinatatayuan mong
lugar sa loob ng gusali.
44. Disaster o Sakuna
Ay isang biglang
pangyayari na may malubha
at malawakang negatibong
epekto sa tao at kapaligiran
45. Disaster o Sakuna
Ito rin ay mga pangyayaring
maaring makasira o
makasama sa mga tao o sa
ibang bagay sa daigdig
46. Disaster o Sakuna
Hindi ito maiiwasan dahil
kung tutuusin ay natural
lamang na mangyari ang
mga ito.
52. Walang kakayahan ang tao na pigilan ang mga sakuna,
subalit maaring paghandaan ang mga epekto.
Ang tawag sa paghahanda ng mga pamahalaan
para sa sakuna ay
“ DISASTER RISK REDUCTION MANAGEMENT “
O
DRRM
Ang DRRM ay isinasagawa sa lokal,
pambansa, rehiyunal at pandaigdigang saklaw.
54. Bagyo
• Ang TYPHOON o
BAGYO ay isang
ganap na TROPICAL
CYCLONE na
nabubuo sa
Karagatang Pasipiko
55. • Ang Pilipinas ang bansang pinakamadalas tamaan ng bagyo dahil
ito ay nasa NORTH WEST PACIFIC TROPICAL CYCLONE BASIN.
• At ito ang pinakaaktibong sa pitong tropical basin sa sa daigdig.
• 20 hanggang 26 ng bagyo ang pumasok na PHILIPPINE AREA OF
RESPONSIBILITY taon –taon.
• PHILIPPINE ATMOSPHERIC, GEOPHYSICAL and
ASTRONOMICAL SERVICES ADMINISTRATION (PHIVOLCS) –
naatasang magbantay at mag-aral tungkol sa mga bagyo.
56. • Ilan sa pinsalang dulot ng
bagyo ay pagkasira ng
mga pananim, ari-arian,
at kabahayan dulot ng
bagyo ay taon-taon
nararanasan ng bansa.
• Kung maraming tubig-
ulan na dala ng bagyo ,
nararanasan rin ang
pagbaha dulot ng pag-
apaw ng ilog.
57. • Sa mga lungsod na
may suliranin sa
pagtatapon ng
basura, kadalasang
bumabaha dahil sa
mga nakabarang
plastik sa mga kanal
at estero.
58. • Minsan ang problema sa baha ay dulot
rin ng tao. Sa mga lungsod, isang
pangunahing suliranin ang kawalan ng
epektibong urban planning kung saan
pinaghahandaan at
pinagplaplanahuhan ang kaayusan at
pisikal na disenyo ng isang lungsod,
59. Lindol
• Ito ay paggalaw ng lupa
dulot ng pagkikiskisan ng
TECTONIC PLATE.
• Karaniwang nagiging
EPICENTER ng lindol ang
mga FAULT LINES, kung
saan nagsasalubong ang
dalawang magkasalunggat
na tectonic plates.
60. • Nakakaranas ng mas malakas na lindol sa mga
epicenter kaya itinuturing geohazard ang mga lugar
na malapit sa fault lines.
• Ang pagsabog ng bulkan ay isa ring sanhi ng
paglindol.
• PHILIPPINE INSTITUTE OF VOLCANOLOGY AND
SEISMOLOGY o PHILVOLCS – ang nagmomonitor sa
mga lindol at pagsabog ng bulkan sa bansa.
• Mayroong sampung (10) sukat ang lakas ng lindol
kung saan INTENSITY 1 ang pinakamahina at
INTENSITY 10 ang pinakamalakas
61. Pagsabog ng Bulkan
• Ito ay likas na
pangyayari na
maaring maging
sakuna kung ito
magkakaroon ng
malawak at
negatibong epekto sa
mga tao.
62. 3 pangunahing salik upang
sumabog ang bulkan
• BOUYANCY NG MAGMA o pagiging magaan nito ayon sa
kanyang volume kaya ito umaakyat palabas sa bulkan.
• ANG TINDI NG PRESYON MULA SA MGA VOLCANIC
GASES.
• PAGKAKAIPON NG LAHAT NG ITO SA LOOB NG MAGMA
CHAMBER.
63. • Ang pagsabog ng bulkan ay maaring
makapinsala sa mga pananim at
kabahayan dulot ng PYROCLASTIC
FLOW at lindol na kasaby ng
pagsabog nito. Maaring makapinsala
ang malalaking bato na inilalabas ng
bulkan.
64. • Ang pinakamalubhang
pagsabog ng bulkan sa
kasaysayan ay ang
pagsabog ng Bulkang
Pinatubo sa Zambales
noong 1991 at naging
malawak ang pinsalang
idinulot nito.
• Umabot sa Brunei,
Cambodia, Malaysia,
Singapore at Vietnam ang
abong ibnuga nito.
65.
66. • Ilang araw matapos ang
pagsabog ng Pinatubo ay
tumama naman ang isang
malakas na bagyo.
Maraming bayan sa
Pampanga ang natabunan
ng abo dahil sa pag agos ng
lahar.
• LAHAR ay pinaghalong abo
mulasa pagsabog ng
bulkan, bato at putik na
rumaragasa dala ng ulan o
bagyo.
67. TSUNAMI
• Isang uri ng sakuna na
nangyayari sa katubigan.
• Ang madalas na sanhi
nito ay mga lindol, lalo na
ang lindol na nangyayari
sa ilalim ng tubig
68. • Ang lindol sa sea floor
ay nakkagawa ng
malaki at matataas na
alon, At ito ay
nagiging mataas na
halos kaya nitong
sirain ang ilang bayan
o bansa.
69.
70. SUNOG
• Isa sa pinakamadalas na
sakunang nagaganap sa
Pilipinas dulot ng iba’t-
ibang salik.
• Ito ay nagiging sakuna
lamang kung ito ay
makakaapekto sa
maraming tao o malawak
na kapaligiran.
71. 3 madalas pagmulan ng
sunog
• Pangunahing sanhi
ng sunog ay
OVERLOADING sa
saksakan ng outlet,
at short circuit.
ELECTRICAL
72. • Dapat iwasan ang
pagkakabit ng labis na
appliances o gadget sa
iisang outlet dahil dadaloy
rito ang labis na kuryenteng
hindi kayang tugunan ng
outlet o extension cord kaya
ito umiinit at nasusunog.
• Iwasan ring mabasa ang
mga appliances, gadget at
oultet upang hindi
magkaroon ng short circuit.
73. • Nakaligtaang sinaing
o lutuin.
• Wag iwanan at laging
bantayan ang lutuin.
• Pagtagas ng gas mula
sa LPG
74. • Madalas pagmulan ng
sunog sa bansa, dahil
madami ang tumatangkilik.
• Hindi dapat itiatabi ang
kandila sa mga bagay na
madaling magliyab at dapat
laging may bantay.
• Hindi dapat basta-bastang
itinatapon ang sigarilyong
may sindi
75. MITIGATION
• Ay ang mga kilos o
hakbang na
naglalayong bawasan
ang mga elementong
nakapagpapalala sa
negatibong epekto ng
sakuna
76. ADAPTATION
• Ay mg kilos o
hakbang na ginagawa
upang maaangkop
ang mga tao sa mga
negatibong epekto ng
sakuna.
77. Ayon sa United Nations International Strategy
for Disaster Reduction, ang pinakamahalagang
paraan upang makatugon sa mga sakuna ay ang
kooperasyon ng lahat ng mga bansa.
Ang pagpupulong at pagpaplano ng mga bansa ay
dapat hindi magtutunggali sa isa’t-isa upang
maging maayos ang pangkalahatang pagtugon sa
mga sakuna.
78. DRRM sa Pilipinas
• Noong 2010 binuo ang DRRM sa administrasyong
Macapagal-Arroyo.
• Naatasang ang ahensyang ito na mamahala sa mga
hakbangin upang tumugon sa mga sakuna lalong-lalo na sa
pagtatapos nito.
• Ang mga miyembro nito ay ang Pangulo ng bansa, gabinete
at mga lokal na opisyales.
79. Tungkulin ng Mamamayan
• Pagkakaroon ng kaalaman at handa sa maarng mangyari sa
tuwing mayroong mga sakuna.
• Pagtulong ng mga ordinaryong mamamayan sa pagtuturo sa
ibang taong kulang sa kaalaman upang sila rin ay matuto.
• Sa panahon ng sakuna ay huwag mag-aatubiling tumulong
kung kaya naman natin.
80. Pangkatang Gawain
• Bumuo ng sariling plano tungkol sa dapat gawain sa pagsapit
ng mga sakuna
• Unang pangkat - Lindol
• Ikalawang pangkat - Tsunami
• Ikatatlong pangkat - Sunog
• Ikaapat na pangkat - Pagbaha
81. INDIVIDUAL WORK
• Isulat sa ½ sheet of paper
• Ipasa bukas.
• “Paano ka makakatulong sa pangangalaga sa
kalikasan?
82. GROUP PERFORMANCE
• Bumuo ng isang commercial na tumatalakay sa epekto
ng climate change
Pamatanyan Mahusay (5 pts) Katamtaman
(3 pts)
Kailangan pang
magsanay (1pt)
Kawastuhan ng
mga konsepto
Kaangkupan ng
mga diyalogo
Linaw ng
Mensahe
Pagkamalikhain