1. osMeeÛeer ‘DeCCeeCCe’ oMee!
ØekeâeMe yeeU
Ùee uesKeeÛeb ns Meer<e&keâ cegöeceÛe efoueb Deens. lÙeeceeieb Deepe osMeeÛeer peer efmLeleer Peeueer Deens, lÙeeÛeb JeCe&ve
keâjCÙeeÛee GödsMe Deens. veeiejer meceepe Je jepÙemebmLee Ùee oesvneRÛeer ueeskeâMeener jepÙeJÙeJemLesleerue Yetefcekeâe
keâeÙe DeeefCe lÙeebÛÙee ceÙee&oe Je yeuemLeeveb keâesCeleer, Ùeeyeeyele Deepe cees"er mebYeüceeJemLee Deens. ‘mebmeoshes#ee
pevemebmeo cees"er’, ‘ØeeefleefveefOekeâ ueeskeâMeenerhes#ee pevemenYeeieJej DeeOeejuesueer ueeskeâMeener nJeer’, ‘jepÙeIešvee Je
mebmeoshes#ee ueeskeâ meeJe&Yewce Deensle’, DeMeer Deveskeâ efJeOeeveb Deepekeâeue kesâueer peele Deensle. Deelee Deeheueer
ueeskeâMeener DeefOekeâ DeeMeÙeIeve keâjCÙeeÛeer JesU Deeueer Deens, Demebner yeesueueb peele Deens. jepekeâejCÙeebvee ueieece
IeeueCÙeeÛeerner iejpe DemeuÙeeÛeb meebefieleueb peele Deens. ns meieUb Deelee peveleeÛe keâjerue; keâejCe leer Deeleee
peeie¤keâ Peeueer Deens DeeefCe jmlÙeeJej Gle¤ve efleveb Deeheueb cele veeWWoJeueb Deens, Demeb yepeeJeuebner peeT ueeieueb
Deens.
Kejb keâeÙe Ie[ueb Deens?
Ùee ØeëveeÛeb Gòej MeesOeCÙeemee"er, keâesCelÙeener ØekeâejÛÙee YeeJevesÛÙee Deenejer ve peelee, Deeheeheueer jepekeâerÙe
Peehe[b otj keâ¤ve DeeefCe cegKÙe cnCepes Denbkeâej yeepetuee "sTve Leb[ [eskeäÙeeveb efJeÛeej kesâuee peeÙeuee nJee.
DeCee npeejs Je lÙeebÛÙee meceLe&keâebvee cees"e heeef"byee efceUeuee, Ùeele keâenerÛe Jeeo veener. meJe&$e yeeskeâeUuesuee
Yeü°eÛeej, Jee{leer efJe<ecelee, Ye[keâjCeejer ceneieeF& ÙeebcegUb pÙeeÛeb peerJeve keâ°ceÙe Peeueb Deens, lees meJe&meeceevÙe
YeejleerÙe DeCCeebÛÙee Deeboesueveekeâ[b DeeMesveb yeIet ueeieuee, nsner efveefJe&Jeeo. Deeheueb peerJeve megOejCÙeeÛeer MekeäÙelee
efvecee&Ce nesT Mekeâles, ner DeeMee Ùee meJe&meeceevÙe YeejleerÙeeuee Jeešt ueeieueer, Ùeelener ogcele DemeeÙeÛeb keâejCeb
veener. cee$e Demeb JeešCeejs meJe&Ûe YeejleerÙe ueeKeeWÛÙee mebKÙeveb jmlÙeeJej KejesKejÛe Glejues keâeÙe?
efveef§eleÛe veener.
Deieoer hetJexÛÙee keâesuekeâelÙeele Heâejmeb keâener Peeueb veener. F&MeevÙe Yeejle--ieesnešerÛÙee ceecegueer DeheJeeo
JeieUuÙeeme—Meeble jeefnuee. efyenej, Gòej ØeosMe, ceOÙe ØeosMe, Úeòeermeie[, iegpejele, kesâjU, hee@[sÛejer, ieesJee
FlÙeeoer jepÙeeble keâenerÛe Ie[ueb veener.
pes keâener ueeskeâ jmelÙeeJej Deeuesues efomeues, les efouueer, cegbyeF&, hegCeb, yebieeueesj, nwojeyeeo DeMee keâener
Menjeble. ner peer meieUer ef"keâeCeb Deensle, leer veJÙee %eeveeOeeefjle DeLe&JÙeJemLesleerue GÅeesie YejYeješeruee Deeuesueer
Menjb Deensle. lesLes Skeâ veJee ceOÙeceJeie& GoÙeeuee Deeuee Deens.
...DeeefCe neÛe veJeceOÙeceJeie&Ûe Ùee Deeboesueveele DeeIee[erJej neslee. lÙeeveb veJÙee ceeref[ÙeeÛÙee—cnCepes
efšdJešj, Hesâmeyegkeâ, ÙetšŸegtye FlÙeeoer—DeeOeejs Skeâ peei¤keâlesÛeer ceesnerce jeyeJeueer. lÙeeuee neleYeej ueeJeuee, lees
‘šerDeejheer’ÛÙee yesyebo ieUskeâešt mheOexheeÙeer SkeâceskeâebJej kegâjIees[er ke⤠heeneCeeNÙee Je lÙeeheeÙeer Øemeej
ceeOÙeceebleerue meJe& mebkesâle, Øe
Le Je hejbheje JeeNÙeeJej mees[tve osCeeNÙee keâener efnboer Je Fb«epeer
Je=òeJeeefnvÙeebveer.
Demeb keâe Ie[ueb?
Yeejleele DeeefLe&keâ efMeefLeueerkeâjCeeÛÙee DeeOeer mebefceße DeLe&JÙeJemLee nesleer. lÙee keâeueKeb[ele ceOÙeceJeiee&uee
Glkeâ<ee&ÛÙee meJe& mebOeer jepÙemebmLesÛÙee ceeHe&âleÛe GheueyOe nesle neslÙee. cee$e 1990-91 veblej DeLe&JÙeJemLee
Kegueer nesle iesueer. DeLe&JÙeJemLeÛÙee Deveskeâ #es$eebletve mejkeâejveb heeÙe ceeib IesCÙeeme meg¤Jeele kesâueer. yengleskeâ
efveyeËOe G"ues. veJÙee DeeefLe&keâ JÙeJenejele ØeieleerÛÙee ceeiee&Jejerue Deveskeâ ojJeepes GIe[ues. DeeefLe&keâ efJekeâemeeÛeer
HeâUb Ùee ceOÙeceJeieeËÛÙee neleele he[t ueeieueer. Øeieleermee"er jepÙemebmLesMeer Demeuesuee lÙeeÛee mebyebOe nUgnUt keâceer

2. nesle iesuee. kesâJeU osMeeleÛe veJns, lej peieeleÛe mebÛeej keâjCÙeeÛeer mebOeer Ùee ceOÙeceJeiee&uee efceUt ueeieueer. Ùee
ceOÙeceJeiee&ÛÙee meecetefnkeâ Dee"JeCeerle jepÙemebmLee Je leer ÛeeueJeCeejs jepekeâejCeer ÙeebÛÙee keâšt Dee"JeCeer neslÙee.
heCe 20 Je<eeËhetJeeaÛÙee keâeueKeb[ele jepÙemebmLee Je jepekeâejCÙeebMeer Jewj Je efJeleg° IesCeb lÙeeuee hejJe[Ceejb
veJnleb. Gueš Deelee Ùee ceOÙeceJeiee&uee jepÙemebmLesÛeer HeâejMeer iejpe Gjuesueer veJnleer DeeefCe pesLes pesLes lÙeeÛee
jepÙemebmLesMeer mebyebOe Gjuee neslee, lesLes lÙeeuee Yeü°eÛeejeÛee, DekeâeÙe&#ecelesÛee, ueeueefHeâleerÛee DevegYeJe Ùesle
neslee. DeMee heefjefmLeleerle Ùee ceOÙeceJeiee&Ûeer jepÙemebmLee Je leer ÛeeueJeCeejs jepekeâejCeerb ÙeebÛÙeeyeöueÛeer peer keâšt
meecetefnkeâ Dee"JeCe nesleer, leer DeefOekeâÛe leer›e nesle iesueer Deens.
..DeeefCe cnCetveÛe jepÙemebmLee Je leer ÛeeueJeCeejs jepekeâejCeer ÙeebÛÙeehes#ee Deecner –cnCepes veeiejer meceepe—
peemle osMeefnleeÛee efJeÛeej keâjlees, Deecneuee osMe Ûeebieuee ÛeeueJetve oeKeJelee ÙesT Mekeâlees, ner YeeJevee yeUeJele
iesueer.
ns efmLelÙeblej šhhÙeešhhÙeeveb Ie[tve Ùesle DemeleeveÛe, ogmeNÙee yeepetuee ØemLeeefhele jepekeâerÙe he#eebveer Deeheueb
jepekeâejCe Heâòeâ meòee efceUJeCeb Je leer jeKeCÙeemee"er hewmeee Je ceveiešMeòeâer peceJele jenCeb, ÙeebhegjlebÛe
ceÙee&efole keâjerle vesueb. Skeâoe efveJe[tve Deeueb keâer, heeÛe Je<eeËmee"er DeeheCe jepes, DeMeer Ùee jepekeâerÙe he#eebÛeer
"ece mecepetle Peeueer. lÙeecegUb lÙeebveer pees jepekeâerÙe DeJekeâeMe (heesefueefškeâue mhesme) ceeskeâUe mees[uee, lees
mJeÙebmesJeer mebmLee (SvepeerDees) keâeyeerpe ke⤠ueeieuÙee. jepekeâejCeeÛeb ‘SvepeerDeeskeâjCe’ nesle iesueb. Flekebâ keâer,
keâeBiesÇme DeOÙe#ee meesefveÙee ieebOeer Ùeebveer Deeheueb Skeâ je°^erÙe meuueeieej ceb[U vesceueb DeeefCe lÙeele efJeefJeOe
SvepeerDeesÛÙee ØeefleefveOeeRvee Iesleueb. ns ceb[U mejkeâejer OeesjCbeb keâMeer DemeeJeerle, ns "jJet ueeieueb. Demeb ceb[U
vesceCeb cnCepes ‘Deece Deeoceer keâe nele nceejs meeLe’ Demeb cnCeCeejer keâeBiesÇme Deelee kesâJeU meòee efceUJeCeb Je
jeyeJeCeb Ùee bhegjleer Gjueer DemeuÙeeÛeer Skeâ Øekeâejs keâyegueer osCebÛe nesleb.
Kejb lej pevelesuee keâeÙe Jeešleb, efleÛÙee DeeMee—Deekeâeb#ee keâeÙe Deensle, les peeCetve IesCeb DeeefCe lÙeevegmeej
JÙeehekeâ osMeefnleeÛÙee Ûeewkeâšerle Deeheueer OeesjCeb DeeKeCeb, ns jepekeâerÙe he#eebÛeb cegKÙe keâece. ner OeesjCeb hešueer,
lej pevelee efveJe[tve osles DeeefCe ceie ner OeesjCeb meòesle DeeuesuÙee Ùee he#eeveb veeskeâjMeenerÛÙeeÉejs jepÙeIešvee,
keâeÙeos, efveÙece ÙeebÛÙee Ûeewkeâšerle jeyeJeeÙeÛeer Demeleele. nerÛe Demeles ØeeefleefveefOekeâ ueeskeâMeener. heCe jepekeâerÙe
he#eebveer ns jepekeâejCe mees[ueb DeeefCe lees ‘jepekeâerÙe DeJekeâeMe’ SvepeerDeeWveer keâeyeerpe keâjerle vesuee.
ner pes efmLelÙeblej nesle iesueb, lÙeeletveÛe osMeeÛeer DeepeÛeer ner ‘DeCCeeCCe oMee’ efvecee&Ce Peeueer Deens.
jepekeâejCeer JeeF&š, ueeskeâØeefleefveOeer veeueeÙekeâ, lesJne Deelee ueeskeâÛe keâeÙe les "jJeleerue, les meebieleerue
lemeeÛe keâejYeej Ûeeueuee heeefnpes, keâeÙeos kesâues peeÙeuee nJesle, Demeb meebefieleueb peeT ueeieueb Deens.
...DeeefCe ns ‘ueeskeâ’ keâesCe Deensle?
lej lÙeebÛeb vesle=lJe Deecner keâjlees, Demeb ne veJeceOÙeceJeie& meebiele Deens.
Ùee Jeiee&uee jepekeâejCÙeebÛee efleškeâeje DemeuÙeevebÛe lÙeebbÛÙee ØeefleefveOeeRveer leÙeej kesâuesuÙee peveueeskeâheeue
efJeOesÙekeâele Skeâ heÙee&Ùeer Ùeb$eCee GYeer keâjCÙeeÛee Dee«en Deens. ne ueeskeâheeue jepekeâejCÙeebÛÙee JeÛe&mJeeyeensj
nJee, lÙeeÛee keâejYeej mJeeÙeòe nJee, lÙeeÛeer vesceCetkeâ veeiejer meceepeeleerue Øeefleef‰le keâjleerue, lÙeeuee ceb$ÙeebÛes
Heâesvener š@he keâjCÙeeÛes DeefOekeâej nJesle, lÙeebveer ÛeewkeâMeer kesâuesuÙee ØekeâjCeebÛes Kešues pÙee vÙeeÙeeueeÙeele
ÛeeueJeeÙeÛes Deensle lesLeerue vÙeeÙeeOeerMener lÙeevebÛe vesceues heeefnpesle FlÙeeoer pÙee lejlegoer Deensle, lÙee meeNÙee
Ûeebieues Jekeâerue DemeuesuÙee npeejs ÙeebÛÙee menkeâeNÙeebveer Ùee efJeOesÙekeâele IeeleuÙee Deensle. Ùee lejlegoeRÛee
otjieeceer efkeâleer Oeeskeâe Deens, ns lÙeebvee keâUle veener, Demeb veener. lejerner DeMee Je Flej Deveskeâ šeskeâeÛÙee lejlegoer
Ùee efJeOesÙekeâele IeeueCÙeele DeeuÙee Deensle, ÙeeÛeb keâejCe cnCepes Ùee ceb[UeRvee jepÙemebmLee ÛeeueJeCeeNÙee
jepekeâejCÙeebyeöue Demeuesuee ØeÛeb[ efleškeâeje DeeefCe Deelee DeecnerÛe osMe ÛeeueJet, Demee hejekeâesšerÛee Denbkeâej ns

3. Deens. lÙeeheeÙeerÛe efkeâjCe yesoer GIe[heCeb jepekeâejCÙeebÛeer efšbsieue keâjleele DeeefCe lÙeecegUbÛe jepekeâejCeer
Je"CeerJej Deeues Je npeejs ÙeebÛeb Ghees<eCe mebheueb, Demee oeJeener keâjleele
cee$e veeiejer meceepeeÛee pees Flekeâe yeesueyeeuee meOÙee kesâuee peele Deens, lees Demelees keâmee?. ner Skeâ
jepekeâerÙe mebkeâuhevee Deens. veeiejer meceepe ne ‘veeieefjkeâeb’Ûee yeveuesuee Demelees, Demeb ceeveueb peeleb. ns ‘veeieefjkeâ’
Deeheues nkeäkeâ, mJeeleb$Ùe, DeefOekeâej Ùeeyeöue peeie¤keâ Demeleele. lemebÛe Deeheueer keâle&JÙeb efveYeeJeCÙeemee"erner
yeebOeerue Demeleele. kesâJeU jepekeâerÙeÛe veJns, lej meeceeefpekeâ, Oeeefce&keâ, DeeefLe&keâ FlÙeeoer meJe& #es$eebleerue
Ie[cees[eRJej ne ‘veeieefjkeâeb’Ûee yeveuesuee veeiejer meceepe ue#e "sJetve Demelees. Lees[keäÙeele lÙeeÛee mejkeâeJej DebkegâMe
Demelees DeeefCe mejkeâejner Ùee meceepeeMeer mebJeeo "sJetve Demeleb. heCe DeeheCe KejesKejÛe ‘veeieefjkeâ’ Deenesle
keâeÙe? cnCepes jepÙeIešvesveb DeeheuÙeeuee YeejleerÙe veeieefjkeâlJe yeneue kesâueb Deens. ØelÙe#eele Deeheuee yengmebKÙe
meceepe JÙeJenej Depetvener mecetnkeWâõerÛe Deens. lesLes ‘veeieefjkeâe’uee cenlJe vemeleb. lesLes mecetn keâeÙe les efveCe&Ùe
Iesle Demeleele DeeefCe les JÙeòeâeruee ceeveeJes ueeieleele. cee$e Deeheueer jepÙeIešvee ‘veeieefjkeâe’yeeyele yeesueles. meJe&
DeefOekeâej, nkeäkeâ FlÙeeoer ‘veeieefjkeâe’vee efouesues Deensle. lÙee DeLee&veb Deeheueer jepekeâerÙe JÙeJemLee DeeOegefvekeâ
Deens. heCe meceepe JÙeJenej pegveeÛe mejbpeeceer heæleerÛee jeefnuee Deens. ÙeeÛeb ØelÙeblej Skeâerkeâ[b ‘Keehe
hebÛeeÙeleer’ÛÙee ØekeâjCeele, lej ogmeNÙee yeepetuee Skeâieúe celeebÛÙee jepekeâejCeele yeIeeÙeuee efceUle Demeleb.
Depetvener osMeeleerue ceeCemeebÛeer DeesUKe ner lÙeebÛeÛer peele, peceele, Oece&, JebMe, Yee<ee DeMee efvekeâ<eeJej ØeLece
nesles. MesJešÛee ›eâceebkeâ ‘YeejleerÙe veeieefjkeâ’ DemeCÙeeuee efceUlees.
lÙeecegUbÛe KeNÙee DeLee&veb DeeheuÙee osMeele veeiejer meceepe leÙeejÛe Peeuesuee veener. JÙeefòeâkeWâefõle DeeOegefvekeâ
jepÙeheæleer DeeefCe mecetnkeWâõer meceepe JÙeJenej Ùeebleerue efJemebieleer peesheÙeËle mebhele veener, leesheÙeËle Demee meceepe
leÙeej nesCeej veener. Deepe veeiejer meceepe cnCetve pees efomelees, lees kesâJeU veJeceOÙeceJeie& Deens. lÙeeÛÙee
megOeejuesuÙee DeeefLe&keâ efmLeleercegUb lees keâener DebMeer ‘veeieefjkeâ’ yeveuee Deens. DeLee&le kesâJeU keâener DebMeerÛe nsner
ue#eele IÙeeÙeuee nJeb ; keâejCe ne veJeceOÙeceJeie& jepekeâerÙe cegös mees[lee Flej meJe& iees°erle Depetvener mecetnkeWâõer
meceepe JÙeJenejeleÛe iegbleuesuee Deens. neÛe veJeceOÙeceJeie& Deelee ‘veeiejer meceepee’ÛÙee veeJeb jepekeâejCÙeebÛÙee
efJejesOeele GYee jenle Deens DeeefCe DeeheuÙee jepekeâerÙe he#eebÛeer meJe&meceevÙe pevelesÛÙee ceveeleerue efJeÕeemeen&lee
hetCe& ueÙeeuee iesueer DemeuÙeeveb Ùee leLeekeâefLele ‘veeiejer meceepee’ÛÙee Deeboesueveeuee meeceevÙeebÛee efveoeve YeeJeefvekeâ
heeef"byee lejer efceUle Deens. Ùee DeesIele jepekeâerÙe Øeef›eâÙee yeeo "jJeueer peele Deens, ner efÛebleepevekeâ yeeye Deens.
Ùee meieUŸee Øekeâejele jepÙemebmLesÛeer DeefOeceevÙelee Iemejueer, lejer lÙeeÛeer Ùee veJeceOÙeceJeiee&uee HeâejMeer
efÛeblee veener; keâejCe jepÙemebmLeWÛeer DeeheuÙeeuee HeâejMeer iejpe veener, DeMeer Ùee Jeiee&Ûeer "ece YeeJevee Deens DeeefCe
iejpe ueeiesue, lesJne DeeheCe jepÙemebmLesuee JeekeâJet Mekeâlees, DeMeer Ùee Jeiee&uee Kee$eer Jeešt ueeieueer Deens. cee$e
YeejleemeejKÙee Keb[ØeeÙe osMeele jepÙemebmLesÛeer DeefOeceevÙelee IemejCeb, ns Dejepekeâeuee efveceb$eCe osCeejb "jCeejb
Deens. FlekeäÙee GueLeeheeueLeer nesGâvener, peeleerÙe Je Oeeefce&keâ obiÙeeble nesjheUuee peeTvener DeepeheÙeËle osMe
SkeâmebOe jeefnuee, lees jepÙeIešvee Je efleveb efvecee&Ce kesâuesueer jepÙemebmLee ÙeebJej ÙesLeerue meJe&meeceevÙe pevelesÛeer
DebieYetle ßeæe DemeuÙeevebÛe. Demeb vemeleb, lej DeeheuÙeeJej DevÙeeÙe neslees Deens, Ùee YeeJevesletve Deveskeâ
meceepeIeškeâebveer HegâšerjlesÛee ceeie& Oejuee Demelee. Demeb Ie[ueb veener. keâener Peeueb, lejer ÙesLes DeeheuÙeeuee
Øeieleerme JeeJe Deens, DevÙeeÙeeÛeer GefMejeveb keâe nesF&vee, heCe oeo Iesleueer peeles, ner "ece YeeJevee meJe&meceevÙeele
Deens. cnCetveÛe jepekeâejCÙeebvee efMeJÙee osle Demeleeveener oj JesUsme meJe&meceevÙe YeejleerÙe celeoeve keâjerle
Demelees.
‘veeiejer meceepee’ÛÙee veeJeeKeeueer pes iesues keâener ceefnves Ie[le Deens, lÙeeveb ner peer DebieYetle ßeæe Deens, leerÛe
DeesmejCÙeeÛee Oeeskeâe Deens. DeMee DeeboesueveebÛee keâmee otjieeceer heefjCeece nesT Mekeâlees, ns oMeJeCeejer peer Skeâ
Iešvee Ie[ueer, lÙeekeâ[b Heâejmeb keâesCeer ue#ener efouesueb efomele veener. ner Iešvee cnCepes ue<keâj ØecegKe pevejue

4. efmebie Ùeebveer npeejs ÙeebÛÙee Deeboesueveeyeeyele efouesueer peenerj Øeefleef›eâÙee. ne ueeskeâMeòeâerÛee ØelÙe neslee, Demeb
pevejue efmebie cnCeele Deensle. Skeâ Øekeâejb lÙeebveer Ùee DeeboesueveeÛeb meceLe&Ûe kesâueb Deens. pesJne les yeesueleele,
lesJne lÙeeÛee heefjCeece ue<keâjeleerue Deieoer KeeueÛÙee mlejeJejerue mewefvekeâeheÙeËle nesle Demelees. mewvÙeoueeÛeb
‘jepeefkeâÙeerkeâjCe’ PeeuÙeeme keâeÙe nesleb, les MespeejÛÙee heekeâceOÙes DeeheCe heenle Deenesle. ner efvemej[er Jeeš
Deens, ns ue#eele Iesleueb peeleevee efomele veener. cnCetveÛe npeejs Je lÙeebÛÙee meceLe&keâebÛÙee DeeboesueveeÛee Keje
DeeMeÙe DeeefCe lÙeeÛee Je=òeJeeefnvÙeebÉejs keâjCÙeele Deeuesuee DeeefJe<keâej Ùeele Heâjkeâ kesâuee peeÙeuee nJee. DevÙeLee
Ùee efvemej[Ÿee JeešsJe¤ve peele DeeheCe keâOeer DejepekeâeÛÙee ielexle keâesmeUtve he[t, ns GceieCeejner veener.
--------