Bhoomaiah Articlet

1. „Ѩ[Å∞ PtOz# `≥ÅOQÍ} ™êkèOK«∞‰õΩO^•O.
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å áÈ~åÏÅ∞ J=∞~°∞Å`åºQÍŠѶ¨e`«OQÍ Z@ìˆHʼnõΩ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêì<Õfl~°Ê~°∞K«∞`«∂ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO
x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩOk. ~åRѨu aÅ∞¡#∞ ѨijeOz JÃãOc¡ Jaè„áêÜ«∞O HÀã¨O ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ Ñ¨Oáê_»∞. aÅ∞¡ =zÛ#
`«~åfi`« =∞~°∞㨘 ~À*Ë JÃãOc¡Ö’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏìeû# ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`«fiO `å`åû~°OKÕã≤ gÖˇ·#O`« "Õ∞~°‰õΩ *ÏѨºO KÕ¿ã
„Ѩܫ∞`«flO KÕã≤Ok. ~åRѨu WzÛ# QÆ_»∞=Ù KåÅ^Œx H˜~°}ü ‰õΩ=∂~ü Ô~_ç¤ JO@∞<åfl_»∞. WÖÏO˜ hK« ‰õΩ„@+¨ìѨ٠PÖ’K«<åÅ`À
ã‘=∂O„^èŒ <åÜ«∞Hõ`«fiO aÅ∞¡#∞ J_»∞¤HÀ"åÅx K«∂ã¨∞Î#flk. nxfl `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O f„=OQÍ uÑ≤ÊH˘Ïìe. =Ú™ê~Ú^•
aÅ∞¡ÃÑ· `«fi~°Ö’<Õ JÃãOc¡ (Jaè„áêÜ«∞O HÀã¨O)Ö’ K«~°Û [~°QÆ#∞Ok. J`«ºO`« „áê^•#º`« Hõey# JOâ◊O HÍ|˜ì K«~°ÛÅ∞
f„=OQÍ<Õ LOÏ~Ú. `≥ÅOQÍ} "åã¨∞ʼnõΩ D =¸™ê~Ú^• aÅ∞¡ `«Ü«∂~°∞HÍ=_»O ǨÏ~°¬^•Ü«∞Hõ"Õ∞ J~Ú#ѨʘH©
JO^Œ∞Ö’x JOâßÅ∞ KåÖÏ =∞@∞‰õΩ PO^Àà◊# HõeæOKÕqQÍ L<åfl~Ú. `≥ÅOQÍ} ~åRO U~°Ê_»∞`«∞O^Œ#fl ã¨O`À+¨O
aÅ∞¡Ö’x x|O^èŒ#Å∞ K«∂ã≤# `«~°∞"å`« ~Ú>Ëì~ÚyiáÈ~Ú ~Ú^ÕO `≥ÅOQÍ}? Jx <≥uÎ<À~°∞ H˘@∞ìHÀ"åeû# Ѩiã≤÷u
U~°Ê_»∞`«∞#flk. H˘xfl x|O^èŒ#Å∞ ѨÓiÎ J„Ѩ*Ï™êfiq∞HõOQÍ L<åfl~Ú. =∞iH˘xfl ~å*ϺOQÆ q~°∞^ŒúOQÍ L<åfl~Ú. U
XHõ¯˜ ÃѶ_»~°Öò ã¨∂ÊùiÎH˜ J#∞‰õÄÅOQÍ ÖË^Œ∞. „a˜+π =Å㨠áêÅ# QÆ∞~°∞ΉõΩ `≥ã¨∞Î#flk. 1935 ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fi K«@ìOÖ’x
x|O^èŒ#Å∞ WO^Œ∞Ö’ Hõ#|_»∞`«∞<åfl~Ú. 1948 ÃãÃÑìO|~ü 17 #∞O_ç, JO>Ë ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO x*ÏO, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ ¿ãìò#∞
P„Hõq∞Oz# `«~åfi`« Ãã·xHõ áêÅ# ([#~°Öò *ˇ.P~ü. KÒ^Œi), P `«~åfi`« QÆ=~°fl~ü ("≥Ö’¡_ç) áêÅ# <åÅ∞ˆQà◊√¡ ™êy#@∞¡QÍ
=KÕÛ Ñ¨^Õà◊√¡ QÆ=~°fl~ü áêÅ#‰õΩ Éèí∂q∞Hõ ã≤^ŒúO KÕâß~°∞. U ~å[H©Ü«∞ x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O ÖËHõáÈ=_»O =Å# `≥ÅOQÍ}
"≥#∞Hõ|_çáÈ~Ú Jã≤Î`«fiO HÀã¨O áÈ~å_çO^À P ~å[H©Ü«∞ x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O Hõhã¨O Ѩ^Õà◊¡^•HÍ ^˘iˆH Ѩiã≤÷u ÖË^Œ∞. 600
ã¨O=`«û~åŠѨ~å~Ú áêÅ#áÈ~Ú PO„^èŒ =Å㨠áêÅ#=zÛOk. ^•x™ê÷#OÖ’ ˆHO„^ŒáêÅ# =ã¨∞Î#flk. Ü«Ú.˜. J#‰õΩO_®<Õ
JO`«HõO>Ë Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# Ѩiã≤÷u `≥ÅOQÍ}‰õΩ ^•Ñ¨Ùiã¨∞Î#flk. W=xfl PO’x Hõq∞©Ö’ L<åflÜ«∞x `≥eã≤ `≥ÅOQÍ}
ã¨=∂[O L^Œº=∞ÉÏ@ Ѩ>Ëì ã¨iH˜ ^•#∞flO_ç ^Œ$+≤ì =∞e¡OK«_®xH˜ ~åÜ«∞Å `≥ÅOQÍ} JOâßxfl =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛ K«~°Û#∞
„ѨHõ¯^•i Ѩ˜ìOz `å=Ú ÃÑ@ì^ŒÅ∞Û‰õΩ#fl x|O^Œ#Å∞ Ü«∞^è•qkèQÍ KÕ~åÛ~°∞. D aÅ∞¡Ö’x H˘xfl JOâßÅ∞ ~å[H©Ü«∞OQÍ
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ J==∂xOKÕqQÍ =∂„`«"Õ∞HÍHõ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å qâ◊fiã¨hÜ«∞`«#∞ „ѨtflOKÕq^èŒOQÍ L<åfl~Ú. D
aÅ∞¡#∞ =ºuˆ~H˜OK«∞`«∂ <åºÜ«∞|^Œú"≥∞ÿ#, K«@ì|^Œú"≥∞ÿ#, ~å*ϺOQÆ|^Œú"≥∞ÿ# ã¨=~°}Å∞ „ѨuáêkOz, aÅ∞¡ ~°∂á⁄OkOKÕ
q^èŒOQÍ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e. U^À F `≥ÅOQÍ} =ã¨∞ÎO^ŒO@∂, =zÛ#`«~åfi`« K«∂ã¨∞‰õΩO^•=∞O@∂ L^•ã‘#OQÍ LO_»@O
„Ѩ=∂^ŒHõ~°"≥∞ÿOk. áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ K«@ìO KÕã≤# `«~°∞"å`« =∞# PO^Àà◊##∞ Z=~°∂ Ѩ˜ìOK«∞HÀ~°∞. ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞,
*ËUã≤Å∞ L^Œº=∞ ã¨Oã¨÷Å∞ D q+¨Ü«∞OÖ’ f„=OQÍ PÖ’zOKåeûOkQÍ, |Å"≥∞ÿ# L^Œº=∂xfl xi‡Oz ã¨=~°}Å∞
J=∞ÅÜÕ∞º q^èŒOQÍ áÈ~å_®eû# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿOk.
`≥ÅOQÍ} ~åR U~åÊ@∞ x~°‚Ü«∞O`Àáê@∞ áÈÅ=~°O _®ºO#∞ *ÏfÜ«∞ „áê*ˇ‰õΩìQÍ QÆ∞iÎOz xi‡OK«_®xH˜ ˆHO„^ŒO
x~°‚Ü«∞O f㨉õΩOk. XHõ „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}OÃÑ· ™êOˆHuHõ JOâßefl =keÃјì ~å[H©Ü«∞ x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O ¿ÇÏ`«∞|^ŒúOHÍ^Œ∞.
D „áê*ˇ‰õΩì x~°‚Ü«∞O`À ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆOÖ’x 5= Ã+_»∂ºÅ∞Ö’x x|O^èŒ#Å∞ LÅ¡OѶ≤∞OK«|_ç<å~Ú. PESA K«@ìO
LÅ¡OѶ≤∞OK«|_»∞`«∞#flk. yi[# ã¨O㨯 $u <åQÆiHõ`« h@=ÚxyáÈ`«∞#flk. =O^ŒÖÏk „QÍ=∂Å∞ Hõ#∞=∞~°∞QÆ=Ù`å~Ú.
ÅHõΔÖÏk=∞Ok x~åfiã≤`«∞Å=Ù`å~°∞. `≥ÅOQÍ}#∞ =ÚOz PO„^茉õΩ „ѨÜ≥∂[#O KÕ‰õĈ~Û „áê*ˇ‰õΩì~Úk. QÀ^•=i [ÖÏÖ’¡
~ÚѨʘˆH PO„^èŒ"åà◊√¡ `«=∞‰õΩ =KÕÛ "åωõΩ ÃÑ·|_Õ"å_»∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ} "åÏ#∞ áÈÅ=~°O ^•fi~å PO„^èŒ-
~åÜ«∞Åã‘=∞‰õΩ ‰õÄ_® h˜x H˘Å¡Q˘@∞ìHõáÈÜÕ∞ D „áê*ˇ‰õΩìÃÑ· ~å[H©Ü«∞ x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O â’K«hÜ«∞O. Xi™êû,
K«fÎãπQÆ_£ ~å„ëêìÅ JÉèíºO`«~åÅ#∞, Ѩ~åº=~°}, J@gâßYÅ JÉèíºO`«~åÅ#∞ Ѩ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_® „áê*ˇ‰õΩì x~å‡}O. Jn
*ÏfÜ«∞ ™ê÷~Ú HõeÊOz =∞s KÕѨ@ì_»O K«@ì q~°∞^ŒúO. nxÃÑ· ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ìÖ’ ˆHã¨∞Å∞ ‰õÄ_® ÃÑO_çOQ∑Ö’ L<åfl~Ú. W=hfl
ѨHõ¯#Ãјì x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O W`«~° Jxfl âßYÅ#∞, ~å„ëêìÅ#∞ „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∞_»"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. <åºÜ«∞=º=ã¨÷#∞ ‰õÄ_»
HÍ^Œx JÖÏO˜ x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀ=_»O, |Ǩïà◊*Ï`«∞Å HõOÃÑhÅ#∞, ã‘=∂O„^èŒ∞Å#∞ |∞[˚yOK«_®xˆH#x É’^ŒÑ¨_»∞`«∞#flk.
nx^•fi~å ^Õâ◊O #_çÉÁ_»∞¤Ö’ QÆÅ qÅ∞"≥·# Yx[ã¨OѨ^Œ, =#~°∞Å∞ `«~°eOKÕ „Ѩ=∂^ŒO ‰õÄ_® f„=™ê÷~ÚÖ’ =ÙOk. Wxfl
J#~åúʼnõΩ ^•if¿ã „áê*ˇ‰õΩì#∞ =Ú™ê~Ú^• aÅ∞¡ #∞O_ç `˘ÅyOK«_®xH˜ Hõ$+≤ KÕÜ«∂e.
Ѩ^Õà◊¡áê@∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ #QÆ~°O lÃÇÏKüZOã≤ Ѩikèx L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ KÕÜ«∞_»O ã¨iÜ≥ÿ∞OkHÍ^Œ∞. J#=ã¨~°"≥∞ÿOk
‰õÄ_®, H˘O`«=∞Ok ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, Éèí∂J„Hõ=∞} ^•~°∞Å∞ |_® "åºáê~°∞ÅHÀã¨O HÀÏ¡k=∞Ok ã‘=∂O„^èŒ „Ѩ[ʼnõΩ
~å[^è•xx ^Œ∂~°O KÕÜ«∞_»O J`«ºO`« J=∂#gÜ«∞ K«ˆ~º J=Ù`«∞Ok. L=∞‡_ç ~å[^è•x ÉèÏ=##∞ „Ѩ*τѶ¨O@∞ "≥Ú^Œ˜
*ˇ· `≥ÅOQÍ} ! *ˇ· *ˇ· `≥ÅOQÍ} !!

2. #∞O_ç =ºuˆ~H˜ã¨∞Î#flk. ~å*ϺOQÆOÖ’ WÖÏO˜ U~åÊ@¡‰õΩ J=HÍâ◊O ÖË<ÕÖË^Œ∞. K«O_ôQÆ_£ q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® Ô~O_»∞ ~å„ëêìÅ
ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÖ’¡<Õ LO_»_»O QÆ=∞<å~°›O. ã‘=∂O„^èŒÖ’x Jxfl lÖϡʼnõΩ Hõhã¨O 200 H˜.g∞Å ^Œ∂~°OÖ’x ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ
~å[^è•xH˜ z#fl z#fl áêÅ<å J=ã¨~åÅ HÀã¨O ~°=∞‡#_»O ^Œ∞~å‡~°æO. L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ Ñ¨^Õà◊¡áê@∞ ™êyOK«_®xfl H˘xfl
~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞ JOwHõiOK«_»O k"åàÏHÀ~°∞ `«<åxH˜ x^Œ~°≈#O. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’QÍx `≥ÅOQÍ} ~åR "åѨÎOQÍ QÍx
ã‘=∂O„^èŒ „Ѩ[Å∞ JO`«Ï L<åfl~°∞. "å~°O`å `≥ÅOQÍ} ~åR áœ~°∞ÖË J=Ù`å~°∞. HÍ|˜ì "åiH˜ ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`«fiO`ÀQÍx,
L=∞‡_ç ~å[^è•x`ÀQÍx ѨxÖË^Œ∞. ã‘=∂O„^茉õΩ "≥Å¡^ŒÅ∞K«∞‰õΩ#fl"å~°∞ Ü«∞^Õâ◊ÛQÍ "≥à◊¡=K«∞Û#∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ #QÆ~°OÖ’
LO_ç ã¨∞^èŒ∂~° „áêO`«OÖ’x „Ѩ[ʼnõΩ ZÖÏO˜ áêÅ# JOk™êÎ~À ˆHO„^ŒO PÖ’zOKåe. qÉèí[# XHõ Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O,
âß„ã‘ÎÜ«∞OQÍ [~°Ñ¨‰õΩO_® WÖÏ |∞[˚yOѨÙÅ`À [~°Ñ¨_»O ã¨iÜ≥ÿ∞OkHÍ^Œ∞. ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`«fi L^ÀºQÆ∞Å∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’
LO_ç ZÖÏ áêÅ# ™êy™êÎ~À PÖ’zOKåe. ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞‰õΩÅ, "åºáê~°∞Å, L^ÀºQÆ∞Å J=ã¨~åʼnõΩ HÀÏ¡k =∞Ok
„Ѩ[Å#∞ |eÃÑ@ì_»O, ^•xH˜ ˆHO„^ŒO 㨈~ J#_»O q_»∂¤~°OHÍHõ =∞ˆ~q∞˜? D L=∞‡_ç ~å[^è•x`À =Ú_çѨ_ç L#fl^Õ=∞~À
x|O^èŒ# J^Õ QÆ=~°fl~ü JkèHÍ~åÅ∞. g˜H˜ ã¨iÜ≥ÿ∞# q^èŒOQÍ ã¨=~°}Å∞ „ѨuáêkèOz J=∞Å∞KÕ~ÚOK«∞HÀ"åe.
L=∞‡_ç ~å[^è•x ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ HÍ|˜ì Ô~O_»∞ ~å„ëêìʼnõΩ XˆH QÆ=~°fl~ü LOÏ~°@. P QÆ=~°fl~ü‰õΩ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ÃÑ·
„Ѩ`ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞OÏÜ«∞x aÅ∞¡Ö’ ¿Ñ~˘¯#|_çOk. QÆ=~°fl~ü‰õΩ „Ѩ`ÕºHõ JkèHÍ~åÅ∞#fl `«~åfi`« (JO>Ë g’Ѩ=~ü
ÖÏO˜^Œ#fl=∂@) WHõ „Ѩ*ÏáêÅ#‰õΩ J~°÷"Õ∞q∞? ~å*ϺOQÆOÖ’ ˆHO„^Œ, ~å„ëêìÅ∞ J<Õ „á⁄q[<£û#∞ =∂~°ÛQÆÅ~å? ˆHO„^Œ
~åR ã¨O|O^è•Å#∞ `≥ÅOQÍ} q+¨Ü«∞OÖ’ ~å*ϺOQÆ q~°∞^ŒúOQÍ J=∞Å∞KÕÜ«∞QÆÅ~å? Wxfl Jã¨O|^•ÌÅ`À ‰õÄ_ç# aÅ∞¡#∞
P"≥∂k¿ãÎ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ ™êfi`«O„`«º, ÃѶ_»~°Öò ^Õâ◊OÖ’ ÉèÏQÆOQÍ QÆ∞iÎã¨∞Î<åfl~å? ÖË^•? J<Õ ã¨O^ÕǨÏO HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
QÆ=~°fl~ü =∞O„u=∞O_»e ã¨ÅǨ"Õ∞~°‰õΩ Ñ¨iáêÅ# ™êy™êÎ_»∞. `≥ÅOQÍ} QÆ=~°fl~ü‰õΩ `≥ÅOQÍ} =∞O„u =∞O_»e ã¨ÅǨÅÃÑ·,
x~°‚Ü«∂ÅÃÑ· g’ ǨωõΩ¯ W=fi_»=∞O>Ë „a˜+π HÍÅO <å˜ QÆ=~°fl~ü JkèHÍ~åÅ∞ K«ÖÏ~ÚOK«_»"Õ∞ Hõ^•? `≥ÅOQÍ}
„áêO`åxH˜ ™êfi`«O„`«O =zÛ#Ï¡ ÖË^• J<Õ =∞øoHõ ã¨O^ÕǨÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. <åºÜ«∞™ê÷<åÖ’¡ Wq xÅ∞™êÎÜ«∂? ˆHO„^Œ
~åR ã¨O|O^è•Å‰õΩ, JkèHÍ~åÅ qˆHO„nHõ~°}‰õΩ `≥ÅOQÍ} ~åRO q∞#Ǩ~ÚOѨ٠J=Ù`«∞O^•? 1935 ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`«fi
K«@ìO „ѨHÍ~°O U~°Ê_ç# ~å„ëêìÖ’¡ WÖÏO˜ Ѩiã≤÷u LO_Õk. 1948Ö’ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~å*Ϻxfl ÉèÏ~°`üÖ’ qb#O KÕã¨∞‰õΩ#fl
`«~åfi`« U~°Ê_ç# 1950 ~å*ϺOQÆO `≥ÅOQÍ}‰õΩ q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞ ÖˉõΩO_® =iÎOѨKÕÜ«∞HõáÈ`Õ D „Ѩ*Ï™êfi=∂ºxH˜, D
~å*ϺOQÍxH˜, D iѨa¡H±H˜ J~°úO Uq∞˜? `≥ÅOQÍ} =ÚYº=∞O„u QÆ=~°fl~ü ˆQ@∞=ÚO^Œ∞ xÅ|_®ÖÏfl? ÖϺO_£-Ô~"≥#∂º,
âßOuÉèí„^Œ`«Å∞ ÖÏO˜ =ÚYº q+¨Ü«∂ÅÃÑ· QÆ=~°fl~ü‰õΩ „Ѩ`ÕºHÍkèHÍ~åÅO>Ë "å~°<£ ÃÇÏã≤ìOQ∑û HÍÅO<å˜ ^ŒfiO^Œfi „ѨÉèí∞`«fiO
#_»∞áêÖÏ? ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ ~å*Ϻxfl 1948Ö’ ^Õâ◊OÖ’ qb#O KÕã¨∞H˘#flk ã¨=∞<åºÜ«∞áêÅ# JOkOK«_®xHÍ ÖËHõ ~ÚÖÏ
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ Ô~O_»=™ê÷~Ú áœ~°∞Å∞QÍ kQÆ*Ï~°Û_®xHÍ? HÍj‡~ü, ã≤H˜¯O ÖÏO˜ ~å„ëêìÅ#∞ HõÅ∞ѨÙH˘#flѨÙ_»∞ "åÅ¡‰õΩ
„Ѩ`ÕºHõ ™œHõ~åºÅ∞ (370) HõeÊOz `≥ÅOQÍ} „áêO`åxH˜ =∂„`«O L#fl ~å*ϺOQÆ x|O^Œ#Å∞ `˘ÅyOz WOHÍ =Åã¨
áêÅ#Ö’ „|`«Hõ=∞OÏ~å? `ÕÅ∞ÛH˘=∞‡x ˆHO„^•xH˜ QƘìQÍ |∞kúK≥áêÊeû# J=ã¨~°O LOk. WO`«˜ Jã¨O|^Œú"≥∞ÿ#
x|O^èŒ#Å`À ‰õÄ_ç# =Ú™ê~Ú^• aÅ∞¡‰õΩ ã¨=~°}QÍ ZÖÏO˜ POHõΔÅ∞, +¨~°`«∞Å∞ ÖËx ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ `≥ÅOQÍ}‰õΩ
=∂„`«"Õ∞ ~å[^è•xQÍ Hõey# ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞ KÕ¿ã q^èŒOQÍ _ç=∂O_£ KÕÜ«∂eû =ÙOk.
PO„^茄Ѩ^Õâò ã¨Ç¨Ï[ã≤^ŒúOQÍ U~°Ê_ç# ~åROQÍ^Œ∞. 1956Ö’ ÃÑ^ŒÌ=∞#∞+¨μÅ XѨÊO^ŒO „áêuѨkHõ# U~°Ê_çOk. P
XѨÊO^ŒOÖ’ 40% L^ÀºQÍÅ∞ `≥ÅOQÍ}‰õΩ K≥O^Œ∞`åÜ«∞x ¿Ñ~˘¯#|_çOk. HÍx ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ `≥ÅOQÍ}
L^ÀºQÍÖ’¡ J„Hõ=∞OQÍ ã‘=∂O„^èŒ∞Å#∞ xÜ«∞q∞Oz J<åºÜ«∞O KÕâß~°∞. ^•x HÀã¨"Õ∞ 1968Ö’ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O
=zÛOk. P<å˜ ã≤ZO HÍã¨∞ „|Ǩ‡#O^ŒÔ~_ç¤ 36 r"À WzÛ 22 "ÕÅ =∞Ok L^ÀºQÆ∞Å#∞ „uÑ≤ÊѨOѨÙ`å=∞x K≥Ñ≤Ê ‰õÄ_®
J=∞Å∞ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. =Úb¯ ~°∂Å∞û K«@ì|^ŒÌ"Õ∞##fl ã¨∞„Ñ‘OHÀ~°∞ì f~°∞Ê *ˇ· PO„^èŒ L^Œº=∂xH˜ HÍ~°}=∞~ÚOk. 6 ã¨∂„`åÅ
Ѩ^äŒHõO ¿Ñ~° =Úb¯ ~°∂Å∞û, „áêOfÜ«∞ =∞O_»e ~°^ŒÌ~Ú<å~Ú. <å˜ L^Œº=∞OÖ’ 370 =∞Ok HÍÅ∞ÊÅʼnõΩ QÆ∞~°~Ú
`åºQÍÅ∞ KÕã≤ `≥ÅOQÍ} J_çy`Õ `≥ÅOQÍ} W=fiHõáÈQÍ L#fl =Úb¯ ~°∂Å∞û, „áêOfÜ«∞ =∞O_»à◊¡#∞ `˘ÅyOKå~°∞.
áÈ~å@O `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Åk, q[Ü«∞O ã‘=∂O„^èŒ ÃÑ`«ÎO^•~°¡^Œ~ÚOk. P~°∞ ã¨∂„`åŠѨ^äŒHõO H˜O^Œ ~åRѨu L`«Î~°∞fiÅ
„ѨHÍ~°O *’#¡#∞ U~åÊ@∞ KÕâß~°∞. 1973 #∞O_ç 1985 =~°ˆH =∞m¡ J„Hõ=∞OQÍ 60,000 =∞Ok xÜ«∞q∞OK«|_ç"å~°∞.
WÖÏO˜ "åà◊¡#∞ "åà◊¡ ã¨fiã¨÷ÖÏʼnõΩ Ñ¨OѨ_®xH˜ r"À 610 *Ïs J~ÚOk. nxfl J=∞Å∞KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. WÖÏ ^ŒÑ¶¨^Œá¶êÅ∞QÍ
J„Hõ=∞OQÍ KÕi# L^ÀºQÆ∞Å∞ <Õ˜H˜ 1, 50,000 =∞Ok L<åfl~°x Jâ’H± ÉÏÉË K≥ѨÙÎ<åfl_»∞. WÖÏ J„Hõ=∞OQÍ KÕ~å~°x,
„uÑ≤ÊѨOѨÙ`å=∞x ã‘=∂O„^èŒ „ѨÉèí∞`åfiÖË JOwHõiOz# JOâßʼnõΩ aè#flOQÍ ˆHO„^ŒO x~°‚Ü«∞O KÕÜ«∞_»O `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ
PO^Àà◊# HõeyOKÕ JOâ◊O. =Ú™ê~Ú^• aÅ∞¡Ö’ ZHõ¯_ç "åà◊§Hõ¯_Õ J#_»O J„Hõ=∞OQÍ =zÛ# "åà◊¡#∞ K«@ì|^ŒúOQÍ
`≥ÅOQÍ}ÃÑ· ~°∞^ŒÌ_»"Õ∞ `«Ñ¨Ê "Õ~°∞QÍ^Œ∞. WO`«˜ J<åºÜ«∂xfl `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O ÉèíiOK«ÖË^Œ∞. JÖÏ J„Hõ=∞OQÍ L^ÀºQÍÅ∞
P„Hõq∞OK«∞H˘x i>ˇÿ~ü J~Ú#"åà◊¡‰õΩ ÃÑ#¬#∞¡ ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ} "åÖË¡ W"åfiÅ#_»O qz„`«O. WO`«˜ J„Hõ=∞ ÉèÏ~åxfl

3. "≥∂¿Ñ„Ѩܫ∞`«flO KÕ¿ãÎ `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O ÉèíQÆ∞æ=∞<Õ „Ѩ=∂^ŒO LOk. =∞~À u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ `«Ñ¨Ê^Œ∞. ZÖÏO˜ q∞#Ǩ~ÚOѨÙÅ∞
ÖˉõΩO_® <Õ˜q˜x |˜ì U „áêO`«O "åix P ~å„ëêìxH˜ ˆHÏ~ÚOKåeûOkQÍ ã¨=~°}Å∞ KÕã≤ ÔQeÑ≤OK«∞HÀ"åe.
QÀ^•=i, Hõ$ëê‚ [ÖÏÖ’¡ WѨʘˆH `«=∞ "åωõΩ q∞Oz „áê*ˇ‰õΩìÅ∞ Hõ@∞ì‰õΩ#fl ã‘=∂O„^èŒ∞ʼnõΩ =∞m¡ q∞ye# [ÖÏÖ’¡
‰õÄ_® "åÏHÀã¨O „Ѩ`ÕºHõ [Å=∞O_»e U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_»O J<åºÜ«∞O. "≥Ú`«ÎOQÍ Hõ$ëê‚ [ÖÏÖ’¡x 1005 ˜Ü«∞Oã≤Å#∞
QÀ^•=i *ÖÏÖ’¡x 1080 ˜Ü«∞Oã≤Å#∞ H˘`«Î PO„^茄Ѩ^Õâò, `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìʼnõΩ „Ѩ`ÕºHõ „˜|∞º#Öò "Õã≤ <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ
ZO`« =ã¨∞ÎO^À `ÕÖÏÛeû LO@∞Ok. J#∞=∞`«∞ÖË¡‰õΩ<åfl ã‘=∂O„^èŒ „áêO`åÖ’¡ xi‡OK«∞H˘#fl „áê*ˇ‰õΩìÅ#∞ „ѨHõ¯#ɡ˜ì
ZO_çáÈ`«∞#fl `≥ÅOQÍ}‰õΩ <åºÜ«∞|^Œú"≥∞ÿ# "åÏ W"åfie. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O =zÛO^Õ Hõ$ëê‚, QÀ^•=i hà◊√¡
`«~°eOK«∞‰õΩáÈÜ«∂~°x. Wk JO^ŒiH˜ `≥Å∞ã¨∞. J„Hõ=∞OQÍ `«~°e# h˜ÃÑ· K«@ì|^Œú ǨωõΩ¯#∞ HõeÊOK«_»O J<åºÜ«∞O.
JѨCŠѨOѨHõO [<åÉèÏ ^•=∂ëê Jx K≥ѨÊ_»O ^Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ# x|O^Œ#. [<åÉèÏ ^•=∂ëê „Ñ¨HÍ~°O Pã¨∞ÎÅ∞
ÃÑOá⁄OkOK«ÖË^Œ∞. ã‘=∂O„^èŒ „áêO`«OÖ’ qѨs`«OQÍ Pã¨∞ÎÅ∞ ÃÑOK«∞H˘<åfl~°∞. "å˜ HÀã¨O KÕã≤# JѨCÅ∞ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«O"å~°∞ ZO^Œ∞‰õΩ ÉèíiOKåe. „áê*ˇ‰õΩìÅ∞ U „áêO`«OÖ’ L<åflÜ≥∂ "åˆ~ JѨÙÊÅ∞ ÉèíiOKåe. 1956‰õΩ =ÚO^Œ∞
`≥ÅOQÍ} „áêO`« Pã¨∞ÎÅÃÑ· ZÑ≤ Éèí=<£, (ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ǨÏ∫ãπ)ÖÏ¡O˜q `≥ÅOQÍ} Pã¨∞ÎÖË. `«~åfi`« D 57 ã¨O=`«û~åÅÖ’
U „áêO`«OÖ’ Zxfl Pã¨∞ÎÅ∞ Jaè=$kú KÕâß~À ÖˇHõ¯`ÕeÛ Ñ¨OÑ≤}© KÕÜ«∂eû LO@∞Ok. [<åÉèÏ ^•=∂ëê Ѩ^ŒúuÖ’ ÃÑOѨÙ
KÕÜ«∂eû# Pã¨∞ÎÅ∞ ÃÑOѨÙ^ŒÅ KÕÜ«∞HõáÈ=_»"Õ∞ „Ѩ`ÕºHõ ~åR PO^Àà◊#‰õΩ =ÚYº HÍ~°}O. aÅ∞¡Ö’ D "Õ∞~°‰õΩ ã¨=~°}Å∞
„ѨuáêkOKåe.
WOHÍ Ñ¨^Õà◊¡áê@∞ L#fl`« q^•º ã¨Oã¨÷Ö’¡ HÍ=∞<£ ZO„>ˇ<£û ÖÏO˜q ÃÑ@ì_»O `≥ÅOQÍ}‰õΩ Q˘_»¤eÃÑ@∞ìÖÏO˜k. H˘`«Î
PO„^茄Ѩ^Õâò ~å„ëêìxH˜ J<ÕHõ L#fl`« q^Œº ã¨Oã¨÷Å∞ U~åÊ@∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ˆHO„^ŒO áêºÔH*ò „ѨHõ˜OK«∞‰õΩO@∂<Õ =∞~À"≥·Ñ¨Ù
`≥ÅOQÍ}, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ QÆÅ L#fl`« q^•ºã¨Oã¨÷Ö’¡ QÆ`«OÖ’x HÀÏ#∞ H˘#™êQÆx=fi=∞#_»O ^Œ∞~å‡~°æ"≥∞ÿ# PÖ’K«#.
SSZOÅ∞, SS˜Å∞, SSS˜Å∞, ÃãO„@Öò Ü«¸x=iû©, "≥∞_çHõÖò Ü«¸x=iû©Å∞ ÖÏO˜q _»[#∞‰õΩÃÑ·QÍ ã¨Oã¨÷Å#∞
U~°Ê~°K«_®xH˜ PO„^èŒ∞ʼnõΩ áêºÔH*òxzÛ# `«~åfi`« =∞m¡ `≥ÅOQÍ} ã‘@¡#∞ W"åfiÅ#∞HÀ=_»O `≥ÅOQÍ} q^•º~°∞÷ÅѨ@¡
JѨKå~°"Õ∞ J=Ù`«∞Ok. HÍ|˜ì WÖÏO˜ QÀO`≥=∞‡ HÀÔ~¯Å‰õΩ ™ê÷#O ÖˉõΩO_® aÅ∞¡Ö’ ã¨=~°}Å∞ „ѨuáêkOKåeû LO@∞Ok.
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O ~å=_®xH˜ =ÚYºHÍ~°}O WHõ¯_ç Éèí∂=ÚÅ∞ KÒHõQÍ H˘x"ÕÜ«∞_»O`Àáê@∞ J„Hõ=∞OQÍ
P„Hõq∞OK«∞HÀ=_»"Õ∞. Ѩ~°OáÈQÆ∞, c_»∞Éèí∂=ÚÅ∞, ã¨Ô~ÊùHÍãπ, =H±Êù Éèí∂=ÚÅ∞, |OK«~å~Ú Éèí∂=ÚÅ`Àáê@∞ „ѨÉèí∞`«fi
JÃã·#∞¤ Éèí∂=ÚÅ∞ ÅHõΔÖÏk ZHõ~åÅ∞ J„Hõ=∞OQÍ ã‘=∂O„^èŒ∞Å∞ P„Hõq∞OK«∞H˘x J#∞Éèíqã¨∞Î<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ}#∞ PO„^èŒ∞Å∞
=ºuˆ~H˜OK«_®xH˜ „Ѩ^è•# HÍ~°}O W^Õ. WÖÏO˜ Éèí∂=ÚŠǨωõΩ¯ÅÃÑ· ã¨g∞HõΔ KÕ¿ã JkèHÍ~°O `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`åfixH˜
LO_®e. g˜ g∞^Œ ã¨g∞HõΔ LO_»‰õÄ_»^Œ#_»O J„Hõ=∂ʼnõΩ K«@ì|^Œú`« HõeÊOK«_»"Õ∞. `«=∞ Éèí∂=ÚÅ∞ HÀÖ’Ê~Ú# `≥ÅOQÍ}
¿Ñ^Œ Ô~·`åOQÆO P`«‡Ç¨Ï`«ºÅ‰õΩ áêÅÊ_®¤~°∞. aK«ÛQÍÅ∞¡QÍ =∂i# q+¨Ü«∞O K«∂ã¨∞Î<åfl~. Ѩ@ì}, „QÍg∞} Éèí∂ã¨O㨯~°}
K«ÏìÅ#∞ "Õ˜x Ѩ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_® "ÕÖÏk ZHõ~åÅ∞ J#∞Éèíqã¨∞Î#fl PO„^èŒÉèí∂™êfi=ÚÅ #∞O_ç Éèí∂=ÚÅ∞ fã¨∞H˘x ¿Ñ^Œ
„Ѩ[ʼnõΩ Ñ¨OK«_»O ˆHO„^Œ, ~åR „ѨÉèí∞`åfiÅ qkè nxfl aÅ∞¡Ö’ KÕ~åÛe.
Jxfl ~°HÍÅ∞QÍ J„Hõ=∞ Pã¨∞ÎÅ∞ ã¨OáêkOz# PO„^èŒ∞ňH ÅHõΔÅHÀ@¡ á꺈Hr ~Úã¨∞Î<åfl~°∞. QÆ`« 57 ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ
Jxfl q^è•Å∞QÍ ^ÀK«∞HÀ|_ç Z_®iÖÏ=∂i, |Hõ¯zH˜¯ â◊ź"≥∞ÿ# `≥ÅQÍ}‰õΩ ZO`« á꺈Hr WzÛ<å ѨiǨ~°O ã¨iáÈ^Œ∞.
h˜ áê~°∞^ŒÅ „áê*ˇ‰õΩìÅ∞, Ѩi„â◊=∞Å∞, L^ÀºQÍÅ∞, =#~°∞Å `«~°eOѨÙ, Éèí∂=ÚÅ∞ HÀÖ’Ê~Ú QÆ`« 57 ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ
‰õΩ<åiÅ∞¡`«∞#fl `≥ÅOQÍ} „áêO`åxH˜, ѨÙ#ifl~å‡}O HÀã¨O Hõhã¨O 10 ÅHõΔÅ HÀ@¡ á꺈Hr aÅ∞¡Ö’<Õ „ѨHõ˜OKåe. nxfl
„Ѩuã¨O`«û~°O 2 ÅHõΔÅHÀ@¡ K˘Ñ¨ÙÊ# J~Ú^Õà◊¡ áê@∞ =∞OEs KÕÜ«∂e. `≥ÅOQÍ} „áêO`åxH˜ [iy# JO`«∞ÖËx
J<åºÜ«∂xH˜, ^ÀÑ≤_ôH˜, =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_®eû LOk. `≥ÅOQÍ} ~åR U~åÊ@∞ aÅ∞¡ =Ú™ê~Ú^•‰õΩ `«QÆ∞ q^èŒOQÍ
ã¨=~°}Å∞ KÕÜ«∂Åx HÀ~°∞`«∞<åflO. nx HÀã¨O x~°O`«~° „Ѩ*Ï L^Œº=∞O xi‡OKåeû# J=ã¨~°O LOk. ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ∞
*ËUã‘Å∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞ "≥Ú‰õΩ¯|_çQÍ aÅ∞¡‰õΩ ã¨=~°}Å∞ „ѨuáêkOK«_»O, aÅ∞¡ P"≥∂^ŒO JÜÕ∞º^•Hõ J„Ѩ=∞`«ÎOQÍ LO_®Åx
„ѨHõ@#Å∞ QÆ∞Ñ≤ÊOK«_»O`À ã¨iѨÙK«∞ÛHÀ‰õΩO_® JÃãOc¡Ö’ K«~°Û [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ |Ü«∞@ `≥ÅOQÍ} ã¨=∂[O
JO`«˜x ã¨g∞HõiOz ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# L^Œº=∞O xi‡Oz `«y# ã¨=~°}Å HÀã¨O „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∂eû LO@∞Ok.
P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò J^茺‰õΔΩÅ∞