Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên ở tỉnh Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay 6793417.pdf

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
DƯƠNG VĂN ỔN
ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN Ở TỈNH HƯNG YÊN
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
HÀ NỘI - 2011

2. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
DƯƠNG VĂN ỔN
ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN Ở TỈNH HƯNG YÊN
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 603120
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. NGUYỄN LINH KHIẾU
HÀ NỘI - 2011

3. MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan................................................................................................. i
Mục lục..........................................................................................................ii
Danh mục các chữ viết tắt ...........................................................................iii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1.Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1
2.Tình hình nghiên cứu................................................................................. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn......................................................... 3
4. Đối tượng và phạm vị nghiên cứu ............................................................ 5
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu .............................................. 5
6. Đóng góp của luận văn: ............................................................................ 5
7. Kết cấu luận văn ....................................................................................... 6
NỘI DUNG
Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐOÀN THANH
NIÊN.........7
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
Đảng Cộng sản Việt Nam về Đoàn thanh niên ............................................. 8
1.1.1 Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin..................................................... 8
1.1.2 Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh ................................................... 13
1.1.3 Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam............................................... 17
1.2. Sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Đoàn ....................................... 21
1.2.1. Một số khái niệm chung liên quan đến Đoàn thanh niên ....................... 21
1.2.2. Vai trò của Đoàn thanh niên trong hệ thống chí trị thời kỳ .................... 24
1.2.3. Nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác Đoàn .... 30
Chương 2. THỰC TRẠNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA CÁC CẤP ỦY
ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN Ở TỈNH HƯNG YÊN ............... 32
2.1. Một số nét cơ bản về tình hình kinh tế- xã hội và Đảng bộ tỉnh.......... 32
2.1.1. Tình hình kinh tế- xã hội....................................................................... 32

4. 2.1.2. Tình hình Đảng bộ tỉnh Hưng Yên........................................................ 34
2.2.Tình hình thanh niên và công tác Đoàn ở Hưng Yên hiện nay............. 35
2.2.1. Tình hình Thanh niên............................................................................ 35
2.2.2. Thực trạng công tác Đoàn và phong trào thanh niên giai 2001-
2010................................................................................................................ 36
2.3. Kết quả sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với Đoàn thanh niên ... 48
2.3.1. Một số thành công trong sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với
Đoàn thanh niên và nguyên nhân của các thành công đó................................. 48
2.3.2. Một số hạn chế trong sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với Đoàn
thanh niên và nguyên nhân của các hạn chế đó ............................................... 52
2.3.3. Những bài học kinh nghiệm...................................................................... 56
2.4. Phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới phương thức
lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với Đoàn TN ở tỉnh Hưng Yên hiện
nay ................................................................................................................. 57
2.4.1 Những vấn đề cấp bách đặt ra đối với Đoàn TN trong thời gian tới........ 58
2.4.2. Phương hướng công tác Đoàn trong thời gian tới.................................. 58
2.4.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới phương thức lãnh đạo của các
cấp ủy Đảng đối với Đoàn thanh niên
................................................................67
KẾT LUẬN.................................................................................................... 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 85
PHỤ LỤC

5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
1. ATGT: An toàn giao thông.
2. BCH: Ban chấp hành.
3. BTV: Ban thường vụ.
4. CNXH: Chủ nghĩa xã hội.
5. CNH, HĐH: công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
6. CLB: Câu lạc bộ.
7. CKT: chất lượng, kiểu dáng, tiết kiệm.
8. Doanh nghiệp: DN.
9. TU: Tỉnh uỷ.
10. TNXH: Tệ nạn xã hội.
11. TNCS: Thanh niên cộng sản.
12. TNXK: Thanh niên xung kích.
13. THCS, THPT: Trung học cơ sở, Trung học Phổ thông.
14. HS, SV: học sinh, sinh viên.
15. LHTN: Liên hiệp thanh niên.
16. ĐTN: Đoàn thanh niên.
17. ĐV, TN, TNN: đoàn viên, thanh niên, thanh thiếu niên.
18. UBND: Uỷ ban nhân dân.
19. MTTQ: Mặt trận Tổ quốc.
20. VHVN, TDTT: Văm hoá văn nghệ, Thể dục thể thao.

6. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị, xã hội của
thanh niên, đồng thời là một thành viên trong hệ thống chính trị, Đoàn thanh
niên ngoài chức năng đoàn kết tập hợp rộng rãi mọi tầng lớp thanh thiếu niên,
giáo dục đoàn viên, thanh thiếu niên hiểu và thực hiện tốt các chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, còn xem như người bạn đồng hành
của thanh, thiếu niên, có trách nhiệm giúp đỡ, giáo dục thanh thiếu niên phát
triển năng lực, nhân cách toàn diện.
Thanh niên là lực lượng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của
mỗi quốc gia, dân tộc. Nhận thức rõ vị trí, vai trò của thanh niên và công tác
Đoàn đối với sự nghiệp cách mạng, ngay từ khi mới ra đời, Đảng Cộng Sản
Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến công tác thanh niên
(Đoàn thanh niên). Thực tiễn lịch sử đã chứng minh những đóng góp quan
trọng của thanh thiếu niên và Đoàn thanh niên trong cuộc cách mạng đấu
tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, nhất là thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp
hoá, hiện đại hoá (CNH, HĐH) hiện nay, lực lượng thanh thiếu niên và công
tác thanh thiếu niên càng trở lên quan trọng, mang ý nghĩa chiến lược. Vì vậy,
Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VII
chỉ rõ: “Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, cách mạng Việt Nam có
vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn là tuỳ thuộc
vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng rèn luyện thế hệ thanh niên.
Công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân
tố quyết định sự thành bại của cách mạng” [16, tr. 56]; Chủ tịch Hồ Chí Minh

7. 2
cũng khẳng định: Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy,
nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên…
Lãnh đạo, chỉ đạo Đoàn thanh niên là một nhiệm vụ trong công tác của
Đảng, yếu tố quan trọng góp phần bảo đảm thắng lợi sự nghiệp cách mạng.
Thực tiễn đã chứng minh, ở bất cứ địa phương, ngành, cơ quan và đơn vị nào,
sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng tốt thì ở đó tổ chức Đoàn phát triển tốt.
Nhìn lại chặng đường 24 năm tiến hành công cuộc đổi mới, nhất là thời
kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước chúng ta rất tự hào trước những thắng lợi
to lớn đã đạt được. Trong những thắng lợi đó có sự đóng góp không nhỏ của
Đoàn thanh niên. Tuy nhiên, trước những biến đổi của tình hình trong nước
và quốc tế đang tác động mạnh mẽ đến cấu trúc xã hội, tình hình kinh tế của
đất nước, đời sống của nhân dân, đặc biệt ảnh hưởng xấu đến tư tưởng, tâm
lý, lối sống của một bộ phận thanh, thiếu niên và đặt công tác Đoàn hiện nay
trước những khó khăn mới, đòi hỏi phải tiếp tục có những giải pháp kịp thời
nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.
Từ yêu cầu thực tiễn trên, đòi hỏi Đảng cần đổi mới phương thức lãnh
đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên. Đây là vấn đề vừa có tính lí luận, vừa
có tính thực tiễn sâu sắc, đồng thời đáp ứng yêu cầu có tính cấp bách trong
tình hình hiện nay.
Thực hiện chủ trương của Đảng về công tác thanh thiếu niên (TTN),
những năm qua các cấp uỷ Đảng, chính quyền tỉnh Hưng Yên đã có nhiều cố
gắng trong lãnh đạo công tác Đoàn, Hội, Đội, động viên, thu hút đông đảo
TTN tham gia vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, tạo môi trường
thuận lợi để TTN rèn luyện, cống hiến và trưởng thành, góp phần xây dựng
quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Tuy nhiên, qua đánh giá chung, bên
cạnh những mặt tích cực, công tác Đoàn, Hội, Đội và nhất là việc phát huy vai trò
lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, chính quyền đối với Đoàn thanh niên ở tỉnh

8. 3
Hưng Yên vẫn còn một số hạn chế. Ở một số nơi cấp uỷ Đảng, chính quyền chưa
xây dựng được cơ chế hợp lý và giải pháp đồng bộ trong việc thúc đẩy phát triển tổ
chức và hoạt động của Đoàn TN, chưa thực sự quan tâm đến công tác Đoàn, Hội,
Đội còn chậm trong việc đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo của mình cho phù
hợp với đặc điểm tình hình công tác Đoàn và phong trào TTN trên địa bàn tỉnh Hưng
Yên hiện nay.
Nhận thức sự cần thiết và tầm quan trọng của vấn đề đó thôi thúc người
viết chọn đề tài “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn
thanh niên ở tỉnh Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn tốt
nghiệp cao học.
2. Tình hình nghiên cứu
Tăng cường và tiếp tục phát huy vai trò, sự lãnh đạo của Đảng đối với
các thành viên trong hệ thống chính trị nói chung được xem như một nguyên
tắc cơ bản trong việc duy trì sự ổn định chung của cả hệ thống chính trị, đặc
biệt trong bối cảnh hiện nay. Là một tổ chức thành viên trong hệ thống chính
trị, Đảng, Nhà nước luôn đánh giá cao vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh -
đội dự bị tin cậy của Đảng, công tác thanh thiếu niên là vấn đề sống còn của
dân tộc,…
Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước ta đã có nhiều chủ chương, Chỉ
thị, Nghị quyết liên quan đến sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với thanh
niên và công tác Đoàn như: tháng 9 năm 1965, Ban Bí thư Trung ương Đảng ra
“Chỉ thị về tăng cường lãnh đạo công tác thanh niên trong tình hình mới”;
tháng 7 năm 1985 và tháng 2 năm 1991, Bộ Chính trị đã ra “Nghị quyết 25 về
đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên”; gần
đây (tháng 7/2008) tại Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Đảng,
khoá X đã họp và ban hành Nghị quyết 25 về “ Tăng cường sự lãnh đạo của

9. 4
Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện
đại hoá”...
Trên lĩnh vực nghiên cứu khoa học thời gian qua cũng có một số công
trình nghiên cứu về vấn đề này, tiêu biểu như: “Đổi mới nhận thức và tăng
cường trách nhiệm của cấp uỷ đối với thanh niên và công tác thanh niên"
(1999), Phạm Gia Cư, Tạp chí Tư tưởng Văn hoá; Luận văn thạc sĩ Chính trị
học "Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong hệ thống chính trị Việt
Nam hiện nay" của tác giả Nguyễn Thọ Ánh (2004). Ngoài ra, còn một số bài
viết, bài phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước nói về thanh
niên và công tác Đoàn.
Trên phạm vi địa bàn tỉnh Hưng Yên, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh đã ban hành
các Nghị quyết, Chương trình hành động thực hiện chiến lược phát triển thanh
niên Hưng Yên đến năm 2010…Tuy vậy, qua nghiên cứu các văn bản, và các
công trình khoa học trên cho thấy các công trình, văn bản này đều mang tính
lý luận chung hoặc chủ yếu mang tính chất chỉ đạo ở tầm vĩ mô. Vì vậy, có
thể khẳng định, trên địa bàn tỉnh Hưng Yên cho đến nay chưa có một công
trình khoa học nào nghiên cứu chuyên về vấn đề: Đổi mới phương thức lãnh
đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên. Do đó, đề tài mà học viên lựa chọn là
một đề tài mới và chưa từng được nghiên cứu ở tỉnh Hưng Yên .
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích
Trên cơ sở nghiên cứu một cách có hệ thống sự lãnh đạo của Đảng nói
chung và Đảng bộ tỉnh Hưng Yên nói riêng đối với công tác Đoàn và phong
trào TTN tỉnh để làm rõ thực trạng sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh
niên ở tỉnh Hưng Yên thời gian qua. Từ đó, luận văn đề xuất một số giải pháp
chủ yếu nhằm đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên
ở tỉnh Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay.

10. 5
* Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
Đảng Cộng sản Việt Nam về sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên.
- Làm rõ đặc điểm, vị trí và vai trò của Đoàn thanh niên trong hệ thống
chính trị ở tỉnh Hưng Yên giai đoạn hiện nay; đánh giá thực trạng sự lãnh đạo
của Đảng đối với Đoàn thanh niên ở tỉnh Hưng Yên thời gian qua và chỉ ra
những thành tựu, những hạn chế và nguyên nhân của chúng.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới phương thức lãnh
đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên ở tỉnh Hưng Yên trong giai đoạn hiện
nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Luận văn nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh đối với Đoàn TN
ở tỉnh Hưng Yên.
- Thời gian: Giai đoạn 2001 - 2010
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
- Luận văn được thực hiện trên cơ sở quan điểm lý luận của Chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng Sản Việt Nam về TTN
và Đoàn thanh niên.
- Các văn bản của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Hưng Yên về lãnh đạo, chỉ đạo
đối với các hoạt động của Đoàn thanh niên.
* Phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử. Đồng thời, sử dụng một số phương pháp của Chính
trị học, Xã hội học, Thống kê học…

11. 6
6. Đóng góp của luận văn
- Luận văn là một đề tài khoa học đầu tiên nghiên cứu về vấn đề “Đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên ” trên địa bàn
tỉnh Hưng Yên, cụ thể:
+ Chỉ ra được những thành công, những hạn chế và nguyên nhân của
thực trạng sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên ở tỉnh Hưng Yên
thời gian qua; rút ra một số bài học kinh nghiệm.
+ Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm đổi mới phương thức lãnh đạo
của Đảng đối với Đoàn thanh niên ở tỉnh Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
phần nội dung Luận văn gồm 02 chương, 06 tiết.
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐOÀN THANH NIÊN
VÀ SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng Cộng Sản Việt Nam và
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến thanh thiếu niên và công tác Đoàn.
Thực tiễn cách mạng nước ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng hơn 80 năm qua đã
chứng minh vai trò xung kích, cách mạng của Đoàn thanh niên.

12. 7
Ngày nay, trong bối cảnh quốc tế đang thay đổi nhanh chóng, khoa học công
nghệ phát triển như vũ bão, nền kinh tế tri thức ngày càng phát triển, xu thế hội
nhập ngày càng gia tăng, đất nước đang đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá,
hiện đại hoá (CNH, HĐH) .... tạo ra nhiều thời cơ nhưng cũng đặt ra nhiều thách
thức cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp vẻ
vang này, luôn đòi hỏi Đảng ta phải nắm chắc vai trò lãnh đạo của mình, tập hợp
và phát huy cao nhất mọi tiềm năng của các lực lượng quần chúng, đặc biệt là
thanh niên, để họ đủ hành trang vững vàng tiến vào thiên niên kỷ mới.
Vấn đề thanh thiếu niên và công tác Đoàn của Đảng có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng đối với sự phát triển của quốc gia, dân tộc, sự bền vững của chế độ
và đảm bảo sự thực thi quyền lãnh đạo của Đảng trong sự nghiệp đổi mới.
Đây cũng là đòi hỏi cấp bách cần phát huy nguồn lực trí tuệ và sức sáng tạo
của TTN. Sự kiện Ban chấp hành Trung ương Đảng, khoá X đã họp và ban
hành Nghị quyết 25 về “ Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá” càng khẳng
định ý nghĩa quan trọng của TTN và Đoàn thanh niên.
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
Đảng Cộng Sản Việt Nam về Đoàn thanh niên
1.1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin
Thực tiễn cách mạng nước ta và kinh nghiệm của nhiều nước trên thế
giới cho thấy, ở bất cứ thời kỳ nào thanh thiếu niên luôn là lực lượng xung
kích, động lực chủ yếu của các cuộc cách mạng, công tác thanh thiếu niên giữ
vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chung của mỗi quốc gia, dân tộc.
Nghiên cứu các công trình của C. Mác – Ph.Ăngghen và V.I.Lê nin chúng ta
thấy vấn đề cốt lõi mà các ông tập trung bàn thảo đó chính là các vấn đề về sứ
mệnh lịch sử của giai cấp vô sản kể từ khi mới ra đời cho đến khi xuất hiện

13. 8
những chính Đảng đầu tiên của giai cấp vô sản và vấn đề đời sống của công
nhân ở các nước trên thế giới, nhất là ở nước Anh. Tuy vậy, nếu nghiên cứu
sâu các công trình khoa học của các ông chúng ta cũng thấy các ông cũng
bàn luận và đưa ra nhiều luận điểm về thanh niên và Đoàn thanh niên.
Theo Mác, giai cấp vô sản chỉ được hình thành với tư cách là một giai
cấp khi ý thức được địa vị và tương lai của mình. Những công nhân tiên tiến
nhất hoàn toàn hiểu rõ: Tương lai của giai cấp công nhân, của nhân loại hoàn
toàn phụ thuộc vào việc giáo dục thế hệ công nhân đang lớn lên - tức là lực
lượng thanh niên. Cuối thế kỷ XIX, trong bối cảnh xã hội tư bản, C. Mác cho
rằng: cần phải giải thoát cho TTN khỏi sự tác động có tính chất phá hoại của
hệ thống hiện đại. Chính C. Mác đã gọi thanh thiếu niên là cội nguồn của sự
sống, của dân tộc và giai cấp công nhân là bộ xương của mỗi cơ thể dân tộc.
Khi nói về vai trò giáo dục thanh niên, C. Mác đã nhấn mạnh: “Công tác giáo
dục sẽ làm cho những người trẻ tuổi có khả năng nắm vững nhanh chóng toàn
bộ hệ thống sản xuất trong thực tiễn” [9, tr.475]. Tư tưởng của Mác là phải tổ
chức giáo dục các tầng lớp thanh niên để họ nắm vững các kỹ năng, kỹ xảo,
quy trình quản lý sản xuất sẽ hỗ trợ cho việc quản lý toàn diện những năng
lực tất cả các thành viên của xã hội và được xây dựng trên cơ sở những
nguyên lý cộng sản chủ nghĩa. Việc giáo dục đó phải làm thường xuyên, liên
tục, giáo dục ở trường lớp và giáo dục trong thực tế lao động.
Khi bàn luận về vai trò, vị trí của thanh niên trong đời sống xã hội, các
nhà sáng lập của chủ nghĩa Mác luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên
trong đời sống chính trị- xã hội, trong cuộc đấu tranh giai cấp. Ph. Ăngghen
khi đề xuất việc tham gia của thế hệ trẻ vào cuộc đấu tranh vì tương lai của
nước Đức ông chỉ rõ: thanh niên không thể đứng ngoài chính trị, chính cuộc
sống đã cuốn hút tuổi trẻ vào đời sống chính trị, thanh niên không bao giờ
thoả mãn với lý tưởng trước đây của đời sống, họ muốn tự do hơn trong hành

14. 9
động, họ khát khao lập chiến công và vì sự đổi mới họ sẵn sàng hiến dâng cả
máu và cuộc đời mình, tương lai của nước Đức tuỳ thuộc vào thế hệ trẻ. Năm
1845, Ph. Ăngghen viết rằng: chính thanh niên Đức đòi hỏi phải thực hiện
cuộc cách mạng trong tương lai ở nước này. Nguyên tắc của giáo dục thế hệ
trẻ là gắn lý luận với thực tiễn, kết hợp học và hành. Việc hình thành thế giới
quan khoa học cho thanh niên thông qua sự tham gia của họ vào cuộc đấu
tranh xã hội, vào lao động sản xuất, vào những công việc cụ thể, thực tế hàng
ngày. Ph. Ăngghen là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ “giáo dục thực tiễn”.
Ông cho rằng, đây là cơ sở quan trọng của giáo dục khoa học - là công cụ mạnh
nhất để cải tạo xã hội. Ph. Ăngghen dự báo: “Một xã hội tổ chức theo nguyên tắc
cộng sản chủ nghĩa, sẽ làm cho những thành viên trong xã hội đó có khả năng
sử dụng một cách toàn diện năng lực phát triển toàn diện của mình”. Ph.
Ăngghen cũng là người đầu tiên đưa ra các quan niệm: “đội quân xung kích
quyết định của đạo quân vô sản quốc tế”, “đội hậu bị của Đảng” để gắn với
thanh niên. Năm 1852, khi “Đảng của Mác” đã khẳng định vị trí của mình trên
vũ đài chính trị, trong cuộc đấu tranh quyết liệt chống lại những đạo luật đặc
biệt của Bitxmac, Ăngghen đã viết: chính thế hệ trẻ sẽ là nguồn bổ sung dồi
dào nhất cho Đảng. C. Mác- Ph. Ăngghen khẳng định rằng: lực lượng quần
chúng nhân dân đông đảo cần được tập hợp, tổ chức và giáo dục sao cho những
biến đổi tư tưởng của họ bắt kịp với thời đại, đi đúng quỹ đạo của dòng thác
lịch sử đang cuộn chảy. Trong “Bản thảo kinh tế-triết học năm 1844”, C.Mác
đã viết: Bản thân xã hội sản xuất ra con người với tính cách là con người như
thế nào thì nó cũng sản xuất ra xã hội như thế. Bản chất con người của tự
nhiên chỉ tồn tại với con người xã hội; vì chỉ có trong xã hội, tự nhiên đối với
con người mới là một khâu liên hệ của con người với con người, mới là tồn
tại của con người với người khác và tồn tại của người khác với người đó” .

15. 10
Phát triển sáng tạo những luận điểm của C. Mác và Ph. Ăngghen trong
điều kiện lịch sử mới, V.I. Lênin đã coi thanh niên là “nguồn sinh lực chiến
đấu của cách mạng”. V.I. Lênin đã luận giải những nguyên nhân làm xuất hiện
phong trào thanh niên, phát hiện ra những đặc điểm của nó và xác định mối
quan hệ, sự tác động qua lại giữa tổ chức thanh niên với Đảng Cộng Sản. V.I.
Lênin cũng sớm nhìn thấy vai trò cách mạng to lớn không chỉ đối với thanh
niên công nhân, mà còn đối với thanh niên học sinh, sinh viên. Người thường
xuyên nhắc nhở những người bạn chiến đấu của mình rằng phải kiên trì đấu
tranh để hợp nhất phong trào học sinh, sinh viên thành một phong trào chung
theo tinh thần của chủ nghĩa Mác. Lênin cho rằng: thành công của phong trào
thanh niên chính là ở chỗ phải biết gắn liền nhận thức lý luận của chủ nghĩa
Mác, tri thức khoa học với sự tham gia trực tiếp của họ vào cuộc đấu tranh
chính trị của giai cấp vô sản. Đồng thời cũng phê phán gay gắt những đảng
viên bảo thủ, không đánh giá đúng vai trò của lực lượng trẻ trong cách mạng,
coi thường thanh niên và chế giễu sự ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của lớp trẻ.
V.I. Lênin nhấn mạnh, cần có thái độ khoan dung, độ lượng với lớp trẻ và cần
thiết phải phòng ngừa khuynh hướng cho rằng lớp trẻ tuy đầy nhiệt tình và sáng
kiến, nhưng lại chưa qua trường học của cuộc đấu tranh giai cấp. Người cho
rằng đó chỉ là cái cớ để khước từ việc sử dụng thanh niên. V.I. Lênin luôn nhắc
nhở người cộng sản: cần phải đòi hỏi ở thanh niên nhiều hơn nữa, cần phải phê
phán một cách có nguyên tắc những khuyết điểm của họ, cần phải giáo dục cho
họ tinh thần trách nhiệm cao và nghĩa vụ của họ đối với cách mạng.
Không chỉ vậy, C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin cũng nêu cho chúng ta
một tấm gương sáng về thái độ kiên quyết, không khoan nhượng đối với mọi
biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội trong vấn đề thanh niên. Các ông đã gọi bọn
cơ hội chủ nghĩa là “những người bạn giả” của thanh niên và đòi hỏi phải
vạch trần bộ mặt thật của chúng, ngăn chặn ảnh hưởng của chúng đối với

16. 11
thanh niên, bóc trần mọi mưu đồ muốn lừa phỉnh, cám dỗ thanh niên, mưu
toan tước bỏ xu hướng cách mạng của phong trào thanh niên, cản trở việc
tham gia của thế hệ trẻ vào cuộc đấu tranh chính trị của Đảng Cộng sản.
Những phần tử cơ hội quy nhiệm vụ trên vào việc đào tạo những người có
văn hoá, song đứng ngoài chính trị. Vì thế, theo họ không nên thu hút quá
sớm thanh niên vào hoạt động chính trị. V.I. Lênin đã vạch trần lập trường cải
lương đó của bọn cơ hội và cho rằng, đó chỉ là thói đạo đức giả và chính sách
ngu dân, không hơn, không kém. Người khẳng định rõ lập trường của những
người cộng sản chân chính là phải giáo dục cộng sản cho thế hệ trẻ và kết hợp
việc giáo dục ấy với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân. Trong
bài diễn văn đọc tại Đại hội III Đoàn TNCS Nga, V.I. Lênin chỉ rõ: thanh niên
phải học chủ nghĩa cộng sản trong một trường học riêng, trong một tổ chức
độc lập - đó là Đoàn TNCS. V.I. Lênin viết: “Chỉ khi nào Đoàn Thanh niên
Cộng sản gắn liền từng bước học tập, huấn luyện và giáo dục của mình với
cuộc đấu tranh chung của tất cả những người lao động chống lại bóc lột, thì
lúc đó mới xứng đáng với danh hiệu là đoàn thể của thế hệ trẻ cộng sản chủ
nghĩa” [38, tr.360]. Nói chuyện với ĐV, TN Cộng Sản V.I. Lênin yêu cầu cần
giáo dục thanh niên thông qua thực tế trong hoạt động sản xuất, trong học tập,
công tác, chiến đấu và trong cuộc sống sinh động của quần chúng. Người nhấn
mạnh: “Trước mắt các đồng chí là nhiệm vụ xây dựng và các đồng chí có thể
làm tròn nhiệm vụ đó, khi đã nắm vững được tất cả những kiến thức hiện đại,
biết biến chủ nghĩa cộng sản từ những công thức, những lời dạy, những
phương pháp, những chỉ thị, những cương lĩnh có sẵn và học thuộc lòng
thành cái thực tế sinh động, là cái kết hợp với công tác trực tiếp của các đồng
chí” [38, tr.365].
Từ những nhận định trên, chúng ta có thể khái quát tư tưởng của C. Mác,
Ph. Ăngghen, V.I. Lênin về TTN và công tác Đoàn : các ông đều khẳng định rõ

17. 12
vị trí, vai trò to lớn của tầng lớp TTN trong xã hội và chỉ ra những nhược
điểm của TTN, cũng như những vấn đề cơ hội chủ nghĩa trong phong trào
thanh niên cần được quan tâm chú ý; C. Mác, Ph. Ăngghen, V.I. Lênin đều đặt
ra nhiệm vụ cho các Đảng Cộng Sản cần quan tâm, chăm sóc, giáo dục, đào
tạo thanh thiếu niên thông qua sự nghiệp đấu tranh cách mạng, qua lao động sản
xuất, công tác, học tập, chiến đấu và trong đời sống hiện thực của quần chúng
nhân dân; các ông khẳng định Đoàn TNCS phải là trường học cộng sản chủ
nghĩa trong quá trình giáo dục, đoàn kết tập hợp TTN, thực hiện lý tưởng cách
mạng của Đảng Cộng Sản và cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, sự
nghiệp của TTN và Đoàn thanh niên.
1.1.2. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, đã kế
thừa, phát triển sáng tạo những quan điểm của C.Mác – Ph.Ăngghen –
V.I.Lênin về TTN và Đoàn Thanh niên Cộng Sản. Người luôn chú trọng đến
TTN, đề cao vị trí, vai trò của tuổi trẻ và Đoàn TN đối với sự nghiệp cách
mạng của dân tộc. Nhìn lại quá trình phát triển của Đoàn TN và phong trào
TTN Việt Nam dưới ngọn cờ vẻ vang của Đảng và Bác Hồ, qua các thời kỳ
cách mạng Bác luôn chỉ ra mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ trong sự
nghiệp đào tạo, bồi dưỡng và phát huy sức mạnh, khả năng to lớn của tuổi trẻ
trên cơ sở những luận điểm khoa học, cách mạng được đúc kết từ thực tiễn
đấu tranh của nhân dân ta với tầm nhìn xa trông rộng và trí tuệ uyên bác của
Người.

18. 13
Nhận định về Thanh thiếu niên: Hồ Chí Minh luôn khẳng định vai trò
TTN trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, tin tưởng và nhìn nhận TTN
theo quan điểm phát triển.
Trong bối cảnh nước nhà còn đắm chìm trong đêm dài nô lệ, khi các
cuộc khởi nghĩa, các phong trào yêu nước bị kẻ thù dìm trong biển máu, nhất
là việc một bộ phận thanh niên tỏ thái độ thờ ơ trước vận mệnh của đất nước,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần nhấn mạnh: Thanh niên tiêu biểu cho sự
phát triển tương lai của đất nước, là người tiếp sức cho cách mạng. Người cho
rằng, muốn "Hồi sinh dân tộc" trước hết phải "Hồi sinh thanh niên", nên
trong tác phẩm “Bản án chế độ thực dân pháp”, thư “Gửi thanh niên Việt
Nam” Người huấn thị: “Hỡi Đông Dương Đảng thương hại, người sẽ chết
mất, nếu đám thanh niên già cỗi của người không sớm hồi sinh”.
Cách mạng Tháng tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra
đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục khẳng định rằng: “Thanh niên là bộ phận
quan trọng của dân tộc, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn
là do thanh niên”. Từ việc đánh giá đúng vị trí, vai trò của thanh niên là
người chủ tương lai của đất nước, Người viết: “Non sông Việt Nam có trở nên
vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai các cường
quốc năm châu hay không, chính là một phần lớn ở công học tập của các
cháu” [44, tr.61]. Từ đó, Người nhận định việc bồi dưỡng thế hệ cách mạng
cho đời sau là rất quan trọng và rất cần thiết. Người chỉ rõ: Đảng viên phải
chăm lo dìu dắt thanh niên và “Đoàn viên thanh niên ta nói chung là tốt, mọi
việc đều hăng hái xung phong không ngại khó khăn, có chí tiến thủ, Đảng cần
chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng, đào tạo họ trở thành những chiến sỹ
cách mạng vừa hồng vừa chuyên” [45, tr.48].
Trong sự nghiệp cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan
tâm tới sự phát triển của TTN ở nhiều phương diện trong đó Người đặc biệt

19. 14
chú ý đến các vấn đề: phát triển trí tuệ, đời sống vật chất và tinh thần của
TTN và đây là những điều kiện giúp TTN phát triển toàn diện và Người cũng
dạy: “Cần phải đi sâu vào đời sống, hiểu rõ tâm lý của các lớp thanh thiếu
niên và giúp đỡ họ giải quyết vấn đề một cách thiết thực”.
Như vậy, bất kỳ thời kỳ nào trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân,
hay trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất
nước, TTN luôn là lực lượng xã hội to lớn, đóng vai trò quyết định trong tiến
trình lịch sử của cách mạng, sự phát triển của đất nước. Chính vì vậy, quan
điểm của Hồ Chí Minh về TTN có thể nói cho đến hôm nay vẫn còn nguyên
giá trị.
Về công tác Đoàn: Trên cơ sở nhìn nhận vai trò quyết định của tuổi trẻ đối
với sự nghiệp cách mạng và tương lai của dân tộc, của đất nước, Chủ tịch Hồ
Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến TTN và công tác Đoàn. Chính
Người là một chiến sỹ tiên phong đi vào quần chúng, thức tỉnh thanh niên,
đoàn kết thanh niên, huấn luyện thanh niên, đưa thanh niên ra tranh đấu dành
tự do, độc lập. Cũng chính Người đã sáng lập, rèn luyện Đoàn TNCS và trực
tiếp chỉ thị cho Trung ương Đảng về nhiệm vụ công tác thanh niên ngay sau
khi Đảng được thành lập, và Người đã lãnh đạo Nhà nước đề ra các chính
sách thanh thiếu niên cho phù hợp với từng thời kỳ cách mạng, đặc biệt là về
mặt giáo dục và đào tạo TN và Người cũng đã đưa ra nhiều luận điểm quan
trọng đối với công tác Đoàn. Năm 1958, nhân buổi nói chuyện với lớp học
chính trị của các giáo viên cấp II và cấp III toàn Miền Bắc Người nhấn mạnh:
“Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng
người”. Ở luận điểm này, Bác chỉ rõ vai trò của con người là nhân tố then
chốt quyết định sự thành công của sự nghiệp cách mạng, tiến bộ xã hội và
hạnh phúc của nhân dân, đồng thời cũng thấy rõ tính chất lâu dài và gian khổ
của công việc. Để làm được việc này công tác giáo dục phải mang tính toàn

20. 15
diện, Người dạy: Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đến các mặt
đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hoá, khoa học kỹ thuật,
lao động và sản xuất...
Đối với công tác xây dựng tổ chức, đoàn kết tập hợp thanh thiếu niên,
Bác Hồ coi đây là nhiệm vụ quan trọng, điều kiện hàng đầu để mở rộng mặt
trận đoàn kết tập hợp các tầng lớp thanh thiếu niên. Người huấn thị: Đoàn là
cánh tay đắc lực của Đảng để thực hiện những chủ trương và chính sách cách
mạng, trong việc giáo dục thanh thiếu niên những chiến sỹ tuyệt đối trung
thành với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Đây
cũng chính là chức năng chính của Đoàn với tư cách một tổ chức quần chúng
gần Đảng nhất được nêu rõ trong Điều lệ Đảng. Tại buổi lễ kỷ niệm 35 năm
ngày thành lập Đoàn, Bác khẳng định: Đoàn thanh niên là cánh tay và đội
hậu bị của Đảng, là đội phụ trách, dìu dắt các cháu nhi đồng.
Trong công tác TTN, Người cũng chỉ rõ, Đoàn TN phải là tổ chức của
những thanh niên tiên tiến, người đại diện lợi ích chính đáng của thanh niên,
và Bác dạy: Muốn củng cố và phát triển Đoàn phải liên hệ rộng rãi và chặt
chẽ với các tầng lớp thanh niên. Phải quan tâm đến đời sống, công tác học
tập của thanh niên…và tất cả đoàn viên phải gương mẫu.
Là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, Đoàn ta, Bác Hồ luôn chú
trọng đến vai trò của Đảng trong công tác lãnh đạo TTN và Đoàn TN. Bác căn
dặn: “Chi bộ phải chăm lo xây dựng Đoàn cho thật tốt”, “Trung ương và các
cấp Đảng bộ địa phương phải chăm sóc hơn nữa đến công tác thanh niên, xây
dựng Đoàn để phát huy vai trò tiền phong của Đoàn trên mọi mặt”, giữa
Đoàn và Đảng có mối quan hệ máu thịt, Đảng trực tiếp lãnh đạo Đoàn. Vì
vậy, Đoàn thanh niên là tổ chức quần chúng duy nhất được nhấn mạnh trong
Điều lệ Đảng.

21. 16
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là người sáng lập, rèn luyện mặt trận đoàn
kết thanh niên Việt Nam, là người đưa thanh niên gia nhập trào lưu đấu tranh
vì độc lập dân tộc, hoà bình, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới. Trong các
thời kỳ cách mạng, Người luôn chăm lo xây dựng mặt trận đoàn kết, tập hợp
TTN. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về TTN và công tác Đoàn là sự
vận dụng sáng tạo quan điểm của các nhà kinh điển, chủ nghĩa Mác - Lênin
vào hoàn cảnh thực tiễn cách mạng Việt Nam. Tư tưởng của Người đã được
Đảng quán triệt, chỉ đạo trong công tác TTN thời kỳ cách mạng giải phóng
dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Những tư tưởng của người sẽ là kim
chỉ nam dẫn dắt chúng ta trong sự nghiệp phát triển TTN- lực lượng lòng cốt
của Đảng trong sự nghiệp xây dựng phát triển đất nước, nhất là trong thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay.
1.1.3. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam
Đảng cộng sản Việt Nam luôn đánh giá đúng vị trí, vai trò của TTN và
công tác Đoàn. Trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, Đảng luôn
xác định TTN là lực lượng hùng hậu, đội quân xung kích cách mạng trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và là lớp người kế tục trung thành sự
nghiệp cách mạng. Khẳng định vai trò của tuổi trẻ và công tác Đoàn, ngay từ
khi thành lập (1931) Đảng đã ra: Án nghị quyết về Đông Dương Thanh niên
cộng sản Đoàn và qua các thời kỳ cách mạng để phát triển Đoàn, Đảng, Nhà
nước cũng ban hành nhiều Chỉ thị, Nghị quyết về TTN và công tác Đoàn như:
nghị quyết Hội Nghị lần thứ tư BCH Trung ương Đảng (khoá VII) nhận định:
Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, cách mạng Việt Nam có vững
bước theo con đường Chủ nghĩa xã hội hay không phần lớn tuỳ thuộc vào
thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên; công tác thanh
thiếu niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết
định sự thành bại của cách mạng.

22. 17
Như vậy, từ vai trò chiến lược to lớn của TTN Đảng ta đã coi chính TTN
chứ không phải ai khác, giữ vị trí trung tâm trong chiến lược phát huy nhân tố
và nguồn lực con người. Đồng thời Đảng luôn đặt niền tin sâu sắc vào tuổi trẻ
trên cơ sở đánh giá đúng vai trò, thấy rõ chỗ mạnh, tiềm năng to lớn của TTN.
Sau cách mạng tháng Tám, nước Việt Nam non trẻ vừa mới ra đời đã
phải đối phó với biết bao khó khăn chồng chất. Ban Chấp hành Trung ương
Đảng đã có Chỉ thị về công tác TTN, định hướng về nội dung công tác vận
động TTN“Vừa kháng chiến vừa kiến quốc", bảo vệ nền độc lập còn non trẻ
với tinh thần “Cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Đảng chỉ rõ: “Nhiệm vụ thiết
thực của thanh niên trong thời kỳ này là tham gia bộ đội, dân quân để tác
chiến, giúp đỡ việc tản cư, bình dân học vụ, tiểu học, đoàn kết các hạng thanh
niên, động viên thanh niên ra cứu nước” [6, tr.43] và tích cực củng cố Đoàn
TN cứu quốc để nó có thể thực sự là tổ chức trụ cột của mọi tầng lớp TTN
Việt Nam. Mục đích mới của Đoàn là góp sức vào việc xây dựng chế độ dân
chủ nhân dân và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong thời kỳ này, Đảng tập trung
nhấn mạnh đến nội dung, phương thức tập hợp TTN, nâng cao hiệu quả trong
công tác vận động TTN.
Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ chính quyền nhân dân, đặc biệt là
trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Đoàn thanh niên cứu
quốc đã thực sự là trường học lớn của TTN, góp phần vào bồi dưỡng, cung
cấp cho Đảng những đoàn viên ưu tú, xứng đáng là đội hậu bị tin cậy của
Đảng, góp phần quan trọng đưa cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi cuối cùng.
Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng ta tiếp tục đánh giá
đúng vị trí, vai trò của TTN và luôn đặt niềm tin vào thế hệ trẻ. Đảng ta khẳng
định: “Dưới lá cờ trăm trận trăm thắng của Đảng, Đoàn TN đã xây dựng nên
truyền thống vẻ vang. Thanh niên ta rất xứng đáng là con em anh hùng của

23. 18
một dân tộc anh hùng. Tổ quốc, nhân dân ta và Đảng ta rất tự hào về Đoàn
và thế hệ trẻ nước ta” [34, tr.45].
Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam, các thế hệ trẻ Việt Nam
đã chứng tỏ sự trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng, phát huy những
phẩm chất tốt đẹp của TTN, cùng nhân dân cả nước làm nên những thắng lợi
vĩ đại của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đưa đất nước
đi lên chủ nghĩa xã hội.
Bước vào giai đoạn xây dựng CNXH trên phạm vi cả nước và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thế hệ trẻ được Đảng tin tưởng giao cho sứ
mệnh lịch sử là lực lượng xung kích, sáng tạo đi đầu trong sự nghiệp cách
mạng. Đảng ta chỉ rõ:“Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phải được xây dựng và củng
cố vững mạnh về chính trí, tư tưởng và tổ chức xứng đáng là trường học cộng
sản chủ nghĩa của lớp người trẻ tuổi, là cánh tay đắc lực, là đội hậu bị tin cậy
của Đảng. Đoàn phải giáo dục, rèn luyện thanh niên thành lớp người kế tục
trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và của dân
tộc” [2, tr.81]
Hiện nay, khi đất nước đang tiến hành đẩy mạnh quá trình CNH, HĐH
và quyết tâm đưa nước ta tiến nên và cơ bản là nước công nghiệp trong gian
đoạn tới đã đánh giá cao vai trò của TTN đó là: nguồn nhân lực lao động có
chất lượng cao và đồng bộ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá; lực
lượng xung kích đi đầu thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh
trật tự, an toàn xã hội; lực lượng chủ lực xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm
đà bản sắc văn hoá dân tộc và thực hiện chủ động hội nhập kinh tế quốc tế,
phát huy vị trí của đất nước trên trường quốc tế; và là lực lượng kế thừa và
tiếp nối các thế hệ cha anh để thúc đẩy xã hội phát triển, xây dựng đất nước
Việt Nam độc lập, thống nhất, hoà bình và giàu mạnh.

24. 19
Khi nhìn nhận về TTN, Đảng ta quan điểm phải chăm lo giáo dục, bồi
dưỡng, rèn luyện và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển, trưởng thành
của TTN: thường xuyên chăm lo giáo dục, bồi dưỡng và tạo điều kiện thuận
lợi cho thanh niên phấn đấu để trở thành một thế hệ con người mới có lý
tưởng cao đẹp, có ý thức trách nhiệm công dân, có tri thức, có sức khoẻ, lao
động giỏi, sống có văn hoá và ý nghĩa, giàu lòng yêu nước và tinh thần quốc
tế chân chính. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước hội nhập với
nền kinh tế khu vực và trên thế giới ngày càng sâu rộng, Đảng ta nhấn mạnh
việc nuôi dưỡng hoài bão lớn, quyết tâm chiến thắng đói nghèo lạc hậu, nhanh
chóng tiếp cận và làm chủ khoa học công nghệ mới, vươn lên ngang tầm thời
đại sánh vai cùng TTN các nước trên thế giới. Đồng thời hình thành một lớp
người mới vững vàng về tư tưởng chính trị, kiên định con đường chủ nghĩa xã
hội, có phẩm chất, tài năng, xung kích đi đầu và tích cực tham gia công cuộc
CNH, HĐH quê hương đất nước.
Đảng ta luôn tin tưởng ở lớp trẻ và coi trọng việc phát huy lực lượng và
tiềm năng to lớn của TTN. Đảng luôn khẳng định TTN là lực lượng quan
trọng, lớp người kế cận, lực lượng xung kích cách mạng: Đảng đặt niềm tin
sâu sắc vào thanh niên, phát huy vai trò làm chủ và tiềm năng to lớn của
thanh niên để thanh niên thực hiện sứ mệnh lịch sử, đi đầu trong công cuộc
đấu tranh chiến thắng nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng và bảo vệ đất nước giàu
mạnh, xã hội dân chủ, công bằng và văn minh, nhân dân có cuộc sống tự do
ấm no, hạnh phúc.
Bên cạnh việc quan tâm phát triển TTN, Đảng ta cũng nhấn mạnh đến
việc xây dựng và phát triển tổ chức Đoàn. Bởi Đảng chỉ ra, Đoàn TNCS Hồ
Chí Minh là tổ chức của TTN tiên tiến, giác ngộ lý tưởng cộng sản, phấn đấu
vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, do Đảng dìu dắt và lãnh đạo. Đoàn là
trường học xã hội chủ nghĩa của TTN Việt Nam, là người trực tiếp giúp Đảng

25. 20
thực hiện nhiệm vụ công tác TTN, phát động và tổ chức phong trào cách
mạng của TTN, là cầu nối giữa thanh niên với Đảng, là người phụ trách Đội
Thiếu niên Tiền phong.
Mặt khác, Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị- xã hội vì vậy công tác
TTN là nhiệm vụ của Đảng, của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, đồng thời cũng là
nhiệm vụ của Nhà nước, của các tổ chức đoàn thể và toàn xã hội. Phát biểu tại
Hội nghị BCH Trung ương Đảng khoá VII, Tổng Bí thư Đỗ Mười đã nhấn
mạnh: “ Công tác thanh niên không chỉ là nhiệm vụ của Đảng, của Đoàn, mà
còn là việc của Nhà nước, của mọi tổ chức, của xã hội và từng gia đình”, các
cấp uỷ từ Trung ương tới cơ sở có chương trình công tác thanh niên trong
nhiệm kỳ, lãnh đạo các cơ quan nhà nước xây dựng luật pháp, chính sách,
chương trình kế hoạch công tác thanh niên, các tổ chức Đảng chăm lo củng
cố Đoàn, xây dựng mặt trận thanh niên và đẩy mạnh phong trào hành động
cách mạng trong thanh niên” [20, tr.85].
Kể từ khi ra đời đến nay, trong bất kỳ giai đoạn cách mạng nào, Đảng ta luôn
đánh giá đúng vai trò và đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, đào tạo bồi dưỡng thế hệ trẻ
xứng đáng là lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của
Đảng, của dân tộc. Thực tế đã chứng minh các thế hệ trẻ, dưới sự lãnh đạo của
Đảng đã mang sức lực, nhiệt tình của tuổi trẻ, không ngừng phấn đấu cho sự
nghiệp vẻ vang của Đảng và luôn xứng đáng với niềm tin của Đảng.
1.2. Sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Đoàn
1.2.1. Một số khái niệm chung liên quan đến Đoàn thanh niên
- Khái niệm:Thanh niên
Thanh niên là một khái niệm được sử dụng nhiều trong công tác cũng
như trong cuộc sống hàng ngày vµ cã nhiều cách hiểu khác nhau. Tuỳ theo
trường hợp, có khi thanh niên dùng để chỉ một con người cụ thể, có khi dùng

26. 21
để chỉ tính cách, phong cách trẻ trung của một người nào đó, hoặc dùng để chỉ
cả một lớp người cụ thể trẻ tuổi. Mặt khác, thanh niên cũng còn là đối tượng
nghiên cứu của nhiều ngành khoa học, tùy theo góc độ tiếp cận của mỗi
ngành, mỗi lĩnh vực mà các nhà nghiên cứu khoa học đưa ra các định nghĩa
khác nhau về thanh niên.
Ở Việt Nam với cách tiếp cận dưới góc độ khoa học khác nhau, khái
niệm và cách hiểu về thanh niên cũng khác nhau, cụ thể: theo Luật thanh niên
và theo Điều lệ Đoàn độ tuổi thanh niên được tính bắt đầu từ 16 tuổi, kết thúc
là 30 tuổi. Về sinh học, thanh niên thuộc lứa tuổi ở vào thời kỳ đang phát triển
và hoàn thiện sự phát triển thể chất, tâm sinh lý, đang định hướng giá trị cuộc
sống và đang trưởng thành về nhân cách, yêu cầu mới, thích cái vui, chuộng
cái đẹp, luôn tự khẳng định mình trong xã hội, hướng đến tương lai và không
quên quá khứ; tuổi của ước mơ và khát vọng, tuổi dễ nhạy cảm và tiếp cận với
những cái mới. Từ góc độ xã hội học, thanh niên xem là một nhóm xã hội-
nhân khẩu đặc thù đan xen bởi cơ cấu xã hội, giai tầng, nghề nghiệp và các
quan hệ xã hội thống nhất. Các nhà kinh tế học lại nhấn mạnh thanh niên ở
góc độ là một lực lượng lao động dự trữ, một tiềm năng vô giá, nguồn tài
nguyên lớn của quốc gia, dân tộc chiếm số đông trong dân cư (chiếm tỷ lệ
35% trong dân cư, và 45 % trong lực lượng lao động xã hội)…
Như vậy, mỗi ngành khoa học tuỳ theo góc độ nghiên cứu của mình, đã
nhấn mạnh khía cạnh cơ thể, sinh học hoặc nhấn mạnh khía cạnh cá nhân, xã
hội của khái niệm thanh niên. Tuy vậy, khái niệm về thanh niên có thể hiểu
chung: “Thanh niên là một nhóm nhân khẩu- xã hội đặc thù bao gồm những
người trong độ tuổi từ 15-34 tuổi thuộc mọi giai cấp, tầng lớp xã hội, có mặt
trong mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, có vai trò to lớn trong xã hội hiện tại và
giữ vai trò quyết định sự phát triển tương lai của xã hội” [11, tr18].

27. 22
- Khái niệm: “Công tác thanh niên”
Với vai trò, vị trí quan trọng của thanh niên trong xã hội nên các chính
Đảng, Nhà nước, các lực lượng xã hội luôn quan tâm tác động một cách có ý
thức tới thanh niên và công tác thanh niên theo mục đích của mình. Đặc biệt,
trong những năm gần đây nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam luôn tăng
cường đầu tư cho công tác thanh niên. Chính vì vậy, khái niệm về Công tác
thanh niên cũng có những cách định nghĩa khác nhau. Có ý kiến cho rằng
công tác thanh niên là những hoạt động có chủ đích tác động tới đối tượng
thanh niên để giáo dục, rèn luyện thanh niên theo những yêu cầu của xã hội;
cũng có tác giả hiểu công tác thanh niên đồng nghĩa với công tác thanh vận
được coi là một bộ phận của công tác dân vận trong đó nhằm chủ yếu vào đối
tượng thanh niên…
Ở nước ta, xuất phát từ tình hình thực tiễn công tác thanh thiếu niên
được hiểu: “bao gồm toàn bộ những hoạt động của của Đảng, Nhà nước và
toàn xã hội nhằm giáo dục, bồi dưỡng và tạo điều kiện thuận lợi cho thanh
niên phát triển, trưởng thành và phát huy vai trò làm chủ, tiềm năng to lớn
của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”[11, tr 20].
- Khái niệm: “ Phong trào thanh niên”
Chúng ta biết, một đặc trưng cơ bản của Đoàn thanh niên là xây dựng
các phong trào thanh niên để thông qua đó đoàn kết tập hợp, tạo môi trường
để thanh niên phấn đấu, rèn luyện. Đồng thời công tác thanh niên có mục tiêu
giáo dục thanh niên trở thành lớp người mới có tinh thần yêu nước nồng nàn,
có giác ngộ lý tưởng, có văn hoá, sức khoẻ, lao động giỏi, sống giàu lòng
nhân ái và có tinh thần quốc tế chân chính. Thông qua các phong trào hành
động cách mạng do Đoàn TN phát động tổ chức một mặt nhằm phát huy vai
trò xung kích, sáng tạo của thanh niên vào việc tham gia phát triển kinh tế, xã

28. 23
hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, mặt khác để đoàn kết tập hợp rộng rãi các
tầng lớp thanh niên tham gia vào hoạt động Đoàn. Do đó, có thể nói phong
trào thanh niên là một đặc trưng của công tác Đoàn, khái niệm về phong trào
thanh niên: “là một hoạt động tập hợp được đông đảo thanh niên tự giác
tham gia trong một thời gian xác định nhằm phát triển kinh tế- xã hội và tạo
sự chuyển biến tích cực trong tình hình thanh niên” [11, tr 24].
- Khái niệm: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Dưới ngọn cờ lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu, Đoàn TNCS Hồ
Chí Minh đến nay đã trải qua chặng đường đấu tranh cách mạng 80 năm vẻ
vang trong bối cảnh diễn ra nhiều chuyển biến trong các thời kỳ cách mạng
dân chủ, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ,
trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và thời kỳ đổi mới, thời kỳ đẩy mạnh CNH,
HĐH đất nước. Trong suốt quá trình ấy, với những bối cảnh khác nhau của
đất nước trong từng thời kỳ, hoạt động Đoàn và phong trào TTN cũng có sự
thay đổi để phù hợp với tình hình mới điển hình là việc 06 lần đổi tên gọi và
đến nay được Đảng, Nhà nước quyết định mang tên là Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh. Tuy có sự thay đổi khác nhau về tên gọi nhưng từ đặc trưng, nhiệm vụ
của Đoàn vẫn nhất quán từ khi thành lập đến nay nên khái niệm về Đoàn TN
vẫn không thay đổi và được hiểu là: “Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
là tổ chức chính trị- xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng cộng sản Việt
Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện, Đoàn bao
gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là
độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ và văn minh”[26, tr 6 ].
1.2.2. Vai trò của Đoàn thanh niên trong hệ thống chính trị thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước

29. 24
- Khái niệm Hệ thống chính trị: Trong lịch sử tư tưởng chính trị
phương Đông và cả phương Tây, các nhà khoa học khẳng định không có khái
niệm về Hệ thống chính trị, mà nó chỉ xuất hiện trong nền chính trị hiện đại
(chính trị thời kỳ tư bản chủ nghĩa) và được xem như một khái niệm cơ bản
của chính trị học bởi nó liên quan đến phạm trù quyền lực. Ở Việt Nam, thuật
ngữ Hệ thống chính trị được sử dụng từ Hội nghị Trung ương 6 (khoá V) năm
1989 thay cho khái niệm có nghĩa tương đồng là hệ thống chuyên chính vô
sản và cho đến nay đã được các nhà nghiên cứu khái quát: “Hệ thống chính
trị là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng xã hội, bao gồm các tổ chức, các
thiết chế có quan hệ với nhau về mặt mục đích, chức năng trong việc thực
hiện hoặc tham gia thực hiện quyền lực chính trị, trong việc đưa ra các quyết
định chính trị” [53, tr.289].
- Cấu trúc Hệ thống chính trị Việt Nam: Nhà nước, Đảng cộng sản Việt
Nam, Mặt trận Tổ quốc, các Đoàn thể quần chúng là Công đoàn (Liên đoàn
lao động), Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh.
Về quá trình hình thành và phát triển: Hệ thống chính trị XHCN ở Việt Nam
được hình thành từ khi Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời (1945).
Tuy nhiên để phù hợp với đặc điểm phát triển của đất nước, qua các thời kỳ
tên gọi của các tổ chức thành viên cơ bản có khác nhau nhưng cấu trúc, bản
chất, chức năng và tính chất của các tổ chức thành viên vẫn không thay đổi.
Đến nay, hệ thống chính trị Việt Nam vẫn phát triển theo mô hình có đỉnh
quyền lực - Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vai trò lãnh đạo, Nhà nước và các
tổ chức chính trị-xã hội, nói khác hơn là các tổ chức thành viên hoạt động
theo cơ chế vận hành đó là: Đảng lãnh đạo- nhân dân làm chủ- Nhà nước
quản lý . Trong hệ thống chính trị tuy có sự phân định chức năng của từng tổ
chức thành viên nhưng không thể thiếu cơ sở vận hành phối hợp chung để
thực hiện một mục tiêu chung đó là quyền lực thuộc về nhân dân.

30. 25
- Vai trò của Đoàn thanh niên trong hệ thống chính trị thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong suốt quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, Đảng,
Nhà nước và Bác Hồ luôn nhận định và đánh giá cao vị trí, vai trò của TTN và
công tác Đoàn. Ngay từ giai đoạn đầu chuẩn bị lực lượng cách mạng chống đế
quốc, giải phóng dân tộc, tại văn kiện đầu tiên của Hội nghị toàn thể Trung
ương Đảng (tháng 10 năm 1930) đã xác định: Đảng cộng sản phải cần kíp
công tác trong quần chúng thanh niên; Đảng cộng sản tức là đội lãnh đạo
của giai cấp công nhân, rất cần phải có một đám dự bị để lấy sức lực mới mẻ
đem vào đội ngũ của mình; Đảng cộng sản cần phải có một cái trường học dự
bị, đào tạo những bọn con em của lao động cho Đảng cộng sản;Phải làm cho
hết thảy đảng viên hiểu rằng công việc thanh niên cộng sản Đoàn là một việc
cần kíp, quan trọng như việc Đảng vậy.
Sau khi có chính quyền cách mạng, nhân dân ta tiến hành cuộc kháng
chiến dành độc lập tự do, công tác dân vận của Đảng nói chung đã chuyển
sang giai đoạn mới. Tại Chỉ thị của Trung ương Đảng (tháng 9 năm 1947) về
vận động các giới cũng nêu rõ: Vận động các giới theo lập trường đoàn kết
rộng rãi; công tác vận động các giới đều hướng theo mục đích đoàn kết
kháng chiến và chú ý cải thiện đời sống thiết thực của họ; những giới quan
trọng phải đặc biệt chú ý đến họ: công nhân, thanh niên, phụ nữ, công giáo,
nông dân, các dân tộc miền ngược.
Bước vào thời kỳ đổi mới, trước nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng
đã chỉ rõ: công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong
những nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng và vấn đề thanh niên
phải đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược phát huy nhân tố và nguồn lực

31. 26
con người; Xây dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức, thực sự là đội dự bị tin cậy của Đảng, củng cố tổ chức và
đổi mới phương thức hoạt động của Đoàn, nhất là Đoàn cơ sở. Đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ Đoàn, nhất là cán bộ thanh niên trong các tổ chức của Hội
LHTN Việt nam do Đoàn thanh niên giữ vai trò nòng cốt.
Trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước hiện nay, Đảng Cộng Sản Việt
Nam vẫn xác định TTN là lực lượng xung phong tình nguyện mang trí tuệ và
sức trẻ hiến dâng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế- xã hội, Đảng
đặc biệt quan tâm đến TTN và công tác Đoàn: Nghị quyết hội nghị lần thứ 7
BCH TW Đảng (Khoá X) chỉ rõ: Thanh niên là lực lượng đóng vai trò xung
kích trong sự nghiệp đổi mới và đưa đất nước đi vào thời kỳ phát triển mới,
thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH.
Thật vậy, trong công cuộc đổi mới, tuổi trẻ Việt Nam đã chứng tỏ được bản
lĩnh và sự nhạy cảm của mình trước thời cuộc, tạo nên diện mạo mới đặc
trưng cho lớp trẻ ngày nay. Đó là lớp trẻ không đứng ngoài cuộc, không muốn
làm người bên ngoài vận hội. Hào khí của bao thế hệ trẻ đã làm nên những
chiến công vang dội, hun đúc nên sức mạnh của dân tộc. Thế hệ trẻ Việt Nam
luôn nêu cao tinh thần xung phong tình nguyện trên mọi mặt trận: Kinh tế,
quốc phòng, an ninh, bảo vệ tổ quốc, đấu tranh cho công bằng xã hội, học tập
tiến quân vào khoa học kĩ thuật; thanh niên còn tham gia các phong trào rèn
luyện thân thể và thực hiện nếp sống văn hoá, phong trào rèn luyện tay nghề,
thi thợ giỏi; kế thừa truyền thống đoàn kết, với tinh thần "Lá lành đùm lá rách
", các hoạt động nhân đạo từ thiện, tự nguyện hiến máu… của tuổi trẻ đã đi
vào đời sống của đông đảo TTN. Nhiều "Công trình thanh niên " do tuổi trẻ
làm nên với những kỳ tích phi thường: Khai thông lòng núi, đào đắp đường
hầm, biến thuỷ năng thành điện năng….Các phong trào đó đã khơi dậy lòng
yêu nước, tình cảm cách mạng và chí khí anh hùng vốn rất mãnh liệt trong

32. 27
thanh niên Việt Nam, mang lại cho đất nước những thành quả to lớn trong
thời kỳ đổi mới.
Trên mặt trận sản xuất công nghiệp, thanh niên là lực lượng nòng cốt
đẩy mạnh các phong trào "Xung phong tình nguyện vượt mức kế hoạch ",
phong trào "Lao động sáng tạo ", phong trào CKT (Chất lượng, kiểu dáng,
tiết kiệm), phong trào “Sáng tạo trẻ” góp phần nâng cao năng xuất lao
động, hiệu quả sản xuất kinh doanh dịch vụ và chất lượng hàng hoá Việt
Nam.
Trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn,
chính thanh niên là lớp người có đủ khả năng và nghị lực thực hiện sự chuyển
đổi có tính cách mạng sâu sắc đó. Họ là những người đi đầu tiếp thu và ứng
dụng các tiến bộ kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông sản, mở
mang các hoạt động dịch vụ chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nông thôn. Trong
cuộc đấu tranh gay gắt chống lại sự suy thoái đạo đức, chống lại các TNXH
phát sinh từ mặt trái của kinh tế thị trường, nhiều TN đã nêu gương sáng như:
không quản ngại khó khăn, nguy hiểm đấu tranh triệt phá những đường dây
buôn lậu ma túy, trộm cướp; vận động nhiều người không sa vào các TNXH
giúp đỡ những người lầm lỗi...Trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước hiện
nay, thế hệ trẻ Việt Nam càng phải tự ý thức sâu sắc trách nhiệm của mình
trước lịch sử, đó là xây dựng và phát triển xã hội, V.I. Lê nin đã khẳng định:
Nhiệm vụ thật sự xây dựng xã hội Cộng sản chủ nghĩa chính là do TN, lớp
người thực hiện những nhiệm vụ trọng đại và những ước vọng cao đẹp mà thế
hệ trước chưa có điều kiện hoàn thành hoặc chưa làm được "Và nâng nó lên
tầm cao mới với trình độ mới” .
Tiếp tục kế thừa, phát huy và phát triển những truyền thống tốt đẹp của
lịch sử, những giá trị vật chất và tinh thần do các thế hệ trước tạo nên, những

33. 28
tinh hoa dân tộc là nhiệm vụ tự thân của TTN, là vấn đề có tính quy luật của
qúa trình phát triển xã hội. Không ai khác, chính TTN hôm nay mới đáp ứng
được đòi hỏi ngày càng cao về tài năng, trí tuệ, về tay nghề. . . của quá trình
công nghệ hiện đại, tiên tiến. Hơn ai hết TTN có ý thức trau dồi kiến thức,
năng lực và trình độ sẽ là người bắt kịp trình độ của TTN thế giới, đưa đất
nước đi vào tương lai. Do đó, TTN không chỉ là lực lượng chính trong nhiệm
vụ bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, mà TTN
còn là nguồn lực chủ yếu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Thanh niên
chẳng những đồng tình, ủng hộ sự nghiệp CNH, HĐH đất nước mà còn hăng
hái tham gia đi đầu trong sự nghiệp trọng đại đó, thanh thiếu niên không thể
đứng ngoài chính trị. Hiện thực cuộc sống đang cuốn hút TTN vào đời sống
chính trị. Thu hút lực lượng trẻ, sử dụng lực lượng đó một cách có hiệu quả
vào quá trình CNH, HĐH, phát triển xã hội là một yêu cầu khách quan.
Thực tế cuộc sống đã khẳng định những tiềm năng to lớn của TTN.
Nhiều tài năng trẻ, nhiều tấm gương lao động, sáng tạo trong học tập, hoạt
động, khoa học - kỹ thuật, văn hoá nghệ thuật, thể thao, công tác xã hội, củng
cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc . . . đã góp phần quan trọng tạo ra cục
diện mới của đất nước: Quân đội bảo vệ Tổ quốc là từ thanh niên, lực lượng
lao động xây dựng và phát triển đất nước cũng là thanh niên; trong lao động
sáng tạo, tiếp thu thành tựu khoa học vào công nghệ mới, thanh niên đóng vai
trò chủ lực.
Thanh thiếu niên là lực lượng xã hội có khả năng tốt nhất để lĩnh hội và
làm chủ kiến thức khoa học hiện đại, công nghệ tiên tiến, là nguồn lực rất
quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Thanh
thiếu niên có khả năng đáp ứng được yêu cầu của CNH, HĐH. Vì vậy, nâng
cao tính tích cực chính trị - xã hội của TTN, tạo ra cơ chế để phát huy tính

34. 29
tích cực đó sẽ đem lại những bước tiến đáng kể của sự nghiệp CNH, HĐH đất
nước.
Như vậy, TTN là một bộ phận cấu thành xã hội và là một chủ thể xã hội
tích cực của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Quá trình CNH, HĐH đất nước
đang tạo những cơ hội, điều kiện thuận lợi cho TTN bộc lộ tài năng, tham gia
cống hiến và trưởng thành, thực hiện được nhiệm vụ cao cả đó cũng có nghĩa
là TTN nói riêng và tổ chức Đoàn nói chung đã khẳng định vai trò quan trọng
của mình trong việc tham gia vào quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH, góp sức
xây dựng quê hương, đất nước giàu đẹp, văn minh và hiện đại.
1.2.3. Nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác
Đoàn
- Nội dung lãnh đạo của Đảng đối với công tác Đoàn được thể hiện ở
các nội dung chính đó là:
Đảng lãnh đạo công tác Đoàn về chính trị, tư tưởng, tổ chức và công tác
cán bộ. Trong đó, việc định hướng chính trị, xác định phương hướng, nhiệm
vụ của công tác Đoàn là nội dung cơ bản hàng đầu;
Đảng lãnh đạo chính quyền các cấp làm công tác Đoàn. Đảng phải lãnh đạo
chặt chẽ việc thể chế hoá đường lối, chủ trương của Đảng về công tác Đoàn thành
các văn bản pháp qui, các chính sách kinh tế, xã hội cụ thể tạo điều kiện thuận lợi
cho sự phát triển lành mạnh của thế hệ trẻ và công tác Đoàn;
Đảng lãnh đạo các đoàn thể quần chúng, các tổ chức kinh tế - xã hội làm
công tác Đoàn, phải làm cho các tổ chức đó thực sự coi công tác Đoàn là một
bộ phận công tác xây dựng, phát triển tổ chức mình;
Đảng lãnh đạo tổ chức đảng các cấp, toàn thể đội ngũ cán bộ, đảng viên
của Đảng làm công tác Đoàn.
- Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn thanh niên:

35. 30
Đảng lãnh đạo Đoàn TN trước hết bằng việc ra các Nghị quyết, Chỉ thị,
chương trình về công tác Đoàn để hoạch định đường lối, chủ trương, phương
hướng, nhiệm vụ công tác Đoàn cho các cấp uỷ đảng và các tổ chức trong hệ
thống chính trị.
Đảng lãnh đạo Đoàn TN thông qua công tác tổ chức cán bộ. Những cán
bộ chủ chốt phụ trách công tác Đoàn của từng cấp do cấp uỷ quản lý, bồi
dưỡng, bố trí. Đảng có thể cử cán bộ Đảng vào các tổ chức Đoàn, cử cán bộ
trực tiếp phụ trách theo dõi, giúp đỡ công tác Đoàn, các tổ chức thành viên tập
thể của Đoàn, tham dự vào các sinh hoạt của Đoàn.
Đảng lãnh đạo trực tiếp Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Cấp uỷ đảng lãnh
đạo trực tiếp tổ chức Đoàn cùng cấp về phương hướng, nhiệm vụ, tư tưởng, tổ
chức, cán bộ. Đối với các tổ chức Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam, Đảng
lãnh đạo thông qua vai trò nòng cốt của Đoàn trong các tổ chức đó. Đảng lãnh
đạo trực tiếp đối với Đoàn, nhưng cần tôn trọng, ủng hộ những sáng kiến và
tính độc lập về mặt tổ chức của Đoàn, không can thiệp quá sâu vào các hoạt
động của Đoàn.
Đảng lãnh đạo Đoàn TN bằng tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, bằng
cơ chế vận hành của thiết chế chính trị xã hội, bằng trách nhiệm của người
đảng viên được giao nhiệm vụ lãnh đạo công tác Đoàn.
Đảng lãnh đạo Đoàn TN bằng sự nêu gương của đội ngũ cán bộ, đảng
viên của Đảng đối với thanh niên. Đảng viên trẻ phải tham gia sinh hoạt
Đoàn, làm nòng cốt cho phong trào thanh niên.
Chương 2

36. 31
THỰC TRẠNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA CÁC CẤP UỶ ĐẢNG
ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN Ở TỈNH HƯNG YÊN HIÊN NAY
2.1. Một số nét cơ bản về tình hình kinh tế - xã hội và Đảng bộ tỉnh
Hưng Yên
2.1.1. Tình hình kinh tế- xã hội
Là tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, với 10 đơn vị hành chính
bao gồm 09 huyện và 01 thành phố, diện tích tự nhiên 923.093 km2, dân số
1.128.702 người, vị trí địa lý gần thủ đô Hà Nội và các trung tâm công nghiệp
lớn, kết cấu hạ tầng, điều kiện tự nhiên thuận lợi, lực lượng lao động dồi dào,
thông minh và sáng tạo … Những điều kiện này đã và đang tạo cho Hưng
Yên phát triển toàn diện trên tất cả các mặt [7].
Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cùng với
sự cố gắng lỗ lực của toàn Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, Hưng Yên đã đạt
được những thành tựu rất khả quan. GDP tăng bình quân 12%/năm, cơ cấu
kinh tế chuyển đổi tích cực theo hướng tăng nhanh về công nghiệp và dịch vụ,
giảm dần tỷ trọng nông nghiệp. Năm 2010 cơ cấu kinh tế: Nông nghiệp, xây
dựng- dịch vụ đạt: 25%- 44%- 31%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 20
triệu đồng. Nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng sản xuất hàng hoá,
phát triển nhanh cây, con có giá trị kinh tế cao, giá trị sản xuất tăng bình quân
3,5%/ năm. Công nghiệp phát triển nhanh, giá trị sản xuất bình quân tăng
21%/năm. Đến năm 2010 toàn tỉnh đã quy hoạch 14 khu công nghiệp trong đó
05 khu đã đi vào hoạt động thu hút 813 dự án đầu tư ( trong nước 633, nước
ngoài 180), với tổng số vốn đăng ký tương đương 3.590 triệu USD; 475 dự án
đang hoạt động hiệu quả với giá trị sản xuất đạt gần 20 nghìn tỷ đồng/ năm.
Thương mại dịch vụ tăng trưởng bình quân 15%/ năm. Du lịch bước đầu phát

37. 32
triển với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế và sự liên kết với các địa
phương lân cận, nhất là với thủ đô Hà Nội. Thu ngân sách tăng bình quân trên
15%, trong đó năm 2010 đạt 3.000 tỷ đồng. Tình hình an ninh chính trị được giữ
vững, đời sống của nhân dân ngày được nâng cao [39] .
Cùng với sự phát triển kinh tế, các vấn đề xã hội được quan tâm giải
quyết và có nhiều chuyển biến tích cực. Đời sống tinh thần của các tầng lớp
nhân dân tăng lên rõ rệt. Số hộ giàu tăng, số hộ nghèo giảm, không còn hộ
đói, tỷ lệ hộ nghèo thời kỳ 2001 – 2006 là 13% đến năm 2010 chỉ còn 3%. Sự
nghiệp giáo, y tế được chú trọng, chương trình chăm sóc sức khoẻ của nhân
dân được triển khai rộng khắp, công tác dân số kế hoạch hoá gia đình và trẻ
em được quan tâm, duy trì tỷ lệ tăng dân số tự nhiên là 0,95 %/ năm. Các hoạt
động văn hoá thông tin, thể dục thể thao, báo chí, phát thanh truyền hình có
nhiều đổi mới, góp phần vào việc thực hiện nhiệm vụ chính trị - kinh tế - xã
hội ở địa phương, của tỉnh [39].
Công tác xây dựng Đảng, chính quyền, hoạt động của Mặt trận Tổ quốc,
các đoàn thể nhân dân, các tổ chức chính trị - xã hội được củng cố tăng
cường, phát huy được sức mạnh của toàn Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh thực
hiện sự nghiệp đổi mới toàn diện trên các lĩnh vực đời sống xã hội.
Bên cạnh những thành tích đã đạt được vẫn còn những hạn chế:
-Kinh tế tăng trưởng nhanh nhưng thiếu đồng bộ, chưa vững chắc; sản xuất
nông nghiệp quy mô còn nhỏ, chuyển dịch chưa mạnh, cơ cấu kinh tế chuyển dịch
chậm; sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp chưa phát triển vững chắc, số
lượng dự án đầu tư vào địa bàn tỉnh nhiều nhưng quy mô còn nhỏ; lĩnh vực
thương mại, du lịch chưa phát triển tương xứng với lợi thế; kết cấu hạ tầng kinh
tế- xã hội thiếu tính đồng bộ. Nhiều vấn đề xã hội đang đặt ra cần phải giải
quyết: các tệ nạn xã hội đang có chiều hướng gia tăng; Tỷ lệ lao động thiếu
việc làm, thất nghiệp còn nhiều. ; Lực lượng lao động được đào tạo ngành
Formatted: Bullets and Numbering

38. 33
nghề còn thấp; cơ sở vật chất phục vụ sự nghiệp văn hoá - xã hội còn hạn chế;
một số chính sách xã hội thực hiện chưa tốt. Đời sống của một bộ phận nhân
dân còn khó khăn; trật tự an toàn xã hội còn nhiều diễn biến phức tạp, an ninh
nông thôn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố mất ổn định, tình hình khiếu kiện vượt
cấp còn xảy ra ở một số địa phương. Quy chế dân chủ triển khai ở một số địa
phương còn chậm, chưa đồng bộ và toàn diện. Một số tổ chức cơ sở Đảng
chưa phát huy và thực hiện tốt vai trò lãnh đạo. Những địa phương có khiếu
kiện, tổ chức Đảng suy giảm sức chiến đấu, không lãnh đạo, vận động được
quần chúng. Công tác vận động quần chúng còn hạn chế, chưa có nhiều nội
dung, phương thức hoạt động phù hợp. Một bộ phận nhỏ quần chúng mất niềm
tin vào sự lãnh đạo của tổ chức cơ sở Đảng, chưa thật tin tưởng trong quá trình
điều hành tổ chức chỉ đạo thực hiện của cán bộ, đảng viên.
2.1.2. Tình hình Đảng bộ tỉnh Hưng Yên
Đảng bộ tỉnh Hưng Yên có 14 Đảng bộ trực thuộc (10 Đảng bộ huyện,
thành phố và 04 Đảng bộ khối cơ quan, lực lượng vũ trang và doanh nghiệp).
Đảng bộ tỉnh Hưng Yên có 57.932 Đảng viên, trong đó, đảng viên nữ
chiếm 28,3%, đảng viên là cán bộ hưu trí mất sức chiếm 62,7%, đảng viên là
người công giáo chiếm 0,2%, đảng viên nhận huy hiệu 40, 50, 60 năm tuổi
Đảng hiện còn sống là 10.234 đồng chí, đảng viên được miễn sinh hoạt, công
tác theo Điều lệ Đảng là 3.210 đồng chí, chiếm 6,32%.
Trình độ văn hoá:
- Trung học phổ thông 32.127 đồng chí, chiếm 55,5%
- Trung học cơ sở 23.240 đồng chí, chiếm 40,1%
- Tiểu học 2.565 đồng chí, chiếm 4,4%
Trình độ chuyên môn:
- Đại học, Cao đẳng 5.911 đồng chí, chiếm 10,2%
Tải bản FULL (90 trang): https://bit.ly/3fQM1u2
Dự phòng: fb.com/KhoTaiLieuAZ

39. 34
- Trung cấp 8.925 đồng chí, chiếm 15,4%
Trình độ lý luận chính trị:
- Cử nhân, cao cấp 985 đồng chí, chiếm 1,7%
- Trung cấp 18.024 đồng chí, chiếm 31,1%
- Sơ cấp 38.945 đồng chí, chiếm 67,2%
- Đảng viên đang công tác về sinh hoạt nơi cư trú theo Quy định 76 của
Bộ chính trị là 56.726 đồng chí [10].
2.2.Tình hình thanh niên và công tác Đoàn ở Hưng Yên hiện nay
2.2.1.Tình hình Thanh niên
Hiện nay, tỉnh Hưng Yên có gần 400 nghìn thanh niên ( từ 16- 35 tuổi)
35% dân số và trên 55% lực lượng lao động trong xã hội, trên 80 % thanh
niên tốt nghiệp THCS, THPT, mỗi năm có khoảng 23,2 % đỗ vào các trường
Đại học, Cao Đẳng; đời sống vật chất tinh thần được nâng cao, công tác rèn
luyện sức khoẻ và thể chất có nhiều tiến bộ. TTN luôn tuyệt đối tin tưởng vào
sự lãnh đạo của Đảng, khẳng định và quyết tâm đi theo con đường mà Đảng,
Bác Hồ và nhân dân lựa chọn, luôn có tư tưởng chính trị vững vàng, lạc quan
trước sự thay đổi của quê hương, đất nước. Những năm qua, TTN trong tỉnh
đã tiếp tục phát huy truyền thống của quê hương Hưng Yên văn hiến cách
mạng, tích cực tham gia vào công cuộc đổi mới, hăng hái thi đua trên các lĩnh
vực học tập, lao động sản xuất và công tác, luôn đề cao ý thức tự lực tự
cường, không cam chịu đói nghèo, lạc hậu, năng động vươn lên trong cơ chế
thị trường; luôn nhận thức rõ và xác định được vai trò, vị trí, trách nhiệm của
tuổi trẻ với việc thực hiện tốt các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách
Pháp luật của Nhà nước, có tinh thần đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực
trong xã hội, mong muốn có một xã hội tốt đẹp, lành mạnh; tích cực tham gia
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, các hoạt động xã hội; quyết tâm phấn đấu cho sự
Tải bản FULL (90 trang): https://bit.ly/3fQM1u2
Dự phòng: fb.com/KhoTaiLieuAZ

40. 35
nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng và văn minh. Từ hoạt
động thực tiễn, đã xuất hiện ngày càng nhiều các gương tiêu biểu, điển hình
trong học tập, đạt giải cao trong các kỳ thi cấp quốc gia, nhiều thanh niên đã tự
khẳng định quyết tâm lập thân, lập nghiệp và làm giàu chính đáng ngay tại quê
hương.
Tuy nhiên, trước yêu cầu của tình hình mới, TTN Hưng Yên đang đối
mặt với nhiều khó khăn, thách thức đó là: vấn đề việc làm, tỷ lệ thời gian lao
động trong thanh niên hàng năm nhất là ở vùng nông thôn nhiều TN đi làm ăn
xa, thu nhập thấp và không ổn định, các điều kiện phục vụ cho hoạt động của
TTN còn gặp nhiều khó khăn, trình độ chuyên môn của TTN cũng bộc lộ
những hạn chế Bên cạnh đó, tác động bởi mặt trái của cơ chế thị trường, cùng
âm mưu lôi kéo, chia rẽ TTN của các thể lực thù địch làm cho một bộ phận
TTN phai nhạt lý tưởng, suy giảm ý thức rèn luyện, lệch lạc về nhận thức, thụ
động thờ ơ và ngại tham gia vào các hoạt động đoàn thể xã hội. Một số TTN
sa sút về phẩm chất đạo đức, vi phạm pháp luật và mắc các tệ nạn xã hội. Mặt
khác, công tác Đoàn tỉnh Hưng Yên cũng còn gặp không ít khó khăn về cơ
chế, chính sách, nhất là ở địa bàn nông thôn. Một số tổ chức cơ sở Đảng có
biểu hiện xa dời quần chúng, buông lỏng sự lãnh đạo đối với công tác
Đoàn. Nhiều Đảng viên không nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò của tuổi
trẻ đối với sự nghiệp cách mạng, nhất là trong giai đoạn hiện nay.
2.2.2. Thực trạng công tác Đoàn thanh niên giai 2001- 2010
Về xây dựng lớp thanh thiếu niên giàu lòng yêu nước, có lối sống
đẹp, có lý tưởng cách mạng, có bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam. Nhận
thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần
thứ VIII, IX, Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn tỉnh lần thứ XII, XIII, hàng năm
Ban thường vụ tỉnh Đoàn đã tập trung chỉ đạo các cấp bộ Đoàn trong toàn
tỉnh triển khai học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội Đoàn các cấp phù hợp
6793417