Ozel Ogretim Yontemleri

1. YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ
ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ
BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM
TEKNOLOJİLERİ EĞİTMENLİĞİ
CEIT 418
ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
AKTİF ÖĞRENME
EMRE AYDEMİR
20090831

2. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Aktif Öğrenme
Aktif öğrenme; öğrencinin kendi öğrenmesinin yönetim ve sorumluluğunu üzerine aldığı,
zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorlandığı bir öğrenme biçimi olarak tanımlanabilir.
Aktif öğrenme bireyin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerini dikkate alan, bireye çoklu öğrenme ve
değerlendirme fırsatları sunan bir yaklaşımdır.
Kısacası aktif öğrenme öğrencilere öğrenme deneyimleri kazanmaları için fırsat sağlar.
1 - Aktif Öğrenme Nedir? Ne Değildir?
Aktif öğrenme
Öğrenene öğrenme sürecinin çeşitli yönleriyle ilgili karar alma fırsatlarının verildiği
Öğrencinin öğrenme sırasında zihinsel yeteneklerini kullanmaya zorlandığı bir öğrenme
sürecidir

3. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Dikkat edilirse burada vurgulanan öğrencinin ilgili kararlar alması ve düşünmenin
aktifleşmesidir. Aktif öğrenme anlayışına göre öğrenmenin nasıl gerçekleştirileceği,
ne kadar öğrenildiği ve öğrenmeyle ilgili eksiklerin neler olduğu gibi kararları
öğrenen almalıdır. Gereksinim duyduğu zaman öğretenden yardım isteyebilir, ancak
bu konuda düşünmesi gereken ve sorumluluk taşıyan öğrenendir.
İnsanlar bunu yapabilecek kapasitedir. Araştırmalar da bu görüşü desteklemektedir.
Örneğin etkin bir şekilde öğrenen deneklerin ne zaman stratejik davrandıklarının ne
zaman davranmadıklarının farkında oldukları ortaya çıkarılmıştır. Aktif öğrenme
konusunda dikkati çeken bir başka nokta aktif öğrenmenin “öğrenmeye aktif katılım”ı
aşan bir kavram olmasıdır. Aktif öğrenme için aktif katılım gerekli, ancak yeterli
değildir.
Aktif öğrenme, aktif katılımın göstergeleri olan soru sorma, açıklama yapma vb.
davranışların yanısıra öğrenme sürecini planlama, gözden geçirme gibi etkinlikleri de
içermektedir.

4. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Ayrıca bazı durumlarda aktif öğrenmenin yanlış anlamalara yol açtığı görülmekte ve
konuları öğrencilere paylaştırıp onlara anlattırılarak aktif öğrenmenin uygulandığı
düşünülmektedir. Bunun aktif öğrenme olduğu söylenemez. Tam tersine öğretmenin
yapması gereken bir işi bu konuda yeterli bilgisi olmayan öğrencilerin yapması verimi
düşürmektedir.
Aktif öğrenme öğrencilere konuşma, dinleme, okuma, yazma ve düşünme imkanları
sağlar. Ders içeriği, öğrenciden öğrendiğini uygulamayı gerektiren; problem çözme
çalışmaları, informal küçük gruplar, simülasyonlar, örnek olaylar, rol yapma vb.
etkinliklerle öğrenilir.
Bu noktada aktif öğrenmenin temelini oluşturan başlıca düşüncelere bir göz atmanın aktif
öğrenmenin ne olduğunun daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir.

5. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
2 – Aktif Öğrenmenin Temel Düşünceleri
 Öğrenen, öğrenme sürecinin aktif bir öğesidir.
 Öğrenme birikimli bir süreçtir.
 Öğrenmede çevre ile aktif etkileşim önemlidir.
 Öğrencinin öğrenme becerileri geliştirilebilir.
 Öğretimsel işler (öğrenciye ne yaptırdığınız) önemlidir.

6. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
3 – Aktif Öğrenmenin Kuramsal Temelleri
Davranışçı öğrenme kuramı : Davranışçı kuramlar, öğrenmenin uyarıcı ile
davranış arasında bir bağ kurularak geliştiğini ve pekiştirme yoluyla davranış
değiştirmenin gerçekleştiğini kabul eder.
Bilişsel öğrenme kuramı : Bilişsel kuramlara göre davranışçıların, davranışta
değişme olarak tanımladıkları olay, gerçekte kişinin zihninde meydana gelen
öğrenmenin dışa yansımasıdır.
Bilişsel kuramcılar, daha çok anlama, algılama, düşünme, duyuş ve yaratma gibi
kavramlar üzerinde dururlar.
Yapılandırmacı öğrenme kuramı : Yapılandırmacı öğrenme
kuramı, bilgiyi aktarma ve başkasının aktardığı bilgiyikaydetme yerine bilgiyi
yapılandırmayı vurgulayan bir bakış açısıdır.

7. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
4 – Aktif Öğrenmede Kullanılabilecek
Öğretimsel İşler
Eğitim literatüründe yıllarca öğretmen özellikleri öğretmen davranışları, eğitim programları
gibi dışsal kontrol ögeleri üzerinde durulmuş öğrencinin ne yaptığı ne düşündüğü ne
algıladığı pek dikkate alınmamıştır. Yukarıda değinilen gelişmelerden sonra öğrencinin
algıları, davranışları ve bilişsel süreçleri üzerinde durulmaya başlanmıştır.
Öğrencinin ne ürettiği ve üretirken nasıl bir yol izlediği yani öğretimsel işler bu bağlamda
dikkati çekmiştir. Örneğin, deneyin etkili bir yöntem olduğu bilinir. Eğer öğrenenlere
deneyin nasıl yapılacağı, sonunda nelerin elde edileceği vb. bilgiler paketlenmiş bir
biçimde sunulursa deney yapmak da fazla etkili olmayacaktır.

8. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Deney yönteminin aktifleşmesi öğrenenin küçük yönlendirmelerle deneyi
yapması ve sonuçları keşfetmesi ile sağlanacaktır.
Doyle’e göre öğretimsel işler öğrencinin dikkatini, içeriğin belli noktalarına
çeker ve bilgi işleme yollarını belirler. Bu etkiler, bilgiyi anlam çıkarmak için
işleme ve yüzeysel özellikler için işleme arasındaki farklılıklarda açıkça
görülebilir. Eğer deneklerden bir fotoğrafın içindeki A’ları saymaları
istenirse denekler fotoğraftaki diğer özelliklere dikkat etmeyeceklerdir.
Benzer biçimde bir şiirdeki kafiyelerin bulunması oradaki ana düşüncenin
gözden kaçmasına yol açacaktır.
Öğretimsel işler bu denli önemli iken geleneksel öğretim uygulamalarında
genellikle daha önce karşılaşılan bilginin tekrarlanmasını gerektiren bellek
işlerine ya da standart bir işlemin uygulanmasını gerektiren işlemsel işlere
yer verdikleri görülmektedir.

9. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
5 – Aktif Öğrenme Teknikleri
Yöntemler :
 Tartışma
 Gösterip, Yaptırma
 Örnek Olay
 Problem Çözme
 Bireysel Çalışma

10. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Teknikler :
A)Grupla Öğretim Teknikleri:
 Beyin Fırtınası
 Dramatizasyon
 Soru-Cevap
 Yaratıcı Drama
 Benzetim
 İkili ve Grup Çalışmaları
 Mikro Öğretim
 Eğitsel Oyunlar

11. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
B)Bireysel Öğretim Teknikleri :
 Bireyselleştirilmiş Öğretim
 Dönüşümlü Günlük Çalışmalar
 Beceri Geliştirme Çalışmaları
 Planlı Grup Çalışmaları
 Programlı Öğretim
 Bilgisayar Destekli Öğretim

12. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
6 – İşbirlikçi Öğrenme
İşbirlikçi öğrenme, öğrencilerin ortak bir hedef doğrultusunda küçük
gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek
çalışmalarıdır. Bu çalışmada öğretmenler, sınıf içi öğrenme
ortamını organize eder konumdadır. Klasik küme çalışmasına
benzese de her grup çalışması işbirlikli öğrenme değildir.
Bir grup çalışmasının işbirlikli öğrenme olabilmesi için gruptaki
öğrencilerden beklenen, hem kendilerinin hem de diğerlerinin
öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır. Sonuçta elde
edilen başarı tek tek bireylerin katkısıyla elde edilmiş grup
başarısıdır

13. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Bu tip eğitim süreçlerinin bireye katkısı yetişkinlikte herhangi bir şirket
çalışanın "ben üzerime düşeni yaptım ama şirket zarar etti" yerine " ben ve
arkadaşlarım çalışarak şirketi kar yapar duruma geçirdik " mantığıdır.
Toplumumuzda önemli eksikliklerden olan takım ruhu ve takım çalışmasına
yatkınlığı geliştirme konusunda çok önemli bir öğrenme kuramıdır.İşbirlikli
öğrenme;
-Birlikte Öğrenme
-Akademik çelişki
-Öğrenci takımları
-Birleştirme
-Buluş
-Birlikte soralım, birlikte öğrenelim gibi birçok teknik içerir.

14. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
 7 – Aktif Öğrenme Modelleri
Öğretim sürecinde öğretmenin kullanması gereken birçok öğretim yöntem ve tekniğinden
söz edilebilir. Aktif öğrenmeye yönelik geliştirilen çok sayıda strateji ve taktik
aşağıda sunulan yöntem ve teknikler kapsamında kullanılabilir
 Soru-Cevap: Öğretmenin formüle ettiği soruları öğrenenlerin sözel
olarak cevaplamalarına dayanan bir öğrenim yöntemidir. İyi bir soru sorma
tekniği öğrenenlerin düşünmelerine, değerlendirmelerine ve
yaratıcılıklarına olanak sağlar.
 Problem (Sorun) Çözme: Problem çözme yöntemi belli bir
amaca erişmek için karşılaşılan güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik bir
dizi çabayı içeren bir süreçtir.

15. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Grup Tartışması: Bu yöntemde özde öğrenenlerin bir konu ya da bir
sorun üzerinde birlikte konuşarak konunun temel boyutlarını ve mümkün
olan çözüm yollarını aramalarına dayanır.
Beyin Fırtınası: Yaratıcı düşünceler üretmek için kullanılır. Çok sayıda
fikri bir grup insandan kısa sürede elde etme olanağı sağlar.
Altı Şapkalı Düşünme: Altı Şapkalı Düşünme Tekniği düşünce ve
önerilerin belirli bir düzen içinde sunulması ve sistematikleştirilmesi için
kullanılan bir yöntemdir. "Şapkalar" düşüncelerin ayrıştırılması için
kullanılan bir semboldür.
Tartışma: Belirgin çelişkiler ve kutuplaşmış tutumlar içeren konuların öğretiminde,
öğrenende tutumlar ve değerler geliştirmek amacıyla "Tartışma" yöntemi
uygulanabilir.

16. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Gösteri: Bu yöntem, öğretenin öğrenenlerin önünde bir şeyin nasıl
yapılacağını göstermek ya da bir ilkeyi açıklamak için yaptığı
işlemleri içerir. Gösteride hem görsel, hem de işitsel iletişim
unsurları kullanılır.
Eğitsel Gezi: Eğitsel amaçları gerçekleştirmek için eğitim kurumu
tarafından organize edilen geziye ilişkin etkinliklerin tümü eğitsel
gezinin kapsamına girer. Bu yöntem öğrenenlere "gerçek dünyayı
görme" olasılığı tanır. Eğitsel gezi basit bir ziyaret değildir.
Öğretenin ön hazırlığını ve incelemesini gerektirir.
Mikro Öğretim: Mikro öğretim normal öğrenme ve öğretim süreçlerinin
karmaşıklığını basitleştirmeyi amaçlayan bir laboratuar öğretim yöntemidir.
Bu yöntem; eğiticilik öğreticilik mesleğinin hem başlangıç yıllarında hem de
daha sonraki yıllarında olan eğiticilere/öğreticilere yeni öğretim
stratejilerini planlama ve uygulama konusunda mükemmel olanaklar
sağlar.

17. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
8 - Aktif Öğrenmede Soru Sorma
1. Öğrencilere bir cevabın neden doğru olduğunu sorma.
2. Bilginin kullanılmasının faydasını sorma
3. Bir fikri farklı bir biçime çevirerek sorma
 Bir olay, Bir öyküyü vb. Biraz değiştirerek sorma.
 Bir şeyi bir başka şeyin yerine geçirerek sorma.
 Bir konuyu eklemeler yaparak,çoğaltarak genişleterek sorma
 Bir konuyu küçülterek, parçalara bölerek veya bazı bölümlerini iptal ederek
sorma.
 Sıralamaları değiştirerek sorma.
 Olayları tam tersinden sorma.

18. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
 Öğrencileri dikkatli bir analize yönelten birden fazla doğru cevabı olan sorular
sorma.
 Kavramları, olguları, olayları değerlendirerek karşılaştırmayı gerektiren sorular
sorma
 Sıra dışı ve yaratıcı fikirler gerektiren sorular sorma.
 Alışılmadık sorular sorma.
9 – Aktif Öğrenmeye Geçiş
Aktif öğrenme,ne tek bir programdır,ne de birkaç yöntemlik bir
çalışmadır.Aktif öğrenme;öğreneni merkeze alarak,üst düzey düşünceler
üretmesi noktasında yürüteceği bir etkinlik sistemidir.

19. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Eğitim kurumlarının aktif öğrenme uygulamalarındaki başarı durumları okul
toplumunu oluşturan bireylerin bilinç düzeyleri,aktif öğrenme felsefesine
olan inançları,yaşama ve öğrenmeye dair bakışları ile doğrudan ilgilidir.Bir
okulun başarısında birçok faktör bir araya gelir.Fakat başarılı olmaya ve
öğrenmeye gönüllü öğretmenler,okulun başarısındaki en önemli faktörü
oluşturur.
Öğrenme ortamlarının farklı yöntemlerle zenginleştirilmesi yoluyla
oluşturulacak olan aktif öğrenme süreçlerinin doğrudan lideri olan
öğretmenlerin,aktif öğrenme uygulamalarına geçiş sürecinde etkili bir
hizmet-içi eğitim programından geçmelerinin önemi büyüktür.
10 – Aktif Öğrenme ve Çoklu Zeka
Çoklu zeka, Howard Gardner’in zekayı yeniden tanımlaması olarak çıkmış bir
kavramdır. Çoklu zeka, çevresel ve genetik etmenlerle birlikte insanı yorumlamaya
dair yeni bir bakış açısıdır. Buna göre insan çevresi ile kurduğu tüm ilişkide, iletişim
ve etkileşimde zekasını kullanmaktadır.

20. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Ancak Gardner’ın yeni eklediği içten gelen bir form ile dünyayı algılayıp ilişkiye
başlayıp sürdürdüğümüzdür. Çünkü beynimizin pek çok sayıda farklı
çalışma merkezi ve işlevi bulunmakta ve bu işlevler her bireyde farklılık
göstermektedir.
Birbirinden bağımsız ve ayrı olarak çalışan bu merkezler aynı zamanda bireyin
öğrenme kimliğini ve bilişsel niteliğini de ortaya koymaktadır. Gardner
çalışmaları sırasında insanın sözel, dilsel, içsel, kişilerarası, görsel, işitsel,
bedensel gibi bilinen türlerde zeka türleri ortaya atmamış, bunun dışında
duyundevinişsel, kinestetik, tatsal gibi diğer duyulara yönelik olarak da
zeka alanları belirlemiştir.

21. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
Bu çoklu zeka kuramının türleri insan beyni ve zekası ile çevre
etkileşimi sonucu daha da çoğalabilir.
7 ana gruba ayrılır:
 Dilsel zeka
Konuşma ve yazma dilinde kelimeleri etkili ve akıllıca kullanma kapasite ve
yeteneğidir. (Şair, yazar, gazeteci ve politikacılar )
 Görsel zeka
Etrafindaki objektleri hayalinde canlandırma ve görme yeteneğidir. (Ressam,
mimar, fotografcı ve dekoratörler)

22. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
 Matematik zekası
Numaralari akıllıca kullanmak ve sebep sonuç ilişkisi kurabilme
yeteneğidir. (Bilim adamları, matematikciler ve bilgisayar
programcıları)
 Bedensel zeka
Kişinin kendisini ifade etmesinde bedenini (dans, mimik, pandomim)
kullanma kapasitesi ve kişinin ellerini birşeyler yaratmakta
( heykel ya da seramik çalışmaları) kullanma yeteneğidir.
(atletler, aktörler, danscilar, heykeltıraşlar)

23. ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
 Müzik zekası
Seslere hassaslık gösterme kapasitesi ve kendisini muzikle
ifade etme yeteneğidir. (Müzisyenler)
 Kişilerarası zeka
Baskalarının ruh hallerini, hislerini, duygularını, mizaclarini anlama
kapasitesi ve yetenegidir. ( ögut veren-danişman, ögretmen,
politikal liderler)
 Kişinin kendine dönük zekası
Kendini yönlendirme, idare etme ve kendini tanıma kapasitesidir. (psikologlar,
psikoterapistler, )