Veekshanam june

1. gHõΔ}O d E<£ 2015 1

2. gHõΔ}O d E<£ 20152
ÔHqP~ü
™ê=∂lHõ"庙êÅ∞
„ѨK«∞~°}
ÔH.q.P~ü.,âß~°^•O|™ê‡~°HõHõq∞©
_®.Zãπ.~å=∞Hõ$+¨‚
âßOu#iûOQ∑Ǩϟ"£∞,x~°‡ÖÏHÍ<≥fiOòZ^Œ∞~°∞QÍ
Ѩ@=∞@,q[Ü«∞"å_»–520010
á¶È<£:9849083137
¿ÑrÅ∞:748
"≥Å:~°∞.300
¿ÑrÅ∞:192
"≥Å:~°∞.150
ã¨OÔHà◊¡ã¨=fi_ç
XHõ=∂"À~Úã¨∞ìMˇ·n*ˇ·Å∞J#∞Éèí"åÅ∞
J~°∞}üѶ¨ˆ~~å
`≥Å∞QÆ∞J#∞"å^ŒO:Z<£."Õ}∞QÀáêÖò
=∞Å∞ѨلѨK«∞~°}
2–1–1/5,#Å¡‰õΩO@,ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500044
á¶È<£:09866559868
ÃѷѨÙã¨ÎHÍńѨ`«∞ʼnõΩ:
gHõΔ}O,"≥∞ÿ„fÔ~ã≤_≥hû,3–6–394,¢ã‘ìò<≥O.3,
Ç≤Ï=∂Ü«∞`ü#QÆ~ü,ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500029.
á¶êH±û/á¶È<£:040–66843495 Email : veekshanam2003@gmail.com

3. gHõΔ}O d E<£ 2015 3
167 ~å[H©Ü«∂i÷Hõ, ™ê=∂lHõ =∂ã¨Ñ¨u¢Hõ
gHõΔ}OgHõΔ}O
áê~î°‰õΩÅ gHõΔ}O 4
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O K«@ìO `«# Ѩx `å#∞ KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok! 5
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞ "åºYºÅ∞ „Ѩ*ÏHõ~°¬Hõ x<å^•Å∂ „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ K«~°ºÅ∂ Éèí∂ ¿ãHõ~°} ¿Ñ~°∞`À Éèí∂ P„Hõ=∞} 6
ÉÏeì"≥∂~üÖ’ =∞~À™êi J"≥∞iHÍ *Ï`«ºÇ¨ÏOHÍ~°O – Z. #iûOǨÔ~_ç¤ 7
H˘`«Î ѨÙã¨ÎHÍÅ∞ / ã≤._ç.Å∞ 8
=~°Î=∂# K«i„`« – ~å[H©Ü«∂i÷Hõ ^Œ$+≤ì – UH©Hõ$`« =∂Ô~¯ò HÀã¨"Õ∞ lZãπ˜ 9
^ÕjÜ«∞O – "≥∂_ôk ã¨∞ѨiáêÅ# HÍ^Œ∞, ã¨fiѨiáêÅ# – q. ǨÏ#∞=∞O`«~å=Ù 11
qZKü HÍÅ"£∞ 12
^ÕjÜ«∞O – "≥∂_ô U_®k áêÅ#Ö’ `«∞áê‰õΩÅ∞ - <åQÆà◊√¡ – Ñ≤. ~°∞H˜‡}˜ 13
^ÕjÜ«∞O – ÃÑ@∞ì|_»∞ʼnõΩ "≥∂_ô Ô~_£ HÍÔ~Êò – ã¨O`À+π 17
^ÕjÜ«∞O – Z=i JKÕÛ k<£ HÀã¨O J_»∞QÆ∞Å∞? – a. ~å=∞Hõ$+¨‚ 21
™ê=∂lHÍOâ◊O – =∞m¡ ™êÖÏfiA_»∞O - =∞Ô~O`« q^èŒfiOã¨O? – #Okx ã¨∞O^Œ~ü 25
„áêOfÜ«∞O – `≥~å㨠q^è•<åÅ kâ◊#∞ ã¨∂zOKÕ Ñ‘¡#s – Z<£. "Õ}∞QÀáêÖò 27
„áêOfÜ«∞O – `≥ÅOQÍ}Ö’ áêi„âßq∞Hõ q^è•#O – UOѨe¡ ÉèÏ㨯~ü 30
„áêOfÜ«∞O – ÔHã≤P~ü U_®k áêÅ# [#~°O[Hõ"Õ∞<å? – Z. #iûOǨÔ~_ç¤ 32
q^è•# q=∞~°≈ – ™ê~ÚÉÏÉÏÃÑ· H˘#™êQÆ∞`«∞#fl x~°ƒO^èŒO – Ñ≤. =~°=~°~å=Ù 35
JO`«~å˚fÜ«∞O – ÉÏeì"≥∂~ü #Å¡*Ïu ^èŒ~凄QÆǨÏO – ɡ·Ô~_ç¤ ã¨f+π 38
JO`«~å˚fÜ«∞O – J"≥∞iHÍÖ’ JO`«~°∞º^Œú KèåÜ«∞Å∞ – ~å*ËO„^ŒÉÏ|∞ Jifi}˜ 39
HÍi‡Hõ~°OQÆO – s*ˇhû ã≤~åq∞H±ûÖ’ "Õ∞_Õ áÈ~å@O – a.Zãπ. ~åA 42
HÍi‡Hõ~°OQÆO – P~ü˜ã≤ ã¨"≥∞‡ - J#∞Éèí"åÅ∞ - qâı¡+¨} – ÔH. ã¨∂~°º„ѨHÍâò~å=Ù 44
HÍi‡Hõ~°OQÆO – P~ü˜ã≤ ã¨"≥∞‡ – x*Ïx*ÏÅ∞ – ¿+H± Hõi=ÚÖÏ¡ 46
=º=™êÜ«∞~°OQÆO – U_®k áêÅ#Ö’ =º=™êÜ«∂xH˜ ™êÜ«∞"Õ∞k? – PâßÅ`« 48
q^è•# q=∞~°≈ – ~å[ºO Ѩܫ∞#O Z@∞? – Z. u~°∞Ѩu 50
K«i„`« – [~°‡h`À âßOu HÀã¨O Öˇx<£ áÈ~å@O–2 – Z<£.q.Zãπ. <åQÆÉèí∂+¨}ü 52
™ê=∂lHÍOâ◊O – *ÏfÜ«∞ <åºÜ«∞ xÜ«∂=∞HÍÅ Hõq∞+¨<£ – z"≥∞‡ *Ï<£ |~°flÉÏãπ 55
Ѩ„uHÍ~°OQÆO – g∞_çÜ«∂ x<å^•Å∞ - qâ◊fiã¨hÜ«∞`«Å∞ – @OHõâßÅ Jâ’H± 56
™ê=∂lHÍOâ◊O – ÉÏeHÍ ã¨OˆHΔ=∞ Ѩ^äŒHÍÅ∞ ZO_»=∂=ÙÖË<å? – Hõqx PÅ∂i 57
K«~°Û – ~°OQÆ<åÜ«∞Hõq∞‡[=∂, =∂i¯û[=∂? – l. eOQÆ=¸iÎ 59
D<ÕÅ – Z. =∞ÖË¡âò 63
W~°∞QÆ∞–á⁄~°∞QÆ∞ – "≥·. ~å=∞K«O„^ŒO 64
Éèí∂QÀà◊O – ã≤. ~å[âıY~ü 65
Jã¨Ç¨Ï[ =∞~°}ÏÅ∞ – "≥·. ~å=∞K«O„^ŒO, Zãπ. "≥OHõ>Ë+π 66
=º=™ê÷ѨHõ ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞: ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞: Hõ~°™êÊO_≥Oò / ã¨~°∞¯ºÖË+¨<£ "Õ∞<Õ[~ü: HõOáÈlOQ∑: ã¨Éò Z_ç@~ü : PѶ‘ãπ Jã≤ÃãìOò :
q.ǨÏ#∞=∞O`«~å=Ù Z<£."Õ}∞QÀáêÖò "≥·.~å=∞K«O„^ŒO ã≤.~å[âıY~ü Z.=∞ÖË¡âò Zãπ."≥OHõ>Ë+π
'gHõΔ}O—Ö’ JK«Û=Ù`«∞#fl ~°K«#ÅÖ’ =ºHõÎ"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∂Åxfl˜`À ã¨Oáê^Œ‰õΩʼnõΩ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. 'gHõΔ}O—#∞ x["≥∞ÿ# „Ѩ*ÏѨHõΔ ~å[H©Ü«∂i÷Hõ,
™ê=∂lHõ qâı¡+¨}Ï "ÕkHõQÍ fiÛk^ŒÌ_»OÖ’ Jxfl~°HÍÅ Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ, aè<åflaè„áêÜ«∂Å KèåÜ«∞ʼnõΩ ™ê÷#O HõeÊOKåÅx ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO ÉèÏq™ÈÎOk.
E<£ 2015
ã¨OѨ٘ : 13
ã¨OzHõ : 6
ISSN 2231-6892
Jã¨Ç¨Ï[ =∞~°}ÏÅ ã¨∂z lÖÏ¡Å Hõ~°™êÊO_≥O@∞¡
`≥ÅOQÍ} : PkÖÏÉÏ^£ – ã≤.ZKü. N=∞<åfl~åÜ«∞} =¸iΆ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – _ç. q[Ü«∞ÉèÏ㨯~ü† HõsO#QÆ~ü – Zãπ.u~°∞Ѩu†
#ÖÁæO_» – l. "≥OHõ>Ëâ◊fi~°∞¡† Y=∞‡O – ã≤.ZKü. yi[† "≥∞^ŒH± – ZO. ~å*ËO^Œ~üÔ~_礆 =∞ǨÏ|∂Éò#QÆ~ü – =∞ǨÏ=∞‡^£ WH̓Öò†
x*Ï=∂ÉÏ^£ – ZO. #~°ûÜ«∞º† ~°OQÍÔ~_ç¤ – q. â◊OHõ~°Ü«∞º† =~°OQÆÖò – Z.‰õΩ=∂~ü.
PO„^茄Ѩ^Õâò : J#O`«Ñ¨Ó~ü – ÔH. <åˆQâ◊fi~åKåi† z`«∂Î~°∞ – ѨÅ=∞<Õ~°∞ ÉÏÖÏl† Hõ_»Ñ¨ – H˘O„_®Ü«Ú_»∞† Hõ~°∂flÅ∞ – l.q. ã¨∞^è•Hõ~ü Ô~_礆
`«∂~°∞Ê QÀ^•=i – ÔH.Zãπ. „ѨHÍ+π~å=Ù† „ѨHÍâ◊O – Hõ~°‚ ¿ÇÏ=∞ã¨∞O^Œ~° ~å=Ù† NH͉õΩà◊O – P~ü. NÅ`«† qâßYѨ@flO – Ñ≤.q. ~°=∞}
Z_ç’iÜ«∞Öò HõÖˇH˜ì"£ : a.Zãπ.~åA,Z.#iûOǨÔ~_ç¤,a.~å=∞Hõ$+¨‚,ZO.#iûOǨÏ,"≥·.ÉèÏ㨯~ü,ÔH.ÉÏÖòÔ~_ç¤,Z.~å*ËO„^ŒÉÏ|∞,"≥·.~å=∞K«O„^ŒO,Z<£."Õ}∞QÀáêÖò
„Ñ≤O@~üû : _»Hõ¯<£„ÃÑãπ/K«i`åWO„ÃÑ+¨<£û
P*Ï=∂ÉÏ^£, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£. á¶È<£ : 040 - 27678411
"≥∞ÿ„f Ô~ã≤_≥hû, 3–6–394, ¢ã‘ìò <≥O. 3, Ç≤Ï=∂Ü«∞`ü#QÆ~ü,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500 029. á¶êH±û, á¶È<£ : 040–66843495
Email : veekshanam2003@gmail.com
www.veekshanam.wordpress.com
'gHõΔ}O— ¿Ñi@ZO.F.Å∞,K≥‰õΩ¯Å∞,_ç._çÅ∞ѨOáêeû#z~°∞<å=∂
gHõΔ}O
gHõΔ}OK«O^•q=~åÅ∞
P<£Öˇ·<£ ^•fi~å _»|∞ƒÅ∞ ѨO¿Ñ"å~°∞ =∂„`«"Õ∞ ÉϺOH± ã≤¡ÑπÅÃÑ· 'veekshanam—
Jx ~åã≤ gHõΔ}O JH“Oò <≥O|~ü – 013911011002175
PO„^è•ÉϺOH±, QÆQÆ<£=∞ǨÏÖò „ÉÏOKü, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ¿Ñ~°∞ g∞^Œ "ÕÜ«∂e.
W`«~° ÉϺO‰õΩÅÖ’ "Õ¿ã"å~°∞ ANDB 000/0139 <≥O|~ü ~åã≤ "ÕÜ«∞=K«∞Û.
ã¨Oã¨÷ʼnõΩ / Öˇ·„|sʼnõΩ =º‰õΩÎʼnõΩ
q_ç „Ñ¨u ~°∞. 20 ~°∞. 20
ã¨O=`«û~°O ~°∞. 240 ~°∞. 200
=¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ ~°∞. 600 ~°∞. 540
S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ ~°∞. 1000 ~°∞. 900
Ѩk ã¨O=`«û~åÅ∞ ~°∞. 2000 ~°∞. 1700

4. gHõΔ}O d E<£ 20154
áê~î°‰õΩÅgHõΔ}O
gHõΔ}OKÕã¨∞Î#flHõ$+≤ѨkHÍÖÏÅáê@∞H˘#™êQÍÅ<ÕPHÍOHõΔ`À =¸ÅxkèH˜2015U„Ñ≤Öò<≥ÅÖ’=zÛ#q~åàÏÅ∞–Z.~å*ËO„^ŒÉÏ|∞,ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–
~°∞.3000†l.Zãπ."åã¨∞,ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–~°∞.10,000† =Ú`«Î#flQÍiã¨OѨ^Œ,(Éèí∂OÃÑe¡)"≥∞^ŒH±–~°∞.500† L^ÀºQÆ„HÍOuÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£~°∞.2000†
ã¨OÇ≤Ï`«,=~°OQÆÖò–~°∞.500†K≥#∞fláê˜~å=∞Hõ$+¨‚,#OkQÍ=∞–~°∞.10,000.q∞„`«∞ÅO^ŒiH©Hõ$`«[˝`«Å∞. –ã¨O.
gHõΔ}OÖ’ QÆ`« <åÅ∞QÆ∞ ã¨OzHõÖ’¡ ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ ~åã≤# Ç≤Ï„*ÏÅ
ã¨=∞㨺ÃÑ· "åºã¨O K«k"å#∞. H˘O`« QÆO^Œ~°QÀà◊O, Jã¨Ç¨ÏºO, AQÆ∞Ѩû, Ç≤Ï„*ÏÅ
Z_»Å =ºuˆ~Hõ ÉèÏ=O, Ǩϟ"≥∂ Ѩâ◊√`«∞Å∞ºÅ∞, =∞QÆ Ñ¨â◊√`«∞Å∞ºÅ∞ Jx u@∞¡,
ǨωõΩ¯Å ã¨OѶ¨∂ÅÃÑ· ^•_ç W"Õ HõxÑ≤OKå~Ú. Ç≤Ï„*ÏÅ∞ ™ê=∂lHõOQÍ
J}z"ÕÜ«∞|_ç#, "≥e"ÕÜ«∞|_ç#, x~å^Œ~°}‰õΩ QÆ∞Ô~·# ™ê=∂lHõ =~°æO. "åi
ѨÙ@∞ìHõ‰õΩ Ãã·<£û Ѩ~°"≥∞ÿ# HÍ~°}ÏÅ∞<åfl~Ú. #H˜b Ç≤Ï„*ÏÅ∞O_»=K«∞Û.
JO`«=∂„`å# ^•_ç JHõ¯~°ÖË^Œ∞. Ç≤Ï„*ÏŠѨÙ@∞ìHõ#∞ x~ÀkèOK«_®xH˜ Ãã·<£û
Jaè=$kú K≥O^Œ=Åã≤ LOk. ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ HõÅO ZQÆ`åo, ¿ÇÏà◊#Ö’
J„QÆÉèÏQÍ# LO@∞Ok. W^Õ JOâ◊OÃÑ· "Õ∞ ã¨OzHõÖ’x HõÅÊ# Hõ#fla~å<£
"åºã¨O âß„ã‘ÎÜ«∞OQÍ „Ѩ*Ï™êfiq∞HõOQÍ LOk. ~å*ϺOQÆ Ç¨Ï‰õΩ¯ÅÖ’ ÉèÏQÆOQÍ
LOk. =∂#gÜ«∞ HÀ}OÖ’ LOk. ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ìÅ∞ "≥e|∞zÛ#
Jaè„áêÜ«∂Å∞, Ç≤Ï„*ÏÅ P"Õ^Œ# ÉÏ^èŒÅ∞ Hõhflà◊∞¡ =∞#O J~°÷O KÕã¨∞HÀ=Åã≤
LOk. HõÅÊ# Hõ#fla~å<£‰õΩ Jaè#O^Œ#Å∞.
– `«∞OáêÅ N~å=∞=¸iÎ
QÍA"åHõ–qâßYѨ@flO
gHõΔ}OÖ’ ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ ~åã≤# 'Ç≤Ï„*Ï ã¨=∞㨺— "åºã¨OÃÑ· HõÅÊ#
Hõ#fla~å<£ ~åã≤# L`«Î~°O P^ŒºO`«O xˆ~›`«∞Hõ xO^ŒÅ`À#∂, ‰õΩ„@`À#∂,
ÉÏ^茺`å ~°Ç≤Ï`«OQÍ#∂ LOk. <åÅ∞QÀ ÉèÏQÆO K«^Œ=‰õΩO_®<Õ xO^ŒÅ‰õΩ
ѨÓ#∞HÀ=_»O ÉÏ^茺`å~°Ç≤Ï`«O. ã¨O|Okè`« _®Hõì~°¡`À KÕã≤# ã¨OÉèÏ+¨} ™ê^è•~°}
ã¨OÉèÏ+¨} H˜O^Œ‰õΩ ~å^Œ∞. P ã¨OÉèÏ+¨}Ö’¡ "å~°∞ "åà◊¡#∞ KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#
„Ѩâ◊flÖË J_çQÍ~°∞. ã¨Ô~·# P^è•~åÅ#∞ W=fiÖË^Œ#_»O x~°¡HõΔ ºO`À ‰õÄ_ç# xO^Œ.
z=~°HõOÏ K«k"Õ ã¨Ç¨Ï#O ÖˉõΩO_®, Jã¨Ç¨Ï#O`À xO_ç# gkä QÆ∞OѨÙÅ
^èÀ~°}˜ HõÅÊ# Hõ#fla~å<£Ö’<Õ Hõ#|_»∞`«∞#flk. ã¨=∂[OÖ’ – Jã¨Ç¨Ï[ rq`«
q^è•<åxfl ZOK«∞HÀ=_»O `«Ñ¨ÙÊ, ^•xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ Z<≥·fl<å LO_˘K«∞Û QÍx=fiO_ç.
ã¨=∂[OѨ@¡ ÉÏ^茺`«, „¿Ñ=∞ L#fl"åà◊√¡ "å˜x qâı¡+≤ã¨∂Î x"å~°}Ï =∂~åæÅ∞
ã¨∂zã¨∞ÎOÏ~°∞. ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ JÖψQ KÕâß~°∞. "åi "åºã¨OÖ’ ZHõ¯_®
Ç≤Ï„*ÏÅÃÑ· Jã¨Ç¨Ï# ^Õfiëêxfl „Ѩ^Œi≈OK« ÖË^Œ∞. Jã¨Ç¨Ï# ^Õfi+¨O J#_»O =∞~À
xO^Œ. 'XHõ Hõ=¸ºx©x xO^•Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ# =Ú„^ŒÅ‰õΩ QÆ∞iKÕã¨∂Î...— Jx
HõÅÊ# Hõ#fla~å<£ ~åâß~°∞. U Hõ=¸ºx©x xOkOKå~°∞ "å~°∞? 'XHõ ~°K«~Ú`«‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ KÕã≤# xˆ~›`«∞Hõ"≥∞ÿ# ^•_ç— Jh ~åâß~°∞. HÍx P "åºã¨OÖ’ P
~°K«~Ú`«(„u)x XHõ¯=∂@ ‰õÄ_® J#ÖË^Œ∞. '^•_ç— J<Õ Ñ¨^•xfl LѨÜ≥∂yã¨∂Î
P ~°K«~Ú`«‰õΩ ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ Ѩ@¡ =ºuˆ~Hõ`«#∞ ÃÑOá⁄OkOKåÅ<Õ ‰õΩ„@
Ѩ<åfl~°∞ HõÅÊ# Hõ#fla~å<£. 'P"≥∞ "å^Œ# Ѷ¨e`«OQÍ Ãã‰õΩû=Öò "≥∞ÿ<åi©Å∞
=∞iO`« JÉèí„^Œ`«‰õΩ QÆ∞~°ÜÕ∞º J=HÍâ◊O LOk— Jx ‰õÄ_® ~åâß~°∞. "å~°∞ P
"åºã¨OÖ’ Z=i g∞^• "å^Œ#‰õΩ kQÆÖË^Œ∞. ã¨=∞㨺#∞ qâı¡+≤OKå~°∞. JO`Õ.
ã¨=∞㨺‰õΩ Ñ¨iëê¯~°O K«∂Ñ≤¿ãÎ, P ã¨=∞㨺֒ L#fl"å~°∞, Z=Ô~·<å JÉèí„^Œ`«‰õΩ
QÆ∞i J=Ù`å~å? =„HõOQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞ HõÅÊ# Hõ#fla~å<£. ZO`À
ã¨∞xfl`«"≥∞ÿ# JOâßxfl KåÖÏ ÉÏ^茺`«QÍ qâı¡+¨}KÕã≤ Ѩiëê¯~°O K«∂Ñ≤#
~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡x 'Jã¨Ç¨Ï#Ѩ٠ã¨O„Ѩ^•Ü«∞ "å^ŒÑ¨Ù gkä QÆ∞OѨÙÅ ÉèÏ+¨— J#_»O
HõÅÊ# Hõ#fla~å<£ J*Ï˝<åxH˜ x^Œ~°≈#O. Z=~°∞ ã¨Ê$tOK«x ã¨=∞㨺ÃÑ· ~åã≤#
"庙êxfl „ѨK«∞iOz, áê~î°‰õΩʼnõΩ P ã¨=∞㨺ÃÑ· ѨÓiÎ ã¨Ê+¨ì`«#∞ HõÅ∞QÆ*Ë¿ã
J=HÍâßxfl fã¨∞‰õΩx, gHõΔ}O `«# ÉÏ^茺`«#∞ K«Hõ¯QÍ<Õ <≥~°"ÕiÛOk.
– „Ñ‘`«"£∞
Y=∞‡O
gHõΔ}O '"Õ∞— ã¨OzHõÖ’ HõÅÊ# Hõ#fla~å<£ J<Õ áê~î°‰õΩ~åÅ∞, ã¨Oáê^ŒHõ
x~°‚Ü«∞O ÃÑ·# "≥e|∞zÛ# ^Œ∞~å„QÆǨÏO K«k"åHõ, 'ÃѶq∞xãπì `åe|x[O— JO@∂
XHõ ^èÀ~°}˜ WѨÙÊ_çѨÙÊ_Õ `«Öˇ`«∞Î`ÀO^Œx J~°÷=∞=Ù`ÀOk. D áê~î°‰õΩ~åÅ∞,
'<≥·uHõ`«—, '~å*ϺOQÆ ã¨∂ÊùiΗ JO@∂ =∂Ï¡_»∞`ÀOk. 'Ç≤Ï„*Ï ã¨=∞㨺— g∞^Œ
~åã≤# ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ "庙êxfl ZO^Œ∞‰õΩ „ѨK«∞iOKå~°x, P áê~î°‰õΩ~åÅ∞
J#fl^ŒO>Ë, P"≥∞‰õΩ, 'ÉèÏ= „ѨHõ@<å ¿ãfiK«Ûù— JO>Ë ZO`« U=yOáÈ
J~°÷=∞=Ù`ÀOk. ÃÑ·QÍ, 'gHõΔ}O— „Ѩf ã¨OzHõÖ’#∂, 'q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ' ¿ÑrÖ’,
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO Wã¨∞Î#fl „ѨHõ@#‰õΩ HõÅÊ# Hõà◊√¡ =¸ã¨∞‰õΩ#fl@∞ì#flk. P „ѨHõ@#
Wn: 'gHõΔ}OÖ’ JK«Û=Ù`«∞#fl ~°K«#ÅÖ’ =ºHõÎ"≥∞ÿ# Jaè„áêÜ«∂Åxfl˜`À
ã¨Oáê^Œ‰õΩʼnõΩ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. 'gHõΔ}O—#∞ x["≥∞ÿ# „Ѩ*Ï
ѨHõΔ ~å[H©Ü«∂i÷Hõ ™ê=∂lHõ qâı¡+¨}Ï "ÕkHõQÍ fiÛ k^ŒÌ_»OÖ’ Jxfl ~°HÍÅ
Jaè„áêÜ«∂Å KèåÜ«∞ʼnõΩ ™ê÷#O HõeÊOKåÅx ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO ÉèÏq™ÈÎOk.—
- WO`« ã¨Ê+¨ìOQÍ, XHõ Ѩ„uHõ `«# Z_ç’iÜ«∞Öò áêÅã‘x „ѨHõ˜¿ãÎ, P Ѩ„uHõ
g∞^Œ XO˜HÍÅ∞ g∞^Œ ZQÆ~°_»O U ~°Hõ"≥∞ÿ# '~å*ϺOQÆ ã¨∂ÊùiΗ? U ~°Hõ"≥∞ÿ#
'<≥·uHõ`«—? ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ "åºã¨O ѨÓiÎQÍ K«^Œ"åÅ<Õ Hõh㨠ã¨Ç¨Ï#O ÖˉõΩO_®,
HõÅÊ# KÕã≤# "åºMϺ<åÅ∞, P"≥∞ =∂@Ö’¡<Õ K≥áêÊÅO>Ë, 'Jã¨Ç¨Ï#O`À xO_ç#
gkä QÆ∞OѨÙÅ ^èÀ~°}˜—`À L<åfl~Ú† HÍHõáÈ`Õ, 'Ãã‰õΩû=Öò "≥∞ÿ<åi© ǨωõΩ¯Å∞—
J<Õ =Úã¨∞QÆ∞`À. Z=iÔH·<å, =∞~˘Hõ~°∞ =ºHõÎO KÕ¿ã Jaè„áêÜ«∂Å`À - Jq
ZO`« ™êO„Ѩ^•Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#"≥·<å - UH©ÉèÏ=O ÖËHõáÈ`Õ, UO KÕÜ«∂e? `«=∞
„Ѩu q=∞~°≈ KÕÜ«∂e. JO`Õ QÍh, ™êÇ≤Ï`«º áÈbã¨∞ÖÏ¡, 'JÖÏ ~åÜ«∞_»O
Uq∞©, WÖÏ „ѨK«∞iOK«_»O Uq∞©' Jx ^Ò~°˚#ºOQÍ =∂Ï¡_»_»=∂? P
~°K«# ZÖÏ `«áÈÊ, `åi¯HõOQÍ q=iOz, áê~î°‰õΩÅ#∞ K≥·`«#º=O`«O KÕÜ«∞_»O
"åi Hõ~°Î=ºO. ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡, '™ê^è•~°} ã¨OÉèÏ+¨}Å P^è•~°OQÍ ~åã≤O^Õ
`«Ñ¨Ê ã¨Ô~·# P^è•~åÅ#∞ W=fiÖË^Œ∞— J#fl HõÅÊ# "å^Œ# J~°÷ ~°Ç≤Ï`«O. 'XHõ
Ç≤Ï„*Ï P`«‡HŒ^䌗 #∞Oz ã¨OѶ¨∞@#efl qã¨Î $`«OQÍ „Ѩ™êÎqOK«_»O, =ÚQÆ∞æ~°∞
_®Hõì~°¡`À#∂, XHõ Ãã·H˜Ü«∂„˜ã¨∞ì`À#∂ K«iÛOK«_»O, W`«~° "庙êÅ QÆ∞iOz
K≥ѨÊ_»O - W=hfl P^è•~åÅ∞ HÍHõ g˜x U=∞<åÖ’ K≥ѨÊO_ç! ã¨fieOQÆ ã¨OѨ~°¯O
QÆ∞iOz q=∞~°≈<å`«‡HõOQÍ „Ѩâ◊flÅ∞ ÖË=<≥uÎ`Õ, ^•xfl 'Ǩϟ"≥∂á¶ÈaèÜ«∂— Jx
HõÅÊ# P~ÀÑ≤OK«_®xH˜ HÍ~°}O, P"≥∞Ö’ L#fl 'Ǩϟ"≥∂=∂xÜ«∂— Jx ZO^Œ∞‰õΩ
J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞? xã¨ûǨÜ«∞ ã≤÷uÖ’ L#fl Hõ=¸ºx©H˜ =ºuˆ~HõOQÍ
~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ ^•_ç KÕã≤O^Œ#fl HõÅÊ# "å^Œ#Ö’ Ѩ㨠ÖË^Œx, "åºã¨O z=i
ÉèÏQÆOÖ’ ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ K«∂Ñ≤Oz# Ѩiëê¯~° =∂~åæÅ∞ ~°∞A=Ù KÕ™êÎ~Ú.
'~å*ϺOQÆ ã¨∂ÊùiΗ, '~å*ϺOQÆ <≥·uHõ`«— =O˜ P_»O|~° Ѩ^Œ *ÏÅO QÆ∞Ñ≤ÊOz,
'D "庙êxfl „ѨK«∞iOK«‰õÄ_»^Œ∞— Jx ^ŒÉÏ~ÚOK«_»O H˘`«Î ~°HõO áÈbã≤OQÆ∞.
Wk =∂#∞‰õΩx, J=`«e ѨHõΔO Jaè„áêÜ«∂Å#∞ `åi¯HõOQÍ Z^Œ∞~À¯=_»O
™ê^è•~°} <≥·uHõ`« L#fl "åà◊√¡ KÕÜ«∂eû# Ѩx!
– Hõã¨∂Îi ~åqáê˜
D"≥∞~ÚÖò ^•fi~å...
"Õ∞<≥Å gHõΔ}OÖ’ ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ 'Ç≤Ï„*Ï ã¨=∞㨺— "åºã¨O g∞^Œ =zÛ#
HõÅÊ# Hõ#fla~å<£ ã¨ÊO^Œ# K«∂âß#∞. |∂~°∞˚"å „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ =ÚO^Œ∞‰õΩ U
ã¨=∞㨺 =zÛ<å, Jq Ѩ˜ìOK«∞‰õΩ#fl>Ë¡ Hõ#|_»`å~Ú. "å˜H˜ `å`å¯eHõ
LѨâ◊=∞<åÅ T¿ã `«Ñ¨Ê, x["≥∞ÿ# âßâ◊fi`« Ѩiëê¯~åÅ "≥·Ñ¨Ù Hõ<≥fluÎ K«∂_»=Ù.
L^•Ç¨Ï~°}H˜, "Õâ◊ºÅ ã¨=∞㨺H˜ Ѩiëê¯~°O, Öˇ·Ãã#∞ûe=fi_»"Õ∞. P ã¨=∞㨺H˜
J^Õ Ñ¨iëê¯~°O. JO`Õ HÍh, ã¨=∞㨺 =¸ÖÏÅ QÆ∞iOz Ѩ˜ìOK«∞HÀ=Ù. P
`å`å¯eHõ LѨâ◊=∞<åÅ∞ ‰õÄ_® JO`«O`« =∂„`«"Õ∞. 'Jã¨Ç¨Ï# ã¨O^Œ~åƒùxH˜
=ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_Õ— "åà◊√¡, ~°OQÆ<åÜ«∞Hõ=∞‡ ã¨∂zOKÕ Ñ¨iëê¯~åÅx K«^Œ=_®xH˜
(q∞QÆ`å 62= ¿ÑrÖ’...)

5. gHõΔ}O d E<£ 2015 5
K«@ìO`«#Ѩx`å#∞KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok!
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
gHõΔ}O
g
KåÅ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# "åã¨Î= "åºYºÅ#∞ ‰õÄ_» Ǩ™êºã¨Ê^ŒOQÍ,
J#∞=∂<åã¨Ê^ŒOQÍ =∂iÛ# Ѷ¨∞#`« =∞# ã¨=∂*ÏxˆH ^Œ‰õΩ¯`«∞Ok.
JÖÏ =∂i# =∂=¸Å∞ "åºYºÅÖ’ XHõ˜ 'K«@ìO `«#Ѩx `å#∞
KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok— J<Õk. K«∂_»QÍ<Õ J<åºÜ«∞OQÍ, J„Hõ=∞OQÍ Hõ#|_Õ
Ѷ¨∞@#Å q+¨Ü«∞OÖ’ <åºÜ«∞O U^Œx, K«@ìO Uq∞ KÕã¨∞ÎO^Œx „Ѩâ◊fl
=zÛ#ѨÙÊ_»ÖÏ¡ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, =º=™ê÷ x~åfiǨωõΩÅ∞ K≥¿ÑÊ
["å|∞ Wk. `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ "å_»∞‰õΩ<Õ Q˘_»∞QÆ∞ Wk. x*ÏxH˜
K«@ìO J<Õk xs˚= =ã¨∞Î=Ù. „áê}O ÖËx HÍy`«O g∞k =∂@. Jk
PÖ’K«#, qK«HõΔ}, x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O L#fl =∞x+≤ HÍ^Œ∞. ^•xfl P
J=HÍâßÅ∞#fl =∞x+≤ U ~°HõOQÍ<≥·<å "å_»∞HÀ=K«∞Û. P =∞x+≤ XHõ
=~åæxH©, ‰õΩÖÏxH©, =∞`åxH©, „áêO`åxH© K≥O^Œ∞`å_»∞ QÆ#∞Hõ, xiÌ+¨ì
„ѨÜ≥∂[<åÅ∞OÏ~Ú QÆ#∞Hõ K«Ïìxfl JO^Œ∞ˆH "å_»∞‰õΩOÏ_»∞. JO>Ë
'K«@ìO `«#Ѩx `å#∞ KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∞Ok— J<Õ =∂@ x*ÏxH˜ 'K«Ïìxfl
=∂‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂~°∞Û‰õΩOÏO— Jx JkèHÍ~°=~åæÅ nè=∂QÍ
=∂iáÈ~ÚOk. P nè=∂‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# x^Œ~°≈#"Õ∞ ã¨Öχ<£ MÏ<£ ˆHã¨∞Ö’,
~å=∞eOQÆ~åA ˆHã¨∞Ö’, [Ü«∞Åe`« ˆHã¨∞Ö’ <åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞
=º=ǨÏiOz# f~°∞.
`åy HÍ~°∞ #_»∞ѨÙ`«∂ ~À_»∞¤ ѨHõ¯ ÉËHõs =ÚO^Œ∞ Ѩ_»∞‰õΩ#fl S^Œ∞QÆ∞~°∞
=º‰õΩÎÅ g∞kH˜ HÍ~°∞ ZH˜¯Oz XHõix K«OÑ≤# ã≤x=∂#@∞_»∞ ã¨Öχ<£
MÏ<£ g∞^Œ `«‰õΩ¯`«∂ `å~°∞`«∂ Ѩ^Œ=¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ áê@∞ qKå~°}
[iyOk. z=iH˜ "Õ∞ 6# ÉÁOÉÏ~Ú Ãã+¨<£û HÀ~°∞ì S^Œ∞ ã¨O=`«û~åÅ
tHõΔ qkèOz, <åºÜ«∞O KÕã≤O^Œ#∞‰õΩO>Ë, H˘xfl QÆO@Š֒ѨÖË ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì
JÑ‘ÊÅ∞‰õΩ J#∞=∞uOzOk. <Õ~°ã¨∞Î_çH˜ ɡ~ÚÖò WzÛ q_»∞^ŒÅ KÕã≤Ok.
tHõΔ#∞ ã¨g∞H˜ΔOK«_®xH˜ P"≥∂kOzOk.
JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞, ^Õâ◊OÖ’x |_® HÍ~˘Êˆ~ò "≥∂™êÅÖ’ XHõ>ˇÿ#
ã¨`«ºO HõOѨӺ@~üû ˆHã¨∞Ö’, =∞^Œ∞ѨÙ^•~°∞Å#∞, HõOÃÑhx, „ѨÉèí∞`åfixfl
"≥∂ã¨yOz ~°∞. 7000 HÀ@∞¡ ÔH·OHõ~°ºO KÕã≤#O^Œ∞‰õΩ, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
J_ç+¨#Öò pѶπ "≥∞„’áêe@<£ HÀ~°∞ì ~å=∞eOQÆ~åA#∞ <Õ~°ã¨∞Î_çQÍ
QÆ∞iÎOz U_»∞ ã¨O=`«û~åÅ *ˇ·Å∞ tHõΔ qkèOzOk. <≥Å u~°QƉõΩO_®<Õ
ÃÑ· HÀ~°∞ì P tHõΔ#∞ `å`å¯eHõOQÍ Ñ¨Hõ¯#Ãјì, <Õ~°ã¨∞ÎÅ#∞ q_»∞^ŒÅ
KÕã≤, ã¨g∞HõΔ‰õΩ J#∞=∞uOzOk.
JO`«Hõ#fl Ѷ¨∞’~°"≥∞ÿ# L^•Ç¨Ï~°} [Ü«∞Åe`« ˆHã¨∞. ^•^•Ñ¨Ù ~°∞.
67 HÀ@¡ =~°‰õΩ P^•Ü«∂xH˜ q∞Oz# Pã¨∞ÎÅ∞ Hõey L<åfl~°x
[Ü«∞Åe`«ÃÑ· 1996Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# ˆHã¨∞Ö’ Ѩ^•flÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ
`«~åfi`« 2014 ÃãÃÑìO|~üÖ’ ɡOQÆà◊¥~°∞ ÃãÊ+¨Öò HÀ~°∞ì <åÅ∞QÆ∞
ã¨O=`«û~åÅ tHõΔ qkèOzOk. P tHõΔ`À =ÚYº=∞O„u Ѩ^Œqx
=^Œ∞Å∞HÀ=Åã≤ =zÛ# [Ü«∞Åe`« JÑ‘ÊÖò#∞ qKåiOz# Hõ~å‚@Hõ
ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì [_ç˚ ã≤ P~ü ‰õΩ=∂~° ™êfiq∞ Zxq∞k <≥ÅÅ Ö’¿Ñ P tHõΔ#∞
H˘˜ì"Õã¨∂Î f~°∞Ê WKåÛ_»∞. tHõΔ#∞ H˘˜ì"ÕÜ«∞_»O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, `«##∞
J_»QÆx q+¨Ü«∂Å∞ ‰õÄ_» f~°∞ÊÖ’ ~åã¨∂Î, P^•Ü«∂xH˜ q∞Oz Pã¨∞ÎÅ∞
10 âß`«O =~°‰õÄ LO_»=K«∞Û#x ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì J#fl^Œx, 20 âß`«O
‰õÄ_» LO_»=K«∞Û#x PO„^茄Ѩ^Õâò L`«Î~°∞fiÅ∞<åflÜ«∞x J<åfl_»∞.
[Ü«∞Åe`« P^•Ü«∂xfl, Pã¨∞ÎÅ#∞ HÍH˜ ÖˇHõ¯Å∞ "Õã≤, P Ѩiq∞u
֒ѨÖË L<åflÜ«∞x f~°∞Ê WzÛ P"≥∞#∞ x~ÀÌ+≤QÍ „ѨHõ˜OKå_»∞.
W"Õ"À q_ç q_ç Ѷ¨∞@#Å∞ HÍ=Ù, ZHõ¯_À K≥^Œ∞~°∞=∞^Œ∞~°∞QÍ
[iy#q HÍ=Ù. ÉèÏ~°`« <åºÜ«∞=º=ã¨÷ ã¨fiÉèÏ="Õ∞ Wk. ã¨OѨ#∞flʼnõΩ,
J„QÆ=~å‚ʼnõΩ, ~å[H©Ü«∞"Õ`«ÎʼnõΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# <åºÜ«∞=º=ã¨÷ Wk.
JѨÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ D ã¨fiÉèÏ"åxfl ^•K«∞H˘x, `«#‰õΩ `å#∞ ™êkèHÍ~°`«
WK«∞ÛHÀ=_®xH˜ =∞Oz =∂’, =∞Oz f~ÀÊ „ѨHõ˜OK«=K«∞Û. ZÏ¡QÆ∂
Jq J=∞Å∞Ö’H˜ ~å=Ù. K«@ìO `«#Ѩx `å#∞ KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∂<Õ LO@∞Ok.
K«fÎãπQÆ_£ ~å[^è•x ~åÜ«∞ѨÓ~üÖ’ tâ◊√ "≥·^Œ∞º_»∞QÍ, „Ѩ*Ï~ÀQƺ
xѨÙ}∞_çQÍ, áœ~°Ç¨Ï‰õΩ¯Å <åÜ«∞‰õΩ_çQÍ L#fl _® a<åÜ«∞H± ¿ã<£#∞
~å[„^ÀÇ¨Ï <Õ~°O P~ÀÑ≤Oz 2007 "Õ∞Ö’ JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞. P
<Õ~å~ÀѨ}‰õΩ Z@∞=O˜ P^è•~åÅ∞ ÖËHõáÈ~Ú<å PÜ«∞# ɡ~ÚÖò
^Œ~°MÏã¨∞ÎÅ#∞ Ãã+¨<£û HÀ~°∞ì, ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì, ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì Ѩ^ÕѨ^Õ
x~åHõiOKå~Ú. z=iH˜ P~ÀQƺ Ѩiã≤÷u H©Δ}˜OK«_»O`À Ô~O_»∞
ã¨O=`«û~åÅ `«~åfi`« ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì ɡ~ÚÖò =∞OE~°∞ KÕã≤Ok. HÍx
U_®k u~°QƉõΩO_®<Õ ~åÜ«∞ѨÓ~ü J_ç+¨#Öò Ãã+¨<£û HÀ~°∞ì PÜ«∞#
~å[„^ÀǨxH˜ áêÅÊ_®¤_»x x~åúiã¨∂Î Ü«∂=r˚= tHõΔ qkèOzOk.
=∞~˘Hõ Ô~O_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ *ˇ·Å∞Ö’ QÆ_çÑ≤# `«~åfi`« QÍx tHõΔÃÑ·
ã¨g∞HõΔ‰õΩ J#∞=∞uã¨∂Î PÜ«∞##∞ ɡ~ÚÖòÃÑ· q_»∞^ŒÅ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. WHõ
K«∞O_»∂~°∞ ǨÏO`«‰õΩÅ#∞, Ǩ+≤OѨÙ~å ǨÏO`«‰õΩÅ#∞ x~ÀÌ+¨μÅ∞QÍ
q_çzÃјì# L^ŒO`åÅ∞ W©=e *Ï˝Ñ¨HÍÖË. _èçb¡ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞
HõàÏâßÅÖ’ „á⁄ÃѶã¨~ü l Z<£ ™ê~ÚÉÏÉÏ#∞ K«@ì=ºuˆ~Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ
x~À^èŒ K«@ìO H˜O^Œ 2014 "Õ∞ 9# JÔ~ã¨∞ì KÕâß~°∞. áÈeÜ≥∂ Ñ‘_ç`«∞_çQÍ
#_»∞=Ú #∞Oz H˜Ok ÉèÏQÆO ѨxK≥Ü«∞ºx =ºH˜Î, =∞~˘Hõi ã¨Ç¨Ü«∞O
ÖˉõΩO_® Hõ^ŒÅÖËx =ºH˜Î, _èçb¡Ö’ J^蕺Ѩ‰õΩ_çQÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î#fl =ºH˜Î
ZHõ¯_çHÀ áêiáÈ`å_»<Õ J=HÍâ◊"Õ∞ ÖË^Œ∞. x~°ƒO^èŒOÖ’ LOK«=Åã≤#
J=ã¨~°"Õ∞ ÖË^Œ∞. HÍx HõHõΔQƘì# „ѨÉèí∞`«fiO, P HõHõΔ#∞ J=∞Å∞ KÕã¨∞Î#fl
<åºÜ«∞™ê÷<åÅ∞ PÜ«∞#‰õΩ Éˇ~ÚÖò W=fi_®xH˜ ‰õÄ_» U_®kQÍ
x~åHõiã¨∞Î<åfl~Ú. <Õ~°ã¨∞ÎʼnõΩ HõΔ}ÏÅ g∞^Œ ɡ~Úà◊√¡, ˆHã¨∞ H˘˜ì"Õ`«Å∞,
q_»∞^ŒÅÅ∞. J=∂Ü«∞‰õΩʼnõΩ Uà◊¡ `«~°|_ç x~°ƒO^è•Å∞, ɡ~ÚÖò
x~åHõ~°}Å∞, z„`«Ç≤ÏOã¨Å∞. Wn D ^Õâ◊OÖ’ K«@ìO `«#Ѩx `å#∞
KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∞#fl f~°∞.
x[OQÍ<Õ ÉèÏ~°`« ã¨=∂[OÖ’ K«@ìO `«#Ѩx `å#∞ KÕã¨∞‰õΩáÈ`«∂<Õ
LOk. HÍHõáÈ`Õ K«@ìO U Ѩx, Z=i Ѩx KÕã¨∞Î#fl^À `≥eÜ«∞=Åã≤#
"åà◊¡‰õΩ WOHÍ Ñ¨ÓiÎQÍ `≥eÜ«∞_»O ÖË^Œ∞. P Ѩx áêʼnõΩÅ#∞,
Ñ‘_»‰õΩÅ#∞, q^èŒfiO㨉õΩÅ#∞ x~ÀÌ+¨μÅ∞QÍ „ѨHõ˜OK«_»O, =keÃÑ@ì_»O,
ã¨HõÅ ™œHõ~åºÅ∞ HõeÊOK«_»O. „ѨtflOKÕ"åix, ZkiOKÕ "åix,
K≥·`«#ºO HõeyOKÕ"åix áêÅHõ=~åæÅ∞ z„`«Ç≤ÏOã¨Å∞ ÃÑ_»∞`«∞O>Ë,
"Õkèã¨∞ÎO>Ë, K«OѨÙ`«∞O>Ë, xëê¯~°}OQÍ x~°ƒO^è•Å áêÅ∞ KÕã¨∞ÎO>Ë
=∞ø#OQÍ LO_»_»O. Wn K«@ìO Ѩx.

6. gHõΔ}O d E<£ 20156
„Ѩ*ÏHõ~°¬Hõx<å^•Å∂„Ѩ*Ï=ºuˆ~HõK«~°ºÅ∂
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞"åºYº–`≥ÅOQÍ}
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO Pq~°ƒùqOz, `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ã¨q∞u áêÅ#
„áê~°OÉèí"≥∞ÿ XHõ ã¨O=`«û~°O xO_çOk. D „ѨÉèí∞`åfixfl, ^•x q^è•<åÅ
Ѩxf~°∞#∞ qâı¡+≤OK«_®xH˜, JOK«<å Hõ@ì_®xH˜ WOHÍ ã¨=∞Ü«∞O
~åÖË^Œx, "Õz K«∂_®Åx W<åflà◊√¡QÍ JO@∞#fl"å~°∞ WѨʘÔH·<å P
ã¨=∞Ü«∞O =zÛO^Œx QÆ∞iÎOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì ã¨q∞u
JkèHÍ~åxH˜ ~åHõ=ÚO^Œ∞ XHõ „Ѩ*Ï L^Œº=∂xfl x~°fiÇ≤ÏOz#O^Œ∞=Å¡
^•xH˜ W=fi=Åã≤# Q“~°=O Wã¨∂Î<Õ, JkèHÍ~°Ñ¨HõΔOQÍ ^•x q^è•<åÅ#∞,
PK«~°}#∞ x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ Ñ¨ijeOK«=Åã≤ LOk. D ã¨O=`«û~°O
áêÅ#Ö’ `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO J<ÕHõ „Ѩ*ÏHõ~°¬Hõ q^è•<åÅ∞, x<å^•Å∞
„ѨHõ˜OzOk. P =∂@H˘¿ãÎ QÆ`« P~°∞ ^ŒâßÉÏÌÅÖ’ „Ѩ*ÏHõ~°¬Hõ
q^è•<åÅ#∂, x<å^•Å#∂ „ѨHõ˜OK«x ~å[H©Ü«∞ ѨHõΔ"Õ∞^≥·<å LO^•?
ã¨=∞㨺 Uq∞ K≥ѨÙ`«∞<åfl~°<Õk HÍ^Œ∞, Uq∞ KÕã¨∞Î<åfl~°<Õk. ~°∂áêxH©
™ê~åxH© ã¨O|O^èŒO Uq∞@<Õk. |Ǩïà◊ *Ïu ã¨Oã¨÷Å „ѨÜ≥∂[<åʼnõΩ
Z„~°u"åp Ѩ~°=_»O, PO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å`À ã¨Ç¨ ^Õâ◊^ÕâßÅ
ã¨OѨ#∞flʼnõΩ PǨfi<åÅ∞ ѨÅHõ_»O, q^•º~°∞÷Å g∞^Œ, Ô~·`«∞Å g∞^Œ,
HÍi‡‰õΩÅ g∞^Œ ÖÏsîKåi˚Å∞, `«Ñ¨ÙÊ_»∞ ˆHã¨∞Å #∞Oz PÖË~°∞ Z<£ H“O@~ü
^•HÍ ~å„ëêìxfl áÈbã¨∞ ~å[ºOQÍ =∂~°Û_»O, L^ÀºQÆ HõÅÊ#Ö’
qѨs`«"≥∞ÿ# `å`åû~°O, „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨÷ŠѨÙ#~°∞^Œú~°} =∂>Ë
Z`«ÎHõáÈ=_»O, Ô~·`«∞Å P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ Ѩ@¡ xi¡Ñ¨Î`« =O˜ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
„Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ K«~°ºÅ QÆ∞iOz ‰õÄ_» HÍ¿ãѨ٠ѨHõ¯# ÃÑ@ì=K«∞Û. HÍx
q∞+¨<£ HÍHõfÜ«∞, "å@~ü „y_£, ^Œo`«∞ʼnõΩ Éèí∂q∞, ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Wà◊√¡
g
=O˜ PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ#, „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅOQÍ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl HÍ~°º„Hõ=∂Å
Jã¨Å∞ ™ê~°O Uq∞˜? x[OQÍ D <åÅ∞QÆ∞ Ѩ#∞Å∂ „Ѩ[ʼnõΩ
J`«º=ã¨~°"≥∞ÿ#"Õ. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å PHÍOHõΔÖË. HÍx Wq x<å^•Å∞QÍ
q∞yeáÈ`«∞<åflÜ«∂, "åã¨Î=~°∂ѨO ^èŒiã¨∞Î<åflÜ«∂? PK«~°}Ö’H˜
=ã¨∞Î#fl@∞ì KÕã¨∞Î#fl ǨÏ_®q_çÖ’ x[OQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Õq∞˜? q∞+¨<£
HÍHõfÜ«∞ „ѨHõ˜`« ÅHõΔ º"≥∞ÿ# K≥~°∞=ÙŠѨÙ#~°∞^Œú~°} [~°QÍÅh, =∞m¡
`≥ÅOQÍ} „QÍ=∂Å∞ ѨK«Û^Œ#O`À "≥e¡qiÜ«∂Åh, „Ѩu WO˜H©
`åQÆ∞h~°∞ JOkOKÕ "å@~ü „y_£ q[Ü«∞=O`«O HÍ"åÅh, Éèí∂q∞ÖËx
x~°∞¿Ñ^Œ ^Œo`« ‰õΩ@∞OÉÏÅxfl˜H© `«ÖÏ =¸_»∞ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞
^ŒHͯÅh, x~å„t`«∞Öˇ·# ¿Ñ^ŒÅO^ŒiH© Wà◊√¡ ^ŒHͯÅh HÀ~°∞HÀx
"å~°∞O_»~°∞. HÍx K≥~°∞=ÙÖ’¡H˜ h~°∞ `≥KÕÛ "åQÆ∞Åhfl WOH˜áÈÜÕ∞ÖÏ
H˘O_»Å∞ `«"Õfiã≤, J_»=ÙÅ∞ H˘>Ëìã≤, Wã¨∞Hõ H˘Å¡Q˘˜ì, P~°QÍ}˜Ö’
Éèí=# x~å‡}ÏʼnõΩ J#∞=∞uã¨∂Î K≥~°∞=ÙŠѨÙ#~°∞^Œú~°} ™ê^茺O HÍ^Œ∞.
P Ѩ#∞Å∞ ‰õÄ_» ‰õÄe ^˘~°Hõx x~°∞¿Ñ^ŒÅ‰õΩ HÍHõ, `«"Õfi Ü«∞O„`åÅ∞
H˘#∞‰õΩ¯#fl ÃÑ^ŒÌňH Hõ@ìɡÏìÅ#flѨÙÊ_»∞ [iˆQk „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ K«~°º
HÍ^Œ∞. „Ѩu <À˜H© QÆ∞ÔH¯_»∞ h~°∞ W"åfiÅ#fl P^Œ~°≈O J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#^Õ,
HÍx JO^Œ∞‰õΩ lO^•Öò Å QÆ∞`åÎkèѨ`åºxH˜ ^•™ÈǨÏO J#QÆ∂_»^Œ∞.
^Œo`«∞ʼnõΩ Éèí∂q∞, ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Wà◊√¡ "åix =∞ÉèíºÃÑ@ì_®xH˜ HÍQÆ∂_»^Œ∞.
„Ѩ*ÏHõ~°¬Hõ x<å^•Å "≥#∞Hõ ^•y L#fl „Ѩ*Ï =ºuˆ~Hõ K«~°ºÅ#∞,
~å[H©Ü«∂i÷Hõ „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ WѨʘÔH·<å QÆ∞iÎOK«Hõ, „ѨuѶ¨∞˜OK«Hõ
`«Ñ¨Ê^Œ∞.
PO„^茄Ѩ^Õâò =ÚYº=∞O„u K«O„^ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞‰õÄ PÜ«∞#
P„t`«∞ʼnõÄ JÅ"å>ˇÿ# HõxHõ@∞ì q^Œº „Ѩ[Å HÍà◊¡ H˜O^Œ <ÕÅ ÖψQã¨∂Î<Õ
J~°KÕuÖ’ ã¨fi~°æO K«∂ÃÑ@ì_»O. ~å[^è•xH˜ ã¨O|OkèOz t=~å=∞Hõ$+¨‚<£
Hõq∞© x"ÕkHõ, ~åÜ«∞Åã‘=∞ PHÍOHõΔÅ∞, ~å„+¨ì „Ѩ[Å HÀiHõÅ∞, „ѨHõ˜`«
„áêO`« Ô~·`«∞Å JÉèíºO`«~åÅ∞ Jxfl˜h `«∞OQÆÖ’ `˘‰õΩ¯`«∂ `å<À, `«#
P„t`«∞Öˇ·# iÜ«∞Öò Z¿ãìò "åºáê~°∞Ö’ HÀ~°∞‰õΩ#fl@∞ìQÍ ~å[^è•xx
`«∞à◊¥¡~°∞ - J=∞~å=u „áêO`«OÖ’ xi‡OK«_®xH˜ K«O„^ŒÉÏ|∞ <åÜ«Ú_»∞
=ÚO^Œ∞‰õΩ "≥àÏ¡_»∞. =¸_»∞ ѨO@Å∞ ѨO_Õ ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# Hõ$ëê‚ f~°Ñ¨Ù
Éèí∂q∞x =^Œ∞Å∞HÀ=_®xH˜ Ô~·`åOQÆOÖ’ QÆ}hÜ«∞"≥∞ÿ# ÉèÏQÆO JÉèíºO`«~°O
=ºHõÎO KÕã¨∞ÎO>Ë WѨÙÊ_»∞ „ѨÉèí∞`«fiO "åix ÉèíÜ«∞ÃÑ@ì_®xH˜ ~ÀAHÀ "å~°Î,
~ÀAHÀ =^ŒOu q_»∞^ŒÅ KÕã¨∞Î#flk. K«@ì|^Œú"≥∞ÿ# „Ѩ=∂}ÏÅ#∞,
ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å#∞ áê˜OK«_»O ÖË^Œ∞. _çÃãO|~üÖ’ HÍÑ≤@Öò slÜ«∞<£
_≥=ÅÑπ"≥∞Oò J^ä•i© J<Õ K«@ìO fã¨∞‰õΩ=KåÛ~°∞. Ô~·`«∞Å #∞Oz
Éèí∂¿ãHõ~°} =∂„`«"Õ∞ [~°∞ѨÙ`«∞<åfl=∞x K≥Ñ≤Ê, „QÍ=∂ÅÖ’ WѨÙÊ_»∞
W=fiHõáÈ`Õ, `«~åfi`« D =∂„`«O #+¨ìѨiǨ~°O ‰õÄ_» W=fi‰õΩO_®
P„Hõq∞OK«∞‰õΩOÏ=∞x ÉèíÜ≥∂`åÊ`åxfl "åºÑ≤OѨ*Ëâß~°∞. "Õ∞ "≥Ú^Œ˜
"å~°OÖ’ HÍÑ≤@Öò ã≤© _≥=ÅÑπ"≥∞Oò JO_£ "Õ∞<Õ*ò"≥∞Oò HõOÃÑh J<Õ
H˘`«Î ã¨Oã¨÷#∞ ã¨$+≤ìOz ~å[^è•xH˜ ã¨O|OkèOz ã¨HõÅ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∂
99 ã¨O=`«û~åÅ áê@∞ ^•xH˜ JѨÊyOKå~°∞. ã¨fi`«O„`«OQÍ Ñ¨xKÕ¿ã P
ã¨Oã¨÷‰õΩ Ñ¨k =∞Ok _≥·Ô~Hõì~°∞¡ LOÏ~°h, JO^Œ∞Ö’ #Å∞QÆ∞~°∞ Ѩi„â◊=∞‰õΩ
„áêux^茺O =Ç≤ÏOKÕ"å~°∞ (JO>Ë iÜ«∞Öò Z¿ãìò "åºáê~° =~°æO) LOÏ~°x
XHõ lF q_»∞^ŒÅ KÕâß~°∞. =∞~À =∂@Ö’¡ K≥áêÊÅO>Ë PO„^茄Ѩ^Õâò
Éèí∂¿ãHõ~°}¿Ñ~°∞`ÀÉèí∂P„Hõ=∞}
g
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞"åºYº–PO„^茄Ѩ^Õâò
~å[^è•x x~å‡}O „Ѩ[ʼnõΩ ["å|∞^•sQÍ LO_Õ „ѨÉèí∞`«fi P^èŒfi~°ºOÖ’
[~°QÆÉ’=_»O ÖË^Œ∞. P~°∞QÆ∞~°∞ JkèHÍ~°∞Å∞, #Å∞QÆ∞~°∞ iÜ«∞Öò Z¿ãìò
"åºáê~°∞Å∞ ‰õÄK«∞x Wëêì~å[ºOQÍ x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀÉ’`«∞<åfl~°∞. Wk
KåÅ^Œ#fl@∞ì, WѨʘˆH ˆHO„^ŒOÖ’ q"å^•ã¨Ê^ŒOQÍ L#fl Éèí∂¿ãHõ~°}
K«@ìOÖ’x Ju „Ѩ=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿ# ™ê=∂lHõ „ѨÉèÏ= =∞kOѨÙ
q∞#Ǩ~ÚOѨÙ#∞ ~å[^è•x „áêO`åxH˜ J#fi~Úã¨∂Î "Õ∞ 14# L`«Î~°∞fiÅ∞
q_»∞^ŒÅ KÕâß~°∞. Éèí∂P„Hõ=∞} q+¨Ü«∞OÖ’ "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO Hõ#fl `å"Õ∞
=∞iO`« ^Œ∞~å‡~°∞æÅ=∞x K«∂ѨىõΩ<åfl~°∞. D lF g∞^Œ „Ѩã¨∞Î`åxÔH·`Õ
ÃÇ·ÏHÀ~°∞ì ¿ãì qkèOzOk QÍx P ¿ãì ZѨÙÊ_≥·<å `˘ÅyáÈ=K«∞Û. XHõ"≥·Ñ¨Ù
W@∞=O˜ Ö’áêÜ«∞HÍs, `«Ñ¨ÙÊ_»∞, „Ѩ*Ï=ºuˆ~Hõ"≥∞ÿ# Ѩ#∞Å∞ KÕã¨∂Î,
„Ѩ[Å#∞ =∞ÉèíºÃÑ@ì_®xH˜ ~å[^è•x =∂ã¨ì~ü áê¡<£ Ô~_ô Jx P„t`« „ѨKå~°
™ê^èŒ<åÅÖ’ ÃÑ^ŒÌZ`«∞Î# J|^•úÅ QÆQÀæÅ∞ ã¨$+≤ìOKå~°∞. ã≤OQÆѨÓ~ü „ѨÉèí∞`«fi
ã¨Oã¨÷ 55 "ÕÅ ZHõ~åÅ qã‘Î~°‚OÖ’ ~å[^è•x „Ѩ}ÏoHõ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤O^Œx,
JO^Œ∞Ö’ ѨK«Ûx ѨO@á⁄ÖÏÅ∞ Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ LOÏÜ«∞x, J~°ƒ<£ „QÀ`ü
HÍi_®~°∞¡, q=∂<å„â◊Ü«∂Å∞, =º=™êÜ«∞ *’#∞¡, áêi„âßq∞Hõ ˆHO„^•Å∞,
qâßÅ"≥∞ÿ# ~À_»∞¡, Hõ$ëê‚ #kÃÑ· "å@~ü ÏH©ûÅ∞, "≥∞„’ =O˜ ã¨HõÅ
™œHõ~åºÅ∞ LOÏÜ«∞x, W^ŒO`å ‰õÄ_» "åã¨∞Î „ѨHÍ~°"Õ∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl^Œx,
ã¨iQÍæ q[<£ 2020 ã¨=∞Ü«∞OÖ’ „ѨKå~°O KÕã≤# JO^Œ"≥∞ÿ# J|^•úÅ∞
„ѨKå~°O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. D ~°OQÆ∞Å J|^•úÅ HõÅÅ#∞ „Ѩ[ʼnõΩ qÑ≤Ê
K≥Ñ≤Ê Hõh㨠J=ã¨~åÅ HÀã¨O áÈ~å_ÕÖÏ KÕÜ«∞=Åã≤# ÉÏ^茺`« |∞kúr=ÙÅ
ÃÑ·<Õ LOk.

7. gHõΔ}O d E<£ 2015 7
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞"åºYº–„ѨѨOK«O
ÉÏeì"≥∂~üÖ’=∞~À™êiJ"≥∞iHÍ*Ï`«ºÇ¨ÏOHÍ~°O
¿ãfiK«Ûù, ™êfi`«O„`«ºO, ã¨=∂#`«fiO, „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO, =∂#=ǨωõΩ¯Å∞
=O˜ =∂@Å`À „ѨѨOK« „Ѩ[Å#∞ =Ozã¨∞Î#fl J„QÆ~å[ºO J"≥∞iHÍÖ’
J=∂#∞+¨ *Ï`«ºÇ¨ÏOHÍ~°O, MÏH©Å HÍiî#ºO ~å[º"Õ∞Å∞`«∞O^Œx =∞~À™êi
"≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =zÛOk. #Å¡*ÏfÜ«ÚʼnõΩ Hõh㨠áœ~° „Ѩ*Ï`«O„`«,
=∂#=ǨωõΩ¯Å∞ =∞$Qƺ=∞<Õ "åã¨Î"åxfl QÆ`«OÖ’ ÃѶ~°∂æã¨<£, q∞™Èûi,
H©¡"£ÖÏO_£, XǨÏÜ≥∂, #∂º"≥∞H˜ûHÀ Ѷ¨∞@#Å∞ Kå˜`Õ, `å*ÏQÍ "Õ∞sÖϺO_£
~å„+¨ìOÖ’x ÉÏeì"≥∂~ü #QÆ~°OÖ’ U„Ñ≤Öò 12# áÈbã¨∞Å#∞ K«∂ã≤
áêiáÈ`«∞<åfl_»#fl <≥ѨO`À 25 Uà◊¡ #Å¡*Ïu Ü«Ú=‰õΩ_»∞ „ÃѶ_ô¤ „ˆQ#∞
JÔ~ã¨∞ì KÕã≤ z„`«Ç≤ÏOã¨Å∞ ÃÑÏì~°∞. XHõ QÆO@Ö’<Õ HÀ=∂Ö’H˜ "≥o¡
U„Ñ≤Öò 19# Hõã¨ì_ôÖ’<Õ =∞$`«∞ºX_çÖ’H˜ KÕ~å_»∞. nO`À U„Ñ≤Öò 27#
JO`«º„H˜Ü«∞Å ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ Jyæ ~åA‰õΩOk. P„QÆǨÏO`À#∂,
J==∂#O`À#∂ ^ŒÇ≤ÏOK«∞‰õΩáÈ`«∞#fl "ÕÖÏk =∞Ok #Å¡*Ïu Ü«Ú=‰õΩÅ∞
ÉÏeì"≥∂~ü #QÆ~°OÖ’ qq^èŒ „áêO`åÖ’¡ XHõ¯™êiQÍ q^èŒfiOã¨O ã¨$+≤ìOKå~°∞.
J"≥∞iHÍÖ’ ÖÏHõÑπ _≥`üÅ∞ ã¨~°fi™ê^è•~°}OQÍ =∂~å~Ú. J~Ú`Õ
=∞$`«∞ÅO^Œ~°∂ #Å¡*Ïu Ü«Ú=‰õΩÖË HÍ=_»O QÆ=∞<å~°›O. áÈbã¨∞Ö’¡
Jqhu, Ç≤ÏO™ê „Ѩ=$`«∞ÎÅ∞ ÃÑK«∞Û g∞~°∞`«∞<åfl~Ú. 1968Ö’ =∂iì<£
Å∂^äŒ~ü H˜OQ∑ ExÜ«∞~ü ǨÏ`«º [iy#ѨC_»∞, QÆ`« U_®k PQÆã¨∞ìÖ’
ÃѶ~°∂æã¨<£Ö’ x~åÜ«Ú^èŒ∞_≥·# "≥∞ÿˆHÖò „É∫<£ J<Õ #Å¡*Ïu ÉÏÅ∞xfl
HÍeÛ#ѨÙ_»∞, P `«~åfi`« #=O|~üÖ’ 12 Uà◊¡ ÉÏÅ∞_ç KÕuÖ’ ÉÁ=∞‡
`«∞áêH˜ L#flO^Œ∞‰õΩ áÈbã¨∞Å∞ HÍeÛ#ѨÙ_»∞, WѨC_»∞ =∞m¡ ÉÏeì"≥∂~üÖ’
ÉèÏsZ`«∞Î# q^èŒfiOã¨O ™êyOk. #Å¡ *ÏfÜ«ÚÅ P„QÆǨxfl `«Ñ¨C Ѩ@ìÖËO.
ZO^Œ∞HõO>Ë Ñ¨k =∂™êÅÖ’<Õ ^•^•Ñ¨Ù 600 =∞Ok #Å¡ *ÏfÜ«ÚÅ∞
áÈbã¨∞Å z„`«Ç≤ÏOã¨Å =Å¡ =∞~°}˜OK«_»O ™ê^è•~°} q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞.
#Å¡ *ÏfÜ«Ú_»∞ JO>Ë<Õ <Õ~°ã¨∞Î_»∞ J#fl@∞¡QÍ áÈbã¨∞Å∞ „Ѩ=iÎã¨∞Î<åfl~°∞.
60 âß`«O #Å¡ *ÏfÜ«ÚÅ∞ L#fl ÉÏeì"≥∂~ü #QÆ~°OÖ’ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å
=~°‚ q=HõΔ H˘#™êQÆ∞`«∞#flk. #Å∞ѨÙ~°OQÆ∞ =∞x+≤ ~À_»∞¤g∞^Œ Hõ#|_ç`Õ
KåÅ∞, J#∞=∂#Ѩ٠K«∂ѨÙÅ∞, áÈbã¨∞ `«xvÅ∞, ^èŒ$gHõ$`« Ѩ„`åÅ∞
ã¨iQÍ ÖË=#fl ™ê‰õΩ`À J^Œ∞ѨÙÖ’H˜ fã¨∞HÀ=_»O, ˆHã¨∞Å∞ Ãјì HÀ~°∞ì‰õΩ
D_»Û_»O =O˜q =~°‚Ѩ~°"≥∞ÿ# JQÍ^è•xfl ã¨$+≤ìOKå~Ú. J"≥∞iHÍ
=∞øeHõOQÍ<Õ Jã¨=∂# ã¨=∂[O. W©=eHÍÅOÖ’ ã¨OѨ^Œ ˆHO„nHõ$`«O
HÍ=_»O`À Jã¨=∂#`«Å∞ ÃÑiy ã¨=∂[O x@ìxÅ∞=ÙQÍ peáÈ~ÚOk.
P„Ѷ≤HÍ – J"≥∞iHÍ *ÏuH˜ K≥Ok# =ºH˜Îx J^茺HõΔ Ñ‘~î°O g∞^Œ ‰õÄ~ÀÛɡÏì
=∞O@∂ „ѨѨOK«O =ÚO^Œ∞ Q˘Ñ¨ÊÅ∞ áÈ`«∞<åfl #Å¡*Ïu "åi „áê}ÏʼnõΩ
=∂„`«O Z@∞=O˜ Ǩg∞ ÖË^Œ∞. #Å¡*Ïu"å~°∞ J@∞ „ѨÉèí∞`«fiO`À#∂
W@∞ âıfi`«*Ïu`À#∂ gkä# Ѩ_ç áÈ~å@O KÕÜ«∞Hõ `«Ñ¨Ê_»O ÖË^Œ∞.
áêʼnõΩÅ∞ Z=Ô~·<å, JkèHÍ~°OÖ’H˜ =KÕÛ áêsì U^≥·<å #Å¡*Ïu"åi
ǨωõΩ¯Å#∞ Ü«∞^äÕK«ÛùQÍ Ç¨ÏiOK«_»O J#"å~ÚfQÍ =∂iOk. J"≥∞iHÍ
™ê=∂lHõ ã¨=∞㨺 Ö’`«∞Å#∞ ã¨Ê$tOK««‰õΩO_® PO^Àà◊#HÍ~°∞Å#∞
^˘OQÆÅ∞, ^ÀÑ≤_ç^•~°∞Å∞, q^èŒfiO㨉õΩÅ∞ JO@∂ ÉÏeì"≥∂~ü „ѨÉèí∞`«fiO
q∞#fl‰õΩO@∞#fl f~°∞=∂„`«O Ѩiëê¯~åxH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕÜ«∞^Œ∞. `«~åÅ∞QÍ
q=HõΔ‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl #Å¡*Ïu „Ѩ[Ö’¡ qâßfiã¨O ÃÑOá⁄OkOK«‰õΩO_®,
Jaè=$kú Ѷ¨ÖÏÅ∞ ã¨=∂#OQÍ Ñ¨OÑ≤}© KÕÜ«∞‰õΩO_®, Jã¨=∂#`«Å#∞,
"åi r=# QÆ=∞<åxfl =∂~°Û‰õΩO_® áÈbã¨∞ ÖÏsîÅ`À PO^Àà◊#Å#∞
J}z"տ㠄Ѩܫ∞`«flO n~°…HÍÅOÖ’ =∞ixfl ã¨=∞㨺Å#∞ ~å*Ëã¨∞ÎOk.
– Z. #iûOǨÔ~_ç¤
‰õÄ_çHõÅ∞fã≤"Õ`«Å∞
~å=Ù,
[_ô˚qJ=Ù`å"åUO˜?

8. gHõΔ}O d E<£ 20158
H˘`«ÎѨÙã¨ÎHÍÅ∞/ã≤_çÅ∞
`≥ǨÏÖϯ J^ŒÌOÖ’ ã¨~å¯~°∞ aO|O.. =∞iH˘O`« Hõq`«fiO
– ÉÏã≤`ü Hõq`«fiO– „ѨK«∞~°} - qѨ¡= ~°K«~Ú`«Å ã¨OѶ¨∞O
- 192 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 100, „Ѩ`«∞ʼnõΩ :
ǨÏѶ‘*Ï ÉËQÆO, W. <≥O. 6-38/1, q"ÕH±#QÆ~ü HÍÅh,
ÔH.ã≤. HÍÅh, ǨÏ#∞=∞H˘O_», =~°OQÆÖò, á¶È<£ :
9491208617, Jxfl ѨÙã¨ÎHõ ëêѨÙÖ’¡
HÀ... |e – =∞iH˘xfl Hõ^äŒÅ∞ (1983–84) J~°∞}`å~°
Hõ^äŒÅ∞ – ã¨OHõÅ#O : Ѩ~°∞K«∂i ã¨∞|ƒÜ«∞º – „ѨK«∞~°}
- K«i`« – 96 ¿ÑrÅ∞, 1/8 „H“<£, ~°∞. 30
ÃÑ· Ô~O_»∞ ѨÙã¨ÎHÍÅ „Ѩ`«∞ʼnõΩ : #"À^ŒÜ«∞ |∞H±Ç¨Ï∫ãπ,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£† "≥∞ÿ„u |∞H±Ç¨Ï∫ãπ, q[Ü«∞"å_»
Hõ^äŒ J_»¤O uiyOk – =∞iH˘xfl Hõ^äŒÅ∞ (1982–83)
J~°∞}`å~° Hõ^äŒÅ∞ – ã¨OHõÅ#O : Ѩ~°∞K«∂i ã¨∞|ƒÜ«∞º
- „ѨK«∞~°} – K«i`« – 88 ¿ÑrÅ∞, 1/8 „H“<£, ~°∞.
30
=ÚHͯ~°∞ ѨO@Å Éèí∂"Õ∞ HÍ"åe (~å[^è•xHÍ..?
=º=™êÜ«∂xHÍ..?) (<å˜Hõ) – =∂Fã≤Ü«∂OQ∑ –
„ѨK«∞~°} - Jq<å+π „Ñ≤O@~üû - 24 ¿ÑrÅ∞, 1/8
_≥g∞, ~°∞. 20, „Ѩ`«∞ʼnõΩ : "≥∞ÿ„f |∞H± ǨÏ∫ãπ [bãπ
gkä, HÍ~ü¡ =∂~ü¯û ~À_£ (UÅ∂~°∞ ~À_£), q[Ü«∞"å_» -
2, Jxfl „Ѩã¨ÎHõ ˆHO„^•ÅÖ’ ÅaèOK«∞#∞.
L@∂fl~°∞ Hõq`« - 2014 – „ѨK«∞~°} - L@∂fl~°∞ ™êÇ≤Ïf
"ÕkHõ – 72 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 60, „Ѩ`«∞ʼnõΩ:
QÀѨQÍx ~°=∞}N, 9–76/2, Ѷ¨H©~üQÆ∞@ì, L@∂fl~ü,
PkÖÏÉÏ^£ – 504311† ÃãÖò: 944097882
`≥Å∞QÆ∞ ÉèÏ+¨ – H˘xfl ã¨OQÆ`«∞Å∞ – q. K≥OK«Ü«∞º -
„ѨK«∞~°} – qѨ¡= ~°K«~Ú`«Å ã¨OѶ¨∞O – 40 ¿ÑrÅ∞,
1/8 _≥g∞, ~°∞. 15, „Ѩ`«∞ʼnõΩ : q. K≥OK«Ü«∞º, '™êÇ≤Ïf
xÅÜ«∞O—, 10–40–15Z/1, [#`å¿Ñ@ <å~üÎ, HÍ=e
– 524 201† á¶È<£ : 08626–242277† ÃãÖò : 94406
38035† email :chenchaiah.sahitinilayam@gmail.com†
XHõ =∂@ – XHõ ã¨OÉèÏ+¨} – +¨Ç‘Ï^• Hõq`«fiO -
„ѨK«∞~°} – qѨ¡= ~°K«~Ú`«Å ã¨OѶ¨∞O – 144 ¿ÑrÅ∞,
1/8 _≥g∞, ~°∞. 75, „Ѩ`«∞ʼnõΩ : áê}˜, 50–348, ZÖò
19, a–2, J~À~å #QÆ~ü, a HͺOÑπ, Hõ~°∂flÖò – 2†
Jxfl „Ѩ=ÚY ѨÙã¨ÎHõ ëêѨÙÖ’¡
a.Zãπ. ~å=ÚÅ∞ Hõ^äŒÅ∞ - ™ê=∂lHõ Ѩi}Ï=∂Å∞ –
#OkQÍ=∞ x~°‡Å ‰õΩ=∂i – „ѨK«∞~°} - qâßÅ ™êÇ≤Ï`«º
JHÍ_»q∞ - 141¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 120, „Ѩ`«∞ʼnõΩ
: qâßÅ ™êÇ≤Ï`«º JHÍ_»q∞, 201, ã¨∞ÖËY QÀÖˇ¤<£ @=~üû
2-2-186/53/5, ~å=∞Hõ$+¨‚#QÆ~ü, ÉÏQ∑ JO|~ü¿Ñò,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500 013† á¶È<£ : 08331 966987
J=∞‡ K≥H˜¯# JHõΔ~°O – Jâ’H± zÅ∞"Õ~°∞ – „ѨK«∞~°} -
qâ◊fi`Õ[ ᶜO_Õ+¨<£ - 96 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞.
100, „Ѩ`«∞ʼnõΩ : Z. [Ü«∞N, # 8-63, áÈã¨∞ì& „QÍ.
~°OQÆÜ«∞ºÑ¨e¡, =∞O. ˆ~Q˘O_», lÖÏ¡. =~°OQÆÖò, ÃãÖò :
9492443141
'"Õ∞_Õ— H˜ =ÚO^Œ∞ - "≥#Hõ – Ü«∞O. ~°`«fl=∂Å -
„ѨK«∞~°} – #∂`«# „ѨK«∞~°}Å∞ – 32 ¿ÑrÅ∞,
1/8 _≥g∞, ~°∞. 20, „Ѩ`«∞ʼnõΩ : Ü«∞O. ~°`«fl=∂Å,
"Õ∞Ѷ¨∂ Jáê~üì"≥∞Oòû, áê¡ò <≥O. 302, #Å¡‰õΩO@,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ - 500 044, á¶È<£ : 27662957,
ÃãÖò : 9440329445
kQÆO|~° Hõ=ÙÅ∞ – NN - „ѨK«∞~°} – NN ™êÇ≤Ï`«º
xkè – 55 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 45,
KÕ QÆ∞"Õ~å – NN - „ѨK«∞~°} – NN ™êÇ≤Ï`«º xkè -
– 31 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 30,
ÃÑ· Ô~O_»∞ ѨÙã¨ÎHÍÅ „Ѩ`«∞ʼnõΩ : NN ™êÇ≤Ï`«º xkè,305,
„ѨQÆu ∫=~üû, g~°Ü«∞º gkä, =∂~°∞u#QÆ~ü, q[Ü«∞"å_»
–520004† á¶È<£ : 9246277375† email :
srisri_sahityanidhi@yahoo.com,
PHÍâ◊=∞O`« – Hõ^ä• ã¨OѨ٘ – _®Hõì~ü â◊=∞O`«Hõ=∞}˜
- 200 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 150, „Ѩ`«∞ʼnõΩ :
„Ѩ*Ïâ◊H˜Î |∞H± ǨÏ∫ãπ Jxfl „ÉÏOzÅÖ’, ™êÇ≤Ïf „ã¨=Ou,
Hõ$ëê‚ lÖÏ¡
„Ѩ*ÏHõàÏ~°OQÆ ã¨∂ÊùiÎ „Ѩ^è•`« HÍ#∂i `å`« (Hõq`«Å∞,
áê@Å∞, Ѩ^ŒºO, |∞„~°Hõ^äŒ) - „ѨK«∞~°} – J~°∞}À^ŒÜ«∞
™êO㨯 $uHõ ã¨=∂Yº –88 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞. 50,
ÃÑ· Ô~O_»∞ ѨÙã¨ÎHõ „Ѩ`«∞ʼnõΩ : J~°∞}À^ŒÜ«∞ ™êO㨯 $uHõ
ã¨=∂Yº, WO.<≥O. 2-1-716 (a-6, ZѶπ-4),
ZãπqZãπ ã¨∂¯Öò Z^Œ∞~°∞QÍ, XÜ«Ú ~À_£, q^•º#QÆ~ü,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ -44, á¶È<£ : 040-27663211
=∞`«~°Ç≤Ï`« =∂#="å^ŒO – *ÏÉÏe - „ѨK«∞~°} –
Ö∫H˜Hõ"å^Œ „ѨK«∞~°}Å∞ – 16 ¿ÑrÅ∞, 1/8 _≥g∞, ~°∞.
10, „Ѩ`«∞ʼnõΩ : ã¨=∂O`«~° |∞H± ǨÏ∫*ò, âßOu#QÆ~ü
'x— ~À_»∞, =∞Oz~åºÅ ~À_£, x~°‡Öò, lÖÏ¡, PkÖÏÉÏ^£
„Ѩ*ÏHõàÏ~°OQÆ =∞ǨtY~°O HÍ#∂i "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù
(J#∞Éèí"åÅ∞, *Ï˝Ñ¨HÍÅ∞, qâı¡+¨}Å∞) – „ѨK«∞~°} -
J~°∞}À^ŒÜ«∞ ™êO㨯 $uHõ ã¨=∂Yº -140 ¿ÑrÅ∞, 1/8
_≥g∞, ~°∞. 100,

9. gHõΔ}O d E<£ 2015 9
H˘`«Î Ѩ#∞flÅ HÀã¨O „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ XˆH~°Hõ"≥∞ÿ#
Ѩ#∞flÅ q^è•<åxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_®xH˜ gÅ∞QÍ Pi÷Hõ=∞O„u J~°∞}ü *ˇ·©¡
U„Ñ≤Öò 24# Ö’Hõã¨ÉèíÖ’ ~å*ϺOQÍxH˜ #∂@ W~°"≥·Ô~O_À ã¨=~°}
aÅ∞¡ „ѨuáêkOKå~°∞. P ã¨=~°} P^è•~°OQÍ `«Ü«∂~°~Ú# =ã¨∞Î=ÙÅ,
¿ã=ŠѨ#∞fl aÅ∞¡#∞ "Õ∞6# Ö’Hõã¨ÉèíÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ìQÍ, Jk "Õ∞ 7#
=¸_çO@ Ô~O_»∞ =O`«∞ÅHõ#fl Z‰õΩ¯= PkèHõº`«`À (352 J#∞‰õÄÅO,
37 =ºuˆ~HõO) P"≥∂^ŒO á⁄OkOk. ~å#∞#fl Pi÷Hõ ã¨O=`«û~°O #∞Oz,
JO>Ë U„Ñ≤Öò 1, 2016 #∞Oz D H˘`«Î Ѩ#∞flŠѨ^Œúu J=∞Å∞Ö’H˜
`Õ=_®xH˜ L^ÕÌtOz# aÅ∞¡ Jk. P aÅ∞¡ P `«~åfi`« ~å[ºã¨ÉèíÖ’
P"≥∂^ŒO á⁄Ok K«@ìO HÍ=Åã≤ LOk. ^Õâ◊OÖ’x ~å„ëêìÅÖ’ Hõhã¨O
ã¨QÆO ~å„+¨ì âßã¨#ã¨ÉèíÅ∞ ^•xfl P"≥∂k¿ãÎ<Õ Jk J=∞Å∞Ö’H˜ =ã¨∞ÎOk.
HÍx ~å[ºã¨ÉèíÖ’ Z<£_çZ q∞„`«Ñ¨HΔÍʼnõΩ PkèHõº`« ÖË^Œ∞. J#∞‰õÄÅOQÍ
~å=Åã≤# "À@∞¡ 164 HÍQÍ, ~å[ºã¨Éèí |ÖÏ|ÖÏÅ∞: Z<£_çZ 63,
Ü«ÚÑ≤Z 70, [#`å Ѩi"å~ü 30, `«@ã¨÷ ѨHΔÍÅ∞ 64, <åq∞<≥>ˇ_£
10, ã¨fi`«O„`«∞Å∞ 7. HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’x Ü«ÚÑ≤Z ‰õÄ@q∞ D
aÅ∞¡#∞ =ºuˆ~H˜ã¨∞Î#flk QÆ#∞Hõ ~å[ºã¨ÉèíÖ’ F_çáÈ`å=∞x Z<£_çZ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∞#flk. JO^Œ∞ˆH z<åflz`«HÍ ~å[H©Ü«∞ ѨHΔÍÅ#∞ |∞[˚yOz,
`å~ÚÖÏÅ∞ WzÛ "åà◊¡`À J#∞‰õÄÅOQÍ "À@∞¡ "Õ~ÚOK«∞HÀ=_®xH˜
Z<£_çZ „Ѩܫ∞uflOzOk. "Õ∞ 12# D aÅ∞¡ ~å[ºã¨ÉèíÖ’ „Ѩ"Õâ◊
ÃÑ@ì_®xH˜ XHõ¯~ÀA =ÚO^Œ∞ [Ü«∞Åe`« g∞^Œ ˆHã¨∞Å∞ H˘˜ì"Õ~ÚOK«_»O
Z_çZOÔH‰õΩ L#fl 11 "À@¡#∞ ~å|@∞ìHÀ=_®xˆH.
J~Ú<å ~å[ºã¨ÉèíÖ’ aÅ∞¡ P"≥∂^•xH˜ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ J#∞=ÙQÍ
ÖËHõáÈ=_»O`À z=iH˜ ^•xfl K«~°Û‰õΩ ÃÑ@ì‰õΩO_® ÃãÖˇH±ì Hõq∞©H˜
JѨÊyOKå~°∞. =~å¬HÍÅO ã¨=∂"ÕâßÅ "≥Ú^Œ˜"å~°OÖ’ x"ÕkHõ
ã¨=∞iÊOK«=∞x HÀ~å~°∞. JѨʘHõÖÏ¡ Z<£_çZ Z`«∞ÎQÆ_»Åhfl áêi`Õ P
ã¨=∂"ÕâßÖ’¡ aÅ∞¡‰õΩ P"≥∂^ŒO ^˘~°Hõ=K«∞Û. J~Ú<å "≥O@<Õ Z<£_çZ
áêe`« ~å„+¨ì âßã¨# ã¨ÉèíÅ#∞ ã¨=∂"Õâ◊Ѩiz, D K«ÏìxH˜ P"≥∂^Œ
f~å‡<åÅ∞ KÕ~Ú¿ãÎ<Õ 2016 U„Ñ≤Öò 1 #∞Oz =ã¨∞Î=ÙÅ, Ѩ#∞flÅ
K«@ìO J=∞Å∞Ö’H˜ =ã¨∞ÎOk.
XHõ K«@ìO J=∞Å∞ HÀã¨O áêÅHõѨHõΔO WO`«QÍ ZO^Œ∞‰õΩ
„Ѩܫ∞uflã¨∞Î#flk? P K«@ìOÖ’ U=ÚOk? P K«@ìO ~åHõ=ÚO^Œ∞ L#fl
Ѩiã≤÷u Uq∞˜?
„Ѩã¨∞Î`«O ^Õâ◊OÖ’ ~å*ϺOQÆOÖ’x `˘q∞‡^À qÉèÏQÆO „ѨHÍ~°O
ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi JkèHÍ~°OÖ’ H˘xfl Ѩ#∞flÅ∞, ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`«fi JkèHÍ~°OÖ’
H˘xfl Ѩ#∞flÅ∞, L=∞‡_ç JkèHÍ~°OÖ’ H˘xfl Ѩ#∞flÅ∞ L<åfl~Ú. Ѩ~ÀHõΔ
Ѩ#∞flÅÖ’, JO>Ë ã¨~°∞‰õΩÅ g∞^Œ, ¿ã=Å g∞^Œ L#fl Ѩ#∞flÅ∞ „Ѩ^è•#OQÍ
<åÅ∞QÆ∞ ~°HÍÅ∞: ZÔH·û*ò _»∂º©, ã¨sfi ÏHõû, Hõã¨ì"£∞û _»∂º©, ¿ãÖòû
ÏH±û ÖË^• "åò. g˜Ö’ "≥Ú^Œ˜ =¸^Œ∂ qkèOKÕ, =ã¨∂Å∞ KÕ¿ã
JkèHÍ~°O ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`åfixˆH. Pi÷Hõ ã¨OѶ¨∞O ã≤á¶ê~°ã¨∞Å#∞ |˜ì
UH©Hõ$`«=∂Ô~¯òHÀã¨"Õ∞lZãπ˜
~å„ëêìʼnõΩ "å˜ "åÏ K≥e¡ã¨∞ÎOk. z=i Ѩ#∞fl =∂„`«O ˆHO„^Œ=¸
qkèã¨∞ÎOk, ~å„ëêìÅ∂ qkè™êÎ~Ú. ^•x qÉèí[#‰õΩ ‰õÄ_» ™êOˆHuHõ
ã¨∂„`åÅ∂ U~åÊ@∂¡ L<åfl~Ú. Wxfl ~°HÍŠѨ#∞flÅ∞, g˜ =ã¨∂à◊¡
HÀã¨O qã¨Î $`«"≥∞ÿ#, ÉèÏs Ü«∞O„`åOQÆO, ~å„ëêìÅ =∞^茺 áÈ©,
qxÜ≥∂QÆ^•~°∞g∞^Œ J#=ã¨~°"≥∞ÿ# ÉèÏ~°O =O˜ HÍ~°}ÏÅ =Å¡
QÆO^Œ~°QÀà◊O, JxtÛu U~°Ê_»∞`«∞<åflÜ«∞x, JO^Œ∞=Å¡ Ѩ#∞flÅ
q^è•<åxfl ã¨~°mHõiOKåÅx, P kâ◊Ö’ lZãπ˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕã¨∞ÎO^Œx
áêʼnõΩÅ∞ JO@∞<åfl~°∞.
J~Ú`Õ lZãπ˜ QÆ∞iOz Ѩ@∞ìѨ@ì_»OÖ’ ã¨OH˜¡+¨ì`«, ã¨~°à◊`«fiO
J<Õ ÃÑ·H˜ K«∂ѨÙ`«∞#fl ã¨=∞㨺Å#∞ q∞Oz# HÍ~°}ÏÅ∞<åfl~Ú. ^Õâ◊OÖ’
J~°H˘~°QÍ<≥·<å ã¨=∂Yº q^è•#O LO_»_»O, Ѩ#∞flÅ∞ qkèOѨÙÖ’ ~å„+¨ì
„ѨÉèí∞`åfiʼnõΩ ‰õÄ_» JkèHÍ~°O LO_»_»O J<Õ JOâßÅ∞ ^Õâ◊"åºÑ≤`«
UH©Hõ$`« =∂Ô~¯ò#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞#fl |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷ʼnõΩ, "åi ^ÕjÜ«∞
^ŒàÏsʼnõΩ Ñ¨O˜H˜O^Œ~åà◊¡ÖÏ L<åfl~Ú. XH˘¯Hõ¯ ~å„+¨ìOÖ’ XH˘¯Hõ¯
Ѩ#∞flÅ q^è•#O, J@∞ ˆHO„^Œ Ѩ#∞flÅ∞, W@∞ ~å„ëêìŠѨ#∞flÅ∞ Hõeã≤
ã¨~°∞‰õΩÅ, =ã¨∞Î=ÙÅ ^èŒ~°ÅÖ’ ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, ~å„ëêìÅ =∞^茺 qѨs`«"≥∞ÿ#
=º`åºã¨O, `«=∞‰õΩ ~å=Åã≤# ÖÏÉèÏÅÖ’ H˘O`« ÉèÏQÍxfl Ѩ#∞flÅ
~°∂ѨOÖ’ qq^èŒ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ "åÏÅ∞ ѨOK«∞HÀ=_»O |Ǩïà◊*Ïu
ã¨Oã¨÷ʼnõΩ, "å˜ ^ŒàÏsʼnõΩ HõO@yOѨÙQÍ LOk. U^À XˆH~°Hõ"≥∞ÿ#
Ѩ#∞fl, XˆHXHõ¯ JkèHÍ~°=º=ã¨÷ LO>Ë, ^Õâ◊=∞O`å XˆH =∂Ô~¯òQÍ
`«=∞ ^ÀÑ≤_ô WOHÍ ã¨*Ï=ÙQÍ ™êQÆ∞`«∞O^Œx "åi PÖ’K«#.
P PÖ’K«#‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ ^Õâ◊"åºÑ≤`« UHõã¨∂„`« Ѩ#∞flÅ
q^è•<åxfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì=∞x „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ ÉèÏ~°`« áêʼnõΩÅ#∞ KåÅ
HÍÅOQÍ J^Õtã¨∞Î#flk. #∂`«# Pi÷Hõ q^è•<åÅ∞ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# H˘`«ÎÖ’<Õ
~å„ëêìÅ J=∞‡HõѨ٠Ѩ#∞fl#∞ `˘ÅyOz qÅ∞= P^è•i`« Ѩ#∞fl ("åò)
„Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì=∞x 1994Ö’ _®. J=∞ˆ~+π ÉÏyÛ x"ÕkHõ ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕã≤Ok.
P ã≤á¶ê~°ã¨∞‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ<Õ 2005 #∞Oz ^Õâ◊OÖ’ "åò
J=∞Å=Ù`«∞#flk. J~Ú`Õ P x"ÕkHõÖ’<Õ qaè#fl „ѨÉèí∞`åfiÅ JkèHÍ~°O
LO_Õ ^Õâ◊OÖ’ "åò ‰õÄ_» JOu=∞ Ѩiëê¯~°O HÍ^Œx, HÍx ~å*ϺOQÆO
Ö’x ã¨=∂Yº ÉèÏ=# =Å¡ JO`«Hõ#fl =∞Oz Ѩiëê¯~°O ÖË^Œx
"åkOKå~°∞. JO>Ë JOu=∞OQÍ lZãπ˜H˜ KÕ~°_®xH˜ "≥Ú^Œ˜
"≥∞@∞ìQÍ<Õ „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ, |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞ "åò#∞ „Ѩ"Õâ◊
ÃјìOKåÜ«∞#fl=∂@. „ѨѨOK«OÖ’ KåÅ ^ÕâßÅÖ’ lZãπ˜ L#fl^Œh,
Jk ã¨∞ÅÉèí`«~°"≥∞ÿ#^Œh, JO`«~å˚fÜ«∞ Pi÷Hõ =º=ã¨÷Å`À ÉèÏ~°`« Pi÷Hõ
=º=ã¨÷ ã¨"Õ∞‡à◊<åxH˜ lZãπ˜ J=ã¨~°=∞h „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ, P
ÉèÏ=*ÏÅѨ٠"Õ∞^è•=ÙÅ∞ "åkã¨∂Î =KåÛ~°∞.
JÖÏ `˘e Z<£_çZ „ѨÉèí∞`«fiHÍÅOÖ’ 2000Ö’ J@Öò aǨi
"å[áê~Ú „Ѩ^è•xQÍ LO_»QÍ "≥Ú^Œ˜™êi lZãπ˜ g∞^Œ K«~°ÛÅ∞
„áê~°OaèOz JѨʘ ѨtÛ=∞ɡOQÍÖò "å=∞ѨHõΔ „ѨÉèí∞`«fi Pi÷Hõ=∞O„u
=~°Î=∂#K«i„`«–~å[H©Ü«∂i÷Hõ^Œ$+≤ì

10. gHõΔ}O d E<£ 201510
Jã≤"£∞^•ãπQÆ∞áêÎ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ XHõ ™êkèHÍ~° Hõq∞©x U~åÊ@∞
KÕâß~°∞. ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# lZãπ˜ qkèOK«_®xH˜ `«y#
#=¸<å#∞, JO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ™êOˆHuHõ <≥·Ñ¨Ù}Ϻxfl ã¨∂zOK«_»O
D Hõq∞© ÅHΔͺÅ∞. DÖ’QÍ 2004 ZxflHõÖ’¡ Z<£_çZ „ѨÉèí∞`«fiO
F_çáÈ~Ú, Ü«ÚÑ≤Z „ѨÉèí∞`«fiO JkèHÍ~åxH˜ =zÛOk. P „ѨÉèí∞`«fiOÖ’
Pi÷Hõ=∞O„u Ñ≤. z^ŒO|~°O 2006-07 |_≥˚òÖ’ `«=∞ „ѨÉèí∞`«fiO
lZãπ˜ J=∞Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ Hõ@∞ì|_ç L#fl^Œx, 2010 <å˜HõÖÏ¡
^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ lZãπ˜ J=∞Å∞Ö’H˜ =ã¨∞ÎO^Œx „ѨHõ˜OKå_»∞. `«~åfiu
ã¨O=`«û~°O |_≥˚òÖ’, Pã≤"£∞^•ãπ QÆ∞áêÎ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’x ~å„ëêìÅ
Pi÷Hõ =∞O„`«∞Å ™êkèHÍ~° Hõq∞© lZãπ˜ J=∞Å∞ qkèq^è•<åÅ#∞
ã≤á¶ê~°ã¨∞ KÕã¨∞ÎO^Œh, P Hõq∞© ã≤á¶ê~°ã¨∞Å∞ ~åQÍ<Õ 2010 U„Ñ≤Öò 1
#∞Oz H˘`«Î Ѩ#∞fl q^è•#O J=∞Å∞ KÕ™êÎ=∞h „ѨHõ˜OKå_»∞. ™êkèHÍ~°
Hõq∞© 2007, 2008Ö’¡ D q+¨Ü«∞"≥∞ÿ KåÅ Hõã¨~°`«∞Î KÕã≤ (KÕã≤#@∞ì
#˜Oz) 2009 [#=i <å˜H˜ `«# x"ÕkHõ#∞, ã≤á¶ê~°ã¨∞Å#∞
ã¨=∞iÊOzOk. JѨʘH˜ ˆHO„^Œ Pi÷Hõ =∞O„uQÍ L#fl „Ѩ}Éò =ÚYs˚`À
Hõq∞© J<ÕHõ ™ê~°∞¡ ã¨=∂"Õâ◊=∞~ÚOk. „Ѩ}Éò =ÚYs˚ 2010 -11
|_≥˚ò „Ѩã¨OQÆOÖ’ 2011 U„Ñ≤Öò #∞Oz lZãπ˜ J=∞Å∞Ö’H˜
=ã¨∞ÎO^Œx „ѨHõ˜OKå_»∞. P `«~åfi`« 2011-12 |_≥˚ò „Ѩã¨OQÆOÖ’
2012 U„Ñ≤Öò #∞Oz lZãπ˜ J=∞Å∞Ö’H˜ =ã¨∞ÎO^Œx „ѨHõ˜Oz,
JO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# #∂@ Ѩk¿ÇÏ<À ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} aÅ∞¡#∞
2011 =∂~üÛ 22# „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏì_»∞. HÍx JѨʘ „ѨuѨHõΔ Z<£_çZ
‰õÄ@q∞ P aÅ∞¡#∞ =ºuˆ~H˜Oz#O^Œ∞=Å¡ Jk "å~Ú^• Ѩ_»∞`«∂
=zÛ, K«~°Û‰õΩ ~å‰õΩO_®<Õ Ö’H±ã¨Éèí ~°^Œ∞ÌHÍ=_»O`À PyáÈ~ÚOk.
H˘`«ÎQÍ JkèHÍ~åxH˜ =zÛ# Z<£_çZ „ѨÉèí∞`«fiO WѨÙÊ_»∞ #∂@ W~°"≥·
Ô~O_À ~å*ϺOQÆ ã¨=~°} aÅ∞¡#∞ 2014 _çÃãO|~üÖ’ Ö’H±ã¨ÉèíÖ’
„Ѩ"Õâ◊ÃјìOk. P aÅ∞¡ Ѷ¨e`«OQÍ<Õ „Ѩã¨∞Î`« lZãπ˜ aÅ∞¡ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì_»O
[iyOk.
D K«i„`«O`å K«∂¿ãÎ Jã¨Å∞ lZãπ˜ K«ÏìxH˜ Ü«ÚÑ≤Z, Z<£_çZ
‰õÄ@=ÚÅÖ’x Jxfl ~å[H©Ü«∞ ѨHΔÍÅ`À áê@∞ "å=∞ѨHõΔ áêsìÅ∞
‰õÄ_» P"≥∂^ŒO `≥eáêÜ«∞x J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. JÖψQ Jxfl ~å[H©Ü«∞
ѨHΔÍÅ∂ `å=Ú „ѨuѨHõΔOÖ’ L#flѨÙÊ_À, ˆHO„^Œ ~å„+¨ì ǨωõΩ¯Å =∞^茺
`Õ_® =zÛ#ѨÙÊ_À =∂„`«"Õ∞ =ºuˆ~H˜OKåÜ«∞x ‰õÄ_» J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
ã¨∞qâßÅ ÉèÏ~°`« =∂Ô~¯ò g∞^Œ `«=∞ ~å|O^Œ∞ h_» Ѩ~°"åÅx
K«∂¿ã |Ǩïà◊ *Ïu ã¨Oã¨÷ʼnõΩ, "å˜ ^ŒàÏ~°∞ʼnõΩ D lZãπ˜ KåÅ
LѨÜ≥∂QÆO, J=ã¨~°O. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ qq^èŒ ~å„ëêìÅÖ’ qaè#fl
~å[H©Ü«∞ ѨHΔÍÅ ^•fi~å =ºHõÎ=∞=Ù`«∞#fl „áêOfÜ«∞ ^ŒàÏs,
ÃÑ@∞ì|_ç^•s, Éèí∂™êfi=∞º =~åæʼnõΩ =∂„`«O `«=∞ „áêO`åÅ g∞^Œ
`«=∞ˆH ѨÓiÎ JkèHÍ~°O, Hõhã¨O Z‰õΩ¯= JkèHÍ~°O LO_®Åx HÀiHõ
LOk. Jk x["≥∞ÿ# „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ, qˆHO„nHõ$`«, ã¨=∂Yº ÉèÏ=#
‰õÄ_» HÍ^Œ∞. ^ÀÑ≤_ô J=HÍâßÅÖ’ `«=∞ "åÏ ZO`« J#fl ã¨=∞¿ãº.
JO^Œ∞=Å¡<Õ ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ "≥Ú^Œ˜ #∞Op ‰õÄ_» ^Õâ◊"åºÑ≤`« UH©Hõ$`«
Ѩ#∞flÅ q^è•<åxfl, lZãπ˜x =ºuˆ~H˜ã¨∞Î<åfl~Ú. lZãπ˜ Jx"å~°º=∞x
J~°÷"≥∞ÿ# `«~åfi`« Z‰õΩ¯= "åÏ HÀã¨O HÀiHõÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì~Ú.
ˆHO„^Œ J=∞‡HõѨ٠Ѩ#∞fl ™ê÷#OÖ’ lZãπ˜ =ã¨∂Å∞ KÕã¨∞Î#flO^Œ∞=Å¡
~å„ëêìÅ∞ ÉèÏsQÍ x^èŒ∞Å∞ #+¨ìáÈ`åÜ«∞x, JO^Œ∞‰õΩ ˆHO„^ŒO #+¨ì
ѨiǨ~°O Hõ˜ì W"åfiÅx HÀ~å~Ú. J@∞=O˜ #+¨ìѨiǨ~°O W™êÎ=∞x
Pi÷Hõ=∞O„u J~°∞}ü *ˇ·f¡ "åQÍÌ#O KÕâß_»∞. JÖψQ, ÃÑ„’eÜ«∞O
g∞^Œ, =∞^ŒºO g∞^Œ Ѩ#∞flÅ#∞ lZãπ˜ #∞Oz q∞#Ǩ~ÚOKåÅx
‰õÄ_» ~å„ëêìÅ∞ HÀ~å~Ú. H˘`«ÎQÍ `«Ü«∂Ô~·# aÅ∞¡Ö’ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO
P HÀiHõ#∞ ‰õÄ_» =∞xflOzOk. ™ê÷xHõ ã¨fiѨiáêÅ# ã¨Oã¨÷Å∞ =ã¨∂Å∞
Kտ㠄Ѩ"Õâ◊Ѩ#∞flÅ#∞ ‰õÄ_» lZãπ˜Ö’ HõÅѨ=^ŒÌx ~å„ëêìÅ∞ HÀ~å~Ú.
^•xH˜ ‰õÄ_» ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO JOwHõiOzOk. x*ÏxH˜ D
JOwHÍ~åÅhfl lZãπ˜ x J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ Z<£_çZ „ѨÉèí∞`åfixH˜
ZO`« P„`«∞`« L#fl^À K«∂¿Ñ x^Œ~°≈<åÅ∞. #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô <åÜ«∞Hõ`«fiO
Ö’x „ѨÉèí∞`«fiO „ѨѨOpHõ~°} „Hõ=∂xfl "ÕQÆ=O`«O KÕÜ«∞^ŒÅK«∞‰õΩ#flk
QÆ#∞Hõ, „ѨѨOK« ÉϺO‰õΩ, |Ǩïà◊ *Ïu ã¨Oã¨÷Å XuÎ_çH˜ r ǨïE~ü
*’ Ǩï‰õΩO JO@∞#flk QÆ#∞Hõ WѨÙÊ_»∞ ǨÏ_®q_ç ÃÑiyOk. „ѨѨOK«
ÉϺO‰õΩ `å*Ï XuÎ_çx K«∂_®ÅO>Ë 2014 JHÀì|~ü Ö’ Jk q_»∞^ŒÅ
KÕã≤# 'WO_çÜ«∂ _≥=ÅÑπ "≥∞Oò JÑπ _Õò— ^Õâ◊OÖ’ lZãπ˜ ZO^Œ∞‰õΩ
„Ѩ"Õâ◊ÃÑÏìÖ’ QƘì"å^Œ#Å∞ KÕã≤Ok. ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ ~å„ëêìÅ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÖ’¡
L#fl K≥H± áÈã¨∞ìÅ ã¨OYº 650 Jh, ã¨~°∞‰õΩÅ#∞ KÕˆ~Û „@‰õΩ¯Å
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ 60 âß`«O D K≥H± áÈã¨∞ìÅ ^ŒQÆæˆ~ QÆ_çzáÈ`«∞#fl^Œh Jk
~åã≤Ok. D PÅ™êºÅ =Å¡ ^Õâ◊OÖ’ ~°"å}Ï Y~°∞ÛÅ∞ JO`«~å˚fÜ«∞
„Ѩ=∂}ÏÅ`À áÈe¿ãÎ Ô~O_»∞ =¸_»∞Ô~@∞¡ LO@∞<åflÜ«∞Ok. J=ã¨~°"≥∞ÿ#
^•xHõ#fl 27 âß`«O Z‰õΩ¯= xÅ∞=Å∞ q∞yeáÈ`«∂ J=∞‡HÍÅ∞
`«yæáÈ`«∞<åflÜ«∞Ok. K≥H± áÈã¨∞ìÅ#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞HÀ=_®xH˜ „@‰õΩ¯Å∞ W`«~°
=∂~åæÅ∞ ZOK«∞‰õΩO>Ë ~°"å}Ï Y~°∞ÛÅ∞ =∞iO`« ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞Ok.
^Õâ◊OÖ’ ã¨~°∞‰õΩÅ ~°"å}ωõΩ i„Ѷ≤lˆ~>ˇ_£ „@‰õΩ¯Å H˘~°`« LO^Œh,
Jq "å_ç`Õ Y~°∞ÛÅ∞ WOHÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`åÜ«∞h JOk. "≥Ú`«ÎO g∞^Œ
xHõ~° J=∞‡HÍÅÖ’ ~°"å}Ï Y~°∞Û JO`«~å˚fÜ«∞OQÍ 3-4 âß`«O
LO_»QÍ, ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ =∂„`«O 10-14 âß`«O LO@∞O^Œ#flk. D
ã≤÷ux =∂~°Û_®xH˜ lZãπ˜ „Ñ¨"Õâ◊ÃÑÏìÅh, ^•x`À K≥H± áÈã¨∞ìÅ
^ŒQÆæ~° `«xvÅ∞ `«yæáÈ~Ú, qxÜ≥∂QÆ^•~°∞ʼnõΩ ã¨~°∞‰õΩÅ∞ `«‰õΩ¯=‰õΩ
JO^Œ∞`åÜ«∞Ok. D =∂~°∞ÊÅ =Å¡ ã¨∂÷Å *ÏfÜ«∂^•Ü«∞O,
ZQÆ∞=∞`«∞Å∞ W|ƒ_ç =Ú|ƒ_çQÍ ÃÑiyáÈ`åÜ«∞x „ѨѨOK«ÉϺO‰õΩ
JOÔHÅ QÍ~°_ô „ѨHõ˜OzOk.
P XuÎ_ç Ѷ¨e`«"Õ∞ Z<£_çZ „ѨÉèí∞`«fi ǨÏ_®=Ù_ç. J~Ú`Õ Z=~°∞
ZO`« XuÎ_ç KÕã≤<å, Z=~°∞ ^•™ÈǨÏO J#^ŒÅK«∞‰õΩ<åfl, ^Õâ◊
~å[H©Ü«∂i÷Hõ, ™ê=∂lHõ, ™êO㨯 $uHõ z„`«Ñ¨@O UH©Hõ~°}‰õΩ
J#∞"≥·#k HÍ^Œ∞. qaè#fl =∞`åÅ, ‰õΩÖÏÅ, ÉèÏ+¨Å, <≥·ã¨iæHõ Ѩiã≤÷`«∞Å,
ã¨O㨯 $`«∞Å |Ǩïà◊ ã¨=∂["≥∞ÿ# ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ P "≥·q^蕺Åxfl˜h
`«∞_çz"Õã≤ XˆH XHõ L=∞‡_ç =∂Ô~¯ò U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O JO`«
ã¨∞ÅÉèí™ê^茺"≥∞ÿ# Ѩx HÍ^Œ∞. „Ѩ[Å =∞^茺 "≥·q^茺O, JO^Œ∞=Å¡ =∂Ô~¯@¡
=∞^茺 "≥·q^茺O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, ÉèÏ~°`« ã¨=∂[OÖ’ WOHÍ áêÅHõ=~°æ
=Ú~îåÅ =∞^茺 "≥·~°∞^蕺Å∞ „áê^è•#º`« ã¨O`«iOK«∞‰õΩx L#flѨÙÊ_»∞
WHõ¯_» Z@∞=O˜ UH©Hõ~°} „Ѩܫ∞`åflÖˇ·<å qѶ¨ÅO HÍHõ`«Ñ¨Ê^Œ∞.
„Ѩ`ÕºHõOQÍ UH©Hõ$`«, ˆHO„nHõ$`« Ѩ#∞flÅ q^è•#O J=∞Å∞ KÕÜ«∞_»O
J™ê^茺O HÍHõáÈ=K«∞Û QÍx Hõ+¨ì ™ê^茺O. g
=~°Î=∂#K«i„`«–~å[H©Ü«∂i÷Hõ^Œ$+≤ì

11. gHõΔ}O d E<£ 2015 11
"≥∂_ôkã¨∞ѨiáêÅ#HÍ^Œ∞,ã¨fiѨiáêÅ#
"≥∂_ôU_®káêÅ#Ö’J=∞Å∞KÕã≤#q^è•<åÅ∞Ü«ÚÑ≤Z„ѨÉèí∞`«fiq^è•<åÅH˘#™êyOѨÙQÍ<ÕL<åflÜ«∞h,Jq„Ѩ[ÅHõ∞"Õ∞Å∞
KÕÜ«∞HõáÈQÍ=∞iO`«JQÍ^äŒOÖ’H˜‰õÄ~°∞‰õΩáÈÜÕ∞ÖÏKÕã¨∞Î<åflÜ«∞hJO@∞<åfl~°∞ q.ǨÏ#∞=∞O`«~å=Ù
a*ˇÑ≤... HÍ^Œ∞, HÍ^Œ∞ #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô 2014 "Õ∞ 28# ˆH=ÅO
31 âß`«O F@¡`À „Ѩ^è•x Ѩ^Œq KÕѨ˜ì U_®k ѨÓiÎ J~ÚOk. D
U_®k áêÅ<å HÍÅOÖ’ PÜ«∞# „Ѩ[ʼnõΩ UO KÕâß_»∞ Jx
qâı¡+≤OKåÅO>Ë D ã¨OzHõÖ’ ¿ÑrÅ∞ KåÅ=Ù. JO^Œ∞KÕ`« =ÚYº"≥∞ÿ#
áê~ÚO@∞¡QÍ g∞ =ÚO^Œ∞OK«∞`«∞<åfl. XHõ¯ "åHõºOÖ’ K≥áêÊÅO>Ë
HÍO„ÔQãπ q^è•<åÅ H˘#™êyO¿Ñ Z<£_çZ „ѨÉèí∞`«fi q^è•<åÅ∞. áêeOKÕ
áêsì =∂iOk, q^è•<åÅ∞ HÍ^Œ∞. Ô~O_»∞ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ |Ǩïà◊*Ïu
ã¨Oã¨÷Å, HÍ~˘Êˆ~@¡ ¿ã=Ö’ `«iOzáÈ`«∞<åfl~Ú. Ô~O_»∞ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
J"≥∞iHÍ Ñ¨Å¡H© É’~¸Å∞QÍ, P ^Õâ◊ ¿ã=‰õΩÅ∞QÍ =º=ǨÏiã¨∞Î<åfl~Ú.
z#fl, ã¨#flHÍ~°∞ Ô~·`åOQÆO, =º=™êÜ«∞ ‰õÄbÅ =Åã¨Å∞ Ѩ@ì}ÏÅHõ∞,
#QÆ~åʼnõΩ H˘#™êQÆ∞`«∞<Õ L<åfl~Ú. Ô~·`«∞Å P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞, „ã‘ÎÅ
=∂#ÉèíOQÍÅ QÆ∞iOz Ѩ„uHõÖ’¡ "å~°Î ~åx ~ÀAÖË^Œ∞. ^Õâ◊ ~°HõΔ}#∞
P<å˜ ~°HõΔ}âßY =∞O„u „Ѩ}Éò=ÚYs˚ J"≥∞iHÍ KÕ`«∞Ö’¡ÃÑ_ç`Õ, "≥∂_ô
=∞Ǩâ◊Ü«Ú_»∞ =∞iO`« =ÚO^Œ∞‰õΩ fã¨∞‰õΩáÈÜ«∂~°∞. J}∞ q^Œ∞ºK«ÛùH˜Î
Ü«∞O„`« ™ê=∞„y ã¨~°Ñ¶¨~å, U^≥·<å „Ñ¨=∂^ŒO [iy`Õ, Ü«∞O„`« ã¨~°Ñ¶¨~å
ã¨Oã¨÷ÖË #+¨ìѨiǨ~°O K≥e¡OKåÅ#fl „ѨÉèí∞`«fiO J"≥∞iHÍ J^茺‰õΔΩ_»∞
XÉÏ=∂#∞ =∞#^ÕâßxH˜ Ñ≤ez rǨïE~ü J<åfl_»∞.
ZxflHõÖ’¡ U áêsì JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ<å, "≥Ú^Œ˜ ~ÀA<Õ
„Ѩ*Ï#∞‰õÄÅѨ٠„ѨHõ@#Å∞ KÕÜ«∞_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. (~åROÖ’ Ô~O_»∞
~°∂áêÜ«∞ʼnõΩ H˜Ö’aÜ«∞ºO, q^Œ∞º`ü |HÍ~ÚÅ~°^Œ∞Ì =ÔQ·~å). JO^ŒiÖψQ
`å#∂ KÕ¿ãÎ `«# Q˘Ñ¨Ê U=ÚOk Jx J#∞‰õΩ<åflˆ~"≥∂, ^Õâ◊ „Ѩ[Å,
=ÚYºOQÍ „QÍg∞} Ô~·`åOQÍxfl "åi =∂<åxH˜ "åix =ke"Õã≤,
qq^èŒ ^ÕâßÖ’¡ K«Hõ¯~°∞¡ H˘@ì_»O`À `«# ѨiáêÅ#‰õΩ NHÍ~°O K«∞Ïì~°∞.
D<å˜H˜ H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LOk. „Ѩ[Ö’¡ Jã¨O`«$Ñ≤Î xѨC~åAHÀ=_»O
„áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. JO`«QÍ W+¨ìO ÖËHõáÈ~Ú<å HÍ~˘Êˆ~@¡ KÕ`«∞Ö’¡ L#fl
Ѩ„uHõÅ∞ D Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ J^ŒÌO Ѩ@ì_»O „áê~°OaèOKå~Ú. ZO^Œ∞HõO>Ë
HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å∞ ‰õΩ=∞‡iOz "≥∂_ôx ÔQeÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl~Ú. qq^èŒ
~å„ëêìÖ’¡ =KÕÛ U_®kÖ’ [iˆQ ZxflHõÖ’¡ F_çáÈ`Õ `«=∞ QÆ`ÕOHÍ#∞?
HÍQÍ, „Ѩ[Ö’¡ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ J^ŒÌO Ѩ_ç`Õ, "≥∂_ôH˜
"Õ∞Å∞H˘Å∞Ѩ٠áê_»_»"Õ∞ ÅHõΔ º"Õ∞ HÍx „Ѩ[Å Jã¨O`«$Ñ≤Îx x[OQÍ
„ѨuaOaOKåÅx HÍ^Œ∞. "≥∂_ôH˜ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ÖË, HÍ~˘Êˆ~>Ë¡ „Ѩ[Å∞†
|Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å∞ ÃÑ@∞ì|_ç ÃÑ@ìO_ç Jx W@∞ HÍ~˘Êˆ~@¡#∞ J@∞
q^ÕjÜ«ÚÅ#∞ '"Õ∞H± W<£ WO_çÜ«∂— Jx Ñ≤Å∞ѨÙxKåÛ~°∞. "åi ã¨ÊO^Œ#
Uq∞˜? HÍO„ÔQãπ áêÅ#Ö’<Õ `«Ü«∂s ~°OQÆO ‰õΩxH˜áê@∞¡ Ѩ_»∞`«∂
=zÛOk. J^Õ Ñ¨iã≤÷u D ~ÀA‰õΩ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. "≥∂_ô "≥∂HÍà◊¡
g∞^Œ xÅ|_ç |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å#∞ Ji÷¿ãÎ, "å~°∞ ã¨"åÅHõΔ HÀÔ~¯Å∞
HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. J"≥∞iHÍ "≥o¡ "åix Ji÷¿ãÎ, "åiKÕ`« `«# ^Õâ◊OÖ’
ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ÃÑ>ËìÖÏ K«∂_»=∞x XÉÏ=∂#∞ Ji÷¿ãÎ, D<å˜H© É’}©ÖË^Œ∞.
HÍO„ÔQãπ áêÅ# <å˜ Ñ¨iã≤÷`Õ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. =∞#^Õâ◊ ã¨OѨ^Œ#∞
H˘Å¡Q˘@∞ìH˘x áÈ`å~À, =∂ ^Õâ◊O #∞Oz "≥o¡áÈO_ç Jx „a˜+π
™ê„=∂[º"å^Œ∞Å#∞, `≥Å¡^˘~°Å#∞ `«i"Õ∞ã≤ ã¨fi`«O„`«O ã¨OáêkOK«∞
‰õΩO>Ë, WѨC_»∞ "≥∂_ô, JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ HÍO„ÔQãπ Z„~°u"åz Ѩ~°z<å
(ZO`« kQÆ*Ï~°∞_»∞) "åà◊√¡ ~å=_»O ÖË^Œ∞ ZO^Œ∞‰õΩ? Ѩi„â◊=∞ ÃÑ_ç`Õ,
ÖÏÉèÏÅ∞ "åi "åi ^ÕâßʼnõΩ `«~°eáÈ`å~Ú, JHõ¯_» #∞Oz =zÛ#
`≥Å¡`˘Hõ¯"åà◊¡ "åi ã¨Oáê^Œ# ‰õÄ_® "åi ^ÕâßʼnõΩ `«~°eáÈ`«∞Ok.
=∞#^Õâ◊OÖ’ HÍi‡Hõ â◊H˜Î KÒHõ HÍO„ωõΩì HÍi‡‰õΩÅ#∞ xÜ«∞q∞OK«∞
H˘OÏ~°∞. Wxfl J=HÍâßÅ∞<åfl "å~°∞ ~å=_»O ÖË^ŒO>Ë, WOHÍ |∞„~°
ayã¨∞‰õΩO>Ë =∞~°xfl HÀÔ~¯Å∞ ™êkèOK«∞HÀ=K«∞Û. [áê<£, K≥·<åÅ#∞
PǨfixOz<å, W^Õ Ñ¨iã≤÷u Z^Œ∞~À¯"åeû =ã¨∞ÎOk.
q^ÕâßÖ’¡, ã≤fiãπ ÉϺO‰õΩÖ’¡ ^•z# x^èŒ∞Å#∞ WkQÀ, WÖÏ
JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ ^Õâ◊OÖ’H˜ ~°Ñ≤Ê™êÎ#<åfl~°∞. Un? áÈh, ^Õâ◊OÖ’<Õ
QÆ∞@ìÅ∞ QÆ∞@ìÅ∞QÍ ¿Ñ~°∞‰õΩáÈ~Ú# #Å¡^èŒ<åxfl QÆ∞iOz =∂Ï¡_»ˆ~O
"≥∂_ô? XHõ"Õà◊ Ѩi„â◊=∞Å∞ =¿ãÎ, "å˜H˜ HÍ"åeû# h~°∞O^•? QÆOQÍ
#n [ÖÏÅ ã¨fiK«Ûù`«‰õΩ ˆHÏ~ÚOѨ٠20 "ÕÅ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å Y~°∞Û!
^Õâ◊OÖ’ h˜ Hõ~°∞=Ù x"å~°}‰õΩ x^èŒ∞ÖË¡=Ù! „a˜+π áêÅ#Ö’ „QÍ=∂Ö’¡,
Ѩ@ì}ÏÖ’¡ qiqQÍ K«e"ÕO„^•Å∞O_Õq. K«Å¡˜ =∞Ozh~°∞, H˘xfl KÀ@¡
=∞l˚QÆ ‰õÄ_® WzÛ# Ѩiã≤÷ux <å z#flѨC_»∞ K«∂âß. WѨC_»∞ _»aƒzÛ
=∞Ozhà◊√¡ H˘#∞HÀ¯"åeû =™ÈÎOk.
W©=Å K«O„^ŒÉÏ|∞ [áê<£, K≥·<åÅ∞ Ѩ~°º˜Oz uiy=zÛ
Ѩi„â◊=∞Å∞ ~å„ëêìxH˜ =ã¨∞Î<åflÜ«∞x „ѨHõ@#Å∞ QÆ∞Ñ≤ÊOKå~°∞. HÍx
"åã¨Î="Õ∞=∞O>Ë Jq =˜ì ZOXÜ«ÚÅ∞ =∂„`«"Õ∞. JO>Ë "Õ∞=Ú g∞
~åROÖ’ Ѩi„â◊=∞Å∞ ™ê÷Ñ≤OK«_®xH˜ ã¨∂„`«s`åº JOwHõiã¨∞Î<åflO
Jx =∂„`«"Õ∞. Ѩi„â◊=∞Å QÆ∞iOz =∂Ï¡_»∞`«∞<åflO HÍ|˜ì HÍi‡‰õΩÅ
QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«∞HÀ"åe. a*ˇÑ≤ áêeOKÕ ~å[™ê÷<£Ö’ HÍi‡Hõ
K«ÏìÅ#∞ ã¨=iOz, Ü«∞[=∂#∞ʼnõΩ ÃÇ·Ï~ü PO_£ ÃѶ·~ü JkèHÍ~åxfl
W=fi_»O K«∂ã≤# HÍ~˘Êˆ~ò J#∞‰õÄÅ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO ‰õÄ_® JÖÏO˜
x~°‚Ü«∂xfl fã¨∞‰õΩOk. ^Õâ◊OÖ’ 93 âß`«O =∞Ok „â◊=∞r=ÙÅ∞
Jã¨OѶ¨∞˜`« ~°OQÆOÖ’ L<åfl~°∞. JÖÏO˜ HÍi‡‰õΩʼnõΩ Láêkè ~°HõΔ}‰õΩ
K«ÏìÅ∞ fã¨∞H˘x ~å"åeûOk áÈ~Ú, ѨxÖ’ L#fl U_»∞ âß`«O
HÍi‡‰õΩʼnõΩ L^ÀºQÆ Éèí„^Œ`« ÖˉõΩO_® KÕã¨∞Î#flk "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO.
^Õâ◊OÖ’ Ѷ¨Óº_»Öò =º=ã¨÷ #_çz#ѨÙÊ_»∞ ~åA, =∞O„u gi^ŒÌˆ~
~å*Ϻxfl ѨiáêeOKÕ"å~°∞. HÍx WѨC_»∞ ^Õâ◊OÖ’ _≥"≥∂„Hõ˜H± =º=ã¨÷
^ÕjÜ«∞O

12. gHõΔ}O d E<£ 201512
„Ѩ^è•x HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ JkèHÍ~°O ˆHO„nHõ$`«O, JkèHÍ~°
qˆHO„nHõ~°}‰õΩ QÆ∞_£Éˇ· K≥¿ÑÊâß~å "≥∂_ôr?
2014 ÃãÃÑìO|~ü 25# "≥∂_ô '"≥∞H± W<£ WO_çÜ«∂—
x<å^Œq∞KåÛ~°∞. D Ñ≤Å∞ѨÙ#O^Œ∞‰õΩx Zxfl Ѩi„â◊=∞Å∞
=KåÛÜ≥∂, ZO`« ÃÑ@∞ì|_ç =zÛO^À ÖˇHõ¯K≥ѨÙ`å~å?
XHõ¯ ã¨O=`«û~°O ѨiáêÅ# P^è•~°OQÍ "≥∂_ô áêÅ##∞ ÉËsA
"ÕÜ«∞_»O ã¨|ÉÏ? ã¨OˆHΔ=∞ Ѩ^äŒHÍʼnõΩ x^èŒ∞Å ˆHÏ~ÚOѨÙ
2014 L`«Î~å~°ú HÍÅOÖ’ `«yæOKå~°∞. =∞àÏ¡ 2015 – 16Ö’
`«yæOѨÙ.
„Ѩ[ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#O`« =~°‰õΩ Wk=~°‰õΩ, WѨC_»∞ ‰õÄ_®
„ѨÉèí∞`«fi ã¨aû_ôÅ g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_®eû# ^Œ∞~°æu. „Ѩ[Å <≥uÎ#
^Œi„^Œ <å~åÜ«Ú#∞_»∞ `åO_»==∂_»∞`«∞<åfl_»∞. "≥∂_ôr D
^Œ∞ã≤÷u #∞O_ç „Ñ¨[ʼnõΩ ™êfiO`«# HõeyOK«_®xH˜ "≥∂_ôr
fã¨∞‰õΩ#fl K«~°º XHõ¯>ˇÿ<å LO^•?
=º=™êÜ«∞OÖ’H˜ q^Õj ÃÑ@∞ì|_»∞Å#∞ PǨfixOK«_»=∞O>Ë
Éèí∂q∞x PǨ~° ^è•<åºÅ ѨO@ #∞Oz `«Ñ≤ÊOz, ZQÆ∞=∞u
KÕÜ«∞_®xH˜ =KÕÛ Ñ¨O@Å#∞ ѨO_çOK«_»O. nx`À PǨ~°
^è•<åºÅ ѨO@ `«yæ, uiy kQÆ∞=∞`«∞Å g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_®eû
~å=_»O.
ã¨O=`«û~°O „H˜`«O ZxflHõÖ’¡ áÈ©KÕã≤ ÔQezOk ÉèÏ[áê. D
ã¨O=`«û~° HÍÅOÖ’ "≥∂_ô <À˜ #∞Oz XHõ¯™êÔ~·<å ÉèÏ[áê
J<Õ =∂@ q<åfl~å?
^Õâ◊O JO`å "≥∂_ô =∂>Ë. PÜ«∞# ѨiáêÅ# QÆ∞iOKÕ. HÍx
^Õâ◊OÖ’H˜ `˘OyK«∂¿ãÎ WO˜¿Ñ~°∞ Hõã¨∂Îi"å~°∞ HÍx WO˜xO_®
QÆaƒÖÏÅ ÃÑO@HõOѨ٠J<Õ ™ê"≥∞`« QÆ∞~°∞ÎH˘ã¨∞ÎOk.
"≥∂_ôk =<£–=∂<£ áêÅ#–™ÈxÜ«∂. PÜ«∞# JkèHÍ~°OÖ’
L<åfl~°∞. HÍx ™ÈxÜ«∂r U JkèHÍ~° Ѩ^Œq ÖˉõΩO_®<Õ
ѨiáêeOKå~°∞ Hõ^•.
„a˜+π áêÅ#Ö’ 1861Ö’ ÃãHõΔ<£ 144 „Ѩ*Ï u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞#∞
J}z"Õ¿ã L^ÕÌâ◊O`À „Ѩ"Õâ◊ ÃÑÏì~°∞. "≥∂_ôr g∞~°∞ D ÃãHõΔ<£#∞
~°^Œ∞Ì KÕã≤ „Ѩ[Å "≥∞ѨC á⁄O^Œ=K«∞ÛHõ^•? ÖËHõ „a˜+π
™ê„=∂[º"å^Œ∞Å J_»∞QÆ∞*Ï_»Ö’¡<Õ #_»∞™êÎ#OÏ~å?
™êìO_»~ü¤ JO_£ ѨÓ~ü ã¨Oã¨÷ Pi÷Hõ qâı¡+¨} „ѨHÍ~°O =∞~À
U_®k =~°‰õÄ ^Õâ◊OÖ’ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ Ѩ_»ˆH™êÎ~Ú.
^Õâ◊OÖ’x Ѩi„â◊=∞Å ã¨OYºÖ’ 96 âß`«O z#fl, =∞^茺`«~°QÆu
Ѩi„â◊=∞ÖË.
Éèí∂QÆ~°ƒù =#~°∞Å#∞ =∞#"Õ∞ LѨÜ≥∂yOK«∞HÀ"åÅO>Ë q^ÕâßÅ
"≥·Ñ¨Ù K«∂_»#Hõ¯~° ÖË^Œ∞.
^Õâ◊OÖ’ aeÜ«∞h~°¡ Pã≤Î XHõ¯ ã¨O=`«û~°OÖ’ ZO`« ÃÑiyO^ŒO>Ë
"≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ Ñ¨i„â◊=∞Ö’¡ XHõ¯ U_®kÖ’ ¿+~°∞¡ Jq∞‡`Õ
=zÛ# x^èŒ∞Å Hõ<åfl Ѩkˆ~@∞¡ Z‰õΩ¯= P^•Ü«∞O =ã¨∞ÎOk.
2014Ö’ 32 =∞Ok aeÜ«∞h~°∞¡ J^Œ#OQÍ 40 âß`«O "Õ∞~°‰õΩ
=∞iO`« ^èŒ#=O`«∞ÅÜ«∂º~°∞.
2014 z=i „`≥·=∂ã¨OÖ’ 500 Ѩi„â◊=∞Å J=∞‡HÍÅ∞
ÃãÃÑìO|~ü „`≥·=∂ã¨OÖ’ 4 âß`«O ÃÑiy`Õ, P `«~åfi`«
„`≥·=∂ã¨OÖ’ XHõ âß`«O Hõ<åfl `«‰õΩ¯=QÍ<Õ ÃÑiQÍ~Ú.
=∂r ZOÑ≤ QÆ∞~°∞^•ãπQÆ∞áêÎ „ѨHÍ~°O J~Ú^Õà◊¡Ö’ iÅÜ«∞<£û
ÖÏÉèÏÅ∞ ~°∞. 81 "ÕÅ HÀ@∞¡.
i[~°∞fi ÉϺOH± PѶπ WO_çÜ«∂`À, ã¨∞„Ñ‘O HÀ~°∞ì`À "≥∂_ô ¿ÑpÅ∞
– "å˜ JkèHÍ~åÅ#∞ ‰õÄ_® HõÉÏ˚ KÕã¨∞HÀ"åÅ<å "≥∂_ôr?
*ÏfÜ«∞ „ÔH·O |∂º~À QÆ}OHÍÅ „ѨHÍ~°O 1997 – 2013
=∞^茺 HÍÅOÖ’ P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ ã¨OYº 3,46,358. „Ѩã¨∞Î`«
ã¨O=`«û~°OÖ’ WѨʘˆH "≥~Úº=∞Ok.
Jã¨=∂#`«Å ^Õâ◊O ÉèÏ~°`«^Õâ◊O.
XÉÏ=∂ =∞#^Õâ◊O =zÛ#ѨC_»∞ "≥∂_ô ^èŒiOz# ã¨∂ò qÅ∞=
10 ÅHõΔÅ∞!
"≥∂_ô W`«~° ^ÕâßʼnõΩ "≥o¡#ѨC_»∞, ^Õâßxfl áêeOz# QÆ`«
„ѨÉèí∞`åfiÅ#∞ K≥O_®_»∞`«∞<åfl~°∞. Ѩ~° ^Õâ◊OÖ’ q=∞~°≈Å∞
KÕÜ«∞_»O ã¨|ÉÏ? P ^Õâ◊ã¨∞ÎÖË=∞#∞‰õΩOÏ~°∞? =∞#^Õâ◊ Ѩ~°∞=Ù
QÆOQÆáêÅ∞ KÕÜ«∞_»=∂? XÉÏ=∂ =zÛ `«# ^Õâ◊OÖ’
iѨa¡Hõ<£Å#∞ Ñ¨Öˇ¡`«∞Î=∂@ J~Ú<å J<åfl~å?
^èŒx‰õΩÅ HÀã¨O ^Õâßxfl J"Õ∞‡ã≤# HÍO„ÔQãπ – "≥∂_ôr g∞~°∞
^Õâßxfl J"≥∞iH͉õΩ J"Õ∞‡Ü«∞ÖË^Œ∂?
"≥∂_ô JkèHÍ~°OÖ’H˜ ~å=_»O`À<Õ, `«# HÍ~åºÅÜ«∂xH˜ XHõix
ZOK«∞H˘<åfl~°∞. JÖÏ ZOK«∞H˘#fl JkèHÍi JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
ѨxKÕã≤ i>ˇÿÔ~·# ã¨Oã¨÷ xÜ«∞=∞ x|O^èŒ#Å „ѨHÍ~°O P JkèHÍi
=¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ =~°‰õΩ U „ѨÉèí∞`«fi HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’#∂
ѨxÖ’ KÕ~°‰õÄ_»^Œ∞. J~Ú<å "≥∂_ô J`«x<Õ ZOK«∞H˘x,
"≥Ú@ì"≥Ú^Œ˜ Pi¤<≥<£û#∞ „Ѩ"Õâ◊Ãјì P x|O^èŒ##∞ ~°^Œ∞ÌKÕã≤,
J`«xx `«# HÍ~åºÅÜ«∞ JkèHÍiQÍ xÜ«∞q∞Oz Pi¤<≥<£ûÅ
~å*ϺxH˜ „jHÍ~°O K«∞Ïì~°∞. `å<Õq∞’, ^Õâ◊ „Ѩ*ÏhHÍxH˜
K≥ѨÊHõ<Õ K≥áêÊ~°∞. Wk „Ѩ*Ï™êfi=∞º ÅHõΔ}O HÍ^Œ∞, XHõ xÜ«∞O`«
ÅHõΔ}O. ZxflHõÖ’¡ F_çáÈ~Ú# J~°∞}ü*ˇ·©¡x Pi÷Hõ âßMÏ
=∂`«∞ºxQÍ ZOK«∞HÀ=_»O ‰õÄ_® D HÀ=Ö’x^Õ. W@∞=O˜
=ºH˜Î „Ѩ^è•x Ѩ^ŒqÖ’ H˘#™êQÍÖÏ, ÖË^• J<Õk g∞ W+¨ìO.
U~°Ê_ç<å, PK«~°}Ö’ ~åAQÍ "≥∂_ô, =∞O„uQÍ J~°∞}ü*ˇ·©¡ K«„HõO
uѨC`«∞<åfl~°∞. =∞O„u =∞O_»e`À ã¨O„ѨkOѨÙÅ∞ ˆH=ÅO ÖÏOKè«#
„áêÜ«∞O. U =∞O„uÔH·<å "≥∂_ô =ÚO^Œ∞ <À~°∞ q¿ÑÊ YÖË*Ï LO^•?
ã‘xÜ«∞~ü JkèHÍ~°∞ÅO^Œ~°∂ "≥∂_ô =ÚO^Œ∞ `«Å"˘OK«∞‰õΩx
xÅ|_®eûO^Õ#x JkèHÍ~°OÖ’H˜ =zÛ# H˘`«ÎÖ’<Õ P[˝ *Ïs KÕâß~°∞.
`å*ÏQÍ HÀ PѨˆ~˜"£ ÃѶ_»~°e[O "≥∂_ô `«=∞ ÅHõΔ º=∞O@∞<åfl~°∞.
JO>Ë Ñ¨~ÀHõΔOQÍ ~å„ëêìÅ g∞^Œ JkèHÍ~°O K≥ÖÏ~ÚOK«_»"Õ∞. U
=ÚYº=∞O„u J~Ú<å `ÀHÍ_ç¿ãÎ JO`Õ ã¨OQÆ`«∞Å∞. <åºÜ«∂kèѨ`«∞Å
=º=ã¨÷ g∞^Œ, i[~°∞fi ÉϺO‰õΩ g∞^Œ Ѩ@∞ì ™êkèOKÕ „Ѩܫ∞`«flO _≥"≥∂„Hõã‘
=Úã¨∞QÆ∞Ö’ á¶êã≤*ÏxH˜ ѨÙ<å^Œ∞Å∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl~Ú.
HÍO„ÔQãπ áêÅ#Ö’<Õ x^èŒ∞Å H˘~°`« ¿Ñ~°∞`À „ÃÑ·"Õò – Ѩa¡H±
*Ï~ÚOò ~°OQÍxfl (Ñ≤Ñ≤Ñ≤) U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ÅHõΔ ºO
#∞Oz "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ „ѨÉèí∞`«fiO `«Ñ¨CH˘x, JO`å „ÃÑ·"Õò Ѩ~°O KÕÜ«∞_»O
áêʼnõΩÅ∞ `«=∞ *Ë|∞Å∞ xOѨÙHÀ=_»O. D Ѩ^Œúux ÃÇ·Ï"Õãπ x~å‡}
~°OQÆOÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏì~°∞. H˘O`«HÍÅO ѨxKÕã≤# `«~åfi`« „ÃÑ·"Õò ~°OQÆO
KÕ`«∞Öˇ`ÕÎã≤Ok. HÍ~°}O „ÃÑ·"Õò ~°OQÆO ‰õÄ_® J=ã¨~°"≥∞ÿ# x^èŒ∞Å#∞
ã¨=∞‰õÄ~°ÛÖËHõáÈ=_»O, DÖ’QÍ ^èŒ~°Å ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ`À "≥Ú^Œ˜
JOK«<åÅ∞ `«ÅH˜O^Œ∞ÅÜ«∂º~Ú.
D J#∞Éèí=O #∞Oz "≥∂_ô „ѨÉèí∞`«fiO Ug∞ <Õ~°∞ÛH˘#fl@∞¡ ÖË^Œ∞.
Ñ≤Ñ≤Ñ≤ Ѩ^Œúu<Õ H˘#™êy™ÈÎOk. q^Õj ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å#∞ PǨfix™ÈÎOk
qZKüHÍÅ"£∞
g

13. gHõΔ}O d E<£ 2015 13
‰õÄ_®. _çˆHì@~°∞¡ `å=Ú Ñ¨˜ì# ‰õΩO^Õà◊¡‰õΩ =¸_Õ HÍà◊¡OÏ~°∞. Ñ≤Ñ≤Ñ≤
q^è•#O Ѩiëê¯~°O HÍ^Œx `ÕeáÈ~ÚOk.
ã¨ÉòHÍ™ê`ü, ã¨ÉòHÍ qHÍãπ – "≥∂_ô x<å^ŒO. HÍ~˘Êˆ~òHÍ™ê`ü,
HÍ~˘Êˆ~òHÍ qHÍãπ JO>Ë "åã¨Î"åxH˜ ^ŒQÆæ~°QÍ LO@∞O^Õ"≥∂.
Ѩ_çáÈ`«∞#fl K«=Ú~°∞ ^èŒ~°Å∞ `å`å¯eHõ"Õ∞. Jq ÃÑ~°QÆ_»O „áê~°Oaè¿ãÎ
JO`Õ ã¨OQÆ`«∞Å∞ Jx "≥∂_ô „QÆÇ≤ÏOKåe. „Ѩu ã¨O=`«û~°O 120
ÅHõΔÅ =∞Ok HÍi‡Hõ â◊H˜ÎÖ’ KÕ~°∞`«∞<åfl~°∞. WѨʘˆH x~°∞^ÀºQÆ∞Å∞
<å@∞QÆ∞ HÀ@∞¡ q^•ºkè‰õΩÅ <≥·Ñ¨Ù}º`«ÖËx "å~°∞QÍ L<åfl~°∞. J@∞=O˜
"åiH˜ L^ÀºQÍÅ∞ W=fiÖË=∞O@∞<åfl~°∞ áêi„âßq∞Hõ"Õ`«ÎÅ∞. q^ÕâßÅ
#∞Oz ÃÇ·Ï >ˇHÍflÅrx LѨÜ≥∂yOKÕ Ñ¨i„â◊=∞ÖË =™êÎ~Ú. <≥·Ñ¨Ù}º`«#∞
ÃÑOK«_®xH˜ H˘xfl tHõΔ}Ï ã¨Oã¨÷Å∞ <≥ÅH˘Å∞Ê`«∞Ok ˆHO„^ŒO. KåÖÏHÍÅO
„H˜`«"Õ∞ WO[hiOQ∑ K«k"Õ q^•º~°∞÷Å∞ XHõ ã¨O=`«û~°O Ѩi„â◊=∞Ö’¡
Ѩx KÕÜ«∂Åx q^•º ã¨Oã¨÷Å∞ – Ѩi„â◊=∞Å∞ L=∞‡_çQÍ Ñ¨x KÕÜ«∂Å<Õ
ã≤á¶ê~°∞û K≥`«Î|∞@ìÖ’ Ѩ_çOk. Ô~_˘¤KÕÛ "≥Ú^ŒÖÏ_»~å J#fl@∞¡ "≥∂_ô
=KåÛ~°∞ =∞m¡ "≥Ú^ŒÅ∞ ÃÑ@ìO_»O@∞<åfl~°∞.
~°HõΔ} Ѩi„â◊=∞Å ~°OQÆOÖ’ ÉèÏ~°fÜ«∞`«#∞ ™êkèOKåÅ<Õk
ÅHõΔ ºOQÍ, UHõOQÍ ~°HõΔ} =º=ã¨÷<Õ J"≥∞iHÍ KÕ`«∞Ö’¡ ÃÑ>Ëìâß~°∞ "≥∂_ô.
zÅ¡~° =~°ÎHõOÖ’ q^Õj ÃÑ@∞ì|_»∞Å#∞ =ºuˆ~H˜Oz# ÉèÏ*áê,
JkèHÍ~°OÖ’H˜ =KÕÛã¨iH˜ ¿Ñ¡@∞ =∂iÛOk. 2014Ö’ XHõ¯ E<£
=∂ã¨OÖ’<Õ JO`«~å˚fÜ«∞ "åÖò=∂~üì ã¨Oã¨÷ ÉèÏ~°`üÖ’ ~°∞. 600 HÀ@∞¡
‰õΩ=∞‡iOzOk.
(~°K«~Ú`« gHõΔ}O =º=™ê÷ѨHõ ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞)
"≥∂_ôU_®káêÅ#Ö’`«∞áê‰õΩÅ∞-<åQÆà◊√¡
=∂"À~Úã¨∞ìÅ∞`«∞áê‰õΩÅ∞g_ç<åQÆà◊√¡Ñ¨@∞ìHÀ"åÅxXHõѨHõ¯JO@∂<Õ"≥∂_ô,=∞~ÀѨHõ¯P<åQÆà◊√¡Ñ¨˜ì™êQÆ∞KÕã¨∞Î#fl
Ô~·`«∞ÅHÍà◊¡H˜O^ŒÉèí∂q∞ÖÏHÀ¯=_®xH˜^Œ∞~å‡~°æ,J}z"Õ`«^èÀ~°}∞Å∞J=ÅOaã¨∞Î<åfl~°xJO@∞<åfl~°∞ Ñ≤.~°∞H˜‡}˜
^ÕjÜ«∞O
'`«∞áê‰õΩÅ∞ g_ç Éèí∞*ÏÅÃÑ· <åQÆà◊√¡ "≥∂Ü«∞O_ç— Jx |ã¨Î~üÖ’x
^ŒO`≥"å_» |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨ÉèíÖ’ „Ѩ^è•x #ˆ~O„^Œ"≥∂_ô =∂"À~Úã¨∞ìʼnõΩ
ã¨∂zOKå_»∞. JO`ÕHÍ^Œ∞ 'g∞~°∞ KÕã≤# Ç≤ÏOã¨Ö’ Zxfl ‰õΩ@∞OÉÏÅ∞
J<å^äŒÅ∞QÍ =∂~åÜ≥∂ Hõ^•! P ÉÏkè`« ‰õΩ@∞OÉÏÅ Wà◊¡‰õΩ "≥à◊¡O_ç.
S^Œ∞ ~ÀAÅ∞ "åi`À Hõeã≤ LO_»O_ç. HÍh, g∞~°∞ Z=~À =∂„`«O
"åi`À K≥ѨÊHõO_ç. "åi`À =∂Ï¡_»O_ç. Hõ+¨ìã¨∞MÏÅ∞ ѨOK«∞HÀO_ç.
<Õ#∞ ѨÓiÎ P`«‡qâßfiã¨O`À K≥ѨÙ`«∞<åfl#∞. "åi`À =∂Ï¡_ç#
`«~°∞"å`«.. "åi J#∞Éèí"åÅ∞ q#fl `«~°∞"å`«, g∞~°∞ ѨÙ#~åÖ’K«#Ö’
Ѩ_»`å~°∞. Ç≤ÏO㨠^•fi~å g∞~°∞ ZO`« ÃÑ^ŒÌ áêѨO KÕâßO Jx f„=
=∞<À=º^茉õΩ QÆ∞~°=Ù`å~°∞. =∞~À™êi Ç≤ÏO™ê =∂~°æOÖ’H˜ "≥à◊¡~°∞. `«Ñ¨ÙÊ
KÕâß=∞x ÉèÏq™êÎ~°∞. „ѨÉèí∞`«fiO, K«ÏìÅ∞, „Ѩ֒ÉèÏÅ∞ – W"Õg q∞=∞‡efl
=∂~°ÛÖËHõáÈ=K«∞Û. HÍh g∞ `«∞áêH© QÆ∞à◊¡‰õΩ |Öˇÿ# P ÉÏkè`«
‰õΩ@∞OÉÏÅ∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® q∞=∞‡efl =∂~°∞™êÎ~Ú. D XHõ¯ „ѨÜ≥∂QÆO
KÕÜ«∞O_ç— Jx PÜ«∞# =∂"À~Úã¨∞ìʼnõΩ KåÅ `åufiHõ ^èÀ~°}˜Ö’ Ç≤Ï`«O
K≥áêÊ_»∞. Éèí∞*ÏÅÃÑ· `«∞áê‰õΩÅ∞ H͉õΩO_® <åQÆà◊√¡ LO>Ë<Õ ™ê^茺=∞=Ù
`«∞O^Œ<åfl_»∞. `«∞áê‰õΩÅ#∞ q_çzÃјì# `«~°∞"å`« ѨO*ÏÉò, ѨtÛ=∞
ɡOQÍÖòÖ’x #HõûŃsÖ’ „Ѩ[Å∞ „ѨâßO`«OQÍ rqã¨∞Î<åfl~°<åfl_»∞.
=∂"À~Úã¨∞ìÅ ã¨=∞㨺 JO`«"≥∞ÿ`Õ Pi÷HÍaè=$kúÖ’ Kè«fÎãπQÆ_£ ^Õâ◊OÖ’<Õ
#O|~ü =<£ ~å„+¨ìO J=Ù`«∞O^Œ<åfl_»∞.
1985Ö’ „Ѩ^è•xQÍ ~år"£QÍOnè `«~°∞"å`« =ÚÃÑ·Ê Uà◊¡‰õΩ ^Õâ◊
„Ѩ^è•xQÍ "≥∂_ô |ã¨Î~ü „áêO`«OÖ’ Ѩ~°º˜OKå_»∞. Wk Ü«∂^Œ$zÛùHõO
HÍ^Œx K≥ѨÊ_®xH˜ XHõ =$kú q^èŒfiO™êxfl qâı¡+≤OK«_®xH˜ "≥∂n
„Ѩã¨OQÍxfl PÜ«∞# =∂@Ö’¡<Õ „Ѩ™êÎqOKå#∞. WѨʘH˜OHõ "≥∂_ô
~år"£QÍOnè =Öˇ W~°∞QÆ∞ á⁄~°∞QÆ∞ ^ÕâßÅ g∞kH˜ Éè∫uHõ ^•_çH˜ Ãã·<åºxfl
ѨOѨÖË^Œ∞ QÍh q∞QÆ`å JOâßÅhfl PÜ«∞# #∞Oz ѨÙ}˜H˜ ѨÙK«∞Û‰õΩ#fl"Õ.
~år"£QÍOnè ã≤‰õΩ¯*Ïu ǨÏ##O`À Ç≤ÏO^Œ∂~å*ϺkèѨu JÜ«∂º_»∞.
"≥∂_ôH˜ QÆ∞[~å`üÖ’ =¸_»∞"ÕÅ =∞Ok =Úã≤¡OÅ =∂~°}HÍO_»`À
„Ѩ^è•x HÍ=_®xH˜ Ѩ<≥flO_Õà◊√¡ Ѩ˜ìOk HÍh L`«Î~°„Ѩ^Õâò =Ú[Ѷ¨~ü
#QÆ~üÖ’ <≥ÅÅ `«~°|_ç [iy# =Úã≤¡OÅ =∂~°}HÍO_», „ã‘ÎÅÃÑ·
J`åºKå~åÅ∞, L`«Î~°„Ѩ^Õâò ZxflHõÖ’¡ Jq∞`ü ëê Ç≤ÏO^Œ∂ =Úã≤¡O
qÉèí[#‰õΩ Ñ¨xfl# q^Õfi+¨ Ѩ^äŒHÍʼnõΩ Ö’H±ã¨Éèí ZxflHõÖË HÍ^Œ∞,
L`«Î~°„Ѩ^ÕâòÖ’ a*ˇÑ≤ |ÅѨ_»_®xH˜ "å_»∞‰õΩ<åfl_»∞.
~år"£QÍOnèx JkèHÍ~åxH˜ `≥zÛ# Éè’áêÖò qëê^•Å∞ W"åfià◊
^Õâ◊OÖ’ Zxfl Ô~@¡~Ú#"À. PÜ«∞# Ǩg∞Ѩ_ç# W~°"≥· XHõ’ â◊`å|ÌOÖ’
"≥∂_ô Jaè=$kú QÆ∞iOz =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl_»∞. ~år"£QÍOnè 1985Ö’
|ã¨Î~ü‰õΩ "≥o¡#ѨÙÊ_»∞ JѨʘ ^•HÍ ˆHO„^Œ ~å„+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ Pk"åã¨∞Å
ã¨OˆHΔ=∞O HÀã¨O "≥zÛOz# _»|∞ƒ =∞^茺 ^ŒàÏsÅ∞ ÖˉõΩO_® "åiH˜
KÕi`Õ „Ѩu Pk"åã‘ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ XHõ HÀ˜ ~°∂áêÜ«∞Å∞ KÕi LO_Õq
J<åfl_»∞. =ÚÃÑ·Ê Uà◊√¡ QÆ_çzáÈÜ«∂~Ú. D =∞^茺HÍÅOÖ’ Jaè=$kú,
ã¨OˆHΔ=∞O, âßOu Éèí„^Œ`«Å HÀã¨O Zxfl "ÕÅ "ÕÅ HÀ@∞¡ Y~°∞Û Ãјì
LOÏ~À ÖˇHõ¯Å∞ JÖÏ LOz "Õ∞ 9# „Ѩ^è•x W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ "ÕÅ
HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞Å Jaè=$kú, ã¨OˆHΔ=∞ Ѩ^äŒHÍÅ∞ „ѨHõ˜OKå_»∞. Jq 1)
^ŒO`≥"å_»Ö’ =¸_»∞"ÕÅ ZHõ~åÅ qã‘Î~°‚O QÆÅ J_»qÖ’ J„ÖÏì "≥∞QÍ
L‰õΩ¯ Hõ~å‡QÍ~°O, 2) [QÆ^ŒÖòѨÓ~ü #∞Oz ~å"£Ñ¶¨∂ò ^•HÍ #∂Ï
W~°"≥· H˜Ö’g∞@~°¡ Ô~·Å∞ =∂~°æO, 3) =Ú~°∞QÆ∞ h˜ ÃÑ·ÑπÖˇÿ<£, 4) ÃÑÖˇ¡ò
áê¡Oò.
g

14. gHõΔ}O d E<£ 201514
`«∞áê‰õΩÅ∞ g_ç <åQÆà◊√¡ Ѩ_ç`Õ Jaè=$kú ã¨OQÆu `«~°∞"å`«
=∂Ï¡_»∞‰õΩO^•O QÍh D <åÅ∞QÆ∞ Jaè=$kú Ѩ^äŒHÍÖ’¡ <åQÆà◊√¡ Ѩ˜ì#
Ô~·`«∞ʼnõΩ, Pk"åã¨∞ʼnõΩ „ѨÜ≥∂[#Hõ~°"≥∞ÿ# JOâ◊O XHõ¯>ˇÿ<å LO^•?
Hõhã¨O Láêkè WKÕÛq ‰õÄ_» HÍ^Œ∞. J„ÖÏì "≥∞QÍ JO>Ë J`åº^èŒ∞xHõ
ÉèÏs „áê*ˇ‰õΩì – ѨÓiÎQÍ „Ѩ`ÕºHõ ™êOˆHuHõ *Ï˝#O`À x~å‡}=∞ÜÕ∞º
L‰õΩ¯ Hõ~å‡QÍ~°O – qâßY L‰õΩ¯ =O˜k ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. L‰õΩ¯ Pk"åã¨∞Å
HÀã¨O HÍ^Œ∞. ~å"£Ñ¶¨∂ò Ô~·Å∞ =∂~°æO HÀã¨O HÀÖ’ÊÜÕ∞ Éèí∂q∞, J@g
ã¨OѨ^Œ QÆ∞iOz D „áê*ˇ‰õΩì PÖ’K«#Ö’ L#flѨʘ #∞Op Pk"åã¨∞Å∞
„ѨuѶ¨∞˜ã¨∞Î<åfl~°∞. WѨʘˆH ɡÿÅkÖÏ¡ #∞Oz qâßYѨ@flO W#∞Ѩ
~°*Ïxfl fã¨∞HõáÈ=_®xH˜ H˜~°∞O_»Öò Ô~·Å∞ =∂~°æO LOk. WѨÙÊ_»∞
[QÆ^ŒÖòѨÓ~ü #∞Oz ~å"£Ñ¶¨∂ò‰õΩ ‰õÄ_» J@∞=O˜ HÍ~˘Êˆ~ò
„ѨÜ≥∂[#O HÀã¨"Õ∞ Ô~·Å∞ =∂~°æO.
Dãπì WO_çÜ«∂ HõOÃÑh HÍÅO #∞Oz D<å˜ =~°‰õΩ Ô~·Å∞ =∂~åæÅ∞
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ ZHõ¯_çH˜ "Õã¨∞Î<åflÜ≥∂ XHõ¯™êi ^Õâ◊Ѩ@O K«∂¿ãÎ „ѨHõ$u
ã¨OѨ^Œ ^ÀK«∞HÀ=_®xˆH „áê^äŒ=∞º=∞<Õk „QÆÇ≤ÏOK«_»O Hõ+¨ìO HÍ^Œ∞.
^•xH˜ `À_»∞ âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ HÍáê_Õ <≥ѨO`À J~°úÃã·xHõ |ÅQÍÅ
"≥∂ǨÏiOѨ٠‰õÄ_» ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ L#fl HõO’<≥‡O@∞Å #∞Oz L^Œº=∞
„áêO`åʼnõΩ `«~°eáÈÜÕ∞ ^Œ$âߺÅ∞ „Ѩu „Ѩ^è•# Ѩ@ì}ÏÖ’¡ x`«º=¸
„Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞ K«∂ã¨∂Î<Õ LOÏ~°∞. `«=∞ „Ѩܫ∂} ™œHõ~åºÅ HÀã¨"Õ∞
Ô~·à◊√¡ L<åflÜ«∞#∞‰õΩ<Õ „Ѩܫ∂}©‰õΩÅ∞, =ÚYºOQÍ |ã¨Î~üÖ’
=∞O^Œ∞áê`«~°Å ÉèíÜ«∞O`À ~À_»∞¤ „Ѩܫ∂}O „Ѩ=∂^ŒHõ~°=∞#∞‰õΩO@∞#fl
J~°úÃã·xHõ |ÅQÍÅ HÀã¨"Õ∞ D ~å"£Ñ¶¨∂ò „Ѩܫ∂} =∂~°æO.
WHõ =Ú~°∞QÆ∞h˜ Q˘@ìѨ٠=∂~°æO, ÃÑÖˇ¡ò áê¡Oò – |ã¨Î~üÖ’
WѨʘˆH L#fl Z™êû~ü =O˜ HÍ~˘Êˆ~ò HõOÃÑhÅ „ѨÜ≥∂[#O HÀã¨"Õ∞
`«Ñ¨Ê Pk"åã¨∞Å HÀã¨O HÍ^Œ∞.
D W~°"≥· <åÅ∞QÆ∞ "ÕÅ HÀ@¡ ÉèÏs „áê*ˇ‰õΩìÅ x~å‡}O HÀã¨O
„ѨÉèí∞`«fiO, ZO`« Éèí∂q∞x P„Hõq∞OK«∞‰õΩO@∞Ok. H˘xfl "ÕÅ ZHõ~åÅ∞.
=∞i áÈ_»∞ =º=™êÜ«∞O #∞Oz ã≤÷~° =º=™êÜ«∞OÖ’H˜ `«∞áê‰õΩÅ∞
Ѩ@∞ì‰õΩ#fl =∂"À~Úã¨∞ìÅ =Å¡<Õ =∂i# Pk"åã¨∞Å∞ Ô~·`«∞Å∞QÍ =∂i
<åQÆà◊√¡ Ѩ@∞ìH˘x ZHõ¯_» ^Œ∞#∞flHÀ"åe?
"åã¨Î"åxH˜ QÆ`« =ÚÃÑ·Ê Uà◊¡ qѨ¡"À^Œº=∞ Ѷ¨e`«OQÍ W^Õ |ã¨Î~üÖ’
Pk"åã¨∞Å∞ `≥QÆ ÃÑ`«ÎO^•~°¡ #∞Oz, Éèí∂™êfi=ÚÅ #∞Oz ÅHõΔÖÏk
ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x Ô~"≥#∂º, áÈbã¨∞, J@g JkèHÍ~°∞Å
^•_»∞Å#∞, J~°ú Ãã·xHõ |ÅQÍÅ#∞, ™êÖÏfiA_»∞O#∞, PѨˆ~+¨<£
„w<£Ç¨ÏOò#∞ „ѨuѶ¨∞˜ã¨∂Î =º=™êÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. W"åfià◊ |ã¨Î~üÖ’
Hõhã¨O =¸_»∞ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ ÖËx Pk"åã‘ ‰õΩ@∞O|O ÖË^Œ∞. ÅHõΔÖÏk
ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ K«^Œ#∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. ^Œ∞#∞fl‰õΩO@∞<åfl~°∞. `å=Ú
QÆ_»z# ѨO@Ö’ *Ï„QÆ`«Î Ѩ~°z# q`«Î<åÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. `«=∞
Ѩâ◊√ ..........~°OÖ’, J_»qÖ’ áÈQÆ∞KÕã≤# Z~°∞=ÙÅ∞ "Õã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞.
K≥~°∞=ÙÅ∞, HÍÅ∞=Å∞ `«=Ùfi‰õΩO@∞<åfl~°∞. ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞, ѨO_»¡ `À@Å∞
ÃÑOK«∞`«∞<åfl~°∞. `«=∞Hõ=ã¨~°"≥∞ÿ# ^è•#º"Õ∞ HÍ^Œ∞, =∂Ô~¯ò #∞Oz
J=ã¨~°"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ H˘#∞HÀ¯=_®xH˜ HÍ=Åã≤#O`« ^è•<åºxfl
ѨO_çã¨∞Î<åfl~°∞. J~°úÃã·xHõ |ÅQÍÅ∞ Pk"åã‘ QÆ$ǨÖ’¡ XHõ Ѩ^Œúu
„ѨHÍ~°O `«QÆ∞Åɡ>Ëì ^è•<åºQÍ~åÅ *Ïa`å K«∂¿ãÎ D ã¨fiÜ«∞O ã¨=∞$kú
=∂~°æO Ѩ@¡ áêʼnõΩÅ∞ ZO`« HõHõΔ`À L<åfl~À J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
WѨÙ_»∞ Pk"åã¨∞ÅO`å ¿Ñ^Œ, ã¨#flHÍ~°∞, =∞^茺`«~°QÆu, ^èŒxHõ
Ô~·`«∞ÅÜ«∂º~°∞. <åÅ∞QÆ∞ =~åæÅ SHõº ã¨OѶ¨∞@#QÍ JHõ¯_» QÆ`« `˘q∞‡k
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ [#`«# ã¨~å¯~ü ™êfi=ÅO|#`À ã¨fiÜ«∞O áêÅ#
KÕã¨∞Î#flk. W^ŒO`å „â◊=∞, ã¨Ç¨ÏHÍ~°, ã¨=∞+≤ì ÉèÏ=#Å`À =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œ∞ – g@xflO˜h ^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩ[ÅÃÑ· „ѨHõ˜Oz#
Ü«Ú^•úxfl „Ѩ*ÏÜ«Ú^ŒúO ^•fi~å Z^Œ∞~À¯=_»O =Å¡ ™ê^茺=∞=Ù`«∞#flk.
<åQÆàı¡ HÍ^Œ∞, "åà◊√¡ Éèí∂q∞ K«^Œ∞#∞ KÕÜ«∞_®xH˜, ^Œ∞#fl_®xH˜ „ÏHõì~°∞¡
‰õÄ_» "å_»∞`«∞<åfl~°∞.
Ѷ≤„|=i 10 – =O^Õà◊¡ „H˜`«O QÆ∞O_®^Œ~ü <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ Éèí∂OHÍÖò
¿ã# „a˜+π ~å[ºOÃÑ· u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ KÕã≤# ~ÀA. P ã¨∂ÊùiÎ`À<Õ W"åfià◊
|ã¨Î~ü „Ѩ*Ï q∞b+≤Ü«∂ ã¨O~°HõΔ}Ö’ Ѷ≤„|=i 10 #∞Oz Pk"åã‘
Ô~·`åOQÆO Éèí∂q∞ K«^Œ#∞ HÍ~°º„Hõ=∂xfl KÕѨ_®Î~Ú. =∂~°∞=¸Å H˘O_»
„áêO`«OÖ’ áÈ_»∞ =º=™êÜ«∞O KÕ¿ã Pk"åã¨∞Å∞ |ã¨Î~ü JO`«Ï
^Œo`«∞Å∞, ¿Ñ^Œ Pk"å¿ã`«~°∞Å`À ‰õÄ_» Hõeã≤ =º=™êÜ«∞O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞
QÆ∞`«∞<åfl~°O>Ë Jk "åà◊√¡ ZOK«∞‰õΩ#fl =º=™êÜ«∞ qѨ¡= =∂~°æO =Å¡<Õ
™ê^茺=∞=Ù`«∞#flk.
"≥∂_ôH˜ J~°÷=∞ÜÕ∞º ÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊÅO>Ë =∂"À~Úã¨∞ìÖË HÍ^Œ∞,
=∂"À~Úã¨∞ìÅ∞QÍ =∂i# ÖË^• ёѨÙÖòû q∞e+≤Ü«∂Ö’#∂, „QÍ=∞ ~°HõΔ}
^ŒàÏÖ’¡#∂ KÕi# Pk"åã¨∞Å∞ ‰õÄ_» Éèí∞*ÏÅ g∞^Œ `«∞áê‰õΩÅ∞ "≥∂ã¨∂Î<Õ
<åQÆà◊√¡ "≥∂ã¨∞Î<åfl~°∞ Hõ#∞Hõ<Õ JHõ¯_» =º=™êÜ«∞O ™ê^茺=∞=Ù`«∞#flk.
JHõ¯_» WO`« Ü«Ú^ŒúOÖ’#∂ L`«ÊuÎ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. JHõ¯_» Ô~·`«∞Å
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ ÖË=Ù. J~°úÃã·xHõ |ÅQÍÖ’, H˘`«Î H˘`«Î ~°∂áêÖ’¡
ѨÙ@∞ìH˘ã¨∞Î#fl ™êÖÏfiA_»∞O =O˜ „ÃÑ·"Õò =∂Ѷ≤Ü«∂Å #∞Oz `«Ñ¨Ê
Pk"åã‘ ã¨=∂*ÏÖ’¡ „ã‘ÎÅÃÑ· ÖˇÿOyHõ J`åºKå~åÅ∞ ÖË=Ù. ^˘OQÆ`«<åÅ∞
ÖË=Ù. J@g ã¨OѨ^Œ#∞, =º=™êÜ«∂xfl, =∂#= „â◊=∞#∞ HÍáê_»∞H˘x
Q“~°qOK«_®xˆH JHõ¯_» Pk"åã¨∞Å∞ =ÚÃÑ·Ê Uà◊√¡QÍ ÉèÏs Ѩi„â◊=∞Å#∞
– =ÚYºOQÍ |Ǩïà◊*Ïu HõOÃÑhÅ, |_® HõOÃÑhÅ „Ѩ"Õâßxfl |ã¨Î~üÖ’
x~Àkèã¨∞Î<åfl~°∞.
"≥∂_ô ѨO*ÏÉò, #HõûŃsÅ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ „Ѩ™êÎqOKå_»∞. ѨO*ÏÉò
„Ѩ™êÎ=# `≥zÛ#ѨÙ_»∞ |Ǩïâß PÜ«∞# ^Œ$+≤ìÖ’ 1980 #∞Oz 85
=~°‰õΩ Ñ¨O*ÏÉò Ü«Ú=`« KÕѨ˜ì# q∞e>ˇOò L^Œº=∞O LO_ç LO@∞Ok.
Jk P#O^ŒÑ¨Ó~ü ™êÃÇÏÉò f~å‡#O J=∞Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞ H˘#™êy Ye™êÎ<£
=~°‰õΩ qq^èŒ ^èÀ~°}∞Ö’¡ ™êQÆ=K«∞Û QÍh Jk ˆHO„^•xH˜, ã¨OѨ^ŒÅ,
JkèHÍ~åÅ ˆHO„nHõ~°}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ ã≤‰õΩ¯ *Ïu ZOK«∞‰õΩ#fl
q∞e>ˇOò L^Œº=∞O. ÉèÏ~°`« Ãã·#ºO, J~°úÃã·xHõ |ÅQÍÅ∞ J=∞$`üã¨~ü
ã¨fi~°‚ ^Õ"åÅÜ«∞OÃÑ· Ãã·xHõ^•_ç "≥Ú^ŒÅ∞ 'Z<£H“O@~°¡— ~°∂ѨOÖ’ "ÕÖÏk
=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ#∞ K«OÑ≤"Õã≤Ok. HÍx x[OQÍ<Õ W"åfià◊ ѨO*ÏÉò
„ѨâßO`«OQÍ L#fl^•? JHõ¯_» ǨÏi`« qѨ¡=O qHõ˜Oz W"åfià◊ Ô~·`«∞Å∞
P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. y@∞ìÉÏ@∞ ^èŒ~°Å∞ ÖËHõ ^è•<åºxfl
á⁄ÖÏÖ’¡<Õ ^ŒÇ¨Ï#O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞"≥∂ Éèí∂=ÚÅhfl HõOÃÑhʼnõΩ
Hõ@ìɡ_»∞`«∞#flk. x~°∞^ÀºQÆO „Ѩ|e ѨO*ÏÉòÖ’ „Ѩu =ÚQÆ∞æ~°∞
Ü«Ú=‰õΩÖ’¡ XHõ~°∞ =∂^ŒHõ„^Œ"åºÅ‰õΩ JÅ"å@∞ Ѩ_»∞`«∞<åfl~°∞. W"åfià◊
áêÅHõ=~åæÅ Jaè=$kú q∞#Ǩ~Ú¿ãÎ ÅHõΔÖÏk =∞Ok ѨO*ÏcÜ«ÚÅ
|`«∞‰õΩÅ∞ =Å㨠=∂~°æO ѨÏì~Ú. Jq J"≥∞iHÍ, ÔH<≥_®, Ü«¸~°Ñ¨Ù
"≥Ú^ŒÅ∞ ^Õâ◊OÖ’ ZHõ¯_çÔH·<å HÍ=K«∞Û. Éèí∂ P„Hõ=∞}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
^ÕjÜ«∞O