Pagsulat ng Lathalain

1. LAYUNIN:
 Makikilala ang lathalain: kahulugan, anyo,
katangian, layunin at uri bilang bahagi sa
pamahayagang pangkampus
Mapahusay ang kagalingan sa pagsulat ng
lathalain sa pamamagitan ng mga tip na
gagabay sa mga mamahayag
Makasulat ng isang mahusay na lathalain

3. PANIMULANG GAWAIN:
•Unang pangkat: Batay sa larawan gumawa ng isang
saknong ng tula
•Ikalawang pangkat: Gumawa ng isang kasabihan.
•Ikatlong pangkat: Gumawa ng dalawang tanong.
•Ikaapat na pangkat: Iugnay ang larawan sa isang awitin
•Ikalimang pangkat: Batay sa larawan, gumawa ng isang
maikling talatang informativ.

4. ANG LATHALAIN AY:
•Isang sanaysay batay sa tunay napangyayari na nagtataglay
ng mga pagpapaliwanag, sanligan at impresyon ng
sumusulat. Hindi ito katha-katha lamang.
•Bilang isang karaniwang sanaysay,nagtataglay ito ng
maramdamin,personal o magpagpatawang pangyayari. Ang
pangunahing layunin nito ay upang manlibang kahit na ito’y
maaari ring magpabatid o makipagtalo.

5. •Isang uri ng pamahayagan na nag-uulat ng mga
makatotohan ang bagay o pangyayari sa pag-
aaral,pananaliksik o pakikipanayam at sinusulat sa
isang paraang kawili-wili.
•Isang uri ng sulatin na ang kawilihan ay nasa ibang
bagay sa halip na sa mahalagang tala.

6. ANYO NG PILING LATHALAIN
•1. Maaaring isulat sa anumang porma,
anyo o istilo.
•2. Maaari ring isulat sa ayos ang baligtad
na piramide tulad ng isang balita o sa
ayos pasalaysay.

7. KATANGIAN:
• 1. Walang tiyak na haba, maaaring maikli, mahaba
depende sa nilalaman ng gustong itala.
• 2. Batay sa katotohanan na maaaring may kaugnayan sa
balita.
• 3. Maaaring sulatin sa anumang anyo, istilo o
pamamaraan ngunit kailangan na ito ay naangkop sa
nilalaman ng layunin nito.
• 4. Ginagamitan ng makabagong pamatnubay (novelty
lead) sa halip na kabuuang pamatnubay (summary lead).

8. 5. Nasusulat sa himig ng payak na
pakikipagkaibigan.
6. Maaaring sulatin sa una, ikalawa o
ikatlong panauhan.
7. Pinakamalayang pagsulat sa lahat ng uri
ng pampamahayagang akda.
8. Maaaring gumamit ng pang-uri, tayutay
o idyoma hangga’t kinakailangan.

9. 9. Nagsasaad ng mga ulat batay sa
masususing pag-aaral, pananaliksik at
pakikipanayam.
10. Karaniwang nasusulat sa paraang
pataas ang kawilihan (suspended interest
structure).
11. May panimula, katawan at wakas.

10. LAYUNIN NG LATHALAIN
1. Magpabatid
2. Magturo
3. Magpayo
4. Manlibang

11. URI NG LATHALAIN
1. Lathalaing Nagpapabatid-
nagbibigay ng kapaki-pakinabang
na ulat, na daragdag ng kaalaman
o karunungan at may layuning
magturo o magpayo.

12. 2. Lathalaing Pabalita – batay sa isang
balitang nakapupukaw damdamin.
Pinapalawak ang bahagi ng balita na may
pangyayaring di pangkaraniwan, may
kababalaghan o makabagong likha na
nakapagbibigay sa mambabasa ng
kaalaman, simpatya at kawilihan.

13. 3. Pangkatauhang Lathalaing Dagli – paksa nito
ay ang paglalarawan ng mga kilalang tao, ang
kanilang buhay, karanasan, gawain,patakaran
sa buhay at dahilan ng kanilang tagumpay o
kabiguan.
4.Lathalaing Pangkasaysayan –nahahawig sa
lathalaing nagpapabatid subalit ang pinapaksa
nito ay isang kasaysayan ng tao, bagay o lunan.

14. 5. Lathalaing Pansariling Karanasan – nauukol
sa mga di-pangkaraniwang karanasan ng
manunulat o ng ibang tao ayon sa
pagkakasalaysay sa may-akda.
6. Lathalaing Pakikipanayam– ang paksa nito ay
ang kuru-kuro at kaisipan ng isang kilalang tao.

15. 7. Lathalaing pang-aliw- ang layunin nito
ay libangin ang mambabasa sa kakaiba,
hindi lamang sa paksa, kundi sa istilo ng
pagkakasulat at uri ng mga pananalitang
ginamit. Maaari halimbawa ang crossword
puzzle, maze at iba pa.

16. 8. Lathalaing paano- ang layunin nito
ay ilahad ang proseso o kung paano
ginawa ang isang produkto o serbisyo.
Halimbawa nito ay ang mga tips sa
pagpapaganda, pag-aalis ng mantsa,
pagtitipid at iba pa.

17. 9. Lathalaing may makataong kawilihan-
bagama’t walang nilalaman o kung mayroon
man ay kakaunting halagang balita lamang,
ito ay kinagigiliwang basahin dahil sa taglay
nitong kawili-wiling istilo na pumupukaw sa
emosyon ng mambabasa.

18. 10. Lathalainng di-pangkaraniwan – ito ay
tumatalakay sa mga paranormal at di-kapani-
paniwalang mga pangyayari tulad ng mga
paksa tungkol sa mga engkan at iba pang kauri
nito.to, tiyanak, dwende, kapre

19. BAHAGI NG LATHALAIN
•Panimula o introduksiyon
•Katawan
•Kongklusyon o katapusan

20. Ang introduksiyon ang pinakamahalagang
bahagi ng lathalain. Ito ang magsisilbing
pamukaw sa atensiyon ng inyong
mambabasa. Upang maging mabisa ang
inyong introduksiyon, lagyan ito ng
emosyon, drama, mga siniping pahayag
na interesante, malinaw na deskripsiyon
ng pangyayari, at iba pa.

21. TIPS PARA SA INTRODUKSIYON
• Tiyaking ‘kapani-paniwala’ ang tauhang inyong inilagay sa istorya. Ibig
sabihin, dapat na buhay at gumagalaw ang tauhan sa inyong
lathalain. Huwag MAG-IMBENTO para hindi masakripisyo ang inyong
integridad bilang mamamahayag/manunulat.
• Gumawa ng magandang tagpuan para sa inyong istorya.
• Maging malikhain sa pagsusulat ng inyong introduksiyon sa
pamamagitan ng paggamit ng pananalitang angkop na angkop sa
inyong introduksiyon.
• Gumamit ng makabagong pamatnubay.

22. BAHAGI NG LATHALAIN
A. Simula
Ginagamitan ng makabagong
pamatnubay

23. MGA URI NG MAKABAGONG
PAMATNUBAY
• Patanong
Halimbawa :
Paano ba mamahalin ang isang inang nag-
abandona ng kanyang anak pagkasilang pa
lamang?

24. SINIPING SABI

25. • PAGLALARAWAN
Halimbawa :
Hindi kayang takpan ng dungis ang kanyang maamong
mukha. Bagama’t nakangiti, masisilayan mo sa kanyang
mga mata ang lungkot. Sa kanyang dating puting
kamisetang nasasabugan ng iba’t ibang kulay ng mantsa at
sulsi, mababanaag mo ang kanyang katayuan sa buhay.

26. • ISANG SALITA
Halimbawa :
APIR!
At nagbatuhan sa palad ang dalawang magkaibigang
charing nang magkita sa palengke pagkatapos ng walong
taong pagkakahiwalay sa high school. Noon, sila ay mga
“dalaginding” pa lamang. Ngayon, ganap na silang mga
“dalaga.”

27. • PANGGULAT
Halimbawa :
Hindi pa kami mga gurang!
Ito ang sigaw ng mga gurang Metrian na
sumayaw ng “Nobody, Nobody But You,” sa
kanilang Christmas Party na ginanap sa Rizal
Park ng paaralan noong nakaraang araw.

28. • PAGHAHAMBING
Halimbawa :
Noon, ang ligawan ay nangyayari sa tahanan ng
dalaga. Ngayon, parang sa mga aso, kung saan-
saang tabi na lang.

29. • SANLIGAN
Halimbawa :
Parang hudyat ng Bagong Taong nagliwanag ang
buong paligid ng Oval Plaza ng Lunsod ng Heneral
Santos sa dami ng fireworks na sumambulat sa kalawakan
sa pagdiriwang ng lungsod ng Kalilangan Festival noong
Pebrero 27.

30. • PAMATNUBAY NA KAKATWA
Halimbawa :
Ipinagbibili: Kapeng mula sa Ipot ng Alamid
Parang gusto mong masuka sa advertisement na ito,
di ba? Pero mas masusuka ka kapag nalaman mong ang
presyo ng sinasabing kape ay naglalaro sa mahigit $1,000
bawat kilo.

31. • HIWA-HIWALAY NA SALITA O
PARIRALA
Halimbawa :
Mataray, Magaslaw, Makulit, Kengkay na
parang loka-loka. Ngunit laging palaban at
nagpapakatotoo.
Siya si Melisa “Melay” Canteveros, isa sa mga
Pinoy Big Brother Double Up housemates sa
telebisyon, na kinagigiliwan ng mga manonood.

32. • PASALAYSAY
Halimbawa :
Pebrero 27, 1939. Dumaong sa dalampasigan ng Sarangani
Bay ang barkong SS Basilan, sakay ang unang pangkat ng 62
nanadarayuhan mula sa Luzon kasama ang 17 kawani ng
National Land Settlement Administration (NLSA) sa pamumuno
ni Heneral Paulino T. Santos Sr.. Ang araw na ito ay simula ng
makasaysayang pagbabago sa walang katau-taong pook na
kung tawagin noon ay “Dadiangas.”

33. • PANUKSO
Halimbawa :
Alin ba talaga ang nauunang nalikha, ang inahing
manok o ang itlog? Kung ang inahing manok ang
nauuna, paano siya nabuhay na hindi nagmula sa
napisang itlog? Saan naman nanggaling ang itlog kung
wala ang inahing manok.

34. KATAWAN
Sa katawan tinatalakay ang buong saysay
ng kuwentong inyong isinusulat. Dapat
manatili itong “tapat” sa introduksiyon.
Ibig sabihin, dapat masagot nito ang mga
tanong o matalakay nang husto ang
paksang inyong isinusulat.

35. KONKLUSYON
Sa konklusyon nilalagom ang buong
istorya at dapat itong magbigay ng
napakalakas na impresyon para hindi
malimutan ng mambabasa ang isinulat mo.

36. MUNGKAHING PANGWAKAS
1. Buod ng Artikulo.
2. Pahayag ng pinakamahalagang bahagi sa kauna-
unahang pagkakataon.
3. Katanungang nabuo sa kaisipan ng mambabasa.
4. Mungkahing ukol sa kahihinatnan.
5. Pag-uulit ng panimula.
6. Isang hula.
7. Pag-uulit ng mga salita sa pamagat.
8. Isang angkop na sinipi.

37. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Pumili ng paksang mayroon kang malawak na kabatiran.
•Gumamit ng makabagong pamatnubay na angkop bilang
panimula.
•Maaaring samahan ng mga pang-uri, tayutay, anekdota,
dayalogo, at katutubong kulay upang maipaabot sa mambabasa
ang tunay na pangyayari.

38. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Gumamit ng malinaw na paglalarawan o paglalahad. Huwag
basta sabihin lamang, kailangang ipakita mo ang anumang
bagay o pangyayari batay sa inyong pandama.
•Lakipan ng dramatikong kalidad.
•Ang mga siniping sabi na nais gamitin ay ilagay sa unahan.

39. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Manatiling nakapokus sa paksa.
•Siguruhin ang coherence o ang wastong pagkakabit-kabit ng
mga ideya.
•Tiyaking hindi naman siksik na siksik ang mga impormasyon
para hindi magsawa ang mga mambabasa.

40. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Gumamit ng mga payak na salita at gawing maiikli ang talata.
•Iwasan ang pagiging maligoy.
•Magbigay ng mga halimbawa upang maging kapani-paniwala at
medaling maunawaan ang paksang nais ipaabot.
•Tapusin sa pamamagitan ng pag-uugnay sa panimulang talata.

41. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Laging isaalang-alang ang inyong mambabasa habang
isinusulat ninyo ang akda.
•Iwasan ang clichés o yaong gasgas na mga linya.
•Makipagpanayam nang personal.

42. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Iwasang mag-opinyon sa inyong istorya.
•Gumamit ng “multi-sources” sa inyong akda para sa
kredibilidad ng inyong isusulat. Subalit, tandaan ang
sarili: ilagay lamang ang DAPAT ilagay.

43. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Laging tiyaking tama ang inyong bantas (punctuations),
baybay (spelling) at konstruksiyon ng inyong mga
pangungusap.
•Manatili sa tense o panahunan ng inyong istorya.

44. MGA MUNGKAHI SA PAGSULAT
•Laging tiyaking tama ang inyong bantas (punctuations), baybay
(spelling) at konstruksiyon ng inyong mga pangungusap.
•Manatili sa tense o panahunan ng inyong istorya.
•Gawing makatawag-pansin ang pamagat.

45. GAWAIN
Sumulat ng isang lathalain na
naghahambing sa iyong sarili sa
kahit anong bagay na may
pagkakahawig sa iyong mga
katangian.

46. Sumulat mula sa puso,
Lagyan ng buong pagsuyo,
Nang bumukas ang lahat ng pinto
Na sa iyo’y namimintuho.

47. Maraming Salamat!!!