Een presentatie van Maurice van der Meer van het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen (ICDuBo) over hoe het denken van de betrokken partijen over het bouwproces anders kan. Gegeven op dag 2 van Soundbites by Merford met als thema: Duurzaamheid. http://www.merford.nl/soundbites

1. Anders denken over Bouwen
Maurice van der Meer

2. Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen
(ICDuBo)
ICDuBo is een onafhankelijk,
inspirerend kennis- en
informatiecentrum van 2.000 m²
dat alle aspecten van duurzaam
bouwen inzichtelijk maakt.
ICDuBo is de verbindende schakel.

3. ICDuBo als verbindende schakel:
vb. duurzame
energiesysteem
vraag opdrachtgevers
overheid
eindgebruikers
vb. werking toepassings
theorie praktijk
warmtepomp voorbeelden
onderwijs
kennisinstellingen
producenten
aanbod adviseurs
opstelling in ICDuBo

4. Locatie ICDuBo
contour Stadshavens
ICDuBo
ICDuBo ligt
centraal in
het Stads- De locatie maakt onderdeel uit van het 1600 ha.
haven grote Stadshavensgebied, dat in de komende
Stadshavensgebied,
gebied in jaren op duurzame en innovatieve wijze zal
Rotterdam. worden herontwikkeld.
herontwikkeld.

5. Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen
ICDuBo
ICDuBo RDM
maakt Campus
onderdeel
uit van de
RDM
Campus.

6. Kenniscentrum Inspiratie:
Inspiratie:
Maak kennis met alle facetten van duurzaam
Doelstellingen: bouwen in de hal van 2000 m2 vol inspirerende
oplosdingen en voorbeelden. Laat u rondleiden
door het centrum.
Congrescentrum Presentatie:
Presentatie:
Maak gebruik van de unieke mogelijkheden die
ICDuBo kan bieden voor presentaties, bijeen-
komsten, workshops etc. of bezoek de de
evenementen die worden georganiseerd.
Dienstencentrum Implementatie:
Implementatie:
Van duurzaam denken naar duurzaam doen
vereist kennis van product- en procesinnovatie.
Vanuit haar onafhankelijke positie kan ICDuBo
u ondersteunen in het proces.
Netwerkcentrum Integratie:
Integratie:
ICDuBo is de schakel tussen vraag en aanbod.
ICDuBo stimuleert samenwerking. Ontmoet in
het centrum relevante en interessante
bouwprofessionals.

7. Brede focus ICDuBo…
gebiedsontwikkeling
gebouwtypologiën/-concepten
materiaalgebruik
energiegebruik
procesinnovatie/ondersteuning

8. Onze welvaart gaat ten koste van onze planeet en
generaties na ons. Wij kunnen daar iets aan doen.
Als we onze verantwoordelijkheid nemen
nemen.
Maar hoe?

9. nemen!
Verantwoording nemen!

10. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
Verandering: Kansen:
1. Samenwerken aan duurzame ambitie 1. Werk aan prestatie (contract)
omschrijving
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

11. Duurzaam Bouwen
=
tussen:
Balans vinden tussen:
Gebruiker Grondstoffen
& energie
Geld

12. Rekening houden met het
milieu !
1. Fossiele brandstoffen zijn eindig en
milieuvervuilend,
milieuvervuilend, terwijl duurzame
alternatieven voorhanden zijn!
zijn! 2. Uitputting van de aarde zal leiden
tot grondstofschaarste en andere
problemen!
problemen!

13. Energieprijzen blijven fors stijgen

14. De eindgebruiker is bereid te betalen
voor zaken die zichzelf terugverdienen

15. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
Verandering: BIM Kansen:
1. Samenwerken aan duurzame ambitie 1. Procesondersteuning
2. Duurzame ontwerpdoelstellingen 2. Integraal ontwerpen
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

16. Er zijn conceptueel verschillende duurzame oplossingen:
Ecologisch bouwen / bio based
Slim (her)gebruik

17. Er zijn conceptueel verschillende duurzame oplossingen:
Bio-
Bio-klimatische gebouwen
boerderij)
(verticale boerderij)
Drijvend bouwen
klimaatadaptatie)
(klimaatadaptatie)

18. Er zijn conceptueel verschillende duurzame oplossingen:
Slim Bouwen (IFD)
Cradle-to-
Cradle-to-cradle bouwen

19. Er zijn conceptueel verschillende duurzame oplossingen:
Passief Bouwen zelfvoorzienend)
Autarkisch (zelfvoorzienend) bouwen

20. Er zijn conceptueel verschillende duurzame oplossingen:
Energieneutraal Bouwen Sociale duurzaamheid

21. Duurzame huisvesting

22. Duurzaam gebouwd
Duurzame huisvesting

23. Biobased architectuur
Techniek
Technical
biomimicry
biomimetica
Vorm
Form Materiaal
Material
inspiratie
inspiration biobased
biobased

24. Biobased architectuur
Techniek
Technical
biomimicry
biomimetica
Vorm
Form Materiaal
Material
inspiration biobased
schets ontwerp bouw gebouw

25. VORM inspiratie

26. VORM inspiratie
Casa Batlloó
Antoni Gaudi
Barcelona, Spanje
Museo de las Ciencias Principe Felipe
Santiago Calatrava
Valencia, Spanje

27. TECHNIEK biomimetica

28. TECHNIEK biomimetica

29. TECHNIEK biomimetica
The Chicago Spire
Santiago Calatrava
Chicago, VS

30. TECHNIEK biomimetica
Eastgate Centre Building
Mike Pearce
Harare, Zimbabwe

31. TECHNIEK biomimetica
Wuhan Energy Flower
Soeters Van Eldonk architecten
Wuhan, China

32. BIOBASED MATERIAAL
A. biodegredable building materials
A. biorenewable building materials

33. MATERIAAL biodegradable levend en herkenbaar

34. MATERIAAL biodegradable uit de natuur gewonnen

35. MATERIAAL biorenewable bioraffinage

36. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
Verandering: Kansen:
1. Samenwerken aan duurzame ambitie 1. Procesondersteuning
2. Duurzame ontwerpdoelstellingen 2. Integraal ontwerpen
3. Integrale procesaanpak 3. Ketenintegratie
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

37. plan/bouw gebruiksfase sloop/reno nwe cyclus
CYCLUS
economisch ecologisch sociaal
Klant-
Klant- comfort & energiebesparing
Bewoners
gericht participatie
grondstoffen
grondstoffen gr.st. gr.st. gr.st. afval
energie energie energie
economisch
investering exploitatie restwaarde
total cost of ownership
TIJD

38. Traditioneel vs. Duurzaam
Focus op heden Focus op toekomst
Investeringsgericht Exploitatiegericht
Gebouwgericht Gebruikergericht
Traditionele bouwmaterialen Effectief omgaan met grondstoffen
Opeenvolgende aanpak Integrale aanpak (ketenintegratie)
Ieder voor eigen belang Samen met gemeenschappelijk doel
Voldoen aan bouwbesluit Toekomstgericht (EPC = 0)
Focus op 1e gebruiker Focus op flexibiliteit / toekomst
Traditionele aanbesteding Prestatiecontracten & samenwerking
Denken in kosten Denken in opbrengsten
Korte termijn winst Lange termijn waarde

39. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
Verandering: Kansen:
1. Samenwerken aan duurzame ambitie 1. Procesondersteuning
2. Duurzame ontwerpdoelstellingen 2. Integraal ontwerpen
3. Integrale procesaanpak 3. Ketenintegratie
4. Duurzame samenwerking & afspraken 4. Koppeling met prestatiecontracten
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

40. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
‘Split Incentive’ problematiek:
verdeling risico’s, kosten en baten over meerdere partijen
Integrale aanpak met gezamenlijke
verantwoordelijkheid
(denk collectief i.p.v. sectoraal)
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

41. media opdrachtgevers
politiek
architecten en adviseurs
denktanken
ondernemers in de
bouw- en installatiesector
onderzoekscentra
toeleveranciers
kennisinstituten energie
innovatoren ondernemers
& opinieleiders leveranciers
& concurrentie
wetgevende instanties bewoners(verenigingen)
(overheden, rechtspraak)
BOUW- gebruikers (huurders)
handhavende instanties
wetgeving & SECTOR
(overheden) consument &
handhaving samenleving VVE’s
uitvoerende instanties
(bijv. m.b.t. subsidies) toekomstige generaties
investeerders &
branche organisaties Risico-analisten samenleving als geheel
banken corporaties
opdrachtgevers investeerders
verzekeraars

42. ‘split incentive’: kloof tussen bouw en beheer
bouw / investering beheer / exploitatie
woningcorporatie bewoners(verenigingen)
ondernemers
& concurrentie
opdrachtgevers gebruikers (huurders)
architecten en adviseurs beleggers / investeerders
ondernemers in de
bouw-
bouw- en installatiesector energieleveranciers
wetgeving & consument &
handhaving beheerders / VVE’s
toeleveranciers samenleving
corporaties
uitvoerende instanties
(bijv. m.b.t. subsidies) toekomstige generaties
handhavende instanties
projectfinanciers (overheden)
risico’s, kosten en baten zijn verdeeld over meerdere actoren

43. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
Verandering: Kansen:
1. Samenwerken aan duurzame ambitie 1. Denk in Werk aan prestatie contract
2. Duurzame ontwerpdoelstellingen 2. Integraal ontwerpen
3. Integrale procesaanpak 3. Ketenintegratie
4. Duurzame samenwerking & afspraken 4. Koppeling met prestatiecontracten
5. Waardecreatie staat centraal 5. Koppeling met waardecreatie en TCO
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

44. centraal!
Stel waardecreatie centraal!
Sociale duurzaamheid Ecologische
gebruik & belevingswaarde Duurzaamheid
• leefbaarheid milieuwaarde
• gezondheid • ruimtegebruik
• comfort Economische • materiaal
Duurzaamheid • energie
• veiligheid
toekomstwaarde • water
• rendement
• courantheid
• welzijn
• welvaart

45. …met financieel rendement op 3 niveau’s
Huurverhoging
Exploitatieverlenging Direct financieel
Verhuurbaarheid Rendement
Lagere energiekosten
Investeringen
in Marktwaarde vastgoed Indirect financieel
Rendement
Energieprestatie
expl.
Betaalbare expl. lasten
CO2 reductie Maatschappelijk
kwaliteit, comfort,
kwaliteit, Rendement
binnenmilieu

46. verduurzamen?
Waarom verduurzamen?
Cumulatie cash-flows
3500
3000
2500
2000
Condensdroger
1500 Warmtepompdroger
1000
500
0
jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar 10
i.p.v. terugverdientijd!
Denk in rendement i.p.v. terugverdientijd!

47. Een duurzaam gebouw leidt tot
opbrengsten!
hogere opbrengsten!
Bron: Universiteit Maastricht, DTZ Zadelhoff

48. anders?
Wat maakt duurzaam bouwen anders?
Verandering: Kansen:
1. Samenwerken aan duurzame ambitie 1. Procesondersteuning
2. Duurzame ontwerpdoelstellingen 2. Integraal ontwerpen
3. Integrale procesaanpak 3. Ketenintegratie
4. Duurzame samenwerking & afspraken 4. Koppeling met prestatiecontracten
5. Waardecreatie staat centraal 5. Koppeling met waardecreatie en TCO
6. Duurzame financieringsconcepten 6. Koppeling met beheerfase
Rol partijen in bouwproces zal (moeten) veranderen
moeten)

49. Financiering
Te baseren op continuïteit en waarde ontwikkeling op de lange
termijn
Dek (korte termijn) investeringen uit (lange termijn)
opbrengen door relaties te leggen:
• GREX
• Vastgoedexploitatie
• Beheerexploitatie
• Decentraal Energie exploitatie
• Water Sectoren verbinden
• Groen (rollen partijen zullen wijzigen)
• Zorg
• Etc.

50. De ‘groene huurovereenkomst’
Green Lease is een prestatiecontract die
afspraken vastlegt over:
- duurzaam gebruik
- duurzame gebouwenexploitatie.
Er worden concrete afspraken gemaakt
over:
- energetische doelstellingen
- (gebouw specifieke) MVO-
doelstellingen
Ook wordt vastgelegd hoe de kosten,
besparingen en opbrengsten van de
energetische en duurzame maatregelen
onderling worden verdeeld.

51. Kortom:
Kortom:
Volop kansen voor BIM om bij
te dragen aan duurzaam bouwen!
bouwen!
loont!
Duurzaam bouwen loont!
Voor mens Voor milieu Voor haalbaarheid
toekomstwaarde!
…en daarmee de toekomstwaarde!