Sports Balita

3.  Ang pagwawasto ng sipi at pag-
uulo ng balita ay gawain ng isang
espesyalistang editor upang
lalong mapabuti at mapaganda
ang istorya at maging karapat-
dapat na magkaroon ng espasyo
sa pahayagan.

5. 1. Tiyaking tumpak ang mga datos sa artikulo
2. Ang akdang ililimbag ay may wastong
gramatika at pagbabaybay ng mga salita.
3. Magwasto ng kamalian ng mga datos batay sa
kahalagahan nito.
4. Tinitiyak nito kung mabisa ang pamatnubay na
ginagamit sa akda.
5. Pumutol o magkaltas ng di- mahalagang datos.
6. Mag-alis ng mga salitang nagsasaad ng opinyon
kung ang winawasto ay balita.

7. 9. Sinunsunod nito ang istilo ng
pahayagan.
10.Tinitiyak nitong malaya sa
anumang libelong pamamahayag
ang akda.
11.Tinitingnan nitong ang akda ay
may mabisang istilo at ulo.

8. 12.Sumuusulat ng ulo ng balita
at nagpapasya sa tipograpiya
nito.
13.Magbigay ng tagubilin sa
tagapaglimbag ukol sa laki at
tipong gagamitin, kolum at
iba pang ems.

10. 1. Makinilyahin ang kopya sa doble at tripleng
espasyong 8½ at 11 pulgadang papel. Ito ay
upang masulatan ng mga pagwawasto at
pagbabago ng kopya.
2. Sa itaas ng kaliwang sulok ng papel, mga isang
pulgada lamang sa pinakaitaas, isulat ang
pangalan at gabay o slug. Ang slug ay
karaniwang isa o dalawang salitang
kumakatawan sa pinakanilalaman ng balita.
Halimbawa, lindol para sa balita tungkol sa lindol
na tumama sa Davao at DAP para sa balitang
tungkol sa listahan ng mga miyembro ng DAP.

11. 3. Simulan ang pagsulat ng istorya mga tatlo
hanggang apat na pulgada mula sa pinakaitaas
ng pahinaat maglagay ng isang pulgadang
palugit sa kaliwa at kanang bahagi ng papel. Ang
malaking palugit sa itaas ay para sa tagubilin
para sa typesetter at sa ulo ng balita. Ang isang
pulgadang palugit sa bawat gilid ng papel ay
upang matantiya ang kahabaan ng istorya. Ang
apat na makinilyadong linya ay katumbas ng
isang pulgadang makinilyadong kolum na laki sa
pahayagan.
4. Lagyan ng lima hanggang 10 espasyong palugit
sa simula ng bawat talata.

12. 5. Wakasan ang bawat pahina sa talata. Huwag
putulin ang talata at ituloy sa kasunod na pahina.
Ang dahilan nito ay maaaring mapunta sa ibang
istorya ang karugtong ng talata.
6. Kung ang istorya ay sobra sa isang pahina,
sulatan ng “pa” sa ibaba at ituloy ang istorya sa
ikalawang papel. Huwag gamitin ang likuran ang
pahina.
7. Sa halip na sulatan ang ikalawang pahina,
labelan ito ng Unang dagdag o Dagdag isa at
susundan ng slug. Halimbawa, Unang dagdag,
Lindol.

13. 8. Lagyan ng markang binilugang dobleng krus o
sharp o binilugang bilang na ang wakas ng
istorya bilang panapos.
9. Matapos makompleto ang istorya, iwastong
mabuti sa pamamagitan ng lapis ang mga mali.
Gamitin ang mga pananda sa pagwawasto ng
sipi.
10. Kung hindi gaanong mabasa ang kopya dahil sa
maraming pananda at dagdag, imakinalyang muli
kung mayroon pang panahon. Ang maruming
kopya ay mahirap iwasto, nagpapatanggal sa
typesetting at maaaring magbunga ng mga
kamalian sa pag-imprenta ng teksto.
#

14. MGA KATANGIAN
NG MABISANG
EDITOR SA
PAGWAWASTO
NG KOPYA

15. Malawak na kaaalaman sa wika.
Mahusay sa gramatika at pagbaybay.
Malawak ang kaalaman sa talasalitaan.
Mahilig magbasa.
Maraming alam sa pangkalahatan at
kasalukuyang impormayon.
Alam ang mga batas tungkol sa libelo.
Kabisado ang mga pananda sa
pagwawasto ng sipi.
Metikuloso.

17. 1. Banner- ang ulo ng pinakamahalagang balita na
may pinakamalaking titik at pinakamaitim na tipo
at matatagpuan sa pangmukhang pahina.
2. Streamer- ang ulo ng balita na tumatawid sa
kabuuan ng pangmukhang pahina.
3. Binder- ito ang ulo ng balita na tumatawid sa
itaas ng panloob na pahina.
4. Payong- ang tawag sa isang streamer na
matatagpuan sa itaas ng pangalan ng
pahayagan.
5. Kubyerta- ito ang bahagi ng banner na
nagtataglay ng maliliit na titik at naiibang tipo
kaysa sa unang tipo.

18. 6. Subhead- ang tawag sa pantulong na pamagat
na ginagamit upang mabigyan ng espasyo ang
mahabang istorya.
7. Kicker, tagline o teaser- ito ay isang maikling
linya na inilagay sa kaliwa o sentrong itaas ng
pinakaulo ng balita. May maliit na tipo at may
salungguhit.
8. Hammer- ang tawag kung ang kicker o tagline ay
mas malaki kaysa sa ulo ng balita.
9. Nakakahong ulo o box head- ginagamit ito upang
mabigyang-diin ang kahalagahan ng balita o
maaari ring gawing panghiwalay sa dalawang
magkalinyang ulo ng balita o tombstone heads.

19. 10. Talong ulo o jump head- ang tawag sa ulo
ng karugtong na istoryang hindi natapos sa
pahinang kinalimbagan dahil sa kakapusan
ng espasyo.

21. 1. Pantay-kaliwa- ito ay binubuo ng dalawa o mahigit
pang linyang pantay ang pagkakahanay ng unang
titik sa kaliwa.
Halimbawa:
20 miyembro ng Tau Gamma
kinasuhan na
2. Pantay-kanan- ito ay binubuo ng dalawa o mahigit
pang linyang pantay ang pagkakahanay ng mga
hulihang titik sa kanan.
Halimbawa:
4 mangingisdang Pinoy iniligtas
ng Chinese ship sa Palawan

22. 3. Dropline- binubuo ito ng dalawa o mahigit pang
linya na ang mga kasunod na linya ay may
palugit sa bawat linyang sinundan.
Halimbawa:
Algieri wala pang desisyon
kung lalabanan si Pacquiao
4. Hanging indention- binubuo ito ng mahigit
dalawang linya kung saan ang mga kasunod sa
unang linya ay may pantay na palugit.
Halimbawa:
Ex-Makati Vice Mayor
pinagbabayad ng P1-M
VP Binay wagi sa kaso

23. 5. Baligtad na piramide- ito ay binubuo ng dalawa o
higit pang linyag iniayos na parang piramide.
Halimbawa:
CIDG pinabulaanan ang 'suicide'
ni Deniece Cornejo
6. Crossline o barline- ito ay iang linyang ulo ng
balita na maaaring sumakop ng dalawa o tatlong
kolum.
Halimbawa:
Global award ng WB, ipinangalan sa Pinoy

24. 7. Flushline o full line- binubuo ito ng dalawa o
mahigit pang magkasinghabang linyang
pantay sa kanan o kaliwa.
Halimbawa:
Pamamaril sa dating PTA chief,
kinondena ni VP Jejomar Binay

31. @lahat ng tambilang mula 0 hanggang 9
( maliban sa 1 ) ---------------------1 yunit
@tambilang na 1 ------------------½ yunit
@lahat ng ispasyo -----------------1 yunit
@Espasyo----------------------------1 yunit

37. 11. Huwag gumamit ng mga pantukoy sa
panimula.
12. Huwag paghiwalayin ang mga tambalan o
mga salitang magkaugnay.
13. Gamitan ang kuwit, bilang pamalit sa at.
14. Kung gagamit ng tahasang sabi bilang ulo,
lagyan ng isang panipi lamang.Ngunit kung ang
pinagkunan nito ay ibinigay, huwag nang lagyan
ng panipi. Lagyan na lamang ng gatlang ang
huling titik ng ulo at ibigay ang apelyido o
dinaglat na pangalan ng kilalang taong nagsabi.
15. Ang unang titik lamang ng ulo at ng mga
tanging pangalan ang ilimbag sa malaking titik.

38. 16. Gamitin lamang ang mga
kilalang daglat tulad
halimbawa ng RP para sa
Republika ng Pilipinas,Pnoy
para kay Pres. Aquino at
iba pa.

39. 17. Huwag magtapos
sa pang-angkop,
pantukoy o pang-
ugnay sa dulo ng
unang linya.

40. 18. Huwag bumanggit ng
pangalan maliban kung
tao ay kilala.
19. Iwasan ang opinyon sa ulo
ng balita.
20. Iwasan ang masaklaw na
pagpapahayag.

41. 21. Iwasan ang paggamit ng
negatibong pandiwa.
22. Gumamit ng mabisa at
makatawag-pansing
pandiwa.
23. Iwasan ang paghihiwalay
ng pang-ukol sa layon
nito.

42. Panuntunan sa ACRONYM
*Ang ACRONYM ang salitang binubuo
mula sa unang titik o pantig ng ibang mga
salita.
Mga Dapat Tandaan:
* Kapag ang acronym ay binubuo lamang
ng dalawa hanggang apat na titik tulad
ng WHO para sa WORLD Health
Organization at MILF para sa Moro
Islamic Liberation Front.

43. ng Asean para sa Association of Southeast
Asian Nation at Unicef para sa United
Nations International Children’s
Emergency Fund.
*Kung pantigan ang ginawang pagbubuo
ng acronym, unang titik lamang ng pantig
ang nasa malaking titik tulad ng Dep.Ed
para sa Department of Education at
GenSan pra sa General Santos.

44. Pamamaraan sa Pagsulat
ng Ulo
*Pagkatapos makabuo ng ideya para sa ulo
ng balita, ang kasunod na hakbang na
gagawin ng editor ng kopya kung paano
ito pagkasyahin sa nakalaang espasyo sa
pahina.
*Upang maisagwa ito ito, kailangan
magbigay ng tagubilin sa tagapag-anyo
kung anong tipo ng pagkasulat ang ilalapat
sa teksto at kung paano ito isasaayos sa
pahina.

45. Hal. 3-20TNRB
Ang unang bilang na 3 ay para sa uo ng balita ng
balita na pagkasyahin sa tatlong kolum sa pahina.
Ang bilang na 20 ay ang laki ng tipo ng titik na
gagamitin. Ang TNR naman ay para sa Times New
Roman, ang tipo ng titik na gagamitin ay B na
nangangahugang bold o maitim na tipo ng titik.
*Ang dalawang linya sa ibaba ay tumutukoy sa
bilang ng dek o linya ng ulo ng balita kung
lalagyan ng kiker o panimulang ulo ang balita,

46. Lalagyan lamang ng bar
pagkatapos ng B at ilagay ang salitang
kiker.
Hal. 3-20 TNRB/Kiker
*Ang pampaaralang pahayagang
tabloid na may sukat na 12” x 8” ay
magtataglay ng limang kolum na ang
bawat sukat ay 12 ems o dalawang
pulgada.

47. 1 2 3 4 5 6
14 point 22 45
18 point 18 35 52
24 point 13 27 40 43
30 point 11 21 33 47 55
36 point 9 18 27 35 44 53
48 point 7 14 20 27 34 41
60 point 5 11 17 22 27 33
72 point 4 9 13 18 22 26
Bilang ng Font:
Point Sizes:
*36 Point Size
*5 columns

52. Panuto para sa Ulo
Ang panuto ang para sa ulo ang isa sa
pinakamahalaga sa pagdebuho ng isang pahina.
Natutukoy sa ayos ng ulo ang kahalagahn ng artikulo
lalo na sa balita. Kung mapapansin natin karaniwang
nakasulat sa malaki at makapal na titik ang
pinakamabigat na balita sa pahayagan.
*uri ng ‘font’
*Laki ng ‘font’
*Dami ng linya
*Bilang ng kolum
*anyo ng
Pagkakasulat
Ulo
TNRB
18 pts
2 linya
4 kol
Kroslyn

53. *uri ng artikulo
*(Unang salita ng ulo)…
*Pahinang Paglalagyan
ng artikulo
*Pangalan ng
nagwawasto
*Petsa ng pagwawasto
Bukod sa panuto sa ulo, matukoy rin
ang kahalagahan ng artikulo sa
pamamagitan ng slugline. Isinusulat ito
ng tagawasto katapat sa panuto sa ulo
na nasa kaliwang bahagi ng orihinal na
artikulo.
Balita
Alsheimers
p.1
MNAS
8-13-2014

54. Panuto para sa teksto
*ang panuto para sa teksto ay
naglalaman ng mga direksyon
gagamitin ng tagapaglimbag
upang mailapat ang artkulo sa
pahayagan.
*uri no ‘font’-Lead
*Uri ng font-body
*Laki ng ‘font’-Lead
*Laki ng font-body
*Bilang ng kolum
Teksto
Arial Bold-Lead
Arial-Body
11 pts –Lead
10 pts. body
2 kol